E P B V O O R S T U D I E. Datum 30/01/2014. Delta Bati - Montenaken. Montenaken 3200 Aarschot. GHW bvba Energie Veiligheid Milieu

Transcriptie

1 E P B V O O R S T U D I E Datum 30/01/2014 Delta Bati - Montenaken Montenaken 3200 Aarschot GHW bvba Energie Veiligheid Milieu Opitterpoort Bree T F info@ghw.be BTW BE

2 2 Delta Bati - Montenaken

3 I N H O U D S T A B E L 1. PROJECTGEGEVENS RESULTATEN EN SIMULATIES BELANGRIJKSTE OPMERKINGEN SUBSIDIES PREMIE NETBEHEERDER KORTING ONROERENDE VOORHEFFING OVERVERHITTING BOUWKNOPEN METHODIEK BOUWKNOPEN IN DIT PROJECT LUCHTDICHTHEID VERLIESOPPERVLAKTES DETAIL TABEL MATERIALEN VENTILATIE ALGEMEEN TOEVOER VAN LUCHT DOORSTROMEN VAN LUCHT AFVOER VAN LUCHT VEREISTE DEBIETEN: SCHEMATISCHE VOORSTELLING VAN DE VENTILATIE GEGEVENS VERZAMELEN Delta Bati - Montenaken

4 1. PROJECTGEGEVENS Normen voor dit project: Datum vergunningsaanvraag: 30/10/2013 K-peil: K max = 40 E-peil: E max = 70 Netto energiebehoefte verwarming per m² max = 70 kwh/m² Bouwknopen: verplicht in te rekenen U max - en R min -waarden: zie detail tabel materialen (hfdstk. 9) Beknopte omschrijving van de gebouwschil en isolatiematerialen: Buitenmuren pleister: Gevelafwerking bepleistering Dragende muren in snelbouw 14 cm Isolatie 18 cm XPS (λ = 0,035 W/mK) ; mech. bevestigd Buitenmuren bekleding : Gevelbekleding langs poort Dragende muren in snelbouw 14 cm Doorlopende isolatie PUR (λ = 0,023 W/mK) Powerwall Plat dak Dakafdichting Holle welfsels Dakisolatie 2x8 cm PUR (λ = 0,027 W/mK) Vloer op volle grond: 10 cm gecertificeerde gespoten PUR (λ = 0,029 W/mK) Vloerafwerking met chape en keramische tegels Vloer boven buiten: Isolatie 16 cm XPS (λ = 0,035 W/mK) Afwerking in pleister Buitenschrijnwerk: Alu ramen: U f = 2,60 W/m²K Alu schuiframen: U f = 4,19 W/m²K Superisolerend glas: U g = 1,10 W/m²K ZTA = 0,44 (zonwerend) Alu afstandhouders Forfaitaire verhouding 30% profiel 70% glas Garagepoort: Geïsoleerde sectionaalpoort U = 1,4 W/mK Luchtdichtheid: forfaitaire waarde: q50 = 12 Een gedetailleerde tabel met volledige U-waarde berekeningen is terug te vinden in de detail tabel materialen (hoofdstuk 9). Beknopte omschrijving van de technieken: Verwarming: Condenserende gasketel 108% ; locatie berging Geen of gedeeltelijk vloerverwarming Regeling via kamerthermostaat en thermost. kranen Ketel en alle leidingen binnen de isolatieschil Sanitair warm water: Via CV, geen aparte boiler Leidinglengtes gerekend vanaf de berging: Keuken: 4 m Bad: 7 m Douche: 7 m Ventilatie: Systeem D: Mech. toevoer en afvoer via centrale unit Warmterecuperatie 80 % ; onvolledige bypass Toevoer/afvoer in balans Inregelrapport aanwezig Doorstroomopeningen onder de binnendeuren 4 Delta Bati - Montenaken

5 2. RESULTATEN EN SIMULATIES Oriëntatie voorgevel: NW Beschermde volume: 630 m³ Verliesoppervlak: 460 m² Compactheid: 1,37 m Glas: 7,3 % Gemiddelde U-waarde: 0,41 W/m²K Bruto vloeroppervlakte: 206 m² Ondergrond: volle grond Bouwknopen inrekenen op forfaitaire wijze (methode C) Bouwknopen inrekenen met aandacht voor vermijden koudebruggen (methode B) K (K max= 40) E (E max= 70) verwarming Simulaties: de invloed ervan op het resultaat moet telkens opgeteld worden Luchtdichtheidstest uitvoeren met resultaat q 50 = 4,50 Opbouw buitenmuren verder wijzigen in 18 cm XPS (0,032) met 14 cm snelbouw (enkel gelijmd) Bijkomend vloerisolatie vermeerderen naar 12 cm PUR Bijkomend buitenschr. verbeteren met kunststof afstandhouders Buitenschrijnwerk in detail berekenen. Voorlopig inschatting: -Gewone ramen U w = 1,6 -Schuiframen U w = 2,0 transmissieberekening fabrikant noodzakelijk bij aangifte Bijkomend kwaliteit ventilatiesysteem D verhogen -vraagsturing; f = 0,54 -uitvoeringskwaliteit; m = 1,24 -energiezuinige motoren 2x120W Bijkomend zonneboiler aanbrengen voor ondersteuning warm tapwater (apertuuropp. = 3,5 m²) Zonneboiler uitbreiden, ook voor ondersteuning vloerverwarming (apertuuropp. = 8 m²) Bijkomend resultaat luchtdichtheidstest verbeteren tot q 50 = 2 Bijkomend PV-panelen voorzien: 20 x 250 Wpiek Jaarlijks energieverbruik in MJ koeling (fictief) Hulpenergie tapwater 5 Delta Bati - Montenaken Netto energiebehoefte verw. per m² (kwh/m²) Max , , , , , , , , , , , ,29 Nog even duidelijk stellen dat het hier gaat om een weergave van het karakteristieke jaarlijkse energieverbruik. De term karakteristiek betekent dat er wordt uitgegaan van een aantal standaardaannames, zoals een bepaald klimaat en een gemiddeld gebruikersgedrag (een vaste binnentemperatuur in alle ruimtes, 24 uur op 24 uur, een gemiddeld ventilatiegedrag, een gemiddeld warmwaterverbruik, forfaitaire interne warmtewinsten ).

6 3. BELANGRIJKSTE OPMERKINGEN Mogelijke boetes: Bij het niet voldoen aan de EPB-eisen, worden er (zware) boetes opgelegd. Om dit te vermijden heeft u er alle belang bij om wijzigingen in materialen en installaties terug te koppelen zodat geverifieerd kan worden of de aanpassingen geen negatieve invloed hebben op het resultaat. De ervaring leert ons dat er op vlak van ventilatie regelmatig tekorten vast gesteld worden. Aarzel daarom niet om ons te contacteren indien er onduidelijkheden zijn. Wij zijn ook steeds bereid om offertes van ventilatiesystemen of buitenschrijnwerk met roosters na te kijken om te zien of aan alle eisen voldaan is. Isolatie / K-peil: Er is voldaan aan het K-peil met de vooropgestelde materialen De kwaliteit van het buitenschrijnwerk heeft veel invloed in het resultaat. In de basisberekening werd aan de veilige kant gerekend met de forfaitaire verhouding 30% profiel 70% glas. Bij de eindaangifte kan het resultaat geoptimaliseerd worden door een exacte berekening van de U-waarde per raam. Deze berekening moet door de fabrikant van het buitenschrijnwerk aangeleverd worden. Het loont zeker de moeite hier naar te vragen. Als vloerisolatie werd er gerekend met gecertificeerde gespoten PUR (λ=0,029 W/mK). Indien door de uitvoerder van de gespoten PUR vloerisolatie geen geattesteerde lambda-waarde kan voorgelegd worden, moet er gerekend worden met de waarde bij ontstentenis die momenteel 0,059 W/mK bedraagt. Dit heeft een nadelige invloed op het resultaat. Op de website kan u de meest recente lijst terugvinden met alle types gespoten PUR die op dit moment gecertificeerd zijn. Verdiepingsvloeren boven buitenomgeving (plafond boven insprong voorzijde) moeten een U-waarde hebben kleiner dan 0,35 W/m²K. Dit kan op 2 manieren: plaatselijke vloerisolatie op het verdiep ofwel isolatie in een vals plafond aan de onderzijde van de welfsels. Deze laatste optie is in de meeste gevallen de beste zodat koudebruggen vermeden kunnen worden. Minimale isolatiediktes: Minerale wol tussen kepers aan onderzijde: 12 cm XPS aan onderzijde welfsels: 10 cm 2 % van het totale verliesoppervlak mag afwijken van de normen voor U max en R min -waarden. E-peil: Met de materialen en technieken uit de basisberekening is niet voldaan aan de normen voor het E-peil. Eenvoudigste manier om nog veel E-punten te winnen, is het uitvoeren van een luchtdichtheidstest. Aandacht voor een luchtdichte afwerking is dus vereist. De uiteindelijke E-waarde zal nog afwijken van de waarde die hier berekend werd omdat deze afhankelijk is van een aantal factoren die op dit moment moeilijk in te schatten zijn (vb. parameters verwarming, koeling, ventilatie, luchtdichtheid, ). In deze voorstudie werd verondersteld dat het ventilatiesysteem in balans is. Bij een onbalans zal het E-peil met een paar punten toenemen. Om te staven dat er een balans is, moet er een inregelrapport ter beschikking zijn. Afbakenen beschermde volume: Het beschermde volume is het deel van het gebouw dat men wenst te verwarmen en waarrond men isolatie aanbrengt. Deze isolatieschil mag nergens onderbroken worden. Elke ruimte die verwarmd wordt, moet ook verplicht geïsoleerd zijn. Zo is de nodige aandacht vereist voor kelderruimtes die verwarmd worden, bijvoorbeeld indien er een speelkamer, bureel, sauna,... ingericht wordt. In dat geval is men ook verplicht om de kelder volledig mee te isoleren. Dit wordt soms over het hoofd gezien met grote boetes als gevolg. In dit project: Geen bijzonderheden, het volledige gebouwde volume behoort tot het beschermde volume. 6 Delta Bati - Montenaken

7 4. SUBSIDIES 4.1 Premie netbeheerder Voor nieuwbouwprojecten zijn er geen afzonderlijke premies meer voor isolatie of energiezuinige installaties. Alles wordt gecombineerd in één premie voor het E-peil, zeer eenvoudig aan te vragen bij uw netbeheerder. BA van 01/01/2012 tot en met 31/12/2013 BA van 01/01/2014 tot en met 31/12/2014 woning appartement Premie vanaf E / E-punt < 50 ( 50 / E-punt < 40) Premie vanaf E / E-punt < 50 ( 30 / E-punt < 40) Premie vanaf E / E-punt < 40 Premie vanaf E / E-punt < 40 Indien er een zonneboiler geplaatst wordt (via aannemer) met een bouwaanvraag tot 31/12/2013, wordt er een bijkomende premie van 550 per m² gegeven (max en max. 50% factuur). Indien er een warmtepomp geplaatst wordt (via aannemer) met een bouwaanvraag tot 31/12/2013, wordt er een bijkomende premie van max gegeven (afhankelijk van het type). Voor meer informatie verwijzen we u graag door naar Korting onroerende voorheffing Voor bouwaanvragen tot en met 31/12/2012: E 60: 20% korting op de jaarlijkse onroerende voorheffing gedurende 10 jaar. E 40: 40% korting op de jaarlijkse onroerende voorheffing gedurende 10 jaar. Voor bouwaanvragen van 01/01/2013 tot en met 31/12/2013: E 50: 50% korting op de jaarlijkse onroerende voorheffing gedurende 5 jaar. E 30: 100% korting op de jaarlijkse onroerende voorheffing gedurende 5 jaar. Voor bouwaanvragen vanaf 01/01/2014: E 40: 50% korting op de jaarlijkse onroerende voorheffing gedurende 5 jaar. E 30: 100% korting op de jaarlijkse onroerende voorheffing gedurende 5 jaar. Geen speciale aanvraag nodig, wordt automatisch toegekend. 5. OVERVERHITTING Oververhittingsindicator Drempelwaarde Max. toegelaten waarde Jaarlijks fictief koelverbruik Strafpunten E-peil Basisberekening 6125 Kh 8000 Kh Kh 0 MJ 0 E-punten Als de oververhittingsindicator groter is dan de drempelwaarde, maar kleiner dan de maximaal toegelaten waarde, dan zal een fictief koelgebruik ingerekend worden omdat er een zekere kans bestaat dat men later toch actieve koeling zal plaatsen. De maximaal toegelaten waarde mag niet overschreden worden. In dit project: Er werd geen fictief koelverbruik in rekening gebracht. Er werd overal zonwerende beglazing beschouwd met zonnetoetredingsfactor 0,44. Beschaduwing op de ramen werd forfaitair verrekend. 7 Delta Bati - Montenaken

8 6. BOUWKNOPEN 6.1 METHODIEK De term koudebrug wordt bewust niet meer gebruikt, de term bouwknoop wordt geïntroduceerd. Deze term dekt de verzameling van plaatsen in de gebouwschil waar er mogelijk extra warmteverlies kan optreden, zonder dat men daarom te maken heeft met ongeoorloofd warmteverlies en/of condensatie- en schimmelproblemen. De vergunningsaanvraag van dit dossier dateert van na 01/01/2011. Dit betekent dat de bouwknopen verplicht in rekening gebracht moeten worden. Dit kan op 3 manieren: Gedetailleerde methode met gevalideerde software: Dit omvat een 3-D berekening van elke bouwknoop: erg veel werk, niet realistisch voor de meeste projecten. Forfaitaire toeslag: + 10 K-punten Zeer negatieve invloed op het K-peil en E-peil, in de meeste gevallen niet wenselijk omwille van de impact op het resultaat. Enkel toe te passen bij industriële projecten zonder E-peil waar het K-peil ruim binnen de norm valt. Methode van de EPB-aanvaarde knopen: variabele toeslag op het K-peil van 4 tot 10 K-punten. De EPB-verslaggever heeft enkel een verslaggevende functie, de architect heeft als taak om aan de EPBverslaggever een lijst te bezorgen met de bouwknopen die voor dit project niet EPB-aanvaard zijn. EPB-aanvaard betekent dat de isolatieschil voldoende gesloten is waardoor geen extra strafpunten in rekening gebracht worden. Indien alle bouwknopen EPB-aanvaard zijn, wordt er toch een forfaitaire toeslag van 3 K-punten ingerekend. Bovendien wordt er nog een extra verhoging van het K-peil verrekend voor elke bouwknoop die niet EPBaanvaard is. Daarnaast kan men beter presterende bouwknopen ook in de andere richting in rekening kan brengen. Daardoor kan men de K-peil toeslag terug omlaag brengen, ze kan echter nooit negatief worden. Dit vraagt echter een heleboel extra rekenwerk van de EPB-verslaggever en een goede detaillering vanwege de architect. Deze optimalisatie is niet inbegrepen in de opdracht EPB-verslaggeving voor dit project. 6.2 BOUWKNOPEN IN DIT PROJECT Volgende bouwknopen werden als niet-epb-aanvaard verondersteld: Funderingsaanzet buitenmuren met buitenpleister Dorpels van deuren en poorten Aansluiting onderzijde van ramen tot op vloerniveau Aansluiting onderzijde van ramen, niet tot op vloerniveau Aansluiting ramen (zijkanten en bovenkanten) ter plaatse van buitenpleister Aansluiting garagepoort Kolom hoekraam 8 Delta Bati - Montenaken

9 7. LUCHTDICHTHEID Algemeen Wind, verwarming en mechanische ventilatie veroorzaken verschillen in luchtdruk tussen binnen- en buitenomgeving. Daardoor ontsnapt heel veel warmte via kieren en spleten naar buiten. Het is daarom van belang om zoveel mogelijk kieren en spleten af te dichten. Zo vermijdt men tocht en warmteverlies, wat het comfort verhoogt. Door luchtdicht te bouwen, gaat men ook de hoeveelheid vocht in de constructie beperken. Vochtig isolatiemateriaal isoleert minder goed, maar kan ook condensatieproblemen, schimmelvorming of bouwschade tot gevolg hebben. De luchtdichtheid van een gebouw kan gemeten worden met een zgn. Blower door test. Tijdens een Blowerdoor luchtdichtheidsmeting wordt het gebouw in lichte onderdruk en overdruk gezet. Hiervoor zet men een aangepaste ventilator (de Blowerdoor; zie foto) in een deur of andere opening. Het is vanzelfsprekend dat de meting enkel kan plaatsvinden indien het gebouw volledig dicht en zo veel mogelijk afgewerkt is. Invloed op het e-peil Zelfs als er bij de bouw van de woning geen speciale aandacht voor luchtdichtheid is, zal bij een meting normaal een vrij gunstige waarde geregistreerd worden waardoor het E-peil nog verschillende punten kan dalen (5 à 15 E-punten, afhankelijk van het resultaat). Deze luchtdichtheidsmeting is een vrij goedkope methode om het uiteindelijke E-peil nog te doen dalen. Aandachtspunten Een goed luchtdicht resultaat bereikt men door o.a. aandacht te besteden aan volgende punten: De buitenmuren die deel uitmaken van het beschermde volume moeten aan de binnenzijde gepleisterd worden. Indien aanwezig worden ook de garagemuren en zoldermuren best gepleisterd. Een goede luchtdichting van een plat dak is meestal eenvoudiger dan voor een hellend dak: Indien gepleisterd vormt de pleisterlaag een luchtdichte laag Bij valse plafonds is er wel aandacht nodig voor luchtdichte afwerking (aansluitingen, spotjes, ) Aansluiting garagepoorten veroorzaakt grote luchtlekken. Inbouw zo luchtdicht mogelijk afwerken. Degelijke kwaliteit van ramen en deuren met een goede afstelling van opendraaiende raamdelen. Geen rolluiken voorzien, dit is steeds een grote bron van luchtlekken: de afwerking van de rolluikkast aan de binnenzijde (aansluiting met muren), de bediening van de rolluiken (zeker indien lint). Luchtdichte kelderdeur plaatsen: deur met rubbers ofwel volwaardige buitendeur. Aansluitingen van ramen en deuren met de muren verzorgen: Ofwel overschilderbare siliconenvoeg tussen raamkader en pleisterwerk Ofwel luchtdichtingsfolie aanbrengen tussen raamkader en muur vooraleer te pleisteren Aandacht voor luchtdichte afwerking bij doorvoeren van kanalen en leidingen door de gebouwschil. De aansluiting van de dampkap naar buiten zorgt voor een permanent luchtlek. Een kleproostertje op de buitengevel is namelijk helemaal niet luchtdicht. Er bestaan tegenwoordig muurroosters voor aansluiting van dampkap die wel luchtdicht zijn in gesloten positie. Een recirculatiedampkap veroorzaakt uiteraard ook geen luchtlekken. Aandacht voor luchtdichte afwerking bij leidingschachten naar kelders. Onderzijde vensterbanken (aansluiting aan muur) verzorgen. Hangtoilet tegen een buitenmuur? Vergeet niet te pleisteren of cementeren achter de afkasting. Aansluiting plinten gelijkvloers: afkitten of cementeren 9 Delta Bati - Montenaken

10 8. VERLIESOPPERVLAKTES Schildeel U-waarde (W/m²K) Oppervlakte (m²) Gevelpleister 0,19 52,52 Gevelbekleding 0,27 1,98 Voorgevel Bekleding hoekraam 0,34 0,44 Garagepoort 1,40 5,50 Ramen 9,94 Achtergevel Gevelpleister Ramen 0,19 54,13 16,25 Gevelpleister 0,19 50,20 Linkergevel Bekleding hoekraam 0,34 0,44 Ramen 5,72 Gevelpleister 0,19 52,88 Rechtergevel Gevelbekleding 0,27 1,98 Ramen 1,50 Plat dak Plat dak 0,16 103,50 Vloer op volle grond Vloer op volle grond 0,20 102,30 Vloer boven buitenomgeving Vloer boven buitenomgeving 0,20 1,20 10 Delta Bati - Montenaken

11 9. DETAIL TABEL MATERIALEN -waarde (W/mK) R-waarde (m²k/w) U-waarde (W/m²K) Buitenmuren gevelpleister U max = 0,32 W/m²K Gevelbepleistering XPS 8 cm Snelbouw 14 cm Bepleistering 0,035 0,010 5,143 0,334 0,019 0,19 Buitenmuren gevelbekleding U max = 0,32 W/m²K Gevelbekleding Recticel Powerwall 8,2 cm Snelbouw 14 cm Bepleistering 0,024 0,001 3,417 0,334 0,019 0,28 Dakafdichting 0,022 Plat dak U max = 0,27 W/m²K Recticel Eurothane Bi-3 (PUR) 2x8 cm Chape Druklaag Holle welfsels 0,027 5,926 0,046 0,018 0,130 0,16 Bepleistering 0,019 Beton 0,068 Vloer op volle grond Gecertificeerde gespoten PUR 10 cm 0,039 3,426 U max = 0,35 W/m²K of R min = 1,3 m²k/w Chape Vloerafwerking 0,046 0,012 0,20 3,552 Bepleistering 0,010 Vloer boven buitenomgeving U max = 0,35 W/m²K XPS 16 cm Holle welfsels Druklaag Chape 0,035 4,571 0,110 0,018 0,046 0,20 Vloerafwerking 0,012 Buitenschrijnwerk U g, max = 1,30 W/m²K U w, max = 2,20 W/m²K Ramen Alu ramen U f = 2,60 Schuiframen Alu waarde bij ontstentenis U f = 4,19 Beglazing Helder; g = 0,44 U g = 1,10 Variabel Afstandhouders Aluminium of staal Garagepoort U max = 2,20 W/m²K Geïsoleerde sectionaalpoort 1,40 11 Delta Bati - Montenaken

12 10. VENTILATIE 10.1 ALGEMEEN Waarom ventileren? Een gezond binnenklimaat is zeer belangrijk voor elke bewoner of gebruiker van gebouwen. Er zijn verschillende redenen om op een goede manier te ventileren: Mensen gebruiken zuurstof en ademen koolstofdioxide en waterdamp uit. Onvoldoende zuurstoftoevoer maakt lucht muf. Voldoende aanvoer van zuurstof door te ventileren is belangrijk voor de gezondheid van mens en huisdier. Elk gezin produceert per dag 10 à 20 liter woonvocht door te koken, te wassen, te douchen... Door te ventileren en de vervuilde lucht af te voeren vermindert de kans op geuren en vochtige lucht. Hinderlijke of schadelijke stoffen die in de woning vrijkomen, krijgen door ventilatie geen kans om daar te blijven en zich op te stapelen. Samen met een koudebrugarme isolatie zorgt aangepaste ventilatie voor het vermijden van condensatieproblemen (en schimmelvorming) op de wanddelen. Waarom niet gewoon ramen en deuren open zetten? Minimaal en gecontroleerd ventileren is meer dan vensters en deuren openzetten. Het openen van ramen zorgt voor een sterke luchtverversing in de woning, maar door de gelijktijdige sterke afkoeling worden de ramen in de winter al snel terug gesloten. Het effect van deze verluchting met opengaande ramen is daardoor kortstondig en gaat gepaard met extra energieverlies, met tochtverschijnselen, het binnendringen van lawaai, insecten, regen en soms zelfs inbrekers. Het is een goede methode om de woning eens goed door te luchten, na een feestje of schilderwerken, maar ze is ongeschikt voor dagelijkse hygiënische ventilatie. Een gecontroleerde ventilatie zorgt voor een evenwicht tussen voldoende en niet overmatig ventileren. Dat is belangrijk om het energieverlies te beperken. Het principe van een goede basisventilatie is gebaseerd op: de toevoer van verse lucht de doorstroming van lucht in de woning de afvoer van vervuilde lucht Verse lucht wordt toegevoerd via droge ruimtes: woonkamer, slaapkamers, bureau... Deze verse lucht moet via de tussenruimtes (gang, trappenhal...) kunnen doorstromen naar de natte ruimtes: keuken, badkamer, toilet, wasruimte, doucheruimte... Vanuit de natte ruimtes wordt de vochtige, vervuilde lucht afgevoerd. Ventilatiesystemen Er worden 4 verschillende ventilatiesystemen gedefinieerd: Systeem A: natuurlijke toevoer, natuurlijke afvoer eventueel gecombineerd met aparte ventilatoren Systeem B: mechanische toevoer, natuurlijke afvoer komt zelden voor Systeem C: natuurlijke toevoer, mechanische afvoer ventilator(en) moet(en) permanent draaien Systeem D: mechanische toevoer, mechanische afvoer bij voorkeur met warmterecuperatie Eisen en aanbevelingen De ventilatie binnen de EPB-regelgeving is opgebouwd rond eisen en aanbevelingen. Eisen zijn strikte voorwaarden waaraan een ventilatiesysteem moet voldoen, zoniet worden er boetes opgelegd. Aanbevelingen moeten gezien worden als een code van goede praktijk, zonder dat er boetes volgen als er niet aan voldaan is. 12 Delta Bati - Montenaken

13 10.2 TOEVOER VAN LUCHT 1. Natuurlijke toevoer Toevoer van verse lucht op natuurlijke wijze kan op volgende manieren gebeuren: roosters in de ramen, boven op de raamkaders, in rolluikkasten, in de zonnewering, in de muren of door het dak. Een zelfregelende RTO regelt het debiet in functie van het beschikbare drukverschil. Loopt het drukverschil tengevolge van wind of temperatuurverschil op, dan wordt de opening geleidelijk afgesloten waardoor een overmaat aan debiet uitgesloten wordt. Kies voor RTO s met een zelfregelendheidsklasse P3 of P4. Keuze voor goede zelfregelende RTO s kan leiden tot een lager E-peil. 2. Mechanische toevoer Mechanische toevoer wordt meestal gecombineerd met mechanische afvoer zodat men een balansventilatie verkrijgt (bij voorkeur met warmterecuperatie). Om de balans in evenwicht te brengen (meestal is het geëiste toevoerdebiet groter dan het geëiste afvoerdebiet), mag een gedeelte van de toegevoerde lucht in de leefruimte gerecycleerde lucht uit slaapkamers zijn. Het debiet buitenlucht dat in de woning moet worden gestuurd, moet tenminste gelijk zijn aan de som der nominale debieten van alle slaapkamers, studeer- en speelkamers. Regelbare toevoeropeningen: RTO Als men verse lucht wenst toe te voeren via roosters in de ramen (1), op de raamkaders (2), in de muren (3), in de rolluikkasten (4), in de zonnewering (5) of door het dak (6), dan moeten deze roosters voldoen aan volgende eisen: Inbraakveilig, insectenwerend, regendicht Regelbaar: continu of minimaal 5 standen Nominaal debiet bij 2 Pa Lekdebiet bij 50 Pa: < 15% van het debiet van de ruimte Ze moeten hoger dan 1,8 m geplaatst zijn, zoniet moet een test over luchtverspreiding gebeuren DOORSTROMEN VAN LUCHT Vervuilde lucht wordt afgevoerd in de natte ruimtes, verse lucht wordt toegevoerd in de droge ruimtes. Lucht moet circuleren via doorstroomopeningen (DO). Let op: DO zijn een strikte EPB-EIS: VERPLICHT OM UIT TE VOEREN. DO mogen niet afsluitbaar of regelbaar zijn. DO kunnen gerealiseerd worden met roosters in binnendeuren / binnenmuren of met spleten onder de binnendeuren Spleten onder de binnendeuren moeten een minimale oppervlakte hebben van 70 cm². Dit betekent een netto hoogte van de spleet van ongeveer 9 mm. Nieuw is een vrijwel onzichtbare opening die gecreëerd wordt boven aan de deuren (Renson Invisido, onderste figuur). Inkomdeuren appartementen, garagedeuren of kelderdeuren moeten niet voorzien worden van een DO. Deze deuren worden zelfs best zo luchtdicht mogelijk uitgevoerd. 13 Delta Bati - Montenaken

14 10.4 AFVOER VAN LUCHT 1. Natuurlijke afvoer Als men kiest voor natuurlijke afvoer, moet er onderscheid gemaakt worden tussen eisen, die beboet worden, en aanbevelingen, die niet beboet worden maar wel zorgen voor een goede praktijk: EISEN: Sectie 1 m² per 1 m³/s (2,78 cm² per m³/h) Hoofdzakelijk verticaal tracé. RAO verplicht (regelbare afvoeropening) WC: Badkamer/wasplaats: Gesloten keuken: Open keuken: Opp. (cm²) Diam. (mm) AANBEVELINGEN: Uitmonding boven het dak moet zo dicht mogelijk bij de nok gebeuren. Uitmonding boven het dak: de hoogte moet minstens een halve meter bedragen. Keukens moeten aangesloten worden op een apart afvoerkanaal. Maximum één ruimte per secundair kanaal. Het is niet toegelaten om mechanische en natuurlijke afvoer van lucht te combineren in residentiële gebouwen. Daardoor is het niet EPB-conform om in één en dezelfde wooneenheid zowel natuurlijke afvoerkanalen te installeren als een aparte ventilator (vb. in afgelegen toilet). Aparte ventilatoren die voldoen aan de voorwaarden van een systeem A zijn niet op de markt verkrijgbaar (combinatie met RAO is noodzakelijk). 2. Mechanische afvoer Permanent Heel belangrijk is dat de ventilator permanent in gebruik is. Er mag wel een vraagsturing geïnstalleerd worden om meer of minder debiet af te zuigen in functie van vocht, CO 2 -detectie, aanwezigheid, maar een minimaal debiet moet op elk moment gegarandeerd zijn. Centrale extractie In combinatie met mechanische toevoer spreekt men van een systeem D. Meestal wordt dan ook warmterecuperatie toegepast. In combinatie met natuurlijke toevoer spreekt men van een systeem C. Indien de extractie vraaggestuurd is, spreekt men van een systeem C+, C+ EVO, In dat geval wordt er minder geventileerd op het moment dat er geen bezetting is, als er geen vocht gemeten wordt, Op die manier wordt er een energiebesparing gerealiseerd, dit levert ook winstpunten op met betrekking tot het E-peil. Kanaaldiameter is dan niet van belang en er moeten geen regelbare afvoeropeningen geplaatst worden. Aparte ventilatoren Enkel toegelaten indien ze permanent in werking zijn. Deze toestellen zijn op de markt verkrijgbaar (vb. S&P Ecowatt, Codumé SCVU100, ), maar denk eraan dat de meeste aparte ventilatortjes niet EPB-conform zijn. Opletten bij bestelling dus! Een standaard dampkap in de keuken telt niet mee als permanente verluchting, er zijn wel speciale dampkappen verkrijgbaar met een permanente minimale extractie. Meestal moet in de keuken bijkomende verluchting voorzien worden, apart van de dampkap. Regelbare afvoeropeningen: RAO Regelbare afvoerroosters moeten geplaatst worden op alle afvoeropeningen in een systeem A, dit wil zeggen op alle statische afvoerkanalen. Deze roosters moeten voldoen aan volgende eisen: Inbraakveilig Verbonden met hoofdzakelijk verticaal kanaal Regelbaar: continu of minimaal 5 standen Nominaal debiet bij 2 Pa Minimum lekdebiet bij 50 Pa: tussen 15% en 25% van het debiet van de ruimte 14 Delta Bati - Montenaken

15 Natte ruimtes Droge ruimtes 10.5 VEREISTE DEBIETEN: Systeem: D: Mechanische toevoer in de droge ruimtes Mechanische extractie in de natte ruimtes Toevoer van lucht (pulsie): Opp. (m²) Min. debiet (m³/h) Voorstel roosters (m³/h) Doorstroom Zithoek / Eethoek 32,8 118,1 Systeem D 119 Slpk. linksvoor 16,4 59,0 Systeem D 59,0 Slpk. rechtsvoor 16,2 58,4 Systeem D 58,4 Slpk. linksachter 16,0 57,6 Systeem D 57,6 Slpk. rechtsachter 15,8 57,0 Systeem D 57,0 Open naar keuken Spleet onder deur 70 cm² Spleet onder deur 70 cm² Spleet onder deur 70 cm² Spleet onder deur 70 cm² Boete ( ) TOTAAL TOEVOER: 350,1 Afvoer van lucht (extractie): Opp. (m²) Min. debiet (m³/h) Voorstel extractie (m³/h) Doorstroom Open keuken 12,2 75,0 Systeem D 75,0 Berging (indien nat) 9,0 50,0 Systeem D 50,0 WC gelijkvloers / 25,0 Systeem D 25,0 WC verdiep / 25,0 Systeem D 25,0 Badkamer 7,2 50,0 Systeem D 50,0 Open naar eethoek Spleet onder deur 70 cm² Spleet onder deur 70 cm² Spleet onder deur 70 cm² Spleet onder deur 70 cm² Boete ( ) Opmerkingen: TOTAAL AFVOER: 225,0 Hier wordt voor een systeem D gekozen. Indien de berging op het gelijkvloers een natte ruimte is (vb. wasplaats), moeten bovenstaande debieten gerespecteerd worden. Indien dit een droge bergruimte is, gelden er geen ventilatie-eisen voor deze ruimte. Een gedeelte van de toegevoerde lucht in de zithoek / eethoek mag gerecycleerde lucht zijn uit de slaapkamers. De toegevoerde lucht in de slaapkamers mag enkel buitenlucht zijn. De traphal moet niet bijkomend geventileerd worden, deze dient voor de doorstroming van lucht van droge naar natte ruimtes. 15 Delta Bati - Montenaken

16 DO 25 m³/h DO 25 m³/h 10.6 SCHEMATISCHE VOORSTELLING VAN DE VENTILATIE DO 25 m³/h MA 50 m³/h MA 75 m³/h DO 25 m³/h MA 25 m³/h DO 25 m³/h MT 118,1 m³/h MT 57,6 m³/h MA 50 m³/h MT 57,0 m³/h MA 25 m³/h DO 25 m³/h DO 25 m³/h DO 25 m³/h MT 59,0 m³/h MT 58,4 m³/h DO 25 m³/h 16 Delta Bati - Montenaken

17 11. GEGEVENS VERZAMELEN Om bij einde werken een correcte EPB-aangifte te doen, wordt er een plaatsbezoek ingepland om de nodige gegevens te noteren. Om problemen te vermijden en om het resultaat te optimaliseren is het echter cruciaal dat de bouwheer volgende informatie bij elkaar houdt: Map met facturen ter inzage voorleggen. Het is wel belangrijk dat op alle facturen het werfadres vermeld wordt!! Bij gespoten PUR als vloerisolatie moet de aannemer een attest van zijn PUR kunnen voorleggen, zoniet moet er met een zeer negatieve waarde gerekend worden. Het is aan te raden om voor de bestelling te verifiëren of de aannemer een attest kan voorleggen. Buitenschrijnwerk: Kopie van de gedetailleerde offerte na opmeting (met alle specificaties, afmetingen, draairichtingen,...) ter beschikking houden. Ventilatie: Verwarming: Transmissieberekening per raam (gedetailleerde U-waarde berekening van elk raam afzonderlijk) Dit is geen verplichting maar het is wel sterk aan te raden om dit op te vragen bij de fabrikant. Dit heeft een positieve invloed op het resultaat omdat er anders met een forfaitaire verhouding 30% profiel 70% glas gerekend moet worden, hetgeen meestal zeer ongunstig is. Deze berekening moet ten minste volgende gegevens bevatten: U w -waarde per raam Netto glasoppervlakte per raam U g -waarde van de beglazing Zontoetredingsfactor van de beglazing (g-waarde of ZTA) Het is aan te raden om bij bestelling van de ramen af te dwingen dat deze berekening meegeleverd moet worden. Offerte van het geplaatste systeem met beschrijving van alle componenten. Inregelrapport conform de opgelegde specificaties: debieten per ventiel, info meetapparaat, gehandtekend door de verantwoordelijke. Het is aan te raden om bij bestelling van het ventilatiesysteem af te dwingen dat een inregelrapport afgeleverd moet worden. Offerte van de geplaatste installatie met beschrijving van alle componenten. Indien het een complexe installatie betreft (warmtepompen, zonnesystemen,...) is het noodzakelijk om het elektrisch en hydraulisch schema voor te kunnen leggen. Optioneel: rekennota van de ontwerpretourtemperatuur (geen verplichting, maar kan het resultaat optimaliseren. Ook hier is het aan te raden om bij bestelling af te dwingen dat de nodige documenten meegeleverd moeten worden. Verslag van de blowerdoortest Bouwknopen: Detailtekeningen van de bouwknopen indien beschikbaar Foto s van elke bouwknoop uit de bundel bouwknopen waarop duidelijk zichtbaar is op welke manier ze uitgevoerd zijn. 17 Delta Bati - Montenaken

18 18 Delta Bati - Montenaken

19 19 Delta Bati - Montenaken

20 GHW bvba Energie Veiligheid Milieu Opitterpoort Bree T F info@ghw.be BTW BE Delta Bati - Montenaken