Testimonials 13. Hoofdstuk 1. Onderzoek Vermogens overdracht in Nederland 15

Transcriptie

1 Testimonials 13 Hoofdstuk 1. Onderzoek Vermogens overdracht in Nederland Erfenis: lust of last? Verwerven, vererven en verderven in drie generaties Wat is vermogensoverdracht en wanneer is het succesvol? De Gouden Rugzak: voor wie is dit handboek interessant? Leeswijzer 18 Hoofdstuk 2. Vier portretten van erfgenamen Portret van de rentmeester Portret van de ondernemer Portret van de vrijbuiter Portret van de planner 34 Hoofdstuk 3. Nest 39 THEORIE Cultuur in het kort Totstandkoming van cultuur De beste koks zijn Fransen: over stereotypen gesproken Overal wordt gefeest: overeenkomsten in culturen Van geiten laten grazen tot lieveheersbeestjes uit de branding redden: verschillen in culturen Geld, ondernemen en calvinisme: Rijnlandse en Anglo- Amerikaanse waarden Waarden, normen, tradities en mythes Familiecultuur Familiewaarden Familiecultuur, een last of een zegen? De impliciete en de expliciete familiecultuur Gezinssystemen De ontwikkeling van een gezin: de gezinscyclus Het gezin als systeem: open en gesloten Het los zand -gezin en het kluwen -gezin Ons soort mensen : collectief narcisme 57 INTERMEZZO 59 PRAKTIJK 61 5

2 De Gouden Rugzak 3.4 Kinderlijke realisaties van de eigen familiecultuur en het familievermogen Familiewaarden Gewoon doen Spaarzaamheid en soberheid Arbeidsethos en ijver Familiewaarden in relatie tot het vermogen Familiewaarde eenheid binnen de familie Familiewaarde gelijkwaardigheid Familiewaarde discretie Familiewaarde sociaalmaatschappelijke rol 70 SAMENVATTING 71 SAMENHANG 73 PRELUDE OP HET VOLGENDE HOOFDSTUK 73 LITERATUUR 74 Hoofdstuk 4. Opvoeding 77 THEORIE Kind van de cultuur Kind van de groep Schamen voor een geheim Moreel kompas in ontwikkeling Het gezin als gedoe Wie is de baas in de arena van het gezin? De boekhouding van het gezin Onrealistische verwachtingen van vermogende ouders Aspiratie, prestatie en eigenwaarde Help me hulpeloos te worden Valkuil van de grenzeloze mogelijkheden De paradox van de gewone opvoeding 97 INTERMEZZO 98 PRAKTIJK Kansen van het vermogen in de jeugd Obstakels van het vermogen in de jeugd Van kans naar obstakel: problemen oplossen met geld Angsten en zorgen over kinderen: relaties, zelfinitiatief en materialisme Kop in het zand -strategie Gradaties van verwachtingen Hoge, lage en onduidelijke verwachtingen Verschil in verwachtingen binnen één gezin Omgaan met hoge verwachtingen: conformeren of ontwijken Persoonlijke, sociale en beroepsmatige verwachtingen Persoonlijke verwachting: benutten van talenten Sociale verwachting: etiquette De_Gouden_Rugzak_2edruk.indd :19:31

3 Sociale verwachting: toekomstige (huwelijks)partner Beroepsmatige verwachting: studie en studieprestaties Beroepsmatige verwachting: carrière en werk 115 SAMENVATTING 117 SAMENHANG 119 PRELUDE OP HET VOLGENDE HOOFDSTUK 120 LITERATUUR 121 Hoofdstuk 5. Financiële opvoeding 123 THEORIE Kennis van kinderen over geld Financiële opvoeding volgens het boekje Eigen geld Leren budgetteren Waarde van geld Goed voorbeeld doet goed volgen: over financiële gezinsregels en gewoontes De essentie van geldtypes Financiële zelfredzaamheid: pas op het pamperkind! 132 INTERMEZZO 133 PRAKTIJK Financiële opvoeding in vermogende gezinnen Levenslessen over eigen geld Doe maar gewoon en zuinigheid en vlijt Ouders als rolmodel en bron van dubbele boodschappen Botsing van geldtypes 140 SAMENVATTING 140 SAMENHANG 141 PRELUDE OP HET VOLGENDE HOOFDSTUK 141 LITERATUUR 142 Hoofdstuk 6. Vermogensopvoeding 143 THEORIE Vermogenskennis Financiële zelfredzaamheid met vermogen Financiële vaardigheid: wat mensen moeten kunnen en kennen Financieel gedrag: het sturen van de financiële kuren Het Triade-model: een denkkader om gedrag inzichtelijk te maken Het Triade-model als hulp bij de vermogensopvoeding VermogensOpvoedingsLadder: het ideale leertraject voor een vermogend kind 152 INTERMEZZO 159 PRAKTIJK De_Gouden_Rugzak_2edruk.indd :19:31

4 De Gouden Rugzak 6.5 Vermogensopvoeding fase 1: informeren Breder perspectief van het vermogen Wat kun en mag je als erfgenaam met het vermogen? Familieregels over goed rentmeesterschap Wat vertellen ouders wel en niet aan hun kinderen? Veranderende tijden: meer openheid? Vermogensopvoeding fase 2: oefenen Schenkingen Investeringen met gezin of familie Bijwonen besprekingen met adviseurs Familiebijeenkomsten Rol bij het familievermogen Filantropie en vermogensopvoeding Vermogensopvoeding fase 3: loslaten Hoe doen deze erfgenamen de vermogensopvoeding van hun kinderen Gender: vrouwen en vermogensopvoeding Oud geld heeft makkelijk praten 179 SAMENVATTING 180 SAMENHANG 182 PRELUDE OP HET VOLGENDE HOOFDSTUK 183 LITERATUUR 184 Hoofdstuk 7. Openvallen van de nalatenschap 185 THEORIE Nalatenschappen in Nederland De psychologie achter het testament Omgaan met verandering De Communicatiepiramide Over conflicten gesproken: Nederlands onderzoek naar de verdeling van de erfenis Familierelaties: coöperatie of conflict? De Conflictijsberg De Conflictspiraal Wanneer beginnen mensen te denken over oplossen? 200 INTERMEZZO 202 PRAKTIJK De eerste indrukken over de erfenis Direct beschikken of juridische voorwaarden? Afwikkeling van de erfenis: problemen of probleemloos? Dubbelrol van executeur en erfgenaam Struikelen over de inboedel Advies en begeleiding bij de afwikkeling Blijven de erfgenamen samen of gaan ze apart? De_Gouden_Rugzak_2edruk.indd :19:31

5 SAMENVATTING 209 SAMENHANG 210 PRELUDE OP HET VOLGENDE HOOFDSTUK 210 LITERATUUR 211 Hoofdstuk 8. Beheren van geërfd vermogen 213 THEORIE VRIJ VERMOGEN Klant-adviseurrelatie: principal-agent of stewardship? De adviseur met de V-factor De kloof tussen verwachting en werkelijkheid Heeft beleggingsadvies toegevoegde waarde? 219 THEORIE GEBONDEN VERMOGEN Familiebedrijf: definitie en vervlechting van systemen Definitie van een familiebedrijf Familiebedrijf: vervlechting van twee systemen? Familiebedrijf: vervlechting van drie systemen Ontwikkeling van familiebedrijven over de tijd Bedrijfsvoering van het familiebedrijf: vertrouwen of controle? Opvolging van leiderschap in het bedrijf: stoot me van de troon! Overleven als familiebedrijf: de 30/13/3 -statistiek verslaan Goed besturen of gij zult het bezuren Corporate governance en familiebedrijven Family governance 239 INTERMEZZO 242 PRAKTIJK VRIJ VERMOGEN Hoe hebben erfgenamen het beheer van hun vrije vermogen georganiseerd? Motivatie om uit te besteden of het zelf te doen Guidato-matrix: vier typologieën van erfgenamen Erfgenamen van oud geld en nieuw geld in de Guidato-matrix Leve het rentmeesterschap en de weerbaarheid Ervaringen met adviseurs Inhoudelijke kwaliteit van producten en diensten: geen visie en tunnelvisie Vertel me eens over het kostenplaatje! Financieel adviseur als vertrouwenspersoon en coach Vooringenomen en eigengereide adviseurs Wantrouwen in de adviseur Gebrek aan aandacht Van je familie moet je het hebben De gegijzelde erfgenaam: verantwoordelijkheid, erkenning en kwetsbaarheid De onmachtige erfgenaam: besluiteloosheid, schaamte en afhankelijkheid Wijzigingen in het beheer van geërfd vermogen De_Gouden_Rugzak_2edruk.indd :19:31

6 De Gouden Rugzak SAMENVATTING 260 PRAKTIJK GEBONDEN VERMOGEN Familiebedrijf of niet? Betrokkenheid bij het familiebedrijf is de basis Werken in het familiebedrijf Opvolging in het familiebedrijf Bedrijfsvoering Aandeelhouderschap Dividendbeleid: bron van rust of frustratie? Conflicten in en over het familiebedrijf Familiebedrijf en gender De toekomst van het familiebedrijf 275 SAMENVATTING 276 SAMENHANG VRIJ VERMOGEN 278 SAMENHANG GEBONDEN VERMOGEN 278 PRELUDE OP HET VOLGENDE HOOFDSTUK 278 LITERATUUR 280 Hoofdstuk 9. Leven met geërfd vermogen 285 THEORIE Doelstellingen van het vermogen: individu of vermogen centraal? Visie op vermogen: reputatie, eer en een goede naam Visie op vermogen: een betekenisvol leven De bedreiging van de betekenisloosheid: dilemma s van het zelf en zelfbehoud Dilemma van unificatie versus fragmentatie Dilemma van machteloosheid versus invloed Dilemma van autoriteit versus onzekerheid Dilemma van persoonlijke versus gekochte ervaring Perspectieven op het concept werken 293 INTERMEZZO 295 PRAKTIJK Gevoel over de erfenis Doelstellingen van een erfenis Doelstelling instandhouding van het vermogen Doelstelling eigen besteding en eigen leven leiden Doelstelling delen en teruggeven Groei van vermogen: gaan erfgenamen anders denken over de doelstellingen? Obstakels van het familievermogen Uitzonderingspositie en schaamte Ongelijkheid in relaties Eigenwaarde Zingeving het vangnet van het vermogen De_Gouden_Rugzak_2edruk.indd :19:31

7 9.7 Werken als wondermiddel Eigen leven leiden of in de familietang Emotionele impact van de erfenis en het aanpassingsproces 314 SAMENVATTING 316 SAMENHANG 317 LITERATUUR 318 Hoofdstuk 10. De Gouden Rugzak: het verhaal 321 Bijlage Methodologische verantwoording 323 LITERATUUR 326 Algemene literatuurlijst 327 Dankwoord 337 Register 339 Over de auteurs De_Gouden_Rugzak_2edruk.indd :19:31