Paul Jonkergouw. Lage-dosiseffecten
|
|
|
- Nora van Dongen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Paul Jonkergouw Lage-dosiseffecten
2 Inhoud Validiteit LNT-model Lage-dosis effecten: Adaptieve respons Bystander effecten (Genomische instabiliteit) Belang voor de stralingsbescherming
3 Validiteit LNT-model ICRP Publicatie 103 (2007) Publicatie 99 (2005) Standpunten: 1. LNT-model is de meest praktische benadering voor het omgaan met stralingsrisico s 2. LNT-model biedt vooralsnog een veilige basis voor de stralingsbescherming 3. ICRP erkent dat bij lage dosis (< 100 msv) de onzekerheid groot is
4 Validiteit LNT-model Moleculaire effecten Chromosomale aberratie Reciproke translokatie Sigurdson et al (2008)
5 DNA-schade Validiteit LNT-model m.n. geclusterde DNA-schade en DSB s met rafelige einden Morgan W F, Sowa M B PNAS 2005;102:
6 Goodhead, Dudley Health Physics. 97(5): , November Validiteit LNT-model
7 Goodhead, Dudley Health Physics. 97(5): , November Validiteit LNT-model
8 Validiteit LNT-model Moleculaire effecten Dubbelstrengs breuken Geen drempeldosis 35 DSB s per cel Gy -1 Rothkamm et al (2003)
9 Validiteit LNT-model Goodhead, Dudley Health Physics. 97(5): , November 2009.
10 Validiteit LNT-model Klinische manifestaties, Life span study, solide tumoren UNSCEAR, 2006
11 Validiteit LNT-model Klinische manifestaties, Life span study, leukemie UNSCEAR, 2006
12 Validiteit LNT-model Klinische manifestaties, Longkanker t.g.v. radon E 1 msv/jaar Darby et al (2001)
13 Validiteit LNT-model Samenvattend (geclusterde) DNA-schade is verantwoordelijk voor: - Mutaties - Celdood - Kankerinductie Moleculair sterke aanwijzingen voor LNT-model: - LNT dosis-effect relatie DSB s Klinisch geen overtuigend bewijs LNT-model: - Solide tumoren: LNT / LQ - Leukemie: drempeldosis? verklaring?
14 Hyper-radiosensitiviteit α s hyper-radiosensitief α r geïnduceerd radioresistent Joiner et al (2001)
15 Hyper-radiosensitiviteit Pierce, D.A., Preston, D.L., Radiat. Res. 154,
16 Hyper-radiosensitiviteit Rothkamm et al (2003) geen DNA-repair
17 Adaptieve respons Olivieri (1984) Sindsdien: honderden publicaties met pro- en contra-resultaten (eindpuntafhankelijk)
18 Adaptieve respons dosisafhankelijkheid Vooral bij dosis < mgy Niet bij dosis > 500 mgy Alleen bij lage-let straling typen 1. Voorkomen en repareren DNA-schade 2. Elimineren beschadigde cellen (apoptose, immuunsysteem)
19 Adaptieve respons oxidatieve stress Normaal: > hits per cel per dag
20 Adaptieve respons voorkomen DNA-schade Upregulatie endogene radicaalvangers (antioxidanten)
21 Adaptieve respons apoptose DNA-fragmenten: ca. 185 bp
22 Adaptieve respons Feinendegen (2005)
23 Adaptieve respons Moleculair effect Cellulair effect Feinendegen (2005) Overcompensatie mechanismen = radiation hormesis
24 Adaptieve respons bij hoge achtergrondstraling 260 msv y -1 Ghiassi-nejad (2002)
25 Samenvattend AR is te vergelijken met een biologische stress-respons: - Oxidatieve stress reactie - Apoptose - Overcompensatie (hormesis) AR behelst een scala aan verdedigingstypen: - Moleculair - Cellulair AR kan een drempeldosis en hormesis verklaren Onderliggende mechanismen van AR zijn niet goed bekend
26 Bystander effect Via medium Via gap junction Mothersill et al (2004)
27 Gap junction Lage-dosis effecten
28 Bystander effect via gap junction Azzam et al (2001)
29 Bystander effect via gap junction Azzam et al (2001)
30 Bystander effect via medium transfer Yang et al (2005)
31 Bystander effect via medium transfer Yang et al (2005)
32 Bystander effect via medium transfer Yang et al (2005)
33 Bystander effect via medium transfer Yang et al (2005)
34 Samenvattend ByE zijn beschreven voor zowel hoge- als lage-let straling Stralingseffecten kunnen worden doorgegeven aan nietbestraalde cellen via: - Gap junctions - Laagmoleculaire signaalmoleculen ByE kunnen afwijkingen van het lineaire model verklaren ByE kunnen divers van aard zijn - Mutaties - Chromosoom aberraties - Celdood
35 Samenvattend Morgan, William; Sowa, Marianne Health Physics. 97(5): , November 2009.
36 Belang voor de stralingsbescherming Overwegingen LNT-model is NIET veilig genoeg: - Hyper-radiosensitiviteit bij zeer lage dosis - Bystander effect weefselreactie LNT-model is TE veilig: - Adaptieve respons drempeldosis - Radiation hormesis risicoverlaging
37 Belang voor de stralingsbescherming Kortom Nog te weinig bekend van onderliggende mechanismen en samenhang van adaptieve respons, bystander effect (en genomische instabiliteit) meer onderzoek Aanpassing van LNT-model op termijn valt niet uit te sluiten ICRP: Voorlopig houden we nog vast aan LNT-model
38 Dank voor uw aandacht!
Opleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 Biologische effecten fundamenten / overzicht
Opleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 Biologische effecten fundamenten / overzicht Paul Jonkergouw Ioniserende straling ioniserende straling: Stralingsenergie = hoog ionisatie van biomoleculen (DNA)
Gezondheids effecten. van ioniserende straling. Stralingsbeschermingsdienst SBD-TU/e
Gezondheids effecten van ioniserende straling Ioniserende straling bron straling ontvanger zendt straling uit absorptie van energie:dosis mogelijke biologische effecten Opbouw van de celkern Celkern Cel
office of the university health, safety & environmental services Radiobiologie René Heerlien Mieke Blaauw
06-11-2012 1 René Heerlien Mieke Blaauw 06-11-2012 2 Inleiding α- en β-deeltjes inelastische botsingen ionisaties γ- en röntgen-straling Foto-elektrisch effect en Compton-effect energierijke elektronen
PROCEDURE V1. APR 2017
PROCEDURE V1. APR 2017 INLEIDING ZWANGERSCHAP EN IONISERENDE STRALING Aan het werken met bronnen van ioniserende straling zijn risico s verbonden. Het is bij de wet verplicht om personen die handelingen
1 Radiobiologie TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Radiobiologie TS VRS-D/MR vj 2018 Mieke Blaauw 2 Radiobiologie TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen, ingekapselde
1 Radiobiologie TS VRS-D/MR nj André Zandvoort
1 Radiobiologie TS VRS-D/MR nj 2018 André Zandvoort Praktische stralingsbescherming VRS-D/MR nj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
RICHTLIJN ZWANGERSCHAP EN IONISERENDE STRALING
RICHTLIJN ZWANGERSCHAP EN IONISERENDE STRALING Inleiding Aan het werken met radioactieve stoffen of ioniserende straling uitzendende toestellen zijn risico s verbonden. Het is bij de wet verplicht om personen
Waarom kunnen omgevingsfactoren een belangrijk risico op kanker inhouden?
Waarom kunnen omgevingsfactoren een belangrijk risico op kanker inhouden? 1.Mechanistische inzichten in belang van lage dosissen 1.1Carcinogenese berust op accumulatie van mutaties 1.2 Dosis-antwoord voor
Stralingsbeschermingsdienst SBD-TU/e 1
Zwangerschap en Stralingsbescherming Zwangerschap en Stralingsbescherming inhoud Informatie over mogelijke biologische effecten door blootstelling aan ioniserende straling tijdens deterministische effecten
Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting
Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Voor het goed functioneren van een cel is het van groot belang dat de erfelijke informatie intact blijft. De integriteit van het DNA wordt
Leids Universitair Medisch Centrum
Leids Universitair Medisch Centrum Afdeling Radiologie drs. Simon van Dullemen stralingsdeskundige Stralingsrisico s: reëel of gezocht? Japan/Fukushima (2011) Aardbeving + tsunami veroorzaakte meer dan
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/18632 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18632 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Joosse, Simon Andreas Title: Prediction of "BRCAness" in breast cancer by array
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43990 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hiemstra, Steven Title: High throughput microscopy of mechanism-based reporters
Dosisbegrippen stralingsbescherming. /stralingsbeschermingsdienst SBD-TU/e
13 Dosisbegrippen stralingsbescherming 1 13 Ioniserende straling ontvanger stralingsbron stralingsbundel zendt straling uit absorptie van energie dosis mogelijke biologische effecten 2 13 Ioniserende straling
BRCA diagnostiek en PARP inhibitoren
BRCA diagnostiek en PARP inhibitoren Ovariumcarcinoom Hooggradig sereus ovariumcarcinoom (HGSOC) Ongeveer 50% vertoont een defect in een gen betrokken bij homologe recombinatie gemedieerde DNA reparatie
Samenvatting. Blootstelling
Samenvatting Blootstelling aan ioniserende straling levert risico s voor de gezondheid op. Daar is al veel over bekend, met name over de effecten van kortdurende blootstelling aan hoge doses. Veel lastiger
Effecten van ioniserende straling
Faculteit Bètawetenschappen Ioniserende Stralen Practicum Achtergrondinformatie Effecten van ioniserende straling Equivalente dosis Het biologisch effect van ioniserende straling of: de schade aan levend
Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc
Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal + Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Vragen? Inhoud Introductie Diagnostiek Biomarkers Biobanken Wetenschappelijk onderzoek
Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 105 Nederlandse Samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift is het bestuderen van de relatie tussen de expressie van potentieel prognostische tumormarkers
http://www.lymmcare.nl/
http://www.lymmcare.nl/ Hoe krijgen we kankercellen dood Eric Eldering, afdeling Experimentele Immunologie, AMC 1. Het verschil tussen normaal weefsel en kankercellen 2. Met medicijnen willen we dit verschil
In vitro methoden bij genotoxiciteit L. Verschaeve
In vitro methoden bij genotoxiciteit L. Verschaeve Rue Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussels Belgium T +32 2 642 54 36 email: luc.verschaeve@wiv-isp..be GENETISCHE EFFECTEN genotoxiciteit ERFELIJKE AANDOENINGEN
Immuunreactie tegen virussen
Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en
Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten
Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Hematologie voor de Dummies Gezondheidsuniversiteit PSC MSC plt ery mono neutro eo baso LSC Blympho T lympho PSC SCF MSC IL3 LSC GM-CSF MPL
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door
RADIOBIOLOGIE. Radiotherapie. Optimalisatie radiotherapie. Effect. Effect. Stralingsdosis. Stralingsdosis
Radiotherapie RDIOBIOLOIE Rob oppes fdeling Radiotherapie & fdeling elbiologie Universitair Medisch entrum roningen Rijksuniversiteit roningen Basis ursus Oncologie 4 Maart 2015, hotel vegoor, Ellecom
Nederlandse samenvatting
8 Nederlandse samenvatting maligniteit. Van de ruim 81.000 nieuwe gevallen van kanker in 2005 waren het er 2650 in het hoofd-halsgebied. In vergelijking met andere landen vaak mond- keelholte en strottenhoofdkanker
Homologe Recombinatie
Inleiding Er zijn vele verschillende soorten kanker. Elke soort kanker is een andere ziekte, die verschillend zijn wat betreft oorzaak, symptomen, behandeling en overlevingskansen. Hetgeen waarin alle
INVLOED VAN STRALING OP HET ORGANISME
- JI - Hoofdstuk VII INVLOED VAN STRALING OP HET ORGANISME Ter inleiding dient vermeld te worden, dat onderstaand gedeelte een korte, >;n door zijn beperktheid een onvolledige weergave is van datgene wat
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 210 Nederlandse samenvatting Zuurstofradicalen en antioxidanten in multiple sclerosis 1. Multiple sclerosis Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van het centraal
Targeted Therapy Casus Oesofaguscarcinoom. Dokter, dit is mijn tumor. Marion Stevense AIOS Interne Oncologie 31-3-2015
Targeted Therapy Casus Oesofaguscarcinoom Dokter, dit is mijn tumor Marion Stevense AIOS Interne Oncologie 31-3-2015 Disclosure Belangen (Potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Arbo & Milieu. Met het oog op veilig werken! Y Arbo & Milieu. Stralingsbeschermingseenheid. Zwangerschap & Straling
Informatieenen Informatie Informatie en De sector & Milieu is is bereikbaar bereikbaarop opmaandag maandag t/m t/m vrijdag vrijdag De sector & Milieu De sector & Milieu is bereikbaar op maandag t/m vrijdag
Grootheden en eenheden TMS MR & VRS-d Stijn Laarakkers
Grootheden en eenheden TMS MR & VRS-d 2018 activiteit dosis Stijn Laarakkers Overzicht Wat is dosimetrie Indirect/direct ioniserend Exposie Geabsorbeerde dosis Equivalente dosis Effectieve dosis Inwendige
Lage dosis effecten. En het ALARA dogma. Hendrik Erenstein
Lage dosis effecten En het ALARA dogma Hendrik Erenstein Hendrik Erenstein Docent MBRT Hanzehogeschool MBB er radiologie UMCG Het ALARA dogma Mentimeter break - Doses govote.at 320 21 Radiodiagnostiek
Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen
Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen Opbouw Casus Bespreking literatuur Hypothesen met betrekking tot casus Voorgeschiedenis: 1957
KANKER. Finish! kankercellen
KANKER Kanker is een ziekte(in aanleg) veroorzaakt door afwijkingen in het erfelijkheidsmateriaal(= afwijkende genen = mutaties). Bijvoorbeeld: beschadigde genen, afwijkend aantal genen, foutief gereguleerde
proliferatie & apoptose Kanker: toename proliferatie (ontregeling celcyclus), + afname celdood (ontregeling apoptose). Normaal epitheel Kanker
Celproliferatie & apoptose Basiscursus NVVO 2008 Frans Ramaekers 1) Relatie proliferatie - apoptose Weefselhomeostase: balans tussen proliferatie en apoptose Kanker proliferatie = celverlies (apoptose)
Post-conditioning hormesis en het homeopathische similia principe
Post-conditioning hormesis en het homeopathische similia principe Homeopathie: méér dan placebo Utrecht, 9 april 2014 Roel van Wijk Natuurlijke dynamiek / evenwicht Hormesis het boogprincipe evolutionair
Samenvatting De kleurverandering van bladeren is een van de opvallendste kenmerken van de herfst voordat ze afsterven en afvallen. Tijdens de herfst worden de bouwstoffen die aanwezig zijn in het blad
Blootstellingen aan lage dosissen genotoxische (DNA beschadigende) agentia, zoals die in het leefmilieu voorkomen: belang als oorzaak van kanker
Rapport Blootstellingen aan lage dosissen genotoxische (DNA beschadigende) agentia, zoals die in het leefmilieu voorkomen: belang als oorzaak van kanker Van Larebeke N, De Waegeneer E 2009 1 Samenvattende
READER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting
READER Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting ACHTERGRONDINFORMATIE: PATHOFYSIOLOGIE Pro- inflammatoire en anti-inflammatoire respons Sepsis is de systemische respons van de
Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water
Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water Sander van der Linden Biodetection Systems Waarom biologische testen? Huidige monitoring strategie bijna volledig gebaseerd of chemische
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13
KANKER EN KANKERONDERZOEK
DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment
Risico s en maatregelen bij stralingsongevallen
Risico s en maatregelen bij stralingsongevallen CBRN symposium 24 januari 2013 Dr. ir. C.H.L. (Chris) Peters Klinisch fysicus Coördinerend stralingsdeskundige JBZ Ioniserende straling Straling die in staat
Folliculair Lymfoom graad 3B (FL3B)
Nederlandse samenvatting Folliculair Lymfoom graad 3B (FL3B) Inleiding Een maligne lymfoom is een kwaadaardige woekering van witte bloedcellen die zich meestal manifesteert in lymfeklieren en zich verspreidt
Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie. Focused on What Really Matters 1
Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie Focused on What Really Matters 1 Gepersonaliseerde kankertherapie - hoe het werkt nucleus met gezond DNA
Referentie maagkanker Water Voeding Speeksel urine Incidentie mortaliteit Significant positief
BIJLAGE: Tabel 1 tot 3 zijn gebaseerd op tabellen van l Hirondel & l Hirondel (2001). Tabel 1: Geografische correlatiestudies om het effect van nitraatblootstelling op de kankerincidentie en mortaliteit
Nederlandse samenvatting
Dikkedarmkanker is na longkanker de meest voorkomende doodsoorzaak ten gevolge van kanker in de westerse wereld. Dikkedarmkanker manifesteert zich na een accumulatie van verscheidene genetische veranderingen.
Rapportage onderzoek Blauwe bes Gezondheidsbevorderende eigenschappen van de blauwe bes
Rapportage onderzoek Blauwe bes Gezondheidsbevorderende eigenschappen van de blauwe bes Identificatie van bioactieve stoffen in de blauwe bes die bijdragen tot de antioxidant werking in de mens en ontrafeling
ICRP International Commission on Radiological Protection
ICRP International Commission on Radiological Protection Hielke Freerk Boersma Cursus Coördinerend SB deskundige 5 februari 2019 Cursus coördinerend SB deskundige - 2019 2 Overzicht Historie ICRP Stralingsbeschermingskader
Het veilig stellen van vruchtbaarheid Technische mogelijkheden
Het veilig stellen van vruchtbaarheid Technische mogelijkheden Dr C.C.M. Beerendonk Gynaecoloog Voorzitter NNF Brussel April 2004 Signalement Gezondheidsraad 2004 Vruchtbaarheidsverzekering : medische
PSYCHOLOGIE VAN DE ONCO-GENETICA. Stand van zaken & toekomstvisie tot aan Eveline M A Bleiker
KWF werkgemeenschap, Utrecht, 3 oktober 2018 PSYCHOLOGIE VAN DE ONCO-GENETICA Stand van zaken & toekomstvisie tot aan 2025 Eveline M A Bleiker PSYCHOLOGIE VAN DE KLINISCHE GENETICA in het bijzonder de
Controverses tussen grenswaarden De casus benzeen Het duiveltje zit in het detail. Gerard Swaen, Universiteit Maastricht NvT 8 maart 2018
Controverses tussen grenswaarden De casus benzeen Het duiveltje zit in het detail Gerard Swaen, Universiteit Maastricht NvT 8 maart 2018 Wat gaan we doen? 3 benzeen grenswaarden van drie expert commissies
Chapter 9. General discussion in Dutch
Chapter 9 General discussion in Dutch 147 General discussion in Dutch Samenvatting De veronderstelling, dat geïsoleerde cellen eigenschappen van het menselijke lichaam kunnen afspiegelen en als model voor
Postgraduaat Stralingsdeskundige
Postgraduaat Stralingsdeskundige UHasselt SEE en SCK CEN Overzicht omvang programma 2015-2016 Module Omvang ECTS Wetenschappelijke basis 6 Kernfysica Stralingsfysica Radiochemie 12 u 9 u 12 u Nucleaire
Opleiding Stralingsdeskundige UHasselt SCK CEN
Opleiding Stralingsdeskundige UHasselt SCK CEN Programma 2015-2016 Module Omvang ECTS Wetenschappelijke basis 6 Kernfysica Stralingsfysica Radiochemie 12 u 9 u 12 u Nucleaire meettechniek en dosimetrie
PRAKTISCHE STRALINGSHYGIENE. Voor UOI
PRAKTISCHE STRALINGSHYGIENE Voor UOI 18 en 19 april 2013 Toelichting PRAKTISCHE STRALINGSHYGIËNE VOOR UOI, DESKUNDIGHEID 4A/M Het werken met ioniserende straling voor medische doeleinden is een voorbehouden
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18929 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lange, Job de Title: A sight for sore eyes : assessing oncogenic functions of
Chapter. Nederlandse Samenva ing
Chapter Nederlandse Samenva ing 109 Chapter Het immuunsysteem is het natuurlijke verdedigingsmechanisme van het menselijk lichaam en draagt onder andere zorg voor de afweer tegen infecties door lichaamsvreemde
KANKER. kankercellen Finish!
KANKER Kanker is een ziekte veroorzaakt door afwijkingen in het erfelijkheidsmateriaal(= afwijkende genen = mutaties). Besproken: Eigenschappen van het erfelijkheidsmateriaal en het ontstaan van mutaties(dna
Het vaccin waarmee de meisjes worden geïnjecteerd, beschermt onder andere tegen HPV18.
Examentrainer Vragen HPV-vaccinatie Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die relatief vaak voorkomt bij vrouwen. De ziekte kan zijn veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).
LYMMCARE symposium. Het remmen van hechting van kankercellen in de lymfeklier als therapie. Hildo Lantermans
LYMMCARE symposium Het remmen van hechting van kankercellen in de lymfeklier als therapie Hildo Lantermans Marie José Kersten, Steven Pals & Marcel Spaargaren Mens bestaat uit meer dan 3 biljoen cellen
De minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM)
De minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) Uw kenmerk : - Bijlagen : - Geachte minister, In het overleg op 27 september met de leiding van de Gezondheidsraad bracht u
Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie
Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest
Toezichthouder Stralingsbescherming. Oefenvragen
Toezichthouder Stralingsbescherming tandartsen en orthodontisten basis Oefenvragen 21 oktober 2018 rijksuniversiteit groningen arbo- en milieudienst garp Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Cel communicatie Het lichaam bestaat uit miljarden cellen die continu met elkaar communiceren (Fig. 1). Deze communicatie is zeer belangrijk bij bijvoorbeeld de heling van een
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20094 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melis, Joost Title: Nucleotide excision repair in aging and cancer Date: 2012-11-06
Mitochondriën en oxidatieve stress
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Ons richten op oxidatieve stress bij de ziekte van Huntington Celschade
Therapie op maat voor patiënt met Acute lymfatische Leukemie. Dr V. de Haas Kinderarts-oncoloog/hematoloog Hoofd SKION laboratorium
Therapie op maat voor patiënt met Acute lymfatische Leukemie Dr V. de Haas Kinderarts-oncoloog/hematoloog Hoofd SKION laboratorium Casus 8-jarig meisje wordt gezien door huisarts - Sinds een week bleek
Hfdst 3: Radiotherapie Prof. Van den Bogaert
1. Inleiding Hfdst 3: Radiotherapie Prof. Van den Bogaert Radiotherapie Oncologie: specialisme binnen de oncologie dat kanker behandelt met ioniserende straling soms RT alleen soms combi met hlk en/of
ICRP International Commission on Radiological Protection
ICRP International Commission on Radiological Protection Hielke Freerk Boersma Cursus Stralingsdeskundige Niveau 3 10 februari 2015 Cursus stralingsdeskundigheid Niveau 3-2015 2 Overzicht Historie ICRP
Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen
Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen De kracht van eigen afweer Immuuncel vernietigt bacteriën Ons immuunsysteem is afgericht om ons te verdedigen tegen indringers
Opleiding Stralingsdeskundige UHasselt SCK CEN
Opleiding Stralingsdeskundige UHasselt SCK CEN Programma 2017-2018 Module Omvang ECTS Wetenschappelijke basis 6 Kernfysica Stralingsfysica Radiochemie 12 u 6 u 12 u Nucleaire meettechniek en dosimetrie
Risicopopulatie: wanneer moet je drie keer nadenken als je een onderzoek aanvraagt? Dr. Pieter Marchal
Risicopopulatie: wanneer moet je drie keer nadenken als je een onderzoek aanvraagt? Dr. Pieter Marchal Risicopopulatie Risicopopulatie = iedereen Risicopopulatie Kinderen en jong volwassenen Zwangerschap
Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013
Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 inleiding casus heden toekomst radiotherapie en new drugs Inleiding Wat doet
Genen & embryo s. Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen
Genen & embryo s Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Genen en embryo s Deze lezing: Introductie genen en gentechnologie Meer gentechnologie: crispr/cas9 Genetische modificatie van embryo s Drie-ouder
Postgraduaat Stralingsdeskundige
Postgraduaat Stralingsdeskundige UHasselt SEE en SCK CEN Overzicht omvang programma 2015-2016 Module Omvang ECTS Wetenschappelijke basis 6 Kernfysica Stralingsfysica Radiochemie 12 u 9 u 12 u Nucleaire
NEDERLANDSE 8 SAMENVAT TING VooR NIET-INGEWIJDEN PTER A H C
Nederl andse samenvat ting voor nie t-inge wijden 8 CHAPTER nederlandse samenvatting Inleiding In 2006 rookte 28% van de Nederlandse bevolking gemiddeld 15 sigaretten per dag. Jaarlijks overlijden circa
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In dit proefschrift worden zowel farmaceutische aspecten als ook anti-tumor activiteit en cardiotoxiciteit van het cytostaticum cyclopentenyl cytosine (CPEC) onderzocht. CPEC is
De achilleshiel van CLL
De achilleshiel van CLL Dr. S.H. Tonino 22 november 2012 Afdeling Hematologie AMC, Amsterdam Chronische lymfatische leukemie 1. wat is chronische lymfatische leukemie (CLL?) 2. behandeling anno 2012 3.
versiedatum: Cursusprogramma Basiscursus stralingsbescherming voor medisch specialisten (Beperkte bevoegdheid deskundigheidsniveau 4A/M)
Cursusprogramma Basiscursus stralingsbescherming voor medisch specialisten (Beperkte bevoegdheid deskundigheidsniveau 4A/M) Dag 1 09.00-09.30 uur Ontvangst, aanmelding en koffie Cursusorganisator Van Dullemen
1 (~20 minuten; 20 punten)
TENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 27-01-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik
Niet-cardiogeen longoedeem bij chemotherapie voor acute myeloide leukemie. MDO IC Radboud UMC. N.Postma
Niet-cardiogeen longoedeem bij chemotherapie voor acute myeloide leukemie MDO IC Radboud UMC! N.Postma Casus Man, 1952! Diagnose AML - WBC 20 Start hydrea/rasburicase Casus IC opname bij dreigende respiratoire
Kankerpreventie: de ultieme vorm van functiebehoud. Prof.dr. Theo M. de Kok Department of Toxicogenomics (UM)
Kankerpreventie: de ultieme vorm van functiebehoud Prof.dr. Theo M. de Kok Department of Toxicogenomics (UM) Outline Welkom en introductie Preventie: nog een wereld te winnen Kanker onderzoek: oorzaken
Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc
Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Netwerk OLK (NOLK) Conceptrichtlijn 2009: Somatisch Onvoldoende verklaarde
NGS testen in de neuro-oncologie uitdagingen en (on)mogelijkheden
NGS testen in de neuro-oncologie uitdagingen en (on)mogelijkheden Erik Jan Dubbink Klinisch Moleculair Bioloog in de Pathologie Department of Pathology Erasmus MC, Rotterdam h.dubbink@erasmusmc.nl 9e Bijeenkomst
Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune
Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune Nederlandse samenvatting Het menselijk lichaam bestaat uit meer dan 100.000 miljard cellen die we in grote groepen
NEDERLANDSE SAMENVATTING
Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Hoe epitheelcellen onsterfelijkheid worden: Moleculaire karakterisering van in vitro immortalisatie door verschillende HPV types Baarmoederhalskanker,
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 157 N ederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting 158 Nederlandse samenvatting Het aantal gevallen van huidkanker, waaronder melanoom, neemt nog steeds toe in de westerse
Een goede voorbereiding is het halve werk. Erik Vegt Nucleair geneeskundige Antoni van Leeuwenhoek AVL symposium 2014
Een goede voorbereiding is het halve werk Erik Vegt Nucleair geneeskundige Antoni van Leeuwenhoek AVL symposium 2014 1. Werking van FDG PET en PET/CT 2. Nut van FDG PET 3. Voorbereiding van patiënten voor
Moleculaire Diagnostiek binnen een routine Pathologie Laboratorium
Moleculaire Diagnostiek binnen een routine Pathologie Laboratorium Winand N.M. Dinjens Laboratorium voor Moleculaire Diagnostiek Afdeling Pathologie Josephine Nefkens Instituut (JNI) Erasmus MC, Universitair
Focus voor het volgende jaar: 3 indicaties. Prof. Dr. Jan Vandevenne
Focus voor het volgende jaar: 3 indicaties Prof. Dr. Jan Vandevenne Jo Feb 2010: CT LWZ (huisarts) Mei 2010: CT LWZ (spoedarts) Aug 2010: MRI LWZ (huisarts) Okt 2010: SPECT-CT LWZ (neurochirurg) Jan 2011:
Postgraduaat Stralingsdeskundige UHasselt SCK CEN
Postgraduaat Stralingsdeskundige UHasselt SCK CEN Programma-inhoud 2014 (voorlopig) Module Omvang ECTS Wetenschappelijke basis 6 Kernfysica Stralingsfysica Radiochemie 11 u 15 u Nucleaire meettechniek
In search for biomarkers of aging: A proteomics approach Rinse Klooster
Samenvatting Het begrijpen van het verouderingsproces Onderzoek aan zowel hoge als lage eukaryotische modelsystemen heeft laten zien dat verschillende processen bij het verouderingsproces betrokken zijn.
Basisopleiding 4A/M stralingsbescherming voor medisch specialisten
Cursusprogramma versiedatum: 04-09-2014 Basisopleiding 4A/M stralingsbescherming voor medisch specialisten Locatie: Hotel Holiday Inn Eindhoven Dag 1, dinsdag 4 november 2014 09.00-09.30 uur Ontvangst,
Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog
Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Nieuwe antikanker medicijnen, hoge kosten Waarom ontsporen cellen in ons lichaam? De normale cel bevat 46 chromosomen, ook wel DNA genoemd - het DNA vormt ons genetisch
Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments
Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die
Nederlandse samenvatting
MOLECULAIRE OORZAKEN VAN KANKER Het menselijk lichaam bestaat uit ongeveer 10 14 cellen. Bijna al deze cellen bevatten de complete blauwdruk van het menselijk lichaam in de vorm van DNA, het molecuul dat
Nederlandse Samenvatting
Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen en elke cel bevat de volledige genetische informatie van het organisme, het genoom, opgeslagen in het DNA. De coderende delen van het DNA worden genen genoemd,
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Samenvatting Agrobacterium tumefaciens is een Gram-negatieve bacterie, die van nature voorkomt in de grond. In dicotyle planten veroorzaakt hij een ziekte die zich uit in de vorming