sociale isolatie waardevolle inzichten verloop van de behandeling kosten medische risico s motiveren

Transcriptie

1 Binnen de langdurige ouderenzorg lijden veel mensen aan dysfagie, ook wel bekend als slikstoornis. Deze aandoening behandelen is voor veel therapeuten een uitdaging. Het kan moeilijk zijn om aan de patiënt uit te leggen hoe hij bepaalde oefeningen moet doen. In veel gevallen is actieve therapie zeer moeilijk uitvoerbaar en worden in plaats daarvan dieetaanpassingen voorgeschreven. Deze diëten zijn uit sociaal, medisch en financieel oogpunt niet ideaal. Veel vormen van dysfagie kunnen worden behandeld met intensieve oefening. De SilverFit Rephagia helpt om dergelijke oefeningen aan te bieden.

2 opnieuw leren slikken opnieuw leren slikken sociale isolatie waardevolle inzichten Genieten van samen eten en drinken is een essentieel deel van sociale interactie: lunch, een kopje thee of koffie drinken, uit eten, borrelen. Zelfs milde vormen van dysfagie, zoals kwijlen, kunnen leiden tot sociale isolatie. Onderzoek toont aan dat % van de mensen met dysfagie niet meer in staat is te genieten van eten en dat % etentjes met anderen uit de weg gaat. (Ekberg et al., 00) medische risico s Dysfagie kan leiden tot uitdroging, een slechte voedingstoestand, gewichtsverlies, ademhalingsproblemen, longontstekingen of andere luchtweginfecties. % van de mensen met dysfagie heeft bijvoorbeeld last van gewichtsverlies (Ekberg et al., 00). Amerikaans onderzoek laat zien dat mensen met ernstige vormen van dysfagie na cva - keer meer kans hebben op ernstige complicaties, en x meer kans maken om te overlijden binnen een jaar post-onset (Medicare). Longontstekingen veroorzaken ongeveer % van het overlijden na een beroerte en staan op de e plaats bij de meest voorkomende oorzaken van overlijden binnen de eerste maand na een beroerte. (Kil-Byung Lim et al., 009) Kosten per patiënt per dag, Nederland standaard dieet bijvoedingsproducten sondevoeding,0,0,0 Bron: SilverFit analyse van data van 8 zorginstellingen. Deze kosten zijn inclusief personeelskosten en materiaal. kosten Speciale diëten zijn duur omdat het voedsel apart gekocht en bereid moeten worden en de patiënt die het dieet volgt speciale begeleiding en toezicht nodig heeft. Een onderzoek van SilverFit onder Nederlandse verpleeghuizen toont aan dat sondevoeding ongeveer 8-9 keer zoveel kost als normale voeding. Ernstige vormen van dysfagie komen nogal veel voor. Volgens ons onderzoek onder 8 verpleeghuizen krijgt ongeveer -% van de patiënten voedingssupplementen. Voor een gemiddeld verpleeghuis met ongeveer 0 bedden betekent dat extra kosten van tienduizenden euro s per jaar. De kosten van het behandelen van complicaties zijn hierbij niet inbegrepen. Het Rephagia systeem is ondersteunend aan de logopedist. Het helpt de logopedist de patiënt een aantal oefeningen aan te bieden waarvan we weten dat ze de slikfunctie verbeteren. Tijdens deze oefeningen krijgen zowel de logopedist als de patiënt waardevolle inzichten over de voortgang van de patiënt. De slikreflex van de patiënt, de vertraging en de duur van de slik zijn gekarakteriseerd door middel van semg, een methode die de spieractiviteit van de patiënt meet. motiveren Het biofeedback systeem kan worden weergegeven in de vorm van grafieken of in de vorm van spellen, die makkelijk te begrijpen zijn voor de patiënt. Spellen vergroten de motivatie, die van essentieel belang is bij slikoefeningen: de patiënt werkt langer, harder en maakt meer herhalingen om functie terug te krijgen. Tijdens het testen van Rephagia merkten de therapeuten dat de Rephagia spellen het mogelijk maakten ook patiënten met verminderde cognitieve functie makkelijker te betrekken. verloop van de behandeling De behandeling duurt gemiddeld sessies van een half uur, drie keer per week gedu rende vier weken. Aan het begin van de behandeling ondergaat de patiënt een assessment om specifieke aspecten van de slikfunctie vast te stellen. Een belangrijk aspect om de slikfunctie te verbeteren is het uitvoeren van veel herhalingen met toenemende weerstand. De patiënt gaat daarna over op het trainen van timing en specificiteit van de slikbeweging. Het laatste gedeelte van de training draait om coördinatie en verlenging van het slikken, zoals in de bekende Mendelsohn-manoeuvre.

3 klinische components benadering klinische benadering verschillende pathologie kan leiden tot soortgelijke symptomen van dysfagie Dysfagie kan worden veroorzaakt door een aantal onderliggende pathologieën, zoals een beroerte (b.v. Wallenberg), oncologisch lijden, Parkinsonisme, ms, traumatisch hersenletsel of genetische factoren. Het onderliggend lijden bepaalt onderliggende pathologie Beroerte Oncologie Parkinson MS Traumatisch hersenletsel fysiologische stoornis Sensibiliteit Larynxheffing Farynxwand contractie Tongbasis beweging de effectiviteit van de behandeling. Tijdens de behandeling legt de therapeut echter de nadruk op functionele gebreken die zich manifesteren als problemen in het beschermen van de luchtweg, peristaltiek of beide. functionele gebrekens Bescherming van de luchtweg Bolus transport symptomen en behandeling Aspiratie tijdens het slikken (-%) Niet te behandelen Aspiratie voor het slikken (0-%) Focus van de behandeling: Timing Aspiratie na het slikken (0-%) Focus van de behandeling: Coördinatie Bron: Scholten, E. (0), niet gepubliceerd. Dit schema laat zien hoe fysiologische en functionele aandoeningen, die werden waargenomen gedurende objectief onderzoek naar dysfagie, het moment van aspireren bepalen. Patiënten aspireren meestal vóór of na het slikken. timing en motorische specificiteit Om de controle over het slikken te verbeteren probeert de patiënt het slikken te timen naar aanleiding van visuele cues. De tijd tussen deze cues kan worden aangepast aan de capaciteiten en behoeften van de patiënt om het makkelijker of moeilijker te maken. coördinatie Om een verbeterde coördinatie van de slikspieren te bereiken wordt gebruik gemaakt van de bekende Mendelsohn-manoeuvre. Ondersteund door intuïtieve spellen of grafieken leert de patiënt om de specifieke aspecten van het slikken te manipuleren, zoals bijvoorbeeld de larynxheffing en het samentrekken van de farynxwand. klinische zorgpaden voor de behandeling van dysfagie Het behandelplan hangt af van het moment van aspireren (vóór of na het slikken). In beide gevallen zijn herhaling en toename van weerstand van essentieel belang. Tevens richt de behandeling zich op timing en motorische specificiteit of op coördinatie, zoals in onderstaand schema samengevat. symptomen behandeling met series van oefeningen resultaat Aspiratie voor het slikken Aspiratie na het slikken Timing en motorische specificiteit Slikken op een specifiek moment Minimale motorische activiteit vóór en na het slikken Herhalingen + opbouwen weerstand Coördinatie Larynxheffing vasthouden Luchtweg gesloten houden Herhalingen + opbouwen weerstand Verbeterde slikfunctie Bron: Clinical pathways developed by Scholten, E. (0) gebaseerd op onderzoek van Carnaby-Mann. G.D. et al., (00) & McCullough, G.H. et al., (0) herhaling en opbouwen van weerstand Herhaling en opbouwen van weerstand zijn belangrijk in beide klinische zorgpaden. Ze dragen bij aan het verbeteren van de slikfunctie. Zoals spellen de patiënt motiveren om te blijven oefenen zorgt dit soort biofeedback voor inzicht in het revalidatieproces. Functionele slikpatronen worden steeds opnieuw getraind met opgebouwde weerstand (verschillende consistenties). Dit heeft effect op de timing en specificiteit van de slikbeweging. Een programma van herhaalde oefeningen als behandeling van dysfagie kan veranderingen in de neuroplasticiteit met zich meebrengen en bijdragen aan een vergroot spiervolume, meer kracht en verbeterde samenwerking van de betreffende slikspieren, wat de slikcapaciteit zal verbeteren. (Robbins, J., 00) semg gestuurde dysfagietherapie die gebruik maakt van systemische en progressief uitdagender slikoefeningen, genereert uitste kende klinische resultaten in vergelij king met semg gestuurde oefeningen die dat niet doen. (Carnaby-Mann, G.D. et al., 00)

4 wetenschappelijke achtergrond prevalentie Onderzoek door asha laat zien dat dysfagie een veelvoorkomende aandoening is die belangrijke medische en sociale impact heeft op de kwaliteit van leven van de patiënt en deze drastisch omlaag brengt. Pathologie Prevalentie van dysphagie traumatisch hersenletsel oncologie cva neurologische ziektes multiple sclerosis 0-0% 0% % 0-0% 0-% Bron: American Speech-Language-Hearing Association (008), Mann et al. (000), Nguyen et al. (00), Nguyen et al (008), American Speech-Language-Hearing Association (99) rephagia: adjunctive surface electoro myography (semg) Er is een toenemend aantal onderzoeken waarbij semg werd gebruikt voor revalidatie van slikstoornissen. Biofeedback van semg wordt wereldwijd beschreven als effectief om zowel de orale als de fa ryngaal gerelateerde aspecten van het slikken te verbeteren (Crary & Groher; 000). FOIS fois fois FOIS De grafiek hieronder laat het positieve effect zien van semg op de orale voedingsintake voor mensen die een beroerte hebben doorgemaakt en oncologie patiënten. Totale orale intake zonder restricties Totale orale intake zonder speciale bereiding, specifieke consistenties worden vermeden Totale orale intake van meerdere consistenties, die speciale bereiding behoeven Totale orale intake van een specifieke consistentie Afhankelijk van sondevoeding met consistente orale intake Afhankelijk van sondevoeding met minimale/ consistente orale intake Volledige sondevoeding / geen orale intake Bron: Crary, M.A. et al. (00) impact (mediaan) alle patiënten start behandeling cva. (mediaan) cva patiënten eind behandeling (gem. sessies) oncologie.0 (mediaan) oncologie patiënten eind behandeling (gem. 9 sessies) De grafiek hieronder vat impact samen van het voorgestelde protocol op één van onze testlocaties. In totaal werden 9 patiënten behandeld. Gemiddeld genomen verbeterden de patiënten stappen van de -punts fois score. Patiënten met hersenletsel en het syndroom van Wallenberg verbeterden het meest (respectievelijk. en. stappen), Parkinsonpatiënten lieten een meer gematigde verbetering zien ( stappen). Stroke cva Wallenberg syndrome syndroom Traumatisch Traumatic brain hersenletsel injury MS ms PD pd Elke verticale streep vertegenwoordigt één patiënt; slikcapaciteit aan het begin van de behandeling aangegeven op de FOIS schaal slikcapaciteit aan het einde van de behandeling aangegeven op de FOIS schaal. Bron: Scholten, E. (0-0), Niet gepubliceerd. literatuur asha Communication Facts (008). Special Populations: Dysphagia. American Speech- Language-Hearing Association. asha Prevalence of speech, voice and language disorders in the United States (99). American Speech-Language-Hearing Association. Carnaby-Mann G.D., Crary M.A. (00). McNeill Dys- phagia Therapy Program: a case control study. Archives of Phyiscal Medicine and Rehabilitation, 9:-9 Crary, M.A., Carnaby-Mann, G.D, Groher, M.E., Helseth, E. (00). MA: Functional Benefits of Dysphagia Therapy Using Adjunctive semg Biofeedback. Dysphagia, 9: 0- (00), doi 0.00/s Crary, M.A., Groher, M.E. (000). Basic Concepts of Surface Electromyographic Biofeedback in the Treatment of Dysphagia: A Tutorial. American Journal of Speech-Language Pathology, Vol 9, -, asha 08-00/00/090-0 Ekberg, O., Hamdy, S., Woisard, V., Wuttge-Hannig, A. & Ortega, P. (00). Social and psychological burden of dysphagia:its impact on diagnosis and treatment. Dysphagia, : 9-. Kays, S., Robbins, J., (00). Effects of Sensorimotor Exercise on Swallowing Outcomes relative to Age and Age-Related Disease. Seminars in Speech and Language, Vol, nr 8 Kil-Byung Lim, M.D., et al. (009). Neuromuscular electrical and thermal-tactile stimulation for dysphagia caused by stroke: a randomized control trial. Journal of Rehabiitation Medicine, : 8 9 Mann, G., Hankey, G.J., Cameron, D. (000). Swallowing disorders following acute stroke: prevalence and diagnostic accuracy. Cerebrovascular Diseases, 0: 80-8, McCullough, G.H., Kamarunas, E., Mann, G.C., Schmidley, J.W., Robbins, J.A., Crary, M.A. (0). Effects of Mendelsohn Maneuver on Measures of Swallowing Duration Post Stroke. Top Stroke Rehabilitation, Volume 9, Issue, pp. - McCullough, G.H., Kim, Y. (0). Effects of Mendelsohn Maneuver on Extent of Hyoid Movement and ues Opening Post- Stroke. Dysphagia, 8:-9. Medicare (00-00). data from Medicare Standard Analytic File Nguyen, N.P., Frank, C., Moltz, C.C., Vos, P., Smith, H.J., Bhamidipati, P.V., Karlsson, U., Nguyen, P.D., Alfieri, A., Nguyen, L.M., Lemanski, C., Chan, W., Rose, S., Sallah, S. (00). Aspiration rate following chemoradiation for head and neck cancer: an underreported occurrence. Radiotherapy and Oncology 80: 0-0 Nguyen, N.P., Moltz, C.C., Frank, C., Vos, P., Smith, H.J., Karlsson, U., Nguyen, L.M., Rose, S., Dutta, S., Nguyen, N., Sallah. S. (008). Long-term aspiration following treatment for head and neck cancer. Oncology, : -0 Robbins, J.A., Kays, S.A., Gangnon, R.E., Hind, J.A., Hewitt, A.L., Gentry, L.R., Taylor, A.J. (00). The effects of lingual exercise in stroke patients with dysphagia. Archives of Phyiscal Medicine and Rehabilitation,88:0 8. Steele, C.M., Bennett, J.W., Chapman-Jay, S., Polacco, R.C., Molfenter, S.M., Oshalla, M. (0). Electromyography as a Biofeedback Tool for Rehabilitating Swallowing Muscle Function. Applications of emg in Clinical and Sports Medicine, isbn Stepp, C.E. (0). Surface Electromyography for Speech and Swallowing Systems: Measurement, Analysis, and Interpretation. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, vol., - asha 8 Stepp, C.E., Britton, D., Chang, C., Merati, A.L., Matsuoka, Y. (0). Feasibility of game-based electro- myographic biofeedback for dysphagia rehabilitation. Proceedings of the th International ieee embs Conference of Neural Engineering, /

5 standaardcomponenten Sensoren Speciaal ontwikkelde sensoren blijven op hun plek en zijn gemakkelijk aan te brengen. De zorgvuldig ontworpen vorm maakt ze gemakkelijk te positioneren Electroden Op maat gemaakte draadloze semg signalerende electroden display opties Rephagia op een standaard De informatie is te zien op een groot scherm dat in hoogte verstelbaar is. Patiëntgegevens kunnen direct uitgeprint worden. Eten en drinken voor de sliktherapie kan op de plank geplaatst worden Voetschakelaar De therapeut kan annotaties maken tijdens de sessie door een speciale voetschakelaar te gebruiken Software Rephagia virtual reality ondersteunende therapie software Door middel van diverse grafieken krijgt de gebruiker objectieve informatie en kan hij specifieke gedeeltes van de grafiek wijzigen Zo wordt aan betere timing, coördinatie en kracht gewerkt De gebruiker kan intuïtief de timing en kracht van het slikken trainen door een pijl en boog spel Het kangoeroespel traint coördinatie en controle door middel van onder andere een Mendelssohn-manoeuvre De orale fase kan worden getraind met het duikspel De therapeut kan de slikbewegingen in kaart brengen, annoteren en analyseren en deze vervolgens exporteren of printen De therapeut kan voortgang bijhouden per patiënt Rephagia laptop Het systeem is gemakkelijk op meerdere locaties of aan huis te gebruiken. De bijbehorende koffer maakt het makkelijk om te vervoeren geïnteresseerd? Op onze website vindt u meer informatie: Of neem contact met ons op via info@silverfit.nl of telefoon: