Onderwerp Deze norm beschrijft methoden voor röntgenonderzoek van stompe lasverbindingen in aluminium en magnesium en hun legeringen.

Transcriptie

1 UDC : : Röntgenonderzoek van lasverbindingen in aluminium en magnesium en hun legeringen NEDERLANDSE NORM NEN2513 X-ray inspection of fusion welded joints in aluminium and magnesium and its alloys 1e druk, maart 1977 Onderwerp Deze norm beschrijft methoden voor röntgenonderzoek van stompe lasverbindingen in aluminium en magnesium en hun legeringen. Toepassingsgebied De norm is van toepassing op het röntgenonderzoek van. stompe lasverbindingen in platen en rondgaande stompe lasverbindingen in pijpen en andere cilindrische constructies van aluminium en magnesium en hun legeringen met dikten variërend van 5 tot 50 mm. Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded Klassering en röntgentechnieken De onderzoektechnieken zijn in de volgende twee klassen verdeeld: Klasse A een algemene techniek voor röntgenonderzoek Klasse В een gevoeliger röntgentechniek. De meeste gevallen worden gedekt door het correcte gebruik van de specificaties die voor klasse A zijn gegeven. Klasse В is alleen bedoeld voor die gevallen, waar de techniek zoals is beschreven in klasse A, niet geschikt is voor de te verwachten afwijkingen. In het algemeen zijn hierbij langere belichtingstijden vereist. Voorbereiding voor het onderzoek Bescherming Blootstelling van enig deel van het menselijk lichaam aan röntgenstraling kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Het is daarom van wezenlijk belang dat waar röntgenstraling wordt toegepast voldoende voorzorgsmaatregelen worden genomen om de onderzoeker en ook anderen in de directe omgeving te beschermen. Het is noodzakelijk dat alle terzake van de stralingsveiligheid te nemen maatregelen, overeenkomstig de regels die hiervoor van kracht zijn, worden gevolgd. 1 ) Oppervlak bewerk in g In het algemeen is oppervlakbewerking bij röntgenonderzoek niet noodzakelijk. Indien echter oppervlakonregelmatigheden moeilijkheden kunnen opleveren bij het opsporen van inwendige fouten, verdient het aanbeveling deze onregelmatigheden eerst te verwijderen. Plaatsbepaling van de las op de röntgenopname Ter weerszijden van de las dienen merken te worden aangebracht, b.v. in de vorm van loodpijlen, zodat de plaats van de las op de röntgenopname kan worden bepaald. Dit is niet noodzakelijk als de lasrups zelf op de film te zien zal zijn. Identificatie van röntgenopnamen Bij elk deel van de te onderzoeken las dienen lood letters of andere merken te worden aangebracht. De afbeeldingen hiervan op de röntgenopname moeten een ondubbelzinnige identificatie van dit lasgedeelte mogelijk maken. 4.5 Merken Merken dienen blijvend als referentiepunten op het werkstuk te worden aangebracht zodat de positie van elke röntgenopname nauwkeurig kan worden gereconstrueerd. Indien de aard van het materiaal en de gebrui ksvoorwaarden dit ongewenst maken moeten andere middelen worden gezocht voor het lokaliseren van de positie van elke röntgenopname. In dit geval zou gebruik kunnen worden gemaakt van een markering van enkele punten of van nauwkeurige tekeningen. Overlappen van films Bij het bepalen van het aantal benodigde films voorhet onderzoek van een lange doorlopende las dient er rekening mee te worden gehouden dat de afzonderlijke films elkaar voldoende overlappen om er zeker van te zijn dat de gehele lengte zal worden onderzocht, met inachtneming van de nuttige veldgrootte. 1 ) Veiligheidsbesluit Ioniserende Straling, Staatsblad 98, 18 maart MCM OE10

2 5 Beeldkwaliteitsindicatoren (BKI) 2 Er moet één van de twee in NEN 2516 aangegeven typen beeldkwaliteitsindicatoren worden gebruikt. Deze typen zijn: het draadtype; het getrapte type. De te gebruiken BKI moet geschikt zijn voor de dikte van het te onderzoeken werkstuk. Deze moet op het oppervlak worden geplaatst aan de zijde van de stralingsbron op zodanige wijze dat het dunste gedeelte of de kleinste draadmiddellijn van de BKI zoveel mogelijk nabij de grens van de nuttige filmlengte ligt. Afhankelijk van het type BKI dient deze naast dan wel over de las te worden gelegd. Indien het oppervlak aan de zijde van de stralingsbron niet bereikbaar is moet de BKI aan de filmzijde worden geplaatst. Dit dient dan in het rapport te worden vermeld, daar de BKI-waarde dan niet dezelfde betekenis heeft. De vereiste beeldkwaliteit, als bepaald door de indicator, moet door de belanghebbende partijen zijn overeengekomen. Deze BKI-waarde is slechts bedoeld als een leidraad voor de te gebruiken techniek en heeft niet noodzakelijkerwijs een directe relatie tot de gevoeligheid wat betreft het opsporen van fouten. 6 Films 1 ) De te gebruiken films moeten van het "directe type" zijn en aan de volgende eisen voldoen: Voor klasse A middelfijnkorrelfilm Voor klasse В fijnkorrelfilm. 7 Folies en cassettes 7.1 Folies In het algemeen is het niet nodig metaalfolies te gebruiken, behalve waar het gewenst is het effect van strooistraling te reduceren. In dit geval moeten loodfolies worden gebruikt. De voorfolies moeten een dikte van 0,1 mm en de achterfolies een dikte van 0,15 mm hebben. Bij een buisspanning boven 100 kv kan de belichtingstijd enigszins worden gereduceerd door het gebruik van alleen een achterfolie of door het eveneens gebruiken van een hele dunne voorfolie (0,02 mm). 7.2 Cassettes Indien bij geringe werkstukdikte de absorptie van de cassettewanden te groot zou kunnen zijn, moet de film worden gebruikt in een papieren omslag of bij voorkeur in een omslag, die geen verstoring van het beeld zal veroorzaken. Wat voor cassettes er ook worden gebruikt, metalen of andere, eerst moeten proefopnamen worden gemaakt om na te gaan of de cassettewanden niet resulteren in een vermindering van gevoeligheid voor de te onderzoeken materiaaldikte. Indien loodfolies worden gebruikt verdienen onbuigzame cassettes de voorkeur omdat hierbij een goed contact tussen de film en de folie kan worden verkregen. Bij gebogen oppervlakken, waarbij het aanbrengen van onbuigzame cassettes in direct contact met de las moeilijkheden oplevert, verdient het de voorkeur flexibele cassettes te gebruiken, vooropgesteld dat voldoende voorzorgsmaatregelen worden genomen om een goed contact tussen film en folie te bewerkstelligen. 1 ) De typen aanbevolen films hebben betrekking op de conventionele omschrijving van gevoelig materiaal. De genoemde dikten van de loodschermen zijn slechts bedoeld als leidraad.

3 8 Werkwijze 8.1 Het opstellen van de stralingsbron en het aanbrengen van de films Vlakke werkstukken Vlakke werkstukken leveren in het algemeen geen moeilijkheden op indien de onderkant van het werkstuk direct bereikbaar is. In dit geval kan de methode zoals geïllustreerd in figuur 1 worden gevolgd. Bij kokerconstructies e.d. kan de aangegeven werkwijze moeilijkheden opleveren in verband met het aanbrengen van de film op deze wijze; dan dienen de richtlijnen te worden gevolgd die onder zijn aangegeven. stralenbron Figuur 1 Vlak werkstuk Ci lind risen e werkstukken (langs- en rond lassen) Hiervoor dient een van de volgende technieken te worden gevolgd, afhankelijk van de maat en bereikbaarheid van de verbinding. a. Film aan de binnenzijde, bron aan de buitenzijde (figuur 2). Plaats de stralenbron aan de buitenzijde, zodanig dat de as van de bundel loodrecht staat op de raaklijn ter plaatse van het trefpunt op het werkstuk. Breng de film aan de binnenzijde tegen het oppervlak aan zodanig, dat het midden ervan zal liggen op het hart van de stralenbundel. Indien deze techniek wordt gevolgd bij grote cilindrische werkstukken, is het gebruik van lange films geoorloofd en is de begrenzing van het maximaal te onderzoeken gebied gegeven in 8.5. Hierbij moet echter de film-f ocusaf stand binnen redelijke grenzen worden gehouden. stralenbron Figuur 2 - Cilindrisch werkstuk Film aan de binnenzijde

4 4 b. Film aan de buitenkant, stralenbron aan de binnenkant (figuur 3) Breng de röntgenbuis aan de binnenzijde aan; indien het rondlassen betreft, moet de focus zich centraal in het werkstuk bevinden. De film bevindt zich aan de buitenzijde, waarbij het midden correspondeert met de as van de stralenbundel. Deze techniek moet worden beschouwd als de meest geschikte, omdat de gehele film dan op dezelfde bronafstand ligt en zodoende het verkrijgen van een gelijkmatige zwarting mogelijk wordt, terwijl een zo groot mogelijke nuttige filmlengte wordt verkregen. Voor grote constructies kan conventionele röntgenapparatuur worden gebruikt voor kleine werkstukken zijn holle anoderöntgenbuizen noodzakelijk. Figuur 3 Cilindrisch werkstuk Film aan de buitenzijde с Film en stralenbron aan de buitenkant dubbele wand dubbelbeeld (figuur 4) Plaats de bron aan de buitenzijde; voor rondlassen moet de as van de bundel schuin ten opzichte van het vlak van de las worden in gesteld. Kies de focus-fi lm afstand zodanig met betrekking tot de middellijn van de cilinder, dat beide doorstraalde lasgedeelten scherp op de film worden afgebeeld. Breng de film aan tegen het van de bron afgekeerde oppervlak (figuur 4). Deze techniek moet worden toegepast voor cilindrische werkstukken, waarvan de binnenzijde niet bereikbaar is, en met middellijnen niet groter dan ca. 100 mm aangezien de benodigde focus-fiimafstand anders te groot wordt. Er moet rekening mee worden gehouden dat naarmate de wanddikte groter is de nuttige filmlengte afneemt. Figuur 4 Cilindrisch werkstuk Dubbele wand, dubbelbeeld

5 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) ex. NEN 2513:1977 nl Röntgenonderzoek van lasverbindingen in aluminium en magnesium en hun legeringen Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview