Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

Transcriptie

1 Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

2 Even mezelf voorstellen

3 Boeken - Jansen, G.: Denk wat je wilt, doe wat je droomt - Jansen, G.: Leef! - Jansen, G.: Laat los: ruimte voor alles wat je denkt en voelt - Jansen, G.: Verboden voor ouders - Jansen, G.: Mindfulness for the road (waaier) - Jansen, G.: Omarm jezelf - Jansen, G. & Batink, T.: Time to ACT! - Jansen, G.: Lichter leven

4 En Even Harry voorstellen

5 Niet gelijk over je boeken beginnen, dat komt arrogant over. Het gaat je nooit lukken om in drie uurtjes alles te vertellen. Je moet het wel goed doen.

6 Dus; om maar gelijk met de deur in huis te vallen: - ACT erkent alle gedachten, hoe raar ook, en ziet het verstand als losstaande entiteit - De therapeut is ook maar een mens, dat net als zijn cliënt tegen problemen aanloopt (Dit zegt heel veel over de therapeutische relatie!)

7 Aandachtspunten 1. Wat is RFT, de theorie achter ACT? 2. Wat zijn de verschillende stadia van ACT? 3. Wat is het verschil voor en na een ACT-programma? 4. Vragenronde

8 Aandachtspunt 1: Wat is RFT, de theorie achter ACT?

9 Wat is het verschil tussen mens en dier? - Genen? - Duimen? - Op 2 voeten lopen? - Instrumentele overmacht: hoe is deze ontstaan?

10 TAAL: Alle manieren waarop we woorden gebruiken

11 Pijn en Lijden - Pijn is direct en heeft een aanwijsbare oorzaak. - Lijden ontstaat door taal, doordat je gaat nadenken over het verleden, of gaat piekeren over de toekomst

12 Voorbeeld van pijn: Hoofdpijn, buikpijn, verlies van partner, ontslag, etc. Voorbeeld van lijden: Docent stapt van tafel

13 Hoe mensen leren Door na te denken kunnen we dingen leren die we niet eerst uit hoeven te proberen

14 Met andere woorden: Een kind kan leren dat vuur en pijn bij elkaar horen zonder dat het zich ooit aan vuur heeft gebrand.

15 Handig, maar ook knap vervelend: Omdat we bang kunnen zijn voor dingen die we nog nooit hebben meegemaakt, of kunnen piekeren over dingen uit het verleden Voorbeelden: bang voor een hartaanval, ziek worden, (opnieuw) afgewezen worden), afgaan tijdens een workshop van de NVMW, flauwvallen, een auto-ongeluk, enzovoort

16 De meeste problemen ontstaan doordat - We pijn niet mogen ervaren van onszelf (stel je niet aan!) - We onze gedachten (die zorgen voor lijden) veel te serieus nemen

17 Want - Pijn hoort bij het leven en - Gedachten kun je niet controleren. Oefening: De blauwe gorilla met de gele arm

18 Aandachtspunt 2: Wat zijn de verschillende stadia van ACT?

19

20

21 Controle: We gebruiken van allerlei manieren waarmee we onze gedachten, gevoelens, ons gedrag en onze omgeving mee proberen te beheersen. Deze controle zorgt ervoor dat je meestal juist het tegenovergestelde bereikt.

22 Regels Verbale richtlijnen die ons gedrag en dat van anderen proberen te sturen

23 Ik moet me goed voelen Ik moet het goed doen Ik mag niet dom overkomen Ik mag niet zwak zijn Ik moet op tijd komen Ik mag andere mensen niet teleurstellen

24 Regels zijn dwangmatig (moeten) en rigide (geen middenweg) Regels leiden meestal tot nog meer, en nog strengere regels (voorbeeld sociale angst) Metafoor van de hongerige tijger

25 Oefening: het regelboekje

26 Bereidheid is gedrag (open houding) waarmee je een staat van acceptatie kunt bereiken

27 Bereidheid begint met het diepe besef dat controle op gedachten, emoties, lichamelijke sensaties en veel van je omstandigheden écht niet werkt.

28 Oefening: Intern alarm: Filmpje!

29 Voorbeeld: Geluiden

30 Oefening voor thuis: Yoghurt

31 Dus: Wat vermijd je of probeer je te controleren? En dan: Ben je bereid die gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties op te zoeken?

32

33 Bereidheid als alternatief voor controle Het toelaten en actief uitnodigen wat je niet wilt ervaren, én wat je niet kunt controleren, zónder dat je resultaten verwacht

34 Acceptatie: ACT spreekt van acceptatie als de mate van bereidheid om angstige gedachten en gevoelens te aanvaarden, en daarmee ook de situaties die dergelijke gedachten en gevoelens opwekken. ACT geeft alle gedachten en gevoelens de volldige ruimte, zonder voorwaarden.

35

36 Fusie Gedachten gaan hun eigen leven lijden en kunnen los van directe ervaringen allerlei gevoelens opwekken

37 Door de bomen het bos niet meer zien Bang zijn om de controle te verliezen Een stok achter de deur willen

38 Paniek, hartkloppingen, angst, ademnood, aanval, flauwvallen, gek worden Somber, dood, alleen, verdrietig, schuldig, leeg Afgaan, presentatie, zenuwachtig, trillen, blozen, Enzovoort, Enzovoort

39 Staan gevoelens op zichzelf? Zuurtje proeven?

40 Defusie De kracht van de taal verkleinen

41 Defusie-oefeningen: Het belangrijkste doel van deze oefeningen is het losweken van de negatieve gevoelens die aan de taal zijn gekoppeld. Een (positief) voorbeeld:

42 MELK Oefening: hardop herhalen.

43 Geef je verstand een koosnaampje

44 Defusie: Als gedachten alleen je niet meer zo snel raken Als je je verstand kunt horen ratelen

45 en Als je in staat bent een kritische houding t.o.v. het denken aan te nemen

46 Ja maar heeft ons verstand dan geen positieve functies? - Wel als het gaat om het nemen van concrete (tastbare, logistieke) beslissingen en het feitelijk uitvoeren van handelingen - Niet als het gaat om subjectieve keuzes en overwegingen (er is altijd een maar ). In het denken blijven hangen lost geen problemen op, gedragsexperimenten wel

47

48 Mindfulness Wat is het doel van mindfulness?

49 - 1. Het bevorderen van acceptatie van interne stimuli (pijn, gedachten, emoties, gevoelens)

50 - Oefening: Gedachten observeren - Oefening: Pijn onderzoeken

51 - 2. Het trainen van ongebonden zintuiglijk waarnemen

52 - Oefening: Bewust eten - Oefening: Bewust kijken - Oefening: Bewust lopen

53 - Het doel van mindfulness is om je openheid tot ervaren te vergroten. - Mindfulness heeft niet tot doel dat je je fijn of ontspannen gaat voelen, ook al kan dit een prettige bijwerking zijn Je goed voelen vs goed voelen

54 - Oefeningen behorende bij het boek Leef!: downloads boek/algemeen geleide mp3 oefeningen

55

56 Descriptieve Zelf: We beschrijven onszelf vaak op basis van abstracte eigenschappen

57 Wat is spontaan? Wat is sociaal? Ben je open of gesloten?

58 Dus; wie je bent is afhankelijk van de situatie. Je bent dus geen organisme in een omgeving, maar een omgevingsorganisme

59 Het zelf, nieuwe ontwikkelingen: Naast defusie van de (verbale) identiteit Ook verandering van perspectief (empathie) En Zelfcompassie

60 Het Negatieve Geloof: Een noemer waaronder vrijwel alle negatieve concepten over het Zelf vallen

61 Ik ben dom dik lelijk zwak slecht Slap waardeloos of niet goed genoeg

62 Het Conceptuele Zelf Je bewust worden van de verbale concepten die je over jezelf hebt. En De illusie van je negatieve geloof doorprikken

63 Oefening: Je negatieve geloof (voor de spiegel) Verkondigen, en niet te snel weglopen!!

64 Wat blijft er van mij over als ik mijn gedachten niet ben?

65 Het Observerende Zelf: Ik ben er, hier en nu.

66 Analogie boeddhisme: loslaten van het ego We zijn het meest gelukkig als we opgaan in wat we (het liefste) doen Contact maken, afhankelijkheid VS verbondenheid

67

68 Waarden: Hoe wil jij je leven leven, los van wat je vindt dat je móet?

69 VLQ Welke waardegebieden zijn voor jou belangrijk? (niet sociaal wenselijk invullen!) en Hoe heb je die gebieden de afgelopen tijd ingevuld?

70 Zijn er belangrijke waarden die je te weinig invult en Zijn er onbelangrijke waarden die je teveel invult?

71 Zet breed in! Hoe breder je je waardegebieden invult, hoe flexibeler en weerbaarder je bent t.o.v. de grillen van het leven En hoe interessanter dat leven wordt!

72

73 Vermijding

74 -We gebruiken angst vaak als een reden om situaties uit de weg te gaan. - Dit heeft een hele duidelijke positieve functie op de korte termijn!! Welke?

75 (Tijdelijk) geen angst hoeven te voelen MAAR Op de lange termijn krijg je daardoor vaak een knagend gevoel Dus: Kunnen we eigenlijk wel zonder angst? Wat zegt die angst ons?

76 Oefening: de klok telt af

77 Kiezen voor ervaren boven vermijden Betekent kiezen voor je angst als trouwe metgezel op jouw weg.

78 Eigenlijk-vragenlijst: Eigenlijk zou ik graag -meer willen sporten -minder willen werken -een andere baan willen -een relatie willen -een verre reis willen maken

79 Inzet en actie: MET al je tegenstrijdige gedachten en gevoelens op weg gaan. Feel the fear and do it anyway

80 Denkt je verstand dat je veel dingen toch niet (aan)kunt? Kijk dan maar eens goed naar het volgende filmpje!

81

82 Aandachtspunt 3: Wat is nu de fundamentele verandering na een ACT training of behandeling?

83 Het Zelf in kaart gebracht Je werkelijke uiterlijk en gedrag Je verstand (het geheel van gedachten, gevoelens, regels en eisen van je verstand) Ware aard, gevormd door waarden (het geheel van dingen die je eigenlijk zou willen doen)

84 Het Zelf in kaart gebracht na ACT Waardevol gedrag Het verstand

85 Aandachtspunt 4: Vragenronde!

86 Dank voor jullie deelname!