ONTHEFFINGSSDOSSIER. MER PIDPA-Hidrorio Dossier K Aanleg van een drukriolering in de wijk Ten Hoflaan/Ten Boslaan te Zoersel.

Transcriptie

1 ONTHEFFINGSSDOSSIER MER PIDPA-Hidrorio Dossier K Aanleg van een drukriolering in de wijk Ten Hoflaan/Ten Boslaan te Zoersel Pidpa Hidrorio april 2009

2 Colofon Naam rapport: ONTHEFFINGSDOSSIER, MER PIDPA-Hidrorio Aanleg van een drukriolering in de wijk Ten Hoflaan/Ten Boslaan te Zoersel Datum rapport: april 2009 Initiatiefnemer project: Opsteller rapport: Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen (PIDPA) Desguinlei Antwerpen Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen (PIDPA) Desguinlei Antwerpen 1

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Beknopte beschrijving project Toetsing MER-plicht Doelstelling van het ontheffingsdossier Initiatiefnemer Grensoverschrijdende effecten ruimtelijke, administratieve, juridische en beleidsmatige situering van het project Ruimtelijke situering Administratieve voorgeschiedenis juridisch en beleidsmatig kader Projectbeschrijving doelstelling en motivering van het project Richtlijnen voor het ontwerp en de berekening van rioolstelsels Uitvoeringsmodaliteiten met inbegrip van de milderende maatregelen situering van de leidingen en de kunstwerken beschrijving van de werken Duur van de werken en werktijden Beschrijving van de alternatieven De voorziene milderende maatregelen Afbakening van het studiegebied referentiesituatie Bodem Reliëf PEDOLOGIE bodemgebruik Geologie (BGD, 1993) Grondwater Grondwaterkwetsbaarheid Grondwaterstand en drainering Grondwateronttrekking Elementen ten behoeve van de Watertoets Oppervlaktewater Hydrografie

4 5.4.2 Oppervlaktewaterkwaliteit Fauna & flora Algemeen Natura Monumenten, Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Situering op Macro-niveau Situering op Meso-niveau Situering op Microniveau Mens (Antropogeen milieu) Bebouwing Industrie / handel / diensten Verkeersinfrastructuur Landbouw Natuurgebied / recreatie Ontwikkelingsscenario s Autonome Ontwikkeling Gestuurde Ontwikkeling Ingreep-effectenschema Methodologie Methodologie effectbeoordeling Effectuitdrukking en -beoordeling Milderende maatregelen Milieueffecten per discipline Beschrijving Milieueffecten en milderende maatregelen Bodem...62 Milderende maatregelen Grondwater...66 Milderende maatregelen Oppervlaktewater Fauna & flora...71 Impactschets...71 Toetsing van het project aan specifieke beschermingszones...72 Milderende maatregelen Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

5 Milderende maatregelen Mens...78 Milderende maatregelen Passende Beoordeling Samenvattend inclusief synthese van de milieueffecten en milderende maatregelen Inleiding Beschrijving van het project Actuele toestand Geplande toestand Uitvoeringsmodaliteiten met inbegrip van de milderende maatregelen De voorziene effecten Bodem Oppervlakte Grondwater Fauna-Flora Landschap Mens De voorziene milderende maatregelen De Meerwaarde van het project Eindconclusie Verklarende woordenlijst Literatuurlijst Bijlagen Figuren

6 Lijst van Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Impactschets op het habitatrichtlijngebied tgv aanleg van de drukriolering Beoordeling impactschets Fotoreportage Lijst van Figuren Figuur 2.1 Figuur 2.2 Figuur 2.3 Figuur 2.4 Figuur 5.1 Figuur 5.2 Figuur 5.3 Figuur 5.4 Figuur 5.5 Figuur 5.6 Figuur 5.7 Figuur 5.8 Figuur 5.9 Figuur 5.10 Figuur 5.11 Figuur 5.12 Figuur 5.13 Figuur 5.14 Figuur 5.15 Figuur 5.16 Figuur 5.17 Stratenplan Orthofoto Gewestplan Zoneringsplan Reliëfkaart DHM Bodemkaart van België Geologische kaart Grondwaterkwetsbaarheidskaart + situering vergunde grondwaterwinningen, grondwatermeetnetpunten VMM Kaarten watertoets Erosiegevoeligheidskaart Kaarten watertoets Grondwaterstromingsgevoeligheidskaart Kaarten watertoets Hellingskaart Kaarten watertoets Overstromingsgevoeligheidskaart Kaarten watertoets Winterbedkaart Kaarten watertoets Infiltratiegevoeligheidskaart Waterlopenkaart + aanduiding VMM-meetpunten Beschermingszone Natuur Biologische waarderingskaart Uittreksel landschapsatlas Traditionele landschappen Uittreksel landschapsatlas relictzones, ankerplaatsen Ferrariskaart Vandermaelenkaart 5

7 1 INLEIDING 1.1 BEKNOPTE BESCHRIJVING PROJECT Pidpa-Hidrorio plant de aanleg van een drukriolering in de gemeente Zoersel in de wijk Ten Hoflaan / Ten Boslaan. Het project situeert zich in een woonwijk (gewestplanbestemming woonpark) die volledig omgeven is door Habitatrichtlijngebied BE (Bos- en heidegebieden ten oosten van Antwerpen) (tevens gewestplanbestemming natuurgebied). De riolering doorkruist het Habitatrichtlijngebied tevens ter hoogte van de Zoerselbosdreef. 1.2 TOETSING MER-PLICHT Het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage vermeldt de categorieën van projecten die aan de project-m.e.r. worden onderworpen of waarvoor de initiatiefnemer een gemotiveerd verzoek tot ontheffing kan indienen. Het voorliggend project valt onder categorie 10 m) van bijlage II van het besluit. Bijlage II van het besluit vermeldt de categorieën van projecten die overeenkomstig artikel 4.3.2, 2 en 3 van het decreet aan de project-m.e.r. worden onderworpen maar waarvoor de initiatiefnemer een gemotiveerd verzoek tot ontheffing kan indienen. Categorie 10 m) luidt als volgt: - Aanleg van ondergrondse buisleidingen en de randvoorziening behorend bij die buisleidingen, die niet gelegen zijn in een leidingstraat aangeduid op een plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan, een woon-, landbouw- of industriegebied of gebied voor gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen of een gelijksoortig bestemmingsgebied, indien ten minste 2000 m² van de werkzone voor de uitvoering van de werken in een bijzonder beschermd gebied ligt; - Aanleg over een lengte van 10 km of meer van onder- of bovengrondse buisleidingen (met uitzondering van werfleidingen) die: - niet gelegen zijn binnen een landbouwgebied, bedrijventerrein of een gelijksoortig bestemmingsgebied; of - niet gelegen zijn binnen de rooilijnen van een openbare weg of binnen een leidingstraat aangeduid op een plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan. - Aanleg van onder- of bovengrondse buisleidingen (met uitzondering van werfleidingen) die over een ononderbroken lengte van 1 km of meer gelegen zijn in een bijzonder beschermd gebied en voor zover het deel van deze buisleidingen in het bijzonder beschermd gebied niet ligt in een leidingstraat aangeduid op een plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan, een woon-, landbouw of industriegebied of gebied voor gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen of een gelijksoortig bestemmingsgebied.: Vermits de leiding over meer dan 1 km ononderbroken lengte gelegen is in bijzonder beschermd gebied, is het project MER-plichtig. (Figuur 2.3, Figuur 5.12) 1.3 DOELSTELLING VAN HET ONTHEFFINGSDOSSIER Volgens het artikel van het decreet tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel betreffende de milieueffecten veiligheidsrapportage (B.S ) kan een ontheffing van de rapportageverplichting 6

8 aangevraagd worden voor projecten waar de toetsing aan de criteria van bijlage II uitwijst dat het voorgenomen project geen aanzienlijke gevolgen kan hebben voor het milieu en een project-mer redelijkerwijze geen nieuwe of bijkomende gegevens over aanzienlijke milieueffecten kan bevatten. Het verzoek tot ontheffing omvat: 1. Een projectbeschrijving en een beschrijving van de referentiesituatie 2. De verantwoording voor het verzoek en alle relevante gegevens ter staving ervan. Dit zijn voor dit project in het bijzonder de bevestiging van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) dat het project geen aanzienlijke gevolgen zal hebben op de omgeving en zelfs een meerwaarde betekent voor het milieu. 1.4 INITIATIEFNEMER Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen (PIDPA), Desguinlei 246, 2018 Antwerpen. Cel productie waterwinning en milieu - Karel De Mey - Hilde Syen - Caroline Vlieghe Cel Hidrorio ontwerp - uitvoering - Frederik Spiessens - Stefan Janssens 1.5 GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN Gezien de ligging van het project in de gemeente Zoersel en de aard van het project worden er geen grensoverschrijdende effecten verwacht. 2 RUIMTELIJKE, ADMINISTRATIEVE, JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE SITUERING VAN HET PROJECT 2.1 RUIMTELIJKE SITUERING Pidpa-Hidrorio plant de aanleg van een drukriolering in de gemeente Zoersel meerbepaald in de wijk Ten Hoflaan/Ten Boslaan. De ruimtelijke situering van het project wordt visueel weergegeven op de figuren 2.1 (stratenplan), 2.2 (orthofoto) en 2.3 gewestplan. 2.2 ADMINISTRATIEVE VOORGESCHIEDENIS In de wijk Ten Hoflaan / Ten Boslaan zijn er momenteel enkel baangrachten die al dan niet zijn ingebuisd. Er is geen riolering aanwezig. De aanwezige woningen lozen vooral gemengd water (d.i. een combinatie van huishoudelijk afvalwater met regenwater) in de grachten die vervolgens dit gemengde afvalwater afvoeren richting waterlopen (Monnikenloop en Voorste Hoevenloop) en in de richting van het natuurgebied. Het project is gelegen binnen het zoneringsplan (figuur 2.4) als collectief te saneren gebied. Hierbij worden de afvalwaters van de woningen per groep gescheiden aangesloten op een 7

9 gravitaire DWA-riolering die toekomt op een pompput. Vervolgens wordt het afvalwater verpompt naar de bestaande Aquafincollector in de Rodendijk. Hemelwaters worden aangesloten op de opengemaakte en geherprofileerde baangrachten. Voor dit project is subsidie aangevraagd en verkregen bij VMM, momenteel bevindt dit dossier zich in fase van ontwerp. De gewestbijdrage uit het Minafonds werd vastgelegd op datum van 7 augustus

10 2.3 JURIDISCH EN BELEIDSMATIG KADER Juridische randvoorwaarden Inhoudelijk Relevant? Bespreking relevantie Gewestplan / BPA / RUP Gewestplan Geeft de bestemming en het gebruik van de gronden van Vlaanderen weer. Ja Figuur 2.3 situeert het tracé van de drukriolering ten opzichte van de gewestplanbestemmingen. Het projectgebied is gelegen op het gewestplan Turnhout (K.B. 30/09/1977), kaartblad Grobbendonk 16/2. Er werden geen gewestplanherzieningen doorgevoerd voor het gewestplan Turnhout. Volgende bestemmingszones worden doorkruist bij de aanleg van de drukriolering: Het eerste gedeelte van het project wordt aangelegd in de berm van de weg van de Zoerselbosdreef gelegen langs agrarisch gebied over een lengte van m 1. Aansluitend ligt het verlengde van de drukriolering in de Zoerselbosdreef gelegen langs Natuurgebied. Ook hier komt de leiding (575 m) in de berm van de bestaande weg te liggen. De kern van het project ligt volledig in woonpark dat volledig omgeven is door natuurgebied. Het woonpark, gelegen in het valleigebied van de Tappelbeek, werd reeds ontwikkeld in de jaren 60. Algemene en bijzondere plannen van aanleg Nee Op gemeentelijk niveau gebeurt de concretisering van het ruimtelijk beleid voornamelijk onder de vorm van gemeentelijke plannen van aanleg. Het Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) ordent en geeft bestemmingen aan voor een gedeelte van het grondgebied. De gemeente Zoersel beschikt niet over een goedgekeurd algemeen plan van aanleg (APA). Er zijn in de gemeente 4 goedgekeurde bijzonder plannen van aanleg (BPA) waarvan een BPA Carpoolparking aan het op en afrittencomplex van de E34, een BPA KWZI Schriekbos, een BPA t.h.v. het kerkhof en omgeving en de BPA gemeenschapsvoorzieningen Achterstraat.. Ruimtelijke uitvoeringsplannen Ja Ruimtelijke structuurplannen hebben geen bindend karakter. Om deze plannen uit te voeren, kunnen, sinds het decreet van 1999, ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP s) worden opgesteld. Ruimtelijke uitvoeringsplannen leggen, net als de gewestplannen en plannen van aanleg, de bodembestemmingen vast. RUP s kunnen zowel op gewestelijk, provinciaal, als op gemeentelijk niveau worden opgemaakt. De gemeente Zoersel heeft een gemeentelijk RUP Toeristische perrons opgemaakt. Toeristische perrons fungeren als vertrek-, rust- of eindpunt in het toeristisch-recreatief netwerk van wandel- en fietsroutes. Het betreft bestaande infrastructuur aan knooppunten van fiets- en wandelroutes. De perrons zullen tevens dienst doen als overstapplaats voor recreanten. Er worden 3 perrons voorzien, nl Ter hoogte van herberg In de Wandeling perron Zoerselbos-west Perron Zoerselbos oost 1 Voor de lengtebepalingen van de afstanden op het gewestplan werd gebruik gemaakt van de officiële reproductie van de originele gewestplannen. De grafische digitale versie van de gewestplannen en de gewestplanwijziging is geen juridisch document en kan dan ook in geen enkel geval beschouwd worden als officiële reproductie van de originele gewestplannen vastgesteld bij Koninklijk Besluit of bij Besluit van de Vlaamse Regering. De vernietigingen en schorsingen bij arrest van de Raad van State werden niet in de digitale versie opgenomen. De originele manueel getekende en door de Koning respectievelijk Minister ondertekende gewestplannen en gewestplanwijzigingen, die werden opgemaakt op schaal 1/ vormen de juridische basis. 9

11 Juridische randvoorwaarden Inhoudelijk Relevant? Bespreking relevantie Perron Halse Bossen. Dit RUP werd definitief goed gekeurd 17 december Van 30 januari tot en met 30 maart 2009 loopt er een openbaar onderzoek over het ontwerp van het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) herziening BPA gemeenschapsvoorzieningen Achterstraat. Dit vernieuwde RUP is een herziening van het bijzonder plan van aanleg (BPA) Decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening Vlarem I en II Bodemsaneringsdecreet & Vlarebo Ja Bepaalt de modaliteiten met Ja betrekking tot exploitatie en/of verandering van vergunningsplichtige inrichtingen. Bevat milieukwaliteitsnormen en algemene en sectorale milieuvoorwaarden. Decreet dat moet toelaten Ja beslissingen inzake bodemsanering op systematische wijze te treffen, prefinanciering ervan te verzekeren en kosten daarvan te verhalen. De basiswetgeving m.b.t. de ruimtelijke ordening is weergegeven in het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening (B.S. 08/06/1999). Het wijzigingsdecreet van 26 april 2000 (B.S. 29/04/2000) en dat van 21 november 2003 (B.S. 29/01/2004) hebben enkele punten van dit decreet van 18 mei 1999 aangevuld en verfijnd. Het decreet betreffende de ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996 (B.S. 18/12/1996), blijft geldig voor een aantal overgangsmaatregelen. Voor het uitvoeren van het project wordt een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd. Algemeen relevant inzake geluidshinder, verontreiniging bodem, verontreiniging oppervlaktewater, enz. Om de verspreiding van bodemverontreiniging te verhinderen, stelde de Vlaamse regering regels op voor het hergebruik van uitgegraven bodem. Deze regels staan beschreven in hoofdstuk 13 van het VLAREBO. De hervormde regeling voor het gebruik van uitgegraven bodem is op 14 december 2007 door de Vlaamse regering goedgekeurd. Deze regels zijn opgenomen in het Vlaams Reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming (kortweg het VLAREBO). De nieuwe regels zijn van toepassing vanaf 1 juni In grote lijnen kunnen de belangrijkste bepalingen van de grondverzetregeling als volgt beschreven worden: - voor de uitvoering van de meeste grondwerken is een bodemonderzoek (technisch verslag) verplicht en wordt de kwaliteit van de uitgegraven of uit te graven bodem bepaald; - de gebruiksmogelijkheden van de uitgegraven bodem zijn vastgelegd in de VLAREBO. Op basis van de resultaten van het bodemonderzoek kun je bepalen waar en hoe de uitgegraven bodem kan gebruikt worden; - een traceerbaarheidsprocedure maakt dat er altijd een verband kan gelegd worden tussen de plaats van uitgraving en de plaats van gebruik van de uitgegraven bodem. - in de traceerbaarheidsprocedure zijn de verantwoordelijkheden van verschillende partijen (bouwheer, aannemer, vervoerder, gebruiker) vastgelegd. 10

12 Juridische randvoorwaarden Inhoudelijk Relevant? Bespreking relevantie Decreet integraal waterbeleid Bevat bepalingen betreffende het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen Ja In het decreet betreffende het integraal waterbeleid van 18 juli 2003 (B.S. 14/11/2003) worden de beginselen van de Europese Kaderrichtlijn (goedgekeurd op 23/10/2000 door het Europees Parlement) vertaald naar Vlaamse context. Met het decreet wil men volgende doelstellingen verwezenlijken: - bescherming, verbetering of herstel van oppervlakte- en grondwater zodat tegen eind 2015 een goede toestand van de watersystemen wordt bereikt; - voorkomen en verminderen van verontreiniging van oppervlakte- en grondwater; - duurzaam beheer van de voorraden aan oppervlakte en grondwater - beheer van hemelwater en oppervlaktewater regelen om infiltratie te bevorderen; verdroging te voorkomen; ruimte te bieden aan water; overstromingsrisico s terug te dringen. - terugdringen van landerosie en van aanvoer en afzetting van sediment in oppervlaktewaterlichamen; - beheer en ontwikkelen van waterwegen ter bevordering van milieuvriendelijk transport via de waterwegen, realiseren en bevorderen van de -internationale verbindingsfunctie van waterwegen; - integrale afweging van de verschillende functies binnen en van watersystemen; - bevorderen van menselijke betrokkenheid met het watersysteem (o.a. zachte recreatie). Het project beoogt de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel in een woonpark i.p.v. de huidige al dan niet ingebuisde grachten waarin momenteel gemengd afvalwater geloosd wordt dat verder loopt richting waterlopen. De uitvoering van het project betekent dat de grachten worden opengemaakt en geen vuilwater meer zullen ontvangen en afvoeren, enkel regenwater. Alle inwoners zullen verplicht worden aan te sluiten op het rioleringsstelsel. Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van nadere regels voor toepassing van de watertoets, tot aanwijzing van de adviesinstanties, en tot vaststelling van nadere regels voor de adviesprocedure bij de watertoets Wet op de bescherming van oppervlaktewateren Wet op de onbevaarbare waterlopen Dit besluit geeft de lokale Ja provinciale en gewestelijke overheden, die een vergunning moeten afleveren, richtlijnen voor de toepassing van de watertoets Regelt de bescherming van Ja oppervlaktewateren van het openbaar hydrografisch net en de territoriale zee tegen verontreiniging en legt de kwaliteitsdoelstellingen vast voor al de oppervlaktewateren. Regelt o.a. bepalingen Ja betreffende buitengewone werken van verbetering of wijziging aan waterlopen. Het project moet getoetst worden aan de bepalingen opgenomen in de watertoets (art. 8) ( Doel van de watertoets is in hoofdzaak schadelijke effecten te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken en als dat niet kan, te herstellen. De gegevens ter toetsing zullen in het ontheffingsdossier aangeleverd worden. Voor de waterlopen gelegen binnen het studiegebied (zie figuur 5.11) zijn de basismilieukwaliteitsnormen van toepassing. Enkel de Tappelbeek is specifiek aangeduid als oppervlaktewater bestemd als viswater. Het te lozen bemalingswater dient te voldoen aan de waterkwaliteitsdoelstellingen. Het project beoogt de opheffing van de lozing van niet-gezuiverd huishoudelijk afvalwater. Het beheer van de onbevaarbare waterlopen wordt geregeld door de wet betreffende de onbevaarbare waterlopen van 28/12/1967 (B.S. 15/02/1968) die bepaalt dat de onbevaarbare waterlopen van eerste, tweede en derde categorie beheerd worden door respectievelijk het Vlaamse Gewest (Vlaamse Milieumaatschappij, toenmalige Afdeling Water), de provincies en de gemeenten. Niet geklasseerde waterlopen moeten beheerd worden door de eigenaars. Het project voorziet de kruising van 1 onbevaarbare waterloop. Deze kruising zal echter geen ingrepen inhouden op de waterloop zelf. Er zal gewerkt worden met ondergrondse boringen waardoor de bestaande waterloop niet beïnvloed wordt. Wet op bevaarbare waterlopen Nee Het project voorziet niet in de kruising van een bevaarbare waterloop 11

13 Juridische randvoorwaarden Inhoudelijk Relevant? Bespreking relevantie Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu + maatregelenbesluit Centraal staan een planmatige aanpak (natuurbeleidsplan), een horizontaal beleid ( stand-still principe) en een gebiedsgericht beleid De vogel- en habitatrichtlijn (met als doel de instandhouding van soorten en natuurlijke habitats) zijn geïmplementeerd in het natuurdecreet. Ja In de omgeving van het projectgebied zijn zowel ven-gebied, habitatrichtlijngebied en natuurreservaten gelegen. Het project situeert zich in een woonwijk (gewestplansbestemming woonpark) die volledig omgeven is door Habitatgebied BE (Bos- en heidegebieden ten oosten van Antwerpen) (tevens gewestplansbestemming natuurgebied), en de riolering doorkruist het Habitatgebied tevens ter hoogte van de Zoerselbosdreef (zie Habitatkaart). Het woonpark, gelegen in het valleigebied van de Tappelbeek, werd reeds ontwikkeld in de jaren 60. Het Zoerselbos en omgeving is bestemd als natuurgebied en natuurreservaat. Grote delen van het Zoerselbos behoren tot de afbakening van het VEN 1e fase, deelgebied Het Zoerselbos. In de nabije omgeving van het studiegebied liggen geen vogelrichtlijngebieden of ramsargebieden. Figuur 5.12 geeft een overzicht van de beschermingszones Natuur gelegen binnen het studiegebied Bosdecreet In het Maatregelenbesluit wordt gedetailleerd opgesomd wat verboden en wat toegestaan is binnen GEN en GENO Regelt het behoud, bescherming, aanleg en beheer van bossen. Regelt in dit verband ook de kappingen, vergunningsvoorwaarden en eventuele compensaties. Ja Over het gehele verloop van het projectgebied vinden we verschillende boselementen terug op de Biologische Waarderingskaart. Merken we evenwel op dat voor de aanleg van de leiding geen bomen dienen gekapt of verwijderd te worden. Indien droogzuiging moet geplaatst worden voor de aanleg van de pompputten wordt de duur ervan tot een strikt minimum beperkt. Per deeltraject zal dit maximaal 3 weken bedragen. De werken langs de buitenrand van het woonpark grenzend aan natuurgebied en langsheen de Zoerselbosdreef worden uitgevoerd in het rustseizoen van de vegetatie om verdrogingseffecten maximaal te voorkomen, met name tussen oktober en maart zodat ook het broedseizoen wordt gespaard. Voor de aanleg van de riolering in de berm zal een greppelfrees gebruikt worden waardoor de sleufbreedte beperkt kan worden tot 50 cm. Hierdoor wordt de schade aan wortels van bomen tot een minimum beperkt. De graafmachine blijf op de rijweg zodat geen extra verdichting van de berm veroorzaakt wordt. Op basis van figuur 5.13 en de bijhorende verklarende legende wordt een beeld gegeven van de bospercelen gelegen binnen het studiegebied. Decreet betreffende de bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten Decreet betreffende de Landschapszorg Decreet houdende maatregelen tot het behoud van erfgoedlandschappen Ter bescherming van Ja monumenten en stads- en/of dorpsgezichten en landschappen; instandhouding, herstel en beheer van beschermde landschappen. Regelt de bescherming van de Ja landschappen omwille van hun historische, socio-culturele, natuurwetenschappelijke of esthetische waarde. bescherming van landschappen, Ja atlas van relicten van traditionele landschappen en de daarin aangeduide ankerplaatsen - zorgplicht Het decreet van 22 februari 1995 (B.S. 05/04/1995) tot wijziging van het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten regelt de bescherming, de instandhouding, het onderhoud en het herstel van in het Nederlandse taalgebied gelegen monumenten en stads- en dorpsgezichten. Binnen het projectgebied komen geen beschermde monumenten voor: Beschermde stads- of dorpsgezichten komen niet voor binnen de relevante perimeter. (zie figuur 5.15). In de omgeving van het studiegebied zijn volgende beschermde landschappen relevant nl. Zoerselbos fase I en Zoerselbos fase II. Het Zoerselbos werd overeenkomstig de bepalingen van de wet van 7 augustus 1931 om reden van de natuurwetenschappelijke en esthetische waarde beschermd als landschap. De bescherming verliep in twee fasen. De eerste fase omvatte het Boshuisje en het omliggende gebied Kretse Beemden en een deel van het Heiblok. De rangschikking van dit gebied van ca. 80 ha werd op 22 januari 1981 bekrachtigd door een Koninklijk Besluit. In een tweede fase (M.B. 21 november 1985) werd een veel ruimer gebied gerangschikt. Het Zoerselbos en de Hooidonkse beemden zijn aangeduid als ankerplaats, met daarin besloten een aantal puntrelicten nl de spuibeemden en het boshuisje. (figuur 5.15). 12

14 Juridische randvoorwaarden Inhoudelijk Relevant? Bespreking relevantie Decreet betreffende de bescherming van het archeologisch patrimonium + Regelt de bescherming, het Ja behoud en de instandhouding, het herstel en het beheer van het archeologisch patrimonium. In het kader van het voorliggende project vinden grondwerkzaamheden plaats Advies inzake de aanleg van de drukriolering werd aangevraagd bij de erfgoedconsulent archeologie van het agentschap R-O-vlaanderen, Onroerend erfgoed Antwerpen. Er worden geen knelpunten voorzien. Ratificering van Verdrag van Malta door Vlaamse Regering op 12/10/2001 Behandelt de bescherming van archeologisch erfgoed in het bijzonder betreffende ruimtelijke planning en financiering. 13

15 Beleidsmatige randvoorwaarden Inhoudelijk Relevant? Bespreking relevantie Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Geeft een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen en legt de krachtlijnen vast van het ruimtelijk beleid naar de toekomst. Ja Algemeen relevant. Het RSV werd opgesteld door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en infrastructuur, AHROM en in 1997 definitief vastgesteld door de Vlaamse Regering? De ruimtelijke structuur van Vlaanderen wordt bepaald door 4 componenten: de stedelijke gebieden en netwerken, de open ruimte (= buitengebied), de kerngebieden voor economische activiteit en de lijninfrastructuren. Het RSV heeft voor deze structuurbepalende componenten een visie ontwikkeld uitgaande van het principe van duurzame ontwikkeling. Met betrekking tot het projectgebied zijn volgende structuurbepalende componenten relevant: De gemeente Zoersel is gelegen in het Buitengebied. Belangrijkste functies hier zijn natuur en bos, landbouw, wonen en werken. Het RSV stelt in het buitengebied een afbakening van de natuurlijke structuur voorop met VEN (Vlaams Ecologisch Netwerk), natuurverwegingsgebieden en bosstructuur. Het project grenst in het zuiden en het westen aan het VEN afbakening 1 e fase, deelgebied Het Zoerselbos (figuur 5.12). Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Geeft een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van de provincie en legt de krachtlijnen vast van het ruimtelijk beleid naar de toekomst. Ja Algemeen relevant. Het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen werd definitief vastgesteld door de provincieraad op 25 januari 2001 door de Vlaamse Regering. Het plan vormt een verfijning van de uitspraken die reeds in het RSV werden gedaan. Het RSPA sluit aan bij het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en wordt zowel gezien als beleidskader van het ruimtelijk beleid als een instrument om een actief ruimtelijk beleid te voeren. Na de goedkeuring van het provinciaal ruimtelijk structuurplan kan de provincie eigen provinciale uitvoeringsplannen opmaken. Deze regelen de structuurbepalende ruimtelijke elementen van bovenlokaal belang en vervangen in de betrokken gebieden de huidige gewestplannen en de plannen van aanleg. Kenmerkend voor het Ruimtelijk Structuurplan voor de provincie Antwerpen is de visievorming die gebaseerd is op de opdeling in deelruimten en deelstructuren. De provincie is opgebouwd uit verschillende, niet vastomlijnde deelruimten die elk hun typische kenmerken, kwaliteiten en knelpunten hebben en die beschouwd moeten worden als dynamische en complexe ruimtelijke systemen. De deelstructuren beschrijven de relaties tussen gebieden van gelijke aard en zorgen op die manier voor de samenhang doorheen de deelruimten van de provincie. Alle deelstructuren zijn geïntegreerd binnen het geheel van deelruimten waarvoor ontwikkelingsperspectieven geformuleerd worden. In het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen worden 14 deelruimten onderscheiden die tot 4 hoofdruimten gebundeld worden: - Antwerpse fragmenten, hoeksteen van de Vlaamse Ruit; - Noorderkempen als open ruimte tussen Vlaamse ruit en de Randstad; - Oostelijke netwerken als versterking van de stedelijke en economische structuur; - Netegebied als kostbaar gegeven. Het projectgebied kadert binnen de Antwerpse fragmenten waarbinnen een beleid geldt van omgaan met fragmentatie. De hoofdruimte Antwerpse fragmenten wordt onderverdeeld in 7 deelruimten. Tot één ervan behoort, het projectgebied gelegen binnen het Zoerselbos, nl, tot het bebouwd perifeer landschap. Actiegebied Zoerselbos Binnen het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen wordt voor de buitengebiedregio stedelijk gebied, naar planning vanaf 2005 het opmaken van een planvisie voorzien. Op middellange termijn is invulling van een lokaal ruimtelijk uitvoeringsplan Zoerselbos voor het boscomplex als actiegebied een mogelijkheid. 14

16 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Beschrijft de ruimtelijke structuur en visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling, enz. op gemeentelijk niveau. Ja Het structuurplan van de gemeente Zoersel deelt de gemeente in 6 deelruimten in, elk met hun eigen identiteit. Het Zoerselbos behoort tot de deelruimte Centrale groene long. Deze vervult een essentiële functie binnen de gemeente. Deze open ruimte scheidt de kern van Zoersel van St.-Antonius en kan als natuurgericht passief-recreatief gebied het kroonjuweel van de gemeente genoemd worden. Wat betreft natuurwaarde fungeert de groene long als natuurverbinding en natuurgebied op respectievelijk provinciaal en Vlaams niveau. Vlaams Milieubeleidsplan Bepaalt het milieubeleid dat het Vlaams Gewest, alsmede provincies en gemeenten in aangelegenheden van gewestelijk belang, dient te voeren. Ja Algemeen relevant. Minaplan 3+ Provinciaal Milieubeleidsplan (PNOP) Om de periode te overbruggen, zijn aanpassingen doorgevoerd aan de doelstellingen en maatregelen van het oorspronkelijk milieubeleidsplan. Bepaalt het milieubeleid dat de provincie dient te voeren, binnen de beleidslijnen van het gewestelijk plan. Ja Algemeen relevant. In het provinciaal natuurontwikkelingsplan (PNOP) wordt vooral aandacht besteed aan gebiedsgericht en soortgericht beleid, de ecologische kwaliteit en een verbreding van het draagvlak. Het PNOP moet de nodige wetenschappelijke onderbouwing geven aan het te voeren beleid en dient de acties zo concreet mogelijk uit te werken. Het provinciale natuurbeleid steunt op 4 pijlers: gebiedsgerichtheid, ecologische kwaliteit, soorten en doelgroepen. Deze vier pijlers fungeren als hoofdcategorieën waarbinnen de provincie haar verschillende acties van het actieplan ondergebracht heeft. Het PNOP noteert het Zoerselbos als een zeer waardevol boscomplex van Vlaams natuurbehoudsbelang binnen de bovenloop van de Tappelbeek. In haar actieplan haalt de provincie het plan aan voor (latere) natuurinrichting binnen de Grote Schijnvallei tussen Vrieselhof en het Zoerselbos. Gemeentelijk Milieubeleidsplan Bepaalt het milieubeleid dat de gemeente dient te voeren, binnen de beleidslijnen van het gewestelijk en provinciaal plan. Ja Algemeen relevant. 15

17 Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP) Beoogt een doorgedreven natuurbeleid in de gemeente op zowel korte als lange termijn; het actieplan vormt daarbij de uitvoering. Ja De verschillende gemeentelijke natuurontwikkelingsplannen (GNOP) onderscheiden een aantal landschapseenheden. Voor elk ervan wordt een beschrijving gegeven van de aanwezige knelpunten en worden beheers- en beleidsvoorstellen geformuleerd. Voor de voor het projectgebied relevante (delen van de) landschapseenheden werden de voorstellen samengevat. Zoerselbos en omgeving De landschappelijke eenheid wordt gekenmerkt door een zeer waardevol, oud loofboscomplex met aansluitend biologisch (zeer) waardevolle oude cultuurlandschappen en naaldhoutaanplanten. Het geheel is rijk aan gradiënten en kent een verscheidenheid aan vaak zeldzame vegetatietypen en soorten. De potentiële natuurlijke en landschappelijke structuur bestaat uit een boscomplex met verschillende loofbostypen (eiken-berkenbossen, beuken-eikenbossen, beekbegeleidende elzen-essenbossen, ) afgewisseld met soortenrijke beemden en struwelen. Knelpunten en probleemsituaties teloorgang natuur- en cultuurhistorisch waardevol vloeibeemdenlandschap; populierenteelt gepaard gaand met kaalslag en bodemverdichting; monotoon karakter van een aantal naaldhoutaanplanten; natuurreservaat in agrarisch gebruik; slechte biologische waterkwaliteit en matige structuurkwaliteit Tappelbeek (Hulstenbeekje). Beheers- en beleidsvoorstellen Herstel historisch vloeibeemdenlandschap: behoud, ontwikkeling en beheer van karakteristieke kleine landschapselementen (inclusief waardevolle kruid- en struikachtige perceelsrandbegroeiingen) en natuurgericht beheer van de graslanden (streven naar soortenrijke hooilanden); natuurtechnisch beheer van landbouwkundig marginale graslanden en actueel matig soortenrijke graslanden (na aankoop of beheersovereenkomst); meer natuurgericht bosbeheer (ondermeer aandacht voor bodemstructuur en ondergroei bij exploitatie van populieren, geleidelijke omvorming van monotone naaldhoutbestanden, bestrijding Amerikaanse vogelkers, bosrandbeheer). Aansturen tot opstelling van (verplichte) bosbeheersplannen; afbakening van een entiteit die in aanmerking komt als bosreservaat; stimulatie bosuitbreiding op braakliggende gronden; verdere uitbouw van structuren die zachte recreatievormen bevorderen (inclusief natuureducatieve voorzieningen); behoud van alle bestaande zandwegen; plaatselijk creëren van zachthellende oeverzones langs de zandwinningsput teneinde soortenrijke verlandingsvegetaties te ontwikkelen; natuurtechnisch berm- en waterlopenbeheer. Natuurinrichtingsproject Landinrichtingsproject Het doel is een gebied optimaal inrichten in Neen functie van behoud van bestaande natuur, maar ook herstel en ontwikkeling van natuur en het beheer nadien. (zie natuurdecreet) Het doel is de inrichting van landelijke Neen gebieden te realiseren overeenkomstig de bestemmingen toegekend door ruimtelijke ordening. Het landinrichtingsplan bevat een richtplan en één of meerdere landinrichtingsprojecten. Doel is het creëren van stabiele structuren als voorwaarde om open ruimte op duurzame wijze te beschermen en in te richten. De uitvoering van de geplande inrichtingsprojecten gebeurt projectmatig. Een natuurinrichtingsprojecten voor het Zoerselbos wordt momenteel opgesteld door het Agentschap voor Natuur en Bos i.s.m Vlaamse Landmaatschappij. Binnen de gemeente Zoersel komt er geen landinrichtingsproject voor. 16

18 Landschapsatlas Geeft aan waar historisch gegroeide landschapstructuur tot op vandaag herkenbaar gebleven is en duidt deze aan als relicten en/of ankerplaatsen. Ja Verspreid over het studiegebied komen verschillende elementen voor aangegeven op de Landschapsatlas. Een bespreking van de relevante eenheden voor dit project wordt weergegeven onder punt 5.6. Figuren 5.14 en 5.15 situeren de verschillende elementen van de Landschapsatlas op kaart. 17

19 3 PROJECTBESCHRIJVING 3.1 DOELSTELLING EN MOTIVERING VAN HET PROJECT Momenteel zijn er in het projectgebied enkel baangrachten (al of niet ingebuisd), riolering is niet aanwezig. De aanwezige woningen lozen vooral gemengd afvalwater (combinatie van huishoudelijk afvalwater met regenwater) in de grachten die vervolgens het gemengde water afvoeren richting waterlopen (Monnikenloop en Voorste Hoevenloop) en richting natuurgebied. Het doel van het project is het aanleggen van een volledig gescheiden rioleringsstelsel: Het huishoudelijk afvalwater (DWA) van de woningen wordt gravitair naar pompputten gevoerd in het midden van de weg (Ten Hoflaan, Parklaan, Ten Boslaan, Warandelaan en Zoerselbosdreef). Vervolgens wordt dit afvalwater via een persleiding in de noordelijke berm van de Zoerselbosdreef verpompt naar de openbare riolering in de Rodendijk. Het regenwater (RWA) van de rijweg en van de huidige en toekomstige woningen met hun verhardingen wordt aangesloten op de bestaande, geherprofileerde grachten (ingebuisde grachten worden open gemaakt). M.a.w. de grachten zullen geen vuilwater meer ontvangen en afvoeren, enkel nog maar regenwater. Het afgevoerde regenwater gaat richting waterlopen (Monnikenloop en Voorste Hoevenloop) en richting natuurgebied. Alle inwoners worden verplicht om gescheiden aan te sluiten op het nieuwe rioleringsstelsel (huishoudelijk afvalwater op aan te leggen DWA-riolering en regenwater op te herprofileren baangrachten). Pidpa-HidroRio begeleidt en stimuleert de bewoners in de uitvoering van deze werken op particulier domein onder de vorm van gratis advies door een afkoppelingsdeskundige en door premie voor afkoppeling. 3.2 RICHTLIJNEN VOOR HET ONTWERP EN DE BEREKENING VAN RIOOLSTELSELS Hierbij wordt uitgegaan van de richtlijnen meegegeven door VMM: Het afvalwaterafvoerstelsel (DWA) wordt aangelegd als een 2 DWA-leiding waarbij alle verharde en onverharde oppervlakten zowel van het openbaar als van het particulier domein is afgekoppeld van de DWA. Bovendien is de dimensionering beperkt tot max. 250 mm diameter, waarbij gemengde doorvoer van opwaartse strengen bij de aanleg van een 2DWA niet mogelijk is. Voor de aanleg van een 2DWAleiding (met afvoer van RWA d.m.v. een geherwaardeerd grachtenstelsel of gelijkwaardig) wordt 100 % subsidie verleend. Voor het regenwaterafvoerstelsel (RWA) dient steeds rekening gehouden te worden met de voorkeursvolgorde van RWA-behandeling (cf. principe Ladder van Lansink), d.w.z. eerst en vooral dient afvoer vermeden te worden (d.m.v. infiltratie), dan moet hergebruik gestimuleerd worden, vervolgens dienen de bufferingsmogelijkheden aangesproken te worden, en pas na uitputting van deze mogelijkheden dient de afvoer van RWA in beschouwing genomen te worden. Hierbij dient de voorkeur gegeven te worden aan afvoer via open grachten, daarna infiltratieleidingen en tenslotte gesloten leidingen. Pas indien al deze mogelijkheden niet voorhanden zijn wordt gekozen voor aansluiting op gemengde riolering. Indien RWA-afvoer noodzakelijk is, dient aangegeven te worden of er kan aangesloten worden op een oppervlaktewater, een gracht of een beek, of dient aangesloten te worden op een afwaartse regenwaterafvoerleiding of op een gemengde leiding. De visie van de aanvrager m.b.t. de omgang met het hemelwater binnen de contouren van het project en de daarmee hydraulisch gekoppelde leidingen 18

20 wordt dus gevraagd. Hierbij dient aangegeven te worden welke acties ondernomen zijn/zullen worden om de burgers hierbij te betrekken, zodat de RWA maximaal gebufferd/geïnfiltreerd/hergebruikt kan worden. Het concept van het project werd beschreven in het subsidiedossier (VMM-nr. A Aanleg van een drukriolering op de wijk Ten Hoflaan Ten Boslaan ) dat werd goedgekeurd op 7 augustus UITVOERINGSMODALITEITEN MET INBEGRIP VAN DE MILDERENDE MAATREGELEN SITUERING VAN DE LEIDINGEN EN DE KUNSTWERKEN In het voorliggend project zullen de aanwezige grachten en inbuizingen zoveel mogelijk geopend en geherprofileerd worden en zullen ook bijkomende grachten gegraven worden zodat het bestaand grachtennetwerk dienst zal doen als RWA-stelsel dat maximaal vermaasd wordt. De geherprofileerde baangrachten wateren af richting verschillende waterlopen en zullen voorzien worden van verschillende stuw -schotten om het regenwater maximaal ter plaatse te laten infiltreren, bufferen en vertraagd af te voeren. Dit RWA-grachtensysteem zal het volledige debiet regenwater (100 % woningen en rijweg) laten infiltreren, bufferen en vertraagd afvoeren naar aanwezige waterlopen. De aan te leggen drukriolering bestaat uit persleidingen en gravitaire leidingen gelegen langs de binnenzijde van de berm van de bestaande wegenis. In totaal worden 28 pompputten voorzien, per groep van max. 4 woningen wordt een pompput voorzien. Elke pompput zal voorzien worden van een afvalwaterpomp. De persleiding-drukriolering wordt aangesloten op bestaande Aquafin-collector in de Rodendijk (Figuur 2.1). Er wordt niet overgestort van het DWA-stelsel naar het RWA-grachtenstelsel BESCHRIJVING VAN DE WERKEN De rioleringsbuizen bestaan uit PVC (de gravitaire leidingen) & 160 en HDPE (de persleiding) & 75. De pompputten zijn 2 bij 2 meter groot. De uitvoeringstermijn van het volledige project zal 70 werkdagen bedragen. De werken worden uitgevoerd binnen de bestaande aanwezige wegenis. Het tracé van de persleidingen en gravitaire leidingen is gelegen aan de binnenzijde van de aanwezige wegenis, dus op maximale afstand van het natuurgebied Voor aanleg van de pompputten zal mogelijk een droogzuiging geplaatst moeten worden, het water van de droogzuiging wordt naar de beken afgeleid; Diepte van de werken: ο Riolering gravitair diameter 160 mm > maximale diepte = 2,50 m ο Riolering persleiding diameter max. 75 mm -> maximale diepte = 1,25 m ο Pompputten -> maximale diepte = 4,00 m Werkzones: ο Voor aanleg grachten, druk- en gravitaire riolering aan buitenrand woonpark-gebied -> Ten Hoflaan, Ten Boslaan (tussen Ten Hoflaan en Ten Boslaan nr. 28), Zoerselbosdreef (tussen Ten Hoflaan en Warandelaan), Warandelaan: 4 m uit rand van de weg naar rooilijn woningen toe; ο Voor aanleg drukriolering Zoerselbosdreef (tussen Warandelaan en Rodendijk): 1 m uit rand van de weg naar rooilijn woningen toe; ο Voor pompputten in bovenbeschreven zones: uit midden pompput 4 m links en rechts van put en tussen bestaande boorden van de wegenis. 19