De onderneming 4.0: de toekomst is er al. Getuigenissen over morgen, met mensen van nu

Transcriptie

1 Een maandelijkse uitgave van Voka - VEVIA Jaargang 8 - november Verschijnt niet in jan. en aug. Afgiftekantoor: Gent X - Erkenningsnummer: P De onderneming 4.0: de toekomst is er al Getuigenissen over morgen, met mensen van nu

2 DEME werft 250 mensen aan Uw zaak neemt een snelle start Baggergroep DEME is van plan om zijn hoofdkantoor in de Antwerpse haven uit te breiden. 250 nieuwe medewerkers zullen aangeworven worden, voornamelijk ingenieursprofielen, milieuspecialisten en financiële mensen. We blijven in onze thuismarkt investeren, want België en Europa hebben voor onze sector nog steeds heel wat troeven, meent CEO Alain Bernard. Bregt Timmerman De meeste mensen kennen DEME van zijn baggeractiviteiten, dat is nog steeds het bulk van de omzet. Toch zijn we ondertussen meer dan dat, vertelt Alain Bernard. De baggerbusiness kan bijzonder volatiel zijn. Van de ene op de andere dag kan een markt volledig in elkaar stuiken, bijvoorbeeld door een politiek conflict. Om die redenen, en ook omdat we heel wat kennis in huis hebben, zijn we gaan diversifiëren en complementeren. Ondertussen is de groep werkzaam in de energiesector, de ontginning van grondstoffen, de constructie van waterkeringen en saneringswerken. Deze sectoren zijn standvastiger. België is een hub voor innovatie die we gebruiken voor export Alain Bernard Al deze activiteiten samen zijn goed voor directe DEMEmedewerkers, vooral hoogopgeleid personeel. De meesten van onze medewerkers moeten nog heel wat extra opleiding krijgen vooraleer ze bij ons aan de slag kunnen, vertelt Bruno Monteyne, HR directeur. Er gebeurt heel wat in-huis-opleidingen. En in verschillende talen, want er lopen in Vlaanderen onvoldoende profielen rond die wij nodig hebben. Trouwens, scholen komen voor hun opleiding naar ons gebouw, we beschikken over een splinternieuwe simulator om te leren baggeren met onze schepen. STRATEGISCH Dat het bedrijf zich verder verankert in België, heeft enkele redenen, vertelt Alain Bernard. Vooral de Europese Unie ondersteunt de maritieme sector. En dat is terecht, het is een strategische sector, er is binnen de EU bijzonder veel kennis terzake aanwezig. Niet enkel in de baggersector, de grootste rederijen zijn immers Europees. Qua tewerkstelling kan dat dus ook tellen. Deze sector is ook voor de VS van strategisch belang, maar zij hebben gekozen om deze af te schermen voor de buitenwereld, wat ervoor zorgt dat er minder geïnnoveerd wordt. Europa kiest voor een meer aanvallende strategie, en dat loont. En dat kan zo blijven als zowel Europa, België als Vlaanderen de maritieme sectoren maximaal blijven ondersteunen. Dan is er nog de thuismarkt als hub voor innovatie. België moet blijven investeren in infrastructuurwerken, zo hebben we de kans om veel kennis op te doen, die we later kunnen exporteren. COMPETITIEF Dat de baggersector een gesloten gemeenschap is met enkele grote spelers, vindt de CEO een verkeerde perceptie. De markt is allereerst bijzonder klein. Het gaat om 20 miljard wereldwijd, waarvan slechts de helft toegankelijk is voor de Europese baggeraars. Er komt niet enkel concurrentie vanuit Europa. We moeten ook rekening houden met de Japanners, de Chinezen, zelfs met de Amerikanen, die hun hegemonie -kaart met veel plezier uitspelen. Onze sector is zeer competitief, een innovatie geeft je maximaal drie à vijf jaar voorsprong, dan is ze door de concurrentie opgepikt. Maar voorlopig blijven we er in slagen om dat voordeel te vrijwaren, en dat resulteert in extra tewerkstelling. Dankzij onze unieke samenwerking met het Europees Investeringsfonds. Contacteer uw lokale specialist Business Banking of surf naar belfius.be/starters. Deze financieringsaanvraag geniet een garantie verleend binnen het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie van de Europese Unie. $ Bruno Monteyne en Alain Bernard, DEME: We hebben de kennis, dus we hebben gediversifieerd. Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel IBAN BE BIC GKCCBEBB RPR Brussel BTW BE FSMA nr A. IN DE KIJKER 3 Annonce_BB_VOKAcongres.indd 1 21/10/14 08:40

3 Ontdek De Belegger Ontdek De Belegger voor slechts 1 voor slechts 1 Beleggen geen wetenschap? 9% Beleggen per jaar, geen 30 wetenschap? jaar lang, is 9% ook per geen jaar, toéval. 30 jaar lang, is ook geen toéval. Onlangs nog een interessante obligatie of termijnrekening gevonden? Bespaar u de moeite: een Belgische staatsobligatie van vijf jaar brengt u jaarlijks nog Onlangs 0,25% nog een op. interessante En met uw spaarboekje obligatie of is termijnrekening het niet veel beter gevonden? gesteld. Neem Bespaar daarom u de moeite: zelf het een heft Belgische in handen. staatsobligatie van vijf jaar brengt u jaarlijks nog 0,25% op. En met uw spaarboekje is het niet veel beter gesteld. Met Neem De daarom Belegger zelf staat het heft u niet in alleen. handen. Ons analistenteam gidst u dagelijks doorheen het beurslandschap. Al meer dan 30 jaar, staat De Belegger garant Met De voor: Belegger staat u niet alleen. Ons analistenteam gidst u dagelijks doorheen het beurslandschap. Al meer dan 30 jaar, staat De Belegger garant Onafhankelijk voor: beleggingsadvies Permanente opvolging Persoonlijk Onafhankelijk advies beleggingsadvies per telefoon Een Permanente eigen reële opvolging voorbeeldportefeuille Persoonlijk advies per telefoon Een eigen reële voorbeeldportefeuille Lees De Belegger nu 1 maand voor slechts 1 zonder enige verplichting. Lees De Belegger nu 1 maand voor slechts 1 Surf naar zonder enige verplichting. Surf naar +9% +9% per jaar, sinds 1984 per jaar, sinds 1984 VUCA Het letterwoord voor de volgende jaren is gekend: VUCA. Ik maak geen woordspeling. Geen flauwe grapjes, ik itereer niet op de naam van onze eigen organisatie. VUCA, dat zijn de initialen voor vier termen die de wereldwijde omgeving van de volgende jaren definiëren: Volatile. Uncertain. Complex. Ambiguous. Dat is de context waarin we voortaan zullen werken. Een onzekere, complexe, vage wereld. Een setting die voortdurend verandert, telkens we denken dat we hem onder controle hebben. Technologieën die net als ze op punt staan, voorbijgestreefd blijken. Markten met een hoge graad van onzekerheid. Consumenten die voortdurend van gedrag veranderen. Een complexiteit die tendeert naar oneindigheid. Volatile. Uncertain. Complex. Ambiguous Jo Libeer Hoe gaan we daarmee om? Dat is de uitdaging, dat is de facto ook het thema van het Vokacongres. Het antwoord op dit soort uitdagingen is dubbel: we hebben als ondernemers een duidelijke visie nodig, een concreet gedacht over het einddoel, het objectief dat we willen bereiken. Maar we hebben tegelijk ook flexibiliteit nodig, wendbaarheid om snel en soepel de weg naar dat doel aan te passen, met altijd heel helder de eindbestemming voor ogen. Voor ons is de visie eenvoudig. We hebben economische groei nodig. Twee procent per jaar, jaar na jaar. Want dat is de enige manier om onze welvaartstaat overeind te houden. En ook het pad daar naartoe is in beginsel heel simpel. Economische groei betekent namelijk: groeiende ondernemingen. Stille kampioenen en ambitieuze bedrijven we hebben ze echt wel in onze regio. We moeten ze stimuleren en ondersteunen. Daar hebben we, op elk niveau, moedige overheden voor nodig. Regeringen, administraties en overheidsinstanties die kiezen voor groei en die daarvoor desnoods door het vuur durven te gaan. (Zelfs als dat, zoals de voorbije dagen, in syndicale hoek tot oproer leidt.) In het lopende decennium moeten we namelijk volop inzetten op de vierde industriële revolutie. Industrie 4.0, dat is het slagwoord dat de wereld verder zal beheersen. Slimme robots, doorgedreven digitalisering en permanente feedbacksystemen zullen heel het economisch leven beheersen. Ze zullen routinejobs onder druk zetten en verworven posities onderuit halen. Wie vandaag top is, zit morgen misschien op de bodem. Het vraagt dus permanente waakzaamheid. Wie mee de leiding wil nemen, moet in elke schakel van zijn waardeketen voortdurend attent zijn. Zijn er nieuwe businessmodellen, nieuwe producten, nieuwe processen, nieuwe leveranciers, nieuwe klanten? Maar onderneming 4.0 vraagt ook op andere niveaus een grondige aanpassing. Levert de overheid genoeg waar voor ons geld, gaat ze efficiënt en effectief om met de middelen die wij haar allemaal samen ter beschikking stellen? En hoe zit het met ons sociaal overleg? Zijn de sociale partners echt mee met dit verhaal? Dat laatste is een bijkomende uitdaging. Het gaat er niet om dat we met zijn allen harder moeten werken, de kwestie is dat we slimmer moeten werken. Industrie 4.0 betekent dat we de organisatie van de arbeid stap voor stap zullen moeten vernieuwen. De ordewoorden klinken iedereen gekend in de oren: creativiteit, probleemoplossend vermogen, vakmanschap, ondernemende attitude, sociale vaardigheden, leiderschap, participatie. In de VUCA-wereld van vandaag en morgen zullen we als ondernemers moeten investeren in de sociale dialoog binnen onze organisaties. En de uitgangspunten daarvoor zijn al even gekend: verandering, samenwerking, continue verbetering, differentiatie en decentralisatie. Enkel innoverende, kostenefficiënte en flexibele ondernemingen zullen overleven in de vierde industriële revolutie. En wij willen daarbij zijn. Jo Libeer Gedelegeerd bestuurder Voka Vlaams netwerk van ondernemingen Aanbod geldig t.e.m. 15/12/2014 voor nieuwe abonnees in België. Aanbod geldig t.e.m. 15/12/2014 voor nieuwe abonnees in België. Volg Jo Libeer op Twitter Uw vermogen verdient goed beursadvies Uw vermogen verdient goed beursadvies BIJSLUITER 5

4 #voka Inhoud Als we ons belastingstelsel op een ernstige manier willen vereenvoudigen en een tax shift beredeneerd willen doorvoeren, kan dat niet in enkele weken. Anders bouwen we er gegarandeerd nog wat fiscale koterijen bij Isabel Albers, hoofdredacteur De Tijd De Tijd, 12 november Er is geld bij bedrijven en banken, maar een gebrek aan vertrouwen Michèle Sioen, CEO Sioen Industries De Standaard, 7 november De politieke betogingen en stakingen zijn niet gericht tegen de ondernemingen, maar ze dreigen er wel veel schade van te ondervinden. Schade die ze liever vermijden, als dat mogelijk is Stefaan Michielsen, senior writer De Tijd De Tijd, 5 november #IkWerkVandaag en geef over effect betoging op ondernemingen in Brusselse Jo Libeer, gedelegeerd bestuurder Voka 6 november Het is verkeerd Marc Coucke te belasten op de meerwaarde van zijn inspanningen. Niet omdat hij om geld verlegen zit, maar omdat we veel nieuwe Couckes nodig hebben Ignace Van Doorselaere, CEO Van de Velde De Tijd, 14 november IN DE KIJKER 3 DEME werft 250 mensen aan 5 BIJSLUITER ONDERNEMING Erik Brynjolfsson over intellectuele drijfkracht 11 De Trog gebruikt smart-glasses-technologie SOCIALE DIALOOG Denis Pennel over nieuwe arbeidsvormen 19 De resultaten van de Voka-thermometer 21 Saskia Van Uffelen en Jan Haspeslagh in debat STILLE KAMPIOENEN 24 Boek over Stille Kampioenen 26 PROSIT INSPIRATIE 29 De hondenkoekjes van Manuel Goossens 30 De big data van Jean-Philippe Schepens 31 Het leiderschap van Ellen Joncheere 33 De charmes van Daphne Aerts 35 De twintigjarige start-up van Joke Dehond GROEIER 37 ABC maakt al 102 jaar dieselmotoren Ieperse biobakkerij belichaamt industrie 4.0 Biobakkerij De Trog is een schoolvoorbeeld van de industrie 4.0. Smart-glasses-technologie, robots, je vindt het er allemaal. We groeien, we worden complexer, we moeten onze problemen oplossen, zegt Peter Rodrigues van De Trog. 21 Over twintig jaar zien alle jobs er anders uit Saskia Van Uffelen (Ericsson) en Jan Haspeslagh (Ardo) kijken naar de onderneming 4.0 vanuit een volledig andere bril. Maar over één ding zijn ze het roerend eens: De onderneming 4.0 is er eigenlijk al. 29 Inspiratievolle ondernemer getuigt Manuel Goossens is oprichter en eigenaar van hondenkoekjesfabrikant Good!D. Ondertussen heeft hij twaalf man in dienst, en gaat hij de productie in zijn fabriek in Brecht vervijfvoudigen. 29 Groei is belangrijk voor veel zaken, maar je moet dat ook nuanceren. Ik blijf erbij dat niet groei het belangrijkste is, maar wel de realisatie van toegevoegde waarde Eddy de Mûelenaere, CEO Milcobel Ondernemers West-Vlaanderen, 7 november Hoe geven we de sociale zekerheid zo vorm dat alle werkenden en mensen worden uit gerust met de vaardigheden zodat ze kunnen profiteren van de kansen die de technologisering en globalisering bieden? Uit de inaugurale toespraak van Mariëtte Hamers, de nieuwe voorzitter van de Nederlandse SER SER-Magazine, november 2014 PORTRET 41 De verhalen van A Company Story 42 ACTUEEL 44 BRIGHT & YOUNG 48 HOE ZOU HET NOG ZIJN MET De klokkenluiders 50 AGENDA STILLE KAMPIOENEN, BEDRIJVEN VAN WERELDKLASSE Pour vivre heureux, vivons cachés. Dat is nog altijd een populair motto in Vlaanderen, ook in het bedrijfsleven. Stille kampioenen zijn succesvolle ondernemingen die goed verborgen blijven. Het zijn ambitieuze ondernemingen die in onze regio zorgen voor hogere toegevoegde waarde op lange termijn. Ze groeien doorgaans sterker dan het gemiddelde in hun sector en ze zijn wereldwijd aanwezig. De Duitse professor Hermann Simon ontdekte dat Hidden Champions de locomotieven zijn van de economische groei, en zijn model bewijst zijn kracht ook in Vlaanderen. En het is net die groei die we broodnodig hebben om onze welvaartsstaat te kunnen behouden, om onze engagementen voor de toekomst te blijven garanderen. Ook in moeilijke tijden, met stijgende kosten van (gezondheids)zorg en pensioenen. In Stille kampioenen schudt Eric Vermeylen het verborgen karakter van de stille kampioenen in Vlaanderen van zich af. Hij schrijft over de factoren die hun succes bepalen en over de goesting waarmee Vlaamse ondernemers samen met hun medewerkers wereldwijd markten willen veroveren. Het resultaat is een inspirerend boek over het DNA van deze Vlaamse rolmodellen. Deze praktijkervaringen kunnen andere ondernemingen inzichten bieden om met succes door te groeien tot wereldspelers en op die manier bij te dragen tot economische groei en welvaart. Eric Vermeylen is directeur van het kenniscentrum van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen. ISBN STILLE KAMPIOENEN SUCCESVERHALEN VAN VLAAMSE ONDERNEMERS, ROLMODELLEN VOOR ECONOMISCHE GROEI STILLE KAMPIOENEN SUCCESVERHALEN VAN VLAAMSE ONDERNEMERS, ROLMODELLEN VOOR ECONOMISCHE GROEI ERIC VERMEYLEN Stille Kampioenen, ze bestaan ook in Vlaanderen Eric Vermeylen, directeur van het Voka-kenniscentrum, heeft er een boek over geschreven. Hij analyseert wat Vlaamse hidden champions drijft, en hij illustreert dat met een aantal cases. Zijn conclusie? Stille Kampioenen zijn rolmodellen voor economische groei. We hebben ze nodig, en we hebben er nog veel meer vandoen. Lees meer hierover pagina 24 Deze Vokatribune verschijnt ter gelegenheid van het Vokacongres. 6 Het Vokacongres komt tot stand met de steun van 7

5 ERIK BRYNJOLFSSON EN DE VIERDE INDUSTRIËLE REVOLUTIE Een controlesysteem dat stuurt en bijstuurt, dat maakt het verschil Hoe verander je de wereld? De Amerikaanse professor Erik Brynjolfsson heeft er zijn theorie over. Wat je nodig hebt, dat zijn (1) drijfkracht, zeg maar motoren, en (2) een slim systeem dat over de intellectuele kracht beschikt om interactief te sturen en bij te sturen. En laten we net nu over zo n controlesysteem beschikken, meent hij. Dat is wat de wereld vandaag ondersteboven gooit. Erik Durnez Brynjolfsson publiceerde er, samen met zijn collega Andrew McAfee, een boek over. The second machine age. Work, progress and prosperity in a time of brilliant technologies. Het is geen apologie van de verandering, hij heeft best wel een reeks bedenkingen. Maar zijn diagnose is haarscherp. Hij lichtte ze een tijdje geleden toe op een event van de kranten De Tijd en L Echo, en we putten er de hoogtepunten uit. 1. DRIJFKRACHT VERANDERDE DE WERELD Tientallen eeuwen lang bleef het leven van de mensen ongeveer gelijk. Er kwamen koningen, keizers, godsdiensten, af en toe een nieuwe techniek. Maar meestal bleef het leven voortkabbelen. Tot aan de industriële revolutie, eind van de 18de eeuw. De start van een geweldige toename in de levensstandaard. Die nog altijd voortduurt. We zijn vandaag duizenden keren rijker dan onze verre voorouders. En dat heeft alles te maken met technologie: de stoommachine, de drijfkracht die het mogelijk maakte om dingen te verplaatsen. Drijfkracht die complementair was aan het menselijk brein, en die de waarde van arbeid drastisch vergrootte. 2. WIE HEEFT NOG DE CONTROLE? In 2004 zaten we op het MIT samen met een groep jonge onderzoekers. We analyseerden de wereld, in een poging om te identificeren welke concurrentievoordelen mensen hebben tegenover machines computers en robotten. We vonden er drie. En we dachten dat die voor eeuwig waren. Eerst en vooral, mensen kunnen zich autonoom bewegen. Niet alleen dat, ze kunnen ook voorwerpen delicaat opnemen en ergens anders weer neerzetten. Een peuter van drie kan dat al, een machine niet. Ten tweede, mensen kunnen communiceren. Ze zijn taalvaardig, zowel in gesproken als geschreven taal. En ten derde, ze kunnen patronen herkennen en zich vlot bewegen in een niet gestructureerde omgeving. Zeg maar: in de ochtendfile. Kortom, mensen houden de controle, zo dachten we. 3. VERRASSING ÉÉN: MOBILITEIT Dat was drie keer fout. We hadden de impact van de volgende generatie intelligente computers en robots onderschat. Enkele maanden geleden hebben we een lange rit gemaakt met de Google Driverless Car. Niemand aan het stuur. Tien jaar geleden dachten we dat dit nooit zou kunnen. Nu is het er. Een typisch voorbeeld van de snelle evolutie in technologie. En het is geen alleenstaand geval. Er is bijvoorbeeld de robot Baxter, die kan rondlopen, dingen oppikken, handelingen aanleren zonder ingewikkelde programmeertoestanden dollar per stuk. Per uur dus veel goedkoper dan arbeid in lageloonlanden. Baxter kan, zo denkt zijn bedenker Rodney Brooks, veel werk terug naar het Westen halen. 4. VERRASSING TWEE: TAAL Tien jaar geleden was spraaktechnologie echt nog science fiction. Nu hebben we al een hele reeks spraakgestuurde toe- passingen. Akkoord, ze werken nog niet perfect, maar je ziet de evolutie. Binnen korte tijd zullen ze veel verder staan. En vertalen via de computer? Een Engelstalige toespraak in China wordt nu al live en computergestuurd in het Chinees vertaald. Het gebeurt. En, voor de journalisten onder jullie: robots schrijven ondertussen al nieuwsberichten. Automatic Insights is een programma dat uit big data patronen kan herkennen en die kan omzetten in leesbare teksten. Sportverslagen of financiële berichten? Geen probleem. 5. VERRASSING DRIE: INTELLIGENTIE Enkele jaren geleden nam de Watson-computer van IBM in de VS deel aan het quizprogramma Jeopardy. Aanvankelijk leverde dat niet zo n geweldige resultaten op. Maar de IBMingenieurs bleven de supercomputer verder ontwikkelen. En uiteindelijk won hij, een paar jaren later, de superfinale. De computer bleek superieur aan de toch behoorlijk geniale deelnemers. Dat is een technologie die we straks natuurlijk niet alleen voor een televisiequiz gaan gebruiken, maar ook om antwoorden te geven in call centers, in investeringsadvies, in medische diagnoses. Het zijn echt algoritmes die ons leven gaan veranderen. 6. GEVOLG ÉÉN: GROEIENDE WELVAART We realiseren ons niet goed wat de impact daarvan is. Onze rijkdom neemt toe, zonder dat we dat doorrekenen. Twintig jaar geleden moest je een camera nog aankopen, en een antwoordapparaat, en een videospeler. Vandaag kan je dat gratis uploaden op je smartphone, en je krijgt er nog een gps bij. De levensstandaard neemt toe, maar het is allemaal gratis. Dat wil zeggen: je ziet het niet in het bruto binnenlands product. Wat gratis is, wordt niet meegerekend. Weet je nog dat een Encyclopedia Brittanica eind jaren 80 meer dan dollar kostte? Nu surf je gratis naar Wikipedia. 7. GEVOLG TWEE: GROEIENDE ONGELIJKHEID Je ziet een toenemende werkloosheid in Europa, en ook in de VS gaat de werkzaamheidsgraad steeds verder naar beneden. Wat is er aan de hand? De digitale technologie gaat sneller vooruit dan we hadden gedacht. Terwijl de business modellen en de werkorganisatie niet veranderen. Je ziet bovendien een toenemende ongelijkheid. De digitalisering creëert wel degelijk welvaart, maar niet iedereen profiteert daarvan. Eén procent van de bevolking wordt véél rijker, de rest bijna niet. Dat is nieuw. Toen honderd jaar geleden de auto werd geïntroduceerd, werd iedereen daar beter van. Behalve de hoefsmid. 8. VERANDERING ÉÉN: DE OPLEIDING Alleen de best opgeleide mensen zien hun inkomens toenemen. De middenklasse wordt het ergst geraakt. Hun jobs zijn vaak routinejobs, die door de informatietechnologie het makkelijkste overgenomen kunnen worden. Aan de onderkant van de markt zijn er jobs die voorlopig nog wel ontsnappen aan de informatisering: de kok, de tuinman, de kapper. Hun jobs zijn blijkbaar veel moeilijker over te pakken door robots. Maar zeg nooit nooit. 9. VERANDERING TWEE: THE WINNER TAKES IT ALL De technological bias bevoordeelt de superstar. The winner takes it all. In de VS ontwikkelde Scott Cook een fiscaal programma, dat je hele fiscale aangifte digitaliseert. Voor geen geld: 39 euro voor een download. Scott Cook is multimiljonair geworden, maar de simpele belastingadviseur heeft nu niets meer om handen. Digitalisering is de industriële new you. Dat geldt niet enkel in de belastingwereld, of in de muziekwereld, of in de kranten. Elke activiteit wordt in zijn hart geraakt door slimme controlesystemen. De nieuwe generatie genetwerkte robotten en software. 10. DE UITDAGING: CONTROLEER DE CONTROLE De Self Driving Car van Google was het resultaat van een uitdaging die enkele gedreven ingenieurs waren aangegaan. Zo werkt het. Nieuwe robots worden ontwikkeld door ingenieurs tegen wie ze zeggen: dat kan je nooit. Ze werken er dag en nacht aan, ze willen bewijzen dat het wel kan. Wel, er ligt een nieuwe uitdaging voor ons. Geen technische, dit keer. De technologie zal blijven vooruitgaan - terwijl onze competenties, onze organisaties, onze organismes en instellingen achterblijven. De uitdaging is: ons systeem heruitvinden. En ik ben daar niet pessimistisch over. Enkele jaren geleden versloeg de schaakcomputer Deep Blue voor het eerst de heersende wereldkampioen schaken Garry Kasparov. Vandaag is het een combinatie die wint: een team van computers en mensen, die in free style chess overheersen. Omdat mensen sommige taken beter kunnen, en computers andere. Dat is, denk ik, een metafoor van wat we als samenleving moeten doen. Om dat risico van groeiende ongelijkheid te stoppen. Niet om de machines te stoppen. Niet om te concurreren tegen artificiële intelligentie, maar om samen te werken: mens en machine. In het tweede machinetijdperk. Algoritmes beheersen ons leven Erik Brynjolfsson ^Erik Brynjolfsson, MIT: Mens en machine: samen. 8 ONDERNEMING 4.0 9

6 DE SLIMME BRIL VAN PETER RODRIGUES Rolmodel 4.0: de biobakker Visitor Registration (EasyREG) Visitor Badging (EasyBADGE) Interactive Communication (EasyCOMM) Ticketing and Access Control (EasyTICKETS) HANDIGE TOOLS VOOR UW EINDEJAARSFEESTEN Tafel plaatsing (EasyTABLE): Een eenvoudige en praktische manier om een totaalbeeld te bekomen van uw zaalplan Geef uw mening! (EasyCOMM): Deelnemers geven hun mening via Twitter, SMS, of Webpagina Stem nu! (EasyVOTE): Een quiz kan de sfeer tijdens een feest op gang brengen Operational Intelligence for Successful Events Een Ieperse biobakkerij die als een van de eerste bedrijven ter wereld smart-glasses-technologie toepast. Robots die in de bakkerijen de ergonomisch lastigste taken overnemen. Industrie 4.0 in een eeuwenoud vak, dat is toch de ultieme paradox? Peter Rodrigues, een van de vennoten van Biobakkerij De Trog, ziet het eenvoudiger. We groeien, we worden complexer, we moeten dus onze lastigste problemen oplossen. Erik Durnez Industrie 4.0: dat is de toekomst. De enige manier om industrie hier te houden, is ze heel slim te maken, met robots, met feedbacksystemen, met verstandige back-up. Voka vroeg consultantbureau Roland Berger om de analyse te maken en om te kijken wie goed op weg is. De analyse is nog in de maak (een vollediger beeld krijgt u in een volgend nummer van Vokatribune). Maar het onderzoek levert alvast één verrassing: Bio - bakkerij De Trog uit Ieper blijkt een van de schoolvoorbeelden. We zoeken Peter Rodrigues op. Hij is een van de vennoten van Food Associates, een bescheiden holding met een plan. Hij is ook zevende generatie uit een Antwerpse bakkersfamilie: tot de vorige generatie waren zijn voorouders eigenaar van industriële bakker De Volkslust, begin jaren 70 van vorige eeuw nog de grootste industriële bakkerij uit de regio. Food Associates is onder meer eigenaar van Biobakkerij De Trog. SUD N SOL Zijn verhaal begint eigenlijk in Piet Verbeeck, aangetrouwde familie van Rodrigues, ontmoet op een beurs in Japan een Australiër met een strak plan. De man heeft een procedé ontwikkeld om tomaten te zon-drogen en in koolzaadolie te bewaren. Samen met enkele kompanen richten ze een productiebedrijfje op in Estillac, in het Franse Zuiden, tussen Bordeaux en Toulouse. Na een jaar is de onderneming zo goed als failliet en de Australische partner trekt er uit. Maar nog een jaar later blijkt het verhaal een succes. Sud n Sol, want zo heet de onderneming, groeit als kool. Te snel, te groot voor de aandeelhouders. Ze verkopen het productiebedrijf aan de Franse groep Norac van ondernemerskweker Bruno Caron. Maar ze blijven zelf verdeler van de producten. Hun verkooporganisatie Delisol neemt nu driekwart van de omzet van Sud n Sol voor zijn rekening. $ ^Peter Rodrigues, Biobakkerij De Trog: Het resultaat van onze keuze voor smart glasses? Zestig procent minder fouten. ONDERNEMING

7 Omring u niet alleen met ja-knikkers, maar ook met iemand die meedenkt. Zwaar werk, routinewerk... We proberen te automatiseren wat kan Peter Rodrigues Begin deze eeuw ontmoeten de vennoten Hendrik Durnez, derde generatie uit een Werviks bakkersfamilie. Durnez heeft uit het familiale bakkersbedrijf ( Bakkerij Durnez uit Gheluwe, Wervik) een biobakkerij ontwikkeld. Het klikt, en de partners wisselen aandelen uit. Ze richten de holding Food Associates op, met daaronder Delisol en Biobakkerij De Trog. De biobakker krijgt een nieuwe vestiging: van Gheluwe verhuist hij naar een industrieterrein in Ieper. In 2011 krijgt Food Associates er nog ijsjesfabrikant Missault bij, die dringend een upgrade nodig heeft - zowel productietechnisch, als qua marktbenadering en productaanbod. In schepijs verdien je geen cent meer, die markt is kapot, zegt Rodrigues. Maar we hebben het aanbod in ijstaarten helemaal herdacht. IJstaart met koek, zoals vroeger. En dat slaat aan. Food Associates is nu goed voor een omzet van meer dan 30 miljoen euro. Het opzet is in elk vak: dingen doen waarvoor de grote spelers in de markt te groot zijn, en de kleinere te klein. Dat is ons marktsegment. Fine Food For Fine People. De Trog heeft uiteindelijk gekozen voor een systeem van smart glasses, slimme brillen die eerst de code van de klant lezen, en die dan op het glas de bestelling projecteren: zoveel bruine, zoveel witte, zoveel vacuüm... Resultaat? Zestig procent minder fouten, zegt Peter Rodrigues. Er zit een pak software-ontwikkeling achter, en Food Associates heeft de kennis in een aparte vennootschap verpakt. We commercialiseren de bril nu, en we krijgen grote en gereputeerde klanten. De slimme bril is geen eindpunt, trouwens. Bij Biobakkerij De Trog staat ook een reeks slimme robots, bijvoorbeeld om Frans brood goed en behendig te draaien, of om inkepingen te maken op pistoletjes. Zwaar werk, routinewerk... We proberen te automatiseren wat kan. Zonder aan de kern van onze activiteit te raken: het artisanale biobrood. TROG Maar ter zake. Terug naar bakkersbedrijf De Trog. Biobakken is geen eenvoudig vak. Pionier Hendrik Durnez is het gaan leren bij de allereerste biobakker in Vlaanderen, in Brugge. Moeilijk, want bloem - in al zijn variaties - is extreem gevoelig aan temperatuur. En je mag geen additieven, geen stabilisatoren gebruiken. Een biobakkerij vraagt grote vakkennis. Bloem reageert heel verschillend op fluctuaties in buitentemperaturen. En dat moet je in de vingers hebben. Elke dag levert De Trog zowat 800 verschillende producten af: broodjes in alle maten en vormen, wit, volkoren, bruin - en dat zowel vers, als pre-baked, vacuüm verpakt of diepvries. SLIMME BRIL Die moeten elke ochtend na de bakbeurt - afgeklopt om 3 uur s morgens - tot bij de verdelers gebracht worden: de biowinkels, het Delhaize-distributiecentrum, Exki, de Bioplanets van deze wereld, het hele spectrum van klanten. We zijn heel erg bezig met de routings, want die bepalen het verschil tussen winst en geen winst. Elke dag overal leveren, soms in kleine hoeveelheden - het is een ongelooflijke opdracht. Elke productlijn heeft zijn eigen logistiek zijn dat er dus. Logistiek is dus gigantisch belangrijk. Omdat we blijven groeien, omdat de complexiteit toeneemt. Hoe organiseer je dat verdeelproces? We hebben s nachts een window van twee uur om alles buiten te krijgen, zodat de vrachtwagens voor de files alle verkooppunten hebben bereikt. Niet simpel. Maak een afspraak met één van onze bankiers. Een ondernemer moet elke dag beslissingen nemen. Maar voor sommige beslissingen is het handig om een andere mening te krijgen. Een mening van iemand die wat meer afstand kan nemen, ing.be/business iemand die anders naar de dingen kijkt dan u. Daarvoor kunt u op ING rekenen. Uw ING-bankier begrijpt de finesses van uw sector en ondersteunt al uw projecten met zijn expertise. ING België nv Bank Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel RPR Brussel Btw: BE BIC: BBRUBEBB IBAN: BE Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel. 12 ONDERNEMING x220_INGBUSINESSBANK_BRAINS_RSM_NL.indd 1 03/11/14 16:54