#15 CELEBRATE DIVERSITY. Beheer van patenten en bedrijfjes gaat weer terug naar kenniseenheden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "#15 CELEBRATE DIVERSITY. Beheer van patenten en bedrijfjes gaat weer terug naar kenniseenheden"

Transcriptie

1 Resource en :43 Pagina 1 Beheer van patenten en bedrijfjes gaat weer terug naar kenniseenhen Pag. 4 Plan landgoed Larenstein druist in tegen alles wat we stunten leren Pag. 5 Duurzae tips: van traplopen tot groen bankieren Pag. 10 WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 3E JAARGANG/ 29 JANUARI 2009 RESOURCE #15 PAG. 8 & 12 CELEBRATE DIVERSITY

2 Resource en :43 Pagina ZEEPKIST RESOURCE@WUR.NL HR VISIE P HOFFMAN HOUTEN HELDEN Ik hou van populieren. Van die prachtige statige peppelboen die ons landschap zo bepalen. Hoge houten heln rond voetbalveln. In weer en wind. Ik hou ook van aardappels, et jus. Vorige week werd bekend dat Belgische transgene populieren isschien op een proefveld in Nerland worn uitgezet. De biotechnologen hebben gesleuteld aan een gen, waardoor het populierenhout beter geschikt is voor gebruik als biobrandstof. Een klein genetisch leugentje o bestwil, je ziet er verr niets van. Wat ij betreft is het doodzon o die ooie peppels te verbrann. Maar als fik er toch in gaat, dan aar zo effectief ogelijk. In saenleving ligt het alleaal wat Henk van Ruitenbeek gevoeliger: genetische anipulatie is eng, is gevaarlijk, loopt zoaar gierend uit klauwen. Greenpeace en anre actiegroepen staan op scherp o alles nauwlettend in gaten te houn. Sterker nog, peppels zijn hun leven niet zeker. Dat leert ons recente geschienis. Militante anoniee actiegroepen doeen regelatig op. Proefveln et transgene aardappels wern bijvoorbeeld systeatisch vernield door activisten et veelzeggen naen als Razen Rooiers en Zien Bintjes. Geheid dat Doldrieste Peppels al staan te popelen o et hun kettingzagen het genetisch onrzoek opnieuw te dwarsboen. Nou lijkt e een pissige peppel nog wel voor re vatbaar, aar doldrieste peppels kun je beter niet tegenkoen, zeker niet gewapend et een kettingzaag. En een op tilt geslagen ziend bintje wil je ook niet op je pad ( oornaar van Pi Fortuin was er één!). Wat bezielt zo n ziend bintje, wat drijft doldrieste peppel? Onrbuikgevoelens en angst? Verod linksig conservatise? In ier geval uit het zich vaak in ongezond fanatise. En dat is pas echt gevaarlijk. Als ook Colubus zich door angst en behoudzucht van zijn avontuurlijke reis had laten weerhoun, kenn wij geen aardappels en geen Canase populieren. Dat zou toch zon zijn, want ik ben juist zo dol op aardappels, et jus. En ik hou zo van populieren, die heln van hout. / Marco Hoffan ZWANEN MET VOGELPEST Het Productschap Pluivee en Eieren is verbijsterd over een veldproef van ecologieinstituut NIOO en Erasus Universiteit. Onrzoekers hebben zestien zwanen beset et een ongevaarlijk vogelgriepvirus en gaan via een zenrtje na of trekvogels ziek worn en het virus versprein. Het productschap vreest dat het virus kan uteren naar een hoogpathogene variant. Is die zorg terecht? Prof. Mart Jong, hoogleraar Kwantitatieve veterinaire epiiologie, verwacht niet dat geïnfecteer zwanen een uitbraak van vogelpest veroorzaken. Ze zijn geïnjecteerd et een laagpathogeen H4 virus. Dit kot van nature voor bij trekvogels en er is nooit aangetoond dat H4virussen hoogpathogeen worn voor pluivee. Je kunt die ogelijkheid niet voor honrd procent uitsluiten, aar kans is inie. Het verwonrt De Jong wel dat het productschap niet is betrokken bij afweging vooraf. Bij zo n onrzoek oet je het aatschappelijk belang van pluiveesector eewegen. Waarschijnlijk was daaruit echter zelf conclusie getrokken, naelijk o wel toesteing te verlenen. De Jong verwacht overigens geen operkelijke resultaten. Dergelijke laagpathogene virussen zijn wijdverbreid onr trekvogels, dat weten we al. Het onrzoeksvirus zal zich versprein onr trekvogels en wellicht krijgen onrzoekers beter inzicht in hoe dat gebeurt. Maar wat je wilt weten is: kan het hoogpathogene H5N1 virus zich versprein via trekvogels? Daar ko je et dit onrzoek niet achter, want je kunt resultaten et H4 niet extrapoleren naar H5N1. Een hoogpathogeen virus gedraagt zich heel anrs dan een laagpathogene variant. Zo veroen soige veterinaire onrzoekers dat het H5N1virus zich vanuit China via trekvogels heeft verspreid en in bijvoorbeeld Frankrijk een uitbraak van vogelpest heeft veroorzaakt. Als je die hypothese wilt toetsen, oet je dat uittesten et H5N1, zegt De Jong, aar dat is uiteraard niet ogelijk. Ik kan e voorstellen dat een ecoloog van NIOO wil weten hoe een vogelgriepvirus zich gedraagt in een populatie zwanen. Maar het leert je niets over verspreiding en bestrijding van dierziekte vogelpest, want daar gaat het o hoogpathogene H5 of H7virussen. / Albert Sikkea Br aa B M ge 'W Re za Ge do oo ca du du lijk Do du ha Wa lijk ap be Wa Le da te op aa st dit Ve ne Le bi Ce ja he ar be wi wo To En he ge ele bij uit he on Vo ww R Z Zi fa yo ex

3 Resource en :43 Pagina 3 29 JANUARI RESOURCE #15 Het ostren onrzoek leert je niets over verspreiding van vogelpest POST BOEK t k i r t it n Brieven kunnen worn gericht aan resource@wur.nl. BLEEKGROEN Met belangstelling, aar ook et geeng gevoelens, heb ik het artikel 'Wageningen ziet bleekgroen' gelezen in Resource 12. Belangstelling odat het ijns inziens inrdaad stand van zaken aangeeft binnen Wageningen UR. Geeng gevoelens odat het artikel discussie verr had kunnen helpen door het 'containerbegrip' duurzaaheid ook in WURsituatie op te len in drie categorieën: econoische duurzaaheid, ecologische duurzaaheid en sociaalaatschappelijke duurzaaheid. Door bij een beoorling op duurzaaheid ze drie invalshoeken te hanteren en resultaten binnen Wageningen UR vervolgens langs eetlat te houn, wordt inzichtelijkheid vergroot. En wordt voorkoen dat appels et peren worn vergeleken. Het behoud van jong cultureel erfgoed van Wageningen UR in Wageningen en Lelystad is bijvoorbeeld van anre aard dan een beleidskeuze o groene stroo te gaan gebruiken. Verr draagt een opling in genoe categorieën bij aan 'het in vingers krijgen' van sturing en beheersbaarheid. Jaer dat dit niet gebeurd is in het artikel. Verr vind ik het als einitiatiefneer van drie windparken in Lelystad, en als betrokken projectleir binnen het initiatief Acrres (Application Centre for Renewable RESources), erg jaer dat dit initiatief van ASG en PPO heleaal niet wordt genoed in het artikel. Dit initiatief vindt zijn oorsprong in bedrijfseconoische duurzaaheid ( windolens) die vervolgens als hefboo wordt gebruikt voor realisatie van het Toepassingscentru voor Duurzae Energie in Lelystad. De drie windparken hebben zowel in 2007 als in 2008 gezaenlijk eer dan 75 iljoen Kwh elektriciteit opgewekt, en hebben dus bijgedragen aan het voorkoen van CO2 uitstoot. Door dit getal te plaatsen naast het wel genoe verbruik van 63 iljoen Kwh van WageningenUR totaal, ontstaat op zijn inst een brer beeld. Voor eer inforatie over ACRRES zie: / Gert Kolstee, ASG RESEARCH IN ZIMBABWE I Zibabwe is a beautiful country with fantastic people, but the proble is that you are aling with hungry, poor and expectant fantastic people. That is hardly a conducive environent for research. I work in the MidZabezi Valley in Mbire district where people are trying to get out of poverty through cotton production and livestock keeping. Because they are poor they cannot afford agricultural inputs and drugs (trypanocis and acaricis) when these are available on the arket. Cotton revenues have becoe eaningless in the hyperinflationary environent. When you go to the field as a stunt, the air of expectation is alost suffocating. Everyone coes to the eeting thinking you have soething to donate. When they realize you are a stunt and that your work can reach policy akers and velopent agents, they see you as a conduit for taking their probles to the top. A new role is therefore being crafted for the researcher in Zibabwe Be our abassador. It s not an easy role but one that is possible. The era of incestuous research is gone. We need research that intifies with the struggling sallholr farer, research that helps the farer to sustainably and gainfully till his piece of land and keep his sall herd of livestock with few local resources. However, it is still possible to do research in Zibabwe. The farers still cooperate well with researchers, as long as the research has relevance to their livelihoods strategies. And we need that research to go on because that research is critical for directing the way in which velopent projects are ipleented in rural areas. When the current political dust is settled and Zibabwe once ore has a clear vision on the way forward, the research findings will be one of the pillars upon which the reconstruction of Zibabwe will stand. Ken Giller and his tea should be copleented on their enavours. The tragedy in Zibabwe and the international counity is the fixation on, and alost hypnotic obsession with Presint Robert Mugabe to the trient of research and velopent efforts. Unr the current circustances, we cannot avoid a glance at the presint but the sooner we look away the better: it reinds us of our duty to rebuild the country when Presint Mugabe is gone through resignation, retireent or the natural and biological cessation of life. This applies to both the skilled Zibabweans and stunts who are in and outsi the country, as well as to those with the funds to spend on educating a Zibabwean stunt. / Steven Matea, MSc stunt RESEARCH IN ZIMBABWE II I would like to coent on Professor Giller s noble efforts to abate the loss of skilled personnel fro the University of Zibabwe into the Diaspora. The iproveent of sallholr farer welfare can only be practicable when the econoy in total is functional. The brain drain will only be halted when there are sufficient incentives and feedbacks for people in every sector of the econoy, and not through sectoral efforts, though these can be the ignition points. As long as the rest of the econoy is paralyzed, the results fro research cannot be ipleented for the benefit of the people since there will be no copleentary inputs, extension, arkets and institutions to ensure a sustainable outcoe. Therefore as I see it, yes, let us do research and hope to use the findings in a changed future politicoeconoic environent. The way I see it, it is not long before the country regains its lost granur. The tie is nigh when the great nation will rise fro its sluber and reclai its lost pri. In the light of that, I still wish that after copleting y studies I could go back hoe and apply the acquired knowledge in resuscitating the country. But without a paradig change in the politics of the country as well as a return to the use of acroeconoic fundaentals, we can expect that ore brains will be drained. / Tendayi Nyaugure, MSc stunt of Environental Science MODELLEN VOOR BETER VOEDSEL Levensidlentechnologen ontwikkelen veel nieuwe producten. Nu doen ze dat nog via trial and error, aar dat kan gestructureerr, vindt dr. Tiny van Boekel. En daaro heeft hoogleraar Productontwerpen en kwaliteitskun afgelopen negen jaar et tussenpozen gewerkt aan Kinetic Moling of Reactions In Food. Waar het boek over gaat is hoe je kwaliteitsaspecten houdbaarheid, kleur, saak en textuur van een voedingsidl kunt voorspellen bij een nieuwe bewerking of een anre cobinatie van ingrediënten. Je wilt bijvoorbeeld kaas ontwikkelen waar inr zout in zit odat dat gezonr is. Als je het zout gewoon weg zou laten zou dat verschillen consequenties hebben. Die consequenties kunnen icrobiologisch, cheisch, biocheisch of fysisch van aard zijn. Voor elk van die onrlen aken levensidlentechnologen een berekening. Van Boekel: In het geval van kaas kijk je naar functie van zout. Het heeft invloed op houdbaarheid van kaas odat icroorganisen zonr zout sneller kunnen groeien. Ook wordt saak van het product beïnvloed, wat je zou kunnen tegengaan door bepaal kruin toe te voegen. Die kruin kunnen echter ook houdbaarheid veranren of anre saken opleveren. Ook veranrt textuur van kaas als er inr zout in zit. Dan kunnen er nog anre reacties plaatsvinn, zoals rijping van kaas door enzyen die worn beïnvloed door zout. Door elke veranring in een wiskundig ol te vatten, kun je berekenen wat er gebeurt als je het zoutgehalte verinrt. Van Boekels boek beschrijft hoe elk van vier onrlen het best in een ol te vatten is. De voorspellingen op ze onrlen geven saen inzicht in kwaliteit van het nieuwe eindproduct. Van Boekel ziet olleren niet als panacee, aar als een sturend hulpidl bij het ontwikkelen van nieuwe producten, doordat het bepaal processen vooraf uitsluit of juist nieuwe ogelijkhen aan het licht brengt. Korto: olleren schept wat or in chaos aan innovatieogelijkhen. / Nicolette Meerstadt Martinus A.J.S. van Boekel, Kinetic Moling of Reactions In Foods Oslagfoto s Guy Ackerans

4 Resource :45 Pagina IN T NIEUWS 22 JANUARI T/M 28 JANUARI 2009 doen. Die vonn echter dat Wageningen UR dan haar onrzoeksbeleid veel strakker oest sturen op patentontwikkeling, zegt Kropff. Alle idlen oesten worn ingezet in projecten die konn lein tot patenten. Toen hebben wij gezegd: dat kan niet leind zijn voor onze organisatie. De richting van het kennisbasisonrzoek wordt bepaald door het inisterie van LNV, en onrzoekscholen hebben hun eigen onrzoeksvisie. We zijn dus niet verrgegaan et externe partijen. Ook na raad van bestuur een besluit over een kwestie die al vanaf oprichting van WBG speel: wie bepaalt wat er gebeurt et patenten? Een onrzoekstea kan het patent verkopen aan een bedrijf of et dat bedrijf vervolgonrzoek doen, verklaart Kropff. Maar ze kan het patent ook zelf proberen te verwaarn. We hebben nu gezegd: we leggen bevoegdheid o die afweging te aken bij kenniseenhen. Dit betekent dat kenniseenheid voortaan beoorelt of een onrzoeker een bedrijf kan starten, en of ze wil investeren in zo n spinoff. Raoul Bino, directeur Plant, coördineert dit naens kenniseenhen. Voor Anial Sciences Group veranrt er niet veel, vindt directeur Bedrijfsvoering Dick Pouwels. De kennisvalorisatie was al ontwikkeld bij ons toen WBG be LANDSCHAPS ARCHITECTUUR ZOEKT NIEUWE HOOGLERAAR De leerstoelgroep Landschapsarchitectuur is op zoek naar een nieuwe hoogleraar. Deze oet wetenschappelijke kwaliteit verhogen. BEDREIGD/ De wil honingbij is vrijwel uitgestorven, aar ook bij ikers sterven bijen assaal. Odat honingbij een belangrijke bestuiver is, dreigt scha voor natuur en landbouw, zo rapporteern onrzoekers van Plant Research International en Nerlandse ikers gisteren aan landbouwinister Gerda Verburg. De bijenhourij heeft al langer last van varraoijt, aar kapt ook steeds vaker et eencellige parasiet Nosea ceranae. Bovendien is bijenhourij econoisch niet rendabel. De ikers in dit land zijn een sterk vergrijzen groep hobbyisten. / GvC, foto ANP KENNISEENHEID REGELT SPINOFF WEER ZELF Nieuwe spinoffs van Wageningen UR vallen voortaan onr verantwoorlijkheid van kenniseenhen. Het centrale orgaan voor kennisvalorisatie, Wageningen Business Generator (WBG), blijft alleen bestaan o lopen contracten et kennisbedrijfjes te beheren. Dat eldt prof. Martin Kropff, binnen raad van bestuur verantwoorlijk voor kennisvalorisatie. WBG, dat rui drie jaar heeft bestaan, kostte zo n drie iljoen euro per jaar en bracht evenzoveel op. Vooraf was gedachte dat octrooien en elnae aan jonge bedrijven tot extra inkosten zoun lein, die dan weer geïnvesteerd konn worn in nieuwe bedrijven. Maar dat viel tegen. De raad van bestuur onrzocht in 2008 of externe investeerrs ee konn (INGEZONDEN MEDEDELING) Schets zelf iale collegezaal Meenken over inrichting van het twee onrwijsgebouw? Kijk op onr Wageningen UR Events gon. Sinds 2000 hebben we zo n tien potentiële bedrijfjes gehad, daar bleven er na uitwerking nog vijf van over. Van die vijf leven er nog twee. Ik verwacht hoogstens één spinoff per jaar. Mijn vraag is wel: hebben we voldoen inzicht in huis o opzet van een bedrijf te onrsteunen? Pouwels heeft geen budget gekregen voor kennisvalorisatie van raad van bestuur. De centrale onrneingsraad (COR) heeft negatief geadviseerd over het nieuwe beleid. Raadslid Ard Leur: Er is geen overleg geweest et WBG over beleidswijziging en zonr vooroverleg zijn taken van ewerkers opgeheven. Dat kan zo niet. Ook nken we dat het centraal regelen van kennisvalorisatie niet tot succes leidt. Dat was juist ren o WBG op te richten. Odat COR geen insteingsrecht heeft bij ze kwestie, is het besluit van raad van bestuur niet eer terug te draaien, stelt De Leur. Kropff verwacht dat centralisatie juist zal lein tot eer succes. Bij WBG werkten tien ensen, die een baan elrs hebben aanvaard of terug zijn gegaan naar kenniseenhen. De Servicesk IP, die octrooiaanvragen begeleidt, blijft centraal gefinancierd. Het bureau is gehuisvest bij Plant, aar onrsteunt alle kenniseenhen. / AS Het niveau van Wageningse landschapsarchitectuur is benen aat. Dat stelt coissiekoster die halverwege 2008 leerstoelgroepen Sociaalruitelijke analyse en Landschapsarchitectuur heeft beooreld op hun wetenschappelijke erites. Daaro wordt nu een nieuwe leerstoelhour Landschapsarchitectuur aangetrokken. Tot die tijd is prof. Adri van n Brink benoed als interianager. Van n Brink is al eltijdhoogleraar bij leerstoelgroep Landgebruiksplanning. Hij heeft in januari leiding van leerstoelgroep overgenoen van prof. Jusuck Koh, wiens kwaliteiten vooral liggen in het onrwijs en creatieve aspecten van landschapsontwerp. Van n Brink: Er oet gewoon eer gepubliceerd worn. Ook oet leerstoelgroep eer gaan saenwerken et verwante groepen in Wageningen en Nerland. In noveber is een benoeingsadviescoissie ingesteld onr leiding van prof. Pi Brascap. Landschapsarchitecten ontwerpen ruitelijke inling van een streek, rekening hound et verschillen functies van het landschap zoals natuur, landbouw, verkeer en recreatie. De Wageningse leerstoelgroep is in Nerland enig in zijn soort. / GvC CAMPUS NOG STEEDS DRASSIG Wageningen Capus kapt nog steeds et wateroverlast. In het najaar werd een aantal knelpunten weggewerkt, aar het problee is nog niet heleaal verholpen, erkent parkanager Albert Ol Daalhuis. Afgelopen vrijdag werd het problee van slechte waterafvoer weer zichtbaar. Het voetpad tussen Foru en Atlas was onbegaanbaar. Ol Daalhuis: Vorige zoer hebben we al geconstateerd dat het water op soige plekken te lang blijft staan. We hebben er een extern bureau naar laten kijken en op hun advies zijn eest natte plekken behanld. Hoe resteren drassige plekken worn weggewerkt is nog niet duilijk. Als er oppervlaktewater in buurt is, is drainage via een pijp een optie. Zo zijn diverse locaties al aangepakt. Bij het voetpad naast Atlas kan dat evenwel niet. Daar oet volgens Ol Daalhuis iets anrs worn verzonnen. / RK Zie ook pagina 20: Wageningen Swapus D D O De en ge sin st le en op VH Jo die die ble wi M zic No Ha 22 uit He du va sn ra ke en ke ee we co ge va ge ze e ee Hi na pr zie aa su

5 Resource :45 Pagina 5 29 JANUARI RESOURCE #15 Als er huizen koen, verdwijnt vos van het landgoed NEGATIEF ADVIES OVER PLAN LARENSTEIN Personeel en stunten van Van Hall Larenstein in Velp adviseren negatief over het plan voor het landgoed waarop hogeschool staat. Vooral het voorneen o huizen te bouwen en het terrein open te stellen, vallen slecht. In het stenbouwkundig plan wordt het hele oostelijke el van landgoed Larenstein opengesteld voor fietsers en wanlaars. Verr oet er ruite koen voor bedrijven en huizen. Op plaats van het ou klooster alleen kapel blijft behoun en bij groene bo Helicon kot nieuwbouw. Met Rijkswaterstraat, die aan het landgoed grenzen A12 wil verbren, wordt nagedacht over bouw van bedrijfsruites in geluidswallen. Mewerkers en stunten die verenigd zijn in Kwaliteitswerkgroep onrwijs in het landgoed, wijzen er in hun negatieve advies op dat het landgoed bijzonre dieren en planten herbergt. Het ecologisch evenwicht is kwetsbaar. De heetuin kun je bijvoorbeeld alleen openstellen et continu toezicht, vertelt Ad Woudstra, docent planologie en landschapsinrichting. De werkgroep is enthousiast over het ie o het landgoed een brere besteing te geven, aar nkt eer aan activiteiten die passen bij VHL, zoals groene bedrijven. Toen er een paar weken gelen sneeuw lag, waren er vossensporen te zien, illustreert Woudstra. Als er bewoning kot, verdwijnt zo n dier. Terwijl verwante bedrijven ook oeite zullen doen een vos te behoun. Wij zien wel iets in een leerwerklandschap, dat is een interessant concept voor het landgoed. Nu wordt er alleen gekeken naar het bouwvolue en te weinig naar consequenties, eent Woudstra. Zo kot er een weg dwars over een ruïne waar allerlei afibieën zitten. De boenrand die het bos beschert bij har westenwind verdwijnt en waterpartijen worn verlegd. Woudstra: Die ingrepen druisen in tegen alles wat we onze stunten leren. Het advies van werkgroep wordt half februari besproken door directie van VHL en anre betrokken partijen. Daaro wil Martin Jansen van directie er nog niet inhoulijk op ingaan. Hij ziet in elk geval aanknopingspunten o verr te praten. / AB j l, d t l i e s DECANEN MOETEN DURVEN STUREN OP EMOTIE De scholieren van tegenwoordig hebben een enore keus in opleidingen, en oeten tegelijkertijd direct een verantwoor beslissing neen vanwege het keurslijf van studiepunten en studiefinanciering. Dat leidt tot veel uitval. Jongeren zijn geholpen et een caan die luistert, helpt zoeken en ornt, stel psycholoog Gerard Wijers op Decanendag van Van Hall Larenstein. VHLcanen Mieke Grossoo en Tine Jong krijgen dagelijks stunten op bezoek die een verkeer studie hebben gekozen of die overbelast zijn door psychosociale probleen. Vorig jaar leid dat tot tweehonrd uitschrijvingen, elf procent van stuntenpopulatie in Leeuwarn. Het geidl aantal uitvallers in het hoger onrwijs ligt rond vijftien procent. Met 75 collega s bogen Grossoo en De Jong zich op jaarlijkse canendag van Noorlijke Hogeschool Leeuwarn, Van Hall Larenstein en Stenn Hogeschool, op 22 januari, over ogelijkhen o uitval te verinren Het ontbreekt leerlingen tegenwoordig aan duilijk aatschappelijk perspectief en vanzelfspreken sociale kars als richtsnoeren voor hun studieplanning, stelt Gerard Wijers van het Instituut voor Beroepskeuze en Loopbaanpsychologie. Alles kan, en wel overal, aar tegelijkertijd eist het keurslijf van studiepunten en financiering een verantwoor keuze. Veel scholieren weren zich daartegen et uitstelgedrag, constateert psycholoog. De uiteinlijk gekozen studie kot tot stand op basis van vage noties en haastig genoen beslissingen, daar veranren goedbedoel adviezen van canen weinig aan. Volgens Wijers oeten canen van nu durven sturen op eotie. Eoties geven naelijk aan wat een ens beweegt. Hij pleit voor een psychotherapeutische benaring; caan in rol van coach die probeert het diffuse zelfbeeld van stunt helr te krijgen. Grossoo en De Jong zien er wel wat in. Er is al een begin et die aanpak geaakt et een heroriëntatiecursus voor vastgelopen stunten. / WB WAAROM GAAN SCHEPEN SCHOMMELEN? Grote containerschepen op ruwe zee gaan heel sos spontaan aan rol. Bij een bepaal golfslag gaan ze plotseling hevig o hun lengteas schoelen. Dat kan behoorlijk uit hand lopen. Tientallen wiskundigen zoeken ze week in Wageningen naar oorzaak. De ysterieuze scheepsrol is nou typisch zo n fenoeen dat uiterate geschikt is voor besturing tijns jaarlijkse bijeenkost van Studiegroep Wiskun en Industrie, legt Wageningse hoogleraar Jaap Molenaar uit. De wiskundigen sullen van dit soort open vraagstellingen, waarvoor ze in groepsverband een ooi ol kunnen ontwikkelen. Ze hebben aar een weekje tijd. Dan wacht het gewone werk weer. Het initiatief is veertig jaar gelen ontstaan in Oxford. Wiskun had een negatief iago, vertelt Molenaar. Knap hoor, wat ze doen, aar volstrekt nutteloos. De studiegroep oet aantonen dat wiskun niet alleen heel nuttig is, aar ook nog eens ontzettend leuk. Bioetris, groep van Wageningse wiskundigen, is gastheer van bijeenkost, waarbij zo n zestig wiskundigen uit binnen en buitenland zich over zes probleen uit industrie buigen. Het rolproblee van scheepvaartinstituut Marin in Wageningen is een fraai geval. Op YouTube staat een filpje van het fenoeen, opgenoen in eigen watertank van Marin. Er is heel veel onrzoek gedaan naar stabiliteit van schepen, aar heleaal niet naar dit problee, vertelt Molenaar. Nieand begrijpt waaro een schip bij bepaal golfprofielen plotseling gaat rollen. De wiskundigen van het Marin koen er niet uit. Ze weten wel ongeveer wanneer het gebeurt. Zo oet lengte van golf ongeveer gelijk zijn aan lengte van het schip. De frequentie van rol is van belang en ook vor van het schip. En golven oeten toch zeker vijf eter hoog zijn. Maar dat zegt alleaal nog niks over het waaro. Morgen zullen we weten of wiskundigen erin zijn geslaagd oorzaak wiskundig te verklaren. Dan presenteren zes groepen hun benksels. Volgens Molenaar leert ervaring dat eestal één van probleen heleaal wordt opgelost. Bij anre wordt een aanzet gegeven. En vaak wordt na bijeenkost nog flink aan het problee gewerkt. Uit liefhebberij, of odat wetenschappers gegrepen zijn door het onrwerp. En je weet nooit of er nog een leuke saenwerking of publicatie in zit. / RK ALF/ Een schoonaker verwijrt oranje letters van een raa bij ingang van het bestuurscentru. Het gebouw is afgelopen weekend beklad et onr eer kreten ALF en FTA. ALF staat voor Anial Liberation Front, een organisatie van dierenactivisten. / GvC, foto BdG

6 Resource :45 Pagina 6 UIT T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP 6 2 SLIMME TUINDER KAN TOE MET HELFT GAS Nerlandse tuinrs kunnen in kas zelf productie halen et helft inr gas. Dat blijkt uit een studie van Wageningen UR Glastuinbouw en kennisakelaar CropEye. Afgelopen week is een test gestart o te bekijken of ze theoretische besparing ook in praktijk haalbaar is. Onrzoeksleir ir. Eric Poot van Wageningen UR Glastuinbouw spreekt van het nieuwe telen : evenveel kasgroenten, bloeen en potplanten produceren et een halvering van het energiegebruik. Ons uitgangspunt was energiebesparing, zegt hij. Vervolgens zijn we gaan kijken et welke bestaan aatregelen en technologie we die doelstelling konn bereiken. Het onrzoek werd uitgevoerd in opdracht van het inisterie van LNV en het Productschap Tuinbouw. Tuinrs kunnen allereerst energie besparen door kassen beter te isoleren, et een doek onr het dak. Als het koud is, trek je het scher dicht, zegt Poot. Veel tuinrs hebben al zo n scher. Poot adviseert twee scheren, in cobinatie et een luchtbehanlingssystee. Weliswaar krijg je dan inr licht in kas, waardoor productie lager wordt. Maar raen kun je langer dicht houn, odat je geen vocht hoeft af te voeren. Dat leidt tot een hogere CO2concentratie, waardoor planten beter groeien. Per saldo nken we dan geen productieverlies te hebben. Daarnaast kunnen tuinrs het kaskliaat beter afsteen op het buitenkliaat. Op een bewolkte dag oet tuinr niet extra gaan stoken of een hoge CO2concentratie willen, want er is toch weinig licht. Ook kunnen tuinrs op een anr oent et teelt beginnen. Nu wordt toatenteelt in ceber gestart, als het donker en koud is. Ons ie: begin een aand later. Dan win je veel op energiegebied, terwijl je niet veel productie verspeelt. Met rgelijke relatief sipele en goedkope aanpassingen kan tuinr rui een kwart van zijn stookkosten besparen, verwacht Poot. Het restant van ogelijke besparing is te halen door te investeren in dure technieken. In eerste plaats in wartekrachtkoppeling, een kleine energiecentrale die zowel warte, elektriciteit als CO2 produceert. De tuinr kan zelfs geld verdienen et het sli aan en verkopen van elektriciteit: verkopen als stroo duur is, aankopen als het goeten, band die voedsel schept tussen ensen, invloed van eten op intiteit en het genot dat het verschaft. Daar zoun voedingswetenschappers rekening ee oeten houn. Als je bij een innovatie al vroeg rekening houdt et consuent, wordt het later akkelijker o het te integreren in aatschappij. Als je daar in een later stadiu nog over gaat nanken, kan het zijn dat een toepassing niet aanslaat of dat er onwenselijke bijeffecten ontstaan. Nutrigenoicsonrzoekers oeten hun aannaes over gezondheid en welzijn koop is, bijvoorbeeld s nachts. Een anre dure techniek is het s zoers opslaan van overtollige warte in water onr grond, o dat s winters op te popen voor verwaring van kas. Die investering kost enkele iljoenen euro s. Een paar jaar gelen is terugverdientijd hiervan vastgesteld op acht à tien jaar. Dat is lang, zegt Poot. Een collega bij het LEI gaat het koen jaar nog eens aan kosten en baten van ze technologie rekenen. Aan het eind van dit jaar weten we wat elk van besparingssuggesties van Wageningen UR in praktijk waard is. Dan zijn resultaten bekend van een praktijkproef bij een tuinr. Hij gaat toaat en kokoer telen, zegt Poot. Zelf gaan we vergelijkbare proeven doen et snijbloeen en potplanten. / AS ETEN GAAT OM MEER DAN ALLEEN GEZONDHEID Nutrigenoicsonrzoekers vergeten dat eten eer is dan een factor die gezondheid beïnvloedt. Voeding raakt zo waars kwijt, zoals genot, stelt ir. Rixt Koduur in The British Journal of Nutrition. De Wageningse proovenda achterhaal welke ipliciete aannaes wetenschappers doen bij onrzoek naar wisselwerking tussen voedingsstoffen en het erfelijk ateriaal. Dat nutrigenoicsonrzoek kan bijvoorbeeld lein tot een dieet op aat. In Wageningen houn veel ensen zich daaree bezig Koduur stelt dat onrzoekers ipliciet aanneen dat gezondheid cruciaal is voor een goed leven. Gezondheid wordt daarbij teruggebracht tot beheersbaar risico. Voeding raakt zo bepaal waars kwijt, bijvoorbeeld culturele aspecten en genot, zegt Koduur. Nutrigenoics veronrstelt dat ensen zich intensief et hun toekostige gezondheid bezig oeten en willen houn. Maar is dat wel zo? Raak je daaree niet het plezier kwijt? Koduur stelt dat gezondheid ook afhangt van culturele betekenis van Met relatief eenvoudige aatregelen kan een tuinr al een kwart besparen op gas / foto TT daaro verbren, stelt Koduur. Ze beveelt aan dat al in een vroeg stadiu dialoog et consuenten en voedingsprofessionals gezocht wordt. Mijn vervolgonrzoek gaat over noren die geln voor eten en gezondheid in het dagelijks leven. Ik heb discussies georganiseerd over overgewicht, waarbij we keken hoe gesproken werd over gezond gedrag, risico s en aanleg voor overgewicht, vertelt Koduur. De algeene uitkost is dat je een beetje relaxed oet zijn over je gezondheid. Je oet geen freak zijn. / NM H He Ne kr ve Zo be kle W ve De is he do ve vo be pe pe ijs va Se ge pe al ze les da be te se Wa us Ko ge laa do bl ku br do let

7 Resource :45 Pagina 7 29 JANUARI RESOURCE #15 Hooguit geitenwollensokkentypes zullen geen biologische geaksproducten kopen t BIOLOGISCH MAG BEST KANTENKLAAR Biologisch en geak vloeken niet et elkaar. Sterker nog: biologische producten zoun een stuk aantrekkelijk worn voor consuenten in vor van geaksproducten, schrijft het LEI. Een orn huishoun trekt doorweeks geidld achtenrtig inuten uit o een ware hap op tafel te zetten, en in het weekein vier inuten extra. Het assortient geaksproducten in winkels stijgt gestaag, en producenten van biologisch voedsel vragen zich nu af of ze ee oeten in die hang naar geak. Het LEI eent van wel. In opdracht van sector voern onrzoekers diepteinterviews o te achterhalen hoe orne consuent aankijkt tegen cobinatie van geak en biologisch. De studie Het was begin dit jaar druk op het Nerlandse ijs. Maar ook eronr krioel het onrtussen van het leven, vertelt Ralf Verdonschot van het tea Zoetwaterecologie van Alterra. Hij beonstert al drie weken intensief kleine vijver naast Luen op Wageningen Capus. En kot tot verrassen inzichten. De directe aanleiding voor het onrzoek is een vraag van het Vararadioprograa Vroege Vogels: wat is het effect van het ijs op waternatuur. Dat zette Verdonschot aan het nken en hij vertaal vraag naar een wetenschappelijk onrzoek. Sindsdien wordt het bevroren vijvertje naast Luen intensief pols gevoeld. Wat we willen weten is welke beestjes nog voorkoen bij die lage teperatuur. Hoe is het verloop van teperatuur en het zuurstofgehalte onr het ijs en hoe beïnvloedt dat het voorkoen van waterdieren. Sensoren eten elk kwartier het zuurstofgehalte, zowel direct onr het ijs als op bo. Datzelf gebeurt et teperatuur. Met bevindingen tot nu toe is al eteen een populaire hypothese o zeep geholpen. Vroeger dacht en dat alles overwintert op en in bo, want daar is het t warst. Maar wij zien dat beestjes op planten kruipen in waterkolo boven bo. Dat is verrassend. Water is het zwaarst bij vier gran Celsius. Dat water zakt dus naar bo. Koudbloedige dieren zullen zich noraal gesproken het liefst in die relatief ware laag ophoun. Maar ze oeten ook voldoen zuurstof binnenkrijgen. En dat blijkt nu juist dichtbij bo niet te kunnen. De bacteriën in bo verbruiken alle zuurstof bij afbraak van do waterplanten. Op bo is het letterlijk geen leven. En dus verzaelen richtte zich op light users, ensen die zo eens in aand wel eens bewust een biologisch product kopen. Dat is arkt waar nog veel winst valt te halen. Het arktaanel van biologische versproducten is nu 2,5 procent, en biologisch vlees scoort nog iets lager, blijkt uit Bioonitor Consuenten kopen volgens het LEI biologisch odat ze het lekkerr vinn, gezonr en beter voor het dier en het ilieu. Ze hechten echter ook sterk aan geak. Snel koken betekent iers eer tijd voor het drukke sociale leven in een orn gezin. Die tijdsbesparing wordt niet alleen gezocht in het koken zelf, aar ook in voorbereiding. Hoe inr we hoeven na te nken over het enu en bereiding, hoe beter. Besparing van HET IS DRUK ONDER HET IJS Sensoren eten het zuurstofgehalte en teperatuur in vijver naast Luen. / foto Ralf Verdonschot beestjes zich op planten in koure waterlagen verr weg van bo. Alleen soige woren die et weinig zuurstof toe kunnen, leven op bo. Verbazingwekkend vindt Verdonschot ook vele dieren die onr het ijs actief zijn. Hij vond eendagsvliegen, kokerjuffers en soige woren, waarvan niet bekend was dat ze in winter actief zijn. Algen en waterplanten produceren ook onr een veertien centieter dikke ijslaag rui voldoen zuurstof. Op zonnige winterdagen is het water zelfs oververzadigd et zuurstof. Dan kot een soort pop op nkkracht, noet het LEI dat. In het geval van vlees kot daar nog bij dat het bran akkelijk kan islukken. Een handleiding op vleesverpakking scoort daaro hoog bij onrvraagn. En vlees oet vooral snel gaar zijn. Voorgesnen en gearineerd vlees wordt ook geakkelijk gevonn. Biologisch voedsel en geak kunnen dus volgens eeste lightusers best saengaan. Je zou wel sto zijn het niet aan te bien, verwoordt een van hen het. Hooguit reforjongens en eisjes geitenwollensokkentypes zullen het isschien niet kopen. Een kwart van onrvraagn lijkt in die categorie te vallen. Die vinn dat biologisch hoort bij vers en abachtelijkheid. Niet bij voorverpakt en bewerkt. / RK gang, waardoor het warere en koure water zich engen. Maar verrassend genoeg worn dieren daar niet actiever van. Alleen wantsen zween altijd vrolijk rond. Maar dat kot doordat ze een soort antivries in hun lichaa hebben. De rest blijft op zijn plek op planten zitten. Verdonschot heeft daar nog geen verklaring voor. Het onrzoek gaat koen winters verr. Verdonschot wil weten wat er bijvoorbeeld in kwakkelwinters gebeurt. Welke effecten hebben ijs en kou op levensgeeenschappen van stilstaan wateren? Een publicatie zit in pen. / RK NERVEUZE MEERVAL BIJT VAN ZICH AF Bij kweek van Afrikaanse eerval, Clarias gariepinus, kan dichtheid oplopen tot vijfhonrd kilo eerval per kubieke eter. Het is vaak half vis, half water in zo n bak, zegt dr. Pascal van Nieuwegiessen. Toch brengt zijn onrzoek welzijnsactivisten niet in rep en roer. Meervallen gedijen uitstekend in hoge dichthen. Behalve als ze gestrest zijn. De eerval is geen doetje. In natuur zijn ze veel extreere ostandighen gewend, zegt Van Nieuwegiessen. Ze koen voor in eertjes en plassen in Afrika die sos opdrogen. Ze hebben een longachtig orgaan dat hen in staat stelt naar een volgen poel te kruipen. En ze zijn niet erg gevoelig voor waterkwaliteit. Tijns evolutie is eigenlijk een eerval ontstaan die het heel goed doet in een kwekerij. In Nerland wordt dan ook veel eerval gekweekt, eestal in vooralige varkensschuren. Van Nieuwegiessen bevestig et zijn experienten eerr onrzoek waaruit bleek dat agressie bij lage dichthen niet inr voorkot dan bij hoge dichthen, aar juist eer. Toch oeten kwekers opletten, stelt hij. Hij ed proeven et jonge eerval (tot 100 gra), jeugd (100 tot 300 gra) en volwassen vissen (1000 tot 1500 gra). Daaruit blijkt dat het aantal bijtwonn bij jonge eerval zowel hoog is bij lage als hoge dichthen. Te veel kleine eervallen bij elkaar is dus niet goed. Bij idngroep leid een hogere dichtheid juist tot inr agressie. Ook blijkt sfeer in een volgepakte bak te verslechteren als vissen in stress schieten. Dat gebeurt bijvoorbeeld als ze collectief uit waterbak worn gehaald. Ze groeien niet alleaal even snel, zegt Van Nieuwegiessen. Rond 150 gra worn ze alleaal gewogen, waarna vis per gewichtsklasse over bakken wordt vereld. Dat levert stress en agressie op, vooral bij vissen die in hoge dichtheid worn teruggezet. Ook incintele verstoringen lein tot eer agressie bij hoge dichthen (500 kilo per kubieke eter) dan bij geidl dichthen (300 kilo per kubieke eter). Incintele verstoringen zijn bijvoorbeeld oenten waarop een do eerval uit vijver wordt geschept of een zware vrachtwagen langsrijdt. De eerval is gevoelig voor trilling. Tot strakke welzijnsadviezen leidt het onrzoek niet. Van Nieuwegiessen wijdt er zijn eerste stelling aan: liitering van dichtheid alleen garanert niet een beter welzijn van eerval. / AS Pascal van Nieuwegiessen is op 21 januari geprooveerd bij prof. Johan Verreth, hoogleraar Aquacultuur en visserij.

8 Resource en :43 Pagina 8 ACHTERGROND 8 Wageningen is eest internationale universiteit van Nerland. Ongeveer een r van stunten kot uit het buitenland en er lopen zo n honrd nationaliteiten rond. Toch laat internationalisering nog te wensen over, zeggen kritische stunten. Er gebeurt te veel in het Nerlands en lang niet alle verenigingen zijn geengd. Bovenal viert Wageningen haar diversiteit niet genoeg. 2 I door ALEXANDRA BRANDERHORST, foto s GUY ACKERMANS Veel ensen nken dat internationaal slaat op buitenlanrs Wageningen Universiteit neet sinds 2007 el aan International Stunt Baroeter (ISB), een vergelijkend onrzoek et anre universiteiten. Daaruit blijkt dat Wageningen onr 93 elneen universiteiten uit onr eer Europa en VS op zeven plaats staat qua stunttevrenheid. Van elf Nerlandse universiteiten kot Wageningen zelfs als beste uit bus. Vooral kwaliteit van het onrwijs, aar ook internettoegang, veiligheid en sportfaciliteiten scoren erg hoog. Toch blijven er altijd inpuntjes. Veel buitenlandse stunten hebben bijvoorbeeld oeite et, in hun ogen, hoge kaerhuur. Mensen die graag Nerlands willen leren eln dat cursussen van het talencentru steeds vol zitten. En Hongjuan Qu uit China vertelt dat ze goedkoop en lekker iddageten ist. Het is saai o brood te eten. Op capus oet voor goed eten worn gezorgd, net als op Chinese universiteiten. Een Franse Erasusstunte vult aan: Thuis war ik s iddags op universiteit in een agnetron ijn eten op. Dat kan hier niet. PhD er Rashid Kazi uit Pakistan ist vooral capus van zijn vroegere universiteit in het Engelse Brighton. Alles vind je daar: winkels, bars, eettentjes. In Wageningen is niet genoeg te doen. Maar isschien weet ik nog niet zo goed waar ik oet zijn. Dan Li had hetzelf problee. De Chinese is onrtussen voor haar r jaar hier en vond het eerste twee jaar aar een saaie boel. Nu ze weg en cultuur beter heeft leren kennen, is dat anrs. Ik ga vaker naar feesten en doe aan sport. Ik dacht eerst dat sportfaciliteiten alleen voor Nerlandse stunten waren. NEDERLANDSE VERENIGINGEN Het gebrek aan uitgaansgelegenhen en betaalbare activiteiten in Wageningen is een veelgehoor klacht onr buitenlandse stunten. Onterecht, vindt Edwin Zea Escailla. De Colobiaan zat vorig jaar in stuntenraad en was daarvoor actief bij International Stunt Organisation Wageningen (ISOW). De cursussen en feesten van ISOW zijn in het Engels en gratis voor len. Lid ben je al voor een tientje per jaar. Maar er koen sos aar twee, drie ensen op een activiteit af. Het problee is dat ensen zich niet inforeren. Ook vele posters en flyers op prikborn in Foru worn volgens he slecht gelezen. Een paar weken gelen hield universiteit een gratis nieuwjaarsdiner voor buitenlandse stunten. Krap een vijf van genodign kwa opdagen. Het ligt dus bij stunten zelf, wil Zea Escailla aar zeggen. Wageningen Universiteit geeft veel steun aan stuntenorganisaties en activiteiten. Bovendien had ze als eerste een stuntenraad waarin buitenlandse stunten zitten. De forele taal van raad is Engels. Dat laat zien dat universiteit stuntenbevolking serieus neet. Toch is internationalisering nog lang niet overal doorgedrongen. De traditionele stuntenverenigingen zi te ge la D e st ee le ov le D M b va na te be Ed la zi va

9 Resource en :43 Pagina 9 29 JANUARI RESOURCE #15 IEDEREEN IS INTERNATIONAAL r zijn eestal specifiek gericht op binnenlandse stunten. En dat geldt ook voor eeste studieverenigingen. Tendayi Nyaugure uit Zibabwe zat een jaar lang in het bestuur van studievereniging Aktief Slip. Die was op sterven na dood en daardoor kwaen ik en nog een paar buitenlandse eerstejaars in het bestuur terecht. Maar voor zover ik weet, is het een van weinige Engelstalige studieverenigingen. Het was een belangrijke ervaring voor he. Als je saenwerkt, leer je veel van elkaar. Over eten bijvoorbeeld, odat bestuurslen elkaar uitnodign voor diners. En over het belang van tie anageent. Ik heb echt geleerd o tijd in gaten te houn. Dit jaar bestaat het bestuur van Aktief Slip weer heleaal uit Nerlanrs. Jaer, vindt Nyaugure. Met een internationale vertegenwoordiging hebben buitenlandse stunten het ie dat ze el uitaken van een vereniging. De universiteit prooot internationalisering, aar heeft nog geen echanisen o dat te verzekeren. Voer een quotasystee in et een axiu aantal Nerlandse stunten in een bestuur. DIVERSITEIT VIEREN Edwin Zea Escailla trekt dat brer. Veel ensen nken volgens he dat internationaal op buitenlanrs slaat. Ze zien daar een grens, aar die zou niet oeten bestaan; het is een indset. Als je een Nerlandse stunt bent, kun je nog steeds internationaal zijn. Internationalisering is in ijn ogen integratie van verschillen nationaliteiten die saenwerken. Hij gelooft dat die subtiele veranring in anier van nken alleen et gericht beleid tot stand kan koen. Je oet het begrip internationalisering finiëren en doelen en ethos vaststellen op dat gebied. Volgens Ab Groen, beleidsdirecteur Onrwijs en onrzoek, is zo n integrale benaring precies waar universiteit ee bezig is. Wij willen die eerwaar voor Nerlandse en buitenlandse stunten creëren. Alles, van werving tot werkvoren en service eroheen, oet daarop worn afgested. Wageningen loopt voorop, aar het kan altijd beter. Het gevoel van celebrate diversity kan sterker. Vooral blokvoring oet worn voorkoen, zegt Groen. Ongeveer helft van Nerlandse stunten in Wageningen voelt zich internationaal, blijkt uit ISB. We hebben nog een slag te aken wat dat betreft, aldus Groen. O die ren is hij ook tevren over het onrwijsplan Towards Flexibility, dat het Nerlandse bachelorstunten akkelijker aakt o een tijdje in het buitenland te sturen of stage te lopen. Groen: Zelf stuer ik ooit in Noorwegen. Dan zie je dat dingen ook anrs kunnen dan je gewend bent. Waaro trekken Noren bijvoorbeeld hun schoenen uit als ze een huis binnenkoen? Bij universiteit wordt dus over internationalisering nagedacht. Het thea is zelfs aangewezen als speerpunt. We vinn het heel belangrijk o te weten waaro stunten koen en wat hun ervaringen hier zijn, vertelt Delia Vreeze, verantwoorlijk voor internationale werving. De International Stunt Baroeter is daar een goed eetinstruent voor. Met klachten over slecht openbaar vervoer of het gebrek aan bijbaantjes, kan universiteit weinig beginnen. Maar aan anre obstakels wordt gewerkt. Zoals ontevrenheid over het talencentru en catering. SCHEIDING OPHEFFEN De raad van bestuur heeft een jaar gelen bovendien een speciaal Tea Intercultural Dialogue ingesteld. Beleidsewerker Onrwijs en onrzoek Liesbeth van r Linn aakt daar el van uit. Je hebt een iaalbeeld, aar werkelijkheid is weerbarstig. Toch gebeurt er veel eer dan alleen internationale stunten oplein. Er zijn steeds verrgaan plannen o scheiding op te heffen. Er is al veel gebeurd, zoals invoering van gezaenlijke introductiedagen. Een paar jaar gelen was dat nog onnkbaar. Het tea bekijkt wat er oet gebeuren in hele instelling. Dat is een hele waslijst. Van het onrwijs zelf tot opvang bij aankost, personeel dat Engels spreekt en bewegwijzering, aldus Van r Linn. Rien Bor, beleidsewerker Internationale werving, zegt hetzelf. We oeten et een stofka door hele universiteit en alles, bordjes en verwijzingen, oet in twee talen of in ier geval in het Engels. Dat geldt ook voor Resource. Zijn collega Delia Vreeze noet het grotenels Nerlandstalige weekblad zelfs een doorn in het oog. Het is jaer dat er alleen een selectie van het nieuws op Engelstalige pagina s staat. Laat buitenlandse stunten zelf kiezen wat ze willen lezen. <

10 Resource en :44 Pagina 10 OPINIE 10 M.I.De interne bedrijfsvoering van Wageningen UR kan een stuk duurzaer. Het energiegebruik stijgt bijvoorbeeld et twee procent per jaar, terwijl het juist olaag zou oeten. In het stuk Wageningen ziet bleekgroen in Resource 12 vroegen we lezers o oplossingen. Oftewel: tips o Wageningen UR een groenere kleur op wangen te geven. HOE MAKEN WE DE ORGANISATIE GROENER? door ROELOF KLEIS, foto BART DE GOUW 2 Bevorr het traplopen Einlijk! Een jaar of vier na eerste keer dat ik heb geprobeerd het gebleekte printpapier te laten vervangen dat we assaal en achteloos gebruiken, staat er dan een groot stuk in Resource, reageert Aber Ronteltap van het LEI enthousiast. Anr printpapier dus. En ook anre schrijfblokken, vult ze aan. Je kunt ook aatregelen neen o het liftgebruik tegen te gaan en het traplopen te bevorren. En stel een axiu in voor teperatuur in werkruites. Ik zie regelatig dat ensen therostaat op axiaal hebben staan, ook als ze er een week niet zijn. Maak telewerken ogelijk Rien van Lieburg van het facilitair bedrijf penlt dagelijks tussen Wageningen en zijn woonplaats Twello. Vijfenvijftig kiloeter enkele reis. Dat betekent iere dag vele ilieubelasten kiloeters per auto. Het openbaar vervoer is geen alternatief odat verbindingen et Wageningen ronduit slecht zijn, zegt hij. Verhuizen is ook geen optie. Door alle reorganisaties vindt Van Lieberg dat een te onzekere investering in toekost. Wat Van Lieberg wel wil is twee dagen in week thuis werken in plaats van op het Coputechnion op Dreijen. Hij heeft ook geprobeerd dat voor elkaar te krijgen, aar ving bot. Volgens personeelszaken van het Facilitair Bedrijf heeft Wageningen UR geen beleid voor telewerken. Bovendien is dan output van werkneer niet goed te eten. Onzin, vindt Van Lieberg. De huidige ICTfaciliteiten zijn rate goed dat er geen enkel beletsel zou ogen zijn o telewerken in te voeren. Bovendien wordt output van werkneer exact bijgehoun via een systee van tijdschrijven. Voer een ilieutest voor ewerkers in Paul Bie, hoofd Kwaliteit arbo en ilieu van Environental Sciences Group, heeft tal van tips. Maar belangrijkste is wel: kijk naar ons. De kenniseenheid heeft als enige binnen Wageningen UR het ISOilieukeurerk. Dat betekent dat er een hele infrastructuur is opgezet: van een ilieuverklaring van directie tot een ilieubeleidsplan, zorgsystee, jaarplan en doelstellingen. Maar hoe groen is ESG door dit alles? Lichtgroen is het antwoord. Dat blijkt volgens De Bie uit een zelfontwikkel ilieutest die is voorgelegd aan alle ewerkers. De test eet het groene gedrag aan hand van twintig vragen. De eindscore is gekoppeld aan het labelsystee dat bekend is van koelkasten en wasachines. ESG scoort een C. Zes op tien ewerkers wonen inr dan tien kiloeter van het werk, blijkt uit test. Driekwart van hen fietst naar kantoor. Dat is niet slecht, aar daar staat tegenover dat een doorsnee ESG er veel vliegt. De Bie: Dat kot odat wij veel onrzoek doen in Azië. We zijn nu bezig ensen te bewegen inr vlieguren te aken, bijvoorbeeld door vaker te televergaren. Een anr voorbeeld van dubbelzinnig gedrag zijn eigen okken. Die worn vaak gespoeld et heet water uit autoaat en dat doet ilieuwinst van uitgespaar plastic bekertjes teniet. Een eigen ok is pria, aar nee he dan ee naar huis en zet he daar bij rest van afwas, zegt De Bie. Eigenlijk zou ilieutest van zijn kenniseenheid in heel Wageningen UR oeten worn ingevoerd, vindt De Bie. Als een soort nuleting. Ze hoeven aar bij he aan te kloppen. We hebben hier al zo veel kantenklaar liggen. H Th ric th Re Th pr ke lite nu th ba Th we be ha ca an ar va Groen bankieren heeft het eeste effect Groen bankieren. Dát zou Wageningen UR oeten doen, vindt Nynke Groendijk van leerstoelgroep Biosysteatiek. Zij stuur een hele lijst et tips o Wageingen duurzaer te aken, van carpoolen tot verplicht geschein afval inzaelen. Maar ik nk zelf dat groen bankieren het eeste effect heeft. Ook al is dat isschien het inst zichtbaar. Laat Wageningen UR zich aansluiten bij een bank die duurzaaheid hoog in het vaanl heeft, zoals Triodos of ASN. Weet je dat dat ook enige banken zijn in Nerland die niet zijn geraakt door kredietcrisis? Verr staat duurzaa bouwen hoog op Groendijks verlanglijstje. Als je hele bedrijfsvoering in nieuwe gebouwen duurzaa zou aken, schiet je heel veel op. En er zijn zo veel ogelijkhen o dat te doen. LEI ers oeten carpoolen naar Wageningen Mewerkers van het LEI penlen nogal eens heen en weer tussen Wageningen en standplaats in Den Haag. Maar van elkaar weten ze dat eigenlijk niet. Dat kan anrs, nkt LEIewerker Paul van r Wielen. Hij wil een systee waaree iereen kan zien wie wanneer naar Wageningen rijdt. Carpoolen dus. Van r Wielen zit sinds kort in onrneingsraad van Social Sciences Group, onr eer o duurzaaheid te prooten. Bin nen raad is dat inidls tot speerpunt verheven. De directie van SSG kan binnenkort dan ook een aantal voorstellen verwachten, laat Van r Wielen weten. Op groslijst staan er tientallen. Van CO2copensatie bij zakelijke vliegreizen tot het vervangen van plastic roerstaafjes door echte lepeltjes. Van het op zwart zetten van achtergrond van je coputer tot het beschikbaar stellen van leenfietsen voor verplaatsingen binnen Wageningen. Ha

11 Resource en :44 Pagina JANUARY RESOURCE #15 Science fiction is just around the corner ROUND THE WORLD IN EIGHTEEN BILLION PIXELS is Just iagine, you re an African farer and you want to find out ore about your own piece of land. What is the soil like and how can you get the best out of it? You pick up your GSM and consult the digital GlobalSoilMap. A few seconds later, the inforation you want appears on the screen. That s still science fiction at the oent. But it ay not be in a couple of years tie, thinks Alfred Harteink of the Wageningen ISRIC World Soil Inforation. It s just around the corner, he says. Harteink is project lear of the new digital GlobalSoilMap, a largescale project that ais to put the whole world into a digital soil ap. No such ap exists yet, he explains. Hard to iagine in this little country where every square eter has been apped. But it s not like that everywhere far fro it. The bigger the country, the less inforation about the soil there is, according to Harteink. To say nothing of Africa, where the need for data about the soil is enorous. There is a treendous hunger for soil science inforation aong foresters, agriculturalists, hydrologists, cliatologists, biologists and so on. There s so uch going on at all levels. Harteink sees this as a soil science renaissance. The new ap links a fixed set of soil characteristics to Nasa satellite aps with a resolution of nineteen by nineteen etres. Pixels of thirty by thirty etres would be even better, but they are not yet available for the whole world. The result is a digital ap with eighteen billion pixels, quantifying the carbon, water, clay and specific gravity of every inch of ground. That ay not see like any characteristics, but fro those four we can work out a lot of things. In Africa especially, a lot of new easureents are being taken on location. The rest are being extrapolated fro existing databases and aps, because a ap like this costs a fortune to produce. Harteink estiates that it will cost 150 to 200 illion dollars to ap the whole world. Eighteen illion has already been donated by the Gates Foundation and AGRA, the Alliance for a Green Revolution in Africa. This contribution is priarily intend for the African digital soil ap. And this first phase of the global project was launched in Nairobi recently. The global project will be launched in New York in February, and several leading lights fro Wageningen will probably attend. / RK t it r d t r e n r r e. s t n e HOPE FOR AFRICA IN BAOBAB The baobab tree produces fruit that is rich in vitain C, antioxidants and inerals. The pulp of the fruit has the ost vitain C of all the natural foods in the world, says Flora Chadare in Critical Reviews in Food Science and Nutrition. The baobab is a very rich tree. Its edible products are the fruit pulp, the seed and kernels, and the leaves. Chadare did a literature study of the acro and icronutrients, aino acids and fatty acids in the pulp, leaves, seeds and kernels of the baobab tree. The pulp has a high antioxidant level as well as a lot of vitain C, and the link between these is also strong. The leaves have a high ineral content, ainly calciu and iron. They also contain antioxidants. Baobab seeds and kernels are oily and fatty. Chadare found very varied results in the literature, probably because several different easuring ethods were used, and because the origin of the saples was variable. No conclusions can be drawn yet about biological variation, either. Chadare s followup research looks into how available and digestible the inerals in the leaves are. Chadare was recently award a grant by the Storvan r Chijs fund for prooting the careers of woen scientists at Wageningen UR. But her interest goes beyond the nutritional value of baobab products. She has already published articles about the various baobab food products processed by the people of Benin. For exaple, they use ferented foods that are unknown in the literature. People in Benin also use the fresh leaves, which are only available during the rainy season, to ake a sauce. The leaves are sliy, just like okra. In Hadzabe woen gathering baobab fruit in Tanzania. / photo Lineair dried powr for, the leaves are eaten in the dry season as well. The baobab fruit is eaten too, and the surplus is often sold at the arket. There are soe probles to be addressed, as Chadare explains: The kernels are good for selling and eating, but it is difficult to get the out of the seeds, so the latter are often siply thrown away. If we can iprove this process and the packaging, the kernels can be a very good product for export. In an iportant velopent for the export potential of dried baobab fruit, the EU has recently categorized it as a novel food, opening up a whole new export arket. And the baobab is proinent throughout Africa, so this product can be very valuable for poor African farers. / NM CHEAPER COURSE BOOKS? ON YER BIKE! It s worth shopping around, even for course books. A foreign stunt who orred his books fro Pakistan got the cheaper, even with the shipping fee, than he could have done in the Netherlands. But even without going that far afield, a little effort can save you quite a bit on books. Michiel Korthals s thin hardback Before Dinner: Philosophy and Ethics on Food is quite pricey at between 100 and 130 Euros in a high street bookshop. But at the WUR shop in the Foru you can get it for 89.50, and if you are a eber of a study association, for only 81 Euros. In the case of that pageturner An Introduction to Statistical Methods and Data Analysis, by R. Lyan Ott & Michael Longnecker, it s just the other way round. At the WUR shop it costs 65 Euros (82 full price). But if you cycle down to the town centre, you can orr it at Kniphorst bookshop for For stunts on a tight budget, those four Euros ight be worth the bike ri. For another standard work in our price survey, Organic Cheistry by John Murray, the price difference was inial. The WUR shop charges for it (67.50 full price), and Kniphorst charges So that s only of interest to stunts who do not belong to a study association. The internet, incintally, is not always a cheap option. Quite apart fro the postage costs, ost books cost ore at Bol.co. And in spite of the low dollar, it s not even worth looking on Aazon.co, since course books can cost between fifteen and forty (!) Euros ore in the US. Prices do of course vary pending on the edition, the ipression and the forat (hardback or paperback). / AB

12 Resource en :44 Pagina 12 INTERNATIONAL 12 2 For ost people, international eans foreigners EVERYONE IS INTERNATIONAL Wageningen is the ost international university in the Netherlands. Around one third of the stunts coe fro abroad and there are about a hundred different nationalities walking round the capus. But the internationalization process leaves a lot to be sired, say critical stunts. Too any activities are still conducted in Dutch, and by no eans all the societies are international. Above all, Wageningen doesn t celebrate its diversity enough. Since 2007, Wageningen University has taken part in the International Stunt Baroeter (ISB), a coparative survey of universities. The baroeter shows that of the 93 participating universities, including any fro Europe and the US, Wageningen is in seventh place for stunt satisfaction. And of the eleven Dutch universities, Wageningen coes top, scoring particularly high for the quality of its education, internet access, security and sport facilities. But of course there are always a few inus points as well. Soe foreign stunts think the rents for accoodation are too high. Those who are keen to learn Dutch report that the language centre s courses are always full. And Hongjuan Qu fro China says she isses good cheap food. It s boring eating bread. You should be able to get a good eal on capus, as you can in Chinese universities. A French Erasus stunt adds: At hoe I could war up y lunch in a icrowave oven at the university. I can t do that here. PhD stunt Rashid Kazi fro Pakistan isses the capus of his forer university in Brighton, England. It s got everything: Shops, bars, cafés. There s not enough to do in Wageningen. But perhaps I just don t know where to go. Dan Li had the sae proble. She s in her third year now, and she found it pretty boring for the first two years. Now she knows her way around and unrstands the culture a bit better, that s changed. I go to ore parties and I do soe sport. At first I though the sports facilities were only for Dutch stunts. DUTCH CLUBS The lack of night life and affordable events in Wageningen is a frequently voiced coplaint aong foreign stunts. Wrongly, thinks Edwin Zea Escailla, a Colubian stunt who was on the Stunt Council last year. Before that, he was actively involved in the International Stunt Organization Wageningen (ISOW), which throws parties and runs courses in English which are free to ebers. Mebership only costs a tenner a year. But often only two or three people coe to events. The proble is that people don t keep infored. He thinks few people really read the any posters and flyers on the noticeboards in the Foru. A couple of weeks ago, the university hosted a free New Year dinner for foreign stunts. Less that one fifth of those invited showed up. It s up to the stunts theselves, is Zea Escailla s essage. Wageningen University gives a lot of support to stunt organizations and events. What s ore, it was the first to have foreign stunts on the Stunt Council, where the official language is English. That shows that the university takes its stunt population seriously. Nevertheless, internationalization hasn t reached all corners of the university. The traditional stunt associations tend to be geared to local stunts. And the sae goes for ost study associations. Tendayi Nyaagure fro Zibabwe was on the board of Aktief Slip for a year. It was dying out, so a couple of other foreign first years and I got on the board. But as far as I know, it's one of the few English language study associations. It was an iportant experience for Tendayi. When you work together you learn a lot fro each other. About food, for exaple, because board ebers invite each other for dinner. And about the iportance of tie anageent. I have really learned to keep an eye on the tie. But this year the board of Aktief Slip is an alldutch affair. A pity, thinks Nyaugure. International representation gives foreign stunts the feeling that they belong to the association too. The university prootes internationalization, but does not yet have systes for ensuring it happens. Install a quota syste with a axiu nuber of Dutch stunts allowed on a board. CELEBRATING DIVERSITY Edwin Zea Escailla goes further than that. For a lot of people, international eans foreigners, he says. They see a borr which shouldn t be there. It s a indset. If you re a Dutch stunt, you can still be international. In y view, internationalization is the integration of different nationalities that are working together. He thinks this subtle change of entality can only be brought about through welltargeted policy. You need to fine the concept of internationalization and establish targets and ethods for achieving it. According to Ab Groen, policy director of Education and Research, this kind of integral approach is exactly what the university is veloping. We want to create that add value for both Dutch and foreign stunts. Everything, fro recruitent to working ethods and all the related services, should be geared to this. Wageningen is ahead of the field, but there s always roo for iproveent. The spirit of celebrate diversity could be stronger. Above all, you want to prevent ingroups foring, says Groen. The ISB revealed that about half the Dutch stunts in Wageningen feel international. We ve still got a way to go in that respect, says Groen. With this in ind, he is also happy with the education plan Towards Flexibility, which akes it easier for Dutch Bachelor's stunts to study abroad for a while or do an internship. Groen: I studied in Norway for a while yself. It shows you that things can be done differently to the way you re used to. Why do the Norwegians take their shoes off whenever they coe into a house, for exaple? So thought is being given to internationalization at the university. It is very iportant to us to know why stunts coe and what their experiences are here, explains Delia Vreeze, who is responsible for international recruitent. The Interna tio tra Bu pr la A y sp Lie ed ha re na fa rie int wa Th ha qu re sta re th to ev En Re Vr is pit ne fo wh Br

13 Resource en :44 Pagina JANUARY RESOURCE #15 SNAPPED WHO? Celine Lardinois, inor stunt of Landscape Architecture at VHL Velp, fro Belgiu, finishing her final poster: To show our plans for a nature area in the neighbourhood of Epe. I a it together with Dutch stunts. DID YOU ENJOY IT? Not really, I prefer the sign work I did in the last period. This is ore analytical and I can t be creative. Soe lectures were in Dutch that s difficult, but it does iprove y Dutch. I like the project lessons: they are ore practical than in Belgiu. WHAT ABOUT THE NEXT PERIOD? I ll do an internship with a landscape architect in Barcelona. I looking forward to it it s a chance to be creative. / SvG HARD TIMES FOR UNITAS The rector and a few other Wageningen University staff received an eail last week with the subject Unitas bankrupt in 2009? The eail was sent by a concerned eber, says Pieter Mulr, chairperson of the Wageningen youth organization. We re not too happy about it, actually. Bankrupt is a big word. Pieter doesn t ny that soething is wrong. Parties are not well attend so it s not going so well, financially. The board is now busy looking into ways of getting things going again. Pieter doesn t want to say uch about it yet. The board doesn t know quite why attendance is going down. Treasurer To Driedonks says, It s a vicious circle. Once you get this sort of iage, you get fewer people coing. And then if there s another party at Ceres which all their friends are going to, there s no contest. It s not the atosphere that is to blae, To is convinced of that: It s always very friendly here. Soe people think the drop in nubers is because of the ban on soking. At first, sokers had to go outsi and they didn t coe back in after one thirty, says To. Now we have a soking roo, and people hang around longer. The board s plans for turning the ti are still at the drawingboard stage, but To certainly doesn t believe these difficulties spell the end for Unitas. We can do without too any scare stories. / AB CAMPUS STILL TOO SOGGY Wageningen capus is still getting waterlogged. Soe of the probles were solved last autun, but not all, adits park anager Albert Ol Daalhuis. The drainage proble was visible again last Friday when the footpath between the Foru and the Atlas building was ipassable. It is not clear what can be done about it. When there is surface water nearby, a drainage pipeline is an option. This is what was done in several places but it won t work for the footpath, says Ol Daalhuis. Ol Daalhuis thinks last Friday s probles ight have been due to the hard frosty ground keeping the water on the surface. / RK DRILLED OUT OF BED ll. 's y s ir lit s tional Stunt Baroeter is a good way of easuring this. The university cannot do uch about coplaints about public transport or the lack of jobs for stunts. But it is doing soething about other probles, such as dissatisfaction with the language centre and the catering. BREAK DOWN BARRIERS A year ago, the Executive Board set up a special Tea Intercultural Dialogue. Liesbeth van Lin, who works on educational policy, is on the tea. You have an ial picture in your ind, but the reality is hard to change. Still, there's a lot ore going on than just educating international stunts. There are increasingly farreaching plans to break down the barriers. A lot has happened already, like the introduction of joint introduction days. That was unthinkable a couple of years ago. The tea is looking at what needs to happen throughout the institution. It s quite a list. Fro the education itself, to reception on arrival, to Englishspeaking staff and bilingual signposts, says Van r Linn. Rien Bor, fro International recruitent, agrees. We ve got to go through the whole university with a finetoothed cob and a sure everything, every signpost and instruction, is either in English or bilingual. The sae goes for Resource. For his colleague Delia Vreeze, the largely Dutchlanguage weekly is a constant source of irritation. It s a real pity that there is only a selection of the news on the Englishlanguage pages. Let foreign stunts choose for theselves what they want to read. / Alexandra Branrhorst, photo s Guy Ackerans It s unusually busy at the exit for so early on a Friday orning. Stunts who would norally be sleeping off their hangover at this tie are getting out of the stunt resince and heading for the Foru. The higher up the stairs you go, the ore afening the din that is driving the out. There s work going on at the Bornsesteeg. Two builrs are installing a kitchen in corridor 6A. Are they the source of the piercing drilling sound? No, that s coing fro the workers on the balconies. At 6B, Prosper shuffles blearily into the corridor. There is too uch noise! I can t get enough sleep because the noise starts at 8 o clock in the orning. I knew there would be work going on, but not that it would ake so uch noise. On the seventh floor, Nashiru is at the lift, poised to flee to the Foru. I stay out of y roo as long as possible because it is not possible to rest or study there. The people to blae are the en with the job of renovating the floors on the walkways. They attack the old ceent, and their colleagues cart away the bris in load wheelbarrows. Aong the is Adrian, who thinks the aount of noise they re aking is not too bad. He is not even keeping his ear uffs on all the tie he s drilling. And soe of the resints agree that it s not too bad. I don t have a proble with the noise. It doesn t wake e up, and it doesn t go on too long, so it s okay, says Edson. Soeone of the twelfth floor has a suggestion for getting away fro the noise and the builrs: Escape to the shower if the noise gets too uch for you, and ake sure you keep the curtains closed, says Ye. And resints at 9C have found a solution to yet another proble: Hard at work to renovate the Bornsesteeg stunt resince. / photo MW they have wedged a full pack of kiwi & leon Dubbelfris between the door and the frae. The juice is slowly seeping out of the pack. But at least it doesn t sla shut quite so hard every tie the builrs walk in and out, says Ma Rea. / AD

14 Resource p :45 Pagina 14 SERVICE 14 2 SWITCH Vacatures zijn voor interne en externe kandidaten. Interne kandidaten hebben voorrang, zie intranet/people/arbeidsvoorwaarn. De volledige vacaturetekst staat op Aanleveren: woensdag in week voorafgaand aan verschijnen van Resource. Voor inforatie, bel Corporate HRM: (03174) PHD CHEMICAL MODIFICATION OF WEARRESISTANT SURFACES M/F (1.0) AFSG, Laboratory of Organic Cheistry, Wageningen Vacancy nuber: AFSG PHD WETTING CONTROL IN IMMERSION LITHOGRAPHY M/F (1.0) AFSG, Laboratory of Organic Cheistry, Wageningen Vacancy nuber: AFSG PHD SILICON NANOPARTICLES IN PHOTOVOLTAIC DEVICES M/F (1.0) AFSG, Laboratory of Organic Cheistry, Wageningen Vacancy nuber: AFSG HOOGLERAAR LANDSCHAPS ARCHITECTUUR M/V (1.0) ESG, Landschapsarchitectuur, Wageningen Vacaturenuer: AT HGL ESG TECHNICAL ASSISTANT VIROLOGY M/F (1.0) PSG, Laboratory of Virology, Wageningen Vacancy nuber: AT: DPW 0906 PHD POSITION IMPROVING NITROGEN EFFICIENCY IN POTATO M/F (1.0) PSG, Centre for Crop Systes Analysis/Plant Breeding, Wageningen Vacancy nuber: AT: DPW 0905 PHDPOSITION IN SYSTEMS BIOLOGY APPLIED TO EXPLAINING TOMATO FRUIT GROWTH AND QUALITY M/F (1.0) PSG, Crop and Weed Ecology Group, Crop Physiology, Wageningen Vacancy nuber: AT: DPW 0903 PHDPOSITION AGRICULTURE FACING PHOSPHORUS LIMITATION M/F (1.0) PSG, Plant Production Systes Group/Earth Systes Sciences Group, Wageningen Vacancy nuber: AT: DPW 0904 PHD CANDIDATE IN ETHICS OF INTELLECTUAL PROPERTY REGIMES M/F (1.0) SSG, Applied Philosophy Group, Wageningen Vacancy nuber: AT MW Voor eer inforatie zie: (ADVERTENTIE) NAMEN In eoria Andi Bastian After a long struggle with his health probles, Andi Bastian passed away in Makassar, Indonesia on Monday 19 January. Andi started the International Developent Studies prograe in 2005, and followed the specialisation Sociology of Rural Developent. He was a very otivated stunt who was still concerned about copleting his studies in spite of the ounting health probles. He had copleted ost of the courses and had started on his research for his aster thesis when he was forced to give up. I reeber visiting hi in hospital when his first question to e was how he could still arrange to take the reaining exainations. During this tie, Andi was greatly concerned about inconveniencing fellow stunts. He was a very terined person who believed in fighting his personal battles on his own no atter what. He was always very grateful to the support and assistance lent to hi by the stunt ans Eljan Seets and Carla Haenen and his close friends, especially Nurdin Mantasia fro the MAK prograe and Jiy Tanaya and also Yustina Murdiningru fro the MID prograe. Eventually due to the increasing health coplications, he cid to return hoe to his country. Even though Andi was well aware of the seriousness of the situation, he was still hoping to coplete his studies here and Professor Leontine Visser was trying to contact hi earlier this onth to ake arrangeents to facilitate that. But Andi's strong will ultiately yield to the inevitable. It is our ep regret that he has not been able to coplete the gree he wanted to get. His friends and fellow classates (wherever they are) join us and his teachers in expressing their heartfelt condolences to his faily. Following Indonesian tradition and at the request of his faily: Keluarga Andi ohon diaafkan atas kesalahan Andi selaa di Wageningen. Maria Setsers, prograe director International Developent Studies, Prof. Leontine Visser and Paul Hebinck and staff of the Rural Developent Sociology group and Sudha Loan, study advisor International Developent Studies. Mezeggenschap Jesse Versteegh MRlid VHL Jesse Versteegh is 22 januari in personeelsgeleding van Mezeggenschapsraad van Van Hall Larenstein Leeuwarn verkozen. Versteegh kreeg 43 steen bij tussentijdse verkiezing. Het opkostpercentage bedroeg rtig procent. AGENDA Mail agendaberichten uiterlijk aandag uur naar resource@wur.nl, et als onrwerp Agenda. De lengte is hooguit 60 woorn. Prooties 4 februari uur prootie dhr. drs. F.J. Los: Ecohydrodynaic olling of priary production in coastal waters and lakes using BLOOM. Prootor prof.dr. M. Scheffer uur prootie dhr. ir. P.M.J.A van Poppel: The Phytophthora infestans avirulence gene PiAvr4 and its popato counterpart R4. Prootoren prof.dr.ir. F.P.M. Govers en prof.dr.ir. P.J.G.M. Wit. 6 februari uur prootie dhr. ir. R.P.H. Snep: Biodiversity conservation at business sites. Options and opportunities. Prootoren prof.dr. P.F.M. Opda en prof.dr. E.C. van Ierland. 9 februari uur prootie dhr. ir. G.J. Carsjens: Supporting Strategic Spatial Planning. Planning support systes for the spatial planning of etropolitan landscapes. Prootor prof.dr. A.J.J. van r Valk. 13 februari uur prootie dhr. ir. M. Vereulen: Isothiocyanates fro Cruciferous Vegetables: Kinetics, Bioarkers and Effects. Prootoren prof.dr.ir. I.M.C.M. Rietjens en prof.dr. P.J. van Blaren, coprootor dr. W.H.J. Vaes (TNO Voeding) uur prootie dhr. ir. T. Bakker: An Autonoous Robot for Weed Control. Design, Navigation and Control. Prootoren prof.dr.ir. G. van Straten en prof.dr. J. Müller (University of Hohenhei, Gerany), coprootor dr. J. Bontsea. Cursussen 11 en 12 aart en 17 april Cursus Werken et netwerken, voor ensen die eer willen weten over hun rol als begeleir in het netwerk en die zich daarin willen professionaliseren. Cursusleir Eelke Wielinga (LEI). Inforatie en ogelijkheid tot inschrijven (tot 16 februari) op 24 en 25 aart Cursus Pluiveevoeding en anageent. Recente ontwikkelingen op het gebied van voeding in relatie tot gezondheid en welzijn worn behanld. Aandacht zal worn besteed aan saenstelling van het voer en relatie et anageentfactoren. Cursusleiding prof.dr. E. Decuypere (KU Leuven), dr.ir. R.P. Kwakkel (Wageningen UR), dr.ir. P.C.M. Sions (WPSA). Inforatie en ogelijkheid tot inschrijven (tot 10 aart) op 26 en 27 aart Cursus Bioassa en energie. Kernbegrippen en toelichtingen, gericht op het verkrijgen van een breed inzicht in bioassaketen van bron tot verwerking naar energie (warte, elektriciteit, transportbrandstoffen) en cheicaliën en producten. Inforatie en ogelijkheid tot inschrijven (tot 6 aart) via 30 March 12 June Course Food and Nutrition Security. This training prograe focuses on knowledge and insights on the interrelationship between food and nutrition security and velopent and how to sign projects for vulnerable groups to address probles in the field of food and sec Inte ap ww 31 Cu ati s ger en zaa trie (Un pro Mo Zea (Un Info a 22 Twe Op ren Po ond op gro tot ww 22 Cu ren sul e ken Ter H. S a leid die ser ring rei gro en 3 a Di Vacancies stunt ebers Board OWI (Educational Institute) The Board of the Educational Institute anages the BSc and MSc prograes of WU: prograes and budgets, courses, schedules quality assurance study advising Stunt Vacancie The Board consists of 8 ebers: 4 professors, 4 stunts. One stunt place is vacant per February Duration and investent Appointent is for one year. The Board activities require about one day a week. What can you expect fro a oneyear board ebership? You represent stunts fro WU in a high level governental body of WU. You will work on a rather varied range of subjects, related to the WU education syste. Your voice counts on various subjects like new prograes, quality and internationalization. You will have the opportunity to take an exhaustive look in the anageent of your university. Your resue will be enriched with education anageent experience. Stunts are copensated with three onths FOS (financial copensation for board activities). More inforation: Prof. Pi Brascap, Director OWI, , pi.brascap@wur.nl Harry Scholten, secretary OWI Board, , harryj.scholten@wur.nl See also: Reactions, preferably by eail, before February 14 to Pi Brascap or Harry Scholten. Ex stunt ebers of prograe coittees and Stunt Council are especially invited to respond. (ADVERTENTIE) tot 08 a cen edd Foo e Bu coo wit bro sci nov tun ple 20 Isla cie ne 13 uits ten 15 rich gen 20 bb Ru Lau An Oo voo Jan De ww

15 Resource p :45 Pagina 15 iliie ot a g ijn l, e n r rt jk o e d 29 JANUARI RESOURCE #15 and nutrition security fro a ultisectoral perspective. Course lear: Fannie Boer (Wageningen International). Inforation and application (till 28 February) 31 aart, 1, 2 en 3 april Cursus Advances in Feed Evaluation Science, voor veevoedingsskundigen, adviseurs, anagers, onrzoekers, onrwijzers en anre professionals die werkzaa zijn in veevoedingsindustrie. Cursusleirs prof. J.L. Black (University of Sydney, Australia), prof. W.H. Hendriks, prof. P.J. Moughan (Massey University, New Zealand) en prof. C.F.M. Lange (University of Guelph, Canada). Inforatie en inschrijven (tot 3 aart) op 22 en 23 april Tweedaagse intensieve training Opgeruid nken en presenteren in saenwerking et Your Point. De cursus is opgezet voor onrzoekers en beleidsakers op het bre terrein van agro en groen. Inforatie en ogelijkheid tot inschrijven (tot 3 aart) op 22, 23 en 24 april Cursus Maatschappelijk innoveren van Transitieopgave naar Resultaat. Inzicht en houvast voor ensen die het verschil willen aken. Cursusleiding prof. dr. ir. K. Tereer (Wageningen UR) en dr. ir. H. Sit (WING). Voor prograaanagers en projectleirs, beleidsewerkers en adviseurs die betrokken zijn bij het realiseren van innovaties en veranringen, in het bijzonr op terreinen landbouw, voedsel en groene leefogeving. Inforatie en ogelijkheid tot inschrijven (tot 3 april) op Diversen tot 30 januari uur Expositie Cliate Change Hialayas in centrale hal van Foru. Inl: eddy.oors@wur.nl. 29 januari uur FNDDay. The Food and Nutrition Delta Prograe organises the first FNDDay, at Burger's Zoo in Arnhe, in close cooperation with SenterNove, with the ai to present to a broar audience the hunt for scientific food knowledge, food innovation, possibilities and opportunities. For the coplete progra please visit uur Lezing over Deception Island in Wedllsea door Francien Karsten in Huize Erica, Benneko. Inl: uur MSc/doctoraaluitslagen uur kandidaten van richting: MME, MFQ; uur kandidaten van richting: MAK, MCS, MID. Aula Wageningen Universiteit uur Gedichtendag in bblthk. De Wageningse dichters Ruben Schreurs, Merijn Schipper, Laurens van r Zee, Wi Koster, Annie van Gansewinkel, Sion Oosting en Peter Abspoel lezen voor uit eigen werk. Presentatie Jan Blo, uzikale olijsting door De annetjes. Toegang gratis. Inl: 30 januari uur MSc/doctoraaluitslagen uur kandidaten van richting: MES, MUE; uur kandidaten van richting: MEA, MHW, MIL, MMA, MSS, L50, O10; uur kandidaten van richting: MFN, MGI, MLE, MLP. Aula Wageningen Universiteit uur Binnenhaven Party at Binnenhaven 12 ( IPO). Thee of the Night: BinnenHeaven&Hell. Handa corations by the Binnen'SCrew. 2 februari uur Concert door het duo SAX & STIX et Eva van Grinsven, saxofoon en Raon Lorans, slagwerk bij Vereniging voor Kaeruziek. Aula Wageningen Universiteit. 4 februari uur Lezing Blootsvoets door Aazone door dr. Marc van Roosalen in De Leeuwenborch, Wageningen. Organisatie: Studiu Generale. Inl. R. van Haarle, rob.vanhaarle@wur.nl. 12 februari uur Afscheidsre prof. dr. J. Lengkeek: Van Hoo Luns naar Hoo Turisticus; regressie of een stap in enselijke evolutie? Aula Wageningen Universiteit. 15 februari uur Concert door The Roaddawgz bij bluesclub XXL in Café XL. 16 februari uur Concert door het Astel Quartet et vier saxofonisten, bij Vereniging voor Kaeruziek. Aula Wageningen Universiteit. 17 februari uur Bos en Natuurbat De natuur bescherd bij wet. Heeft papieren tijger tann? op Hogeschool Van Hall Larenstein in Velp. Info: archief/173/bosennatuurbat 19 en 20 februari hrs Sense Syposiu on Innovative Techniques for a Sustainable Environent at Wageningen University. Main topics: Wastewater treatent, Bioreediation, Bioenergy. Inforation: /4100. Online registration: Free registration for BSc and MSc stunts. Abstract subission and registration adline: 1 February. For ore inforation contact: sensesyposiu.ib@wur.nl. 11 aart hrs The Schilperoort Lectures 2, Second of a series of success stories of entrepreneurial scientists. Introduction and chairan: Wi Jongen (Westertoren Innovation Center). Invited speakers are Jeff Gielen (BioPartner Center Wageningen), Arne Aiking (Clean Light) and Gerrit Hiestra (Weer OnLine). You ll be inspired by their personal contribution in bringing science to coercialization and societal ipact. inforation Registration before March 1 via ingrid.hijan@wur.nl. Venue: Foru. No entrance fee. EDUCATION Mail onrwijsberichten uiterlijk aandag uur naar resource@wur.nl, et als onrwerp Education. De lengte is hooguit 100 woorn. Subit education announceents before Monday to resource@wur.nl, with hear Education. The announceent doesn t exceed 100 words. Course Conservation Agriculture FTE50806 The course will be given in period four, weeks Conservation Agriculture (CA) is a crop production syste based on inial soil disturbance, aintenance of a peranent soil cover and crop rotations. CA is applicable in a wi range of environents to achieve sustained production while protecting natural resources. The course lectures address the concept of CA, the effects on soil ecosyste services, and CA anageent strategies and far technology for different environental and socioeconoic situations. Practicals inclu proble oriented casestudies, an individual paper exercise and a 1day field excursion. Please subscribe via CSA/EduWeb. Contact: wille.hoogoed@wur.nl or irja.pullean@wur.nl Stunten gezocht De afling Voorlichting en Werving zoekt stunten voor het verzorgen van volgen Mobiele Practica: Fotosynthese@school, DNA, Econoie en Experient. Profiel: 3e jaars of our, geotiveerd voor prootie van Wageningen Universiteit, in vier perio fulltie beschikbaar, en ervaring willen opdoen et lesgeven. Tijns ze perio bezoek je, saen et een anre stunt, ongeveer 20 idlbare scholen, waar het practicu aan VWO5 scholieren gegeven wordt. Naast 6 studiepunten, krijg je per practicudag 50 euro. Lijkt het je leuk? Kijk op of je geschikte studie doet, en eld je aan! (ADVERTENTIE) SAP Scriptiewedstrijd Sapiens is een scriptiewedstrijd voor HBO en WOstunten die dit jaar afsturen op een onrwerp gerelateerd aan bedrijfsprocessen en geïntegreer IT. De prijzen: euro voor winnen scriptie, euro voor twee plaats en 500 euro voor r plaats. De auteurs van drie allerbeste scripties ogen bovendien kosteloos elneen aan een SAP asterclass of cursus. De jury bestaat uit vertegenwoordigers uit het hoger onrwijs en het bedrijfsleven. De drie finalisten en hun docenten worn uitgenodigd voor het congres van Vereniging Nerlandstalige SAP Gebruikers (VNSG). Tijns dit congres in april volgend jaar presenteren finalisten hun scriptie aan honrn aanwezige bedrijven. Een publieksjury kiest tenslotte finitieve winnaar. Inl: capaigns/sapiens/inx.epx. Prijs Marga Klopé Stichting De Marga Klopé Stichting kent jaarlijks drie prijzen toe van elk voor projecten en studies, door vooral jonge ensen, die bijdragen aan enselijkheid, gerechtigheid, vre, en eancipatie van achtergestel groepen in kerk en saenleving. De projecten (initiatieven die op praktijk gericht zijn) of studies (zoals acaisch proefschrift of essay) oeten toegankelijk zijn voor een breed publiek. De aaneldingsterijn sluit op 31 aart Inl: Bijna afgestuerd, wat nu? KLV Professional Match geeft inzicht in jouw kwaliteiten en begeleid je naar je eerste baan wie ben ik wat kan ik wat wil ik Ko langs bij het Futurepoint in FORUM (naast receptie) Elke donrdag van uur tot uur (vanaf 1 februari) Anial sciences Zodiac Lectures Paratuberculosis infection in cattle, of hosts, bugs and habitats, Ad Koets Ph.D., DVM, B.Ag.Sci., Assistant professor at Utrecht University, Faculty of Veterinary Medicine: coreferee: Prof. Huub Savelkoul, Cellbiology and Iunology Group. Date: Tuesday 3 February 2009 at hrs. Venue: Zodiac, Marijkeweg 40, Wageningen, lecture roo 80. Drinks afterwards. Ad Koets is an assistant professor at Utrecht University, Faculty of Veterinary Medicine. Since 1996 he has been studying various aspects of bovine paratuberculosis. Bovine paratuberculosis is a chronic proliferative infection of the sall intestine caused by Mycobacteriu aviu ssp paratuberculosis. The disease is highly prevalent in dairy and beef fars world wi, a cause of substantial financial losses on fars with enic infections and is notoriously difficult to control. The talk will represent the ultidisciplinary approach currently taken to better unrstand the dynaics of this disease, which is the interplay between hosts, bugs and their habitat, in orr to find new ways towards control. Environental sciences Meteorology and Air Quality Seinar High resolution weather radar: Jordi Figueres i Ventura (TUD). Date: Tuesday 3 February 2009, hrs. Venue: Roo: 1 C103, 1st floor, Atlas Building, Droevendaalsesteeg 4, 6700 AA Wageningen. Drinks afterwards. Hydrology and Quantitative Water Manageent Colloquiu Lineke Woelrs: The relation between geological forations and groundwater resources in the Palouse Basin. Date: 5 February 2009, hrs. Venue: C45 (A109) Atlas building, Droevendaalsesteeg 4, Wageningen. Plant sciences Entoology Colloquiu Loes Duivenvoor: The contribution of the neuropepti proctolin to the regulation of acoustical counication in the grasshopper Chorthippus biguttulus. Date: Tuesday, 3 February, hrs. Venue: large lecture roo C19, Building 511, Binnenhaven 7, Wageningen. Plant Production Systes Thesis subject: Land Use Policies and Sustainable Developent in Developing Countries Poverty, food security, uncontrolled land conversions, loss of biodiversity, pressure on forested areas: the enhanceent of sustainable velopent is an iportant issue in veloping countries. Land use patterns and land use change are consired critical to sustainable velopent. In the LUPIS project we will velop integrated assessent tools to address the linkage of land use policy to sustainable velopent in the context of a range of veloping countries. Attention will be given to both natural and agricultural ecosystes. This MSc study will adapt bioeconoic far ols veloped in a European context to allow for i) use in veloping countries, ii) linking to other ols (e.g. crop ols at field level or arket ols at regional level). A first application is foreseen in China, but collaboration with other countries is also possible. Supervisors: Pytrik Reidsa, , pytrik.reidsa@wur.nl, Martin van Ittersu, , artin.vanittersu@wur.nl. Social sciences Project aanpak overgewicht Gezocht: stunt voor het project Een bre aanpak van overgewicht: school als gezon setting. Doel van dit project is het in kaart brengen van bestaan ethon op het gebied van overgewichtpreventie op scholen en succes en faalfactoren daarbij. Het project bestaat uit een literatuurstudie en interviews. De literatuurstudie inventariseert bestaan ethon gericht op preventie van overgewicht op scholen. De interviews worn gehoun et sleutelfiguren binnen en buiten het onrwijs o behoeften te peilen, bewustzijn en draagvlak te vergroten en o hen te betrekken bij nieuwe en/of bestaan saenwerkingsverbann. Project kan uitgevoerd worn als afstuervak. Een (kleine) vergoeding voor werkzaahen is beschikbaar. Meer info: dr. Kirsten Verkooijen, Gezondheid en Maatschappij, tel: , kirsten.verkooijen@wur.nl. Developent Econoics CostBenefit Analysis and Environental Valuation (DEC 31306) Period 4: Afternoons, Monday to Thursday; 1st lecture Monday, March 2, 15:30; Roo C72. The course CostBenefit Analysis and Environental Valuation covers the econoic analysis of investents and policies, as well as the valuation of environental effects of such projects or policies. Investents could be in, for exaple, factories, irrigation and drainage projects, roads and railways, or in nature conservation projects. Policies that can be appraised are, for exaple, taxes, pricesupport easures and environental regulations. Several aspects of costbenefit analysis are treated: welfare econoic foundations, financial versus econoic analysis, valuation ethods and probles, shadow pricing, effects on incoe distribution, cobined with ethods to assess environental effects, such as contingent valuation, travel cost, and hedonic pricing; other aspects treated in the course are irreversibility, risks and uncertainty.

16 Resource p :45 Pagina 16 SERVICE 16 2 COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentru, is het weekblad voor personeel en stunten van Wageningen UR. Uitgever/ Wageningen UR. ISSN/ Redactieadres/ Bornsesteeg 47, 6708PD Wageningen, tel , eail resource@wur.nl; secretariaat Thea AgbaKuijpers. Redactie/ Gaby van Caulil (hoofdredacteur), tel , eail gaby.vancaulil@wur.nl; Lieke Kwant (eindredactie), tel , Alexandra Branrhorst (VHL, stuntennieuws, organisatie), tel ; Roelof Kleis (econoie, ogeving, ecologie, aatschappij), tel ; Nicolette Meerstadt (voeding), tel ; Albert Sikkea (plant, dier), tel : Hans Weggen (service), tel Stuntredacteuren: Marrit van n Akker, Anneloes Dijkstra, Stijn van Gils, Christoph Janzing, Eily Parry, To Rijntjes, Barbara Tieleans. Freelance ewerkers: Wi Bras (VHL), Alice van Ginkel, Yvonne Hilster, Laurien Holtjer, Hanneke Marcelis (website), Clare McGregor (international pages), Rik Nijland, Joris Tielens. Lanlijk nieuws: Hoger Onrwijs Persbureau. Foto's/ Guy Ackerans, bvbeeld, Bart Gouw, Hoge Noorn, Lineair, Ruben Sit, Theo Tangelr, Martijn Weterings. Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido Groot Vorgeving/ Hans Weggen (basisvorgeving OfD, Loek Keing). Redactieraad/ dr. ir. Ernst van n En (voorzitter), ir. Martijn Groot, ir. Marianne Heselans, dr. Patrick Jansen, Marloes van r Kap, Mascha Rasenberg, prof.dr. Cees van Woerku en Judit Zijlstra Druk/ Dijkan Offset BV. Abonneenten/ Stunten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen PUBLICATIES Resource gratis; anren kunnen zich abonneren. Abonneentsprijs Nerland 58,00 (buitenland 131,50) per jaar. Inl: tel Een abonneent wordt autoatisch verlengd tenzij uiterlijk een aand voor het eind van lopen abonneentsperio schriftelijk is opgezegd. Advertenties intern/ Onrlen van Wageningen UR kunnen tegen gereduceerd tarief adverteren in Resource. Inl: Elisa Salentijn, tel Kleintjes is rubriek voor nietcoerciële advertenties en dienen contant te worn betaald. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor ediaadvies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke elingen van eenhen van Wageningen UR aan stunten en personeel kunnen gratis in Resource worn geplaatst. Inlichtingen: Mail nieuwe publicaties in reeksen van instituten en eenhen uiterlijk aandag uur naar hans.weggen@wur.nl. De lengte is hooguit 60 woorn. Alterra Policy integration, coherence and governance in Dutch cliate policy. A ultilevel analysis of itigation and adaptation policy. S. van Boel en W. Kuinrsa. Alterrarapport Van wal in sloot; Bokundig en cultuurhistorisch onrzoek Zwarte Ka te Tricht. J.R. Mulr. Alterrarapport Advies Kennissystee Dosiseffectrelaties. Naar een centraal kennissystee voor dosiseffectinforatie. R. C. van Apeldoorn, R. Henkens, A. Griffioen, C. Nieeijer, C. Sit en M. van r Veen. Alterrarapport Een nieuwe vegetatiekaart (2006) en een Natura 2000 habitatkaart van Hoge Veluwe. R.J. Bijlsa en A.J. Griffioen. Alterrarapport Natura 2000 habitattypen in Gelrland. R.J. Bijlsa, J.A.M. Janssen, R. Havean, R.W. Waal en E.J. Weeda. Alterrarapport Systeeanalyse voor het stroogebied Quarles van Ufford Fase 3. (ADVERTENTIE) C. Sirius, R.J. Wolleswinkel, F.J.E. van r Bolt, J. Roelsa, O.F. Schouans, T.P. van Tol Leenrs en H. Ruiter. Alterrarapport Systeeanalyse voor het stroogebied van Kripenerwaard Fase 3. J.G. Kroes, J.D. Schaap, F.J.E. van r Bolt, R.J. Löschner Wolleswinkel, O.F. Schouans, J. Roelsa, C. Sirius en T.P. van TolLeenrs. Alterrarapport Systeeanalyse voor het stroogebied van Drentse Aa Fase 3. J. Roelsa, T.P. van TolLeenrs, F.J.E. van r Bolt, R.J. Löschner Wolleswinkel, L.V. Renaud, J.D. Schaap, O.F. Schouans, C. Sirius, H. van r Hei en K. van r Molen. Alterrarapport Fosfaatonrzoek Kolonievaart; Onrzoek naar benodig inrichtingsaatregelen voor het behalen van gewenste natuurdoeltypen in het natuurgebied Kolonievaart. M. Pleijter, S.P.J. van Delft, R.H. Keers en M.M. van r Werff;. Alterrarapport Methodiek voor het karakteriseren van fosfaatlekken gronn Beschrijving van het instruentariu PLEASE. O. Schouans, P. Groenendijk, C. van r Sal en M. Pleijter. Alterrarapport Van praktijk naar praktijk; kennis voor Project Ontwikkeling Militaire Terreinen. M. Brinkhuijsen, J. Westerink, R.J.H.G. Henkens, J.G. Molenaar en A. Wintjes. Alterrarapport Te bestellen via /rapportenservice. Veel rapporten zijn ook te downloan vanaf (publicaties). LEI Biologisch en geak; Een cobinatie voor toekost? E. van WijkJansen en G. Tacken. LEIrapport ; ISBN ; Prijs 15 Te bestellen door overschrijving van het bedrag op rekening van het LEI te Den Haag o.v.v. het rapportnuer. Rapporten zijn ook te downloan vanaf (producten, publicaties, rapporten). 50% korting op Volkskrant plus 1 jaar gratis pasta Ben je uitwonend stunt en niet our dan 27 jaar, ga dan nu naar naar eenjaargratispasta.nl KLEINTJES Berichten in categorie Gevraagd en aangebon, voor stunten en ewerkers van Wageningen UR. Lever het bericht voor aandag uur in bij het redactiesecretariaat van Resource, gebouw 116, kaer 0.31, en betaal contant. Tarief is 3,50 euro per rtig woorn, lengte is hooguit 60 woorn. DIVERSEN Cross Your Borrs: een onrwijsproject voor idlbare scholieren over ontwikkelingsvraagstukken, uitgevoerd door enthousiaste stunten. Een steentje bijdragen aan een betere wereld én nuttige vaardighen opdoen? Word vrijwilliger! Nieuwsgierig? Check Gevraagd: ieand die jongean et lichte verstanlijke beperking, te Wageningen, wil helpen et het onteren van viobeeln op coputer. Betaling via persoonsgebonn budget. Inforatie: Vrijwilligersvereniging zoekt leuke leiding voor bijspijkerkapen. Interesse? Kijk voor eer info op Prootiefeest? Bekijk onze kleurrijke ruite voor een borrel, diner of copleet feest. Wereldse buffetten vanaf 16,50 per persoon voor groepen van 20 tot 120 personen. Meer inforatie? Bekijk onze website: of aak een afspraak voor eer inforatie. Nieuw in Wageningen: Colors World Food, Markt 15, 6701 CX, Wageningen, , E:info@colorsworldfood.nl Onrlen van Wageningen UR kunnen tegen gereduceerd tarief adverteren in Resource Inlichtingen: Elisa Salentijn, tel (ADVERTENTIE) Ja, ik wil een baantje en ik ben handig et coputers Bij OGD werken rui 500 stunten en afgestuern. Solliciteer online of bel voor een (bij)baan in ICT. Bel in Wageningen info@ogd.nl Delft Asterda Utrecht Eindhoven Ensche V A Int nis 9.3 aie Wh is t Wh Gu An log wo AIE AIE tra o wid list by Alle aie Bo Sti All st.b ww Ins He inte voo a Ins a je k Zie Du ww Pri Du a wil ling kel stu voo cat dri ger he ver len lijk erv doo duc stu een een feb doo zo De du In Du stu ww De actie loopt tot en et 28 februari 2009 Ag Zon Su ri, 1

17 Resource p :45 Pagina JANUARI RESOURCE #15 VERENIGINGEN AIESEC Internationale stuntenorganisatie, Lawickse Allee 13, open , tel , Which international traineeship is there on your wish list? Whether you want to go to India, Guataala, Cabodja or Niger... And whether you want to work in logistics, velopent, corporate world, education or nutrition... AIESEC has the internship for you! AIESEC has ore than traineeships in their database in ore than 100 countries worldwi. The one that's on your wishlist ight be aong the, so pop by the AIESEC office at Lawickse Allee 13, or send an eail to Boerengroep Stichting Boerengroep, Lawickse Allee 13, tel , Inspringtheater Het Inspringtheater organiseert interactieve theatervoorstellingen voor boeren, burgers en beleidsakers: word onze nieuwe Inspringtheater coördinator! Per 1 aart kot ze functie vrij. Pak je kans en reageer op vacature! Zie hiervoor Duurzae Stunt Prijsvraag Duurzaestunt.nl is een online agazine voor stunten die iets willen et duurzae ontwikkeling. Op site staan tips en artikelen op het gebied van lifestyle, studie en carrière, geschreven voor en door stunten. In categorieën shoppen, eten en drinken, wonen, stage en vrijwilligerswerk en carrière kot het hele stuntenleven aan bod. Ook verschijnen er persoonlijke verhalen en coluns van aatschappelijk betrokken stunten, stageervaringen en shoppingroutes door stuntensten. Ter introductie van site elt duurzaestunt.nl saen et Gulpener een typische stuntenprijs uit: een jaar lang gratis bier. Tot 1 februari aken stunten kans door zin Duurzaaheid is:. zo origineel ogelijk in te vullen. De prijsvraag is te vinn op www. duurzaestunt.nl/prijsvraag. In wereld sp3 Duivendaal 7, tel , stuntenpastoraat@wur.nl, Agenda Zondag 1 februari, uur, Sunday Service; dinsdag 3 februari, uur, Schilren op engelenuziek, wednesday 4 February, MiddleEast Meal, hrs and special Movie, hrs. Ier zijn engel Ervaring et een persoonlijke engel of benieuwd naar hun betekenis? Geef je op voor één of eer activiteiten in onze Engelencyclus : Schilren op engelenuziek, Luisteren naar engelenuziek en schilren vanuit je gevoel en ervaring, 3 februari en 10 februari 2009, uur, et Ruth Eisen; Ier zijn engel, Engelen in Bijbelse verhalen, ontk editatieve kracht die hieruit spreekt, 16 februari, uur, et Anja Vogelzang. Meer info en opgave: In wereldsp3.nl. Interstelijk Stunten Overleg Bestuurslen Het ISO is op zoek naar bestuurslen voor het jaar 2009/2010. Stunten, stuntenvertegenwoordigers, bestuurrs en politici zijn een kritisch groep ensen. Ben jij gene die daar ee overweg kan? Heb je zin o een jaar iets anrs te doen dan colleges volgen? Lijkt het je leuk o een jaar te discussie?ren et het inisterie van onrwijs, Twee Kaerlen, universiteit en hogeschoolbestuurrs en anre organisaties? Wil je belangen van Nerlandse stunt op het hoogste niveau behartigen? En wil je daarnaast veel organisatorische en counicatieve vaardighen opdoen tegen een uitsteken vergoeding? Solliciteer dan voor een bestuursfunctie bij het ISO. Het Interstelijk Stunten Overleg (ISO) in het kort: vijf bestuurslen; een achterban van 31 lidorganisaties; stunten vertegenwoordigen op lanlijk niveau; eenken over thea s als har knip, internationalisering, het binnd studieadvies en studiefinanciering. Je bent een zelfstandige, flexibele stunt, et goe counicatieve vaardighen, eigen initiatief en zakelijke inslag. Ervaring in (stunten)politiek is een pre. Geïnteresseerd? Vraag een zoekpakket aan via iso@iso.nl en ko langs voor een vrijblijvend inforatiegesprek. Tijns het gesprek vertelt een ISO bestuurr over bezighen tijns een bestuursjaar en onrwerpen die voor ons belangrijk zijn. Maak een afspraak door te bellen naar en te vragen naar Jochi Schueler of ail naar schueler@iso.nl. Solliciteren kan tot 19 aart. Kijk voor eer inforatie op Integrand Beidlingsorganisatie voor stunten en recent afgestuern, wageningen@integrand.nl, tel Integrand Wil je reageren op onze stages? Als je bent ingeschreven bij Integrand kun je reageren door in te loggen op website. Sta je niet ingeschreven, ail dan naar wageningen@integrand.nl. Op site vind je alle stages van Integrand. Onrzoek verbetering van zaadproductieethon Co 4631, afstuerstage, bachelor eindproject, eeloopstage of zoerstage. Activities will be: Field evaluation of parental spinach trial twice a week; Field evaluation of priing trial once a week; Work out data in excel file; Gerination trials in lettuce spinach and fennel; Analyze and review historical data. (yes also for Solanu crops!). Quality Systes Manager gezocht Co 3852, werkopdracht. In 2008 is gestart et digitalisering van het QMS. Het papieren handboek wordt geverifieerd aan hand van audits en anre voren van onrzoek en op basis van onrzoeksresultaten worn bestaan procedures aangepast of nieuwe ontwikkeld. In het kar van 'less is ore' wordt alle overtollige inforatie weggelaten. Het digitaliseren van inforatie behelst het verwerken van procesinforatie in flowcharts voor publicatie op het bedrijfseigen intranet. Sharepoint HR & Payroll Solutions Co 4720, afstuerstage. Binnen Business Unit HR & Payroll Solutions dient het SharePoint ingericht te worn. De stagiair zal op basis van inventariseren gesprekken et betrokkenen binnen Business Unit bepalen hoe het SharePoint ingericht kan worn, welke inforatie opgenoen dient te worn etc. Het advies wordt voorgelegd aan op dit oent verantwoorlijken voor het SharePoint. Daarnaast is stagiair verantwoorlijk voor het inrichten, vergaren van nodige inforatie en het ipleenteren van het SharePoint binnen Business Unit (Roadshow). Movie W Filhuis Movie W, Lawickse Allee 13, tel (ook voor reserveren), The Mourning Forest van Naoi Kawase (Japan 2007) De zeventigjarige weduwnaar Shigeki gaat saen et zijn begeleidster, verpleegster Machiko, naar het bos waar vrouw van an begraven ligt. Na 33 jaar is het tijd o fi nitief afscheid te neen van ziel van overlen vrouw, die dan volgens boeddhistische traditie finitief het aardse verlaat. De an is ent en kinrlijk speels. Al snel neet hij benen en voor begeleidster zit er niets anrs op dan an te volgen, diep het bos in. Donrdag uur. Le Silence Lorna van JeanPierre en Luc Darnne (België 2007) De onrwereld van schijnhuwelijken en valse paspoorten is een business et hoge financiële belangen en et een laaghartige oraliteit. De Albanese Lorna (Arta Dobroshi) is voor schijn in het huwelijksbootje gestapt et Claudy (Jéréie Renier), een aroedige junk. Zodra ze Belgische nationaliteit heeft, hoopt Lorna haar grote droo waar te aken: een snackbar openen. Maar Fabio (Fabrizio Rongione), criinele arrangeur van het huwelijk, broedt op een plan o Claudy te veroorn. Dan kan Lorna snel een twee, nog lucratiever schijnhuwelijk sluiten. Vrijdag tot en et zondag, dinsdag en woensdag uur. Jagdhun van AnnKristin Reyels (Duitsland 2007) De 16jarige Lars (Constantin von Jascheroff) en zijn recent geschein var Henrik (Josef Har) zijn van Berlijn verhuisd naar een boerrij in dunbevolkte regio Uckerark. Het duo krijgt aar oeilijk contact et plaatselijke bevolking en ook verhouding tussen var en zoon verloopt stroef. Lars brengt zijn tijd grotenels buiten in sneeuw door, saen et zijn twee honn. Rond kersttijd vinn er plots grote veranringen plaats in het leven van Lars: hij ontoet het doofstoe eisje Marie (Luise Berndt), zijn var confronteert he et een nieuwe lief en zijn oer duikt onverwacht op in het dorp. Donrdag 5 februari uur. StOC StOC, Gebouw achter Aula, Gen. Foulkesweg 1a; stoc@wur.nl; Business Challenge Op 14 ei 2009 organiseert het StOC Business Challenge. Het doel van Business Challenge is het uitwerken van een onrneersie tot een businessplan. Het product, arkt en financiën van je bedrijf worn behanld en besproken waarbij je persoonlijk begeleid wordt door een ervaren onrneer. Grijp ze uitgelezen kans o een business ie naar een hoger plan te tillen en begin et het verzinnen en het uitwerken van een onrneers ie. Voor eer inforatie kijk op Stunt Chaplaincy Stunt Chaplaincy Wageningen, Duivendaal 7, tel , stunt.chaplaincy@wur.nl Eucuenical church services In English. Sunday 1 February, hrs, Rev. Josine van r Horst. Other activities Thursday 29 January, hrs: Preparation eeting, Bible study; Thursday 5 February, hrs: Crossroads. Stuntenraad stuntenraad@wur.nl Towards Flexibility In the acaic year a change of BSc education is planned. This plan, called Towards Flexibility, is the result of a year university broad discussion and work of the steering coittee. The EB cid to ipleent the plan, and coanageent including the stunt council, will ci if the plan finally will be approved. The stunt council will ephasize that the quality of courses should reain at least at the sae level. Moreover, scheduling of education exas should be stuntfriendly and stunts should be involved in the evaluation of the plan. Studiu Generale tel Darwin Year by Studiu Generale Wageningen Barefoot across the Aazon: About the Protection of the World s largest Rainforest. Wednesday February 4th, 20.00hrs. Venue: Leeuwenborch (instead of LA13!), Hollandseweg 1, Wageningen. Dr. M. (Marc) G.M. van Roosalen, Hero of the Planet (Ties agazine), Officier in Or van Goun Ark. If Darwin lived today, and collected so any species, he would be put in prison!! This happened to the Dutch biologist/ecologist Marc van Roosalen because of his efforts to protect the Aazon fro forestation. As ost of you will know, the causes of rainforest struction are (1) population pressure by people igrating fro the south, (2) the planting of sugar cane (for biofuel), (3) the increasing nuber of oil pal plantations and (4) the planting of soya (for the McDonald s Chicken McNuggets that are sold to illions of people every week in Europe). Marc van Roosalen effected conservation of parts of the Aazon together with Nature Conservation Organizations. He tried to safe biotopes of rare anials by the acquisition of large areas of forest with the help of his Aazon Association for the Preservation of high biodiversity areas (AAP). But!! The powerful real estate velopers, investent bankers and governent agencies had different plans with the Aazon. They explod into a rage about this activities and, while be foaing with anger, they accused hi fro illegal actions. In 2007, at the age of 60 years, he was put into prison and suspend 16 years. However, after 18 onths he was cleared of alost all allegations by a feral court. Dr. Marc van Roosalen is a world renowned researcher of fauna and flora in the Aazon (Brasil, Surinae, Guyana). His interest is the interaction of plant and ani Generaal Foulkesweg 1a, Achter Aula, gebouw eail: aluni@wur.nl Hét netwerk voor iereen die iets et Wageningen heeft. eail: office.klv@wur.nl' KLV idcareer Loopbaancafé Ben je al een flinke tijd aan het werk en vraag je je af: is dit nog wat ik wil? Wat geeft ij energie? Hoe krijg ik verdieping? Een totaal anre koers: is dat wel haalbaar? Dat soort vragen. In een avond blijk je sparrend et professionele begeleirs en lotgenoten hieree al een stap verr te kunnen koen. Op 10 februari a.s. organiseert KLV weer een idcareer loopbaancafé (café H41, Wageningen). Toegang: voorrang voor KLVlen die ook korting krijgen. Info en aanelding: al species connected with the biophysical paraeters of the river basin. Bestseller still is his gui A gui to the fruits of the Aazonian rainforest a ust for every biologist visiting the area. Thyos Sportstichting Wageningen Universiteit, tel ; open awo , do en vr uur; Schietee Woensdagavond 11 februari is het tijd o te schieten! We zullen naar Zetten fietsen o daar et luchtbuksen ons heleaal uit te leven op schietbaan. Met sportrechten betaal je 3,50 euro, zonr ze rechten betaal je 6 euro, inclusief kosten voor het pontje. Let op! We gaan dus op fiets! Je kunt je uiterlijk op 5 februari opgeven. Voor eer inforatie en het inschrijfforulier ga je naar onze website! Paintballee Maandagiddag 16 februari zullen we et Thyos eerste Paintballee organiseren! Sportrechtenhours betalen 27,50 euro voor vervoer naar Un. 150 paintballen, en 3 uur lang paintballplezier! Zonr sportrechten betaal je 32,50 euro. De uiterste inschrijfdatu is 5 februari! Voor eer inforatie en het inschrijfforulier ga je naar onze website! WaHo Volleybalvereniging WaHo, Copetitieuitslagen Dinsdag 20 januari: Waho H1 Scylla H4 13; Waho H3 Excelsior H2 40; Waho D2 Scylla D3 13; Waho D1 Arvevo D3 04; Waho D5 Toesj D3 04.

18 Resource en :44 Pagina 18 STUDENT 18 > STIJN GEITENWOLLEN SOK Zwak licht schijnt op het schoolbord. Hoe zoun jullie bos en natuurbeheerrs hier beschrijven, vraag een docent terwijl hij een krijtje ronddraait tussen zijn vingers. Een angstige stilte valt. Het krijtje blijft draaien en vingers worn steeds witter. Geitenwollen sokken, klinkt door het lokaal. Meer operkingen volgen niet. Hoe is het ogelijk. Zelfs binnen groene sector worn we nog geitenwollen sok genoed. Want dat buitenwereld bos en natuurbeheer een suf iago toeelt, ach, daar kan ik inidls ee leven. Een vriendje van ijn broertje oschrijft Wageningen UR bijvoorbeeld als schrale universiteit. Ik weet niet wat dat betekent, aat het lijkt e pijnlijk. En in die stoffigste sector van Nerland zijn wij ook nog eens het sufste. Dat is toch wel heel erg. Terwijl ik ijzelf en ijn sector toch associeer et stoere otorzagen, ovallen woudreuzen en woeste tochten et terreinwagens. Al doet ijn otoriek die associatie doorgaans weer teniet, geef ik toe. Gesillusioneerd en licht aangebrand loop ik door hogeschoolgangen in Velp, en als even nieand kijkt schuif ik ijn broek ohoog. Verrek, ik oet ze nog gelijk geven ook. Het is alleen odat er toevallig niets anrs in ijn la lag, aar daar sta ik, foridabel in een hokje geplaatst. Gelukkig ben ik niet enige. Met het caau van Tsjechië aan EU zijn alle Europese lann weer in hokjes geduwd. Wat een opluchting. In het enore werk et lapjes van kunstenaar Alexandr Vondra is Bulgarije een hurktoilet. Heel Frankrijk is in staking, en in Nerland steken nog slechts wat inaretten boven gestegen zeespiegel uit. Ren: kunstenaar wil kijken of Europa o zichzelf kon lachen. Tuurlijk, dat is het. O jezelf lachen. Wageningen Universiteit ed dat natuurlijk al lang. Ik bedoel, die boo voor het Foru, dat is toch niet echt serieus? Gelukkig hebben we nu ook een enor Europees lachertje, een provocerend kunstwerk et blije lapjes. Onze eenheid. Een fantastisch uitgangspunt. Aerika roept gebroerlijk en vol overtuiging yes we can, en wij Europeanen, tja, wij lachen o onszelf. / Stijn van Gils Het doet sos een beetje zeer, aar doorgaans plas je nierstenen gewoon uit. Bij Hongaar Sandor Sarkadi ging dat echter niet lukken. Zijn niersteen had een diaeter van zeventien centieter en woog eer dan een kilo. Ook grijper waaree artsen stenen kunnen weghalen via urineleir, bood geen soelaas eer. Een spoedoperatie was nodig o Hongaar te verlossen van zijn kokosnoot, aldus Vlaase krant Het Laatste Nieuws. Wageningse bosbouwstunten duiken eens per jaar Rijn in. Als daad van verbroering. / foto BdG OEPS, DAT IS TOCH WEL HEEL BLOOT Het is zes uur geweest en donker. De wind zwiept golven het kleine strandje op bij Wolfswaard in Wageningen. De gevoelsteperatuur nart het vriespunt, ook al geeft het kwik vier gran Celsius aan. Echt weer o bij kachel te zitten et een goed glas sterk water. Dat vinn vijftien dappere bosbouwers ook. Maar afspraak is afspraak. En dus gaan ze zo eteen uit kleren voor een frisse duik in het duistere sop. De Rijnduik is een traditie onr len van Ifsow, internationale club van bosbouwstunten. Nee, het heeft niks et een nieuwjaarsduik van doen, legt organisator Karin Steijven uit. Wat het dan wel is? Een ritueel, een uit hand gelopen grap, een daad van verbroering. Steijven kan niet exact zeggen hoe vaak er al is gedoken. Maar toch zeker een keertje of tien. En duik zit in lift. Vorig jaar zes elneers, dit keer bijna drie keer zoveel! Er is zelfs buitenlandse elneer. Alwin, uit Filippijnen, zal ook eedoen. Alleen, hij is er niet. De rest gaat tegen half zeven te water. Geheel of vrijwel geheel bloot. Nog zo n jonge traditie. Wat geeft het ook, het is toch donker. Op felle flits van fotograaf na. Vooral niet rennen, tipt Steijven nog. VLUCHTEN VOOR DE DRILBOREN Bij draaiur van Bornsesteeg is het opvallend druk voor een vroege vrijdagochtend. Stunten die noraal gesproken op dit tijdstip hun kater uitslapen, lopen stuntenflat uit op weg naar Foru. En hoe hoger je trap oploopt, hoe oorverdovenr herrie is die hen verjaagt. Er wordt geklust in Bornsesteeg. Op afling 6A zijn twee bouwvakkers een keuken aan het installeren. Zijn zij bron van het doordringen gedril? Nee, dat kot van die werklui op balkons. Op 6B kot Prosper net wezenloos gang opsloffen. Net wakker en nog lang niet uitgerust. Er is te veel herrie!, roept hij boven het lawaai uit. Ik krijg zo niet genoeg slaap, want het begint al o acht uur in ochtend. En ik wist wel dat er aan flat gewerkt zou worn, aar niet dat het zoveel kabaal zou veroorzaken. Op zeven verdieping staat Nashiru onrtussen al klaar bij lift o naar Foru te vluchten. Ik ben zo in ogelijk in ijn kaer want het is onogelijk o daar te rusten of sturen. Dat is vooral schuld van annen die opdracht hebben o galerijvloeren te renoveren. Met grote drilboren gaan ze het ou beton op balkons te lijf, terwijl collega s et volle kruiwagens het puin naar benen brengen. Adrian is één van hen, en hij vindt herrie die hij voortbrengt wel eevallen. Hij heeft zelfs niet altijd zijn oorbescherers op tijns het boren. En er zijn ook bewoners Hoe gewilliger vrouw, s te sneller het spera. Teninste, als je een vis bent van Cichlidaefailie. Soorten van ze failie hebben uiteenlopend paringsgedrag, variërend van strikte onogaie tot proiscuïteit. Mannetjes van losbandige soorten waarvan vrouwtjes in korte tijd veel sekspartners hebben produceren eer en sneller spera dan trouwe Cichlidaevissen. Hoe dit bij ens werkt is vooralsnog onbekend, aar proefpersonen zijn vast niet oeilijk te vinn. Vanwege stenen. De verslaggever haalt nog net op tijd een aangespoel paal et prikkeldraad weg. Toch rent iereen zo hard ogelijk plop in. En vervolgens instens zo snel er weer uit. Blij, opgelucht en trots. Afdrogen en dan een flinke slok. En, hoe staan we op foto? Oeps, dat is toch wel heel bloot. Tsjonge, wat saakt glühwein et ru lekker na een duik in Rijn. Rui een half uur te laat, als rest al lang weer in kleren is en licht rozig van sterke drank, kot Filippijn aangeschuifeld door het drassige weiland. Toch nog internationaal, die Rijnduik. / RK die het alleaal wel ee vinn vallen. Ik heb geen probleen et herrie. Ik word er niet wakker van en het duurt aar kort, dus het is pria, zegt Edson. Een alternatief o herrie en bouwvakkers te ontsnappen wordt op twaalf gegeven. Vlucht naar douche als het geluid je te veel wordt en houdt vooral je gordijnen dicht aldus Ye. En 9C heeft een oplossing gevonn voor weer een anr problee. De bewoners hebben een vol pak Dubbelfris kiwilioen tussen ur en het kozijn gezet. Langzaa sijpelt het sap uit het pak. Maar dan knalt ur teninste niet zo hard dicht als bouwvakkers in en uitlopen, zegt Ma Rea. / AD 2 U De va vo fa W er Un zo bl ja wa na Da vo go do gr be zo O wi Oo he laa aa ee vr tijd ko ee ge ke tw Un

19 Resource en :44 Pagina JANUARI RESOURCE #15 et an ie ens ef. e, De rector en enkele anre ewerkers van Wageningen Universiteit troffen vorige week een bericht aan in hun ailbox et als onrwerp Unitas failliet in 2009? Al langer doen verhalen ron dat het niet zo goed gaat bij Wageningse jongerenvereniging. Wat is er aan hand? Unitasvoorzitter Pieter Mulr vertelt dat ail is verstuurd door een lid dat zich zorgen aakt. Eigenlijk zijn we er niet zo blij ee. Het is goed bedoeld, aar het is jaer als ieand die niet precies weet wat er gaan is verkeer inforatie naar buiten brengt. Dat er iets aan hand is, ontkent voorzitter niet. De feesten worn niet goed bezocht en financieel loopt het daardoor ook inr. Failliet is echter een te groot woord. We redn het nog wel. Het bestuur zoekt oenteel anieren o te zorgen dat het weer lekker gaat lopen. Odat ze nog idnin dat proces zitten, wil Pieter er nog niet veel over vertellen. Ook To Driedonks, penningeester, ziet het niet al te sober in. Unitas heeft laatste jaren een relijk stabiel lenaantal. Er zijn nu 180 len. Niet iereen is even actief, aar dat gebrek aan vrijwilligersinzet is een problee van alle tijn. Vijf jaar gelen zaten we in hetzelf schuitje. De invoering van overeenkosten voor vrijwilligers zorg toen voor een opleving. Sinds 2004 hoeven len geen contributie eer te betalen, aar tekenen ze een contract en draaien iniaal acht uur per aand bijvoorbeeld twee avonn tappen ee als vrijwilliger. Biologiestunten in Utrecht ogen zich alleen nog afeln voor een tentaen als ze een doktersverklaring hebben. Een docente klaagt in Ublad dat geidld tien tot vijftien procent van eerstejaars zich afeldt voor tentaens. Volgens haar beginnen ze te laat et sturen, en duikt in februari skiziekte op. Zonr goe ren ogen stunten geen herkansing aken, aldus het universiteitsblad. Hoera voor verschoolsing van het wetenschappelijk onrwijs. UNITAS REDT HET NOG WEL Het ware problee is het teruglopen van bezoekersaantallen, vertelt To. Watskeburt? Waaro is er geen hond te bekennen?, postte een van len in noveber al op een UnitasHyves. Een directe verklaring heeft To niet. Er is veel te doen, ook bij anre stuntenverenigingen. En het werkt zichzelf in hand. Als je eenaal zo n iago hebt, koen ensen niet zo snel eer. Dan is keus snel geaakt als er tegelijkertijd een feest bij Ceres is waar veel vrienn naartoe gaan. Aan sfeer ligt het volgens To zeker niet: Het is altijd heel gezellig. Soigen nken dat terugloop et het rookverbod te aken heeft. In weekenn en bij housefeesten gingen bezoekers inrdaad eerr naar huis toen rookruite er nog niet was, herinnert To zich. De rokers oesten naar buiten en kwaen er na half twee niet eer in. Nu we rookruite hebben, blijven ensen langer plakken en neen nog een extra biertje. Maar op stuntenfeesten speelt het rookverbod inr, eeste stunten roken naelijk niet, zegt hij. De ensa van Unitas trekt nog wel gebruikelijke eters, aldus To. Hij is ook coissaris van keuken, die avondaaltijn voor len verzorgt en lunches die toegankelijk zijn voor iereen. De plannen van het bestuur o het tij te keren staan nog in kinrschoenen, aar volgens To betekenen oeilijkhen zeker niet het ein. Wij zijn geschrokken van die ail. We oeten niet te veel indianenverhalen krijgen. / AB Unitas zit in een dip, erkent het bestuur. Maar van faillisseent is geen sprake. We oeten niet te veel indianenverhalen krijgen. / foto GA Het hannwasgedrag van jongeren besturen. Dat was stageopdracht die Antje Augustinus, zesjaarsstunt MME, kreeg bij een ngo in Banglash. Ze trok rond et haar tolk en verbaas zich over grote tegenstellingen. De arsten belen op straat et ingehuur baby s, rijksten bezoeken obesitaskliniek. Twee beveiligers gaan or bewaken tijns tentaens van Hogeschool voor Econoische Studies in Asterda. Ze oeten een ein aken aan intiidatie van surveillanten, eldt het Hoger Onrwijs Persbureau. Van zevenhonrd econoiestunten die een tentaen oeten aken, zijn er hooguit twintig die zich isdragen. Die scheln controleurs uit, intiiren ze fysiek of aken even duilijk dat ze weten wie ze tegenover zich hebben. Vorige week zijn twee stunten uit tentaenzaal verwijrd. HET ECHTE WERK BEDELEN MET EEN BABY Ik ed interviews et kinren van twaalf tot achttien jaar over hun kennis en bewustzijn van sanitatie. Hiervoor had ik een tolk, een Bengaalse antropologiestunt. Dat was leerzaa en leuk want hij werd een goe vriend. Het was voor he wel oeilijk o et een eisje op stap te gaan, want het land is voor 83 procent islaitisch. Op het platteland zijn ensen heel gastvrij en gelukkig et weinig. Het was inspirerend o hen te ontoeten. Vaak wordt je overstelpt et eten, want dat is in een land van voedselschaarste een teken van respect. Eten afslaan zorgt echt voor verbazing. Raadan viel tijns ijn bezoek. Van zonsopgang tot zonsonrgang niets eten of drinken. Ik heb het ook geprobeerd, aar in het ware weer is vooral niets drinken erg zwaar. Soige Bengalen aten ook gewoon, vooral upperclassies. Eettentjes worn et lakens behangen, zodat klanten die wel eten niet te zien zijn. Mijn tolk vastte ook niet. Toen hij een keer water dronk werd hij eteen aangesproken door ieand die een heftige discussie begon over zijn gedrag. s Avonds is er iftar, het ein van het vasten, aar alleen relatief kleine groep rijken kan zich een echt feestaal veroorloven. De rijken zijn vaak dik; een statussybool. Er zijn zelfs enkele obesitasklinieken, dat verwacht je niet in Banglash. Het veranrt wel. Pubers uit upperclass spiegelen zich aan het westerse schoonheidsiaal. Ze gebruiken zelfs bleekcrèes o eer te lijken op ensen die ze op tv zien. Het eind van raadan is vergelijkbaar et kerst. Caautjes en winkelen. Maar weer vooral bij rijken. In Dhaka stonn dikke auto s vier rijen dik voor winkels. Heel cru, want een werkneester verdient aar vijftien euro per aand. Daarvoor werkt zij zes dagen per week, instens twaalf uur per dag, zonr pensioensopbouw, sociale voorzieningen of ziektewet. Belen op straat sos et ingehuur baby s is vaak lucratiever. Banglash is pas sinds 1971 onafhankelijk en aan grenzen is het nog steeds onrustig. Als we op het platteland waren kreeg ik het advies o ijn bed en spullen naar het idn van kaer schuiven, ondanks tralies voor raen. Er wordt geregeld geschoten door grenswachten. Sos gaat daarbij een koe dood. Weg levensonrhoud van een hele failie. Ik nk dat het voor ij als westerling heel oeilijk zou zijn o er te gaan wonen, aar ik wil erg graag een keer terug. Een bezoek aan Banglash lijkt e voor iereen goed. Vooral o te zien dat alles niet per se zo hoeft zoals wij nken en zoals het hier gedaan wordt. / Barbara Tieleans

20 Resource en :44 Pagina 20 STUDENT 20 RESOURCE #15 Er is waarschijnlijk geen God. Maak je nu geen zorgen eer en geniet van je leven. Sinds begin dit jaar rijn er in Engeland bussen rond et dit advies erop. Dit tot ontsteltenis van veel gelovigen, die tekst beledigend en isleind vinn. Maar Britse reclaewaakhond oorel dat boodschap niet in strijd is et reclaeco. De capagne is een ie van journaliste Ariane Sherine (foto) die zich erger aan christelijke advertenties et dreigeenten aan nietgelovigen. PRIKBORD De iale vrouw heeft stevige heupen, flinke borsten en volle lippen. Toch? Nou, volgens het NoordBrabants useu is een ooi en sexy uiterlijk is een typisch twintigsteeeuws iaal. Lange tijd werd vrouw geacht heel anre ugn te hebben, zoals echtelijke trouw, huiselijkheid en vrooheid. En ze oest een toegewijd oer zijn, wijs en daadkrachtig. Het useu wijdt een tentoonstelling aan iale vrouw. Een iale an zou je toegangskaartje betalen. / NM stuur je foto s naar prikbord.resource@wur.nl < WAGENINGEN SWAMPUS Door flinke regenval was capus op vrijdag 23 januari veranrd in iets wat aan een oeras ed nken. Een voetpad van Foru naar Atlas lag geeltelijk onr water, ailt Wopke van r Werf van leerstoelgroep Gewas en onkruicologie. De benaing Swapus kon in ons werkgroepje in lokaal PC610 op bijval rekenen. Ik vroeg e af wat Pier Vellinga of Pavel Kabat hiervan zoun vinn en of ze ook iets oeten gaan doen aan cliate proofing Atlas. Het gebouw zal toch niet wegzakken in drassigheid? Zie ook pagina 4: Capus nog steeds drassig STUDIEBOEKEN KOPEN? EEN STUKJE FIETSEN KAN LONEN Prijzen vergelijken loont. Ook als het o studieboeken gaat. Een buitenlandse stunt die zijn boeken uit Pakistan liet koen, was et shipping fee erbij nog steeds goedkoper uit dan in Nerland. Maar ook wie zijn boeken niet van zover wil halen, kan et enige inspanning al aardig wat besparen. Aan dunne hardcover Before Dinner; Philosophy and Ethics on Food van Michiel Korthals hangt een behoorlijk prijskaartje. Als je he bij gewone boekhanl bestelt, leg je er 100 tot 130 euro voor neer. Maar bij WURshop in Foru betaal je 89,50, en als je lid bent van een studievereniging zelfs slechts 81 euro. Bij pageturner An Introduction to Statistical Methods and Data Analysis van R. Lyan Ott & Michael Longnecker slaat weegschaal anrs uit. Die kost 65 euro bij WURshop (82 zonr korting). Als je even naar het centru fietst, naar boekhanl Kniphorst in Hoogstraat, kun je he echter bestellen voor 60,99. Voor stunten et een krappe beurs zijn die vier eurootjes isschien fietstocht waard. Een anr standaardwerk uit ons prijsvergelijkend onrzoekje, Organic Cheistry van John Mc Murry, levert slechts een inie prijsverschil op. De WURshop vraagt er 61,50 voor (67,50 zonr korting) en Kniphorst 61,95. Alleen interessant voor stunten die niet zijn aangesloten bij een studievereniging dus. Internet blijkt trouwens niet direct een goedkope oplossing. Los van verzendkosten ben je bij Bol.co voor eeste boeken eer kwijt. En bij Aazon.co hoef je ondanks lage dollar al heleaal niet te kijken. In VS zijn studieboeken al gauw tussen vijftien en veertig (!) euro duurr. De prijzen hangen overigens wel af van editie, druk en uitvoering (hard cover of paperback). / Alexandra Branrhorst

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op! Benodigdheden:!!

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op!  Benodigdheden:!! WildPeacockOmslagdoek VertalingdoorEerlijkeWol. Hetgarenvoorditpatroonisteverkrijgenopwww.eerlijkewol.nl Benodigdheden: 4strengenWildPeacockRecycledSilkYarn rondbreinaaldnr8(jekuntnatuurlijkookgewonebreinaaldengebruiken,maar

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

INHOUD. Het systeem. pag. 5. pag. 8. Hoe het werkt. pag. 9. Stel uw eigen Pod Bar samen. pag. 10. Referenties. pag. 11. Waarom een Pod Bar?

INHOUD. Het systeem. pag. 5. pag. 8. Hoe het werkt. pag. 9. Stel uw eigen Pod Bar samen. pag. 10. Referenties. pag. 11. Waarom een Pod Bar? pag. 3 INHOUD Het systee Hoe het werkt Stel uw eigen Pod Bar saen Referenties Waaro een Pod Bar? pag. 5 pag. 8 pag. 9 pag. 10 pag. 11 Horeca Supplies B.V. Textielweg 20 3812 RV Aersfoort www.horeca-supplies.nl

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Vertaling Engels Gedicht / songteksten

Vertaling Engels Gedicht / songteksten Vertaling Engels Gedicht / songteksten Vertaling door een scholier 1460 woorden 23 januari 2002 5,4 399 keer beoordeeld Vak Engels Songtekst 1 Another day in paradise Artiest: Brandy & Ray J She calls

Nadere informatie

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder?

Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder? Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder? Paul Louis Iske Professor Open Innovation & Business Venturing, Maastricht University De wereld wordt steeds complexer Dit vraagt om

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur Security Les 1 Leerling: Klas: Docent: Marno Brink 41B Meneer Vagevuur Voorwoord: In dit document gaan we beginnen met de eerste security les we moeten via http://www.politiebronnen.nl moeten we de IP

Nadere informatie

150 ECG-problemen (Dutch Edition)

150 ECG-problemen (Dutch Edition) 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland 1. Londen In Londen kunnen gebruikers van een scootmobiel contact opnemen met een dienst

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Taco Schallenberg Acorel

Taco Schallenberg Acorel Taco Schallenberg Acorel Inhoudsopgave Introductie Kies een Platform Get to Know the Jargon Strategie Bedrijfsproces Concurrenten User Experience Marketing Over Acorel Introductie THE JARGON THE JARGON

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Venray F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k V e n

Nadere informatie

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of:

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of: Document properties Most word processors show some properties of the text in a document, such as the number of words or the number of letters in that document. Write a program that can determine some of

Nadere informatie

Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14

Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14 QUICK GUIDE C Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14 Version 0.9 (June 2014) Per May 2014 OB10 has changed its name to Tungsten Network

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen?

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? De firewall van de Speedtouch 789 (wl) kan niet volledig uitgeschakeld worden via de Web interface: De firewall blijft namelijk op stateful staan

Nadere informatie

OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL

OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL GB - NL GB PARTS & FUNCTIONS 1. 7. ---- 3. ---- 4. ---------- 6. 5. 2. ---- 1. Outdoor IP camera unit 2. Antenna 3. Mounting bracket 4. Network connection 5.

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm!

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm! ANT S KINGDOM Master NL EN Instructies Mierenboerderij Master Bedankt voor je bestelling van de Mierenboerderij Master. De beste keus! Installatie NL Naast de informatie die te lezen is in ons boekje

Nadere informatie

RESPONSIVE TO A CHANGING WORLD. Yolk Henny van Egmond Congres over het nieuwe werken 2014

RESPONSIVE TO A CHANGING WORLD. Yolk Henny van Egmond Congres over het nieuwe werken 2014 RESPONSIVE TO A CHANGING WORLD Yolk Henny van Egmond Congres over het nieuwe werken 2014 Ontwikkeling en groei van binnenuit We leven niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een verandering van

Nadere informatie

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W +

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + D o e l m a t i g h e i d s t o e t s v o o r g e b i e d e n w a a r v o o r g e e n b o d e m b e h e e r p l a n i s v a s t g e s

Nadere informatie

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT Dit is een vereenvoudigde lijst met spijkerschrifttekens uit Mesopotamië. Deze lijst maakt het mogelijk de tijdens de workshop Graven om te Weten bestudeerde tablet te vertalen.

Nadere informatie

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right.

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right. Mijn Inspiratie Ik kreeg het idee om een variant te maken van een lamp die ik al eerder had gemaakt. Bij de lamp die in de onderstaande foto s is afgebeeld kun je het licht dimmen door de lamellen open

Nadere informatie

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om van uw zendingen, die op uw accountnummer zijn aangemaakt, de status te zien. Daarnaast is het ook mogelijk om

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Simpelveld F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, j u n i 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k

Nadere informatie

Directie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid

Directie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid Directie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid 11 juni 2004 I Opinie-onderzoek 1. Inleiding 1 2. Associaties met natuurlijkheid

Nadere informatie

News: Tours this season!

News: Tours this season! 1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best

Nadere informatie

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n I n é é n d a g k a n r e l i g i e u s e r f g o e d v a n m e e r d e r e g e n e r a t i e

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

Ervaringen van zwangeren met routinematige derde-trimester echo s. Myrte Westerneng

Ervaringen van zwangeren met routinematige derde-trimester echo s. Myrte Westerneng Ervaringen van zwangeren met routinematige derde-trimester echo s Afdeling > Midwifery Science Myrte Westerneng Disclosure Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Introductie

Nadere informatie

This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact.

This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact. This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact. Subject: 1010 De houdernaam voor #domeinnaam# is veranderd / Registrant of #domeinnaam# has been changed

Nadere informatie

Briljante Mislukkingen Omgevingen voor nieuwe gedeelde waardecreatie

Briljante Mislukkingen Omgevingen voor nieuwe gedeelde waardecreatie Briljante Mislukkingen Omgevingen voor nieuwe gedeelde waardecreatie Prof. dr. Paul Louis Iske, Universiteit Maastricht (CFO) Instituut voor Briljante Mislukkingen Good Healthcare Innovation Practice 12

Nadere informatie

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7 Media en creativiteit Winter jaar vier Werkcollege 7 Kwartaaloverzicht winter Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Les 8 Opbouw scriptie Keuze onderwerp Onderzoeksvraag en deelvragen Bespreken onderzoeksvragen

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

Duurzaam gedrag via subtiele beïnvloeding: De kracht van nudging 1 december 2017

Duurzaam gedrag via subtiele beïnvloeding: De kracht van nudging 1 december 2017 Duurzaam gedrag via subtiele beïnvloeding: De kracht van nudging 1 december 2017 tim.smits@kuleuven.be @timsmitstim https://www.feeling.be/psycho-relatie/man-achter-nudging-wint-nobelprijs-wat-het-precies

Nadere informatie

creativiteit bevorderen Dick van der Wateren

creativiteit bevorderen Dick van der Wateren creativiteit bevorderen Dick van der Wateren bio leraar aardrijkskunde geoloog Spitsbergen, Antarctica, Afrika, Europa leraar natuurkunde, nl&t, maker+klas digitaal lesmateriaal edublogger auteur onderwijsbladen,

Nadere informatie

The training courses are only offered in Dutch.

The training courses are only offered in Dutch. Training courses NWO Academy Do you want to focus on the competencies we want to develop throughout the organisation, on what is important for your job and working in projects, or on strengthening your

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Meet your mentor and coach

Meet your mentor and coach Young Professional Program The importance of having a mentor in business Meet your mentor and coach What do Larry Page, and Steve Jobs have in common? They ve all received guidance from mentors. Yes even

Nadere informatie

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s O p le i d i n g: M a s t e r P u b l i c M a n a g e m e n

Nadere informatie

Grammatica overzicht Theme 5+6

Grammatica overzicht Theme 5+6 Past simple vs. Present perfect simple Past simple: Ww + ed OF 2 e rijtje van onregelmatige ww. I walked I went Ontkenningen past simple: Did not + hele ww He did not walk. Present perfect: Have/has +

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Meerlo-Wanssum F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k Provincie L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k M e e

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

B1 Woordkennis: Spelling

B1 Woordkennis: Spelling B1 Woordkennis: Spelling Bestuderen Inleiding Op B1 niveau gaan we wat meer aandacht schenken aan spelling. Je mag niet meer zoveel fouten maken als op A1 en A2 niveau. We bespreken een aantal belangrijke

Nadere informatie

Lisa van Ginkel / Rick van Esch / Carina Mostertman / Juri Baars Groep 2

Lisa van Ginkel / Rick van Esch / Carina Mostertman / Juri Baars Groep 2 Analyse 1: Groep 2 Onderzoek Jane McGonigal Jane McGonigal is een game designer (en researcher), academicus en schrijver, geboren op 21 oktober 1977. Ze is vooral bekend geworden met haar location-based

Nadere informatie

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e P r o v i n c i e L i m b u r g 23 april 2 0 0 7 D e f i n i t i ef r a p p

Nadere informatie

Davide's Crown Caps Forum

Davide's Crown Caps Forum pagina 1 van 6 Davide's Crown Caps Forum A Forum for Crown Cap Collectors Zoeken Uitgebreid zoeken Zoeken Forumindex Crown Caps Unknown Caps Lettergrootte veranderen vriend Afdrukweergave Gebruikerspaneel

Nadere informatie

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 0 - -19 1 WELCOME TO SUNEX DISTRIBUTOR PORTAL This user manual will cover all the screens and functions of our site. MAIN SCREEN: Welcome message. 2 LOGIN SCREEN:

Nadere informatie

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Jennifer Machielse I am Jennifer Machielse, spontaneous, self-conscious and a go-getter, that s me. I am a fourth-year student Marketing & Communication in Tourism

Nadere informatie

10 tips om de alledaagse momenten vast te leggen CAPTURE THE MAGICAL MOMENTS

10 tips om de alledaagse momenten vast te leggen CAPTURE THE MAGICAL MOMENTS 10 tips om de alledaagse momenten vast te leggen CAPTURE THE MAGICAL MOMENTS LET'S FIND THE MAGIC and capture it! Elke dag gebeuren er magische momenten. Vaak in de drukte vliegt de dag langs ons heen

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

Listen. Twenty One Pilots Niveau 3a Song 4 Lesson B Worksheet. a Luister naar wat Leo, Tina en Martin vertellen. Omcirkel het juiste antwoord.

Listen. Twenty One Pilots Niveau 3a Song 4 Lesson B Worksheet. a Luister naar wat Leo, Tina en Martin vertellen. Omcirkel het juiste antwoord. 1 Listen a Luister naar wat Leo, Tina en Martin vertellen. Omcirkel het juiste antwoord. 1 Leo is a kid / a teenager / a grown-up. 2 Tina is a kid / a teenager / a grown-up. 3 Martin is a kid / a teenager

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

ECHTE MANNEN ETEN GEEN KAAS PDF

ECHTE MANNEN ETEN GEEN KAAS PDF ECHTE MANNEN ETEN GEEN KAAS PDF ==> Download: ECHTE MANNEN ETEN GEEN KAAS PDF ECHTE MANNEN ETEN GEEN KAAS PDF - Are you searching for Echte Mannen Eten Geen Kaas Books? Now, you will be happy that at this

Nadere informatie

Nieuwsbrief 23 december Beste ouders/ verzorgers,

Nieuwsbrief 23 december Beste ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief 23 december 2016 Beste ouders/ verzorgers, Uitgaan na de kerstvakantie Niet vergeten: na de kerstvakantie komen alle kinderen met hun groepsleerkracht naar buiten om 14.00 uur. Naschoolse activiteiten

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

Although eventually I became a writer I have struggled my entire life with reading and

Although eventually I became a writer I have struggled my entire life with reading and Although eventually I became a writer I have struggled my entire life with reading and writing. Out of first hand I can tell you how frustrating it is to struggle with words. Even though I am able to recognize

Nadere informatie

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition)

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C. Huizinga-Arp Click here if your download doesn"t start automatically Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C.

Nadere informatie

Screen Design. Deliverable 3 - Visual Design. Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014. Docent: Jasper Schelling

Screen Design. Deliverable 3 - Visual Design. Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014. Docent: Jasper Schelling Screen Design Deliverable 3 - Visual Design Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014 Docent: Jasper Schelling Hulp bij het inloggen Inloggen Particulier Personal Banking Private Banking Zakelijk Zoeken in Particulier

Nadere informatie

held 1 Kijk naar het vetgedrukte woord. Maak er één van. 2 d of t? Schrijf het woord op. spelling 25 hond 1 Rik en Driss spelen dat ze helden zijn.

held 1 Kijk naar het vetgedrukte woord. Maak er één van. 2 d of t? Schrijf het woord op. spelling 25 hond 1 Rik en Driss spelen dat ze helden zijn. spelling 25 1 Kijk naar het vetgedrukte woord. Maak er één van. 1 Rik en Driss spelen dat ze helden zijn. held 2 Hun monden staan strak. 3 Ze heffen hun zwaarden. 4 Ze drijven elkaar naar de randen van

Nadere informatie

Disclosure Belangen Spreker Geen (potentiële) belangenverstengeling

Disclosure Belangen Spreker Geen (potentiële) belangenverstengeling Disclosure Belangen Spreker Geen (potentiële) belangenverstengeling Power SWOT S TRENGTHS W EAKNESSES Interne Factoren 1. 2. 3.. 1. Y 2. Y 3. Y OPPORTUNITIES T HREATS Externe factoren 1. A 2. A 3. A

Nadere informatie

Travel Eating Out. Eating Out - At the Entrance. Eating Out - Ordering food

Travel Eating Out. Eating Out - At the Entrance. Eating Out - Ordering food - At the Entrance Ik wil graag een tafel reserveren voor _[aantal mensen]_ om _[tijdstip]_. Making a reservation Een tafel voor _[number of people]_ graag. Asking for a table Neemt u creditcards aan? Asking

Nadere informatie

Introductie Docentenhandleiding

Introductie Docentenhandleiding Introductie Docentenhandleiding OBJECTIVES Introductie MODULE Doelen: Thema introduceren Activeren van bestaande kennis bij leerlingen Basaal begrip van de verschillen tussen een lineaire en een circulaire

Nadere informatie

Het gebruik van films in de natuurkunde les

Het gebruik van films in de natuurkunde les Het gebruik van films in de natuurkunde les De filmpjes uit de presentatie zijn verwijderd, de link naar het youtube filmpje is wel opgenomen in de presentatie. Anders wordt de presentatie te groot. Tevens

Nadere informatie

Esther Lee-Varisco Matt Zhang

Esther Lee-Varisco Matt Zhang Esther Lee-Varisco Matt Zhang Want to build a wine cellar Surface temperature varies daily, seasonally, and geologically Need reasonable depth to build the cellar for lessened temperature variations Building

Nadere informatie

We werken met Gentle Teaching; met warmte en respect voor elkaar. Ieder mens wil zich veilig voelen en wil verbonden zijn met anderen.

We werken met Gentle Teaching; met warmte en respect voor elkaar. Ieder mens wil zich veilig voelen en wil verbonden zijn met anderen. Het p e ra r n e p w.zi s. kwaliteit bij cliëntversie en Samenvatting van het kwaliteitsrapport 2018 Zorg bij zideris Als je een verstandelijke beperking hebt, kun je bij Zideris wonen of meedoen aan dagactiviteiten.

Nadere informatie

Eataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen

Eataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen Join us: Consumer & Shopper e-news juli 2014 Eataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen COLUMN DOOR CINDY VAN CAUTER Eataly is een droom voor de food liefhebber. Ik bezocht de nieuwe conceptwinkel

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, hours.

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, hours. TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, 14.00-17.00 hours. De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk geformuleerd en overzichtelijk

Nadere informatie

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are

Nadere informatie