Inhoud. 6. Sociale structuur, evenementen & cultuur Inleiding Natuur/recreatie Stedenbouw Verkeer...

Transcriptie

1

2 Inhoud 1. Inleiding... 2 Aanleiding... 2 Doelstelling... 3 Deelgebieden... 3 Thema s... 3 Werkwijze Stedenbouw... 5 Huidige situatie... 5 Ambitie... 6 Randvoorwaarden Verkeer... 8 Huidige situatie... 8 Ambitie... 8 Randvoorwaarden Wonen Huidige situatie Ambitie Randvoorwaarden Detailhandel Huidige situatie Ambitie Randvoorwaarden Sociale structuur, evenementen & cultuur Huidige situatie Ambitie Randvoorwaarden Natuur/recreatie Huidige situatie Ambitie Randvoorwaarden Horeca Huidige situatie Ambitie Randvoorwaarden Overige voorzieningen Huidige situatie Ambitie Randvoorwaarden Conclusies Literatuurlijst bijlage 1 Locatiescan Aanleiding Toetsingscriteria Locaties Conclusie Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 1

3 1. Inleiding Aanleiding Directe aanleiding voor het ontstaan van HEEZEnaar2025 en het opstellen van deze centrumvisie is het verzoek van de Albert Heijn om te mogen verplaatsen naar de locatie naast het gemeentehuis. Het verzoek heeft veel commotie veroorzaakt onder meer vanwege de voorgestelde ontsluiting en de rol die de omgeving van het gemeentehuis, en met name de gemeentehuistuin, speelt in de sociale structuur van het dorp. Het verzoek betreft bovendien een postzegelplan. Voor het centrum van Heeze ontbreekt een totaalvisie waaraan het verzoek kan worden getoetst. Hierdoor kan er geen goede afweging worden gemaakt ten aanzien van bijvoorbeeld de verkeersafwikkeling en de detailhandelsstructuur. Daarom is HEEZEnaar2025 ontstaan, zes bezorgde en betrokken bewoners die mee willen denken over de ontwikkelingen in en rond het hart van Heeze. Wij zijn: Annemiek Segeren, architect Ciska Looijmans-Verhoef, stedenbouwkundige Kees van Lamoen, architect/stedenbouwkundige Lieke Wijnands-Cuijten, ZZP (coach) verpleegkundige Peter Verest, bouwkundig juridisch adviseur Ron van Eersel, bouwkundig uitvoerder Wij wijzen niet op voorhand elke verandering af maar willen afwegen in hoeverre het schadelijk is voor dát wat ons dorp bijzonder maakt en onderscheidt van veel andere dorpen: de sterke sociale samenhang met de Brabantsedag als het overduidelijk bewijs daarvan. Tegenover in onze ogen negatieve veranderingen zetten we alternatieven. Van schijnbaar negatieve veranderingen proberen we de positieve gevolgen of mogelijkheden voor het voetlicht te brengen. Wij willen bruggen slaan tussen de wensen van overheden, bewoners, ondernemers en bezoekers van ons dorp. Wij zijn geen politieke partij maar willen verder kijken dan politieke termijnen. Dat is waar HEEZEnaar2025 voor staat. Wij werken ook nauw samen met de gemeente in de projectgroep Centrumvisie Heeze In de daarvoor afgesloten samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente Heeze-Leende en HEEZEnaar2025 zijn duidelijk ieders taken vastgelegd. In de projectgroep is onze visie besproken over wat er gebeurt of zou moeten gebeuren ten behoeve van een leefbaar centrum. Als onze idealen afwijken van het gemeentelijk beleid. is de realiteit en realiseerbaarheid van ambities beschreven. Maar de voorliggende visie is een weergave van een onafhankelijk denkproces over de gewenste en mogelijke ontwikkeling van het centrum van Heeze. Hoewel er in het verleden meerdere plannen zijn opgesteld voor het centrum van Heeze, hebben deze om verschillende redenen nooit doorgang gevonden. In het collegeprogramma is de ambitie uitgesproken om van het centrum van Heeze een bruisend dorpshart te maken. Doel van dit bruisend dorpshart is het creëren van een toekomstbestendig en levensvatbaar centrum. Tot nu toe heeft dit echter niet geleid tot een concreet plan/visie. Naast bovenstaande aspecten spelen er in het centrum van Heeze andere problemen die een integrale visie voor het centrum van Heeze wenselijk maken. Zo functioneert de oorspronkelijke wegenstructuur van het dorp nog steeds als belangrijkste ontsluitingsstructuur en doorgaande route. Door de hoge verkeersintensiteiten en het grote aantal vrachtwagens staan de verkeersveiligheid en leefbaarheid onder druk. Ook de wisselende leegstand in de detailhandel draagt niet bij aan een levendig centrum. De aanleg van de randweg en daarmee samenhangende maatregelen heeft gevolgen voor het centrum en zal de ruimtelijke situatie veranderen. In deze visie beschrijven wij de mogelijkheid die dit biedt om een kwaliteitsslag te maken ten aanzien van de inrichting van de openbare ruimte en de verbetering van de leefbaarheid en verkeersveiligheid. Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 2

4 Doelstelling Doelstellingen van de Centrumvisie Heeze 2025 zijn: richting geven aan de toekomstmogelijkheden van (het centrum van) Heeze een toetsingskader zijn voor nieuwe ontwikkelingen. Deelgebieden In deze visie wordt een aantal termen gebruikt voor twee deelgebieden in Heeze. Om verwarring te voorkomen volgt hieronder een korte omschrijving van deze deelgebieden. 1. Het centrum van Heeze omvat het gebied van kerk tot kerk. Hier bevindt zich het merendeel van de winkels en andere voorzieningen zoals horeca en commerciële dienstverlening. In het bestemmingsplan Kom Heeze 2015 is dit ook het gebied met de bestemming Centrum, artikel Het dorpshart omvat het gebied rondom het gemeentehuisplein. Naast de aanwezigheid van een plein en het gemeentehuis geven de diverse activiteiten die hier door het jaar heen plaatsvinden, zoals de activiteiten in het kader van de Brabantsedag, kermis en de activiteiten van diverse verenigingen, het gevoel dat dit de centrale plek van Heeze is. Door de ligging aan de kruising van enkele (dorpsontsluitings)wegen wordt dit ruimtelijk ondersteund. Thema s In deze centrumvisie wordt ingegaan op de volgende thema s: Stedenbouw Verkeer Wonen Detailhandel Sociale structuur, evenementen & cultuur Natuur/recreatie Horeca Overige voorzieningen Voor ieder thema hebben wij een ambitie geformuleerd. Om deze ambitie te kunnen verwezenlijken is per thema een aantal concrete randvoorwaarden opgesteld. Tezamen vormen de thema s een integrale visie voor de ontwikkeling van een aantrekkelijk en toekomstbestendig centrum voor zowel bewoners, ondernemers als voor bezoekers. Werkwijze Naast bovenstaande doelstelling hebben wij onszelf als doel gesteld om een breed gedragen visie op te stellen voor de inwoners, ondernemers en bezoekers van Heeze. Het opstellen van een visie waar iedereen achter staat is een onmogelijke taak. Er zal altijd sprake zijn van verschillende meningen en (persoonlijke) belangen. Ons streven is daarom gericht op het verkrijgen van een zo breed mogelijk draagvlak. Daar waar keuzes worden gemaakt over een toekomstige/wenselijke ontwikkeling, proberen wij deze met argumenten te onderbouwen. Om een beeld te krijgen van de wensen van bewoners en andere belangengroepen zijn er inloopspreekuren georganiseerd en is de visie openbaar gepresenteerd in t Perron. Tijdens de spreekuren en na de presentatie zijn wij de dialoog aangegaan met bezoekers en hebben Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 3

5 geluisterd naar hun wensen en meningen over de toekomstige ontwikkeling van het centrum. Met diverse belangenorganisaties, hebben gesprekken plaatsgevonden zoals het Brabants Landschap, de Brabantsedag, de Heezer Winkeliersvereniging (HWV), de OVH-L, de IDH-L, het IVN, de Verkeerscommissie, de Dirk Heziusschool, de Kunstkring en individuele ondernemers en bewoners. In de afgelopen jaren zijn, vaak in samenwerking met belangengroepen, diverse beleidsstukken opgesteld ten aanzien van de thema s die in deze visie aan bod komen. Voor zover relevant hebben wij deze informatie meegenomen in de centrumvisie. Daarnaast is gekeken naar de opmerkingen van bewoners uit de enquête van de gemeente Heeze-Leende eind 2015 over de verplaatsing van de Albert Heijn en is gebruik gemaakt van informatie uit de informatiemarkt van 4 juli 2015 op het gemeentehuisplein. De datum waarop ook de basis is gelegd voor het ontstaan van van HEEZnaar2025. HEEZEnaar2025, 4 april 2016 Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 4

6 2. Stedenbouw Huidige situatie Ontstaan Heeze is ontstaan op de overgang van de lager gelegen beekdalgronden naar de hoger gelegen vruchtbare gronden. Het ontstaan van Heeze hangt samen met de ligging van het kasteel Eymerick. Heeze bestond oorspronkelijk uit de kern Heeze en de gehuchten Ginderover, Kruis, Strabrecht en Kreijl, Kerkhof en Ven, en de meer afgelegen gehuchten Rul en Heezerenbosch. Aanvankelijk heeft Heeze zich ontwikkeld door uitbreiding van en verdichting van de bestaande linten. Na de 2e Wereldoorlog zijn de eerste planmatig opgezette wijken gerealiseerd. Lintbebouwing De lintbebouwing is kenmerkend voor het centrum van Heeze. Karakteristiek voor de ruimtelijke structuur van lintbebouwing is een verspringende rooilijn, de kleinschaligheid en diversiteit. De bebouwing staat afwisselend met langs- en kopgevels aan het lint waardoor de herkenbaarheid en de kleinschaligheid wordt versterkt. Hierdoor ontstaat een afwisselend en aantrekkelijk bebouwingsbeeld. Op enkele plekken in het centrum van Heeze is deze kleinschaligheid minder sterk aanwezig of zelfs verdwenen door de toegepaste frontbreedte en schaal van de bebouwing. Strabrecht plein Het Strabrecht Plein ligt op de overgang van de wat meer open bebouwingsstructuur aan het lint naar de meer aaneengesloten bebouwing in de richting van het centrum. Het pleintje ademt een bijzondere sfeer uit door de uitstraling van de (voormalig agrarische) bebouwing in samenhang met de groene driehoekige ruimte. Vanaf hier liggen in de richting van het centrum verschillende beeldbepalende panden aan het lint, zoals Hostellerie van Gaelen, café De Zwaan, De Wijnhoeve, het protestants kerkje, het huis Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 5

7 Marie-Louise, het oude postkantoor, galerie Des Beaux Arts en de Sint Martinuskerk. Kerk en omgeving De omgeving van de kerk en de galerie wordt gekenmerkt door een groene inrichting en grote (monumentale) bomen, wat een positieve invloed heeft op de beleving van de plek. Hetzelfde geldt voor de omgeving van de Boschlaan tot aan de Wijnhoeve en de plekken waar veel privégroen aanwezig is. Op diverse plekken aan de Kapelstraat en Jan Deckersstraat verfraaien laanbomen het straatbeeld. Er is echter geen sprake van een sterke, aaneengesloten groenstructuur. Beeldkwaliteit Op enkele plekken aan het lint wordt de beeldkwaliteit als minder positief ervaren. Dit zijn onder meer de locatie Schilders/040 Fit, waar de bebouwing zowel stedenbouwkundig als architectonisch niet passend is in het lint en waar sprake is van achterstallig onderhoud. Het pand van Action heeft geen goede oriëntatie/relatie met de openbare ruimte en mist de representatieve uitstraling van een winkelpand. Hetzelfde geldt voor de gevel van Albert Heijn. Ook de verkeersdruk of leegstaande winkelpanden in het centrum dragen niet bij aan een positieve beleving. Veel bewoners ervaren ook de Nieuwendijk net buiten het centrum als een minder fraaie straat vanwege het slechte onderhoud van diverse panden, het smalle profiel en het ontbreken van groen. Het plein bij het gemeentehuis heeft geen bijzondere sfeer en aantrekkelijke uitstraling. Door het formaat van de ruimte en het ontbreken van goede pleinwanden is er geen sprake van een besloten pleingevoel. Het feit dat er buiten de evenementen om uitsluitend geparkeerd wordt, draagt hier eveneens niet aan bij. Daarnaast zorgen de verschillende paaltjes, verscheidenheid aan groenelementen en bestrating, vlaggenmasten, verkeersborden en informatieborden voor een rommelig beeld. Een eenduidige inrichting ontbreekt. Veel inwoners beschouwen het pand van ZuidZorg en het daarachter gelegen voormalige Sint Maartenshuis als (zeer) waardevol, het gemeentehuis daarentegen wordt minder hoog gewaardeerd. Ambitie Behouden en versterken van de karakteristiek en identiteit van het dorp ter verhoging van de leefbaarheid, beleving en verblijfskwaliteit van de openbare ruimte voor al haar gebruikers. Randvoorwaarden Perceelsgewijze ontwikkeling van panden met een eigen identiteit; Behoud van de bestaande stedenbouwkundige structuur bij nieuwbouw; Met zorg omgaan met beeldbepalende bebouwing; Aandacht voor relatie gevels met openbare ruimte; Plein ruimtelijk en functioneel ontwikkelen tot dorpshart; Eenduidige inrichting van de openbare ruimte in het centrum; Versterking van de groenstructuur. Karakter van het lint Het behoud van het karakter van de lintbebouwing met perceelsgewijze ontwikkeling is uitgangspunt voor de stedenbouw. Deze bepaalt grotendeels de identiteit van het centrum van Heeze. Variatie en een geleidelijke verandering in het bebouwingsbeeld past bij het beeld van de lintbebouwing. Wanneer in positionering, schaal of vormgeving hiervan wordt afgeweken, kan een verbrokkeld beeld ontstaan. Wij streven dan ook naar behoud en waar nodig, versterking van de ruimtelijke karakteristiek. Deze komt vooral tot uitdrukking in de zelfstandige plaatsing van de bebouwing en in het individuele en kleinschalige karakter van de panden. Ontwikkelingen betreffende (de negatieve beeldkwaliteit van) de bebouwing op enkele plaatsen aan het lint zijn moeilijk te sturen, vanwege het particuliere bezit en de economische waarde. Eigenaren hebben bovendien eigen ideeën over de verschijningsvorm van hun pand, de noodzaak voor onderhoud of de wens om de uitstraling hiervan te verbeteren. De openbare Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 6

8 ruimte daarentegen is de bindende factor voor het centrumgebied. De openbare ruimte als geheel ontwerpen en beschouwen is de basis voor een samenhangend centrumgebied. Dorpshart Als nieuw dorpshart verdient het plein bij het gemeentehuis bijzondere aandacht als het gaat om de inrichting van de openbare ruimte. Door het bieden van ruimte aan nieuwe functies als horeca en recreatie wordt de levendigheid versterkt. (Nieuwe) bebouwing aan het plein moet de ruimte ondersteunen en het pleingevoel versterken. De locatie Schilders/040 Fit is gelegen aan de rand van het kernwinkelgebied. Bij een eventuele ontwikkeling op de locatie kan de bebouwing ten opzichte van de lintbebouwing iets naar achteren worden geplaatst, wat aan de overzijde van de straat ook het geval is. Hierdoor ontstaat een pleinachtige ruimte die de entree van het kernwinkelgebied markeert. Beeldbepalende bebouwing Er moet met zorg worden omgegaan met de beeldbepalende bebouwing aan het lint. Dit wil niet zeggen dat alles behouden moet blijven. Het kan mogelijk lastig zijn om een nieuwe functie in een gebouw te vestigen of het verbeteren van de bouwtechnische kwaliteit kan hoge kosten met zich meebrengen. Wel moet een zorgvuldige afweging worden gemaakt over behoud of slopen van de bestaande bebouwing bij een ontwikkeling op dergelijke locaties. Mocht behoud niet realistisch zijn, dan kan gedacht worden aan het wel behouden van de beeldbepalende gevel of integratie van specifieke beeldkenmerken in de nieuwbouw. Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 7

9 3. Verkeer Huidige situatie Hoewel Heeze inmiddels is uitgegroeid tot een kern met inwoners 1, dienen de oorspronkelijke wegen en linten uit circa 1900 nog steeds als belangrijkste ontsluitingsstructuur, zowel binnen als buiten de kern. U-route De Kapelstraat en Jan Deckersstraat zijn de oorspronkelijke hoofdwegen van het dorp. Maar zij fungeren ook als enige doorgaande verbinding tussen de beide uiteinden van het dorp voor forenzen en vrachtverkeer. Door de ligging in de oksel van de A2 en de A67 is er bij calamiteiten in Heeze sprake van veel omgeleid verkeer. De doorgaande weg door het dorp is namelijk onderdeel van de U-routes van Rijkswaterstaat. Dit is een permanente omleidingsroute in het geval van wegwerkzaamheden of calamiteiten op de snelwegen of het bovenliggend wegennet 2. Vrachtverkeer. Er is sprake van veel vrachtverkeer van en naar het industrieterrein de Poortmannen. Maar ook De Kapellerput, het crematorium en de nieuwe (regionale) natuurbegraafplaats trekken in toenemende mate verkeer aan dat door het centrum van Heeze rijdt. De huidige verkeersintensiteiten in de kern gaan ten koste van de leefbaarheid en zorgen voor verkeersonveilige situaties. Met name fietsers en voetgangers ervaren het centrum van Heeze als zeer verkeersonveilig. Veel fietsers mijden hierdoor de Jan Deckersstraat en de Kapelstraat. Al jarenlang zijn er plannen voor de aanleg van een randweg om het centrum van Heeze te ontlasten van het doorgaande (vracht)verkeer. Delen hiervan zijn reeds gerealiseerd, maar omdat het plan niet is voltooid heeft dit nauwelijks effect op de verkeersdruk in het centrum. Wel is begin 2016 het bestemmingsplan De Bulders in procedure gebracht. De aanleg van het laatste gedeelte van de randweg maakt onderdeel uit van dat bestemmingsplan. Met de ontwikkelaars van De Bulders is overeengekomen dat de randweg zal worden aangelegd alvorens de bouw van de woningen start. Dat kan leiden tot een vermindering van het aantal verkeersbewegingen in en door het dorp. De aanleg van een centrale as is daarnaast één van de maatregelen die onderzocht is om te kijken of het doorgaande verkeer uit de kernen van de gemeente kan worden geweerd. 3 Ook het laden en lossen van goederen levert regelmatig knelpunten op. Hoewel de situatie door de aanleg van laad- en loszones inmiddels is verbeterd, is er nog steeds sprake van verkeersopstoppingen en verkeersonveilige situaties. Regelmatig betreft het echter vrachtwagens en bestelbusjes die buiten de daarvoor bedoelde zones stil staan. Ambitie Versterken van de verblijfsfunctie en verbeteren van de verkeersveiligheid in het centrum van Heeze Bron Gemeente Heeze-Leende, statistische informatie 41_407 2 Een U-route moet op een weg voor doorgaand verkeer liggen, een zogenaamde gebiedsontsluitingsweg. De Muggenberg en Leenderweg zijn gebiedsontsluitingswegen, de wegen hier tussen in niet (zoals de Emmerikstraat). Hierdoor is het niet mogelijk om de huidige U-route door het dorp te verleggen. Na de aanleg van de verbindingsweg tussen de Muggenberg en de Leenderweg, is de hele randweg wel een gebiedsontsluitingsweg en kan/zal de U-route wel om de kern heen gaan lopen. 3 zie Verkenning wegverbinding Valkenswaard Leende Someren / gemeente Heeze-Leende / 28 april 2010 en daarop gebaseerde andere stukken Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 8

10 Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 9

11 Randvoorwaarden Weren van verkeer uit het centrum door afmaken van de randweg, in combinatie met het treffen van flankerende maatregelen 4 op onder andere de Muggenberg, Geldropseweg, Kapelstraat en Jan Deckersstraat; Afbuigen van het verkeer bij de rotondes aan de Geldropseweg en Wilhelminaplein, centrum van Heeze wordt een afslag; Schoolstraat-Kapelstraat en Nieuwendijk-Emmerikstraat inrichten als doorgaande wijkontsluitingswegen; Invoeren van venstertijden voor laden en lossen en hierop handhaven; Ontsluiting voorzieningen/ winkels hoofdzakelijk vanaf doorgaande weg; de parkeervisie uit 2009 actualiseren. Randweg De afronding van de randweg is noodzakelijk om de ambitie tot het opwaarderen van het centrum van Heeze te kunnen realiseren. Tegelijkertijd zal het al bestaande deel van de randweg (de Muggenberg tussen Geldropseweg en Oudemolen) worden aangepast om te kunnen voldoen aan de huidige eisen. Ter hoogte van de rotonde op de Geldropseweg wordt het verkeer vanuit de richting Geldrop direct naar de Muggenberg geleid en vice versa. Het centrum van Heeze wordt een afslag aan deze doorgaande weg. Ter plaatse van de aansluiting van de randweg met de Leenderweg is voorzien in eenzelfde constructie. Door het verkeer op deze manier te sturen, wordt onnodig verkeer in het centrum van Heeze zoveel mogelijk geweerd. In het centrum wordt de Kapelstraat-Schoolstraat een doorgaande verbinding van en naar de Niewe Hoeven. Hetzelfde geldt voor de Nieuwendijk- Emmerikstraat. Wanneer de Jan Deckersstraat geen deel meer uitmaakt van de doorgaande verkeersstructuur zal de verblijfskwaliteit verbeteren. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen welke gevolgen deze maatregelen hebben voor de wegen in de buurt, zoals de Spoorlaan en de Ds. Kremerstraat. Vrachtverkeer Voor vrachtverkeer wordt een verbod ingesteld voor het centrum van Heeze. Laden en lossen is alleen toegestaan binnen venstertijden en op daarvoor aangegeven plaatsen. Belangrijk is dat handhaving plaats vindt om deze maatregelen succesvol te maken. Omdat de politie geen prioriteit geeft aan handhaving van venstertijden, kan de inhuur van Bijzondere Opsporings Ambtenaren (BOA s) hiervoor een oplossing bieden. Om overlast in de Weibossen te voorkomen (bevoorrading Nicasiushuis, t Perron, de tennisvereniging, etc) wordt voor de Burgemeester Serrarisstraat ook een vrachtwagenverbod ingevoerd. Denkbaar is dat voor enkele gevallen een ontheffing kan worden verleend. Om overlast van autoverkeer in de wijk te voorkomen (gebruik als sluiproute), kan gedacht worden aan het invoeren van eenrichtingsverkeer voor het noordelijke gedeelte van de Burgemeester Serrarisstraat. Ontsluiting bedrijfsterrein Door voornoemde maatregelen kan het verkeer afkomstig van de Poortmannen, Leende of Someren niet meer door het dorp naar de A2 of Geldrop en verder. De kans is dan echter groot dat bestuurders besluiten om via de Oude Stationsstraat/Leenderweg of Emmerikstraat het dorp te verlaten. Dit zal veel overlast opleveren voor de omwonenden en de vraag is of de Emmerikstraat dergelijk zwaar verkeer aankan. De beste en meest wenselijke oplossing voor het weren van het (vracht)verkeer op deze wegen is een rechtstreekse verbinding van de Poortmannen/Somerenseweg naar de Leenderweg zoals ook al in de Structuurvisie uit 2013 en onderzoek naar de aanleg van een centrale as is aangegeven. Spoorwegovergangen Bij realisatie van deze verbinding is er wel een extra overweg noodzakelijk om het vrachtverkeer naar de randweg te leiden. Prorail daarentegen heeft aangegeven één of meer overwegen in het centrum van Heeze te willen sluiten. Het gaat hierbij om de overwegen aan de Leenderweg/Oude 4 zoals aanpassen profiel Muggenberg, verkeerslichten voor fietsers, inrijverbod Burgemeester Serrarisstraat et cetera Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 10

12 Stationsstraat, Emmerikstraat, Spoorlaan en/of Muggenberg. Een dergelijke ontwikkeling past in het Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (LVO 5) dat gericht is op het terugbrengen van gevaarlijke situaties en aanrijdingen. Wij zijn echter van mening dat het behoud van de huidige overwegen essentieel is voor het behoud van de leefbaarheid in Heeze. Een afsluiting van een van de overwegen leidt tot ongewenste verkeersstromen, een toename van de verkeersdruk op het lint en het mogelijk ontstaan van ongewenste sluiproutes. Ontsluiting van de voorzieningen die aan het lint liggen, zal hoofdzakelijk plaatsvinden vanaf het lint. De achterliggende straten zijn hiervoor niet geschikt en extra verkeer in deze straten moet voorkomen worden. Parkeren Bij nieuwe initiatieven in het centrum verdient het aspect parkeren nadrukkelijk de aandacht. Het aantal parkeerplaatsen en de ligging hiervan moet aansluiten bij het soort voorzieningen. Voor de dagelijkse boodschappen (convenience shopping) wil een klant het liefst dichtbij de winkel parkeren. Bezoekers van gerichte detailhandel en dienstverlening parkeren ook graag voor de deur. Voor funshoppen en horeca is een loopafstand acceptabel. In een actualisering van de Parkeervisie uit 2009 dient hiermee rekening gehouden te worden. Maar ook de grootte van parkeerplaatsen (de auto s zijn groter geworden), faciliteren van het gebruik van elektrische voertuigen en een beleid over lang en kort parkeren zijn aspecten die aandacht moeten krijgen. 5 Programmaplan Landelijk Verbeterprogramma Overwegen, Ministerie van Infrastructuur en Milieu, maart 2014 Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 11

13 4. Wonen Huidige situatie Het oude lint van Heeze kent een grote variatie aan woningtypes. Het noordelijke gedeelte van het Strabrecht plein tot aan de rotonde bestaat overwegend uit vrijstaande woningen en tweekappers in een ruime opzet. Het zuidelijke gedeelte kent een sterke menging van woningen, detailhandel, horeca en dienstverlening. Hier is sprake van een meer aaneengesloten bebouwingsstructuur, die op diverse plaatsen wordt onderbroken door karakteristieke (vrijstaande) woningen en andere voorzieningen. De diverse functies zijn vaak gecombineerd met wonen op de verdieping(en). Een appartementencomplex wordt momenteel gerealiseerd ter hoogte van D n Toversnest. Op enkele plaatsen in het lint wordt de bebouwing niet erg positief ervaren door bijvoorbeeld het ontbreken van een relatie met de openbare ruimte op straatniveau, het slechte onderhoud of de architectuur. Ook leegstand en de hoge verkeersintensiteiten dragen niet bij aan een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. Toch is er overwegend sprake van een interessant en aantrekkelijk straatbeeld door de afwisseling van functies en aanwezigheid van beeldbepalende panden. Bijzondere kwaliteiten in het centrum zijn de historische panden, het Strabrecht plein, de groene omgeving bij de kerk/ pastorietuin en galerie Des Beaux Arts en de nabijheid van het kasteel. Woningbouwplannen Aan het begin van dit decennium heeft de gemeente Heeze-Leende deelgenomen aan de pilot Bouwen binnen strakke contouren. Deze pilot is in 2013 afgerond waardoor een aantal inbreidingslocaties in de kern Heeze is ingevuld. Een gedeelte van de geplande 700 woningen binnen deze pilot is niet gerealiseerd, onder andere als gevolg van de problematiek in de afzet Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 12

14 van woningen in die periode 6. In april 2013 heeft de gemeenteraad de Structuurvisie Heeze-Leende vastgesteld en in oktober van hetzelfde jaar de Woonvisie Heeze-Leende: een top woonmilieu. Beide visies zijn de huidige leidraad voor de woningbouw in de gemeente Heeze-Leende. In beide visies en het daarop gebaseerde beleid is luisteren naar de woonconsument een belangrijke doelstelling ten aanzien van wonen. In december 2015 is het voorontwerp bestemmingsplan De Bulders in procedure gebracht dat de realisatie van circa 350 woningen en de aanleg van het laatste gedeelte van de randweg mogelijk moet maken. In de plannen voor de Bulders wordt aansluiting gezocht bij woonwensen van de verschillende doelgroepen (leeftijd, prijsklasse et cetera), door vraaggericht te bouwen. De gemeente verwacht dat dit de doorstroming binnen de bestaande woningvoorraad bevordert. Bestaande woningvoorraad De bestaande woningvoorraad biedt op dit moment onvoldoende huur- of koopmogelijkheden voor woningzoekenden tot 35 jaar. Hierdoor is er sprake van een uitstroom van jonge alleenstaanden (18 tot 25 jarigen) en jonge huishoudens. Dit is een ongewenste ontwikkeling. De ontwikkeling van de Bulders zou mogelijk wel kunnen voorzien in voldoende aanbod voor deze doelgroepen. Met de projectontwikkelaars is contractueel vastgelegd dat deel van de woningen in de Bulders gebouwd moet worden in de sociale sector. Dit betekent dat er goedkope huur- en/of koopwoningen voor starters zullen worden gebouwd. Dat is niet vastgelegd in het bestemmingsplan waar gesproken wordt over bouwen voor de markt. Dit maakt het aannemelijk dat voor de betreffende doelgroep onvoldoende woningen beschikbaar zullen komen en daarmee zal de uitstroom de komende tien jaar niet stoppen. Ook voor de jarigen en 75 plussers biedt de bestaande woningvoorraad onvoldoende mogelijkheden. Zo is er onder deze groep een toenemende behoefte aan appartementen. De bouw van 77 appartementen in D n Toversnest zal deels in deze behoefte voorzien. Maar op langere termijn zijn er geen plannen voor de bouw van seniorenappartementen, ook niet in De Bulders. Het programma van de deze nieuwe buurt betreft vooralsnog uitsluitend grondgebonden woningen. De gemeente heeft ook contractueel afgesproken dat de komende jaren eerst de woningen van de Bulders worden gebouwd. Woningtoevoeging op andere plekken kan pas op langere termijn. Ambitie Ruimte bieden voor betaalbare en geschikte woningen voor starters en senioren in het centrumgebied van Heeze. Randvoorwaarden Inzetten op verplaatsing van winkels naar het centrumgebied door transformatie (naar bijvoorbeeld woningen) in de vrijgekomen panden toe te staan. Ruimte bieden voor betaalbare en geschikte woningen voor starters en senioren in het centrumgebied van Heeze. Wonen boven winkels (blijvend) stimuleren, zoeken naar creatieve oplossingen; Locaties afzonderlijk beoordelen op hun mogelijkheden, rekening houdend met de bestaande bebouwing en stedenbouwkundige structuur. Door het centrumgebied als geheel aan te pakken, ontstaat op termijn een aantrekkelijk woon- en leefgebied met nieuwe kansen voor wonen, werken en recreëren. Voorwaarden voor deze transformatie zijn het verminderen 6 Haalbaarheidsstudie Ontwikkeling De Bulders te Heeze, BNG Den Haag, 4 januari 2011/vastgesteld 11 april 2011 Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 13

15 van het aantal verkeersbewegingen, het compacter maken van het kernwinkelgebied en het aanpakken van de minder fraaie en leegkomende locaties aan het lint. Transformatie In het huidige winkelgebied komt wisselende leegstand voor. Op enkele plaatsen buiten het huidige kernwinkelgebied is sprake van een functiewijziging van bijvoorbeeld detailhandel naar wonen: voormalige winkelruimtes worden betrokken bij de woning. Toevoegen van woningen is op dit moment echter niet toegestaan. Het bestemmingsplan laat de transformatie naar (nieuwe) woningen(en) niet toe. Verplaatsing Omdat een compacter winkelgebied bijdraagt aan een aantrekkelijk en sterk centrumgebied, vinden wij dat de verplaatsing van winkels naar het kernwinkelgebied gestimuleerd moet worden. Hierbij moet de mogelijkheid worden geboden de vrijkomende locaties een nieuwe invulling te geven, onder meer door het toevoegen van woningen. Omdat met name verplaatsing van kleinschalige detailhandel naar het centrum gewenst is, hanteren we een maximum bruto verkoopvloeroppervlak van 150 m2. mobiliteit van ouderen. Bekeken moet worden in hoeverre vrijkomende locaties aan het lint geschikt zijn voor de realisatie van woningen voor senioren. Invullingen Op sommige plekken kan het bovendien wenselijk zijn om bepaalde bouwvolumes te realiseren om het gewenste stedenbouwkundige beeld te bereiken. Voor ontwikkelende partijen zijn appartementen interessante oplossingen om op een relatief kleine oppervlakte veel volume te bouwen, waardoor ontwikkellocaties rendabel en dus realiseerbaar gemaakt kunnen worden. Hierbij moet gedacht worden aan herontwikkelingen waar relatief veel onroerend goed aangekocht en gesloopt dient te worden. Daarbij blijft het uitgangspunt het behoud van het dorpse karakter van Heeze. Een ontwikkeling moet passen binnen de bestaande stedenbouwkundige structuur. Grootschalige ontwikkelingen moeten worden voorkomen. Een sterk centrum is gebaat bij de mogelijkheid voor nieuwe ontwikkelingen. Wij zien dat er kansen zijn voor de ontwikkeling van woningen voor starters en senioren. Gekeken moet worden naar welke woningtypes in het centrum gewenst zijn (gestapelde woonvormen) of het beste zijn gesitueerd (ouderen in relatie tot voorzieningen). Gedacht moet worden aan creatieve woonoplossingen. Met creatieve woonoplossingen wordt het grote veld van woningtypes tussen de traditionele woningen en het traditionele appartement bedoeld (bijvoorbeeld wonen boven winkels). Dergelijke oplossingen dragen bij aan een levendig centrum. Bovendien zijn wij van mening dat wonen in het centrum, vanwege de nabijheid van diverse voorzieningen, bijdraagt aan de zelfstandigheid en Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 14

16 5. Detailhandel Huidige situatie Centra van dorpen en steden zijn de plekken waar de diversiteit aan mensen, functies en vervoersstromen samenkomen. Detailhandelsvoorzieningen (winkels) vervullen hierin een belangrijke rol. Zij zijn zeer bepalend voor de leefbaarheid en levendigheid van een kern. Bestaande winkels Het huidige centrumgebied heeft een lengte van circa 700 meter. Het loopt van kerk tot kerk over de Kapelstraat en Jan Deckersstraat. Zoals gebruikelijk bij een typische lintbebouwing wisselen wonen, detailhandel, diensten elkaar af. Hierdoor is op sommige plaatsen sprake van eenzijdige bewinkeling. Opvallend is dat er met name aan het gemeentehuisplein veel woningen liggen waardoor het centrumgebied in tweeën wordt geknipt. De verspreide ligging van de winkelvoorzieningen, de lengte van het centrumgebied en het ontbreken van een concentratie van branches dragen niet bij aan een duurzaam winkelgebied. Het afnemende draagvlak, door onder meer vergrijzing, de ontwikkelingen op het gebied van internetshoppen en schaalvergroting, kunnen resulteren in. Een ongewenste ontwikkeling die voorkomen moet worden. Verkeer Door de verkeersintensiteiten op de Kapelstraat en de Jan Deckersstraat is het centrumgebied geen aantrekkelijk verblijfsgebied. Het laden en lossen van goederen aan de doorgaande weg zorgt regelmatig voor opstoppingen en verkeersonveilige situaties. Het Vullinghspark is het grootste knelpunt wat betreft parkeren. Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 15

17 Detailhandelsvisie In de detailhandelsvisie die is opgesteld voor de A2-gemeenten 7 worden als minpunten voor het centrum van Heeze aangegeven het langgerekte aanbod, de bovengemiddelde 8 leegstand, de aanwezigheid van slechts één supermarkt. Maar het centrum van Heeze heeft ook vele kwaliteiten zoals diverse (vers)speciaalzaken, een supermarkt op een centrale plek, een goede uitstraling, een korte afstand tot natuur/heide en een kasteel als trekker in het centrum. De relatie met de recreatieve trekkers zoals de natuur, het kasteel en de Brabantsedag is niet of nauwelijks aanwezig. Naast de in de detailhandelsvisie genoemde kwaliteiten zien wij het evenemententerrein in het centrum van Heeze als bijzondere kwaliteit. Het komt weinig voor dat een dergelijke voorziening in een dorpshart te vinden is. Ambitie Creëren van een dynamisch en kwalitatief hoogwaardig kernwinkelgebied in Heeze. Randvoorwaarden Een trekker met complementaire voorzieningen, concentreren en faciliteren. Vergemakkelijken van de vestiging van een tweede supermarkt, ruimtelijk en bestemmingsplantechnisch. Een overzichtelijk en beloopbaar winkelgebied. Zorgen voor goede en voldoende parkeergelegenheid en ontsluiting (incl. laden en lossen). Creëren van een autoluw centrum/aantrekkelijk verblijfsgebied. Voorkomen van extra leegstand als gevolg van nieuwe ontwikkelingen/ verplaatsingen. In onze Centrumvisie wordt uitgegaan van een sterk en gezellig centrum. Om dit te kunnen bereiken is een verdere concentratie van winkelvoorzieningen essentieel. In die zin zijn wij van mening dat een centrum van kerk tot kerk te langgerekt is. Voor het doen van de dagelijkse boodschappen zijn gemak, efficiency en bereikbaarheid belangrijke aspecten. Hierbij gaat het onder meer om concentratie van het boodschappenaanbod en een functionele clustering van winkels die elkaar aanvullen. Daarnaast dragen gratis parkeergelegenheid en een korte loopafstand tussen parkeerplaatsen en de winkels bij aan het gemak voor de consument. Supermarkten als trekkers Uitgangspunt voor onze visie is dat een supermarkt fungeert als trekker in het centrum. Andere voorzieningen kunnen profiteren van de koopstromen van deze trekker. Dit uitgangspunt wordt breed gedragen onder de winkeliers in het centrum van Heeze. Uitplaatsing van een supermarkt buiten de kern is daarom ongewenst. Onder de bewoners en winkeliers van Heeze wordt heel verschillend gedacht over een mogelijke locatie voor een trekker. In het kader van deze centrumvisie is daarom bekeken welke locaties in Heeze geschikt zijn voor de situering van een trekker en welke effecten deze hebben op het centrum. Tweede supermarkt In de detailhandelsvisie wordt gesteld dat een tweede supermarkt in het centrum een goede zaak zou zijn. Wij zijn eenzelfde mening toegedaan. Het vigerende bestemmingsplan biedt die mogelijkheid slechts beperkt. De aanduiding S voor supermarkt is gefixeerd op een bestaand pand (Action). Een wijziging van het bestemmingsplan, waarbij een supermarkt (de S ) niet meer vastligt op één pand, kan de vestiging van een tweede supermarkt vergemakkelijken. Voorwaarde is wel dat de twee supermarkten tenminste 200 m uit elkaar moeten liggen, een afstand die nog gemakkelijk lopend is te 7 Detailhandelsvisie A2-gemeenten, februari Op het moment dat deze Centrumvisie is opgesteld (maart 2016), was de leegstand afgenomen in vergelijking tot het moment waarop de Detailhandelsvisie werd vastgesteld (februari 2015). Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 16

18 overbruggen. Er kan dan een bezoekersstroom ontstaan tussen twee trekkers in het centrum waarvan de tussenliggende winkels kunnen profiteren. Locatiescan Wij hebben een zogenaamde locatiescan uitgevoerd die is opgenomen als Bijlage 1 bij deze visie. In deze een locatiescan hebben wij onderzocht week locaties in aanmerking kunnen komen voor de vestiging van een (of een tweede) supermarkt. Maar ook hebben wij suggesties van bewoners meegenomen. Bij het toetsen van een locatie is gekeken naar de omvang, de bereikbaarheid voor langzaam en snel verkeer, de ligging ten opzichte van andere voorzieningen en de mogelijkheid aanvullende voorzieningen te vestigen in de directe omgeving. Verder is gekeken naar de complexiteit en de bijdrage die een ontwikkeling van een locatie kan leveren aan een ruimtelijke en financiële versterking van het centrum/dorpshart. Ook komen het maatschappelijk draagvlak en de (mogelijke) gevolgen voor evenementen aan bod. Laden en lossen Momenteel vindt het laden en lossen veelal plaats aan de straatzijde. Dit zorgt regelmatig voor verkeersopstoppingen in de Kapelstraat omdat de officiële laad- en loszones vaak niet worden gebruikt. In hoofdstuk 4 is aangegeven dat de introductie van venstertijden voor laden en lossen en handhaving hiervan een oplossing kunnen bieden. Bij nieuwe ontwikkelingen moet gekeken worden in hoeverre bevoorrading kan plaatsvinden aan de achterkant van een winkel (maar wél ontsloten vanaf de hoofdontsluitingsweg) en/of gescheiden kan worden van het winkelen en parkeren. Dit is met name van belang bij een (eventuele nieuwe) supermarkt, waar vaak meerdere keren per dag grotere vrachtwagens langskomen. Maar omdat het een nieuwe of verplaatste vestiging zou betreffen, kunnen er ook tijden worden afgesproken waarop het laden- en lossen mag gebeuren. Verplaatsing Om aan de functionele optimalisatie tegemoet te komen kan extra winkelruimte worden toegevoegd. Het heeft de voorkeur om bestaande ondernemers de mogelijkheid te bieden (op termijn) te verplaatsen en die verplaatsing ook voor een ondernemer aantrekkelijk te maken. Wanneer detailhandel (met een maximale grootte van 150 m2 bvo) in of van buiten het centrumgebied verplaatst naar het kernwinkelgebied, moet het mogelijk zijn de vrijkomende bebouwing of locaties te transformeren naar één of meerdere woningen. Een dergelijke mogelijkheid kan een stimulans tot verplaatsing zijn en kan leegstand voorkomen. Randweg Door de afronding van de randweg, het bewust afbuigen van doorgaand verkeer en een vrachtwagenverbod in het centrum (met uitzondering van laden en lossen in de venstertijden) nemen de verkeersintensiteiten in het centrum af. Dit heeft een positief effect op het centrum als verblijfsgebied. Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 17

19 6. Sociale structuur, evenementen & cultuur. Huidige situatie Het bloeiende kunst- en cultuurleven toont aan dat Heeze een hechte sociale structuur heeft. Veel inwoners zetten zich in verenigingsverband in om het dorp levendig en leefbaar te houden, met de Brabantsedag als de meest ultieme uiting van die sociale structuur. Jaarlijks zetten zich meer dan mensen in om één dag per jaar te laten zien wat samenwerken tot stand kan brengen. Maar ook alle andere verenigingen en instellingen kennen een gezond bestaan. Dorpshart Veel inwoners zien het plein voor het gemeentehuis en de gemeentehuistuin als het hart van Heeze. De omgeving van het gemeentehuis is een belangrijke plek voor de evenementen in Heeze. De kermis vindt hier plaats en het plein en de gemeentehuistuin worden in het kader van de Brabantsedag-activiteiten intensief gebruikt. In de gemeentehuistuin wordt jaarlijks de tent voor de carnaval geplaatst. Op het plein wordt ruimte geboden aan de weekmarkt (donderdag) en is er een standplaats voor de viskraam, oliebollen, shoarma, etc. Hoewel het dorpsplein met gemeentehuistuin door veel inwoners wordt ervaren als het dorpshart, is er buiten de verschillende evenementen om weinig bedrijvigheid. Er is duidelijk geen sprake van een levendig dorpshart. Met het vertrek van de Zuidzorg wordt dit versterkt en mogelijk komt in de toekomst (een gedeelte van) het gemeentehuis leeg te staan. Strabrecht plein Het Strabrecht plein speelt ook een bijzondere rol bij de evenementen van Heeze. De voormalige agrarische bebouwing rondom het pleintje en de driehoekige ruimte zorgen voor een authentiek Brabants plaatje met een Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 18

20 bijzondere sfeer. Omdat hier grote bomen staan en de ondergrond bestaat uit grasveld is deze locatie niet geschikt voor alle activiteiten. Kleinschalige activiteiten, zoals een kerstmarkt, worden hier wel gehouden. De locatie is een veelgenoemde plek voor de situering van een muziekkiosk, een langgekoesterde wens van verschillende verenigingen. t Perron Het dorpshuis t Perron vervult een belangrijke rol in de sociale structuur van Heeze. Hier worden verschillende activiteiten georganiseerd voor de inwoners en is de bibliotheek gevestigd. Voor verenigingen en inwoners is ruimte beschikbaar voor verhuur. Het feit dat t Perron buiten het centrum/ dorpshart van Heeze is gelegen, wordt dit door veel inwoners ervaren als een gemiste kans. Brabantsedag Het Cultuurfestival van de Brabantsedag is een belangrijk jaarlijks bovenlokaal evenement. Een groot deel van de inwoners van Heeze is hier op een of andere manier mee verbonden. Niet alleen in het centrum maar ook elders in de gemeente is het evenement duidelijk aanwezig, bijvoorbeeld op de plekken waar de wagens worden gebouwd. Cultuur Naast de al genoemde evenementen, heeft Heeze ook een bloeiend cultuurleven. De Kunstkring Eymerick, de heemkundekring 'De Heerlijkheid Heeze-Leende-Zesgehuchten, de gilden St. Agatha en St. Joris en de fanfare St. Nicasius, maar ook de grote verscheidenheid aan sportverenigingen en de bibliotheek maken duidelijk dat Heeze cultureel voor elk wat wils heeft. Jaarlijks terugkerende evenementen als Kunstsmullen, uitvoeringen van de gilden en de fanfare trekken ook veel bezoekers van buiten het dorp en horen daarom in het dorp(shart) thuis. Ambitie Behoud, zo mogelijk versterking van de sociale structuur, de evenementen en de kunst & cultuur op de daarvoor gewenste/ geschikte plaatsen in het dorp. Randvoorwaarden Versterken plein als dorpshart van Heeze door het vergroten van de levendigheid en de verbetering van de verblijfskwaliteit; Verbetering relatie met t Perron met het centrum/ dorpshart; Behoud van de activiteiten van de Brabantsedag en andere evenementen in het dorpshart van Heeze. Kunst laagdrempelig maken voor bewoners en bezoekers. Een cultuurnota laten ontwikkelen door deskundige partijen, verenigingen, bewoners en andere betrokkenen. Het evenementenbeleid richten op kwaliteit, niet op kwantiteit. Dorpshart Het streven is het plein bij het gemeentehuis te versterken als dorpshart. Uitgangspunt is een aantrekkelijke ruimtelijke vormgeving en een prettige sfeer. Door het toevoegen van commerciële voorzieningen (winkels, horeca), ontstaat er levendigheid op en rond het plein. Een aantrekkelijke, eenduidige inrichting van het plein draagt ook bij aan een verbetering van de verblijfskwaliteit. Een dergelijke ontwikkeling moet ten gunste zijn van het gehele centrum van Heeze. Solitaire ontwikkelingen met mogelijk negatieve effecten voor evenementen in de kern moeten worden voorkomen. Voor de leegstaande of komende panden aan het plein moet een passende invulling worden gezocht. Evenementen Voor de evenementen moet in de toekomst ruimte blijven in het centrum van Heeze. Juist het feit dat deze activiteiten deels plaats vinden in de gemeentehuistuin, maakt het bijzonder en zorgt voor verbondenheid met het dorpshart onder de inwoners. In het geval zich nieuwe ontwikkelingen Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 19

21 voordoen en er sprake is van een knelpunt moeten afspraken worden gemaakt met andere gebruikers, zodat het festival doorgang kan vinden. Relatie Dorpshart- t Perron Een herinrichting van de openbare ruimte (waaronder het creëren van een aantrekkelijke wandelroute), kan de relatie van t Perron met het centrum versterken. In samenhang hiermee wordt op de Schoolstraat het parkeerverbod uitgebreid. Parkeren mag alleen plaatsvinden op eigen terrein of in de daarvoor bedoelde vakken. Inrichtingseisen Bij de inrichting van de openbare ruimte (pleinen, straten) dient tot op een bepaalde hoogte rekening te worden gehouden met de inrichtingseisen van de diverse activiteiten, zoals de kermis, de Brabantsedag en de markt. Eventueel kunnen wegen in het centrum worden afgesloten. Dit gebeurt nu ook al incidenteel. Het feit dat er een goede omleidingsroute aanwezig is na het afronden van de randweg, maakt een dergelijke ingreep gemakkelijker. Cultuur en cultuurnota Een samenhangend beeld en beleid wat betreft de kunst en cultuur in Heeze ontbreekt. Er is geen cultuurnota, een document zoals het voorliggende, waarin de kansen en mogelijkheden voor de toekomst worden beschreven. Wij pleiten ervoor dat alle culturele instellingen en verenigingen in Heeze de handen ineenslaan om een dergelijke nota op te stellen, met de gemeente als faciliterende partij op de achtergrond. De nota kan dan beschrijven op welke wijze en waar de cultuur in en aan het dorp zichtbaar wordt gemaakt (laagdrempelig), maar ook welke huisvestingswensen de gebruikers hebben en hoe die passen in de visie van een levendig dorpshart. Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 20

22 7. Natuur/recreatie Huidige situatie De gemeente Heeze-Leende staat bekend om haar grote bos- en heidegebieden en Kasteel Heeze. De mooie natuur en het agrarische landschap met buurtschappen oefenden in het verleden een grote aantrekkingskracht uit op kunstenaars. De grote verscheidenheid aan natuurgebieden maken de gemeente recreatief zeer aantrekkelijk. Het kasteel en een aantal andere monumentale panden in de omgeving van het kasteel (twee jachthuizen, een ijskelder, een tuinmanswoning en een boerderij) zijn een bijzondere toeristisch-recreatieve trekker in Heeze. Rondom het kasteel liggen Herbertusbossen die in de 19 e eeuw zijn aangelegd in de Engelse landschapsstijl. De Herbertusbossen gaan over in de Strabrechtse Heide. Het wandelpark, dat ooit is aangelegd om het zicht vanuit het kasteel op de fabrieken aan het lint te ontnemen, maakt deel uit van de Herbertusbossen en wordt met name gebruikt door de eigen inwoners van Heeze. Wandelroutes Vanuit het centrum van Heeze zijn er verschillende (wandel)routes naar het kleinschalig agrarisch landschap en de bos- en natuurgebieden. Het Strabrechts plein en Strabrecht leiden naar de Strabrechtse Heide. Deze route is opgenomen in het wandelroutenetwerk. De Boschlaan (ook onderdeel van de wandelroutes) en de Kapelstraat leiden naar het kasteel en de aangrenzende Herbertusbossen. Met name de uitstraling van de Boschlaan wordt door het slechte onderhoud als negatief ervaren. Het wandelpark is toegankelijk via de parkeerplaats bij de Marskramer en De Beemden. Deze routes vormen geen bijzondere entree van het landschap vanuit het centrum en vice versa. Parkeerplaatsen en rommelige achterkanten bepalen hier het beeld. Deze routes zijn bovendien niet aangegeven en alleen bekend bij de inwoners. Via de Somerenseweg en De Waarden zijn het wandelpark en het kasteel via de zuidzijde bereikbaar. Ook deze routes zijn niet aangegeven en er is geen Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 21

23 sprake van een klein ommetje. Door verschillende inwoners is aangegeven dat de relatie vanuit de kern met de natuur slecht is en dat aantrekkelijke delen van het landschap, waaronder het beekdal van de Groote Aa, niet toegankelijk zijn. Koppeling met natuurgebieden In het landschapsontwikkelingsplan Sgon Heeze-Leende wordt vermeld dat er een uitgebreid netwerk aan recreatieve routes aanwezig is in de gemeente. Er is echter sprake van een slechte koppeling tussen de natuurgebieden en de dorpen. Recreanten van buiten de gemeente worden niet verleid om de dorpen te bezoeken. Om dit te verbeteren is het beleid erop gericht om, naast de natuurpoorten, startpunten in de dorpen te realiseren. De startpunten zorgen voor een koppeling tussen recreatie in de natuur en in de dorpen. Ook in Heeze moet zo n startpunt komen. Beken Verder wordt aangegeven dat de aanwezigheid van de beken in combinatie met de vochtige graslanden ervoor zorgt dat water een beeldbepalende factor is in de omgeving van het Kasteel. Hoewel de beken ecologisch waardevol zijn en een zeer belangrijke rol spelen in de waterhuishouding, is de beleefbaarheid van het water beperkt. Er lopen bijvoorbeeld geen paden langs het water en interessante delen zijn niet openbaar toegankelijk. Ook is er een gebrek aan korte wandelroutes voor inwoners. Het centrum van Heeze is momenteel niet aantrekkelijk voor recreanten. In het hart bevindt zich weinig horeca en voorzieningen liggen verspreid aan het lint (VVV, Des Beaux Arts). Ambitie Relatie vanuit het centrum met de natuur/landschap verbeteren en Heeze aantrekkelijker maken voor recreanten. Randvoorwaarden Creëren van een startpunt voor fietsroutes in het centrum; Aantrekkelijker maken van de entrees vanuit het centrum naar het kasteel/ wandelpark; Bestaande wandelgebied aan de rand van het dorp aantrekkelijker maken. Mogelijkheden bekijken voor de realisatie van struinnatuur langs de Groote Aa; In het centrum verwijzen naar de natuur en vice versa. Dorpshart als startpunt Een startpunt voor fietsroutes in het centrum zorgt ervoor dat recreanten getrokken worden naar het centrum van Heeze. Onderzocht moet dan wel worden waar deze bezoekers kunnen (lang)parkeren zonder dat dit ten koste gaat van het parkeren voor de centrumvoorzieningen. Door middel van informatieborden kan verwezen worden naar de interessante landschappen en natuurgebieden buiten de kern. Tegelijkertijd kunnen recreanten verleid worden om gebruik te maken van de aanwezige horeca en detailhandel. De beste locatie voor dit startpunt, in het licht van een levend dorpshart, is het plein bij het gemeentehuis (nabij VVV). Op dit startpunt kan ook aan bezoekers en inwoners getoond worden wat er nog meer leeft in het dorp. Presentaties van bijvoorbeeld de Brabantsedag, tentoonstellingen georganiseerd door de Kunstkring en/of de Heemkundekring of andere weergaven van het culturele leven, in combinatie met een bescheiden horecavestiging verhogen de aantrekkelijkheid van en de kennis over het dorp. Zo n toeristisch informatiepunt op of aan het gemeentehuisplein maakt van deze ruimte echt een dorpshart. Maar ook de omgeving van café de Zwaan/Wijnhoeve zou als zodanig kunnen fungeren, zij het dat bezoekers dan nauwelijks meer het centrum zullen aandoen. In de natuurgebieden moeten informatieborden verwijzen naar het centrum van Heeze. Centrumvisie Heeze 2025, april 2016, pag 22