HOOFDSTUK 1 VAN START MET WINDOWS

Transcriptie

1 Inhoudsopgave

2 Inhoudsopgave HOOFDSTUK 1 VAN START MET WINDOWS Met Windows 10 wordt het roer drastisch omgegooid De gratis upgrade naar Windows De gebruikersinterface Het bureaublad Het Microsoft-account De browser Microsoft Edge OneDrive Apps en de Windows Store HOOFDSTUK 2 BESTANDSBEHEER Windows Verkenner Persoonlijke mappen en bestanden verplaatsen Back-up maken van persoonlijke data De Windows-partitie verkleinen HOOFDSTUK 3 INSTALLEREN EN OPTIMALISEREN Windows (her)installeren en optimaliseren in 10 stappen Partitioneren en formatteren De Windows 10 setup-procedure Instellingen Windows 10 wijzigen Systeem Apparaten Netwerk en internet Persoonlijke instellingen Accounts Tijd en taal Toegankelijkheid Privacy Bijwerken en beveiliging Het configuratiescherm

3 3.6 Gebruikersaccountbeheer en problemen met beheerrechten Hardware drivers installeren Windows-services Programma s uitschakelen of verwijderen Werken met gebruikersaccounts Schijfopruiming en schijfdefragmentatie HOOFDSTUK 4 BEVEILIGING Beveiligingssoftware Avast Free Antivirus Avira Free Antivirus Comodo Internet Security Scannen op malware en spyware Encryptie van bestanden Persoonlijke gegevens definitief verwijderen Kindonvriendelijke websites blokkeren met OpenDNS Opt-out voor op uw surfgedrag gebaseerde advertenties Het HOSTS-bestand aanpassen HOOFDSTUK 5 GRATIS SOFTWARE Gratis software: voorkom malware! Dropbox: bestanden synchroniseren met online opslag PDF-bestanden lezen, maken en bewerken FlashPaste: snel standaardteksten invoegen Automatisch een back-up maken met SyncBackFree Input Director: meerdere computers aansturen Het fotobeheerprogramma Picasa Een schermafdruk maken Extra (gratis) software

4 Inhoudsopgave HOOFDSTUK 6 NETWERK EN INTERNET Internet Explorer Webbrowser resetten naar de standaard instellingen Praktische tips voor het beheren van Windows Live Mail Outlook MyPhoneExplorer: synchroniseren met Android Verwijderde berichten terughalen Omgaan met ongewenste (spam) Een (draadloos) netwerk aanleggen Openzetten van poorten modem/router Bestanden delen met een gedeelde netwerkmap HOOFDSTUK 7 SYSTEEMBEHEER Cleantools veroorzaken meer problemen dan ze oplossen Aanpassingen voor een SSD-schijf Handige systeemtools van Sysinternals Het register Herstelstation maken Opstartbare herstel-cd/dvd Van DVD/USB-stick opstartbare Windows PE Een systeemback-up (image) van Windows maken Een multiboot systeem opzetten Trage computer sneller maken door hardware te vervangen Problemen met de processorkoeling SNELTOETSEN INTERESSANTE INTERNETPAGINA'S TREFWOORDENREGISTER

5 H1 Van start met Windows 10 Hoofdstuk 1 Van start met Windows 10 9

6 1.1 Met Windows 10 wordt het roer drastisch omgegooid Windows 10 heeft een grote transformatie ondergaan ten opzichte van zijn voorgangers Windows 7 en Windows 8.1. Onder de motorkap is er veel veranderd waardoor het besturingssysteem veel sneller opstart en minder hoge eisen aan de hardware stelt dan zijn voorgangers. Maar opvallender nog zijn de vernieuwingen in de werkomgeving: het menu Start met tegels (in plaats van snelkoppelingen), eenvoudige apps (in plaats van uitgebreide programma's), meerdere virtuele bureaubladen, aanraaktechnologie, de multifunctionele zoekfunctie de online synchronisatie van instellingen (met het Microsoft-account) en de verregaande integratie van One- Drive (voor online opslag van persoonlijke bestanden). De nieuwe strategie: Windows 10 als gratis service Velen reageerden verbaasd toen Microsoft bekendmaakte dat de upgrade naar Windows 10 gedurende één jaar gratis wordt aangeboden aan alle Windows 7-en Windows 8.1-gebruikers ( 1.2). Er ontstond een hardnekkig misverstand dat er na het eerste jaar alsnog voor betaald zou moeten worden maar dan in de vorm van een jaarlijks terugkerende servicefee. Niets is echter minder waar, Windows 10 blijft volgens Microsoft ook na 29 juli 2016 gewoon gratis (mits de upgrade naar Windows 10 voor deze datum heeft plaatsgevonden). Microsoft beschouwt Windows 10 nu als een service hetgeen betekent dat gedurende de levensduur van het apparaat Windows 10 up-to-date wordt gehouden en nieuwe functionaliteit zal worden toegevoegd (mits de hardware daar geschikt voor is). Nu sluit ik niet uit dat Microsoft ooit op deze beslissing terug zal komen, maar waarschijnlijk is dat niet. Er zit immers een strategie achter. Zo verwacht Microsoft dat veel computers zullen worden voorzien van Office 365 voor Thuisgebruik. Dit Office-abonnement (bestaande uit Word, Excel, Power- Point, OneNote, Outlook, Publisher en Access) kost 10 euro per maand (99 euro per jaar) en mag op maximaal vijf computers (én vijf tablets én vijf telefoons) worden geïnstalleerd. Er kunnen maximaal vijf personen (Microsoft-accounts) gebruik maken van één abonnement, en elke persoon krijgt 1 TB opslag bij OneDrive ( 1.7). Op lange termijn is deze deal waarschijnlijk net zo lucratief als de relatief lage opbrengsten uit OEM-licenties (voor de Windows-systemen die door computerfabrikanten worden voorgeïnstalleerd). En dan wordt er ook nog verdiend aan de (via de Store van Microsoft, 1.8) verkochte apps en de binnen gratis apps getoonde advertenties (bijvoorbeeld om bij spelletjes een level verder te kunnen komen). De Store is dus een platform waar zowel app-ontwikkelaars als Microsoft aan verdienen. Vanwege de beperkte functionaliteit, de schermvullende weergave en het schaarse aanbod in de Windows Store waren de apps in Windows 8.1 niet bepaald een succes. In verhouding tot de verwachte opbrengsten kostte het app-ontwikkelaars te veel tijd om de populaire apps voor ios (van Apple) en/of Android (van 10

7 H1 Van start met Windows 10 Google) om te zetten naar apps die geschikt zijn voor de Store van Windows. De recent ontwikkelde conversietool Universal Windows Platform (waarmee appontwikkelaars vrijwel alle voor ios en/of Android ontwikkelde apps met slechts enkele aanpassingen kunnen omzetten naar voor Windows geschikte apps) moet de schaarste aan interessante apps oplossen. Als het lukt de populaire apps ook voor Windows 10 beschikbaar te maken, krijgen Apple en Google er alsnog een geduchte concurrent bij, en dan met name op de telefoonmarkt. Om app-ontwikkelaars extra te motiveren, is het streven van Microsoft dat binnen enkele jaren 1 miljard apparaten zijn voorzien van Windows 10. Het met veel tamtam gratis verstrekken van de upgrade naar Windows 10 past natuurlijk prachtig in die strategie! U hoeft zich overigens geen zorgen te maken om op kosten gejaagd te worden: de vertrouwde bureaubladprogramma's die u onder Windows 7 en Windows 8.1 gebruikte, doen het óók onder Windows 10! Windows 10: de look van Windows 8 en de feel van Windows 7 Met de Modern UI van Windows 8 (het schermvullende startscherm met de grote tegels en de schermvullende apps) maakte Microsoft een belangrijke stap om Windows ook voor tablets en mobiele telefoons geschikt te maken. De soberheid en eenvoud van deze nieuwe gebruikersinterface is handig voor aanraakschermen, maar gaat totaal voorbij aan het gebruikersgemak voor desktop- en laptopgebruikers. Veel desktop- en laptopgebruikers lieten Windows 8.1 automatisch doorstarten naar het bureaublad en installeerden een tooltje om het klassieke startmenu van Windows 7 terug te laten keren. In Windows 10 is dat niet meer nodig, het startmenu is namelijk teruggekeerd en er is een eenvoudige functie toegevoegd om te switchen tussen de desktopmodus (met bureaublad en startmenu) en de tabletmodus (met het schermvullende startvenster). De desktopmodus is geoptimaliseerd voor het navigeren met een muis, de tabletmodus voor aanraakschermen. Continuum voor mobiele apparaten Onder de motorkap is er ook het nodige gebeurd: de Windows-versies voor alle apparaten zijn samengesmolten tot één nieuw besturingssysteem. De Windows 10- installatie voor mobiele apparaten is dus dezelfde Windows 10 die op een desktopcomputer wordt geïnstalleerd (vandaar dat er minder eisen aan de hardware worden gesteld en het besturingssysteem aanzienlijk sneller is geworden). Dit biedt voordelen: door een Windows 10-telefoon simpelweg te voorzien van een beeldscherm, toetsenbord en muis (al dan niet draadloos), transformeert deze in een volwaardige desktopcomputer (apps worden hierbij probleemloos opgeschaald naar de beschikbare ruimte op het beeldscherm). Het ene moment ben je op je telefoon druk bezig met eenvoudige apps om vervolgens in de desktopmodus met je favoriete bureaubladprogramma's aan de slag te gaan. De computer die voorheen onder het bureau stond zit voortaan in je broekzak. Hoe handig is dat?!! Met Continuum for Phones (zoals Microsoft deze technologie noemt) is softwarematig een belangrijke stap gezet, nu is het alleen nog wachten op mobiele telefoons die hier geschikt voor zijn. 11

8 Menig telefoon heeft al een snelle processor en ruim 100 GB aan opslagcapaciteit, met het hedendaagse snelle mobiele internet is bandbreedte geen probleem meer, met de online opslagmogelijkheden van OneDrive worden bestanden als back-up in de cloud opgeslagen, de ingebouwde camera functioneert prima als scanner en documenten zijn draadloos met een netwerkprinter af te drukken. Het kan allemaal, lang zal het dus niet duren voordat het continuum gemeengoed is geworden! LET OP: Windows 10 bevat een nieuwe, spraakgestuurde zoekfunctie die letterlijk luistert naar de naam 'Cortana'. Je kan deze zoekassistent van alles vragen en vaak zal Cortana ook nog een nuttig antwoord geven. Volgens de laatste berichten wordt deze zoekassistent voorlopig nog niet in de Nederlandse versie geïntegreerd, vandaar dat hij ook niet in dit boek wordt behandeld. 1.2 De gratis upgrade naar Windows 10 Bent u in het bezit van Windows 7 of Windows 8.1 dan heeft u vanaf 29 juli 2105 één jaar de tijd om de gratis upgrade naar Windows 10 te downloaden en te installeren (na deze datum zal de upgrade waarschijnlijk tegen de gebruikelijke prijs gekocht moeten worden). Tijd genoeg dus om de upgrade uit te stellen naar een rustig moment zodat u de tijd heeft om eventuele installatieproblemen op te vangen. Welke Windows 10-versie wordt geïnstalleerd? De gratis upgrade naar Windows 10 kan alleen in gang worden gezet via het Windows-icoontje in het systeemvak. Er zijn twee upgradeversies: Windows 10 Home en Windows 10 Pro. Welke versie wordt geïnstalleerd is afhankelijk van de Windows 7- of Windows 8.1-versie die al op de computer staat: Windows 7 Starter, 12

9 H1 Van start met Windows 10 Windows 7 Home en Windows 8.1 krijgen een gratis upgrade naar Windows 10 Home en Windows 7 Professional, Windows 7 Ultimate en Windows 8.1 Pro naar Windows 10 Pro. Omdat Windows 10 ook op mobiele apparaten moet kunnen draaien, zijn de hardware-eisen minimaal: voor de 64-bits versie is slechts een processor nodig van 1 GHz, 2 GB RAM-geheugen en 20 GB schrijfruimte. LET OP: Deze upgrade is niet voor Windows Phone 8.1, deze wordt later dit jaar via de hardwareleverancier automatisch bijgewerkt naar Windows 10 Mobile. Is de hardware compatible met Windows 10? Windows checkt automatisch of de hardware op de computer compatible is met Windows 10. Is alles in orde bevonden dan wordt de app Windows 10 downloaden aan het systeemvak toegevoegd en kunnen de upgradebestanden van Windows 10 (zo'n 3 GB) gelijk via Windows Update (onderdeel van het configuratiescherm) worden gedownload en geïnstalleerd. Is de hardware echter incompatibel dan wordt de app pas vanaf 29 juli (de officiële releasedatum) aan het systeemvak toegevoegd! Weet u vrijwel zeker dat de hardware geschikt is maar wordt de app (nog) niet getoond dan moet de upgrade van de betreffende Windows-versie wellicht nog worden uitgevoerd: Windows 7 via Windows Update naar servicepack 1 en Windows 8 via de Windows Store naar 8.1. Is de app na deze upgrade nog steeds niet beschikbaar, controleer dan (via het configuratiescherm, onderdeel Systeem) of niet toevallig sprake is van een zakelijke of niet-legitieme Windows-versie (de upgrade naar Windows 10 is dan namelijk niet gratis). 13

10 Voordat de upgrade van Windows 10 wordt geïnstalleerd, is het verstandig eerst de Upgrade Advisor te raadplegen (deze opent via het pictogram Menu, optie Controleer uw PC). De Upgrade Advisor controleert niet alleen of het apparaat voldoet aan de hardwarematige eisen voor Windows 10 maar screent ook op mogelijke compatibiliteitsproblemen met hard- en software. Worden er compatibiliteitsproblemen gemeld, onderzoek dan eerst om welke problemen het gaat en in hoeverre dat in úw geval ook een probleem is. Zijn de incompatibele apps en/of apparaten onmisbaar voor uw werkzaamheden, stel de installatie van Windows 10 dan nog even uit, wellicht dat er op een later tijdstip nog een oplossing wordt aangeboden! 14

11 H1 Van start met Windows 10 TIP: Windows Media Center komt in Windows 10 niet meer terug. Dit geldt ook voor de populaire spelletjes Patience en Mijnenvegen! Voor de diehards onder u die echt niet zonder kunnen is het wellicht een opluchting te weten dat deze spellen zijn toegevoegd aan de (via de Windows Store te installeren, zie 1.8) app Microsoft Solitair Collection. De upgradeprocedure De geïnstalleerde programma's, instellingen en persoonlijke bestanden kunnen (waar mogelijk) tijdens de setup worden overgezet naar Windows 10. Houd er rekening mee dat een upgrade-installatie met behoud van gegevens en instellingen aanzienlijk langer duurt dan een schone installatie (onderbreek de setupprocedure niet, ook al duurt deze enkele uren!). Verwacht u problemen bij het overzetten van bepaalde programma's en/of instellingen of start u liever weer met een schone lei, kies dan voor een schone installatie met behoud van persoonlijke bestanden (zie paragraaf 3.1 voor meer informatie). Geeft de Upgrade Advisor aan dat er bij het overzetten van programma's en instellingen onoverkomelijke problemen verwacht worden, dan bepaalt de upgradewizard dat er sowieso een schone installatie moet plaatsvinden. Bij afronding van de upgradeprocedure wordt Windows 10 automatisch geactiveerd, de gratis upgradelicentie wordt daarbij aan de hardware (of eigenlijk aan het moederbord van de betreffende computer) gekoppeld. Is de upgradeprocedure naar wens verlopen en is er geen behoefte meer aan de bestanden van de oude Windows 7- of Windows 8.1-installatie (welke als back-up zijn opgeslagen in de map C:\Windows.old)? Verwijder deze dan via Windows Schijfopruiming ( 3.11) zodat vele GB's aan schijfruimte wordt vrijgemaakt. In principe zou de upgradeprocedure probleemloos moeten verlopen maar, geheel volgens de wet van Murphy, kan het zomaar gebeuren dat er juist bij ú van alles fout gaat... De risico's zijn wat groter wanneer ook de reeds geïnstalleerde programma's en instellingen door de setup van Windows 10 overgenomen moeten worden. Daarnaast kunnen compatibiliteitsproblemen roet in het eten gooien. Het kan ook zomaar zijn dat Windows 10 helemaal niet bevalt en daarom weer naar Windows 7 of Windows 8.1 wordt terugverlangd. Goede redenen dus om voorafgaande aan de setup eerst een back-up van de persoonlijke bestanden te maken ( 2.3). Daarnaast adviseer ik een nieuwe (tevens snellere) schijf te kopen en de huidige schijf in zijn geheel te imagen naar de nieuwe schijf (zie paragraaf 7.10). De oude schijf (met de Windows 7/8-installatie) kan dan altijd weer worden teruggezet. Als alternatief kan uiteraard ook een image van Windows 7/8.1 worden gemaakt (zie paragraaf 7.8).Voor het herstellen van Windows 8.1 zijn ook de paragrafen over het USBherstelstation ( 7.5) en het maken van een installatiemedium ( 7.6) interessant. 15

12 WINDOWS 10 VANAF DVD OF USB INSTALLEREN Nadat de upgrade naar Windows 10 succesvol is uitgevoerd kan het besturingssysteem altijd weer opnieuw worden geïnstalleerd, zonder eerst Windows 7 of 8.1 opnieuw te hoeven installeren (zelfs na afloop van de 1-jarige gratis upgradeperiode). Dit kan vanuit Windows 10 via Instellingen, onderdeel Bijwerken en beveiliging ( 3.4.9), sub Systeemherstel, optie Deze pc opnieuw instellen. Met behulp van de Media Creatie Tool voor Windows 10 kan een opstartbaar medium worden gemaakt met daarop de Windows 10-installatiebestanden ( 7.6). Met dit medium kan een herinstallatie buiten Windows om plaatsvinden (een herinstallatie buiten Windows om is mogelijk omdat de gratis Windows 10-licentie al tijdens de upgradeprocedure aan de hardware werd gekoppeld). Zo kan de schijf tijdens de setup opnieuw worden gepartitioneerd ( 3.2) zodat een schone installatie kan worden uitgevoerd en Windows 10 ook bij het niet meer opstarten opnieuw geïnstalleerd kan worden. Dit is met name nuttig wanneer Windows 10 op een nieuwe, snellere SSD-schijf wordt geïnstalleerd. LET OP: Ook de initiële upgrade van Windows 7 of Windows 8.1 naar Windows 10 kan met een DVD- of USB-installatiemedium worden uitgevoerd, mits de setup vanuit Windows wordt opgestart. Wordt de setup voor Windows 10 toch buiten Windows 7 of Windows 8.1 om opgestart dan kan deze niet worden voltooid omdat de productsleutel nog niet is toegekend (deze wordt verkregen bij de officiële upgradeprocedure en wordt waar mogelijk in het UEFI opgeslagen). EEN SSD-SCHIJF MAAKT WINDOWS 10 SNELLER Is de computer uitgerust met een 'traditionele' harde schijf dan is deze upgradeprocedure een ideaal moment om deze te vervangen door een nieuwe, snellere SSD-schijf. Voor relatief weinig geld zal de snelheid van Windows 10 aanzienlijk verbeteren. Koppel daarvoor eerst de SSD-schijf aan het moederbord en zet Windows 7 of Windows 8.1 met imagesoftware over van de huidige harde schijf naar de SSD-schijf (gebruik eventueel de imagesoftware die vaak door de fabrikant van de SSD-schijf wordt meegeleverd). Verwissel de stekker van de SSD-schijf vervolgens met die van de oorspronkelijke schijf (leg de oude schijf even apart) zodat de computer daarvan kan opstarten. Tot slot kan de Windows 10 upgradeprocedure worden uitgevoerd. Ontstaan er problemen dan kan de oorspronkelijke situatie altijd weer in ere worden hersteld door de oude schijf terug te plaatsen. Werkt Windows 10 echter naar wens dan kan de oude schijf opnieuw worden gepartitioneerd zodat deze als dataschijf kan worden ingezet. 1.3 De gebruikersinterface Deze paragraaf bespreekt het startmenu (door Microsoft Start genoemd), de tegels, het Win-X menu, Taakweergave, het actiecentrum, de taakbalk en de zoekfunctie. 16

13 H1 Van start met Windows 10 TIP: De accountnaam (links bovenin Start, in dit voorbeeld Menno Schoone ) hoort bij het Microsoft-account ( 1.5) en is te wijzigen via de pagina onder de kop Je gegevens, link Naam bewerken. LEESTIPS Of het nu om een "bureaublad"-programma of een via de Windows Store te downloaden app gaat, in beide gevallen hanteert Microsoft de benaming app (een afkorting van het woord 'applicatie'). Wordt over een app gesproken dan kan dat dus ook om een bureaubladprogramma gaan. Windows 10 kan zowel met toetsenborden-muis als met aanraak- en veegbewegingen (touchscreen) worden aangestuurd: één besturingssysteem dus voor zowel desktops, laptops en tablets als game consoles en smartphones. Uit praktische overwegingen wordt in dit boek voornamelijk in termen voor toetsenbord-en-muisaansturing gesproken, tenzij het aanraakcommando een speciale handeling vereist. Gebruikt u een aanraakscherm, vat een muisklik dan op als het aanraken met de vinger (ook wel tikken genoemd) en een rechter muisklik als het ingedrukt houden of het maken van een veegbeweging. Bent u nog niet bekend met de nieuwe aanraaktaal? Het omvat slechts enkele commando s en het werkt vrij intuïtief, het is dus eenvoudig aan te leren. Desktop- en tabletmodus Windows 10 kent twee weergavemodi: de desktop- en de tabletmodus. De desktopmodus (zie bovenstaande afbeelding) beschikt over de klassieke Windows-elementen: bureaublad, taakbalk (met startknop, zoekfunctie, snelkoppelingen en systeemvak) en een startmenu, ideaal voor aansturing met toetsenbord-en-muis en programma's. De tabletmodus draait om het (voor aanraakbewegingen geoptimaliseer- 17

14 de) startscherm. Met aanraakbewegingen kan minder nauwkeurig worden genavigeerd, vandaar dat de vormgeving soberder en robuuster is dan bij de desktopmodus. Probeer de instellingen van het configuratiescherm maar eens te doorlopen op een tablet... Om deze reden is het nieuwe instellingenmenu toegevoegd, geoptimaliseerd voor aanraakschermen. Er is nog een groot verschil: apps worden in de desktopmodus elk in hun eigen venster geopend terwijl ze in de tabletmodus schermvullend worden weergegeven. Via de knop Tabletmodus in het verderop besproken Actiecentrum (of via het Instellingen-menu, onderdeel Systeem, sub Tabletmodus; 3.4.1) kan handmatig worden geschakeld tussen beide modi. Voor de op productiviteit gerichte desktopgebruikers is de bureaubladinterface in ieder geval weer in ere hersteld, vertrouwde bureaubladprogramma s kunnen dus nog steeds gebruikt worden. TIP: Wordt op een tablet in de desktopmodus gewerkt dan is het interessant de weergave via Instellingen, onderdeel Systeem ( 3.4.1), sub Beeldscherm, optie De grootte van tekst, apps en andere items wijzigen te vergroten naar 125%. Nadeel is wel dat er dan minder informatie op het beeldscherm past. Als alternatief kan een stylus (een soort pen met rubberen dopje) of een via USB aangesloten toetsenbord-en-muis uitkomst bieden. Start Het nieuwe startmenu van Windows 10 heet Start en opent via de startknop met het Windows-logo (links onderin). In de desktopmodus wordt Start weergegeven als een startmenu (de grootte is aan te passen door de rechter en/of bovenrand te verslepen), in de tabletmodus is Start standaard schermvullend. Start bestaat uit twee delen: een menu-achtige structuur (bij desktopmodus links in Start, bij tabletmodus verborgen achter de menuknop ) en het veld met tegels voor favoriete apps en websites. Direct na installatie bevat Start enkele tegels voor door Microsoft ontwikkelde apps, deze verzameling is eenvoudig uit te breiden met apps uit de Windows Store ( 1.8) en van internet te downloaden bureaubladprogramma's. De menustructuur bevat van boven naar beneden de accountopties, de meest gebruikte apps, de laatst toegevoegde app, een link naar de Windows Verkenner, het Instellingen-menu, de aan-/uitknop en de optie Alle apps (hier zijn alle geïnstalleerde programma's en apps alfabetisch geordend). Via Instellingen, onderdeel Persoonlijke instellingen ( 3.4.4), sub Start, link Lijst aanpassen zijn nog knoppen toe te voegen voor de mappen met persoonlijke bestanden (documenten, muziek, afbeeldingen, video's en/of gedownloade bestanden), de thuisgroep en het netwerk. 18

15 H1 Van start met Windows 10 TIP: De aan-/uitknop is op verschillende manieren toegankelijk: via Start, via het Win-X menu (zie verderop), via de toetscombinatie CTRL-ALT-DEL, via de toetscombinatie ALT-F4 of via het vergrendelingsscherm (door eerst het gebruikersaccount af te melden via het gebruikersaccountmenu bovenin Start). Tot slot is het ook nog mogelijk de computer uit te zetten door de fysieke aan/uitknop op de computerkast in te drukken. Tegels Alle app-vermeldingen bij de onderdelen Meest gebruikt, Recentelijk toegevoegd of Alle apps kunnen eenvoudig naar het rechter gedeelte worden versleept zodat ze sneller toegankelijk zijn. Favoriete apps en programma's kunnen ook via het contextmenu (dat wordt geopend met een rechter muisklik op de betreffende app, bij aanraakschermen door het ingedrukt houden) aan het rechter gedeelte van Start worden vastgemaakt. Interessante webpagina s (bijv. voor het beheren van ) kunnen vanuit Microsoft Edge ( 1.6) aan Start worden toegevoegd via de knop Meer acties (de knop met de 3 puntjes rechtsboven), optie Aan Start vastmaken. Veelgebruikte bestandslocaties kunnen ook met een tegel aan Start worden vastgemaakt: klik in de Windows Verkenner met rechts op de betreffende map of bestand en kies Aan Start vastmaken. Echt jofele tegels levert het niet op, maar het kan dus wel. Het contextmenu van tegels bevat app-gerelateerde opties, zoals het vast- en losmaken van Start en de taakbalk, het deïnstalleren van de app, het aanpassen van het tegelformaat, het uit- of inschakelen van de onrustig ogende Live-tegels, het openen in een nieuw venster, het openen van de bestandslocatie van de betreffende app en het als administrator uitvoeren van de app (om het contextmenu bij een aanraakscherm te openen, moet vaak eerst nog het bolletje met drie puntjes worden aangeraakt). Het formaat van de tegels is eenvoudig te wijzigen via het contextmenu, optie Formaat wijzigen. Ook zijn ze naar een andere locatie (tegelgroep) te verslepen zodat de tegelindeling beter aansluit op de persoonlijke voorkeuren. 19

16 Plaats veelgebruikte tegels (zoals die voor Instellingen en het configuratiescherm) op een strategische plek, bij voorkeur linksonder in Start. Onbelangrijke tegels kunnen naar een minder prominente plek worden versleept, uit Start worden verwijderd (via het contextmenu van de tegel, optie Van Start losmaken) of zelfs helemaal van de computer worden verwijderd (optie Installatie ongedaan maken). Op sommige tegels in Start wordt actuele informatie getoond, zonder dat de app is opgestart (bijvoorbeeld de weersverwachting van de tegel Weer en de aandelenkoersen van de tegel Financieel). Bedenk dat deze zogenaamde Live-tegels een internetverbinding nodig hebben. Duurt het vrij lang voordat Start wordt getoond dan is het wellicht verstandig de Live-functie van deze tegels uit te schakelen (optie Live-tegel uitschakelen). Wordt de informatie op de live-tegels niet (meer) automatisch ververst terwijl de optie Live-tegel inschakelen nog wel is geactiveerd dan wordt de toegang tot internet mogelijk door de beveiligingssoftware geblokkeerd. Dit probleem zou opgelost moeten zijn na het toevoegen van een uitsluitingsregel aan de beveiligingssoftware. Tegelgroepen De tegels in Start worden in groepen gebundeld weergegeven. Wordt een tegel versleept naar een locatie naast of onder een bestaande tegelgroep dan verschijnt een horizontale balk om aan te geven dat op de betreffende locatie een nieuwe tegelgroep wordt aangemaakt. Klik op deze (standaard verborgen) balk om een groepnaam toe te voegen (of te wijzigen, zie afbeelding). Via deze balk is de tegelgroep in zijn geheel te verslepen naar een andere locatie. 20

17 H1 Van start met Windows 10 Geïnstalleerde apps Geïnstalleerde apps, programma s en systeemtools zijn terug te vinden in het overzicht dat in de menustructuur van Start wordt getoond met de knop Alle apps. Sommige vermeldingen kunnen via het neerwaarts gerichte pijltje worden uitgeklapt zodat onderliggende onderdelen ook worden getoond (zoals bij Dropbox in de afbeelding). Met de verticale scrollbalk kan door de lijst met vermeldingen worden gescrold. Het zoeken naar een specifiek item is eenvoudig dankzij de alfabetische rangschikking. Klik op een willekeurige alfabetletter om het alfabet-overzicht te openen zodat snel naar een andere letter kan worden gesprongen. Recent geïnstalleerde apps krijgen de toevoeging Nieuw (zoals de app Bankieren in de afbeelding), ze zijn echter sneller terug te vinden via het onderdeel Recentelijk toegevoegd (bovenin de menustructuur). Het Win-X menu Met een rechter muisklik op de knop Start (bij aanraakschermen: door langdurig in te drukken) opent een tekstueel menu met enkele veelgebruikte systeemtaken en opties voor slaapstand, afsluiten en herstarten. Dit menu is ook te openen met de 21

18 toetscombinatie Win-X, vandaar dat het op deze website ook wel het Win-X menu wordt genoemd. Het Actiecentrum Via het icoontje Actiecentrum in het systeemvak van de taakbalk (bij aanraakschermen: met een veegbeweging vanaf de rechter rand van het scherm) opent een venster waar allerhande meldingen van Windows, de Windows Store, alarmen, agenda-items, Skype-oproepen, meldingen van social media als Facebook en Twitter en vele andere apps worden getoond. Is er een nieuwe melding aan het Actiecentrum toegevoegd dan wordt het icoontje in het systeemvak witgekleurd. Het belang van de meldingen loopt nogal uiteen: van serieuze systeemgerelateerde problemen tot notificaties van social media zoals Facebook en vragen van Windows Feedback... De kans is dus groot dat dit venster (zeker bij aanraakschermen!) meerdere malen per dag wordt geraadpleegd. Nutteloze meldingen kunnen via het kruisje worden weggeklikt. Het aantal kan eventueel worden ingeperkt via Instellingen, onderdeel Systeem, sub Meldingen en acties, onderdeel Meldingen van deze apps weergeven, geef hier per app aan of deze meldingen mag tonen (klik eventueel via de naam van een app door om bijbehorende banners en geluiden uit te schakelen). Via het configuratiescherm, onderdeel Beveiliging en onderhoud zijn instellingen terug te vinden gerelateerd aan de beveiliging en het onderhoud van Windows, denk daarbij aan de Windows firewall ( 4.1), de antivirus- en malware scanner Windows Defender ( 3.4.9), Gebruikersaccountbeheer ( 3.6), het Windows 22

19 H1 Van start met Windows 10 SmartScreen-filter ( 3.4.8), het Microsoft-account ( 1.5), automatisch onderhoud, bestandsgeschiedenis ( 3.4.9) en de thuisgroep ( 6.9). Vanuit dit venster zijn met de taak Instellingen voor Beveiliging en onderhoud wijzigen diverse meldingen uit te schakelen, wees hier wel voorzichtig mee want Windows toont vervolgens geen waarschuwing meer wanneer het beveiligingsniveau (eventueel onbedoeld) wordt verlaagd! Onderin het Actiecentrum is een gedeelte gereserveerd voor snelknoppen naar veelgebruikte functies zoals Alle instellingen, het aansluiten van (draadloze) apparatuur, het snel in- of uitschakelen van de tabletmodus, de lichtintensiteit van het scherm, batterijbesparende stand, bluetooth, het automatisch roteren, de draadloze Wi-Fi-verbinding, de locatiebepaling en de vliegtuigstand. Via de link Samenvou- 23

20 wen zijn alleen de vier bovenste knoppen zichtbaar, de keuze en rangschikking van deze knoppen is eventueel aan te passen via Instellingen, onderdeel Systeem, sub Meldingen en acties, onderdeel Snelle acties. De taakbalk Onderaan het bureaublad bevindt zich de taakbalk met daarin van links naar rechts de startknop, de zoekfunctie, de knop Taakweergave, de vastgepinde programmaknoppen, het systeemvak, de datum/tijdvermelding en tot slot de knop Bureaublad weergeven. In tabletmodus is de indeling iets anders: startknop, knop Vorige (voor het sluiten van de actieve app), zoekfunctie, knop Taakweergave, een uitgeklede versie van het systeemvak met alleen knoppen voor netwerk, geluid en Actiecentrum en tot slot de datum/tijdvermelding (zie afbeelding). Zoekfunctie De zoekfunctie in de taakbalk is multifunctioneel, de zoekresultaten bevatten apps, instellingen (bijvoorbeeld printers, resolutie e.d.), lokaal opgeslagen bestanden en online zoekresultaten van Bing. Hiermee is dus tevens op internet te zoeken, al vallen de resultaten vergeleken met Google.nl wel wat tegen. In de Engelstalige Windows-versie biedt de zoekfunctie toegang tot de zoekassistent Cortana, in de Nederlandse versie is deze feature (nog) niet geïntegreerd. INDEXERING AANPASSEN Standaard wordt de inhoud van een groot aantal persoonlijke bestanden en het e- mailarchief geïndexeerd waardoor het zoeken binnen deze gegevens aanzienlijk wordt versneld. Indexering van bestanden is een continu proces en vindt alleen plaats op de momenten dat Windows niet actief wordt gebruikt: er kan dus wat tijd verstrijken voordat de indexering geheel op orde is. De instellingen van de indexering zijn te vinden via het configuratiescherm, onderdeel Indexeringsopties. Dit venster toont hoeveel bestanden inmiddels zijn geïndexeerd (zie afbeelding). Zodra er nieuwe persoonlijke bestanden worden aangemaakt, worden deze automatisch geïndexeerd. Voor optimaal gebruik van de zoekfunctie moeten de voor jou belangrijke mappen worden geïndexeerd, met de knop Wijzigen kunnen specifieke mappen desgewenst aan de lijst worden toegevoegd (of juist verwijderd). Is de map met persoonlijke bestanden verhuisd naar een andere partitie dan is het verstandig deze wijziging ook door te voeren in de indexering. Via de knop Geavanceerd zijn nog extra opties beschikbaar, zoals het opnieuw laten samenstellen van de index bij indexeringsproblemen, het wijzigen van de indexlocatie (bijvoorbeeld van een SSDnaar een traditionele harde schijf, zie 7.2) en het in de indexering meenemen dan wel uitsluiten van bepaalde bestandstypen (tabblad Bestandstypen). 24