JAARDOCUMENT NSDSK specialist voor taal en gehoor. Vitaal Verder

Transcriptie

1 JAARDOCUMENT 2011 NSDSK specialist voor taal en gehoor Vitaal Verder

2 Inhoudsopgave 1 VOORWOORD PROFIEL VAN DE ORGANISATIE ALGEMENE IDENTIFICATIEGEGEVENS STRUCTUUR VAN HET CONCERN KERNGEGEVENS Kernactiviteiten en nadere typering Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten SAMENWERKINGSRELATIES BESTUUR, TOEZICHT EN BEDRIJFSVOERING NORMEN VOOR GOED BESTUUR RAAD VAN BESTUUR RAAD VAN TOEZICHT BEDRIJFSVOERING CLIËNTENRAAD Cliëntenraad Gezinsbegeleiding en ACHN Raad van Advies ACHN ONDERNEMINGSRAAD BELEID, INSPANNINGEN EN PRESTATIES MEERJARENBELEID ALGEMEEN BELEID ALGEMEEN KWALITEITSBELEID KWALITEITSBELEID TEN AANZIEN VAN CLIËNTEN Kwaliteit van zorg Klachten cliënten KWALITEIT TEN AANZIEN VAN MEDEWERKERS Personeelsbeleid Kwaliteit van werk SAMENLEVING FINANCIEEL BELEID BIJLAGE 1 AFKORTINGENLIJST Jaardocument

3 1 Voorwoord De positie van de NSDSK Specialist voor Taal en Gehoor, met focus op het jonge kind is nog steeds onderscheidend en uitdagend. Vanuit deze vaststelling zijn wij 2011 ingegaan. Deze positie past de NSDSK goed en het portfolio van de vier activiteiten sluit erbij aan. Elk van de afdelingen levert, vanuit de specifieke eigen opgave, een bijdrage aan de strategie als geheel. Daarnaast is er een onderlinge (keten)verbinding tussen de afdelingen met een belangrijke rol voor de onderzoeksafdeling. De omgeving waarin de NSDSK opereert is sterk in beweging. Grote stelselwijzigingen binnen de zorg en het onderwijs zijn in aantocht. De maatschappelijke participatie van mensen, met of zonder beperking, is een belangrijke drijfveer onder bijvoorbeeld de decentralisatie (jeugd, WMO). Als belangrijke voorwaarde voor succes in onderwijs en op de arbeidsmarkt wordt extra geïnvesteerd in het wegwerken van taalachterstanden. Deze aandacht voor de communicatieve ontwikkeling van kinderen beoordelen wij als gunstig voor onze doelgroep. De zorg voor mensen met een zintuiglijke beperking is specialistisch en vereist een hoog expertiseniveau van medewerkers. Ook is er, als gevolg van medische en technologische vooruitgang, regelmatig vernieuwing nodig van behandelmethodieken. Het gaat om een betrekkelijk kleine sector in het geheel van de zorg. De erkenning van de noodzaak tot expertiseontwikkeling binnen het specialistische terrein van de zintuiglijke beperkingen heeft geleid tot de oprichting van de Stichting voor Expertise ZG, waarin alle gespecialiseerde aanbieders samenwerken om gezamenlijk tot een hoog niveau van kennis en kunde te komen en te blijven. Verder zien wij dat de zorgverzekeraars zowel kwantitatieve als kwalitatieve afwegingen maken bij het inkopen van de zorg. Het zichtbaar maken van de kwaliteit, continuïteit, massa en beschikbaarheid van de zorg is van belang. Daarnaast willen wij de effecten van onze interventies kunnen aantonen. De ontwikkeling naar steeds meer evidence based werken is in 2011 voortgezet. Belangrijk element in de kwaliteit is de perceptie van de cliënt. De uitkomst van het onafhankelijke cliënttevredenheidsonderzoek, uitgevoerd door ITS, toont aan dat onze cliënten heel tevreden zijn over de zorg (8,4) en over de organisatie (8,3). Verbeteringen zijn nog mogelijk op het gebied van informatievoorziening en ondersteuning bij het gebruik van hulpmiddelen. In 2011 werkten wij vanuit het thema Vitaal Verder. Vitaliteit van medewerkers, van de organisatie, van de kennis en kunde en van de communicatie over en weer met de omgeving (cliënten, financiers en maatschappij). Wij zetten ons in op verdieping van inhoud en expertise, versterking van onze positie als expert. Om de ontwikkelingen mogelijk te (blijven) maken zetten wij ook in op verbetering van de beheersing van processen. Op elk van de drie thema s, verdieping, versterking en verbetering, zijn resultaten geboekt. Deze worden in dit jaardocument gepresenteerd. Een voorbeeld van verdieping van kennis is de manier waarop het nieuwe taalbeleid voor dove en slechthorende kinderen tot stand is gekomen. Wetenschappelijk onderzoek, dialoog met professionals en cliënten (intern en extern) hebben tot aangepast beleid geleid dat nu ook breed gedragen wordt. Onze inhoudelijke deskundigheid op het jonge kind en het wetenschappelijk onderzoek zetten wij in in de samenwerking Partners in Verstaan. Voor het ACHN maken wij gebruik van de deskundigheid van Pento, in de aansluiting tussen zorg en onderwijs versterkt Koninklijke Auris Groep ons als partner. Verbeteren, tenslotte, is een continu proces. Om de onderlinge verbinding tussen medewerkers te versterken zijn in 2011 verschillende middelen ingezet, zoals personeelsbijeenkomsten, intranet, scholing. Ook in 2012 en verder zal een stevig beroep op de organisatie worden gedaan om hoge kwaliteit te behouden en waar nodig verder te verbeteren. mw. drs. G.A. van den Brink Raad van Bestuur Jaardocument

4 2 Profiel van de organisatie 2.1 Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon NSDSK specialist voor taal en gehoor Nederlandse Stichting voor het Dove en Statutaire naam Slechthorende Kind Adres Lutmastraat 167 Postcode 1073 GX Plaats Amsterdam Telefoonnummer Identificatienummer Kamer van Koophandel adres Internetpagina Structuur van het concern Organisatie De NSDSK is een kennis- en zorgorganisatie op het gebied van taal en gehoor. De NSDSK biedt diagnostiek, behandeling en begeleiding aan kinderen met een auditieve en/of communicatieve beperking in de leeftijd van 0-16 jaar en hun ouders, met een accent op de leeftijdsgroep van 0-5 jaar. Volwassenen met een auditieve beperking behoren eveneens tot de doelgroep, voor zover het de activiteiten van het Audiologisch Centrum Holland Noord betreft. Daarnaast ondersteunt de NSDSK de landelijke vroegsignalering voor gehoorstoornissen en verricht toegepast wetenschappelijk onderzoek, waardoor er mede zorg gedragen wordt voor landelijke implementatie van innovaties voor de doelgroep. De NSDSK heeft vier afdelingen: Audiologisch Centrum Holland Noord (ACHN), Vroegtijdige Onderkenning Gehoorstoornissen (VOG), Gezinsbegeleiding (Gb) en Onderzoek & Ontwikkeling (O&O). Het ACHN en de Gezinsbegeleiding verlenen zorg aan mensen met een auditieve en/of communicatieve beperking. Het ACHN richt zich hierbij vooral op multidisciplinaire zorg met betrekking tot gehooronderzoek, aanpassen hoortoestellen, spraak- en taaldiagnostiek en adviezen op het gebied van audiologische hulpverlening en hulpmiddelen. De afdeling Gezinsbegeleiding geeft opvoedingsondersteuning, gebarentaalcursussen en heeft speciale behandelgroepen voor dove en slechthorende peuters en voor peuters met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden (esm). De afdeling VOG verleent diensten en scholing voor de uitvoering en innovatie van de neonatale gehoorscreening en bewaakt de kwaliteit van het proces. De afdeling O&O voert wetenschappelijk onderzoek uit en ontwikkelt producten die nauw aansluiten bij de praktijk van de overige afdelingen van de NSDSK. De resultaten van het onderzoek worden landelijk (en internationaal) beschikbaar gesteld. Structuur De NSDSK wordt aangestuurd door een eenhoofdige Raad van Bestuur, in de tekst van het jaardocument duiden we de Raad van Bestuur ook als directeur/bestuurder aan. Voor de dagelijkse leiding zijn er drie afdelingsmanagers en een hoofd Bedrijfsvoering, die samen met de directeur/bestuurder, de beleidsmedewerker en de personeelsadviseur het managementteam (MT) vormen. Het MT bestaat uit de volgende personen: Gertrude van den Brink (directeur/bestuurder); Noëlle Uilenburg (manager afdelingen O&O en VOG); Hans van Dijk (manager ACHN a.i.); Dick Aarts (manager Gb); Simone Pronk (hoofd Bedrijfsvoering/controller); Francis Snel (P&O adviseur); Inge Meily (senior beleidsmedewerker/bestuursadviseur) Het MT wordt ondersteund door Sabine Scholten, directiesecretaresse. Jaardocument

5 Binnen de afdelingen zijn teamleiders verantwoordelijk voor kleinere teams rondom een specifieke cliëntpopulatie. Bij de VOG werken twee accountmanagers. Deze zijn verantwoordelijk voor het beheer van de klantcontacten en de uitvoering van de afgesloten contracten. Binnen de afdeling O&O, waar projectmatig gewerkt wordt, functioneren de (senior)onderzoekers als projectleiders. Voor de onderzoek- en ontwikkelactiviteiten wordt onder meer gebruikgemaakt van donaties. Deze worden deels beheerd door Stichting Fonds voor het Dove en Slechthorende Kind. Namens de NSDSK zijn twee leden van de Raad van Toezicht afgevaardigd in het bestuur van deze steunstichting. De NSDSK functioneert in een Raad van Toezichtmodel. Formele besluitvorming vindt plaats door de Raad van Bestuur, die hierover verantwoording aflegt aan de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur wordt geïnformeerd en geadviseerd door het managementteam. Direct onder de directeur/bestuurder vallen de volgende organisatieonderdelen: bedrijfsvoering/financiën, personeelszaken, beleidsondersteuning, secretariaat en de ICT. Daarnaast heeft de NSDSK een ondernemingsraad en een cliëntenraad. Bestuursstructuur Raad van Toezicht Raad van Bestuur Bedrijfsvoering/ financiën Ondernemingsraad Cliëntenraad Personeelszaken Beleidsondersteuning ICT Secretariaat Gezinsbegeleiding Audiologisch Centrum Holland Noord Onderzoek & Ontwikkeling Vroegtijdige Onderkenning Gehoorstoornissen Teams d/sh Teams esm Kinder gehoor team Team gehoor volwas senen Spraak taal team Onder de teams d/sh vallen de drie behandelgroepen voor dove en slechthorende peuters in Alkmaar, Amsterdam en Haarlem, de ambulante gezinsbegeleiding, de communicatietrainingen en de diagnostiek. De teams esm zijn regionaal ingedeeld, hieronder vallen de elf behandellocaties voor peuters met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden in Alkmaar, Amsterdam, Amsterdam Zuidoost, Beverwijk, Jaardocument

6 Hoorn, Den Helder, Hilversum, Haarlem, Hoofddorp, Leiden en Purmerend. De zorg bestaat uit behandelgroepen, ouderprogramma s en ambulante gezinsbegeleiding. De afdelingen O&O en VOG hebben een landelijk bereik. De VOG geeft ook ondersteuning aan Aruba en Curaçao. Het onderstaande kaartje geeft de spreiding van de behandellocaties aan. Jaardocument

7 2.3 Kerngegevens Kernactiviteiten en nadere typering De NSDSK is specialist voor taal en gehoor met een focus op het jonge kind. De NSDSK staat voor de gehele keten van zorg en innovatie. De kernactiviteiten zijn vroege signalering, diagnostiek, behandeling, wetenschappelijk onderzoek en innovatie. De activiteiten zijn gericht op het kind (of de volwassene) en diens omgeving. Voor professionals zijn de kernactiviteiten scholing en advies Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten De zorgtak van de NSDSK bestaat uit twee afdelingen: het Audiologisch Centrum Holland Noord (ACHN) en de afdeling Gezinsbegeleiding. De afdeling Vroegtijdige Onderkenning Gehoorstoornissen (VOG) is het landelijk kenniscentrum voor de neonatale gehoorscreening binnen de jeugdgezondheidszorg. De afdeling Onderzoek & Ontwikkeling (O&O) verricht toegepast wetenschappelijk onderzoek. Hieronder worden voor alle vier de afdelingen de cliënten, de productie, de projecten en het personeel beschreven. Audiologisch Centrum Holland Noord (audiologische producten) Cliënten De cliënten van het audiologisch centrum zijn personen (in het geval van kinderen de ouders) die zorgen hebben over hun gehoor of spraak- en taalontwikkeling. Afhankelijk van de leeftijd en vraag bij binnenkomst wordt door een multidisciplinair team diagnostisch onderzoek gedaan. Aansluitend vindt zonodig revalidatie, advisering en/of verdere verwijzing plaats. In totaal zijn er 3911 cliënten in 2011 behandeld. De verhouding kind (< 16 jaar) volwassene ( 16 jaar) is respectievelijk 43% 57%. Cliënten in behandeling Groei t.o.v. voorgaand jaar Kinderen Spraak-taal % Gehoor % Totaal Kinderen % Volwassenen Gehoor % Totaal aantal cliënten % Overige gegevens Groei t.o.v. voorgaand jaar Aantal bezoeken % Aantal verrichtingen % Aantal nieuwe cliënten % Aantal medewerkers per 31 december % Aantal fte per 31 december 13,6 15,4 18,8 22% Het aantal cliënten dat in het kalenderjaar een behandeling heeft gehad is sinds 2009 met 655 cliënten toegenomen. Dit heeft voornamelijk te maken met een betere signalering en doorverwijzing van kinderen en volwassenen met hoor- en/of spraak- en taalproblemen. Ook is er (landelijk) meer aandacht voor de tinnitusproblematiek (oorsuizen). Het ACHN is tegemoetgekomen aan de toenemende vraag door spreiding van het aanbod: sinds 2008 is het ACHN ook werkzaam op andere locaties; in Den Helder in het Gemini Ziekenhuis; in Haarlem, in samenwerking met het audiologisch centrum van het VUmc in het Kennemer Gasthuis; en op de Lutmastraat in Amsterdam. Hierdoor kunnen meer cliënten gebruikmaken van de diensten van het ACHN. Jaardocument

8 De toename van de spraaktaalonderzoeken en afname van de gehooronderzoeken bij kinderen heeft mede te maken met een betere manier van inzetten van verrichtingen en het adequaat registreren van logopedisch onderzoek. De toename van het aantal fte s heeft eind 2011 plaatsgevonden. Het effect van deze uitbreiding zal in 2012 zijn weerslag krijgen. Gezinsbegeleiding (AWBZ) De cliënten van de afdeling Gezinsbegeleiding zijn kinderen met auditieve of communicatieve problemen en hun ouders. Wij maken onderscheid tussen kinderen die doof of ernstig slechthorend zijn (doof/esh), kinderen met een matige slechthorendheid (msh) en kinderen met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden (esm). Cliënten in behandeling Groei t.o.v. voorgaand jaar Doof/ ernstig slechthorend % Ernstige spraak- en taalmoeilijkheden (esm) % Matig slechthorend % Overig % Totaal aantal cliënten % Nieuwe cliënten Groei t.o.v. voorgaand jaar Doof/ ernstig slechthorend % Ernstige spraak- en taalmoeilijkheden (esm) % Matig slechthorend % Totaal aantal nieuwe cliënten % Overige gegevens Groei t.o.v. voorgaand jaar Cliënten uit zorg % Aantal declarabele uren productie % Aantal behandellocaties d/sh: 3 esm: 9 d/sh: 3 esm: 9 d/sh: 3 esm: 11 Aantal medewerkers per 31 december % Aantal fte per 31 december 32,5 38,7 43,6 13% Door de opening van twee nieuwe behandelgroepen esm in 2011 is het totaal aantal cliënten flink toegenomen. Ook het aantal behandeluren en het medewerkeraantal is in vergelijkbare mate gegroeid. Het aantal nieuwe cliënten esm is licht gedaald. Dat moet worden gezien in het licht van de sterke stijging van het aantal nieuwe cliënten in de tweede helft van Deze cliënten zijn in 2011 in behandeling gebleven. De sterke stijging van het aantal cliënten uit zorg heeft vooral te maken met een administratieve aanpassing in de registratie van het aantal cliënten. De daling bij het aantal dove en ernstig slechthorende kinderen is het gevolg van een natuurlijke fluctuatie. Het aantal kinderen dat doof of ernstig slechthorend geboren wordt is vrij stabiel, maar laat wel enige fluctuatie zien. De daling van het aantal matig slechthorende kinderen dat bij de NSDSK in zorg komt, wordt vooral veroorzaakt door het feit dat ouders er toenemend voor kiezen om de behandeling te laten plaatsvinden bij een audiologisch centrum, in plaats van de overstap te maken naar een andere zorgaanbieder. Jaardocument

9 Vroegtijdige Onderkenning Gehoorstoornissen (VOG) De afdeling Vroegtijdige Onderkenning Gehoorstoornissen (VOG) is het landelijk kenniscentrum voor de neonatale gehoorscreening binnen de jeugdgezondheidszorg (JGZ). Naast betrokkenheid bij wetenschappelijk onderzoek vindt kennisoverdracht plaats in de vorm van trainingen en bijscholing van uitvoerders van de neonatale gehoorscreening. Ook worden cursussen en informatiebijeenkomsten georganiseerd voor professionals in de gezondheidszorg. De afdeling verricht eveneens uitvoerende en ondersteunende diensten voor de jeugdgezondheidszorgorganisaties. De VOG draagt er zorg voor dat de betrokkenen op de hoogte blijven van ontwikkelingen op het gebied van neonatale gehoorscreening en realiseert vernieuwingen en verbeteringen. De VOG heeft per einde verslagjaar 12 medewerkers in dienst; 5,7 fte Groei t.o.v. voorgaan d jaar Aantal medewerkers per 31 december % Aantal fte per 31 december 5,6 5,6 5,7 2% Trainingen In 2011 hebben de medewerkers van de afdeling VOG twaalf OAE-trainingen in groepsverband gegeven. In deze cursus leren JGZ-medewerkers hoe zij de OAE (oto acoustische emissie) screening bij pasgeborenen moeten uitvoeren. Bovendien zijn drie nieuwe regiocoördinatoren opgeleid (OAE training, A-ABR-training en training in proces- en kwaliteitsbewaking) en vier JGZ-medewerkers die al OAE-screeningen deden, hebben de A-ABR-training gevolgd. Bijscholing In het voorjaar en najaar van 2011 zijn coördinatorendagen georganiseerd. Tijdens deze dagen werden de 30 regiocoördinatoren van de gehoorscreening bijgeschoold in o.a. het gebruik van de nieuwe versie van het Centraal Administratie systeem Neonatale Gehoorscreening (CANG), meningitis en de gevolgen voor het gehoor en wisseltransfusie en de gevolgen voor het gehoor: Resultaten VOG verzorgt diensten aan alle organisaties die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de JGZ. In 2011 werden ruim kinderen gescreend door de JGZ. De resultaten van de gehoorscreening voor 2011 zijn op dit moment niet in detail bekend. Deze zullen worden uitgewerkt in de jaarlijkse monitoring die wordt uitgevoerd door TNO in opdracht van het RIVM Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CvB). De monitoring van 2010 is wel gereed en verspreid door het RIVM. In totaal zijn kinderen door de JGZ gescreend, waarvan 75% in de gecombineerde screening met de hielprik en 25% op zittingen op het consultatiebureau. 549 Kinderen werden verwezen naar een audiologisch centrum. Op basis van de resultaten in de NSDSK-monitor diagnostiek (een database waarin alle uitslagen van diagnostisch onderzoek na een onvoldoende neonatale gehoorscreening worden geregistreerd) werd voorlopig bij 64,4% een normaal gehoor vastgesteld, ondanks de uitval op de screening. Dit percentage is vergelijkbaar met eerdere jaren. Bij 13,8% werd een eenzijdig gehoorverlies gediagnosticeerd en bij 21,9% een tweezijdig gehoorverlies. Dit zijn voorlopige resultaten, omdat er nog van een deel van de kinderen een einduitslag voor het diagnostisch onderzoek ontbreekt in de database. Registratiesysteem In 2009 is gestart met de hernieuwde versie van het Centraal Administratie systeem Neonatale Gehoorscreening (CANG). Het CANG is een cluster van systemen die testen ondersteunt en data zorgvuldig en betrouwbaar bewaakt. In 2011 is het nieuwe CANG gelanceerd. Er wordt samengewerkt met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Nationaal ICT Instituut in de Zorg (NictiZ) en de Federatie van Nederlandse Audiologische Centra (Fenac) om koppelingen tot stand te brengen tussen de digitale dossiers van de jeugdgezondheidszorg (JGZ) en het CANG en tussen OpenAC (het registratiesysteem van de audiologische centra) en het CANG. In mei 2011 hebben de regiocoördinatoren een intensieve training gevolgd over de werking van het nieuwe CANG. In het najaar van 2011 is nog een korte training gegeven. In november 2011 is de GGD Amsterdam volledig Jaardocument

10 overgegaan op het nieuwe CANG. Vanaf 2012 wordt het CANG in een kort tijdsbestek bij alle organisaties geïmplementeerd. Onderzoek en Ontwikkeling (O&O) De afdeling Onderzoek & Ontwikkeling verricht toegepast wetenschappelijk onderzoek en ontwikkelt methodieken voor de vroegtijdige signalering, diagnostiek en begeleiding van kinderen met gehooren/of taalproblemen. De afdeling stemt haar prioriteiten zoveel mogelijk af op de behoeften van de andere activiteiten van de NSDSK. Ook speelt zij in op ontwikkelingen in de jeugdgezondheidszorg en de zorg voor en het onderwijs aan jonge kinderen met auditieve en/of communicatieve beperkingen. Onderzoek & Ontwikkeling werkt eraan om het zorg- en ondersteuningsaanbod van de NSDSK te baseren op de normen en richtlijnen van evidence based practice. Afdeling O&O heeft per einde verslagjaar 8 medewerkers in dienst; 3,8 fte Groei t.o.v. voorgaan d jaar Aantal medewerkers per 31 december % Aantal fte per 31 december 3,8 3,7 3,8 2% Projecten In 2011 is de NSDSK gestart met de implementatie van een volgsysteem voor dove en slechthorende kinderen, waarmee de spraak- taalontwikkeling en de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen die bij de NSDSK in behandeling zijn op de voet gevolgd kunnen worden. Alle medewerkers zijn getraind in het gebruik van het volgsysteem (afname testen en vragenlijsten, gebruik van het webbased programma BergOp) en in de zomer van 2011 is gestart met het monitoren van kinderen die starten met de behandeling. Daarnaast worden collega-organisaties Koninklijke Auris Groep en Pento ondersteund bij het voorbereiden van de implementatie van hetzelfde volgsysteem. In het verslagjaar is de cursus NmG plus voor medewerkers van de NSDSK ontwikkeld, waarbij aangesloten wordt op het nieuwe taalbeleid van de NSDSK. Deze cursus is in eerste instantie ontwikkeld voor professionals. In 2012 zal de cursus ook gegeven worden aan ouders van jonge slechthorende kinderen. De cursus bestaat uit 15 lessen waarin verschillende thema s worden behandeld. In samenwerking met JGZ-Kennemerland, is een start gemaakt met het onderzoek naar de effectiviteit van Target Word. Target Word is een ouderprogramma gericht op het voorkomen van ernstige taalproblemen bij kinderen met een achterblijvende taalontwikkeling op 2-jarige leeftijd. Via een experimenteel onderzoek met 1 voormeting en 2 nametingen wordt nagegaan of kinderen uit de interventiegroep (50 kinderen) een betere taal-, sociale en emotionele ontwikkeling tonen dan kinderen uit de controlegroep (50 kinderen). In 2011 is ook gestart met een studie waarbij met een volgsysteem het verloop van de sociale en emotionele ontwikkeling in kaart wordt gebracht bij kinderen met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden (esm); alsmede het effect hiervan op de ontwikkeling van symptomen van psychopathologie. Dit wordt gedaan door kinderen met esm te vergelijken (cross sectioneel en longitudinaal) met dove kinderen met een CI, kinderen met problemen in het autistische spectrum en normaal horende kinderen (gegevens van deze drie groepen zijn al beschikbaar vanuit eerder onderzoek). Het onderzoek vindt plaats bij 100 kinderen die een esm-behandelgroep van de NSDSK bezoeken en bij aanvang van het onderzoek 2-3 jaar oud zijn. In 2011 zijn daarnaast werkzaamheden voor de volgende lopende projecten uitgevoerd: - Ontwikkelen en onderzoeken van begeleiding en zorg ten behoeve van matig slechthorende baby s en peuters. - Onderzoek naar de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen met een cochleair implantaat. - Ontwikkelen van een methodiek voor de behandeling en begeleiding van dove en slechthorende cliënten en hun families. Jaardocument

11 - Onderzoek naar passend onderwijs voor kinderen met esm (speerpuntscholen). - Onderzoek naar de ouder-kind interactie bij kinderen met een cochleair implantaat. Publicaties - K. Wiefferink, N. Uilenburg, J. Sluijmers, J. Colenbrander. (2011). Signalering, diagnostiek en behandeling van kinderen met spraak-taalproblemen in Amsterdam. Tijdschrift JGZ, 43(3), C. van Schie, R. Rip, M. van Denderen, K. Wiefferink, N. Uilenburg. (2011). Tijdig signaleren van spraak-taalproblemen bij JGZ Kennemerland. Tijdschrift JGZ, 43(3), B. Vermeij, K. Wiefferink, M. Wijs. (2011). Monitoren van de behandeling voor kinderen met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden. Van Horen Zeggen, 52, B. Vermeij. (2011). Hersenonderzoek in ons werkveld; dichterbij dan je denkt Van Horen Zeggen, 52, Kouwenberg, M., Rieffe, C., & Theunissen, S.C.P.M. (2011). Intrapersonal and interpersonal factors related to depression in DHH youngsters. International Journal of Mental Health & Deafness - Theunissen, S.C.P.M., Rieffe, C., Kouwenberg, M, Soede, W., Briaire, J.J., & Frijns, J..H.M. (2011). Depression in hearing-impaired children. Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 75, 10, Presentaties - Karin Wiefferink. Spraak- en taalproblemen en sociaal-emotionele ontwikkeling. Landelijke BOSK dag: meer dan woorden kunnen zeggen. Utrecht, 26 maart Karin Wiefferink. Spraak-/taalproblemen: de gevolgen voor emotionele ontwikkeling en sociaal functioneren. Symposium Spreken we dezelfde Taal? Utrecht, 31 maart Karin Wiefferink, Huub van der Bergh. Monitoren van effecten van behandeling bij kinderen met esm. Uitwisselingsdag Koninklijke Auris Groep en OTS UIL, 21 april C.H. Wiefferink, L. Ketelaar, C. Rieffe. Emotion recognition in young children with CI. 10 th European Symposium on Pediatric Cochlear Implantation. Athene, mei R.B. van der Zee, C.H. Wiefferink, A. Smeijers. Quality of life in adolescents with CI. 10 th European Symposium on Pediatric Cochlear Implantation. Athene, mei E. Dirks, K. Schlangen, M. Langereis, H. Knoors. (2011) CI en ouder-kind interactie. Siméa Congres 7 en 8 april E. Dirks, J. Hoek (2011) Begeleiding en zorg ten behoeve van matig slechthorende baby s en peuters. Siméa Congres 7 en 8 april E. Dirks en F. Mollee (2011). Passend onderwijs voor esm kinderen. Siméa Congres 7 en 8 april M. Langereis, E. Dirks en H. Knoors. Cochlear implantation: parental stress and effect on parent-child interaction. Athene, mei Dirks, E. en Emmerik, H. Oog en oor voor het jonge SH-kind. Presentatie op de Foss dag, Utrecht, 5 november Rosanne van der Zee, Karin Wiefferink. Kwaliteit van Leven bij dove/slechthorende kinderen. Simea. Lunteren, 7 april B.A.M. Vermeij, M. Wijs-van Lonkhuijzen. Het ontwikkelen van een volgsysteem voor esm en SH kinderen die bij de NSDDSK in begeleiding/behandeling zijn. Siméa Congres 7 en 8 april 2011 B.A.M. Vermeij. (2011), C.H. Wiefferink, L. Ketelaar, C.Rieffe (2011). Empathy in toddlers with a cochlear implant. European Symposium on Peadiatric Cochlear Implantation. Athene, mei B. Vermeij. Gezinsbegeleiding voor allochtone ouders van kinderen met een cochleair implantaat. Kentalis Kennisdag D/SH, 1 november Rieffe, C. (2011). Sociaal-emotioneel functioneren in kinderen met gehoorverlies. Kentalis kennisdag Auditief Communicatief Verstandelijk Beperkten/Doofblindheid (ACVB/DB), Lunteren, Sept Rieffe, C. (2011). Emoties spreken voor zich; emotionele ontwikkeling bij dove kinderen. Symposium CORA, vereniging dovenscholen in Vlaanderen, Gentbrugge, May Rieffe, C. (2011). Emoties als communicatie middel: dove kinderen en hun emotionele ontwikkeling. Plenaire lezing, Simeacongres, Lunteren, April Rieffe, C. (2011). Emoties spreken duidelijke taal. Plenaire lezing op symposium Meer dan woorden kunnen zeggen over de relatie spraak-taal en sociaal - emotionele ontwikkeling, Werkgroep Spraak-/taalstoornissen, BOSK, Vereniging van motorisch gehandicapten en hun ouders, Utrecht, March 26. Jaardocument

12 - Rieffe, C. (2011). Hoe meet je emotionele competentie bij kinderen met gehoorproblemen. Symposium CORA, vereniging dovenscholen in Vlaanderen, Gentbrugge, May Rieffe, C., Wiefferink, C., Theunissen, S., Kouwenberg, M., & Frijns, J. (2011). The own and others emotions in adolescents with CI or hearing aids. European Symposium on Pediatric Cochlear Implantation (ESPCI), Athens, Greece, May Posters - Karin Wiefferink, Alex Hoetink, Sarah Kaldenbach. A review of the literature on the effect of counseling and sound therapy on tinnitus. X International Tinnitus Seminar. Florianopolis, maart Sarah Kaldenbach, Alex Hoetink, Karin Wiefferink. Functionality and Efficiency of Differently Structured Tinnitus Education Programs (FEDSTEP): a randomized controlled trial. X International Tinnitus Seminar. Florianopolis, maart Alex Hoetink, Sarah Kaldenbach, Karin Wiefferink. Functionality and Efficiency of Differently Structured Tinnitus Education Programs (FEDSTEP) Pilot Study. X International Tinnitus Seminar. Florianopolis, maart Onderwijs Afdeling O&O verzorgt jaarlijks gastcolleges over neonatale gehoorscreening aan de Stichting Audiologische Opleidingen in Utrecht. Ook wordt jaarlijks een interactieve scholing verzorgd over neonatale gehoorscreening aan studenten van de opleiding Algemene Gezondheidswetenschappen van de VU. Daarnaast wordt in samenwerking met collega s van het audiologisch centrum het vak Psychologie verzorgd voor de opleiding tot audiologieassistent van de Stichting Audiologische Opleidingen. In 2011 hebben twee studenten Algemene Taalwetenschappen, één student Pedagogiek en één student van de SPW-opleiding, stage gelopen bij de afdeling O&O. Overig Bernadette Vermeij, medewerker van O&O, is redactielid van het tijdschrift Van Horen Zeggen. Noëlle Uilenburg participeert in het project Evidence based richtlijnontwikkeling voor etiologische diagnostiek bij slechthorende kinderen dat in opdracht van de Vereniging Klinische Genetica Nederland (VKGN) wordt uitgevoerd. Haar rol daarin richt zich op de behoefte aan informatie en counseling onder ouders. Evelien Dirks is in 2011 bestuurslid van de werkgroep aangaande gehoor en communicatieve beperkingen. Daarnaast is Noëlle Uilenburg lid van de Simea congrescommissie, een commissie verbonden aan de vereniging Simea. Jaarlijks organiseert deze commissie het Simeacongres in de Werelt in Lunteren. Evelien Dirks is in 2011 bestuurslid van de Werkgroep Auditief Gehandicapten van het NIP. 2.4 Samenwerkingsrelaties In deze paragraaf vermelden we allereerst de samenwerkingsrelaties waarmee we een (juridische) samenwerking of convenant mee zijn aangegaan. Vervolgens komen de andere, meer informele samenwerkingsvormen aan bod. De strategie van de NSDSK is gericht op samenwerking binnen een grote diversiteit aan netwerken. We hechten eraan ook deze samenwerkingsrelaties in het jaardocument te vermelden. Partners in Verstaan De bestuurders van Pento, de Koninklijke Auris Groep en de NSDSK hebben in 2010 de alliantie Partners in Verstaan bezegeld met een intentieverklaring. Eind 2011 hebben de respectievelijke Raden van Toezicht goedkeuring gegeven aan de oprichting van de coöperatie Partners in Verstaan. De coöperatie is in maart 2012 van start gegaan. De Koninklijke Auris Groep, NSDSK en Pento werken reeds enkele jaren samen in Partners in Verstaan. In mei/juni 2011 hebben de bestuurders van de drie partners in de nota Borgen en versterken hun voornemen vastgelegd om de samenwerking te intensiveren en een aantal inhoudelijke en (ten dele) strategische functies onder te brengen in een coöperatieve vereniging. In 2011 is hiertoe een Werkplan 2012 Coöperatie Partners in Verstaan U.A. opgesteld. Hierin is aangegeven welke zaken de bestuurders in 2012 samen gaan ondernemen. De hoofdzaken: inrichten van de structuur van de coöperatie met een bestuur, een aanjaagteam en drie secties; inhoudelijke activiteiten vanuit de sectie Onderzoek en Innovatie, de sectie Zorg en de sectie Audiologie; aandacht Jaardocument

13 voor de thema's Kwaliteitszorg en de Keten Onderwijs Zorg Audiologie, twee themaconferenties verspreid over het jaar en een congres rond de jaarwisseling 2012/2013. Convenanten/intentieverklaringen Afgesloten convenanten in 2011: Convenanten voor samenwerking met UMC Utrecht, Nijmegen en AMC; Intentieverklaring zorg-onderwijsketen Hilversum; Samenwerkingsovereenkomst Project VTO+. Regionale en landelijke ketenpartners Regionale ketenpartners De NSDSK werkt zowel vanuit het ACHN als de Gezinsbegeleiding in diverse regio s met veel ketenpartners samen. De NSDSK ziet het als haar taak om de keten rondom het dove en slechthorende kind of het kind met esm in kaart te brengen en het zorgaanbod onderling af te stemmen; kennis te verspreiden; hiaten op te vullen en overlappingen te bespreken. De keten van het ACHN bestaat o.a. uit KNO-artsen, audiciens, huisartsen, consultatiebureaus, logopedisten, verstandelijke gehandicaptenzorg en jeugdhulpverlening. Met deze verschillende disciplines wordt op verschillende terreinen samengewerkt en afgestemd o.a. op basis van het NOAHprotocol en de veldnorm. De Gezinsbegeleiding werkt samen met logopedisten(praktijken), VTO-teams, MEE en kinderdagverblijven. Ook wordt er samengewerkt met diverse instellingen voor jeugdhulpverlening, zoals Spirit, Parlan en MOC t Kabouterhuis. Met MOC t Kabouterhuis en het VTO-team Amsterdam wordt op organisatieniveau samengewerkt. De samenwerking is gericht op het signaleren en diagnosticeren van jonge kinderen woonachtig in Amsterdam met gedragsproblemen, ontwikkelingsproblemen en/of spraak/taalproblemen. In december van het verslagjaar is deze samenwerking vastgelegd in een overeenkomst. Jeugdgezondheidszorg organisaties In 2011 werden in opdracht van onderstaande instellingen door de afdeling Vroegtijdige Onderkenning Gehoorstoornissen diensten verleend bij de uitvoering van de neonatale gehoorscreening: Zorggroep Almere, GGD Midden Nederland, GGD Zuid Holland Noord, GGD Zuid Holland WestGGD Twente, Careyn Kraamzorg BV, Carinova, Stichting JGZ Drechtsteden, Stichting Zorgbeheer De Zellingen, De Zorgboog Jeugdgezondheidszorg, Florence, GGD Friesland, GGD Amsterdam, GGD Gooi en Vechtstreek, GGD Groningen, GGD IJsselland, GGD Kennemerland, GGD Regio Nijmegen, GGD Zaanstreek Waterland, GGD Zeeland, Stichting GroenekruisDomicura, Icare Jeugdgezondheidszorg, JGZ Kennemerland, Kruiswerk West-Veluwe, MeanderGroep Zuid-Limburg, Jong Florence, Stichting Thuiszorg Midden Gelderland, CJG Rijnmond, GGD Hollands Noorden, Orbis Thuiszorg, Rivas Zorggroep, RIVM, Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra, Stichting Thuiszorg & Maatschappelijk Werk Rivierenland, Thuiszorg Pantein, Thuiszorg West-Brabant, Valent, Vérian, RDOG (GGD midden Holland), Vivent, Yunio, Groene Kruis Jeugdgezondheidszorg, Zorggroep Oude en Nieuwe Land, Thebe Jeugdgezondheidszorg BV, ZuidZorg, Wit Gele Kruis Aruba, Jeugdgezondheidszorg Curaçao. In het kader van de neonatale gehoorscreening heeft de NSDSK in 2011 trainingen gegeven aan uitvoerders van de neonatale gehoorscreening. Bovendien ondersteunde de NSDSK de JGZ bij de coördinatie van de neonatale gehoorscreening en fungeerde zij als helpdesk. De NSDSK heeft ook de kwaliteitsmonitoring gedaan voor een aanzienlijk deel van de JGZ-organisaties. Dit vond plaats in de vorm van het per kwartaal of per halfjaar toetsen van de resultaten van de neonatale gehoorscreening aan de kwaliteitseisen op organisatie- en op screenersniveau. Verder wordt door het ACHN samengewerkt met de regionale JGZ-instellingen. Deze verwijzen kinderen door voor multidisciplinaire diagnostiek. Met de jeugdartsen is regelmatig overleg. Met het VTO-team van de afdeling JGZ van de GGD van Amsterdam wordt samengewerkt in het bouwen van een diagnostisch programma voor kinderen met complexe ontwikkelingsproblematiek. MOC t Kabouterhuis is partner in deze samenwerking. Met JGZ Kennemerland wordt intensief samengewerkt. De afdeling O&O heeft deze organisatie in 2009 ondersteund bij de invoering van het nieuwe protocol taalsignalering. Na een succesvolle pilot werd dit protocol in de gehele organisatie ingevoerd. In 2011 is de samenwerking voortgezet en zijn de bevindingen van de nieuwe werkwijze vergeleken met de oude werkwijze. Hiervan is verslag gedaan in een artikel dat gepubliceerd is in het Tijdschrift Jeugdgezondheidszorg. Jaardocument

14 CI-teams Een CI (Cochleair Implantaat) is een elektronische prothese waarmee geluid wordt omgezet in elektrische pulsen die de gehoorzenuw stimuleren. Hierdoor kunnen kinderen/volwassenen die geen of een beperkt restgehoor bezitten, opnieuw klanken, geluiden en spraak leren waarnemen. De NSDSK participeert in twee CI-teams in Amsterdam: het team van het VUmc en het AMC. De operatie vindt plaats in het VUmc of het team van het AMC. Een deel van de diagnostiek, de training en de begeleiding van kinderen en hun ouders, voor en na de operatie, vindt plaats bij de NSDSK. Naast deze beide CI-teams in Amsterdam, waar de NSDSK onderdeel uitmaakt van het team, wordt samengewerkt met de CI-teams van Leiden, Utrecht en Nijmegen. De rol van de NSDSK bij deze teams bestaat uit de voor- en nazorg die vanuit de afdeling Gezinsbegeleiding wordt verleend. Met Nijmegen zijn in 2010 al samenwerkingsafspraken vastgelegd, in 2011 is dit gebeurd met UMC Utrecht, UMC St Radboud Nijmegen en AMC. Het VUmc zal in 2012 volgen. Ziekenhuizen Met KNO-afdelingen van ziekenhuizen in de regio wordt samengewerkt middels verwijzingen over en weer. Dit geldt overigens ook voor andere medisch specialisten, huisartsen, consultatiebureaus, etcetera. Verder is er een intensieve samenwerking met logopedisten in de regio en met de audiciens. Gemini Ziekenhuis Den Helder In samenwerking met de KNO-afdeling van het Gemini Ziekenhuis in Den Helder wordt gehoordiagnostiek gedaan op die locatie door medewerkers van het ACHN. AC VUmc/ Kennemer Gasthuis In het Kennemer Gasthuis te Haarlem wordt in samenwerking met het Audiologisch Centrum VUmc onderzoek gedaan op het terrein van gehoordiagnostiek en revalidatie (technisch) van volwassenen en gehoordiagnostiek bij kinderen vanaf 2,5 a 3 jaar. Landelijke beleidscommissie Gezinsbegeleiding Met de zes andere instellingen voor gezinsbegeleiding werkt de NSDSK samen binnen deze commissie. In 2011 is er een bijeenkomst geweest met afgevaardigden van de FODOK en de FOSS waar de nieuwste ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor gezinsbegeleiding zijn besproken. Daarnaast is de doelstelling van de beleidscommissie herschreven en is de vorm aangepast. Sigra De vereniging Sigra is het algemene samenwerkingsverband van de zorginstellingen die werken voor Amsterdam/Diemen en omstreken. De NSDSK is geen lid, maar participeert in de commissie Kindzorg van de Sigra. Collega-organisaties auditief-communicatief Pento en Koninklijke Auris Groep (Partners in Verstaan) De NSDSK werkt binnen Partners in Verstaan op een aantal activiteiten samen met Pento en de Koninklijk Auris Groep. Er zijn gezamenlijke initiatieven ontplooid in het AC Utrecht en is er samengewerkt in de ketenvorming in t Gooi. Ook is er een uitwisseling tussen de organisaties voor het primaire proces geweest. Verder is er samenwerking op onderzoeks- en ontwikkelprojecten: Op dit moment loopt het project Matig Slechthorende Kinderen. Pento is hierin een actieve onderzoekspartner. Zij levert zowel een inhoudelijke bijdrage aan het project als cliënten die deel uitmaken van het onderzoek. Kinderen met een CI die bij de Koninklijke Auris Groep in begeleiding zijn, participeren in het onderzoek naar de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen met een CI. In 2011 is er een vervolg gegeven aan de samenwerking op het gebied van het monitoren van kinderen. Kentalis Met Kentalis heeft de NSDSK afspraken vastgelegd over afstemming van de onderzoeksagenda en uitwisseling van de resultaten. In 2011 ontwikkelden medewerkers van PonteM (onderzoeksinstituut van Kentalis) en de afdeling O&O van de NSDSK twee onderzoeksprojecten. In 2012 zullen mogelijkheden verkend worden om de onderzoeksprojecten te financieren. In de regio wordt waar nodig en mogelijk in de keten samengewerkt met Kentalis zorg en onderwijs (Signis school, zie hieronder). Jaardocument

15 Programmaraad Auditief/Communicatief In het kader van het project Verbindend Vernieuwen participeert de NSDSK in de programmaraad Auditief Communicatief. Deze programmaraad is onderdeel van de Stichting Expertise ZG en adviseert het bestuur over een aantal zaken: het gezamenlijk onderzoeksprogramma; het gezamenlijk opleidingsprogramma; ontwikkelen gezamenlijke standaarden. Daarnaast adviseert de programmaraad het bestuur van de Stichting Expertise ZG over de besteding van onderzoeksmiddelen, die voor onze sector beschikbaar zijn. Hiervoor is een budget van ongeveer ,-- per jaar beschikbaar. Scholen Professor van Gilseschool, Haarlem Met de Professor van Gilseschool wordt samengewerkt in Haarlem, Beverwijk en Hoofddorp. In deze plaatsen wordt samengewerkt in het realiseren van de keten vroegsignalering, diagnostiek, behandeling, onderwijs van kinderen met auditieve of communicatieve beperkingen. Daarnaast werkt O&O samen met de Professor van Gilseschool in het onderzoek naar de effecten van zogenaamde speerpuntscholen esm in Haarlem. De Weerklank, Leiden Samen met De Weerklank is in 2011 de behandelgroep in Leiden vormgegeven, waarbij de AED een belangrijke rol heeft gespeeld. Zowel op inhoudelijk gebied als bij de doorverwijzen van de kinderen wordt met De Weerklank goed samengewerkt. Alexander Roozendaalschool, Amsterdam Ook met de Alexander Roozendaalschool werkt de NSDSK nauw samen om de bovenstaande keten te versterken. Er is toegewerkt naar het vastleggen van het doel van de samenwerking in een convenant wat verder wordt uitgewerkt in samenwerkingsafspraken. Burgemeester De Wildeschool Met de Burgemeester de Wildeschool wordt samengewerkt in Noord-Holland Noord in het realiseren van de keten vroegsignalering, diagnostiek, behandeling, onderwijs van kinderen met auditieve of communicatieve beperkingen. Door het ACHN wordt op de Burgemeester de Wildeschool de audiologie verzorgd. Stichting Brede Scholen Haarlemmermeer De locatie Hoofddorp is gevestigd in een pand van de Brede Scholen Haarlemmermeer. De intentie is om ook daar de samenwerking vorm te geven met onder andere de kinderopvangorganisatie. De NSDSK werkt naast de genoemde scholen samen met verschillende scholen in Noord-Holland en Utrecht (b.v. Prof. H. Burgerschool Amsterdam; Signis Amsterdam (Kentalis), Prof. Groenschool Amersfoort, Bertha Muller School Utrecht). De samenwerking bestaat op kindniveau uit het informeren van ouders over de scholen en vervolgens zorgen voor een goede overdracht naar de scholen. Met de Burg. De Wildeschool en Signis vindt naast overleg over de overdracht afstemming van zorg plaats. Op organisatieniveau geeft NSDSK cursussen aan schoolteams (gebarentaal). Landelijke (koepel)organisaties Stichting Samenwerkende Instellingen Auditief en/of Communicatief beperkten (SIAC) De NSDSK is lid van het SIAC. De directeur/bestuurder is lid van het bestuur. Het SIAC beoogt de landelijke belangen van de sector auditief en of communicatief te behartigen. In 2011 heeft VWS aan SIAC, samen met Vivis (samenwerkende instellingen voor visueel beperkten) opdracht gegeven tot het project Verbindend Vernieuwen. In dit project wordt samen met de verschillende veldpartijen, zoals cliëntenorganisaties, centraal indicatieorgaan (CIZ), Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) gewerkt naar een nieuw systeem van bekostiging, zowel van de zorg als van de (sectorspecifieke) expertise. De NSDSK participeert in de stuurgroep en in verschillende werkgroepen. Voor de expertisefunctie is de Stichting Expertise ZG opgericht. De directeur/bestuurder vertegenwoordigt in het bestuur van de SIAC de stichtingen Gezinsbegeleiding Zuid-Oost Nederland ZON) en Midden-Oost Nederland (MON) en de GGMD. Jaardocument

16 Federatie van Nederlandse Audiologische Centra (Fenac) De Fenac maakt zich sterk voor haar leden, de audiologische centra in Nederland. Dat kan de Fenac alleen met een actieve bijdrage van haar leden. De NSDSK heeft een actieve rol gespeeld bij deze belangenbehartiging. Belangrijke onderwerpen waren bijvoorbeeld: de transitie naar prestatiebekostiging die in 2012 ook voor de audiologische centra ingaat, de kwaliteitsindicatoren die voor en door de branche opgesteld werden en de ketensamenwerking in het kader van de hulpmiddelenverstrekking. Expertisecentrum Kind en Ontwikkeling Het Expertisecentrum Kind en Ontwikkeling is een samenwerkingsverband tussen de Vroegtijdige Onderkenning Gehoorstoornissen (VOG) en Onderzoek en Ontwikkeling (O&O), de Stichting Tijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (TOV) en de Stichting Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek (VWO). Het expertisecentrum bestaat uit een website bedoeld als portal om mensen met vragen voor het Expertisecentrum Kind en Ontwikkeling naar de juiste organisatie te verwijzen. In 2011 heeft de stichting VWO besloten om haar activiteiten over te dragen aan het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ). Het Expertisecentrum Kind en Ontwikkeling en de Stichting Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek zullen in navolging worden opgeheven in Vereniging Gehandicapten Nederland (VGN) De VGN behartigt de belangen van de (AWBZ-gefinancierde) gehandicaptenzorg, waar de zintuiglijk gehandicaptenzorg onderdeel van uitmaakt. Op het gebied van kwaliteitsontwikkeling maakt de NSDSK gebruik van de geboden ondersteuning. De NSDSK is lid van de adviescommissie Jeugd van de VGN. Tevens heeft de bestuurder deel uitgemaakt van de selectiecommissie van nieuwe bestuursleden. HoorPlatform De NSDSK participeert in het HoorPlatform. Dit is een initiatiefgroep die is gestart door belangrijke aanbevelingen uit het RGO-rapport Advies Gehooronderzoek: Gehoor voor het Gehoor (RGOpublicatie 43, 2003) om te komen tot een centrale onderzoeksprioritering waarin de samenwerking tussen verschillende instellingen en disciplines bevorderd wordt, hetgeen de kwaliteit en implementatie van onderzoeksresultaten alleen maar ten goede kan komen. Nederlands Centrum Jeugdgezondheid Per 1 oktober 2010 is het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) als zelfstandige stichting van start gegaan. Het is de missie van het NCJ om de fysieke, psychische en sociale gezondheid van kinderen in Nederland te bevorderen door het optimaliseren van de publieke zorg voor de jeugd. Het NCJ verbindt iedereen die kan bijdragen aan de jeugdgezondheid. Noëlle Uilenburg is medeuitvoerder van een project in samenwerking met het NCJ, waarin de implementatie van een uniforme taalsignalering wordt bestudeerd ter voorbereiding op landelijke implementatie. Universiteiten/onderzoeksinstellingen Universiteit van Amsterdam In 2011 heeft een masterstudent Orthopedagogiek haar stage gelopen bij de NSDSK. Daarnaast is er een onderzoek uitgevoerd door een bachelorstudent Pedagogiek van de Hogeschool van Amsterdam. Universiteit Leiden/LUMC Sinds 2010 heeft de NSDSK met de Universiteit Leiden een bijzondere leerstoel naar Sociale en emotionele ontwikkelingen bij kinderen met auditieve en/of communicatieve beperkingen. De NSDSK is in 2008 samen met de Universiteit Leiden (sectie Ontwikkelingspsychologie van de faculteit der Sociale Wetenschappen) en de afdeling KNO van het LUMC gestart met een onderzoek naar de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen met een CI. Hiervoor hebben we subsidie gekregen van ZonMw. Het doel van het onderzoek is met een volgsysteem het verloop van de sociale en emotionele ontwikkeling in kaart te brengen en het effect hiervan op de ontwikkeling van symptomen van psychopathologie. In 2011 is deze samenwerking gecontinueerd. VUmc Met het VUmc verzorgt de NSDSK een gezamenlijke opleiding tot audioloog. NSDSK en VUmc hebben in 2010 uitgesproken meer te willen samenwerken in onderzoeksprojecten. Ondanks de wil en goede voornemens is er nog weinig concreet gestalte gegeven aan deze samenwerking. Jaardocument

17 Patiënten-/ cliëntenorganisaties De NSDSK hecht grote waarde aan de inbreng van ouders bij de zorg en het onderzoek. Er wordt daarom regelmatig een uitwisseling met de ouderverenigingen georganiseerd. In 2011 heeft een uitwisseling met de FODOK (Nederlandse Federatie van Ouders van Dove Kinderen) en de FOSS (Nederlandse Federatie van Ouders van Slechthorende kinderen en van kinderen met Spraaktaalmoeilijkheden) plaatsgevonden over o.a. het aangepaste taalbeleid van de NSDSK. Om de samenwerking te versterken met FODOK, FOSS en NVVS heeft het bestuur van Partners in Verstaan besloten om de cliënten van Partners in Verstaan de mogelijkheid te bieden kennis te maken met de cliëntenverenigingen via een gratis lidmaatschap van een jaar. Per 1 januari 2012 is deze mogelijkheid geïntroduceerd. Overheid (en RIVM) Met lokale overheden van locaties van de NSDSK wordt contact onderhouden. Gemeentes zijn op de hoogte van de (lokale) activiteiten door de NSDSK en ondersteunen zonodig bij het vinden van geschikte ruimte voor de behandelgroepen. NSDSK werkt nauw samen met het RIVM Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CvB) bij de neonatale gehoorscreening. Noëlle Uilenburg zit oa in de programmacommissie die vanuit het CvB is opgericht ter ondersteuning van de neonatale gehoorscreening. Ook verzorgt NSDSK jaarlijks de verzameling en aanlevering van geanonimiseerde gegevens van de gehoorscreening voor de monitoring van de neonatale gehoorscreening. Ten slotte voert de NSDSK onderzoeksopdrachten uit voor het RIVM CvB. Platform Vroegsignalering Taalachterstand De directeur/bestuurder van de NSDSK participeert in het platform Vroegsignalering Taalachterstand om landelijk een uniforme signalering van een vermoeden van taalachterstand in te voeren. Hiertoe is een protocol beschikbaar waar de JGZ Kennemerland succesvolle resultaten mee bereikt heeft. Met de nieuwe werkwijze werden niet alleen significant meer kinderen doorverwezen naar het AC, ook bleken deze kinderen bijna allemaal een taalontwikkelingsprobleem te hebben. Onderzoek heeft aangetoond dat door een systematische screening 40% meer kinderen kunnen worden opgespoord, waardoor er uiteindelijk jaarlijks 2500 kinderen minder in het speciaal onderwijs terechtkomen (30%). In 2011 heeft het NCJ de opdracht gekregen om via proefimplementatie te streven naar landelijke implementatie van het protocol. De NSDSK en het NCJ voeren deze opdracht gezamenlijk uit. Door systematische screening 2500 kinderen minder in speciaal onderwijs (30%). NCJ streeft naar landelijke implementatie van het protocol. De NSDSK en het NCJ voeren deze opdracht gezamenlijk uit. Kapitaalverschaffers In 2011 werd een aantal ontwikkel- en onderzoeksprojecten uitgevoerd door de afdeling Onderzoek en Ontwikkeling gefinancierd door fondsen. Het ontwikkel- en onderzoeksproject Begeleiding en zorg ten behoeve van matig slechthorende baby s en peuters ( ) wordt gefinancierd door het VSBfonds en Stichting Fonds voor het dove en slechthorende kind. Het onderzoeksproject Ontwikkelen van een volgsysteem van de sociale en emotionele ontwikkeling bij kinderen met een cochleair implantaat ( ) wordt gefinancierd door ZonMw. Het onderzoeksproject naar de effectiviteit van het ouderprogramma Target Word wordt deels gefinancierd door het Fonds NutsOhra ( ). Jaardocument

18 3 Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering 3.1 Normen voor goed bestuur Uitgangspunt bij het handelen van de Raad van Bestuur van de NSDSK is de Zorgbrede Governancecode. Het bestuur van de NSDSK en het toezicht hierop is in overeenstemming met de eisen van de Zorgbrede Governancecode. De voorzitter van de Raad van Toezicht was tevens vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van het VUmc (tot 1 september 2011). Het onderdeel van het VUmc waarmee de NSDSK samenwerkt, maakt geen onderdeel uit van diens portefeuille, waardoor verstrengeling van belangen is voorkomen. 3.2 Raad van Bestuur De NSDSK kent een eenhoofdige Raad van Bestuur: mw. drs. G.A. van den Brink. De bestuurstructuur voldoet aan de wettelijke transparantie-eisen volgens de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi). Dit is vastgelegd in de statuten van de organisatie en het vastgestelde beleid ten aanzien van verantwoordelijkheden en verantwoording. In het MT-reglement is vastgelegd hoe de verantwoordelijkheidsverdeling tussen bestuur en management is en hoe besluitvorming plaatsvindt. De bezoldiging van de bestuurder is conform de beloningscode bestuurders in de zorg en is vastgesteld door de Raad van Toezicht en wordt jaarlijks geëvalueerd. Relevante nevenfuncties van mw. drs. G.A. van den Brink 1. Raad van Toezicht Nederlands Gebarencentrum 2. Bestuursvoorzitter Stichting Expertisecentrum Kind en Ontwikkeling 3. Lid van de Adviescommissie Jeugd, VGN 4. Lid commissie Kindzorg, Sigra 5. Bestuurslid SIAC 6. Bestuurslid Stichting Expertise ZG 3.3 Raad van Toezicht Samenstelling Raad van Toezicht: 1. Prof. dr. T.J.F. Savelkoul, voorzitter Raad van Toezicht (vanaf 1 januari 2007) Hoofdfunctie: o Vicevoorzitter Raad van Bestuur VU medisch centrum tot 1 september 2011 o Directeur Jumelage Fundashon Mariadal Bonaire vanaf 1 september 2011 Nevenfuncties: o Raad van Toezicht KURIA o Lid van de Gezondheidsraad o Hoogleraar Stralingshygiëne Leids Universitair Medisch Centrum 2. Drs. G.J.M. de Cock, vicevoorzitter Raad van Toezicht (tot 1 juni 2011) Nevenfuncties: o Voorzitter bestuur Fenac (Federatie van Nederlandse Audiologische Centra), Utrecht o Voorzitter Bestuur Stichting Vervroegde Uittreding Ziekenfondsen, Zeist o Voorzitter Raad van Toezicht van twee Gezondheidscentra, Nieuwegein o Lid Raad van Toezicht van de Stichting Bibliotheek en Kunstuitleen, Nieuwegein o Lid Ledenraad Rabobank Utrecht - Nieuwegein 3. Dhr. P.S.N. Boots, lid Raad van Toezicht (vanaf 1 januari 2007) Hoofdfunctie: HR Director International Career Management bij Ageas o Bestuurslid Stichting Fonds voor het dove en slechthorende kind 4. Mw. drs. J.M. Schwencke, lid Raad van Toezicht (vanaf 1 januari 2007) Nevenfuncties: o Bestuurslid Stichting Fonds voor het dove en slechthorende kind Jaardocument

19 o Bestuurslid Stichting Oscar Nederland (multi-etnische stichting voor patiënten en dragers van sikkelcelanemie en thalassemie), Amsterdam 5. Prof. dr. R.A. Hira Sing, lid Raad van Toezicht (vanaf 29 september 2008) Hoofdfunctie: o Hoogleraar Jeugdgezondheidszorg bij het VU medisch centrum Sociale Geneeskunde Nevenfuncties: o Voorzitter Kenniscentrum Overgewicht o Voorzitter Stichting Tamarinde o Hoofdredacteur Tijdschrift JGZ 6. Mw. drs. H.L.H.M. Darley MHSA, lid Raad van Toezicht (vanaf 20 december 2010) Hoofdfunctie: o Interim manager St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein tot 1 december 2011 o Directeur Oxytone BV o Directeur Onderwijs & Opleidingen LUMC vanaf 1 december 2011 Nevenfuncties: o lid RvT Aveleijn (sinds april 2011) o lid bestuur Vrienden van het Hubrecht Instituut De Raad van Toezicht houdt toezicht op de strategie en prestaties van de NSDSK door een vastgesteld informatieprotocol. Voorafgaand aan het jaar keurt de raad het jaarplan inclusief de begroting goed. Hierin staan strategische afwegingen, speerpunten van beleid en voorgenomen doelstellingen voor de organisatie. Met halfjaarrapportages beoordeelt de raad de voortgang en de prestaties. Na afloop van het jaar keurt de raad het jaardocument goed, bijgestaan door een externe accountant. Gezien de omvang van de organisatie en van de raad wordt niet gewerkt met commissies. Het gesprek over strategie en risico s vindt op regelmatige basis plaats binnen het overleg tussen de Raad van Toezicht en de bestuurder. De Raad van Toezicht is zo samengesteld dat de leden onafhankelijk zijn ten opzichte van elkaar en de bestuurder en geen (deel)belangen vertegenwoordigen die een kritische opstelling in de weg zou kunnen staan. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen een onkostenvergoeding volgens vastgelegde afspraken. In de jaarrekening wordt deze vergoeding verantwoord. Interne beheersing en controle: hierover wordt de raad geïnformeerd door de bestuurder. Jaarlijks koppelt de accountant diens bevindingen over interne beheersing en controle terug aan de Raad van Toezicht. Deze bevindingen worden besproken met de bestuurder. Op 16 mei 2011 heeft de Raad van Toezicht in aanwezigheid van de externe accountant het jaardocument 2010 besproken en goedgekeurd. Jaarlijks beoordeelt de raad het functioneren van de bestuurder. De voorzitter en de vicevoorzitter voeren het jaargesprek met de bestuurder. Dit jaargesprek heeft op 7 maart 2011 plaatsgevonden. Aandacht is besteed aan het (externe) strategisch beleid, de ontwikkelingen in de organisatie en het bestuur, de participatie van de Raad van Toezicht binnen het bestuur van de Stichting Fonds voor het dove en slechthorende kind. De interne evaluatie binnen de Raad van Toezicht heeft eind 2010 plaatsgevonden en is gepland voor februari Per 1 juni 2011 is afscheid genomen van de heer De Cock. Als vice-voorzitter met de portefeuille financiën heeft hij veel betekend voor de NSDSK. Zijn opvolger, mevrouw Darley, is per 20 december 2010 als lid toegetreden. De Raad van Toezicht vergaderde in 2011 vijf maal in aanwezigheid van de bestuurder. Daarnaast waren de leden beschikbaar voor advies en consultatie voor de Raad van Bestuur. Twee leden van de Raad van Toezicht participeren namens de NSDSK in het bestuur van Stichting Fonds voor het dove en slechthorende kind. In 2011 is uitvoerig aandacht besteed aan de vorming van de samenwerking Partners in verstaan. Nadat in december 2010 een scenarioanalyse door de bestuurder is besproken, steunde de raad het voornemen om tot een verdere borging van de samenwerking te streven. Jaardocument

20 De nota Borgen en versterken is in mei goedgekeurd. De voorzitter is met de bestuurder aanwezig geweest bij een bespreking met de voorzitters Raad van Toezicht en bestuurders van Partners in Verstaan. Hier is de intentie tot verdere samenwerking uitgesproken. Twee leden van de raad (de heer Boots en de heer Savelkoul) namen vervolgens deel in de klankbordgroep Partners in Verstaan. In december verleent de Raad van Toezicht goedkeuring aan het bestuursbesluit om te komen tot oprichting - samen met de partners - van de Coöperatie Partners in Verstaan U.A. In februari heeft de Raad een gesprek gehad met de ondernemingsraad. Namens de raad is de heer Boots aanwezig geweest bij de cliëntenraad. Onderwerpen in het verslagjaar waren verder (onder meer) het plan van aanpak bij de nieuwe Governancecode, de uitkomsten van de externe audits naar medewerker- en cliënttevredenheid; de raad heeft zich geïnformeerd over het gevoerde kwaliteitsbeleid; het besluit huisvesting ACHN is goedgekeurd. 3.4 Bedrijfsvoering Planning- en controlecyclus Aan de hand van de planning- en controlecyclus wordt de bedrijfsvoering binnen de NSDSK gevoerd. De cyclus start met het verschijnen van het meerjarenplan en afgeleid daarvan de jaarlijkse kaderbrief, waarin de Raad van Bestuur de doelstellingen voor het komende jaar formuleert. Per afdeling wordt een jaarplan geschreven. De ingediende plannen worden besproken met de Raad van Bestuur. Dit kan leiden tot een bijstelling van de plannen. Aan de hand van de plannen wordt door de afdelingsmanager samen met de hoofd Bedrijfsvoering/controller een begroting gemaakt per afdeling. Na afronding van bovenstaand traject wordt de begroting vastgesteld door de Raad van Bestuur en door de Raad van Toezicht goedgekeurd. Aan het eindtraject staat het jaardocument waarin publiek verantwoording wordt afgelegd over het verslagjaar. Op grond van de vastgestelde begroting krijgt iedere afdelingsmanager een budget toegewezen. Bewaking vindt plaats door diverse rapportages. De NSDSK verzamelt en analyseert op verschillende niveaus managementinformatie. Het overzicht op de volgende pagina geeft op hoofdlijnen de managementinformatie aan. Tussen afdelingen en/of medewerkers vinden ook andere informatiestromen plaats. Kwartaalrapportage In de kwartaalrapportage legt de afdelingsmanager verantwoording af aan de Raad van Bestuur. In de betreffende rapportage wordt verantwoording afgelegd over de uitvoering van de plannen en ook over de feitelijke kosten en productieontwikkelingen van de afdeling. Halfjaarrapportage In de halfjaarrapportage wordt uitvoeriger dan in de kwartaalrapportage stilgestaan bij de behaalde resultaten mede in relatie tot het jaarplan. Er vindt een evaluatie en eventuele bijstelling plaats. De halfjaarrapportage wordt voorgelegd aan de Raad van Toezicht en besproken met de ondernemingsraad. Meerjarenbegroting Een raming van de ICT-investeringen en audiologische apparatuur over de periode 2008 tot en met 2012 is opgesteld. Deze ramingen zijn verwerkt in de begroting. Intern controleplan De NSDSK beschikt over een intern controleplan waarin de interne audits zijn opgenomen die in het kader van de jaarrekening worden uitgevoerd. Het interne controleplan is met de externe accountant besproken. Het betreft onder andere audits naar de betrouwbaarheid van de productieverantwoording van AWBZzorg en audiologische producten (AP), het inkoopproces, betalingen en de salarisadministratie. Tevens is er door de externe accountant een steekproef uitgevoerd op de patiënten- en personeelsdossiers. Vanuit deze steekproef waren geen nadere vragen. Kwaliteitsaudits Zie hoofdstuk 4.3 Algemeen kwaliteitsbeleid. Jaardocument