Informatieve mededeling voor. Bestemd voor. Leraren aardrijkskunde. Informatief voor Directies. Datum Maart Begeleider. Patrick Noelanders

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Informatieve mededeling voor. Bestemd voor. Leraren aardrijkskunde. Informatief voor Directies. Datum Maart 2016. Begeleider. Patrick Noelanders"

Transcriptie

1 Begeleidingsdienst Katholiek Onderwijs Vlaanderen Regio Antwerpen Noorderlaan Antwerpen Informatieve mededeling voor Bestemd voor Leraren aardrijkskunde Informatief voor Directies Datum Maart 2016 Begeleider Patrick Noelanders Verdere informatie In memoriam Prof. em. dr. Modest Goossens 30/11/ /2/2016 Bewerking van uittreksels uit toespraken van Prof. Dr. Herman Van der Haegen en Dirk Vanderhallen op de uitvaartdienst op 23 februari Eén aspect van de vele functies van Modest Goossens was die als wetenschapper en universiteitsprofessor. Hij werd na een korte periode als leraar wetenschappen aan het St.-Romboutscollege in Mechelen vanaf 1955, aangesteld als docent aan de KU Leuven in 1957 en aan de Handelshogescholen van Antwerpen en Brussel vanaf Vanaf 1968 volgde hij prof. Polspoel op voor de cursussen economische geografie aan de KU Leuven. Hij bouwde als afdelingshoofd sterk aan het Instituut voor Sociale en Economische Geografie van de KU Leuven. Het schitterend en innovatief doctoraat van Modest Goossens over hiërarchie en hinterlanden van de centra in Noord-Oost België zou gedurende decennia de ruimtelijke ordening in België fundamenteel beïnvloeden. Hij leverde zo een belangrijke inbreng aan de beginnende ruimtelijke ordening van ons land. Hij werd een gewaardeerd lid van de Nationale commissie voor Ruimtelijke Ordening, en later ook van de Begeleidingsgroep voor het Structuurplan Vlaanderen. Hij speelde ook een belangrijke rol bij het tot stand komen en de werking van het Interfacultair Instituut voor Ruimtelijke Ordening aan de KU Leuven. Aan de universiteit zou hij het onderwijs in de economische geografie in de faculteiten der Wetenschappen en Economie, grondig renoveren. Zeer specifiek kwamen hierbij de volgende elementen aan de orde: vestigingsfactoren, de industriële groeipolen, de relocatie van de industrie, de ontwikkeling van industrieparken, de ontwikkeling van de dienstensector, het concept van de verzorgingskernen en de ruimtelijke patronen van de werkloosheid. Dit alles leidde tot een uitvoerige lijst van publicaties en in ruim 400 licentiaatsscripties. Als wetenschapper werd Modest Goossens wegens zijn klare inzichten, nationaal en internationaal, hoog geschat. Hij was lid van het Nationaal Comité voor de Geografie en van de Commissie van de Nationale Atlas, waarbij hij een belangrijke rol speelde in de opbouw van de eerste en de tweede Atlas. Zijn wijs oordeel werd zo geapprecieerd dat hij ruim 20 jaar lid en later voorzitter was van de Achtste Wetenschappelijke commissie

2 Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en regelmatig ook betrokken was bij het werk van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek in Nijverheid en Landbouw. Internationaal was hij een gewaardeerd lid van de Commissies Geography and Education, Industrial Change, en Man and Environment van de International Geografic Union (I.G.U.). Professor Goossens was een beminnelijk maar zelfbewust man, veeleisend voor zijn eigen werk, voor medewerkers en studenten. Hij was bekend voor zijn klaar, goed gestructureerd onderwijs, de talrijke begeleidende seminaries en vooral voor de excursies. Voor hem waren de excursies een wezenlijk deel van het onderwijs en hij was een meester in de landschapsanalyse. De meeste studenten geografie zullen nog steeds zijn panorama-analyses van de Condroz herinneren. Anderen bewaren warme herinneringen aan excursies naar bijvoorbeeld de havens van Antwerpen en Rotterdam, de Borinage, Wales, Slovenië, Beieren, D.D.R., Tsjecho-Slovakije, Veel leerkrachten aardrijkskunde zullen professor Goossens vooral blijven herinneren voor zijn tweede rol aan de universiteit, namelijk die als vakdidacticus - verantwoordelijke voor de aggregatie, de lerarenopleiding geografie. In die tweede rol was hij een grote maatschappelijk dienstverlener aan het vak aardrijkskunde in het secundair onderwijs. De navorming van leraren geografie heeft in de loopbaan van professor Goossens immers een grote plaats ingenomen. De tijd en energie die hij jaarlijks aan de organisatie en uitvoering eraan besteedde was aanzienlijk. Als decennialang elk schooljaar honderden leraren aardrijkskunde nascholing volgden en nog steeds volgen aan de KU Leuven, dan is dat zonder twijfel zijn grote verdienste geweest. Dat succes was toe te schrijven aan een aantal factoren die hij uitdroeg: het hoog wetenschappelijk-inhoudelijk niveau van de nascholingssessies, de kwaliteit van het uitgewerkt didactisch materiaal en bovenal aan de bijzondere positieve sfeer uitgaande van de excursies, die hij wist te creëren. De stuurgroep voor nascholing onder zijn leiding, kreeg vorm vanaf einde de jaren 1950 toen hij de vrienden-geografen van het eerste uur, bij hem thuis uitnodigde, telkens op 11 november. Daarbij werd dan de komende nascholing-aardrijkskunde voorbereid. Die legendarische 11 novembergroep werd vanaf 1977 uitgebreid tot de Werkgroep Didactiek Aardrijkskunde (WDA), die vanaf dan fungeerde als stuurgroep aardrijkskunde van het Vliebergh-Sencie Centrum voor Nascholing van de KU Leuven. Deze unieke nog altijd bestaande stuurgroep omvat de docenten aardrijkskunde van de hogescholen, vroeger de regentaten genoemd, de pedagogische begeleiders aardrijkskunde en medewerkers van de universitaire lerarenopleiding, voorheen aggregatie genoemd. Professor Goossens leidde zelf vele nascholingsactiviteiten of hij kon met zijn charisma leerkrachten en docenten enthousiast maken om nascholingssessies uit te werken. Op unieke wijze kon jaar na jaar een hoogstaand pakket Vliebergh -nascholing aangeboden worden. Nascholingssessies en binnenlandse excursies werden veelal georganiseerd op zaterdagen en meerdaagse excursies in het buitenland tijdens de zomervakanties. Telkens werden daarbij uitvoerige en wetenschappelijk en vakdidactische accurate syllabi aangeboden. De nascholingscursussen en excursies kenden, zonder onderbreking tot op heden, een groot succes en uitstraling. maart 2016 Echo aardrijkskunde 2

3 De Vliebergh-sessies hebben ongetwijfeld een impact gehad op de ontwikkeling van de leerplannen aardrijkskunde. Meerdere Vliebergh-sessies werden ook complementair ontwikkeld ter operationalisering van nieuwe leerplannen. Prof Goossens was immers ook decennialang actief in de leerplancommissie van de Katholiek Secundair Onderwijs. Verschillende Vliebergh-excursies werden verder didactisch verfijnd door regionale werkgroepen van de VLA, die zeer actief zijn en sterk ondersteund worden door afgestudeerden van professor Goossens en door leden van de Werkgroep Didactiek Aardrijkskunde. Ook bij de beginjaren van de VLA was hij nauw betrokken als voorzitter in Als priester van het bisdom Antwerpen was hij van 1963 tot 1988 inspecteur aardrijkskunde voor het secundair onderwijs in het bisdom Antwerpen, waarbij hij honderden leerkrachten inspecteerde en begeleidde. Didactische en inhoudelijke vernieuwingen vonden ook hun weg naar leerboeken en atlassen waaraan prof Goossens als auteur-reeksleider werkte. De Kleine Wereldatlas bij Uitgeverij Wolters / Plantyn, en de handboeken van de reeks Ontdek de Wereld en Visie op de Wereld bij Uitgeverij De Nederlandsche Boekhandel / Pelckmans werden door honderdduizenden Vlaamse leerlingen gebruikt. Ook de door hem geredigeerde wandkaarten sieren tot de dag van vandaag nog altijd geografielokalen in Vlaanderen. Binnen de universiteit was die tweede rol als maatschappelijk dienstverlener aan het onderwijs niet altijd vanzelfsprekend. Met zijn inzet als algemeen voorzitter van het Vliebergh-Sencie Centrum voor Nascholing, als coördinator van de Raad Permanente Vorming en als voorzitter van de Interfacultaire Raad voor de Aggregatie droeg hij bij tot een volwaardiger erkenning ervan in de universitaire geledingen. Bij zijn emeritaat in 1992 werd hij voor die pioniersrol geprezen door de rector en de verantwoordelijken van het Katholiek Secundair Onderwijs. Naast die onvoorstelbare werkkracht ten dienste van het secundair onderwijs zullen veel leerkrachten bij de gedachte aan prof Goossens bovenal zijn warme en innemende persoonlijkheid blijven herinneren. Zijn grote professionaliteit gecombineerd met zijn vriendelijkheid hebben de carrière van veel leraren positieve inhoud en zin gegeven; waarbij ze hem altijd dankbaar zullen blijven voor zijn groots vervulde scharnierfunctie tussen universiteit en schoolpraktijk. Herman Van der Haegen Dirk Vanderhallen maart 2016 Echo aardrijkskunde 3

4 Informatieve mededeling voor Bestemd voor Leraren aardrijkskunde Informatief voor Directies Datum Maart 2016 Begeleider Verdere informatie Patrick Noelanders An Callemeyn Invoering nieuw leerplan aardrijkskunde derde graad TSO/KSO Beste directeur, Beste leerkracht, Zoals u wellicht reeds vernomen hebt, worden vanaf 1 september 2017 nieuwe eindtermen aardrijkskunde en natuurwetenschappen voor de derde graad TSO/KSO van kracht. Dit heeft als gevolg dat er nieuwe leerplannen zullen worden ingevoerd. Omdat binnen het TSO/KSO een grote variatie aan studierichtingen bestaat, met al of niet natuurwetenschappen in het complementair of specifiek gedeelte, zullen 2 leerplannen worden gehanteerd nl.: Een geïntegreerd leerplan aardrijkskunde en natuurwetenschappen (waarin zowel de nieuwe eindtermen aardrijkskunde als natuurwetenschappen in verwerkt zijn) Een leerplan aardrijkskunde (waarin enkel de nieuwe eindtermen aardrijkskunde in verwerkt zijn). Bij welke studierichtingen hoort welk leerplan? Studierichtingen zonder natuurwetenschappen (in complementair of specifiek gedeelte) Artistieke opleiding Autotechnieken Bouw- en houtkunde Bouwtechnieken Creatie en mode Elektriciteit-elektronica Elektrische installatietechnieken Elektromechanica Elektronische installatietechnieken Hospitality Hotel Leerplan Hier zijn verschillende keuzemogelijkheden nl.: 1. De school verandert de lessentabel niet. Binnen het vak aardrijkskunde worden ook de nieuwe eindtermen natuurwetenschappen opgenomen. Hiervoor geldt het geïntegreerd leerplan (2 graaduren: 1 1). maart 2016 Echo aardrijkskunde 4

5 Houttechnieken Industriële ICT Koel- en warmtechnieken Mechanische vormgevingstechnieken Onthaal en public relations Podiumtechnieken Vliegtuigtechnieken 2. De school brengt een extra uur (vanuit het complementair deel) in het basisgedeelte. Mogelijkheid 1 Binnen het vak aardrijkskunde worden ook de nieuwe eindtermen natuurwetenschappen opgenomen. Het extra uur geeft ruimte om de uitbreidingsen verdiepingsdoelstellingen van het geïntegreerd leerplan te behandelen. Hiervoor geldt het geïntegreerd leerplan (3 graaduren). Deze keuze geniet de voorkeur. Mogelijkheid 2 De vakken aardrijkskunde (2 graaduren) en natuurwetenschappen (1 graaduur) worden afzonderlijk gegeven. Voor aardrijkskunde geldt het leerplan aardrijkskunde (2 graaduren: 1 1). 3. De school brengt twee extra uren (vanuit het complementair deel) in het basisgedeelte. De vakken aardrijkskunde (2 graaduren) en natuurwetenschappen (2 graaduren) worden afzonderlijk gegeven. Voor aardrijkskunde geldt het leerplan aardrijkskunde (2 graaduren: 1 1). Studierichtingen met (natuur)wetenschappen (in complementair of specifiek gedeelte) Architecturale en binnenhuiskunst Architecturale vorming Audiovisuele vorming Beeldende vorming Biotechnische wetenschappen Boekhouden-informatica Brood en banket Chemie Dier- en landbouwtechnische wetenschappen Farmaceutisch-technisch assistent Fotografie Leerplan Voor deze studierichtingen geldt het leerplan aardrijkskunde (2 graaduren: 1 1) maart 2016 Echo aardrijkskunde 5

6 Gezondheids- en welzijnswetenschappen Grafische communicatie Handel Industriële kunst Industriële wetenschappen Informaticabeheer Jeugd- en gehandicaptenzorg Lichamelijke opvoeding en sport Multimedia Muziek Natuur- en groentechnische wetenschappen Optiektechnieken Orthopedietechnieken Planttechnische wetenschappen Printmedia Schoonheidsverzorging Secretariaat-talen Slagerij en vleeswaren Sociale en technische wetenschappen Tandtechnieken Techniek-wetenschappen Toegepaste beeldende kunst Voedingstechnieken Vrije beeldende kunst Woordkunst-drama Voorscholingstraject Om de invoering van het geïntegreerd leerplan vlotter te laten verlopen wordt een voorscholingstraject aangeboden. Deze voorscholing staat open voor alle leraren aardrijkskunde en/of natuurwetenschappen, die het geïntegreerd leerplan aardrijkskunde natuurwetenschappen zullen geven. In het schooljaar worden 5 sessies (voor het 5 de jaar) aangeboden die dieper op de inhoudelijke en didactische aanpak van het leerplan ingaan. In het schooljaar volgt de voorscholing voor het 6 de jaar. Meer informatie over de nascholing en de inschrijvingsmodaliteiten vindt u vanaf mei 2016 op de website van de nascholing We hopen dat de voorbereiding vlot mag verlopen. Met vriendelijke groeten An Callemeyn Coördinator wetenschappen maart 2016 Echo aardrijkskunde 6

7 Informatieve mededeling voor Bestemd voor Leraren aardrijkskunde Informatief voor Directies Datum Maart 2016 Begeleider Verdere informatie Patrick Noelanders Werkgroep aardrijkskunde Kempen (WAK) Bezoek Balmatt site (Geothermie) Op woensdag 23 maart bezoeken we de Balmatt-site. Geothermie is reeds een tijd een hot item in de Kempen. Aangezien we als leraren aardrijkskunde de actualiteit moeten volgen, komt dit onderwerp in de lessen zeker aan bod. Om meer kennis en informatie daarover op te doen, bezoeken we de site en wordt door een gastspreker een educatieve rondleiding gegeven. Praktische informatie: Wanneer: 23/03/16, Adres: Lichtstraat 20, Mol (Onthaal: Wetenschapshal in de Elektrabel-hall) Doelgroep: secundair onderwijs Kleding: Bij het bezoek hoort een wandeling van 800 m over een asfaltweg. Weersbestendige kleding is dus aangewezen. Duur: 2 uur Deelname : gratis Inschrijven verplicht bij luc.steeman@skynet.be Differentiatie in de lessen aardrijkskunde (werkvergadering) Op maandag 2 mei organiseren we een vervolg op de activiteit van vorig jaar over differentiatie. Arjan Goemans heeft ons toen overtuigd dat differentiëren ook in onze lessen kan. We vatten de activiteit als een werkvergadering op, waarbij we kant en klaar materiaal aanbieden en kijken naar wat collega s in hun lessen proberen. We zullen voor de 3 graden lesideeën verzamelen. De avond wordt door mevr. Inge Peeters, pedagoog en docent aan de lerarenopleiding, en door collega s van de WAK geleid. Praktische informatie Wanneer: 02/05/2016 Adres: Gasthuisstraat 2, Geel (ingang op kruispunt met Kollegestraat, schuin tegenover taverne Gasthuishoeve ) Doelgroep: secundair onderwijs Duur: max. tot 22 u. Deelname: gratis maart 2016 Echo aardrijkskunde 7

8 Informatieve mededeling voor Bestemd voor Leraren aardrijkskunde Informatief voor Directies Datum Maart 2016 Begeleider Verdere informatie Patrick Noelanders VLAAMSE STERRENKUNDE OLYMPIADE GAAT VAN START Na het succes van de achtste editie, de andere Vlaamse olympiades (chemie, biologie, fysica, wiskunde en geografie) en de Nederlandse Sterrenkunde Olympiade wordt dit jaar de negende editie van de Vlaamse Sterrenkunde Olympiade georganiseerd. De hoofdprijs is een waarnemingssessie met de professionele Mercator-telescoop op de Canarische Eilanden! Vlaamse Sterrenkunde Olympiade Op zondag 31 januari 2016 gaat de negende editie van de Vlaamse Sterrenkunde Olympiade van start. Deze olympiade richt zich tot leerlingen van het secundair onderwijs (voornamelijk van de derde graad), en wil hun interesse voor sterrenkunde en aanverwante wetenschappen aanwakkeren. De opgaven van de Vlaamse Sterrenkunde Olympiade kunnen aangevraagd worden via de website: (bij deelnemen ). De wedstrijd bestaat uit het oplossen van een reeks vragen over sterrenkundige onderwerpen. Leerlingen kunnen hun schoolse kennis over aardrijkskunde, fysica, chemie en wiskunde op een leuke manier toepassen om zelf de werking van het heelal te ontdekken! In tegenstelling tot de meeste andere olympiades, mogen de deelnemers de vragen op eigen tempo thuis oplossen, met gebruik van alle hulpmiddelen die ze nuttig achten. Het is echter de bedoeling om zo uitgebreid mogelijk tewerk te gaan: de uitwerking zelf is even belangrijk als de oplossing. De deadline voor het insturen is 30 maart 2016! De beste vijf inzendingen worden uitgenodigd om deel te nemen aan de tweede ronde van de Vlaamse Sterrenkunde Olympiade en strijden voor de hoofdprijzen. De tweede ronde gaat door op zaterdag 7 mei De finalisten dienen een sterrenkundig onderzoeksproject uit te werken (dat voldoet aan een aantal richtlijnen die vooraf worden meegedeeld). Dit project zullen ze op de finaledag voorstellen aan de jury, die daarna ook vragen zal stellen en uiteindelijk de winnaar zal bepalen. De hoofdprijs bestaat uit een waarnemingssessie met de Mercator Telescoop op La Palma (Spanje), inclusief reis en verblijf. Maar daarnaast zijn er nog diverse andere waardevolle prijzen te winnen (telescopen, verrekijkers en boekenpakketten), ook voor wie niet tot de finale kan doorstoten. Met deze olympiade willen de organisatoren de interesse in sterrenkunde bij jongeren stimuleren. Sterrenkunde hoeft geen moeilijke bezigheid te zijn, maar is ook fijn en fascinerend. De deelnemers ontdekken zelf een heleboel interessante dingen over ons zonnestelsel, de sterren en het heelal. Zowel meisjes als jongens worden aangemoedigd om deel te nemen. Door zelf actief op zoek te gaan naar antwoorden wordt de sterrenkundige verwondering en de synthese van de verschillende wetenschappen bij jongeren op een leuke manier geprikkeld. Sterrenkunde is bij uitstek een STEM discipline, vermits het zo mooi en op een geïntegreerde wijze onderwerpen uit de fysica, wiskunde, chemie, geologie, biologie, informatica en technologie combineert. maart 2016 Echo aardrijkskunde 8

9 Informatie Informatie over de Vlaamse Sterrenkunde Olympiade kan bekomen worden: via de website via telefonisch: 016/ op het secretariaat van de Vlaamse Sterrenkunde Olympiade: Oostmeers 122 C, 8000 Brugge De olympiade is een samenwerking van de Jongerenvereniging Voor Sterrenkunde (JVS), de Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS), de Katholieke Universiteit Leuven (KULeuven), de Universiteit Gent (UGent), de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en de Universiteit Antwerpen (UA). maart 2016 Echo aardrijkskunde 9

10 Informatieve mededeling voor Bestemd voor Leraren aardrijkskunde Informatief voor Directies Datum Maart 2016 Begeleider Verdere informatie Patrick Noelanders Excursie VLA 2016 op zondag 18 september 2016 Locatie: VLIZ, Oostende Programma: Ontvangst en kennismaking met de werking van het VLIZ Boottocht naar offshore windmolenparken Het definitieve programma wordt later bekend gemaakt. maart 2016 Echo aardrijkskunde 10

Invoering nieuw leerplan aardrijkskunde derde graad TSO/KSO

Invoering nieuw leerplan aardrijkskunde derde graad TSO/KSO MEDEDELINGEN SECUNDAIR ONDERWIJS REGIO WEST-VLAANDEREN Baron Ruzettelaan 435, 8310 Brugge-Assebroek ( 050 372675 www.kobrugge.be www.katholiekonderwijs.vlaanderen NIEUWSBRIEF AARDRIJKSKUNDE-MaVo MEI 2015-2016

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor alle leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor alle leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso REGIO OOST-VLAANDEREN Marialand 31 9000 GENT +32 9 223 11 25 www.katholiekonderwijs.vlaanderen AARDRIJKSKUNDE Leen Van Hecke voor alle leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso Nieuwe leerplannen aardrijkskunde

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor leraren aardrijkskunde derde graad tso/kso

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor leraren aardrijkskunde derde graad tso/kso REGIO OOST-VLAANDEREN Marialand 31 9000 GENT +32 9 223 11 25 www.katholiekonderwijs.vlaanderen AARDRIJKSKUNDE Leen Van Hecke voor leraren aardrijkskunde derde graad tso/kso Nieuw leerplan aardrijkskunde

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso REGIO OOST-VLAANDEREN Marialand 31 9000 GENT +32 9 223 11 25 www.katholiekonderwijs.vlaanderen AARDRIJKSKUNDE Leen Van Hecke voor leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso Nieuwe leerplannen aardrijkskunde

Nadere informatie

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2017

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2017 Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2017 1. Graadleerplannen (en eventueel bijhorende lessentabellen) die vanaf 1 september 2017 progressief worden ingevoerd. nieuw leerplan

Nadere informatie

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 (versie aangepast op 29 augustus 2016)

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 (versie aangepast op 29 augustus 2016) Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 (versie aangepast op 29 augustus 2016) 1. Graadleerplannen (en eventueel bijhorende lessentabellen) die vanaf 1 september 2016 progressief

Nadere informatie

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 (aangepaste versie op 24 juni 2016)

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 (aangepaste versie op 24 juni 2016) Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 (aangepaste versie op 24 juni 2016) 1. Graadleerplannen (en eventueel bijhorende lessentabellen) die vanaf 1 september 2016 progressief

Nadere informatie

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2016 1. Graadleerplannen (en eventueel bijhorende lessentabellen) die vanaf 1 september 2016 progressief worden ingevoerd. nieuw leerplan

Nadere informatie

BIOLOGIE, CHEMIE EN NATUURWETENSCHAPPEN

BIOLOGIE, CHEMIE EN NATUURWETENSCHAPPEN BIOLOGIE, CHEMIE EN NATUURWETENSCHAPPEN Gerrit Schuermans voor alle leraren De berichten die in de vorige mededelingen werden gepubliceerd en andere interessante informatie over de vakken biologie, chemie

Nadere informatie

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende

Nadere informatie

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang van 1 september 2013

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang van 1 september 2013 Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang van 1 september 2013 1. Graadleerplannen (en eventueel bijhorende lessentabellen) die vanaf 1 september 2013 progressief worden ingevoerd. Indien het

Nadere informatie

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vademecum fysica en WW (2007) 1 Situering van de wetenschappelijke vakken 1.1 Begeleiding wetenschappen

Nadere informatie

Info brochure 6 de leerjaar

Info brochure 6 de leerjaar Info brochure 6 de leerjaar VCLB AALST Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding vzw Vrij Gezondheidscentrum 410980882 Langestraat 12-9300 AALST Tel. 053 78 85 10 e-mail: info@vclbaalst.be Beste ouder, Beste

Nadere informatie

VERNIEUWD STUDIEAANBOD VAN HET 1 STE LEERJAAR A 2014-2015

VERNIEUWD STUDIEAANBOD VAN HET 1 STE LEERJAAR A 2014-2015 VERNIEUWD STUDIEAANBOD VAN HET 1 STE LEERJAAR A 2014-2015 WIJZIGINGEN STUDIEAANBOD 1 STE LEERJAAR A Waarom? interesse talenten observatie oriënteren 2 STUDIEAANBOD 2013-2014 1 STE LEERJAAR A Agro- en biotechnieken

Nadere informatie

Op stap naar de tweede graad

Op stap naar de tweede graad Op stap naar de tweede graad Inhoud van deze avond 1. 2. Structuur gewoon secundair onderwijs Goed kiezen 1. Structuur secundair onderwijs Structuur Secundair onderwijs VHO Se-n-Se Se-n-Se VHO 7 de spec.

Nadere informatie

Starten in het secundair onderwijs

Starten in het secundair onderwijs Starten in het secundair onderwijs Een overzicht Inleiding Structuur van het secundair onderwijs Wat verandert er in de toekomst? PAUZE Verhalen van kinderen Een goede schoolkeuze Waarmee rekening houden?

Nadere informatie

Technisch onderwijs West-Vlaanderen Werkt 3, 2009

Technisch onderwijs West-Vlaanderen Werkt 3, 2009 West-Vlaanderen Werkt 3, 2009 in West-Vlaanderen dr. Marie Van Looveren sociaaleconomisch beleid, WES Jongeren uit het gewone secundair onderwijs kunnen na de eerste graad kiezen voor één van de volgende

Nadere informatie

De aanvangsjaren in het secundair onderwijs. Een eerste bundeling van resultaten van het LOSO-project

De aanvangsjaren in het secundair onderwijs. Een eerste bundeling van resultaten van het LOSO-project De studieloopbaan van Vlaamse jongeren. Het secundair-onderwijssysteem doorgelicht op basis van longitudinaal onderzoek. (Project nr. 89.10)(LOSO-project) Onderzoeksproject op initiatief van de Vlaamse

Nadere informatie

Peiling wiskunde in de derde graad secundair onderwijs

Peiling wiskunde in de derde graad secundair onderwijs Peiling wiskunde in de derde graad secundair onderwijs Voorstelling resultaten 22 oktober 2015 Overzicht Peiling wiskunde eerste graad A-stroom Peiling wiskunde tweede graad aso Peiling wiskunde derde

Nadere informatie

Studierichtingen per school 2015-2016

Studierichtingen per school 2015-2016 Studierichtingen per school 2015-2016 OOST-VLAANDEREN Don Bosco Sint-Denijs-Westrem PTI Eeklo Scheppersinstituut Wetteren VTI Deinze VTI Dendermonde WEST-VLAANDEREN VTI Waregem VTI Kortrijk VTI Tielt VTI

Nadere informatie

Op stap naar het SECUNDAIR ONDERWIJS

Op stap naar het SECUNDAIR ONDERWIJS Op stap naar het SECUNDAIR ONDERWIJS met accent op het secundair onderwijs? 1A? Structuur van het Secundair Onderwijs 3 2 6 5 4 3 Oriëntatie naar Doorstroming (ASO/TSO/KSO) Oriëntatie naar Arbeidsmarkt

Nadere informatie

Studierichtingen per school 2016-2017

Studierichtingen per school 2016-2017 Studierichtingen per school 2016-2017 OOST-VLAANDEREN Don Bosco Sint-Denijs-Westrem PTI Eeklo Scheppersinstituut Wetteren VTI Deinze VTI Dendermonde GTI Beveren WEST-VLAANDEREN VTI Waregem VTI Kortrijk

Nadere informatie

DE MAXIMUMFACTUUR IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS VAN DE PROVINCIE ANTWERPEN

DE MAXIMUMFACTUUR IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS VAN DE PROVINCIE ANTWERPEN DE MAXIMUMFACTUUR IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS VAN DE PROVINCIE ANTWERPEN Wat? De maximumfactuur omvat alle kosten die aangerekend worden voor zaken die noodzakelijk zijn om de eindtermen te behalen. Wat

Nadere informatie

onthaalbrochure

onthaalbrochure morgen begint vandaag onthaalbrochure 2017-2018 Hoe werkt onze school? iedereen telt mee EERSTE GRAAD In de eerste graad neem je een gemeenschappelijke start. Hier ontdek je waarvoor je aanleg en interesse

Nadere informatie

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Studienamiddag Informaticawetenschappen in het leerplichtonderwijs Paleis der Academiën, Brussel, 2015-04-29 Bern Martens Lerarenopleiding Sec. Onderwijs

Nadere informatie

Studierichtingen per school 2015-2016

Studierichtingen per school 2015-2016 Studierichtingen per school 2015-2016 OOST-VLAANDEREN Don Bosco Sint-Denijs-Westrem PTI Eeklo Scheppersinstituut Wetteren VTI Deinze VTI Dendermonde KTA MoBi Gent WEST-VLAANDEREN VTI Waregem VTI Kortrijk

Nadere informatie

BROCHURE TWEEDE GRAAD CAMPUS DON BOSCO HAACHT

BROCHURE TWEEDE GRAAD CAMPUS DON BOSCO HAACHT BROCHURE TWEEDE GRAAD CAMPUS DON BOSCO HAACHT 2015-2016 INHOUD INHOUD 1 I INLEIDING 2 II DE STUDIERICHTINGEN IN DE TWEEDE GRAAD 4 III VOORSTELLING VAN DE STUDIERICHTINGEN DON BOSCO HAACHT IN DE TWEEDE

Nadere informatie

INFOBROCHURE 2e - 3e GRAAD. secundair onderwijs

INFOBROCHURE 2e - 3e GRAAD.  secundair onderwijs INFOBROCHURE e - 3e GRAAD www.materdeibrasschaat.be secundair onderwijs 017-018 Welkom in Mater Dei In een aangenaam en gestructureerd schoolklimaat vinden heel wat leerlingen in onze school de gepaste

Nadere informatie

Wat biedt het GO! atheneum en leefschool De Tandem?

Wat biedt het GO! atheneum en leefschool De Tandem? ASO? TSO? BSO? Wat biedt het GO! atheneum en leefschool De Tandem? GO! atheneum en leefschool De Tandem is een secundaire school ASO -, TSO -, BSO - afdelingen. Dit wil zeggen dat de leerlingen in de eerste

Nadere informatie

Studieaanbod Turnhout Arendonk

Studieaanbod Turnhout Arendonk Studieaanbod 2009-2010 Turnhout Arendonk infomoment (i) opendeur (o) tijdstip SCCA Sint-Claracollege Kloosterbaan 5 2370 Arendonk tel. 014 67 85 72 info@sintclara.be www.sintclara.be 23-02-2010 (i) 25-04-2010

Nadere informatie

Studierichtingen per school

Studierichtingen per school Studierichtingen per school 2017-2018 OOST-VLAANDEREN Don Bosco Sint-Denijs-Westrem PTI Eeklo Scheppersinstituut Wetteren VTI Deinze VTI Dendermonde GTI Beveren PTI Zottegem WEST-VLAANDEREN VTI Waregem

Nadere informatie

3.1 Overgang van het 4de leerjaar naar het 5de leerjaar

3.1 Overgang van het 4de leerjaar naar het 5de leerjaar 3.1 Overgang van het 4de leerjaar naar het 5de leerjaar 3.2 Van 4ASO naar 5ASO 3.2.1 Gebruikte afkortingen EC EC EC EC GL/ HW/HU Economie met 4 of 5 uren wiskunde Economie-moderne talen Economie-wetenschappen

Nadere informatie

MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE

MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE BASISSCHOLEN INTERNAAT KINDHEID JESU SCHOTEN SINT-MICHIELSCOLLEGE SCHOTEN SINT-MICHIELSCOLLEGE BRASSCHAAT SINT-LUDGARDISSCHOOL MERKSEM SINT-LUDGARDISSCHOOL ANTWERPEN MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE MARIS

Nadere informatie

Naar de 2 de graad secundair onderwijs

Naar de 2 de graad secundair onderwijs Naar de 2 de graad secundair onderwijs 2018-2019 Waarom is deze keuze belangrijk? Inhoud 1. Hoe kiezen? 2. Studieaanbod 3. Hulpbronnen 1. Hoe kiezen? 1. Jezelf goed inschatten 2. Weten wat er te kiezen

Nadere informatie

Wat biedt het GO! atheneum en leefschool De Tandem?

Wat biedt het GO! atheneum en leefschool De Tandem? ASO? TSO? BSO? Wat biedt het GO! atheneum en leefschool De Tandem? GO! atheneum en leefschool De Tandem is een secundaire school met ASO -, TSO -, BSO - afdelingen. Dit wil zeggen dat de leerlingen in

Nadere informatie

Volgend schooljaar is het zover! De langverwachte onderwijshervorming begint op 1 september 2019.

Volgend schooljaar is het zover! De langverwachte onderwijshervorming begint op 1 september 2019. Beste, Volgend schooljaar is het zover! De langverwachte onderwijshervorming begint op 1 september 2019. Maar wat verandert er nu precies? De basisvorming (27 uur) blijft voor iedereen hetzelfde. Daarbij

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

INFOBROCHURE 2e - 3e GRAAD. secundair onderwijs

INFOBROCHURE 2e - 3e GRAAD.   secundair onderwijs INFOBROCHURE 2e - 3e GRAAD www.materdeibrasschaat.be secundair onderwijs 2018-2019 Welkom in Mater Dei In een aangenaam en gestructureerd schoolklimaat vinden heel wat leerlingen in onze school de gepaste

Nadere informatie

LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS

LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS TWEEDE GRAAD KSO DERDE GRAAD KSO VANAF HET SCHOOLJAAR 2004-2005 September 2004 LICAP BRUSSEL LESSENTABELLEN TWEEDE GRAAD KSO DERDE GRAAD KSO LICAP BRUSSEL September

Nadere informatie

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vademecum natuurwetenschappen (2008) 1 Situering van het vak natuurwetenschappen 1.1 Natuurwetenschappen

Nadere informatie

DE STRUCTUUR VAN HET HOGER ONDERWIJS

DE STRUCTUUR VAN HET HOGER ONDERWIJS Het hoger onderwijs in Vlaanderen kent twee soorten onderwijs: het hoger professioneel onderwijs en het academisch onderwijs. Je kan een opleiding volgen aan een hogeschool of aan een universiteit. Bron:

Nadere informatie

Naar de tweede graad. in het Sint-Pieterscollege

Naar de tweede graad. in het Sint-Pieterscollege 2012 2] Naar de tweede graad in het Sint-Pieterscollege 2 Sint-pieterscollege Kiezen voor het ASO? In de eerste graad maakte je kennis met de voornaamste vakken van het secundair onderwijs. Bovendien kon

Nadere informatie

Pedagogisch overleg 8 mei 2017

Pedagogisch overleg 8 mei 2017 Pedagogisch overleg 8 mei 2017 Agenda Onderwijshervorming Bedrijfsbeheer GIP en stage 1. Onderwijshervorming Eerste graad: september 2018 Tweede graad: september 2020 Derde graad: september 2022 Eerste

Nadere informatie

Studierichtingen per school

Studierichtingen per school Studierichtingen per school 2018-2019 OOST-VLAANDEREN Don Bosco Sint-Denijs-Westrem PTI Eeklo Scheppersinstituut Wetteren VTI Deinze Oscar Romerocollege Dendermonde GTI Beveren-Waas PTI Zottegem VTS Sint-Niklaas

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor alle leraren

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor alle leraren AARDRIJKSKUNDE Leen Van Hecke voor alle leraren Wetenschappen-wiskundedag op woensdag 26 mei Op woensdagnamiddag 26 mei 2010 organiseren de pedagogische begeleiders van de exacte wetenschappen (incl. aardrijkskunde!)

Nadere informatie

Het is dan ook belangrijk dat jongeren bewust kiezen voor STEM-opleidingen.

Het is dan ook belangrijk dat jongeren bewust kiezen voor STEM-opleidingen. VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL Geïntegreerde lerarenopleiding Aandacht

Nadere informatie

In het eerste leerjaar A kies je ofwel voor de richting Handel of voor de richting Creatie en vormgeving.

In het eerste leerjaar A kies je ofwel voor de richting Handel of voor de richting Creatie en vormgeving. Heilige Familie In de Heilige Familie bieden we je opleidingen in het technisch, beroeps- en kunstsecundair onderwijs. Hier ligt de nadruk vooral op creativiteit en ondernemen. In het eerste leerjaar A

Nadere informatie

Sint-Jozefscollege: studierichtingen 2 de graad

Sint-Jozefscollege: studierichtingen 2 de graad 2 de graad Handel Vakken Derde jaar Handel Vierde jaar aardrijkskunde 1 1 geschiedenis 1 1 godsdienst 2 2 lich. opvoeding 2 2 natuurwetenschappen 2 2 Frans 5 5 Engels 3 3 unde 4 4 T.E. Bedrijfshuishoudkunde

Nadere informatie

MATRIX SECUNDAIR ONDERWIJS 2 e GRAAD

MATRIX SECUNDAIR ONDERWIJS 2 e GRAAD Bijlage 2 Matrix secundair onderwijs MATRIX SECUNDAIR ONDERWIJS 2 e GRAAD : niche-studierichtingen ( ): deze studierichtingen kunnen ook aangeboden worden binnen BuSO OV4 Finaliteit Doorstroom Domeinoverschrijdend

Nadere informatie

SINT-MICHIELSCOLLEGE

SINT-MICHIELSCOLLEGE SINTMICHIELSCOLLEGE SECUNDAIR ONDERWIJS LESSENTABELLEN 09 00 LESSENTABEL EERSTE LEERJAAR Vakken Latijn PI MWtaal + MW STEM Artistieke vorming muziek beeld Geschiedenis Godsdienst Klassieke talen Latijn

Nadere informatie

INPROFIEL. 2 de graad TSO

INPROFIEL. 2 de graad TSO INPROFIEL 2 de graad TSO INLEIDING Wanneer je deze infomap in handen krijgt, duidt dit op interesse voor het technisch onderwijs. Kiezen voor het technisch onderwijs is kiezen voor ruime studiemogelijkheden

Nadere informatie

School of Education: Bruggen bouwen en onderhouden

School of Education: Bruggen bouwen en onderhouden School of Education: Bruggen bouwen en onderhouden Ter inleiding - Algemeen kader van projectwerking - Onderscheid kern vs competitieve projecten - Vragensessie met aandacht voor zowel competieve projecten

Nadere informatie

Ontdekken wie je bent. Infobrochure eerste graad. Open Dag 7 mei Katholiek Secundair Onderwijs Mol

Ontdekken wie je bent. Infobrochure eerste graad. Open Dag 7 mei Katholiek Secundair Onderwijs Mol Ontdekken wie je bent Infobrochure eerste graad Open Dag 7 mei 2017 www.ksom.be Katholiek Secundair Onderwijs Mol Beste leerling, Binnenkort maak je de overstap van je basisschool naar de eerste graad

Nadere informatie

Wetenschap: labo (campus De Toren) Technologie: workshops (campus. STEM-vakken

Wetenschap: labo (campus De Toren) Technologie: workshops (campus. STEM-vakken STEM in de lessen Workshops Proeven van STEM STEM-academie LAGER ONDERWIJS 3 de graad Wiskunde Wereldoriëntatie Mens en techniek Mens en natuur Wetenschap: labo (campus De Toren) Technologie: workshops

Nadere informatie

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vademecum Natuurwetenschappen (2012-2013) 1 Situering van het vak Natuurwetenschappen 1.1 Natuurwetenschappen

Nadere informatie

TSO 2 DE GRAAD - 1 STE EN 2 DE LEERJAAR ELEKTROMECHANICA

TSO 2 DE GRAAD - 1 STE EN 2 DE LEERJAAR ELEKTROMECHANICA TSO 2 DE GRAAD - 1 STE EN 2 DE LEERJAAR ELEKTROMECHANICA HANDEL 3de jaar 4de jaar 3de jaar 4de jaar BASISVORMING 17U 18U 18U 18U Godsdienst/zedenleer 2 2 2 2 Aardrijkskunde 1 1 1 1 Engels 2 2 2 2 Frans

Nadere informatie

Worden wie je bent. Infobrochure tweede en derde graad. Katholiek Secundair Onderwijs Mol

Worden wie je bent. Infobrochure tweede en derde graad.  Katholiek Secundair Onderwijs Mol Worden wie je bent Infobrochure tweede en derde graad www.ksom.be Katholiek Secundair Onderwijs Mol 2 de graad 1 ste en 2 de leerjaar VERING Chemie Sport ASO Schilderwerk en decoratie (BSO) Houttechnieken

Nadere informatie

HOE KIEZEN... 4 HET VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS... 7

HOE KIEZEN... 4 HET VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS... 7 INHOUDSOPGAVE HOE KIEZEN... HET VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS... 7. HET ALGEMEEN SECUNDAIR ONDERWIJS OF ASO... 9. HET KUNSTSECUNDAIR ONDERWIJS OF KSO.... HET TECHNISCH SECUNDAIR ONDERWIJS OF TSO... 5. HET

Nadere informatie

SYNTHESERAPPORT EVALUATIE WETENSCHAPPELIJKE OLYMPIADES SAMENVATTING

SYNTHESERAPPORT EVALUATIE WETENSCHAPPELIJKE OLYMPIADES SAMENVATTING SYNTHESERAPPORT EVALUATIE WETENSCHAPPELIJKE OLYMPIADES SAMENVATTING Studiedienst en Prospectief Beleid 1 Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Vlaamse Overheid Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030

Nadere informatie

Inhoud info-avond. 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen

Inhoud info-avond. 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen 1 2 Inhoud info-avond 1. Hervorming secundair onderwijs 2. Huidige structuur secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen 4. Inschrijven 5. Waar vind ik verdere informatie?

Nadere informatie

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.2 - November 2008-147-

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.2 - November 2008-147- Vlaams Parlement Vragen en Antwoorden Nr.2 November 2008 47 VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTERPRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS

Nadere informatie

EDUGO campus De Brug

EDUGO campus De Brug LAGER ONDERWIJS 3 de graad STEM in de lessen Wiskunde Wereldoriëntatie Mens en techniek Mens en natuur Labo s & workshops Wetenschappen: labo (EDUGO campus De Toren) Technologie: workshops (EDUGO campus

Nadere informatie

Tweede graad tso. Techniek-wetenschappen

Tweede graad tso. Techniek-wetenschappen Tweede graad tso Techniek-wetenschappen In techniek-wetenschappen staan de wetenschapsvakken centraal. Je bouwt een grondige theoretische basis op, waarbij een stevig pakket wiskunde hoort. Bovendien verwerf

Nadere informatie

De grote stap naar het secundair onderwijs

De grote stap naar het secundair onderwijs De grote stap naar het secundair onderwijs 2018-2019 2 secundair onderwijs 2 1 3 4 5 6 6 5 4 3 2 lager onderwijs 1 kleuteronderwijs 1 2 3 Inhoud 1. Hoe kiezen? 2. Studieaanbod 3. Inschrijven 4. Werkmiddelen

Nadere informatie

Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL

Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL Geïntegreerde lerarenopleiding Aandacht

Nadere informatie

1 ste graad Industriële wetenschappen en Mechanica - elektriciteit

1 ste graad Industriële wetenschappen en Mechanica - elektriciteit 1 ste graad Industriële wetenschappen en Mechanica - elektriciteit School: Sint-Jozefinstituut Onderwijsvorm: Graad: Studierichting: 1ste graad 1 ste leerjaar A 2 de leerjaar Industriële wetenschappen

Nadere informatie

Pedagogisch overleg 11 mei 2017

Pedagogisch overleg 11 mei 2017 Pedagogisch overleg 11 mei 2017 Agenda Onderwijshervorming OVUR Examen- en toetsvragen 1 september 2017 Onderwijshervorming Definitief Onderwijshervorming Eerste graad: september 2018 Tweede graad: september

Nadere informatie

Studieaanbod. 1 e graad DBG HDC HHH HHK MIN PAR SAL. 1 e leerjaar A. 1 e leerjaar B. 2 e leerjaar Basisopties. 2 e beroepsvoorbereidend leerjaar

Studieaanbod. 1 e graad DBG HDC HHH HHK MIN PAR SAL. 1 e leerjaar A. 1 e leerjaar B. 2 e leerjaar Basisopties. 2 e beroepsvoorbereidend leerjaar Studieaanbod 1 e graad DBG HDC HHH HHK MIN PAR SAL STR o 1 e leerjaar A Aanvulling Fr, Wi en/of projectwerk o Aanvulling Wi + Hotel - voeding Aanvulling Wi + STEM * Klassieke studiën o 1 e leerjaar B 2

Nadere informatie

Sterktes en zwaktes uit de peilingen wiskunde - mogelijke verklaringen. Patricia De Grande AHOVOKS

Sterktes en zwaktes uit de peilingen wiskunde - mogelijke verklaringen. Patricia De Grande AHOVOKS Sterktes en zwaktes uit de peilingen wiskunde - mogelijke verklaringen Patricia De Grande AHOVOKS Resultaten per studierichting aso ET reële functies exponentiële functies goniometrische functies afgeleiden

Nadere informatie

Overzicht studierichtingen per school

Overzicht studierichtingen per school Overzicht studierichtingen per school OOST-VLAANDEREN Don Bosco Sint-Denijs-Westrem PTI Eeklo Scheppersinstituut Wetteren VTI Deinze VTI Dendermonde WEST-VLAANDEREN VTI Waregem VTI Kortrijk VTI Tielt VTI

Nadere informatie

Workshops. Wetenschappen: labo (EDUGO campus De Toren) Technologie: workshops (EDUGO campus Glorieux)

Workshops. Wetenschappen: labo (EDUGO campus De Toren) Technologie: workshops (EDUGO campus Glorieux) STEM in de lessen Workshops Proeven van STEM Techniekacademie LAGER ONDERWIJS 3 de graad Wiskunde Wereldoriëntatie Mens en techniek Mens en natuur Wetenschappen: labo (EDUGO campus De Toren) Technologie:

Nadere informatie

DIA SJCA SJIB SMA. scholengemeenschap aarschot-betekom choose learn create enjoy

DIA SJCA SJIB SMA. scholengemeenschap aarschot-betekom choose learn create enjoy DIA SJCA SJIB SMA scholengemeenschap aarschot-betekom choose learn create enjoy 2 Welkom...3 Sint-Jozefsinstituut...4 Instituut Sancta Maria...5 Sint-Jozefscollege...6 Damiaaninstituut...7 Studieaanbod

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

MATRIX SECUNDAIR ONDERWIJS 2 e GRAAD (*): niche-studierichtingen / ( ): deze studierichtingen kunnen ook aangeboden worden binnen BuSO OV4

MATRIX SECUNDAIR ONDERWIJS 2 e GRAAD (*): niche-studierichtingen / ( ): deze studierichtingen kunnen ook aangeboden worden binnen BuSO OV4 Bijlage 3 Matrix secundair onderwijs MATRIX SECUNDAIR ONDERWIJS 2 e GRAAD : niche-studierichtingen ( ): deze studierichtingen kunnen ook aangeboden worden binnen BuSO OV4 Finaliteit Doorstroom Domeinoverschrijden

Nadere informatie

Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde?

Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde? Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde? FACULTEIT WETENSCHAPPEN SLO natuurwetenschappen, SLO wiskunde wet.kuleuven.be/studenten/slo Kies ik voor aardrijkskunde,

Nadere informatie

STUDIEAANBOD SINT-JOZEF HUMANIORA 2015-2016

STUDIEAANBOD SINT-JOZEF HUMANIORA 2015-2016 STUDIEAANBOD SINT-JOZEF HUMANIORA 2015-2016 EERSTE GRAAD Eerste leerjaar Algemene vorming (moderne) Klassieke studiën ( of CLIL-) Tweede leerjaar Grieks- Moderne wetenschappen (SEI of CLIL-SEI) ASO TWEEDE

Nadere informatie

Vademecum Aardrijkskunde Schooljaar 2015-2016

Vademecum Aardrijkskunde Schooljaar 2015-2016 Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs. Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vademecum Aardrijkskunde Schooljaar 2015-2016 Beste leraar, Aardrijkskunde is één van de vakken

Nadere informatie

Ijkingstoets voor toekomstige

Ijkingstoets voor toekomstige Ijkingstoets voor toekomstige wetenschapsstudenten Carolien Van Soom Lerarendag Faculteit Wetenschappen 7 mei 2014 Ijkingstoets voor toekomstige wetenschapsstudenten 1. Achtergrond 2. Opzet ijkingstoets

Nadere informatie

KUNST KUNST TECHN KU WETENSC

KUNST KUNST TECHN KU WETENSC KUNST KUNST TECHN KU WETENSC OPLEIDINGSAANBOD Kunst: voor leerlingen met een uitgesproken belangstelling voor kunst, architectuur en wooncultuur Wetenschappen: voor leerlingen met een brede interesse die

Nadere informatie

Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen. Van TSO naar TSO : (g)een probleem

Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen. Van TSO naar TSO : (g)een probleem Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen Van TSO naar TSO : (g)een probleem Schooljaar 2004-2005 Inleiding De brochure Van ASO naar TSO werd uitgebreid met een gedeelte dat de aansluitmogelijkheden bij overgangen

Nadere informatie

STEM omvat alle vakken, opleidingen en projecten waarin wetenschappen, wiskunde en technologie sterk aanwezig zijn.

STEM omvat alle vakken, opleidingen en projecten waarin wetenschappen, wiskunde en technologie sterk aanwezig zijn. Waarom STEM? STEM omvat alle vakken, opleidingen en projecten waarin wetenschappen, wiskunde en technologie sterk aanwezig zijn. Alle technologie die vandaag de maatschappij beheerst is bedacht, ontworpen

Nadere informatie

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang van 1 september 2011

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang van 1 september 2011 Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang van 1 september 2011 Graadleerplannen (en eventueel bijhorende lessentabellen) worden in de regel progressief ingevoerd; d.w.z. 1 september 2011 in het

Nadere informatie

2 d INPROFIEL graad TSO

2 d INPROFIEL graad TSO INPROFIEL 2 de graad TSO INLEIDING Wanneer je deze infomap in handen krijgt, duidt dit op interesse voor het technisch onderwijs. Kiezen voor het technisch onderwijs is kiezen voor ruime studiemogelijkheden

Nadere informatie

IVV Sint-Vincentius. Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom

IVV Sint-Vincentius. Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom IVV Sint-Vincentius Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom Voor jou is de overgang van de lagere school naar een eerste graad A-stroom heel zeker een grote verandering. Geen paniek,

Nadere informatie

Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003

Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003 Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003 11 December 2012 KU Leuven, Centrum voor Onderwijseffectiviteit

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Op stap met het werkboekje!?

Op stap met het werkboekje!? Werking CLB Op stap met het werkboekje!? 6 studiekeuzetaken Wat betekent kiezen? Ik leer mezelf kennen Ik verken de beroepenwereld Ik leer het Secundair Onderwijs kennen Ik maak een keuze Ik ben zeker

Nadere informatie

DOCUMENT. Toelichting bij de lessentabellen. Inhoud. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

DOCUMENT. Toelichting bij de lessentabellen. Inhoud. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT Inhoud...1 1 VOORSTELLING VAN DE LESSENTABELLEN...2 1.1 De kolom Leerplannummer...2 1.2 De kolom B/S/C (niet

Nadere informatie

KAZ launch. woensdag 29 januari 2014. Aanbod in het eerste jaar: Deze tekst in MS Word formaat

KAZ launch. woensdag 29 januari 2014. Aanbod in het eerste jaar: Deze tekst in MS Word formaat Deze tekst in MS Word formaat woensdag 29 januari 2014 KAZ launch Binnenkort ziet het KAZ er helemaal anders uit. En dan hebben we het niet alleen over de gebouwen of het aanzicht van op straat. Ook de

Nadere informatie

Brochure 2e, 3e graad en 7e jaar tso

Brochure 2e, 3e graad en 7e jaar tso Sint-Norbertusinstituut Stationsstraat 6, 2570 Duffel 015 30 38 58 mail@snorduffel.be www.snorduffel.be Sint-Norbertusinstituut Duffel LEREN EN LEVEN Brochure 2e, 3e graad en 7e jaar tso Schooljaar 2017-2018

Nadere informatie

Infoavond secundair onderwijs. Torhout, 16 januari 19

Infoavond secundair onderwijs. Torhout, 16 januari 19 Infoavond secundair onderwijs Torhout, 16 januari 19 Op stap naar het secundair onderwijs Wat komt er aan bod? KIEZEN AANBOD begeleiding school en CLB ouders hoe kiezen? keuzeproces keuzetaken structuur

Nadere informatie

Op stap naar. Het secundair onderwijs. Vrij CLB Roeselare Kattenstraat Roeselare

Op stap naar. Het secundair onderwijs. Vrij CLB Roeselare Kattenstraat Roeselare Op stap naar Het secundair onderwijs Onderwijsloopbaanbegeleiding een opdracht van het CLB Proces begeleiding Aanvullend aan de school Op vraag Kiezen roept veel vragen op 1. Vragen naar informatie 2.

Nadere informatie

Van TSO naar TSO : (g)een probleem

Van TSO naar TSO : (g)een probleem Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen Van TSO naar TSO : (g)een probleem De brochure Van ASO naar TSO werd uitgebreid met een gedeelte dat de aansluitmogelijkheden bij overgangen binnen de TSO-richtingen

Nadere informatie

Vlaamse Geograf ie Olympiade

Vlaamse Geograf ie Olympiade Vlaamse Geograf ie Olympiade Schooljaar 2014-2015 20ste editie Meedoen is belangrijker dan winnen. De gedachte die Pierre de Coubertin meegaf aan de moderne Olympische Spelen in 1896. Vlaamse Geografie

Nadere informatie

MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD

MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD LEIDRAAD Visie op vorming en vakken Een nieuwe generatie leerplannen - ruimte voor scholen Observerende en oriënterende functie van de

Nadere informatie

GIB INFOBROCHURE. Een echt sportieve school in een groene omgeving!

GIB INFOBROCHURE. Een echt sportieve school in een groene omgeving! GIB INFOBROCHURE Een echt sportieve school in een groene omgeving! Zondag 10 mei 2015 van 14u tot 17u GIB OPENDEUR Rondleidingen in onze dynamische school Leerlingen in actie en doe-activiteiten Kinderopvang

Nadere informatie

Informatie voor de Wiskundeleerkrachten Vakbegeleiding Wiskunde DPB - Bisdom Brugge

Informatie voor de Wiskundeleerkrachten Vakbegeleiding Wiskunde DPB - Bisdom Brugge Informatie voor de Wiskundeleerkrachten Vakbegeleiding Wiskunde DPB - Bisdom Brugge Schooljaar 2013-2014 November 2013 Nr. 2 1. Dagen van de Wiskunde Naar jaarlijkse traditie vinden in november onze Dagen

Nadere informatie

Studieaanbod SGKSO Vlaamse Ardennen *

Studieaanbod SGKSO Vlaamse Ardennen * Studieaanbod SGKSO Vlaamse Ardennen * Eerste graad / Eerste jaar Eerste graad / Tweede jaar Tweede graad Derde graad Derde graad / Derde leerjaar 1A 1A Gezinstechnieken 1A Industriële Wetenschappen 1A

Nadere informatie

HET PERSONEELSBESTAND AAN DE VLAAMSE UNIVERSITEITEN OP 1 FEBRUARI 2008 EN DE PERSONEELSEVOLUTIE SINDS 1992

HET PERSONEELSBESTAND AAN DE VLAAMSE UNIVERSITEITEN OP 1 FEBRUARI 2008 EN DE PERSONEELSEVOLUTIE SINDS 1992 HET PERSONEELSBESTAND AAN DE VLAAMSE UNIVERSITEITEN OP 1 FEBRUARI 2008 EN DE PERSONEELSEVOLUTIE SINDS 1992 In oktober 2008 is het jaarlijkse overzicht Statistische gegevens betreffende het personeel aan

Nadere informatie

Koninklijk Atheneum Ninove

Koninklijk Atheneum Ninove Koninklijk Atheneum Ninove Infofolder 2014 2015 1 Woord vooraf Het Koninklijk Atheneum Ninove is een schakel tussen de eerste graad in de middenschool en het hoger onderwijs of de arbeidsmarkt. In onze

Nadere informatie