REGIONALE MEDEDELINGEN NR. 2 OKTOBER 2015

Transcriptie

1 REGIONALE MEDEDELINGEN NR. 2 OKTOBER 2015 Algemene mededelingen: DPB-kalender Vakoverschrijdende mededelingen: Schoolpastoraal en opvoedingsproject Taaldrempels op school Taaltip In de kijker Mededelingen vanwege de vakbegeleiding: Aardrijkskunde Biologie, chemie en natuurwetenschappen Duits Economie en handel Engels Esthetica Frans Fysica, toegepaste fysica, wetenschappelijk werk en natuurwetenschappen Geschiedenis Klassieke Talen Lichaamsverzorging Maatschappelijke vorming Mode Muzikale opvoeding Nederlands Project algemene vakken Personenzorg Plastische opvoeding r.-k. Godsdienst Techniek Wiskunde RM oktober 2015 Inhoud RM nr. 2 oktober 2015 pagina 1

2 SCHOOLPASTORAAL EN OPVOEDINGSPROJECT Bellinda Staelens voor alle directies en personeelsleden Die onder ons zijn en niet bestaan omdat de stempels ontbreken zijn niet onder ons hoewel zij bestaan. Ik heb er één een slaapplaats gegeven... (C. Ducal, Vluchtelingen) 1 Vrijwilligers gezocht bij opvang vluchtelingen De huidige vluchtelingencrisis raakt elk van ons, maar wat kunnen wij doen? In het Gentse Sint-Baafshuis organiseerde Caritas Vlaanderen op 28 september jl. een informatieavond over de verschillende mogelijkheden om je in te zetten als vrijwilliger. Zo zijn er in de komende weken en maanden veel helpende handen nodig bij de opvang van vluchtelingen o.a. voor de organisatie van dagdagelijkse activiteiten (kinderen naar school begeleiden, omkadering), om erkende asielzoekers te helpen bij het zoeken naar werk of met het leren van het Nederlands. Wanneer asielzoekers een positief antwoord krijgen op hun asielaanvraag wanneer ze met andere woorden officieel worden erkend als vluchteling moeten ze zo snel mogelijk een woning en werk vinden. Het moeilijke integratieproces van erkende vluchtelingen kan dikwijls pas beginnen vanaf het moment dat zij een geschikte woning gevonden hebben. Pas dan krijgen ze recht op OCMW-steun, kunnen ze een identiteitskaart aanvragen, kunnen ze zich inschrijven voor taallessen... Jammer genoeg is het voor vluchtelingen doorgaans ontzettend moeilijk een huurcontract vast te krijgen. Caritas ondersteunt vluchtelingen ook bij de zoektocht naar een woning en bouwt samen met solidaire huiseigenaars aan een netwerk van woningen waarin erkende vluchtelingen snel een thuis kunnen vinden. Wij liepen onze angst tegemoet. Achter ons naderde iets nog veel groters. Wij hadden geen moed, hadden gehoord hoe de stad maar wilden naar binnen voor de poort werd gesloten. Wij hadden kinderen begraven, hadden geleerd hoe een prooi zich redt en onze schaamte voor een stuk brood afgelegd. De erfhonden zwegen toen ze ons zagen. Voor de poort wachtten laarzen en paarden. Wij stuurden wie zwanger of ziek was vooruit in de hoop ons op een wet te kunnen verlaten. Men joeg hen terug, het maakte niets uit. s Nachts liepen wij door de riolen onze angst tegemoet. Wij hadden geen hoop. Maar achter ons naderde iets nog veel groters. Wij moesten naar binnen, hoe dan ook. (C. Ducal) RM oktober 15 Schoolpastoraal en opvoedingsproject pagina 2

3 Wie zich op de een of andere manier wil engageren, kan zich registreren via Het vrijwilligersprogramma start binnenkort. Je kan ook contact opnemen met het OCMW van jouw gemeente of met een opvangcentrum in je buurt. Ook zij kunnen vaak vrijwilligers gebruiken. Ook Vluchtelingenwerk Vlaanderen beschikt over een uitgebreid overzicht van lokale initiatieven waar vrijwilligers aan de slag kunnen. 2 Startavonden Welzijnszorg Op dinsdag 6 en woensdag 7 oktober lanceert Welzijnszorg de campagne voor 2015 tijdens twee startmomenten in Gent. Deze vinden plaats in het Parochiecentrum Seleskest in de Sint-Salvatorstraat 38 te 9000 Gent. Op een originele manier worden allerhande goede voorbeelden, bemoedigende getuigenissen en beklijvende verhalen gepresenteerd. Aan de hand hiervan wil Welzijnszorg mensen prikkelen om zelf aan de slag te gaan voor een toekomst zonder armoede voor iedereen. Ook de campagnepartners zijn aanwezig en bieden inspiratie om op je school een creatief en solidair initiatief uit te werken. 3 Scholenactie Fair Trade Tijdens de week van de Fair Trade (7-17 oktober) organiseren de Wereldwinkels een scholenactie QUE?! Afvoeren dié handel met educatief materiaal om samen op te komen voor een eerlijke wereldhandel. Scholen worden uitgedaagd om een origineel initiatief in elkaar te steken en kunnen daarmee een prijs in de wacht slepen. Voor alle informatie kan men terecht op of op het nummer bij Lise Bergmans. 4 Missio -zondag en missionair label voor scholen Op zondag 18 oktober is het de jaarlijkse missiezondag en dit jaar ligt de focus van de campagne op het Latijns-Amerikaanse land Colombia. Over haar werk en leven in de sloppenwijken van Medellin bracht zuster Gladys Calderon een hartverwarmend en beklijvend getuigenis tijdens de Missio-avond in Drongen: Religieuzen zoals ik delen vooral het leven van de mensen. We staan naast hen en staan hen bij, midden in hun miserie én vreugde. Dat staat voor de kerk in de arme wijken van Medellin centraal.... een man verminkt in eigen ogen: huidskleur mislukt, glimlach verdacht. Een man door zichzelf ingevuld als verwacht: tweedehands, overbodig, en toch uit op een leven, zomaar, zonder reden, zonder bewijs te zijn opgejaagd, gemarteld, bedreigd met de dood. Alleen een vrouw en drie kinderen. RM oktober 15 Schoolpastoraal en opvoedingsproject pagina 3

4 De vrouw ziek. Very sick. Daarop had hij gehoopt. Wij hadden weinig woorden. Genoeg voor een bord, een bad, een bed voor de nacht. Woorden die onder ons niet bestonden omdat er geen plaats meer voor was. (C. Ducal) Tijdens deze avond stelde de directeur van Missio België ook een nieuw initiatief voor, met name de toekenning van een label voor missionaire gemeenschappen dat aan organisaties, gemeenschappen en scholen kan uitgereikt worden omdat zij op creatieve wijze aan de slag gaan met de missionaire dimensie van het christelijk geloof en banden smeden tussen christelijke gemeenschappen hier en elders in de wereld. Voor alle info hierover kan je terecht op 5 Abdijontmoetingen in Averbode Zoals ieder jaar is er opnieuw kans om collega s te ontmoeten in de abdij van Averbode. Voor 23 en 24 oktober is Ludwig Getteman als spreker voorzien met als thema Diversiteit omarmen. Interlevensbeschouwelijke dialoog als spirituele zoektocht. Op 20 en 21 november volgt dan dokter Ilse Kerremans met Geen enkele vrouw is alleen maar een vrouw vanuit de inspiratie van Edith Stein. Info en inschrijvingen via bezinningscentrum@abdijaverbode.be. 6 Bruisend Brussel beleven Op vrijdag 30 oktober 2015 kunnen geïnteresseerde leerkachten deelnemen aan een boeiende ontmoetingsdag in Brussel. Een dag lang wordt de kans geboden om een boeiende diversiteit te ontdekken via interactieve oefeningen maar zeker ook in de praktijk. Via diverse themawandelingen verkent men verschillende wijken en organisaties die bewoners uit de Brusselse wijken opvangen en begeleiden. Zo wordt doorheen de Marollen, Kuregem en/of Matonge gewandeld en tussendoor wordt met de groep stilgestaan bij alle ervaringen door middel van groepsgesprekken en denkoefeningen. Misschien is het een uitnodiging om nadien deze projectdag ook eens met leerlingen en collega's te plannen. We verzamelen met de groep in het station Brussel-Zuid om 9.30 uur aan de infobalie en gaan van daar te voet naar Studio Globo waar we op weg gezet worden naar de verschillende locaties. Inschrijven kan via codenummer PN204SO/ Pastorale ondersteuning voor scholen in Emmaüs te Aalst Sinds 2013 beschikt Emmaüs over een rouwkoffer waar scholen gratis boeken en materialen kunnen uit ontlenen. N.a.v. een verlieservaring bij leerlingen of collega s kan de rouwkoffer soms een hulp zijn om het verdriet te begeleiden. Maar even goed kan een leerkracht uit de rouwkoffer materialen of boeken ontlenen zonder deze directe aanleiding, bv. wanneer men het thema van verdriet, verlies, dood eens wil bespreekbaar maken in een klas. RM oktober 15 Schoolpastoraal en opvoedingsproject pagina 4

5 Een pastorale werkgroep van een school die graag eens op verplaatsing vergadert en nieuwe inspiratie opdoet, kan ook in het Emmaüshuis terecht. Indien gewenst kan er tijd voorzien worden om iets over de Emmaüswerking te vernemen en een kort gesprek te hebben rond christelijke zingeving vandaag. Voor alle info kan men contact opnemen via of op het nummer Tot slot Dichter des Vaderlands Charles Ducal schrijft in Alle poëzie dateert van vandaag : Een prachtig gedicht brandt als een kus, snijdt als een mes, slaat in als de bliksem. Het zet de wereld in een onbekend licht. Het maakt de ogen wijder, de oren opener, het hart groter. Het is tegengif tegen zo veel: banaliteit, gezwets, verdoving, overdreven ernst, conditionering, moedeloosheid, eenzaamheid, routine, stress, winterkou. Oog in oog met de huidige vluchtelingenstroom klinken de woorden van deze maatschappelijk bewogen dichter als een Bijbels appel: Aan land gegaan toen zij huizen zagen en afleidden dat daar mensen woonden aan wie men een brood kon vragen, water, een bed, een bussel stro desnoods, die wilden luisteren naar hun verhalen met geduldige oren en een warm oog. Maar welke god had deze wezens geschapen die van hun angst de bewijzen vroegen, hun wanhoop afwezen op grond van artikel zoveel? Die hun boot weer de storm in joegen? Hoe konden zij weten dat dit het deel van de wereld was dat zich zat had gegeten aan de tafels die zij waren ontvlucht? Hoe konden zij hopen het brood te zien breken? De huizen stonden verzadigd, met volle vuilnisvaten, gestoord in hun rust. En eisten dankbaarheid voor elke kruimel van hun beschaving, zich van geen schuld bewust. (Vluchtelingen 2015) RM oktober 15 Schoolpastoraal en opvoedingsproject pagina 5

6 TAALDREMPELS OP SCHOOL Marijke Decavel, Riet De Vos André Fruithof, Martine Gillis, Maurits Goeman, Gerrit Schuermans, Bellinda Staelens en Martine Van Overmeiren voor leraren zaak- en praktijkvakken, leraren talen, coördinatoren, technisch adviseurs en directieteams 1 Toelichting bij de taaltips Week van het Nederlands Van 10 tot en met 17 oktober 2015 vindt voor het eerst de Week van het Nederlands (WvhN) plaats. Met dit initiatief wil de Taalunie aandacht vragen voor de meerwaarde van het Nederlands. Taal biedt kansen op sociaal, cultureel en bedrijfseconomisch vlak. Tijdens de Week van het Nederlands worden in Vlaanderen en Nederland talloze activiteiten georganiseerd die het belang en de rijkdom van het Nederlands op een feestelijke manier zichtbaar maken. Het motto van de eerste editie is 'Iedereen aan het woord'. Tijdens de Week van het Nederlands worden de krachten gebundeld van talloze organisaties die vanuit hun eigen doelstellingen een bijdrage leveren aan het Nederlands. Met een diversiteit aan activiteiten wordt zichtbaarheid gegeven aan het belang van het Nederlands. Want het Nederlands biedt mensen en sectoren kansen. Zo kan goede taalbeheersing sociale en professionele kansen vergroten en sectoren economische en maatschappelijke meerwaarde opleveren. De Week van het Nederlands biedt hiervoor een platform. Bekijk het activiteitenoverzicht 2 Literatuur voor beginners De serie Literatuur voor beginners brengt oude verhalen weer tot leven. Klassieke en moderne teksten uit de Nederlandse literatuur worden naverteld in makkelijke taal, in een vlotte bewerking, met behoud van de originele sfeer. 3 Straffe Belgen en Vlaamse Filmpjes Averbode brengt in de historische reeks Straffe Belgen 5 boeken voor 9-14-jarigen. In elk boek een verhaal over een bekende Belg die zijn/haar sporen heeft nagelaten in de geschiedenis. RM oktober 2015 Taaldrempels op school pagina 6

7 Wil je graag weten wat Vlaamse Filmpjes je tijdens het schooljaar te bieden heeft? Hier vind je de programmatie met de korte inhouden van elk verhaal! 4 Meertalig opvoeden Meertalig opvoeden werd niet zo lang geleden nog weleens afgeraden omdat het voor het kind te verwarrend zou zijn, maar inmiddels wordt er heel anders tegenaan gekeken. Het ene onderzoek na het andere toont aan dat er eigenlijk alleen maar voordelen aan verbonden zijn: behalve dat kinderen meerdere talen goed beheersen, worden ze er ook slimmer en socialer van. De Nederlands-Italiaanse Marinella Orioni schreef een boek over hoe dat twee- of meertalig opvoeden in de praktijk in zijn werk gaat, op basis van haar eigen ervaringen en die van een groot aantal andere meertalige ouders, die ze voor deze gelegenheid interviewde. Het boek is bedoeld om ouders en opvoeders een handje te helpen. De stand van zaken in het wetenschappelijk onderzoek komt ook aan bod. Een hoofdstuk uit het boek is hier te lezen. Uitgever Van Gennep Auteur Marinella Orioni ISBN Taalscreening en talenbeleid in de doorlichtingen (zie Nieuwsbrief 5 Katholiek Onderwijs) Om schoolteams van het secundair onderwijs te ondersteunen is er een Mededeling over de taalscreening met bijlagen (M-VVKSO ). Daarmee kunnen de scholen concreet aan de slag tijdens het proces van het in kaart brengen van de taalvaardigheid tot de opvolging ervan. RM oktober 2015 Taaldrempels op school pagina 7

8 Omdat het nodig blijft om het onderwijsveld te sensibiliseren voor het voeren van een talenbeleid, integreert de onderwijsinspectie vanaf dit schooljaar het onderzoek van (aspecten van) het talenbeleid in de huidige doorlichtingsaanpak. De nieuwe regelgeving over taalscreening is een welkome impuls voor de scholen om de talige noden van de leerlingen te detecteren. We leggen de focus op het proces dat na de taalscreening op gang komt (kansen op taalontwikkeling in de klas, taalgericht vakkenonderwijs ). We onderzoeken hoofdzakelijk de samenhang met de ondersteuning van het leerproces voor het bereiken van de onderwijsdoelen. Zoals gebruikelijk baseren de inspectieteams zich daarvoor op de aangereikte werkdocumenten van de school, op de gevoerde gesprekken en op observaties. 6 Tien tips om geletterdheid aan te pakken 1 op de 7 inwoners in Vlaanderen is onvoldoende geletterd. Bij jongeren is dat 1 op de 10. Ze hebben moeite met taal, cijfers, ICT en multimedia. Als leraar speel je een belangrijke rol. Thijs Mackelbergh 1. Geletterdheid schuilt in kleine dingen. Je hoeft geen taalleraar te zijn om geletterdheid te integreren in je les. 2. Maak het onderwerp bespreekbaar. Niemand komt er graag voor uit dat hij moeite heeft met taal, cijfers of computer. 3. Je les aantrekkelijk en toegankelijk maken hoeft niet spectaculair te zijn. Hulpmiddelen als een beeld, een schema of video of audiofragment ondersteunen je leerlingen om informatie te structureren. 4. Geef opdrachten die nauw aansluiten bij de vakpraktijk of de leefwereld van je leerlingen. Op die manier lezen, schrijven en leren je leerlingen actiever. 5. Durf te kiezen voor groepswerk. Wanneer leerlingen samen werken, zijn ze vaak gemotiveerder. Help je leerlingen met een goede werkvorm, taakverdeling en timing. 6. De computer is een belangrijk medium om te leren omgaan met informatie. Maak gebruik van nieuwe media. Geef ook aandacht aan de risico s die daaraan verbonden zijn. Duik in de lespakketten van Mediawijs. 7. Ook tijdens praktijkvakken kun je werken aan geletterdheid. Via deze links kun je inspiratie vinden om aan de slag te gaan met geletterdheid in beroepsrichtingen: G kracht en G kracht in vonk. 8. Ook ouders spelen een belangrijke rol. Twijfel je aan hun geletterdheid? Gebruik de herkenningswijzer. Het is een hulpmiddel om onvoldoende geletterdheid te herkennen en geeft tips om er rekening mee te houden. RM oktober 2015 Taaldrempels op school pagina 8

9 9. Organiseer een infomoment voor het schoolteam. Is je team niet vertrouwd met de aanpak rond geletterdheid? Nodig een medewerker uit van het centrum voor basiseducatie in je buurt. 10. Maak je lessen meer geletterd, samen met je collega s en directie. Bespreek hoe je kunt samenwerken en hoe je een geletterdheidsbeleid kunt uitbouwen in de school. Week van de geletterdheid Elk jaar zoomt de Week van de Geletterdheid in op mensen die moeite hebben met taal, cijfers, ICT en multimedia. Check Wil jij een jaar lang werken aan geletterdheid, stap voor stap? Maak gebruik van het inspiratiepakket voor secundaire scholen. Bron: Caroline Gielens, projectleider Strategisch Plan Geletterdheid Verhogen en Andy Thoelen, Adjunct van de directeur, Afdeling Horizontaal Beleid. 7 Voorleesweek november 2015 Stichting Lezen wil iedereen aansporen om voor te lezen. Omdat voorlezen de taalontwikkeling en de fantasie stimuleert. Omdat voorlezen nieuwe werelden opent. Niet alleen bij jonge kinderen, maar ook bij kinderen die zelf al lezen. Volwassenen genieten trouwens net zo hard van mooie woorden. Voor ouderen is voorgelezen worden zelfs vaak de enige toegang tot verhalen. Ze bieden gespreksstof en brengen het verleden even dichterbij. Lees voor aan je zus, papa, broer, mama, oma, opa of (klein)kinderen. Lees voor aan je klasgroep, de kinderen in je opvang of de ouderen in je woonzorgcentrum. Want voorlezen is van iedereen, voor iedereen. Van 0 tot 99. RM oktober 2015 Taaldrempels op school pagina 9

10 TAALTIP Kernteam taalbeleid voor directies en leraren In Onderwijsspiegel 2015 doet de inspectie aanbevelingen. Sterke tips en dus meer dan zuivere mededelingen! Deel 2 Oktober In Onderwijsspiegel 2015 vind je van p. 72 tot en met p. 78 de resultaten van het onderzoek talenbeleid dat plaatsvond in de periode in 1409 basis- en secundaire scholen in Vlaanderen. Het onderzoek werd geïnduceerd door de beleidsnota van de minister van onderwijs. In operationele doelstelling 3.7 kreeg de onderwijsinspectie de opdracht om het talenbeleid in de scholen op te volgen en erover te rapporteren. In de talennota Samen taalgrenzen verleggen (juli 2011) werd deze opdracht verder geëxpliciteerd. Dit onderzoek is het vervolg op een pilootonderzoek talenbeleid dat de inspectie tijdens het schooljaar uitvoerde en waarover in de Onderwijsspiegel van dat schooljaar verslag werd uitgebracht. Aanbevelingen voor de leraren - Schenk aandacht aan het gebruik van het Nederlands als instructietaal. Gebruik werkvormen die adaptief onderwijs en communicatief taalgebruik ondersteunen en zorg voor toegankelijk taalgebruik in cursussen en in de evaluatie. - Wees bereid om je eigen rol in het talenbeleid te verantwoorden. Baseer je hiervoor op concrete resultaten zodat je het effect van je bijdrage tot het talenbeleid kan aantonen. - Maak je nascholingsnoden met betrekking tot het talenbeleid kenbaar. Volg nascholingen die aansluiten bij je individuele behoeften en bij de schoolprioriteiten. Multipliceer je kennis over talenbeleid in werkgroepen op school of in de scholengemeenschap. RM oktober 2015 Taaltip pagina 10

11 IN DE KIJKER Bellinda Staelens voor alle directies en personeelsleden VHTI te Dendermonde in de prijzen met Europawedstrijd Wie in zijn agenda of op een kalender bij 9 mei 'Dag van Europa' ziet staan, zal zich waarschijnlijk afvragen wat er op die negende mei gebeurd is. Er zijn namelijk maar weinig Europese burgers die weten dat op 9 mei 1950 de aanzet werd gegeven voor de éénwording van Europa. Dit gebeurde in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog toen bij iedereen nog vers in het geheugen lag hoe relevant een hechte band tussen landen is om de ellende van een oorlog te kunnen vermijden. Sinds de start in 1950 is het dan ook de gewoonte om jaarlijks op de Europadag allerlei evenementen en initiatieven te organiseren die de Europese samenhorigheid kunnen vergroten. Deze dag is tevens een gelegenheid om laatstejaarsjongeren te sensibiliseren voor het Europees Project. Om de Europadag 2015 aldus te vieren werd door het departement Buitenlandse Zaken van ons land een groot pedagogisch project gelanceerd met o.a. volgende uitdagende wedstrijd en oproep: 'Jullie idee zodat jongeren Europa meer en beter beleven vandaag en morgen'. De leerlingen uit het zesde jaar van het VHTI (Vrij Handels- en Technisch Instituut) of het toekomstige Oscar Romerocollege te Dendermonde namen met veel enthousiasme de uitdaging aan en boekten succes! Hun deelname werd binnen de school goed voorbereid met onder meer een boeiende voordracht door Mathias Bogaert, Europees Correspondent bij de Directie Externe Relaties van de EU, voor alle leerlingen van 6BI, 6IB, 6H en 6ST. RM oktober 15 In de kijker pagina 11

12 Na zijn bondige maar veelzeggende input was er ruim tijd voor reflectie en een sessie vragen en antwoorden. Vervolgens werkten de leerlingen van 6IB en BI een prezi uit rond het thema Ons Europa, gisteren, vandaag en morgen en eveneens een project om Europese verkiezingen op school te organiseren. Hun voorstel zat knap in elkaar, werd door de jury gesmaakt en viel in de prijzen! De vier laureaten twee Nederlandstalige (waarbij het VHTI) en twee Franstalige scholen - mochten op vrijdag 19 juni jl. hun project persoonlijk gaan voorstellen aan minister Didier Reynders in het Egmontpaleis te Brussel. Voor Dendermonde namen Jorina De Saeger en Liesl Matthijs de honneurs waar. En met positief resultaat, zegt directeur Tomas De Wilde fier, onze leerlingen uit 6BI/IB werden er in de bloemen gezet voor het ingediende project en ontvingen felicitaties van de jury!. Na afloop kregen alle leerlingen en leerkrachten van de vier winnende scholen een prijzenpakket én een rondleiding in het Egmont- en Arenbergpaleis. Uiteraard mocht ook een fotosessie met de minister niet ontbreken. Wie de prezi wil bekijken, kan dat via deze link: wvw/copy-of-europavandaag/?utm_campaign=share&utm_medium=copy. Nogmaals een dikke proficiat aan de enthousiaste leerlingen uit Dendermonde en hun leerkrachten en directie! Dank aan Tomas De Wilde voor de documentatie. RM oktober 15 In de kijker pagina 12

13 Paul Verhaeghe te gast in het Sint-Janscollege te Sint-Amandsberg In het Gentse Sint-Janscollege konden leerlingen al vaker kennismaken met markante persoonlijkheden, zo waren er ontmoetingen met Herman Van Rompuy (IDK en met Dirk Frimout (IDK september 2015). Telkens weer waren dit beklijvende en boeiende ervaringen met niet alleen een cognitieve meerwaarde voor de leerlingen maar eveneens een les in levenswijsheid. In de filosofieklas (vrije ruimte zesde jaar) was in juni jl. ook professor psychologie Paul Verhaeghe van de UGent te gast. Opnieuw niet de eerste de beste spreker maar vermaard auteur van verschillende bestsellers, waaronder 'Identiteit' (2012), dat intussen ook in het Duits en Engels vertaald werd en recent ook in Amerika verschenen is. Hij geeft lezingen in binnen- en buitenland en wordt vaak gevraagd voor interviews op radio en tv. Het was dan ook een voorrecht voor de leerlingen van het Gentse SJC dat deze veel gevraagde spreker in zijn drukke agenda een moment vond om een gastles te geven in hun filosofieklas. De filosofieleerlingen vonden het bijzonder inspirerend wat de professor vertelde over de constructie van onze identiteit en de toenemende individualisering en concurrentie in onze neoliberale maatschappij. De lezing bood veel stof tot nadenken en riep heel wat vragen en bedenkingen bij de jongeren op die ze aan de professor konden voorleggen. RM oktober 15 In de kijker pagina 13

14 Aldus vormde deze gastles de perfecte afsluiter in het kader van de vrije ruimte met opnieuw een zeer geïnteresseerde en betrokken groep studenten. Leraar Ruben Verniest die deze leerlingen begeleidt was in de wolken over het enthousiasme en de motivatie van zijn klas en over opnieuw een geslaagd initiatief dat een boeiend en leerrijk schooljaar afsloot! Van harte proficiat aan de gemotiveerde leerlingen en hun leerkracht! Dank aan Ruben Verniest voor de foto s. Leiepoort campus Sint-Theresia te Deinze en Sint-Lutgardis te Zomergem reisden mee met de Trein der 1000 Sint-Theresia te Deinze en Sint- Lutgardis te Zomergem werden allebei geselecteerd om in de voorbije meimaand deel te nemen aan een vijfdaagse reis naar Auschwitz-Birkenau. Duizend jongeren herdachten er samen 70 jaar bevrijding van Europa en reisden mee met de Trein der Dit is een educatief leerproject rond de Holocaust en de herinnering eraan, dat aan jongeren de kans biedt om op herdenkingsreis naar Auschwitz en Birkenau te gaan, vertellen de begeleidende leerkrachten Lieve Van Effelterre en Dominiek Simoens uit Deinze. Waarom de benaming de Trein der 1000? Het gaat om 1000 jongeren, op één trein, met één bestemming: Auschwitz zegt Ellen Vanduynslaeger uit Zomergem. Het omvat een 25 uur durende treinrit, bezoeken aan Auschwitz, Birkenau en Krakau, ontmoetingen met de laatste kampoverlevenden en culturele avondactiviteiten.... RM oktober 15 In de kijker pagina 14

15 Op 5 mei vertrokken de Belgische leerlingen vanuit Schaarbeek in het gezelschap van koning Filip en talrijke hoogwaardigheidsbekleders. Onderweg stapten nog jongeren op uit een tiental andere Europese landen, waaronder Italië, Spanje, Nederland, Luxemburg en Rusland. Op 8 mei, de dag waarop we de bevrijding van Europa herdenken, namen alle jongeren deel aan een internationale ceremonie. Op 10 mei eindigde de herinneringsreis. 700 jongeren uit 26 scholen vanuit alle Belgische provincies en jongeren uit een tiental andere Europese landen maakten aldus kennis met één van de zwaarst beladen plaatsen uit de recente Europese geschiedenis en beleefden samen ook een uniek project dat in het teken stond van democratie, vrede en vrijheid. Sint-Theresia Deinze mocht 22 leerlingen en twee leerkrachten afvaardigen. Dat was niet één welbepaalde klas, maar het waren 22 leerlingen uit de verschillende klassen van 5 en 6 Techniek-wetenschappen en Sociale en technische wetenschappen. Ook Sint-Lutgardis Zomergem mocht 22 leerlingen en 2 leerkrachten afvaardigen, hier ging het voornamelijk om leerlingen uit de derde graad en de leerlingenraad. Tijdens het voorbereidingstraject in de maanden voor de reis kregen alle deelnemers uitleg over de Holocaust, het antisemitisme, de kampen, deportaties, uitroeiing... Daarbij was er ook speciale aandacht voor de Romaslachtoffers. De deelnemende leerlingen bereidden zich ook mentaal voor op deze bijzondere reis en het bezoek aan Auschwitz. Zo bezochten ze in januari het Fort van Breendonk en de Kazerne Dossin en bekeken en beluisterden ze heel wat getuigenissen van overlevenden uit de kampen. RM oktober 15 In de kijker pagina 15

16 De impressies van deze excursies en de workshops op woensdagnamiddag resulteerden bij de leerlingen van Sint-Theresia Deinze in een pop-upmonument dat zij op 2 april onthulden op de Markt van Deinze en dat verwees naar hun project van de Trein der Het monument bestond uit meer dan 1500 boeken. Het wou vooral benadrukken dat we de verhalen en getuigenissen over die zwarte bladzijde uit onze geschiedenis niet mogen verloren laten gaan. Niet alleen met het monument maar ook met een getuigenisavond voor familie, vrienden en sympathisanten wilden de leerlingen de herinnering levendig houden en oproepen tot verdraagzaamheid en empathie. Na de reis verwerkte Lies Devos uit Deinze haar impressies in een beklijvend filmpje: cnzusoa. Een neerslag hiervan vind je ook toegevoegd aan het slot van deze In de kijker. Binnen het hele project van de Trein der 1000 vroeg het organiserende Instituut voor Veteranen immers aan scholen uit het hele land om een monument te ontwerpen dat antisemitisme, xenofobie en uitsluiting als hedendaagse fenomenen ontmaskert, met als doel de steeds groter wordende kloof tussen de Tweede Wereldoorlog en vandaag te overbruggen. In Zomergem werden ook nog interessante uitwisselingsmomenten toegevoegd aan de ervaring van de leerlingen: zo werd de abdij van West-Vleteren bezocht en werd er voor alle zesdejaars een interreligieus gesprek op school georganiseerd met vertegenwoordigers vanuit de Islam, het Boeddhisme en het Christendom (zowel de Protestantse, Orthodoxe als Katholieke kerk). RM oktober 15 In de kijker pagina 16

17 Op basis van de vragen van de leerlingen ontstond er een boeiend en leerrijk panelgesprek met de verschillende sprekers. Groeien in dialoog is immers een relevante voorwaarde voor vredevol samenleven in onze mondiale tijd met zoveel verschillende culturen en religies. Van harte gefeliciteerd met dit engagement aan alle betrokken leerlingen en hun leerkrachten en directies van beide scholen! Dank aan Marleen Van Hoe, Dominiek Simoens, Lieve Van Effelterre en Ellen Vanduynslaeger voor alle tekst- en fotomateriaal. Lies Devos uit 6 stw3, Leiepoort campus Sint-Theresia aan het woord: Vijfenzeventig jaar later sta ik daar Te staren naar een stuk prikkeldraad geroest door de tijd en door het leed Een koffer Of iets wat een bevend hand ooit vastklemde Sporen of het verborgen pad naar ellende RM oktober 15 In de kijker pagina 17

18 Een licht of het laatste licht van duizenden mensenlevens De onmacht het verdriet de gruwel Zo onbegrijpelijk en onvatbaar Ik probeerde te begrijpen hoe een mens een product kon worden In een fabriek van de dood de dood van 1,5 miljoen mensen Vijfenzeventig jaar later weet ik Dit mag nooit opnieuw gebeuren en ik stap met een andere kijk op de wereld terug op de trein RM oktober 15 In de kijker pagina 18

19 AARDRIJKSKUNDE Leen Van Hecke voor startende leraren aardrijkskunde Aanvangsbegeleiding DBL Starten als leraar aardrijkskunde niet evident, of je nu een echte starter bent of mét onderwijservaring toch voor de eerste keer aardrijkskunde in je opdracht krijgt. Omgaan met klasmanagement, een (in de meeste gevallen) éénuursvak, je weg vinden in het leerplan, dit koppelen aan een methode (boek en/of eigen cursus) die op de school gebruikt wordt, lesvoorbereidingen maken die er toe doen, een jaarplanning opstellen, actueel en aardrijkskundig relevant bronmateriaal bij mekaar zoeken, lesdoelen vertalen in werkvormen, een volwaardig teamlid worden van de vakgroep aardrijkskunde binnen de school, evaluatieactiviteiten ontwikkelen, feedback geven, resultaten rapporteren, enz, enz het zijn allemaal activiteiten die je onmiddellijk in je mandje krijgt. Een uitdagende en zeer complexe taak, waar wij je als pedagogisch begeleider graag willen bij coachen. Eén van de initiatieven die wij hiertoe organiseren zijn de Dagen van de Beginnende Leraren (DBL), waarin je in de namiddag in vakgroepen gaat samen zitten met de respectievelijke begeleiders. De bedoeling van deze (scholenoverstijdende) samenkomsten is in elk geval dat je nadien beter weet hoe je je schoolse kennis van de opleiding en/of je ervaring in andere vakken kunt transfereren naar het vak aardrijkskunde. De directies hebben de uitnodiging hiervoor al ontvangen. Inschrijven voor DBL gebeurt in samenspraak met je directie, zij weten hoe het moet. Voor het vak aardrijkskunde vindt de eerste dag van het DBL-traject plaats op woensdag 7 oktober 2015 in Wetteren (volledige dag), de tweede dag op 17 februari 2016 op dezelfde locatie. Hartelijk welkom! voor leraren aardrijkskunde 3de graad zonder vooropleiding aardrijkskunde Wegwijzers aardrijkskunde voor niet-vakgeschoolden Hoe aardrijkskunde geven in de derde graad SO? RM oktober 2015 Aardrijkskunde pagina 19

20 Wij herhalen in deze Mededelingen graag nog eens de aankondiging van een navormingstraject dat in de loop van de volgende maanden georganiseerd wordt voor de derde graad aso/tso: Elke leraar aardrijkskunde in de 3de graad ondervindt dat bepaalde leerinhouden uit de leerplannen aardrijkskunde niet evident zijn om uit te leggen aan leerlingen. Vooral niet-geografen worstelen wel eens met de inhoudelijke én de vakdidactische aspecten ervan. Daarom organiseren de pedagogisch begeleiders aardrijkskunde samen met het Eekhoutcentrum en AVL-nascholingen (vroeger: LUCON) een nascholingstraject om beter gewapend voor de klas te staan. De nascholing richt zich zowel tot (her)startende leraren aardrijkskunde in de derde graad als tot leraren die zich nog onzeker voelen over bepaalde aspecten. Er wordt uitgegaan van de leerplannen van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen aso en tso/kso, niet van het leerplan aso-wetenschappen. Er worden vier vormingsdagen ingericht gespreid over het schooljaar. Er komen zeven thema s aan bod, telkens één thema per halve dag. Voor elk thema wordt vanuit het leerplan de grote inhoudelijke structuur geschetst. Vanuit goede praktijkvoorbeelden wordt gefocust op inhoudelijk en/of didactisch moeilijke onderdelen van het thema. Van hieruit worden achterliggende visies en didactische principes van de huidige schoolaardrijkskunde meegegeven. De referaathouders zijn ervaren aardrijkskundeleraren, die vanuit hun achtergrondkennis, ervaring en materiaal de deelnemers voorbereiden en/of verdiepen in hun taak als leraar aardrijkskunde. Er wordt gewerkt met concreet werkmateriaal bruikbaar voor de lespraktijk. Vormingsdag 1: Voormiddag: Kosmografie (Hilde De Smet) Namiddag: Atmosfeer (Christ Naert) Vormingsdag 2: Voormiddag: Draagkracht en mondiale verschuivingen (Frances Dhaene) Namiddag: Geologie (Dirk Staelens) Vormingsdag 3: Voormiddag: Didactische tips voor lessen aardrijkskunde (An Steegen) Vormingsdag 4: Voormiddag: Verstedelijking en Ruimtelijke Ordening (Hans Maricou) Namiddag: Fysische landschappen (Brenda Van Wallendael) De vormingsdagen worden telkens tweemaal aangeboden: in Kortrijk (Eekhoutcentrum) en telkens een week later in Leuven (KULeuven). Praktische info en inschrijvingsmodaliteiten: - voor Kortrijk (doorklikken naar nascholingen vakgebonden - aardrijkskunde) - voor Leuven RM oktober 2015 Aardrijkskunde pagina 20

21 voor leraren aardrijkskunde 1ste graad Navorming Binnenklasdifferentiatie in de lessen aardrijkskunde: Hoe? Zo! Als leraar in de eerste graad weet jij heel goed hoe divers een klasgroep kan zijn en hoe noodzakelijk het voor een leraar is om met die verschillen rekening te houden, om iedereen mee te krijgen. In een vak(je) als aardrijkskunde is dit niet altijd evident. En toch zijn er mogelijkheden. Hoe doe je dat concreet? Op woensdag 13 januari 2016 (namiddag) organiseert PEDIC i.s.m. de Arteveldehogeschool een vorming waarin getoond wordt hoe thema s in de eerste graad op een gedifferentieerde manier kunnen worden aangepakt. De nascholingssessie wordt gegeven door de docenten van Artevelde die de werkvormen uitgewerkt hebben. Meerdere leraren zijn bereid gevonden deze werkvormen uit te proberen en hebben meegeholpen deze te verfijnen. Eén van hen getuigt graag hoe dat in haar klassen gelopen is en wat dergelijke aanpak met haar lessen en haar leerlingen gedaan heeft. Deelnemers krijgen het ontwikkelde materiaal mee waarmee ze rechtstreeks in hun klas aan de slag kunnen. Meer concrete info lees je in volgende Regionale Mededelingen. voor leraren aardrijkskunde met basisinzichten en vaardigheden GIS Navormingstraject Werken en denken met full GIS Het is een open deur intrappen: GIS kent steeds meer toepassingen en onze leerplannen vragen dat wij leerlingen hiermee in contact brengen. De meesten onder ons zijn vertrouwd met en demonstreren in de klas eenvoudige GIS-applicaties zoals routenavigatieplanners, weerkaarten en Google Maps/Earth. RM oktober 2015 Aardrijkskunde pagina 21

22 Maar er kan meer in het secundair onderwijs, veel meer. GIS kan in de lessen aardrijkskunde gebruikt worden om het ruimtelijk probleemoplossend denken bij leerlingen te bevorderen. Vorig schooljaar richtte het digital-earth.be centrum (Ugent) een navormingsreeks in waarbij leraren konden ervaren hoe ze met behulp van GIS lesonderwerpen interactiever voor de klas kunnen brengen. Omdat er nog steeds vraag is naar dit onderwerp, worden deze sessies dit schooljaar opnieuw aangeboden. Deelnemers leren er werken met 2 full-gis-pakketten: Arc-GIS en QuantumGIS. Meer informatie vind je op voor leraren aardrijkskunde 3de graad Studiedag Biodiversiteit en ontwikkeling: erfgoed op wereldschaal Het KBIN (Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen) nodigt leraren uit op een studiedag op 26 november 2015 rond biodiversiteit, meer bepaald rond de kansen die biodiversiteit biedt tot duurzame ontwikkeling (o.a. armoedebestrijding) in ontwikkelingslanden. Aan bod komen diverse thema s, zoals beschermde natuurgebieden, groene economie, landgebruik en voedselveiligheid. Enkele invalshoeken waarbij ook relaties aan bod komen die in het hoofdstuk draagkracht en mondiale verschuivingen van de derde graad bestudeerd worden. Meer info is te vinden op te_nl.pdf. Klimaattop van Parijs in december voor (vooral) leraren aardrijkskunde 3de graad De volgende maanden kunnen we vanzelfsprekend niet rond de klimaattop in Parijs (december) als actuele insteek van onze lessen. Vele leraren zitten hieromtrent toch nog met vragen en willen goed gedocumenteerd voor de klas staan. Wij vermelden onder deze rubriek dan ook graag twee (van de vele) vormingen die hieromtrent worden aangeboden. RM oktober 2015 Aardrijkskunde pagina 22

23 1. Vormingsavond VLA-Oost-Vlaanderen op donderdagavond 22 oktober 2015 om 19 uur in campus Kattenberg Arteveldehogeschool, Kattenberg 9, 9000 Gent. Geografe Rozemien De Troch maakt duidelijk in welke staat ons klimaat zich écht bevindt, los van mythes en vooringenomenheid. Klimaatambtenaar Jeroen Mercy legt uit welke acties de stad Gent heeft ondernomen en welke effecten dit al heeft. 2. Vorming Eerste hulp bij klimaatverwarring op woensdagnamiddag 27 januari 2016 van 14 tot 17 uur in het Sint-Baafshuis, Biezekapelstraat 2, 9000 Gent). Pieter Boussemaere doceert wereld- en klimaatsgeschiedenis aan de Vives Hogeschool, afdeling Brugge. Daar ontdekte hij dat de klimaatskennis bij jongeren inclusief toekomstige leraren - bedroevend laag en zelfs veelal foutief is en dit ondanks de vele mediaaandacht. Zijn laatste boek Eerste hulp bij klimaatverwarring. Waarom de opwarming van de aarde zoveel meer is dan een milieuprobleem (Davidsfonds, 2015) speelt daarop in. In deze nascholing deelt hij de inzichten die ook in zijn boek beschreven staan. Hij geeft een overzicht van de klimaatomstandigheden in heden, verleden en toekomst, met als rode draad het verhaal achter de ontdekking van het probleem, de controverse errond en de duizelingwekkende belangen waarin het verstrikt raakte. Deze nascholing zal wellicht ook je collega s geschiedenis bekoren. RM oktober 2015 Aardrijkskunde pagina 23

24 BIOLOGIE, CHEMIE EN NATUURWETENSCHAPPEN Gerrit Schuermans voor alle leraren De berichten die in de vorige Mededelingen werden gepubliceerd en andere interessante informatie over de vakken biologie, chemie en natuurwetenschappen kun je steeds terugvinden op de website van het vicariaat onderwijs bisdom Gent: Het te volgen pad: dpb > sec.ond > vakgebieden > biologie - chemie natuurwetenschappen. 1 Nieuwe leerplannen 2de graad tso/kso biologie, chemie, fysica en natuurwetenschappen (herhaling) Vanaf september 2015 worden voor alle kso/tso-studierichtingen geactualiseerde of nieuwe leerplannen natuurwetenschappen (of biologie, chemie, fysica) van toepassing. Hieronder vind je een overzicht. De vernieuwing gaat soms gepaard met nieuwe lessentabellen. Deze kun je raadplegen op > lessentabellen. Graadleerplannen (en lessentabellen) worden progressief ingevoerd. Dit betekent dat ze op 1 september 2015 in werking treden in het 1ste leerjaar van de graad, op 1 september 2016 in het 2de leerjaar van de graad. Tot dan blijft in het tweede leerjaar van de graad het huidige leerplan/de huidige lessentabel van toepassing. Meer informatie vind je op: Vorig schooljaar werd door de pedagogisch begeleiders een leerplantoelichting georganiseerd voor de leerplannen natuurwetenschappen, voor de studierichtingen waarin grote wijzigingen voorkomen, nl.: D/2015/7841/014 voor de studierichting L.O. en Sport D/2015/7841/017 voor de studierichtingen Bio-esthetiek, Creatie en mode, Hotel D/2015/7841/019 voor de studierichtingen Elektrotechnieken, Bouwtechnieken, Houttechnieken en Mechanische technieken Voor nieuwe leerplannen waarin er kleine wijzigingen zijn, werd er geen leerplantoelichting georganiseerd. Uiteraard kunnen vakgroepen of leraren die vanaf dit schooljaar deze leerplannen moeten gebruiken, ondersteuning krijgen van de begeleiders wetenschappen. Indien je ondersteuning wenst, kun je via contact opnemen met Gerrit Schuermans (gerrit.schuermans@katholiekonderwijs.vlaanderen) en Tamara Diels (tamara.diels@katholiekonderwijs.vlaanderen). RM oktober 2015 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 24

25 2 Nieuwe leerplannen 3de graad aso Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen en 3de graad Biologie en Chemie voor Techniek-wetenschappen (herhaling) Onderstaande nieuwe leerplannen werden vorig schooljaar ingevoerd in het eerste jaar van de derde graad. Vanaf september 2015 treden ze ook in werking in het tweede jaar van de derde graad. Leerplannen Biologie - Studierichting wetenschappen (D/2006/035 D/2014/011) - Andere studierichtingen (D/2006/ /010) Leerplannen Chemie - Studierichting wetenschappen (2006/ /013) - Andere studierichtingen (2006/ /012) Leerplan Natuurwetenschappen (D/2006/012 D/2014/016) Leerplan Biologie voor de studierichting Techniek-wetenschappen (D/2006/049 D/2014/024) Leerplan Chemie voor de studierichting Techniek-wetenschappen (D/2006/049 D/2014/025) 3 Nascholingen (herhaling + aanvullingen) PEDIC Voor dit schooljaar zijn tal van nascholingen wetenschappen in samenwerking met PEDIC gepland. Hieronder vind je een bondig overzicht van de nascholingen. Meer informatie over de inhoud, de doelgroep, de locatie enz. kun je binnenkort vinden op de website van PEDIC ( (kies achtereenvolgens: Aanbod so en buso en Brochure nascholingsaanbod. Inschrijven kan via de website - Tekenen in Microsoft Office codenummer PN161SO/1516 Datum: woensdag 7 oktober 2015 van 14 tot 17 uur Inhoud: Haal het maximum uit Tekenen in Microsoft Office. De mogelijkheden van het gedeelte Tekenen zijn voor velen onbekend en onbenut. In deze nascholing zul je kennismaken met de basismogelijkheden qua tekenen en de gevorderde mogelijkheden. Naar het einde toe herwerk je figuren van het internet of uit je huidige cursus wetenschappen. RM oktober 2015 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 25

26 - Wetgeving, inventarisatie en etikettering van chemicaliën in schoollabo s codenummer PN165SO/1516 Datum: woensdag 21 oktober 2015 van 14 tot 17 uur Inhoud: Tijdens deze nascholing krijg je informatie over de mogelijkheden van de laatste versie van de databank gevaarlijke stoffen ( Je zult de databank leren gebruiken als inventaris en kunnen aanpassen aan de situatie van je school. Ook het programma om zelf etiketten voor chemische producten aan te maken, zal toegelicht worden. Er zullen toepassingen voorzien zijn waarmee je de verschillende mogelijkheden van het programma kunt inoefenen. - Chemsketch codenummer PN162SO/1516 Datum: woensdag 20 januari 2016 van 14 tot 17 uur Inhoud: Je kunt kennismaken met het pc-programma Chemsketch, waarmee je o.a. structuurformules van koolstofverbindingen en reactievergelijkingen kunt schrijven, laboratoriumopstellingen en Lewisformules kunt tekenen. Je zult het programma leren gebruiken en zelf oefeningen kunnen maken die je tijdens de les als opdracht aan de leerlingen kunt geven. Er zal een eenvoudige handleiding op maat van de leerlingen worden meegegeven. - Microscopie in de klas codenummer PN166SO/1516 Datum: woensdag 3 februari 2016 van 14 tot 17 uur Inhoud: Je kunt zelf een aantal preparaten maken die je voor demonstratie in de les kunt gebruiken of die de leerlingen tijdens practica kunnen maken. Je leert de microscoop correct gebruiken. Je zult tips krijgen voor het maken en evalueren van microscopische tekeningen en het organiseren en ondersteunen van leerlingenpractica microscopie. Er wordt ook aandacht besteed aan het projecteren van microscopische beelden. Er wordt een stappenplan voor het gebruik van de microscoop en het maken van een goed preparaat gegeven. - Evaluatie in het vak chemie in de derde graad codenummer PN164SO/1516 Datum: woensdag 27 april 2016 van 14 tot 17 uur Inhoud: Je krijgt voorbeelden aangeboden van toetsvragen voor het vak chemie in de derde graad. De toetsvragen worden gekoppeld aan de leerplandoelstellingen. Er wordt ook aandacht besteed aan frequent voorkomende problemen bij het formuleren van toetsvragen. - Evaluatie in het vak biologie in de derde graad codenummer PN163SO/1516 Datum: woensdag 11 mei 2016 van 14 tot 17 uur Inhoud: Je krijgt voorbeelden aangeboden van toetsvragen voor het vak biologie in de derde graad. De toetsvragen worden gekoppeld aan de leerplandoelstellingen. Er wordt ook aandacht besteed aan frequent voorkomende problemen bij het formuleren van toetsvragen. * Instituut voor Permanente Vorming in de Wetenschappen (Faculteit Wetenschappen UGent) Het Instituut voor Permanente Vorming in de Wetenschappen (ipvw) organiseert voor de verschillende wetenschapsdisciplines nascholingen. Voor het schooljaar is er voor biologie o.a. een nascholing over microscopie voorzien. RM oktober 2015 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 26

27 Voor chemie zijn er nascholingen gepland over o.a. chemsketch, demonstratieproeven voor de tweede en voor de derde graad en het veilig werken met chemicaliën op school. Voor meer info en inschrijvingen: zie website * CNO Universiteit Antwerpen Op de website cno.htm?pagina=aanbodso.htm&titel=secundair%20onderwijs%20- %20Voortgezet%20onderwijs vind je een ruim aanbod aan vakgebonden nascholingen voor biologie en chemie. * KVCV: Dag van het chemieonderwijs De Dag van het chemieonderwijs kadert dit jaar rond het thema Chemieonderwijs in Vlaanderen. Er wordt ruime aandacht besteed aan de huidige stand van het chemieonderwijs, in de brede zin van het woord. Tijdens deze studiedag worden ook de geselecteerde projecten in het kader van de wedstrijd Chemieleerkracht van het Jaar voorgesteld. Datum: zaterdag 3 oktober 2015 Locatie: UGent, Campus Sterre, Krijgslaan 281, 9000 Gent, gebouw S12 en S30 Meer info en inschrijven: * Science on Stage Op zaterdag 24 oktober 2015 organiseert Science on Stage het 9de Playful Science. Inschrijven via de website 4 Oproep tot uitwisseling van lesmateriaal en opstart van netwerken voor leraren wetenschappen (nieuw) Naar aanleiding van vragen die we krijgen van leraren wetenschappen, willen we een aantal netwerken voor leraren wetenschappen opstarten. Het is de bedoeling om via het netwerk o.a. lesmateriaal, practica en toetsen uit te wisselen. Als er voldoende interesse is, willen we de netwerken opstarten tijdens een eerste bijeenkomst in het Diocesaan Onderwijsbureau, Marialand 31 te Gent. De precieze datum en het tijdstip worden later, in afspraak met de geïnteresseerde leraren, vastgelegd. Over welke netwerken gaat het? 1) Techniek-Wetenschappen (tweede en derde graad): in de nieuwe leerplannen chemie en biologie van de tweede en derde graad wordt in de algemene doelstellingen meer aandacht gevraagd voor het Onderzoekend leren (AD 1 tot 5). Dit heeft gevolgen voor de aanpak van o.a. leerlingenpractica (zie ook verder in deze Mededelingen bij de respectieve vakken). RM oktober 2015 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 27

28 2) Lichamelijke Opvoeding en Sport (tweede graad tso): door het invoeren van het vak natuurwetenschappen en de clustering van de drie vakken biologie, chemie en fysica is er wellicht nood aan ondersteuning voor één of meer vakgebieden. 3) Natuurwetenschappen binnen de integrale opdrachten in STW (tweede en derde graad): uitwisseling van materiaal dat gebruikt wordt binnen natuurwetenschappen in IO s kan verrijkend zijn voor collega s. Gelieve, indien je interesse hebt voor dit initiatief, je naam, adres en de school waar je les geeft door te geven aan: gerrit.schuermans@katholiekonderwijs.vlaanderen en/of aan tamara.diels@katholiekonderwijs.vlaanderen voor 30 oktober We houden je dan verder op de hoogte van het initiatief. Alvast bedankt voor je interesse en medewerking! 5 Vlaams Congres voor Leraren Wetenschappen (nieuw) Op zaterdag 14 november 2015 gaat in Kortrijk het jaarlijkse congres voor leraren wetenschappen door. Meer info vind je op Inschrijven kan vanaf 5 september Vlaamse Olympiades Wetenschappen (herhaling) De onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijke data voor de Olympiades wetenschappen voor het schooljaar Zie ook: Eerste ronde Tweede ronde Finale JON 20/04/ /05/2016 VBO 27/01/ /03/ /04/2016 VCO 18/11/ /02/ /04/2016 VFO 20/01/ /02/ /04/ Hoe kom je tot een goede onderzoeksvraag? (herhaling) Twee filmpjes die inspirerend kunnen zijn bij het stellen van onderzoeksvragen en het uitvoeren van onderzoekjes: RM oktober 2015 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 28

29 8 Aanbod RVO-society (nieuw) Op de website van RVO-society Society+nieuwsbrief&utm_campaign=345183bd jan1&utm_medium= &utm_term=0_22ba1a366d bd krijg je een overzicht van het educatief aanbod en de activiteiten i.v.m. wetenschappen dat door de RVO-society wordt aangeboden. 9 Dag van de wetenschap (nieuw) De Dag van de Wetenschap is het grootste wetenschapsevenement in Vlaanderen en Brussel. Het vindt plaats op zondag 22 november 2015 van 10 tot 17 uur. Een 100-tal universiteiten, hogescholen, bedrijven, musea, doe-centra, sterrenwachten, onderzoeksinstellingen doen mee. Bezoekers ontdekken op een interactieve manier dat wetenschappelijk onderzoek en technologische innovaties een belangrijke impact hebben op ons dagelijks leven. Voor meer info: voor de leraren Biologie/Natuurwetenschappen 1 Oproep i.v.m. toetsvragen (nieuw) Op woensdag 4 mei 2016 is er een nascholing in PEDIC over Evaluatie in het vak biologie in de derde graad (zie hoger). Het is de bedoeling om aan de deelnemers een grote verzameling toetsvragen biologie aan te bieden. Ben je bereid om je toetsvragen biologie (derde graad aso, kso, tso) ter beschikking te stellen en te delen met je collega s, dan kun je ze digitaal bezorgen aan mij via mijn adres gerrit.schuermans@katholiekonderwijs.vlaanderen. Ze worden dan onherkenbaar gemaakt en opgenomen in de databank van vragen. Warm aanbevolen! Alvast bedankt voor de medewerking! 2 Netwerk leraren biologie (2de en 3de graad Techniek-Wetenschappen) (nieuw) In de nieuwe leerplannen biologie van de tweede en derde graad wordt in de algemene doelstellingen meer aandacht gevraagd voor het Onderzoekend leren (AD 1 tot 5). Dit heeft gevolgen voor de aanpak van o.a. leerlingenpractica. Het is de bedoeling om lesmateriaal (cursusmateriaal, practica, ICT-toepassingen,...) i.v.m. het nieuwe leerplan tweede en derde graad samen te brengen. Tijdens een eerste bijeenkomst delen we het materiaal met elkaar. We zoeken samen naar de noden en interesses en bepalen van daaruit wat we dan verder uitwerken. RM oktober 2015 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 29