de Rotterdamse Bedrijvenscan de werkrevolutie is al begonnen! drs. Eleonora van der Steen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "de Rotterdamse Bedrijvenscan de werkrevolutie is al begonnen! drs. Eleonora van der Steen"

Transcriptie

1 de Rotterdamse Bedrijvenscan de werkrevolutie is al begonnen! drs. Eleonora van der Steen 3

2 recessie is: hard werken en scherp kijken naar de kosten

3 de Rotterdamse Bedrijvenscan de werkrevolutie is al begonnen! Investeren Rotterdamse Bedrijven in crisistijd in de gezondheid en de ontwikkeling van hun personeel? met tips voor een toekomstproof HR-beleid Eleonora van der Steen Training & Advies drs. Eleonora van der Steen 5

4 in krimp heb je totaal andere kwaliteiten nodig dan in groei

5 Managementsamenvatting Hebben Rotterdamse bedrijven last van de crisis? Investeren zij tijdens de crisis in de gezondheid en ontwikkeling van hun medewerkers? De eigen teruglopende orderportefeuille bracht twee Rotterdamse zzp-ers ertoe 32 Rotterdamse bedrijven vragen te stellen over effecten van de crisis en de economische recessie op hun personeelsbeleid. Uit hun resultaten blijkt dat driekwart van de geïnterviewde bedrijven last heeft van de crisis en veranderingen doorvoert in hun opleidingsbeleid. Hoewel de meeste bedrijven werken met gezondheidsbeleid heeft de helft een verzuimcijfer van boven het landelijk gemiddelde. Toenemende werkdruk, stress en baanonzekerheid spelen daar een rol in. Daarnaast zijn duurzame inzetbaarheid en flexibilisering van werk belangrijke onderwerpen. Bedrijven die als positief voorbeeld kunnen dienen bieden werk dat motiveert,steken energie in hun mensen en kijken over de landsgrenzen heen om opdrachten en mensen te verwerven. Recente literatuur laat zien dat deze bevindingen passen in het huidige tijdsbeeld: de snelle technologische veranderingen jagen een werkrevolutie aan die ook al in Rotterdamse bedrijven begonnen is: flexibilisering en individualisering van werk maar tegelijkertijd aandacht voor duurzame vormen van inzetbaarheid van mensen zijn thema s die organisaties daarbij op te lossen hebben. Permanente educatie en gezondheidsbeleid voor medewerkers zijn basisvoorwaarden om deze thema s het hoofd te kunnen bieden. In de resultaten zie je de effecten van maatschappelijke trends dus terug. Zowel in wat bedrijven als probleem of aandachtspunt noemen maar ook in hoe bedrijven er uit zien die weinig tot geen last hebben van de crisis. Die lijken de lessen van de veranderende omgeving al ter harte te nemen. Een toekomstproof bedrijf richt zich op co-creatie, hyperspecializatie en verbinding. Deze lessen kun je ook vertalen naar de toekomstproof medewerker, het geeft een duidelijke richting aan hoe een medewerker zich dient te ontwikkelen om duurzaam werk te vinden. 7

6 er wordt van ons gezegd: we geven een paraplu als de zon schijnt en halen m weg als het regent

7 Inhoudsopgave Managementsamenvatting Inhoudsopgave Wordt de soep zo heet gegeten als ze wordt opgediend? Het mes snijdt aan twee kanten Een bonte verzameling Resultaten: - Recessie - Opleidingsbeleid - Gezondheidsbeleid - Verzuimcijfer - Leeftijdsfasebewust Personeelsbeleid Trends bij Rotterdamse Bedrijven De werkrevolutie is in Rotterdam al begonnen! Wat betekenen deze veranderingen voor bedrijven en voor medewerkers Conclusies 12 tips voor een toekomstproof HR-strategie Literatuurlijst BIJLAGEN: I Presentatie Manhattan Hotel II Live in Zakendoen met... van BNR-nieuwsradio III Column in Algemeen Dagblad IV Bedrijven en functietitel geïnterviewden

8 voor de crisis kon je fruit vangen door je armen wijd te doen, nu moet je goed opletten waar het fruit uit de boom valt en dan nog kun je het missen.

9 Wordt de soep zo heet gegeten als ze wordt opgediend? We schrijven eind 2010: alles en iedereen in Nederland begint last te krijgen van de crisis. Crisis op het nieuws, in de krant, bij de kapper, op de radio. Mijn toenmalige zakenpartner jobcoach Inge Groenenberg ergerde zich groen en geel aan de sombere berichtgeving. Als je alles goed op je in liet werken werd je er zelf somber van. Natuurlijk zag ik als Arbeids- en Organisatiepsycholoog en fervent Financieel Dagbladlezer ook dat het slechter ging in Nederland. Bedrijven begonnen te reorganiseren, ICT-projecten stopten, mensen op tijdelijke aanstellingen kregen geen verlenging, bedrijven stelden een aannamestop in. En het werd moeilijker als zzp-er om opdrachten te krijgen. Wij vroegen ons af,ging het nu echt zo slecht in ons land? wordt de soep wel zo heet gegeten als ze wordt opgediend? En hoe is de situatie in ons eigen Rotterdam? Raakt de crisis de vele bedrijven die onze stad rijk is? Wat doet de crisis met onze klanten? De Rotterdamse Bedrijvenscan is geboren We besloten op onderzoek uit te gaan. Jobcoach Inge wilde weten of de crisis het voor haar moeilijker zou maken om coachopdrachten te krijgen. Als organisatiepsycholoog vond ik het belangrijk te weten of en hoe de crisis de mindset van mensen in bedrijven raakte. Blijven bedrijven investeren in de gezondheid en ontwikkeling van hun medewerkers? Kijken directeuren (HR)naar de middellange termijn of juist naar de korte termijn? Zien zij dat ze misschien nú een overschot aan medewerkers hebben, maar op de lange duur door de ontgroening en vergrijzing juist een tekort aan mensen? Kortom, twee zzp-ers die wilden weten hoe hun markt veranderde en die op zoek waren naar nieuwe kansen. De Rotterdamse Bedrijvenscan was geboren! Onze gesprekspartners Vanuit mijn jarenlange HR-ervaring wilde ik Directeuren of HR-managers interviewen. Zij zouden ons immers een goed beeld geven over hoe de crisis hun bedrijf en beleid raakte. We stelden ons tot taak minstens 25 heel verschillende Rotterdamse bedrijven te scannen. Dat zou een aardig beeld opleveren. Investeren in duurzame inzetbaarheid Naar onze mening is het voor bedrijven belangrijk om juist tijdens de crisis te investeren in duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Het gezond houden en opleiden van medewerkers zien we juist in deze tijd voor bedrijven als een slimme strategie. Hierdoor creëren deze bedrijven als de economie aantrekt en de arbeidsmarkt door de demografische ontwikkelingen een krapte laat zien, een 11

10 het ideaalbeeld van een leven lang leren dreigt verloren te gaan

11 doorslaggevende voorsprong op andere bedrijven. Onze centrale vraag werd dan ook: investeren Rotterdamse bedrijven in deze crisistijd in hun mensen? Personeelstekort op 10 januari 2013 meldt Rob van Gijzel -de burgemeester van Eindhoven- in zijn nieuwjaarstoespraak dat de economie van zijn regio onder druk staat door een tekort aan goed -technisch- personeel. 13

12 verzuimverlagende factoren die bedrijven noemen: "wortel op de balie" en wij geven onze medewerkers een kookboek

13 Het mes snijdt aan twee kanten De Rotterdamse Bedrijvenscan bood twee partijen voordeel. Bedrijven konden sparren met twee professionals,de professionals kregen een kijkje in de Rotterdamse bedrijvenkeuken. Inge Groenenberg en Eleonora van der Steen wilden bedrijven helpen hun focus op de middellange termijn te richten. Door hen te overtuigen te investeren in hun medewerkers. Zodat ze gezond en vitaal blijven en zodat ze flexibel en op meerdere plekken inzetbaar zijn. Dit zal bedrijven een concurrentievoordeel opleveren. Vanuit dat perspectief stelden zij de Rotterdamse bedrijven vier vragen. Heeft het bedrijf last van de recessie, zo ja hoe? Investeert het bedrijf in haar mensen met opleidingen/coaching, zo ja,gaat dit veranderen? Werkt het bedrijf met gezondheidsbeleid, zo ja, wat houdt dat in? En hoe hoog is het verzuimcijfer? Werkt het bedrijf met leeftijdsfase bewust personeelsbeleid? 15

14 werken met arbodienst wil niet zeggen dat het verzuimcijfer laag is

15 Een bonte verzameling Rotterdamse Bedrijven Omdat ik van koude contacten vrij makkelijk lauwe contacten kan maken werd het mijn taak om bedrijven te interesseren mee te doen aan de Rotterdamse Bedrijvenscan. Uiteindelijk vond ik 32 bedrijven bereid mee te doen. Het is een bonte verzameling uit verschillende sectoren zoals hotels, woningcorporaties,een luchthaven,ziekenhuizen, op-,en overslag, onderwijsinstellingen. Deze Rotterdamse bedrijven variëren op de volgende kenmerken: Grootte van één tot meer dan 1000 medewerkers. Profit vs non-profit 18 bedrijven uit de profit sector 14 bedrijven uit de non-profit. Man/vrouw verhouding In sommige van de geïnterviewde bedrijven werken voornamelijk mannen zoals bijvoorbeeld in het havenbedrijf, in de op-, en overslag en in de nutsbedrijven. In andere bedrijven werken voornamelijk vrouwen zoals in kinderopvang, thuiszorg, en ziekenhuizen. CAO Bedrijven met en zonder CAO. In bijlage IV vind je de volledige lijst van geïnterviewde bedrijven. 17

16 We schrijven 2013 en Nederland is in een balansrecessie uit: het Financiële Dagblad 11 mei 2013 De Nederlandse economie verkeert in een balansrecessie. Huishoudens en banken zijn druk doende hun huishoudboekjes op orde te krijgen en dat trekt een aanzienlijke wissel op de bedrijvigheid. Dat schrijft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in de gisteren gepubliceerde Artikel IV consultatie, de jaarlijkse doorlichting van de economie. De instelling rekent op een krimp van 0,5% in 2013.

17 Resultaten Last van de recessie Wat merken de Rotterdamse bedrijven van de Bijna 80 % van de Rotterdamse bedrijven die we interviewden gaf aan last te hebben van de crisis. De overige 20 % heeft (nog) geen last of geen last (meer) van de recessie. Onderstaande figuur geeft dit recessie? grafisch weer. Last van de recessie 23% ervaren geen last ervaren wel last 77% Wat merken Rotterdamse bedrijven van de recessie? Ja: Nee: Last van de recessie uit zich op verschillende manieren. Zo loopt in de cultuursector de subsidie onderwijs/zorg,overheid, sterk terug, zakelijke culturele dienstverlening instellingen, ziet media dat het vermarkten transport, van innovaties haven langer en industrie, duurt, IT, architecten Financiëlle in de instelling, accountancy evenementen vallen complexe branche, adviesdiensten hotellerie weg, in de evenementenbranche industrie en nutsbedrijven zien ze bezoekersaantallen teruglopen. Trends: Bedrijven Nog meer met een effecten sociaal van gezicht de crisis worden zakelijker Veel bedrijven zijn tegenwoordig zelf risicodrager voor de WW en het verzuim Geïnterviewde Rotterdamse Bedrijven merken op de volgende manieren de crisis: In deze worden krimpsituatie gekort heb op subsidies je totaal andere kwaliteiten nodig dan in een groei situatie ze hebben last van een omzetdaling ze reorganiseren, waarbij ze vaker medewerkers ontslaan de nieuwbouw/ vastgoedsector is ingestort ze hebben kleinere winstmarges ze merken dat de consumentenbesteding onder druk staat 19

18 Reorganisatie Kamer van Koophandel Uit: het Financiële Dagblad van 9 februari 2013 De Kamer van Koophandel sluit 25 kantoren. Het samenvoegen van de Kamer van Koophandel en innovatiecentrum Syntens leidt tot sluiting van 25 kantoren. Het aantal banen zal verminderen met ongeveer 735 tot 1495 in Daarbij zijn gedwongen ontslagen niet uit te sluiten. De fusie moet leiden tot een kostenbesparing van 80 miljoen EURO.

19 ze besteden meer tijd aan debiteurenbeheer veel bedrijven met een sociaal gezicht worden zakelijker veel bedrijven zijn risicodrager van Werkeloosheidswet en Zorgverzekeringswet geworden Er is geen doorstroom van personeel meer. Geen last van de crisis Er zijn ook bedrijven die aangeven géén last of geen last meer van de crisis te ondervinden. Zo heeft de luchthaven een toename in het aantal bestemmingen, het nutsbedrijf zet eenzelfde hoeveelheid water af -want water is immers een primaire levensbehoefte-, en is de hotellerie alweer aan het opkrabbelen. Architecten hebben risicospreiding toegepast door opdrachten in het buitenland te verwerven. IT-bedrijven geven aan dat er een toename is in het aantal webhosting opdrachten. Excellente presteerders Dat één op de vijf bedrijven géén last heeft van de crisis vind ik positief. Bij een aantal van deze bedrijven heeft dit niets te maken met de eigen inzet zoals bijvoorbeeld in de nutsbedrijven. En zo zal de vraag naar IT- dienstverlening alleen maar toenemen met de toenemende technologische ontwikkelingen. Dat daarentegen de architectenbureaus die we hebben geïnterviewd geen last hebben van de crisis is vooral aan hun eigen inbreng te danken. De kleine, wendbare organisatievorm, de blik naar buiten gericht, zoeken naar opdrachten in landen waar de recessie niet zo hard toeslaat, de goede reputatie en the excellence waarmee ze presteren. Toekomstige megasteden Een toekomstige trend is dat zich megasteden gaan vormen waar producten en diensten clusteren rond bepaalde sectoren. Kijken we naar Nederland dan is Eindhoven Valley onze eigen hightechregio en in Wageningen clustert de agrosector. Crisis in cultuur-, gezondheidszorg-, en overheidssector In de cultuursector zien we een voorbeeld van een heel efficiënte bedrijfsvorm. Een kleine vaste kern, met daaromheen een flexibele schil die al naar gelang de klantvraag, groter of kleiner wordt. Het harmonica-model. Deze bedrijven laten voorbeeldgedrag zien Zorgelijk vind ik de gezondheidszorg waar een toenemende vraag niet leidt tot stabilisatie of uitbreiding van diensten, maar waar beperking van budgetten juist tot krimp leiden. Dat heeft alles met politieke keuzes te maken. 21

20 Gemeenten Rotterdam en Groningen bestellen nieuwe ondergrondse containers met inzet Social Return van de site: Op vrijdag 5 april bekrachtigden de gemeenten Rotterdam en Groningen en Metaalbewerking Noord hun samenwerking. De gemeente Groningen investeert jaarlijks circa ,- in vervanging en uitbreiding van ondergrondse containers. Voor de komende vier jaar is niet gekozen voor een gebruikelijke aanbesteding, maar voor een samenwerking met Rotterdam. Zo kan optimaal gebruik worden gemaakt van Social Return: de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door de samenwerking wordt een groter inkoopvolume bereikt en daarmee een hogere inzet van Social Return.

21 Opvallend vind ik dat de overheidssector zoals bijvoorbeeld politie en gemeente grote efficiencyslagen maakt door regio s en/of diensten samen te voegen tot grotere gecentraliseerde organisaties. Ook de Kamers van Koophandel in Nederland kennen deze beweging. Social Entrepreneurship Een mooi voorbeeld van een combinatie tussen zakelijkheid en sociaal gezicht is de gemeentedienst waar het management social return on investment toepast: wij verkopen onze dienst aan jou als jij een aantal van onze mensen in dienst neemt voor de duur van deze klus. Zo kun je je als sociaal entrepreneur opstellen! Opleidingsbeleid Veranderingen in opleidingsbeleid 67% van de bedrijven geeft aan dat zij veranderingen doorvoert in het opleidingsbeleid. 33% geeft aan geen veranderingen door te voeren in het opleidingsbeleid. Onderstaande figuur geeft dit grafisch weer. Veranderingen in opleidingenbeleid 33% geen veranderingen veranderingen 67% Wat veranderen ze in opleidingsbeleid? ndering komt o.a. door: Rotterdamse bedrijven hebben minder budget per persoon. Ze leiden meer in eigen tijd op,waarbij het er budget bedrijf p.p., de meer kosten opleiden nog wel in betaalt eigen tijd en mensen, de medewerker e-learning investeert met haar eigen tijd. veranderingen Men maakt meer door: gebruik van e-learning. Opleiden wordt gekoppeld aan een reorganisatie of aan een dingen geregeld via CAO, binden en boeien (niet op bezuinigen) ds: 23

22 Daling in de verzuimcijfers 2012 door crisis uit: OR Rendement 1 februari 2013 Het verzuim onder werknemers daalde vorig jaar flink. In 2011 was het gemiddelde verzuim nog 4,5% en duurde het 25 dagen, in 2012 daalde dit naar 4,1% en 23 dagen. Aan de ene kant lijkt de crisis voor een afname van het verzuim te zorgen, omdat mensen bang zijn om hun baan te verliezen. Aan de andere kant lijkt de crisis ook tot meer verzuim te leiden vanwege de stress op het werk en in de privésituatie. Als gevolg van de financiële crisis geldt voor veel organisaties dat ze dezelfde hoeveelheid werk moeten verzetten met minder werknemers. Voor werknemers betekent dit een hogere werkdruk en minder mogelijkheden om hun werk te organiseren en verdelen. Naast hun zorgen over hun privésituatie waarin ze vaak ook te maken hebben met financiële druk, levert dit behoorlijk wat stress op met langdurig verzuim als gevolg. In 2012 viel één op de drie werknemers dan ook langdurig uit vanwege psychische klachten. In 2011 gold dit voor één op de vijf werknemers, zo blijkt uit onderzoek van arbodienst 365.

23 loopbaantraject. Leidinggevenden worden vaak nog wel getraind, maar ondersteunend personeel boet in. In alle gevallen kijken Rotterdamse Bedrijven scherper naar het nut van opleiden. Waarom geen veranderingen in opleidingsbeleid? Rotterdamse bedrijven noemen over het algemeen twee redenen waarom ze geen veranderingen doorvoeren in hun opleidingsbeleid. Omdat de CAO het niet toestaat bijvoorbeeld bij woningcorporaties is er het zogenaamde LOB-potje. Of omdat bedrijven hun personeel willen binden en boeien denk dan aan IT en nutsbedrijven. Korte termijn perspectief prevaleert Het is logisch te verwachten dat in een tijd van crisis bedrijven bezuinigen. Twee van de drie geïnterviewde bedrijven snoeit in investeringen in personeel zoals opleidingsbeleid. Een aantal bedrijven willen bezuinigen maar de CAO beperkt ze daarin. Het korte termijn perspectief prevaleert. Inzetten op duurzame inzetbaarheid in de crisis is van minder belang voor Rotterdamse bedrijven. Gezondheidsbeleid Gezondheidsbeleid 80% van de bedrijven werkt met gezondheidsbeleid. 20% werkt niet met gezondheidsbeleid. Onderstaande figuur geeft dat weer. werken met gezondheidsbeleid 20% werken niet met gezondheidsbeleid werken wel met gezondheidsbeleid 80% 25

24 Hogere werkdruk en minder aandacht voor balans uit: P&O Actueel (23 april 2013) Uit onderzoek van HayGroup blijkt dat ruim de helft (52 procent) van personeel aangeeft dat er onvoldoende capaciteit aanwezig is om het werk te verzetten. Meer dan een kwart van het personeel (27 procent) overweegt om binnen twee jaar het bedrijf te verlaten omdat zij van hun werkgever geen ondersteuning krijgen voor een goede werk-privébalans. Niet alleen de werkdruk lijkt te zijn toegenomen, ook de ondersteuning die bedrijven bieden om de balans te verbeteren, blijft achterwege. Dit mondt uiteindelijk uit in grotere ontevredenheid en kan tot lagere productiviteit leiden. Minder begrip bij Nederlandse werkgevers Nederlandse werkgevers hebben minder begrip voor de verhouding tussen werk en privé van hun medewerkers. In 2012 had 47 procent van de werknemers het gevoel dat de werk-privébalans van belang is voor de werkgever. In 2011 was dit nog 57 procent. Nederland loopt hierin achter op de rest van de wereld: in 56 procent van de gevallen hebben werknemers wereldwijd het gevoel dat werkgevers de balans tussen werk en privé respecteren. Bedrijven die flexibel zijn en ook nu rekening blijven houden met de balans, scoren beter op het vinden van talent.

25 Wat verstaan geïnterviewde bedrijven onder gezondheidsbeleid De geïnterviewde bedrijven hebben een brede opvatting over gezondheidsbeleid. Zij noemen de volgende punten: samenwerken met een arbodienst, voeren van preventief beleid zoals bijvoorbeeld nadenken over toekomstige functies (als werk fysiek te zwaar wordt); aandacht voor work/life balance zoals het uitvoeren van een enquete of vitaliteitsscan. Bedrijven noemen functionarissen die zij inzetten: bijvoorbeeld een projectleider gezondheid, een WIA adviseur,een bedrijfsmaatschappelijk werker of een ergocoach. Soms bieden bedrijven een programma als regie op je BMI of afvalbegeleiding voor hun medewerkers. Nog andere factoren die bedrijven noemen als onderdeel van hun gezondheidsbeleid: Work Ability index (het meten van werkvermogen van medewerkers) abonnement op sportschool,gratis pilates, fietsplan,gezonde voeding in kantine. Waarom geen gezondheidsbeleid? Geïnterviewde Rotterdamse bedrijven die niet met gezondheidsbeleid werken geven de volgende redenen: Zij doen dingen als het nodig is, zij bekijken zaken individueel. Of gezondheidsbeleid staat in de kinderschoenen Weinig aandacht voor leefstijl en preventie Inmiddels is het common practice om als bedrijf gezondheidsbeleid te voeren. Dat de meeste bedrijven daar slechts werken met een arbodienst onder verstaan had ik niet verwacht. Verbeteren van leefstijl en aandacht voor preventiebeleid zijn elementen waar de meeste bedrijven winst kunnen behalen. Een aantal bedrijven is bezig serieus werk te maken van preventieve gezondheid. Zoals het energiebedrijf met het Vitaliteitskompas, of zoals de zorginstelling die werkt met een projectleider gezondheid. Een ander positief voorbeeld is dat van de luchthaven die voor sommige functies preventief beleid voert zoals brandweerlieden nú al te laten nadenken over alternatief werk. Verzuimcijfer 57% van de geïnterviewde Rotterdamse bedrijven heeft een verzuimcijfer onder het landelijk gemiddelde van % heeft een verzuimcijfer boven het landelijk gemiddelde, van die 43% heeft 11% een verzuimcijfer boven de 9%. Het figuur op de volgende pagina laat dat zien. Bedrijven met een laag verzuim vind je in de hotellerie, architectenbureaus, één ziekenhuis, nutsbedrijf. Ttwee andere ziekenhuizen en de woningcorporaties hebben een verzuimcijfer tussen 4,5 27

26 Nieuwe vormen van opleiden: MOOC s Uit: DUB.nl (digitaal Universiteitsblad Universiteit Utrecht) Eerste Europese MOOC online Open Universiteiten uit elf landen slaan de handen ineen en lanceren vandaag het eerste Europese platform voor zogeheten massive open online courses (MOOC s). Het nieuwe portal moet een alternatief bieden voor de MOOC s van Amerikaanse durfkapitalisten. These courses can be fully taken online. They are open in the sense that they can be accessed by anyone anywhere as long as you have an internet connection, and that they are free of charge. And they are called massive because generally they go for large target groups.

27 Verzuim % onder landelijk gemiddelde (0-4,5%) 32% 57% boven landelijk gemiddelde (4,5-9%) boven landelijk gemiddelde ( vanaf 9%) en 9%. Een zorginstelling, een overheidsinstelling en een onderwijsinstelling hebben een bijzonder hoog verzuimcijfer dat boven de 9% uitkomt. Werk dat motiveert Wat zijn factoren die zorgen dat verzuim laag is? Werk dat aansluit bij iemands motivatie is over het algemeen een voorspeller van laag verzuim. Bedrijven met een laag verzuim zeggen bijvoorbeeld: wij hebben het soort opdrachten om je vingers bij af te likken. Bedrijven geven aan dat er een groot verschil is in verzuim tussen functiegroepen. In de zorgsector is bijvoorbeeld het verzuim bij artsen zeer laag en bij administratieve ondersteuners hoog. Beide voorbeelden verwijzen naar de positieve invloed van intrinsieke motivatie. Verzuim verlagende factoren die bedrijven noemen Abonnement op de sportschool Appeltje/wortel op de balie Wij geven onze medewerkers een kookboek Gezamenlijk lunchen Bewustmaken op leefstijl Stimulerende werk(omgeving) Er zijn ook factoren die verzuim in de hand werken. Bedrijven noemen bijvoorbeeld hoge werkdruk, baanonzekerheid en toenemende stress. 29

28 de Work Ability Index Uit: wikipedia De Work Ability Index is een vragenlijst die meet hoe werknemers lichamelijk en geestelijk in staat zijn hun werk te doen (work ability). De vragenlijst levert een bijdrage aan duurzame inzetbaarheid van werknemers. Professor Juhani Ilmarinen een Finse professor, heeft de WAI ontwikkeld in 1981 als een uitvloeisel van een onderzoek naar oudere werknemers.

29 In hoeverre stress zorgt voor verzuim heeft de Rotterdamse Bedrijvenscan niet onderzocht. Ik verwacht dat de crisis het verzuim in de toekomst niet omhoog zal jagen omdat mensen die bezorgd zijn over hun baan niet snel verzuimen. Ik vermoed wel dat naarmate de crisis langer aanhoudt het aantal mensen dat burn-out raakt wel zal gaan stijgen. Leeftijdsfasebewust personeelsbeleid In hoeverre houden de geïnterviewde Rotterdamse bedrijven rekening met de levensfase waarin hun medewerkers zich bevinden? Dat kan zijn de ontwikkeling van carrière, de jonge gezinsfase of spitsuurfase, de balansfase van medewerkers rond 50 jaar, of tenslotte de fase van afbouw van carrière. Leeftijdsfasebewust personeelsbeleid Het aantal bedrijven dat expliciet rekening houdt met de levensfase van de medewerker is ongeveer gelijk aan het aantal bedrijven dat daar geen rekening mee houdt. Onderstaande figuur geeft dat grafisch weer. Leeftijdsfasebewust personeelsbeleid 53% 47% Ja, werken met leeftijdsfasebewust personeelsbeleid Nee / n.v.t. Veel bedrijven geven aan dat leeftijdsfase bewust personeelsbeleid voor hen hetzelfde is als ouderenbeleid. Bij leeftijdsfase bewust personeelsbeleid gaat het echter om álle levensfasen, dus ook at zijn de we fase tegengekomen: van de jongere medewerker. In relatief jong personeelsbestand is hier weinig tot geen aandacht voor wat doen organisaties om het werk te laten aansluiten op de levensfase van de medewerker? Bij oudere Sommigen werknemers bedrijven veel hebben in CAO een geregeld inzetbaarheidsbudget (BAPO/extra verlof/maatwerk), van een paar uur koppeling extra verlof met vitaliteit per week en/ of een geldbedrag beschikbaar. Andere organisaties gebruiken de Work Ability Index (WAI), hiermee meten ze het werkvermogen van medewerkers. ends: 31 Werken met workability index. Het meten van werkcapaciteit van de oudere werknemer.

30 EINDHOVEN Valley: hoe een dorp de slimste regio ter wereld werd. uit het Financiële Dagblad 06 april 2013 Eindhoven ondergaat een metamorfose. Op de fundamenten van de oude industrie ontwikkelt zich in hoog tempo een succesvolle hightechregio. Een kwart van de Nederlandse export komt nu uit Brabant: meer dan uit Noord- of Zuid-Holland. Het gerenommeerde zakenblad Fortune heeft Eindhoven opgenomen in een lijstje van zeven steden die de kwaliteiten hebben om uit te groeien tot een tweede Sillicon Valley. Ambitie, toponderwijs, innovatie en nieuwe vormen van samenwerken waren de succesfactoren, althans dit model werkte in Eindhoven. Want iedere regio heeft zijn eigen kenmerken.

31 Een ander bedrijf doet onderzoek naar duurzame inzetbaarheid. Bij weer een ander bedrijf is leeftijdsfase bewust personeelsbeleid onderdeel van vitale loopbaan. Mooi voorbeeld: een culturele organisatie begeleidt mensen naar een 2e loopbaan, een leven lang docent zijn. Lager verzuim Onderzoek laat zien dat de kans veel kleiner is op uitval als werk aansluit op wensen en behoeften van werknemers. Hier liggen kansen voor bedrijven! Als reden waarom bedrijven niet werken met leeftijdsfasebewust personeelsbeleid noemen bedrijven dat de sense of urgency ontbreekt. Dat als je goed P&O-beleid voert, je het niet nodig hebt. Of dat bedrijven juist maatwerk willen leveren. 33

32 Duurzame Inzetbaarheid, een aantal ontwikkelingen *handreiking duurzame inzetbaarheid Het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Radboud Universiteit Nijmegen hebben maart 2013 een Handreiking duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers gepubliceerd. De problematiek is inmiddels bekend: steeds meer mensen zullen langer moeten doorwerken omdat de leeftijd waarop je AOW krijgt opschuift naar 67 jaar. Bedrijven moeten dus steeds meer werknemers langer, gezonder en anders laten doorwerken. En ze moeten ook zorgen voor een uitgebalanceerd personeelsbestand, met voldoende instroom van goed geschoolde jongeren. Deze handreiking is bedoeld als hulpmiddel voor organisaties die zelfstandig willen werken aan een verbeterde duurzame inzetbaarheid van (oudere) werknemers. Hiermee kan de organisatie zelf invulling geven aan het ontwikkelen van een integraal personeelsbeleid omtrent duurzame inzetbaarheid. Voor de volledige handreiking zie

33 Trends bij Rotterdamse Bedrijven De Rotterdamse Bedrijvenscan leverde informatie op over trends bij Rotterdamse Bedrijven. Hier volgen er een aantal. Creatief opleidingsbeleid In sectoren waar de subsidie flink gekort wordt zie je creatieve oplossingen ontstaan, zo gaat een aantal bedrijven SAMEN opleidingen inkopen Meer gebruik van social media Er is in bedrijven een flinke toename in het gebruik van sociale media te zien. Dit heeft direct een aantal gevolgen, zo leidt het bijvoorbeeld tot meer opleiden. Omdat reguliere opleidingen in de mediasector zwaar achter de ontwikkelingen aanlopen, leidt men in deze sector veel in de praktijk op, zo vliegen ze experts uit Amerika in. Minder coachingsruimte Bij de meeste organisaties loopt het coachingsbudget terug. Soms is het er nog wel maar dan vaak alleen voor de bovenste laag in de organisatie. Ook zagen we dat een bedrijf coaching inzet als loopbaan begeleidingstool. Duurzame inzetbaarheid van medewerkers De vraag leeft breed: hoe houdt je mensen nuttig aan de slag als ze niet meer vitaal zijn. Rotterdamse bedrijven zijn bezorgd over hoe zij met name medewerkers op lagere functiegroepen (bijvoorbeeld administratief personeel, kraanmachinisten, technisch medewerkers) duurzaam inzetbaar houden. Ze merken dat juiste deze groep medewerkers zijn afgehaakt in het hoofd. Toekomstige medewerkers Rotterdamse Bedrijven zien dat de toekomst is aan de (tijdelijke) medewerker, die enthousiast en energiek iets komt toevoegen en daarna weer weggaat. Bedrijven willen de nieuwe generatie personeel aan zich binden. Maar hoe is voor velen de vraag. 35

34 *Rijkswaterstaat vitaal en goed inzetbaar in elke levensfase Met het ontwikkeltraject Sterk in je werk! In elke levensfase wil Rijkswaterstaat ervoor zorgen dat de match tussen de ambitieuze doelen van de organisatie en de behoeften van individuele medewerkers optimaal blijft. Door levensfasegericht te werken, willen we bereiken dat alle medewerkers, van starter tot senior goed inzetbaar blijven. Binnen RWS onderscheiden we vier verschillende levensfasen \(de 4 S en\): Starter, Spitsuur, Stabilisatie en Senior. Ieder heeft iets anders te bieden en iets anders nodig van de organisatie om optimaal te functioneren. De verschillende levensfasen vullen elkaar heel goed aan in het behalen van resultaten. Door deze integrale aanpak versterkt de verbinding en groeit het begrip en respect voor elkaar.

35 Huidige medewerkers Bedrijven willen de mindset van de huidige medewerkers veranderen op het punt van leefstijl, verantwoordelijkheid voor eigen baan, eigen initiatief. Medewerkers dienen in toenemende mate energiek, betrokken, ondernemend te zijn met een betrokken houding. Organisatievorm Bedrijven noemen het harmonika-model als organisatievorm van de toekomst mean and lean vaste kern, met daarom heen een flexibele schil die krimpt/groeit al naar gelang het werkaanbod. Een aantal ziet vaste dienstverbanden in toenemende mate als oud denken Reorganiseren Een aantal bedrijven geeft aan dat reorganisaties een diepe snee in de organisatie en haar mensen maken. Teambuilding helpt om vertrouwen en samenwerking te hervinden. 37

36 Personal branding voor de nieuwe medewerker uit: Frank Kwakman: Personal branding, voor professionals die het verschil willen maken Personal branding is de methode om jezelf bewust te profileren. voor iedereen die in een persoonsgebonden business werkzaam is dus vooral zichzelf moet verkopen. Een personal brand ontwikkel je in vijf stappen: 1. Ontdek wat voor jou belangrijk is in je werk en waar je echt energie van krijgt. 2. Stel vast wat jouw talenten zijn en wat je daarmee voor klanten kunt betekenen. 3. Schat in welke kansen de markt voor jouw ambitie biedt. 4. Formuleer jouw personal brand en vertaal dit in concrete acties. 5. Zorg dat je steeds weet dat je op de goede weg bent en je blijft ontwikkelen. personal branding een eenduidig verhaal vertellen. Zo kun je datgene wat je te bieden hebt, vanuit je uniciteit, optimaal matchen met dat wat jouw opdrachtgevers nodig hebben.

37 De werkrevolutie is in Rotterdam al begonnen! De huidige maatschappij is sterk aan het veranderen. Eén van de krachten hierin is de informatietechnologie. Technische ontwikkelingen gaan in rap tempo en zorgen voor veranderingen op allerlei andere terreinen. Dit leidt tot een andere manier van ondernemen en van samenwerken. Denk aan duurzamere vormen van omgaan met je mensen maar ook aan flexibilisering van arbeid. Dat zien we terug in resultaten van de Rotterdamse Bedrijvenscan. Werknemers tussen 25 en 40 jaar In zijn boek The rise of the network society laat Manuel Castells -Spaans socioloog en professor aan de universiteiten van Barcelona en Berkeley- zien wat effecten zijn van de informatie technologie op de economie, de sociale dynamiek, op werk en dienstverbanden. Castells signaleert als trend dat de productie in geavanceerde economieën als die van Nederland, zich vooral zal richten op een goed opgeleid gedeelte van de beroepsbevolking tussen 25 en 40 jaar oud. Dat noemt de directeur van een IT bedrijf letterlijk presteren tot je 40-ste, daarna is the performance er niet meer Deze trend zal in de ogen van Castells niet leiden tot massale werkloosheid, maar tot een extreme mate van flexibilisering van werk maar ook tot individualisering van arbeid. Netwerken zijn voor de huidige economie wat fabrieken voor de industriële revolutie waren Castells beschrijft een andere trend waarmee we de resultaten van de Rotterdamse bedrijvenscan kunnen verklaren, de ontwikkeling van enorme decentralisatie waarbij grote organisaties veranderen in zeer flexibele netwerken van kleine bedrijfjes en individuen. Ook dit treffen we aan bij Rotterdamse bedrijven. Tegen de trend in Er is groeiende aandacht voor duurzame inzetbaarheid van medewerkers niet alleen om de trend tegen te gaan dat de beroepsbevolking van 45+ massaal door bedrijven wordt afgeschreven, maar ook om een heel praktische reden: door oa. de verhoogde pensioenleeftijd maar ook door de verslechterde economie zullen mensen door moeten werken tot hun 67-ste. Ook bedrijven hebben daar aandacht voor. Zij zullen immers al deze medewerkers gemotiveerd moeten houden. Het kennisnetwerk van oa.beate van der Heijden biedt daar uitwisseling tussen praktijk en theorie aan. Hoe ziet werk eruit in de toekomst? Hoe ziet werk er voor mijn kinderen uit in 2030? Dat was de vraag die Lynda Gratton, Professor aan de London Business School,zich een paar jaar geleden stelde. Zij heeft deze vraag aan bedrijven gesteld 39

38 Op zoek naar balans in Afrika Uit: One World, mei 2013 Jaap en Bas Pronk zoeken in Afrika naar omgekeerde ontwikkelingshulp: hoe kunnen Afrikanen óns helpen in de bestrijding van prestatiedrang of stress? Mensen zijn minder individualistisch en meer gericht op samenzijn. In Mozambique bijvoorbeeld kun je, waar of bij wie je ook komt aanschuiven voor het eten. In Nederland zie je dat niet. Met depressies wordt heel anders omgegaan. De Masai aan niet naar een vreemde psycholoog. Iedereen kent elkaar door en door en iedereen is elkaars therapeut. Voor video sblogs kijk op

39 en maakte van de resultaten het boek The Shift, the future of work is already here. In dit boek noemt ze vijf krachten die de toekomst vormen. Naast technologie, globalisering en demografische factoren zijn maatschappelijke krachten en energiebronnen van grote invloed. Ik noem een aantal voorbeelden. We beschikken straks allemaal over een avatar in de virtuele wereld, wel handig als je bedenkt dat we straks in een 24/7 geglobaliseerde wereld werken. We leven hoogstwaarschijnlijk in een megastad, in een klein gezin met sterke vrouwen en een gebalanceerde man. We zullen waarschijnlijk over meer vrije tijd beschikken en leven vanuit explicietere keuzes die we zullen maken over werken en vrije tijd. Milieurampen gaan plaatsvinden door grote veranderingen in het ecosysteem. Hierdoor zullen we leven vanuit een cultuur van duurzaamheid. De drie shifts Er zijn 3 verschuivingen die ontstaan én nodig zijn om deze veranderingen in werk het hoofd te kunnen bieden: dit zijn veranderingen die mensen zelf doormaken op individueel niveau. 1. De shift van oppervlakkige generalist naar serial master,de hyperspecialist hoe zie je je eigen vaardigheden: waar ben je gepassioneerd over en FOCUS! 2. de shift van geïsoleerde competitor naar innovative connector hoe ga je om met anderen 3. de shift van werk: als middel om je brood mee te verdienen tot doel op zich. hoe zie je je werk. Het werk zelf is een bron van creativiteit. Het menselijk potentieel is oneindig. We gaan van consument naar gepassioneerde producent. In werk vind je betekenis. We werken straks tot ons 75-ste. 41

40 Werknemers moeten anders leren omgaan met werkdruk Uit: Werknemers die uitvallen, hebben voldoende tijd nodig om te herstellen en moeten vooral leren om anders om te gaan met werkdruk. Gebeurt dit niet, dan blijft de kans op uitval bij hoge werkdruk aanwezig. Dit wil de werkgever natuurlijk voorkomen en volgend jaar helemaal. Door de Wet beperking ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters zijn werkgevers per 1 januari 2014 immers ook financieel verantwoordelijk voor werknemers die ziek uit dienst gaan tijdens de proeftijd of na afloop van een tijdelijk contract.

41 Wat betekenen deze veranderingen? Stel dat al deze veranderingen zich daadwerkelijk gaan voltrekken. Wat betekent dit dan voor bedrijven en hun mensen? Voor bedrijven: Non-stop opleiden van medewerkers : Education permanente Om bij te kunnen blijven of de veranderingen voor te kunnen blijven moet je je medewerkers blijven opleiden. Dit kan ook heel simpel bijvoorbeeld via youtube filmpjes waar je met e-learning allerlei onderwerpen kunt leren: van gitaar spelen tot een tekenprogramma. Of via zogenaamde MOOC s massive open online courses (zie inzet) Korrie Louwes Wethouder van Rotterdam noemde Tata Steel dat permanente education toepast. Denk ook aan de accountancy waar de kern van het bedrijf gebaseerd is op een permanente leeromgeving. investeren in samenwerken en teambuilding: mensen hebben sociale vaardigheden nodig om te kunnen co-creëren en te kunnen netwerken. investeer in gezondheidsbeleid/gezonde leefstijl/leeftijdsfase bewust personeelsbeleid: voor meer energie, meer balans. De medewerker anno 2030 wat betekenen deze veranderingen voor medewerkers het leidt tot een nieuw soort medewerker de hyperspecialist (focus) de innovatieve verbinder (werkt samen met anderen in co-creatie) de gepassioneerde producent (Vindt in haar werk betekenis) Voorwaarden: het wordt belangrijk om te weten waar je kwaliteiten liggen en daarop te focussen. Het wordt ook belangrijk om je bepaalde vaardigheden eigen te maken: personal branding (hoe ga je je opstellen op de arbeidsmarkt. Sociale vaardigheden zijn nóg belangrijker aan het worden. Kortom, de mindset moet om! 43

42 Arbeidsvoorwaarden in crisistijd uit: het Financiële Dagblad, 11 mei 2013 ATV-dagen verdwijnen langzaam uit bedrijfs-cao s. In een nieuwe poging de loonskosten te drukken, zetten werkgevers bij CAO-onderhandelingen nu in op het afschaffen van atv-dagen. Dat past in een trend van versobering van arbeidsvoorwaarden die sinds de crisis is ingezet. Ook bovenwettenlijke vakantiedagen, seniorendagen en overwerktoeslagen staan onder druk. Arbeidstijdverkorting werd begin jaren tachtig ingevoerd ter stimulering van de werkgelegenheid. Het idee was dat als alle werknemers een beetje salaris zouden inleveren door een paar uur minder per week te gaan werken, er meer arbeidsplaatsen zouden ontstaan. Met een oplopende werkloosheid tot ruim personen kiezen de werkgevers wel voor een heel bijzonder moment om de atv-dagen aan te pakken.

43 Hoe FUTURE PROOF zijn de bedrijven uit de bedrijvenscan? Zien we de geschetste ontwikkelingen terug bij de geïnterviewde bedrijven? Ja! Hieronder volgen kenmerken van Rotterdamse bedrijven die er positief uitspringen. Zij hebben een lean and mean business model zij verleggen hun werk naar het buitenland zij besteden veel aandacht aan de professionele ontwikkeling van hun personeel (leiden op in de praktijk, via e-learning) zij bieden interessant werk (intrinsieke motivatie) zij besteden aandacht aan hun personeel: gezamenlijk lunchen, positieve energie, herstel vertrouwen na reorganisatie door bijvoorbeeld teambuilding. Zij hebben bevlogen mensen in dienst Zij hebben een heel laag verzuim 45

44 hoe bevlogener de mens in het werk, hoe lager het verzuim

45 Conclusie Resultaten van de Rotterdamse Bedrijvenscan en recente literatuur wijzen in dezelfde richting: Juist in deze tijd waarin de informatiemaatschappij een werkrevolutie aanjaagt is investeren in gezond houden en ontwikkelen van medewerkers belangrijk. Bedrijven hebben medewerkers nodig die energiek, enthousiast en kundig gedrag laten zien. Dat biedt concurrentievoordeel. Dat betekent dat bedrijven die het verschil willen maken investeren in gezondheidsbeleid/gezonde leefstijl/leeftijdsfase bewust personeelsbeleid teambuilding en sociale vaardigheden (netwerken/co-creeren) non-stop opleiden en talentmanagement 47

46 ziek zijn kun je goed doen op je werk. Als je niet fit genoeg bent om je eigen functie uit te voeren, kan je tijdelijk vast wat andere dingen doen.

47 12 tips voor een toekomstproof HR-strategie 1 Blijf investeren in je medewerkers zowel op vakinhoud als op sociale vaardigheden. 2 Leer je medewerkers omgaan met stress en hoge werkdruk. Na reorganisaties zijn er minder mensen voor hetzelfde werk. 3 Zet in op herstel van vertrouwen in teams na de reorganisatie door bijvoorbeeld teambuilding. 4 Laat leidinggevenden meer initiatief nemen in verzuimbegeleiding. 5 Match de inzetbaarheid van medewerkers met hun levensfase. Dit verlaagt de kans op uitval en vergroot de duurzame inzetbaarheid. Instrumenten die kunnen helpen zijn oa. Workability Index, demotie, reversed mentoring, tegengaan van leeftijdsstereotypering. 6 Koop opleidingen waar mogelijk gezamenlijk in. 7 CAO s zijn goudgerande regelingen, versober waar mogelijk. 8 Vergroot de wendbaarheid van je bedrijf door het aantal vaste medewerkers terug te brengen ( lean and mean business model ) en de flexibele schil te vergroten (harmonika-model). 9 Gebruik virtuele teams 10 Erken, betrek en geef aandacht aan je medewerkers. bijv. gezamenlijk lunchen. 11 Coach medewerkers, ook die op de werkvloer, zij hebben ondersteuning en commitment nodig. 12 Maak de houding (proactiever) en leefstijl van medewerkers bespreekbaar, met name in de lagere functiegroepen. 49

48 in de reorganisatie spreek ik mensen niet aan op hun gedrag, we gaan eerst maar eens de reorganisatie door

49 Literatuurlijst Castells,Manuel, The rise of the network society Wiley-Blackwell, Financiële Dagblad Gratton,Lynda, The Shift: the Future of Work is already here Harper Collins, Gemeente Rotterdam, Economische Verkenning Rotterdam 2012, Dienst Stadsontwikkeling Rotterdam, Kwakman, Frank: Personal Branding, voor professionals die het verschil willen maken OneWorld, NCDO, nr 4 mei 2013, Universitair Medisch Centrum Groningen & Radboud Universiteit: Handreiking Duurzame Inzetbaarheid voor oudere werknemers, Gebruikte websites P&O Actueel.nl OR Rendement.nl gemeente Groningen.nl wikipedia nieuwspost.nl DUB.nl 51

50 Bijlagen: Wij hebben het soort opdrachten om je vingers bij af te likken.

51 Presentatie in Manhattan Hotel Rotterdam Op 25 september 2012 presenteerden Eleonora van der Steen en Inge Groenenberg de resultaten in een bijeenkomst voor alle deelnemende bedrijven in het Manhattan Hotel Rotterdam. De Rotterdamse wethouder Arbeidsmarkt Korrie Louwes was daarbij aanwezig. In het AD van 26 september 2012 verscheen een column over deze presentatie. 53

52 Gebleken is dat medewerkers van boven de 40 jaar het hier niet redden. Men heeft wel de papieren, maar niet de performance

53 Rotterdamse Bedrijvenscan live op de radio bij BNR Nieuwsradio in het programma Zakendoen met... 55

54 Netwerken zijn voor de huidige economie wat fabrieken voor de industriële revolutie waren Vaste dienstverbanden zijn oud denken

55 RIDDERKERK tuums passen, repeteren, dansjes oefenen. Voor dat ene moment en dan is het voorbij.,,ik denk dat ik wel een traantje moet laten hoor, bekent Paul van der Wal (Sheila) met een verlegen glimlach. In het dagelijks leven is hij visagist, maar de afgelopen twintig jaar vormde hij met zijn beste vrienden Mark (Cindy) en Steven (Diana) de travestiegroep The Working Girls. Als prachtig uitgedoste én vooral stijlvolle vrouwen beleefden zij hun hoogtijdagen in de jaren negentig. Overvaller super Column in klemgereden Algemeen Dagblad De politie heeft gistermiddag een man aangehouden voor een overval op een supermarkt aan de De Genestetstraat in Ridderkerk. De man liep rond half drie de winkel binnen en bedreigde het personeel met een mes. Hij vertrok zonder buit op een brommer. De politie sloot daarop de wijk af. Tegen vieren kregen ze hem in het vizier en rekenden hem in. HEEL000 ROTTERDAM Inhuren is de toekomst Bedrijven die veel personeel inhuren en relatief weinig medewerkers in vaste dienst hebben, zijn het best bestand tegen de crisis. Dat is de conclusie van de Rotterdamse Bedrijvenscan, een onderzoek naar de wijze waarop dertig bedrijven omgaan met de economische tegenwind is gistermiddag aangeboden aan wethouder Louwes (D66, Arbeidsmarkt). De studie is gedaan door Eleonora van der Steen en Inge Groenenberg, respectievelijk arbeidspsycholoog en personeelscoach en allebei zelfstandigen.,,bedrijven met veel vast personeel zijn te log om goed te kunnen reageren op veranderingen, stelt Van der Steen. HEEL000 DRAG QUEENS Het begon met een verjaardagsfeestje waar de drie vrienden zich voor het eerst in vrouwenkleren hulden en liedjes playbackten. En met succes. Meerdere optredens volgden, het trio belandde op de bühne van Tomorrowland (tegen- The Working Girls omschrijven zichzelf als een ode aan vrouwelijke schoonheid.,,toen wij begonnen had je vooral drag queens met enorme pruiken en dikke lagen make-up. Wij waren van the real girl look, droegen jurkjes die vrouwen zelf leuk vinden. Het mooiste compliment kwam van een vrouw die na een optreden vertelde dat haar man homo s maar niks vond en daar nu anders over dacht. Dat vind ik geweldig. Toch zetten de heren bewust een punt achter hun carrière.,,na twintig jaar is het mooi geweest. Onze con- Cindy, Diana en Sheila nemen zaterdag afscheid van hun Rotterdamse fans: Het is mooi geweest. FOTO TWG Chinese gemeenschap in Rotterdam getroffen door INGRID DE GROOT ROTTERDAM De Rotterdamse Chinese gemeenschap wordt geregeld getroffen door hypnose-overvallen. Dat zegt stadsmarinier Jur Verbeek. Georganiseerde groepjes brengen Chinese burgers in een bepaalde trance, aldus Verbeek.,,De slachtoffers zijn daarna willoos en gaan vrijwillig mee om geld te pinnen. Of ze staan zonder verzet hun sieraden af. Verbeek rept over hypnose-roof. Volgens hem is het een serieuze zaak.,,het is geen fantasie. Het ge- 57 beurt echt in Rotterdam. Zeker drie keer per jaar. Chinezen op de Kruiskade vertellen dat het nu rustig is, maar deze zomer was het volgens hen in ieder geval één keer prijs.,,aan een oudere vrouw werd de weg gevraagd. Ze kreeg een plastic tasje met de opdracht thuis haar geld en sieraden in de tas te stoppen, weet een onderneemster van een reisbureau. De vrouw gehoorzaamde in trance, verklaarde zij. Maar ze vond het later onbegrijpelijk. In een Nederlandse Chinese krant werd een signalement van de oplichte spreid. Volgens de Rotterdam lawan Sukris, die een van de offers van dichtbij kent, gaat rondreizende oplichters. vriend uit Spijkenisse was zomer slachtoffer. Hij lie mannen binnen die zeiden een prijs had gewonnen. HANDLANGER Eenmaal in huis, bleef een mannen op de heer des hui praten. Ondertussen doorzoc handlanger boven de boel.,,h

56 De toekomst is aan de (tijdelijke) medewerker, die enthousiast en energiek iets komt toevoegen en daarna weer weggaat.

57 Geïnterviewde bedrijven 59

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid 1 Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid Inleiding Het streven naar gezonde werknemers die zo weinig mogelijk ziek zijn is een streven van iedere werkgever. Het werken aan duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

In PErson happy & healthy at work inperson.nl

In PErson happy & healthy at work inperson.nl inperson.nl happy & healthy inperson.nl Happy & Healthy at Work Geluk als businessmodel Gelukkige medewerkers presteren beter en zorgen voor succesvolle organisaties. Dat bewijst tal van wetenschappelijk

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Tijdbom onder arbeidsmarkt financiële dienstverlening

Tijdbom onder arbeidsmarkt financiële dienstverlening Marktvisie Finance Tijdbom onder arbeidsmarkt financiële dienstverlening Marktvisie > Finance 3 Inleiding In de financiële dienstverlening zullen de komende jaren mede onder invloed van de digitalisering

Nadere informatie

Workshop opleiding op leeftijd. Margreet Verbeek

Workshop opleiding op leeftijd. Margreet Verbeek Workshop opleiding op leeftijd Margreet Verbeek Workshop opleiding op leeftijd Werken aan een gezonde toekomst Kom in beweging! 2 Wat gaan we doen? Kennismaking: Wie zijn wij? Actieve kennismaking Ik ga

Nadere informatie

Inspelen op levensfasen van je medewerkers bij het bepalen van beloning

Inspelen op levensfasen van je medewerkers bij het bepalen van beloning Inspelen op levensfasen van je medewerkers bij het bepalen van beloning Met je beloningskeuzes inspelen op de levensfase waarin je medewerkers zitten. Wat levert dat op en hoe pak je het aan? De arbeidsmarkt

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5

Nadere informatie

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES E-blog HR special MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES In duurzaam inzetbaar Door Caroline Heijmans en Teresa Boons, INLEIDING Als je medewerkers en managers vraagt wat zij doen

Nadere informatie

Werk maken van duurzame inzetbaarheid. Met meetbaar én voelbaar resultaat. - Vitaliteitsscans - Vitaliteitsgesprekken - Vitaliteitstrainingen

Werk maken van duurzame inzetbaarheid. Met meetbaar én voelbaar resultaat. - Vitaliteitsscans - Vitaliteitsgesprekken - Vitaliteitstrainingen verantwoord veranderen Werk maken van duurzame inzetbaarheid vbent.org - Vitaliteitsscans - Vitaliteitsgesprekken - Vitaliteitstrainingen Met meetbaar én voelbaar resultaat Naar een duurzame en vitale

Nadere informatie

Loyalis als deskundige partner Inzicht in uw organisatie en uw werknemers

Loyalis als deskundige partner Inzicht in uw organisatie en uw werknemers Loyalis als deskundige partner Inzicht in uw organisatie en uw werknemers De expertise van Loyalis is mensenwerk U wilt altijd het beste voor uw werknemers. Als HR-professional neemt u uw verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case

Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case Inleiding Binnen de sector ziekenhuizen is leeftijdsbewust personeelsbeleid een relevant thema. De studie RegioMarge 2006, De arbeidsmarkt van verpleegkundigen,

Nadere informatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Contractcatering In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Investeren in werkgeluk als business model

Investeren in werkgeluk als business model Investeren in werkgeluk als business model Zandvoort, 15 juni 2017 Visie op relatie medewerker - bedrijfsresultaat Gezondheid Succesvolle organisatie Bart van Opstal Client Consultant Health & Benefits

Nadere informatie

PE,PEPP en Samen Werken

PE,PEPP en Samen Werken PE,PEPP en Samen Werken Permanente Educatie Platform voor Pedagogische Professionals Begeleiding, Ondersteuning, Tijd en Moeite 15-10-2015 Alex Cornellissen Kleine Ikke lid AGOOP 1 Permanente Educatie

Nadere informatie

Vitaliteit en leeftijd Symposium Vitaliteit voor organisatie en individu

Vitaliteit en leeftijd Symposium Vitaliteit voor organisatie en individu Symposium Vitaliteit voor organisatie en individu 21 september 2010 Tinka van Vuuren Inhoud presentatie Waarom is beleid gericht op vitaliteit en leeftijd noodzakelijk? Is er verband tussen vitaliteit

Nadere informatie

Haal het beste uit jezelf met een training van het A+O fonds Rijk!

Haal het beste uit jezelf met een training van het A+O fonds Rijk! Haal het beste uit jezelf met een training van het A+O fonds Rijk! Haal het beste uit jezelf met een training van het A+O fonds Rijk! Ontdek en gebruik je talenten en competenties: Maak stappen in je loopbaan

Nadere informatie

WERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID

WERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID HEALTH WEALTH CAREER MERCER WERKNEMERS- ONDERZOEK SERIES WERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID DUURZAME INZETBAARHEID PRODUCTIEVE, GEMOTIVEERDE EN GEZONDE WERKNEMERS DIE IN STAAT ZIJN

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid

Duurzame Inzetbaarheid Duurzame Inzetbaarheid Het vermogen van werknemers om gezond, plezierig en productief te werken, gedurende hun hele arbeidsleven. Het gaat met andere woorden om gezondheid, vakmanschap, motivatie, werk-privé

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg

Nadere informatie

Arbeidsparticipatie van oudere werknemers. Studienamiddag Ageing at work

Arbeidsparticipatie van oudere werknemers. Studienamiddag Ageing at work Arbeidsparticipatie van oudere werknemers Studienamiddag Ageing at work Leuven, 28 oktober 2009 Dr. Rob Gründemann, Senior Onderzoeker/Adviseur TNO Arbeid Lector Hogeschool Utrecht (Nederland) Opzet van

Nadere informatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Watersportindustrie / HISWA

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Watersportindustrie / HISWA Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Watersportindustrie / HISWA In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de

Nadere informatie

Hoe vergroot ik mijn vitaliteit? Tinka van Vuuren Proeverij HNW en Vitaliteit 11 november 2013

Hoe vergroot ik mijn vitaliteit? Tinka van Vuuren Proeverij HNW en Vitaliteit 11 november 2013 Hoe vergroot ik mijn vitaliteit? Tinka van Vuuren Proeverij HNW en Vitaliteit 11 november 2013 2 Inhoud workshop Welke zaken bevorderen mijn vitaliteit en welke zaken belemmeren mijn vitaliteit? Waar krijg

Nadere informatie

In PErson happy & healthy at work inperson.nl

In PErson happy & healthy at work inperson.nl inperson.nl happy & healthy inperson.nl Happy & Healthy at Work Geluk als businessmodel Gelukkige medewerkers presteren beter en zorgen voor succesvolle organisaties. Dat bewijst tal van wetenschappelijk

Nadere informatie

Scripts voor vitaliteit. 16 februari 2011 Tinka van Vuuren

Scripts voor vitaliteit. 16 februari 2011 Tinka van Vuuren Scripts voor vitaliteit 16 februari 2011 Tinka van Vuuren Inhoud Wat is vitaliteit? Welke scripts gericht op vitaliteit zijn het beste? Wat is de rol van werknemer en werkgever hierbij? Wat is vitaliteitmanagement?

Nadere informatie

MONITOR WERK Meting maart 2014. 34993 Maart 2014 Francette Broekman

MONITOR WERK Meting maart 2014. 34993 Maart 2014 Francette Broekman MONITOR WERK Meting maart 2014 34993 Maart 2014 Francette Broekman GfK Intomart 2014 34993 Achmea Volgens Nederland Werk Maart 2014 1 Inleiding GfK Intomart 2014 34993 Achmea Volgens Nederland Werk Maart

Nadere informatie

Van baan naar eigen baas

Van baan naar eigen baas M200912 Van baan naar eigen baas drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2009 Van baan naar eigen baas Ruim driekwart van de ondernemers die in de eerste helft van 2008 een bedrijf zijn gestart, werkte voordat

Nadere informatie

Workshop Fit in je loopbaan! 16 NOVEMBER 2017

Workshop Fit in je loopbaan! 16 NOVEMBER 2017 Workshop Fit in je loopbaan! 16 NOVEMBER 2017 S OPHIE ABERSON, CONSULENT VIAZORG Inhoud workshop 1. Wat is duurzame inzetbaarheid? 2. Ontwikkelingen loopbaan en zorg en welzijn 3. Wat kan je doen om duurzaam

Nadere informatie

Hoe houden we de sector Zorg en Welzijn gezond? Gezien de toenemende vergrijzing en ziekteverzuim in de Zorg en Welzijn sector

Hoe houden we de sector Zorg en Welzijn gezond? Gezien de toenemende vergrijzing en ziekteverzuim in de Zorg en Welzijn sector Hoe houden we de sector Zorg en Welzijn gezond? Gezien de toenemende vergrijzing en ziekteverzuim in de Zorg en Welzijn sector Bart Boon Bart.boon@achmea.nl Vergrijzing: Grote generaties groeien op, mensen

Nadere informatie

Outplacement: voor de werknemer

Outplacement: voor de werknemer Outplacement: voor de werknemer Ontslag: een keerpunt voor werkgever en werknemer De aanleiding tot outplacement is een toekomstig ontslag. Dat kan zijn door een reorganisatie of omdat werknemer en werkgever,

Nadere informatie

VBZ ARBEIDSMARKTCONFERENTIE MET LEF KOERSEN OP KANSEN EIGEN REGIE IS HET DUURZAME MEEDOEN Oktober 2017 Tinka van Vuuren

VBZ ARBEIDSMARKTCONFERENTIE MET LEF KOERSEN OP KANSEN EIGEN REGIE IS HET DUURZAME MEEDOEN Oktober 2017 Tinka van Vuuren VBZ ARBEIDSMARKTCONFERENTIE MET LEF KOERSEN OP KANSEN EIGEN REGIE IS HET DUURZAME MEEDOEN Oktober 2017 Tinka van Vuuren EVEN VOORSTELLEN Loyalis in de Zorg: een deskundige partner voor werkgevers Ontstaan

Nadere informatie

(Hoe) houden organisaties zich bezig met duurzame inzetbaarheid? Uitkomsten onderzoek. Uitkomsten enquête duurzame inzetbaarheid

(Hoe) houden organisaties zich bezig met duurzame inzetbaarheid? Uitkomsten onderzoek. Uitkomsten enquête duurzame inzetbaarheid (Hoe) houden organisaties zich bezig met duurzame inzetbaarheid? Uitkomsten onderzoek Datum: november 2012 Samensteller: Nicole Plugge, onderzoeker Business development, marketing en communicatie E-mail:

Nadere informatie

Passie voor Techniek in goede banen leiden van opleiden naar duurzaam aantrekkelijk

Passie voor Techniek in goede banen leiden van opleiden naar duurzaam aantrekkelijk Passie voor Techniek in goede banen leiden van opleiden naar duurzaam aantrekkelijk Misja Bakx Directeur Matchcare Agenda 1. Arbeidsmarkt ontwikkelingen en veranderingen 2. Trends in de rol van onderwijs,

Nadere informatie

Maak afgestudeerden (20-30 jaar) bewust dat een baan in de zorg de mogelijkheid biedt om door te kunnen groeien tot zorgondernemers.

Maak afgestudeerden (20-30 jaar) bewust dat een baan in de zorg de mogelijkheid biedt om door te kunnen groeien tot zorgondernemers. Maak afgestudeerden (20-30 jaar) bewust dat een baan in de zorg de mogelijkheid biedt om door te kunnen groeien tot zorgondernemers. Uitdaging zorgsector: meer zorg voor hetzelfde geld. Vraag zorgsector:

Nadere informatie

Online leren dat is wat we willen! Online trainingen overtuigend op nummer 1-positie in Nederland GoodHabitz

Online leren dat is wat we willen! Online trainingen overtuigend op nummer 1-positie in Nederland GoodHabitz Online leren dat is wat we willen! Online trainingen overtuigend op nummer 1-positie in Nederland. 2016 GoodHabitz Over het onderzoek Populatie: 960 respondenten in de leeftijd van 25 t/m 55 jaar met een

Nadere informatie

De business case voor Vitaliteit. Loes Meijlink, TheSparkCompany, 2011

De business case voor Vitaliteit. Loes Meijlink, TheSparkCompany, 2011 De business case voor Vitaliteit Loes Meijlink, TheSparkCompany, 2011 1 Vitaliteit: wat levert het op? Onderzoek 2009/2010 (Securex): optimalisering van vitaliteit werknemers is zeer belangrijk. Vitale

Nadere informatie

Resultaten cao-review cao NWb

Resultaten cao-review cao NWb Resultaten cao-review cao NWb Op 15 september 2015 is de cao-review online verschenen en een paar dagen later hadden bijna 1.200 collega s de cao-review ingevuld. Wij zijn blij dat jullie in zo n grote

Nadere informatie

Model van Sociale Innovatie

Model van Sociale Innovatie Model van Sociale Innovatie Ontwikkelgebieden van sociale innovatie Sociale Innovatie richt zich op vier basisvragen: 1. Hoe medewerkers te stimuleren eigenaarschap te nemen op hun eigen leer- en ontwikkeltraject

Nadere informatie

MotivatieMonitor voor HR-professionals

MotivatieMonitor voor HR-professionals MotivatieMonitor voor HR-professionals Een onderzoek naar de ambities en verwachtingen van studenten en starters betreffende de arbeidsmarkt en het beeld dat HR-professionals van deze nieuwe generatie

Nadere informatie

APQ rapportage. Bea Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:

APQ rapportage. Bea Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email: APQ rapportage Naam: Bea Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea Voorbeeld / 16.06.2015 / APQ rapportage 2 Inleiding Dit rapport geeft inzicht in jouw inzetbaarheid. We bespreken hoe

Nadere informatie

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis. Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder

Nadere informatie

HPC-O. Human Performance Contextscan Organisatierapportage <Naam onderwijsinstelling> Datum: Opdrachtgever: Auteur:

HPC-O. Human Performance Contextscan Organisatierapportage <Naam onderwijsinstelling> Datum: Opdrachtgever: Auteur: HPC-O 1 HPC-O Human Performance Contextscan Organisatierapportage Datum: Opdrachtgever: Auteur: 24 april 2008 drs M.G. Wildschut HPC-O

Nadere informatie

Meting economisch klimaat, november 2013

Meting economisch klimaat, november 2013 Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,

Nadere informatie

Arbocatalogus Grafimedia

Arbocatalogus Grafimedia Arbocatalogus Grafimedia Van werkdruk naar werkplezier Presentatie voor gebruik in eigen bedrijf Arbocatalogus Grafimedia Van Werkdruk naar Werkplezier Presentatie voor gebruik in het eigen bedrijf Deze

Nadere informatie

De business case voor Vitaliteit

De business case voor Vitaliteit De business case voor Vitaliteit Loes Meijlink, TheSparkCompany, 2011, 2012 T: +31 (0)6 11799488 E: Loes@TheSparkCompany.nl W: www.thesparkcompany.nl 1 Vitale bedrijven presteren beter Gallup Consulting,

Nadere informatie

Organisatiekracht. Mentale veerkracht. Teamkracht. Werkkracht. Menskracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES

Organisatiekracht. Mentale veerkracht. Teamkracht. Werkkracht. Menskracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES Mentale veerkracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES In de (top)sport is het een vast gegeven; wil je succesvol zijn als sporter dan investeer je in techniek en conditie, maar ook in mentale

Nadere informatie

Onderzoek Arbeidsongeschiktheid. In opdracht van Loyalis. juni 2013

Onderzoek Arbeidsongeschiktheid. In opdracht van Loyalis. juni 2013 Onderzoek Arbeidsongeschiktheid In opdracht van Loyalis juni 2013 Inleiding» Veldwerkperiode: 27 maart - 4 april 2013.» Doelgroep: werkende Nederlanders» Omdat er specifiek uitspraken gedaan wilden worden

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid. Plan van Aanpak. Verstarring erger dan vergrijzing

Duurzame Inzetbaarheid. Plan van Aanpak. Verstarring erger dan vergrijzing Duurzame Inzetbaarheid Plan van Aanpak Verstarring erger dan vergrijzing Energiek zijn en blijven is motivatie x competenties x conditie Definitie: Duurzame inzetbaarheid is de mate, waarin medewerkers

Nadere informatie

Achtergrond. Visie op arbeidsverzuim

Achtergrond. Visie op arbeidsverzuim Deze visienota richt zich specifiek op preventie van arbeidsverzuim. Deze visie is door te vertalen naar terugkeer vanuit arbeidsverzuim en op instroom, doorstroom en uitstroom vraagstukken. Deze doorvertaling

Nadere informatie

Rapportage Peiling Duurzame Inzetbaarheid onder leden van SIGRA. 14 februari 2018

Rapportage Peiling Duurzame Inzetbaarheid onder leden van SIGRA. 14 februari 2018 Rapportage Peiling Duurzame Inzetbaarheid onder leden van SIGRA 14 februari 2018 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Resultaten... 3 2.1 Aandacht voor duurzame inzetbaarheid... 3 2.2 Directie is enthousiast over

Nadere informatie

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015 Duurzame inzetbaarheid uitgangspunt personeelsbeleid Het voorstel is duurzame inzetbaarheid centraal te stellen in het personeelsbeleid om medewerkers van alle levensfasen optimaal inzetbaar te houden

Nadere informatie

Loopbaanadvisering door HR

Loopbaanadvisering door HR Loopbaanadvisering door HR White paper Auteur: drs. Willem de Jong Februari 2014 Personeel & Organisatie Avans +, dé specialist in het ontwikkelen van mensen en organisaties. www.avansplus.nl Loopbaanadvisering

Nadere informatie

wat zijn je kansen? Jij toch ook!? Ik wil later leuk werk! Wist je dat 55% van de jongeren bij het kiezen

wat zijn je kansen? Jij toch ook!? Ik wil later leuk werk! Wist je dat 55% van de jongeren bij het kiezen wat zijn je kansen? Je hebt vast al nagedacht over wat je na de middelbare school wilt gaan doen! Waarschijnlijk ga je nog een opleiding volgen. Maar kun je daarmee straks een baan vinden? Dat gaan we

Nadere informatie

Een uitdagende arbeidsmarkt. Erik Oosterveld 24 juni 2014

Een uitdagende arbeidsmarkt. Erik Oosterveld 24 juni 2014 Een uitdagende arbeidsmarkt Erik Oosterveld 24 juni 2014 Wat waren de gevolgen van de recessie? Hoeveel banen zijn er verloren gegaan? In welke sectoren heeft de recessie het hardst toegeslagen? Werkgelegenheid

Nadere informatie

1. Inleiding 2. Analyse 2.1. Een derde van de ouders geeft aan minder te gaan werken

1. Inleiding 2. Analyse 2.1. Een derde van de ouders geeft aan minder te gaan werken 1. Inleiding Vorig jaar kondigde de regering grote bezuinigingen aan op de kinderopvang. De bezuinigingen lopen op tot 774 miljoen in 2015. In 2012 snijdt de regering met zo'n 400 miljoen euro in de kinderopvang.

Nadere informatie

1 VERBETER HET WERKVERMOGEN VAN UW BEDRIJF

1 VERBETER HET WERKVERMOGEN VAN UW BEDRIJF 1 VERBETER HET WERKVERMOGEN HUIS VAN WERKVERMOGEN VERBETER HET WERKVERMOGEN VERBETER HET WERKVERMOGEN WAT IS WERKVERMOGEN? Werkvermogen is de mate waarin een werknemer zowel lichamelijk als geestelijk

Nadere informatie

VOOR ONDERNEMINGSRADEN

VOOR ONDERNEMINGSRADEN VOOR ONDERNEMINGSRADEN BESPREEKBAAR MAKEN VAN PSYCHISCHE DIVERSITEIT WERKT! CHECKLIST VOOR ONDERNEMINGSRADEN Psychische aandoeningen komen veel voor. Het kan letterlijk iedereen overkomen. Maar als het

Nadere informatie

Outplacement: voor de werknemer

Outplacement: voor de werknemer Outplacement: voor de werknemer Ontslag: een keerpunt voor werkgever en werknemer De aanleiding tot outplacement is een ontslag. Dat kan zijn door een reorganisatie of omdat werknemer en werkgever, om

Nadere informatie

Menukaart Loopbaanevents. Investeer in jouw talent

Menukaart Loopbaanevents. Investeer in jouw talent Menukaart Loopbaanevents Investeer in jouw talent Inhoud 1. LOOPBAANEVENTS OP LOCATIE... 3 Inleiding... 3 Praktisch... 3 2. TALENT ONTWIKKELEN ( TALENTMANAGEMENT)... 4 (her)ken je Talent/ Kernkwaliteiten...

Nadere informatie

crisishulpverlening bedrijfsmaatschappelijk werk verzuim aanpak re-integratie teambalans het nieuwe leidinggeven trainingen

crisishulpverlening bedrijfsmaatschappelijk werk verzuim aanpak re-integratie teambalans het nieuwe leidinggeven trainingen crisishulpverlening bedrijfsmaatschappelijk werk verzuim aanpak re-integratie teambalans het nieuwe leidinggeven trainingen Zinthese Plus is een bureau gespecialiseerd in het gedrag van mensen in hun werkomgeving.

Nadere informatie

Training Persoonlijke Kracht!

Training Persoonlijke Kracht! Training Persoonlijke Kracht! Zet binnen acht weken stevige stappen in je persoonlijke ontwikkeling en leer te werken vanuit jouw persoonlijke kracht! Training Persoonlijke Kracht! Persoonlijk leiderschapsprogramma

Nadere informatie

Op weg naar duurzame inzetbaarheid

Op weg naar duurzame inzetbaarheid Op weg naar duurzame inzetbaarheid Nederland vergrijst. De pensioenleeftijd gaat omhoog. Er dreigt krapte op de arbeidsmarkt. En landelijk is er steeds meer langdurig ziekteverzuim. Allemaal factoren om

Nadere informatie

30 DAGEN FOCUS TRAINING

30 DAGEN FOCUS TRAINING BROCHURE 30 DAGEN FOCUS TRAINING Voor medewerkers van woningcorporaties In samenwerking met de corporatie-academie Informatie colofon en aanmeldprocedure: zie einde brochure Simpel en snel leren op je

Nadere informatie

Intersectorale mobiliteit. Informatie voor professionals

Intersectorale mobiliteit. Informatie voor professionals Intersectorale mobiliteit Informatie voor professionals Deze folder is onderdeel van een drieluik. Er is ook een folder voor werknemers en werkgevers. Om belemmeringen in kaart te brengen bij intersectorale

Nadere informatie

Leermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap

Leermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap Leermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap Zelfleiderschap is dat je jezelf aanstuurt. Je doet wat jij belangrijk, waardevol, leuk of interessant vindt. Je kiest je eigen weg en je zorgt goed voor jezelf.

Nadere informatie

Blijvend beter inzetbaar. Levensfasegericht personeelsmanagement: een praktische uitwerking

Blijvend beter inzetbaar. Levensfasegericht personeelsmanagement: een praktische uitwerking Blijvend beter inzetbaar Levensfasegericht personeelsmanagement: een praktische uitwerking mogelijkheden Aanleiding Door vergrijzing en ontgroening kan in de nabije toekomst het aantal mensen dat met pensioen

Nadere informatie

Cao Metalektro: die deal doen we samen

Cao Metalektro: die deal doen we samen Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische

Nadere informatie

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde

Nadere informatie

VERZUIM EN INZETBAARHEID HEEFT U DE REGIE?

VERZUIM EN INZETBAARHEID HEEFT U DE REGIE? VERZUIM EN INZETBAARHEID HEEFT U DE REGIE? IN SAMENWERKING MET Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Verzuimbegeleiding... 4 2.1 Hoe is de verzuimbegeleiding georganiseerd?... 4 2.2 Wat willen organisaties verbeteren

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Hoe sportief is uw organisatie?

Hoe sportief is uw organisatie? Nationaal HR onderzoek Hoe sportief is uw organisatie? door en Hilversum, mei 2006 SportiefLeven.nl P&Oactueel Marco Schreurs (Oprichter) Seb van der Kaaden (Uitgever) Calandstraat 14 Postbus 16500 1222

Nadere informatie

Secundaire arbeidsvoorwaarden van primair belang. Sandra Terwolbeck, Amstelveen 8 oktober 2008

Secundaire arbeidsvoorwaarden van primair belang. Sandra Terwolbeck, Amstelveen 8 oktober 2008 Secundaire arbeidsvoorwaarden van primair belang Sandra Terwolbeck, Amstelveen 8 oktober 2008 Secundaire arbeidsvoorwaarden van primair belang Huidige uitdagingen voor organisaties Veranderd werknemersperspectief

Nadere informatie

pggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans

pggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans pggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans In maart 2014 heeft PGGM haar leden gevraagd naar hun persoonlijke balans: wat betekent persoonlijke balans voor

Nadere informatie

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1.

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1. Boekverslag door S. 1058 woorden 18 januari 2015 7.6 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Maatschappijleer Werk Paragraaf Werk: als je iets doet, omdat andere mensen daar behoefte aan hebben. Goed

Nadere informatie

VISIE OP WERK. Jeroen Zwinkels 23 november 2015

VISIE OP WERK. Jeroen Zwinkels 23 november 2015 VISIE OP WERK Jeroen Zwinkels 23 november 2015 WAT ZIEN WE IN DE BOUW? 2016 6.000 meer banen in de bouw; ook het aantal vacatures groeit UWV, Jobfeed 38% flexibele contracten in de Beroepsbevolking (landelijk)

Nadere informatie

Peiling Flexibel werken in de techniek 2015

Peiling Flexibel werken in de techniek 2015 Peiling Flexibel werken in de techniek 2015 Peiling Flexibel werken in de techniek 2015 Inleiding Voor goede bedrijfsresultaten is het voor bedrijven van belang om te kunnen beschikken over voldoende goede,

Nadere informatie

Workability & Inzetbaarheid. The Finnish Experience. Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, 26 maart 2008

Workability & Inzetbaarheid. The Finnish Experience. Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, 26 maart 2008 Workability & Inzetbaarheid Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, Rob Gründemann, Teamleider Personeelsbeleid Lector Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht De opzet van de presentatie De situatie

Nadere informatie

Inhoud. 2 Ondernemen in een veranderende wereld. 4 Inzicht in jezelf en de ander

Inhoud. 2 Ondernemen in een veranderende wereld. 4 Inzicht in jezelf en de ander Inhoud 1 Inleiding 2 Ondernemen in een veranderende wereld 1 Veranderende tijden 3 2 Waarom zingeving in werk steeds belangrijker wordt! 3 3 Mens en wereld als energetisch geheel van nature in beweging

Nadere informatie

DEXIS Arbeid, en waar dat toe leidt. www.dexisarbeid.nl

DEXIS Arbeid, en waar dat toe leidt. www.dexisarbeid.nl DEXIS Arbeid, en waar dat toe leidt Stel dat iedere medewerker het naar zijn of haar zin heeft op het werk, het gevoel heeft zijn of haar talenten te kunnen inzetten, de sfeer in het team klopt, collega

Nadere informatie

Huidig economisch klimaat

Huidig economisch klimaat Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel

Nadere informatie

Onderzoek Behoefte van werknemers aan een inzetbaarheidstest

Onderzoek Behoefte van werknemers aan een inzetbaarheidstest Onderzoek Behoefte van werknemers aan een inzetbaarheidstest Inhoud Samenvatting 3 1 Inleiding 4 1.1 Aanleiding 4 1.2 Representativiteit 4 2 Resultaten 5 2.1 Werken tot aan het pensioen 5 2.2 Aandacht

Nadere informatie

Randstad banking & insurance. randstad.nl/banking-insurance

Randstad banking & insurance. randstad.nl/banking-insurance Randstad banking & insurance randstad.nl/banking-insurance Zoek jij een (nieuwe) uitdagende baan bij een bank of verzekeraar en wil jij echt werk maken van jouw talent? Kies dan voor een carrière bij Randstad

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Welkom. GO ORGANIZING Helpt je organiseren en keuzes maken

Welkom. GO ORGANIZING Helpt je organiseren en keuzes maken Welkom GO ORGANIZING Helpt je organiseren en keuzes maken 1 weten SOCIAL MEDIA 2 vraag zaal Steekwoorden SOCIAL MEDIA Roep steekwoorden die bij je opkomen over SocialMedia 3 weten Programma Wat zijn Social

Nadere informatie

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden

Nadere informatie

MotivatieMonitor voor HR-professionals

MotivatieMonitor voor HR-professionals MotivatieMonitor voor HR-professionals Een onderzoek naar de ambities en verwachtingen van studenten en starters betreffende de arbeidsmarkt en het beeld dat HR-professionals van deze nieuwe generatie

Nadere informatie

Baas van je eigen loopbaan in de wereld van morgen

Baas van je eigen loopbaan in de wereld van morgen Baas van je eigen loopbaan in de wereld van morgen Wil je je rugzak vullen om je loopbaan nu en in de toekomst gestalte te geven en voorbereid te zijn op je toekomst? Baas van je eigen loopbaan in de wereld

Nadere informatie

Werken aan morgen We gaan langer doorwerken, maar willen en kunnen we dat wel?

Werken aan morgen We gaan langer doorwerken, maar willen en kunnen we dat wel? Werken aan morgen We gaan langer doorwerken, maar willen en kunnen we dat wel? De pensioengerechtigde leeftijd wordt geleidelijk aan verhoogd. We gaan dus langer doorwerken. Hoe denken werkgevers en werknemers

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid. Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid

Duurzame Inzetbaarheid. Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid Duurzame Inzetbaarheid Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid Dank voor jullie aanwezigheid! Tip 1 Zorg voor een duidelijk kader Definitie van Duurzame

Nadere informatie

DE LAATSTE 10 JAAR TOT AAN HET PENSIOEN

DE LAATSTE 10 JAAR TOT AAN HET PENSIOEN HEALTH WEALTH CAREER MERCER WERKNEMERS- ONDERZOEK SERIES DE LAATSTE 10 JAAR TOT AAN HET PENSIOEN VORM RUIM VOOR DE FORMELE PENSIOENDATUM EEN STRATEGIE VOOR DE LAATSTE JAREN TOT AAN PENSIOEN De AOW-leeftijd

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

Top Fit voor top prestaties. Een samenwerking van SNS REAAL, Beter en H&C Health Promotion. www.hchealthpromotion.nl

Top Fit voor top prestaties. Een samenwerking van SNS REAAL, Beter en H&C Health Promotion. www.hchealthpromotion.nl Top Fit voor top prestaties Een samenwerking van SNS REAAL, Beter en H&C Health Promotion www.hchealthpromotion.nl Top prestaties in werk en privé door fitte en energieke managers. Dat is de missie van

Nadere informatie

Arbeidsmarkt in beeld

Arbeidsmarkt in beeld Dag van het Sociaal Domein Arbeidsmarkt in beeld Samenwerken aan effectieve oplossingen Programma 1. Situatie arbeidsmarkt Jeugdzorg, Sociaal werk, Kinderopvang 2. Beeld van de branches en kansen 3. Vraagstukken

Nadere informatie

Schrijf met meer impact

Schrijf met meer impact Schrijf met meer impact Het volledige trainingsprogramma om met je teksten meer klanten te werven In het Schrijf met meer impact -programma leer je hoe je met jouw eigen schrijfstijl meer ideale klanten

Nadere informatie

Even voorstellen 10/20/2017

Even voorstellen 10/20/2017 Even voorstellen Sectorinstituut Transport en Logistiek: Werkt voor mens en werk in transport en logistiek. Opgericht door TLN, VVT, FNV Transport en Logistiek, CNV Vakmensen. Doel is zorgen voor: Instroom

Nadere informatie

Cultuur is een eerste levensbehoefte

Cultuur is een eerste levensbehoefte 10 Cultuur is een eerste levensbehoefte Interview Tekst Kelly Bakker Foto s Tessa Wiegerinck Journalist, cultuurkenner en ondernemer in één Je stapt in die achtbaan en kan dan eigenlijk niet meer anders

Nadere informatie

Ontslaggolf op komst. Resultaten december 2008

Ontslaggolf op komst. Resultaten december 2008 Resultaten december 2008 Ontslaggolf op komst Foto Carel Richel De Nederlandse autodealers maken zich op voor een uitzonderlijk zwaar jaar. De verkopen nieuw blijven achter, de occasionmarkt is ingestort

Nadere informatie