Meer wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten de weg naar versterkte cultuurparticipatie?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Meer wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten de weg naar versterkte cultuurparticipatie?"

Transcriptie

1 VERSLAGBOEK i Symposium 10 december 2007 i Consciencegebouw Brussel Meer wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten de weg naar versterkte cultuurparticipatie? - Woord vooraf - Toespraak Guy Redig, kabinetschef van minister Bert Anciaux - Situatieschets van de sectoren amateurkunsten, DKO en lokaal cultuurbeleid - Inspirerende praktijkvoorbeelden over de wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten - Terugkoppeling over de reflectiegroepen - Synthesenota van de reflectiegroepen - Toespraak minister Frank Vandenbroucke - Na het symposium

2 In dit verslagboek worden regelmatig de afkortingen AK en DKO gebruikt. AK staat voor amateurkunsten, DKO staat voor deeltijds kunstonderwijs. Hafabra staat voor harmonies, fanfares en brassbands. Het symposium werd gecoördineerd door het Forum voor Amateurkunsten en was een samenwerking tussen: > Forum voor Amateurkunsten > departement Onderwijs en Vorming > Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen > departement Cultuur > Cultuur Lokaal > Centrum voor Beeldexpressie > Codibel (Comité Directeurs Beeldende Kunst) > Creatief Schrijven > Danspunt > Koor&Stem > Kunstwerk[t] > Muziekmozaïek > Opendoek > OVSG (Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten) > Poppunt > Verdi (Vereniging van directeurs van de academies voor Muziek, Woord en Dans) > Vlamo Het programma was als volgt: > 9u30 Welkom door minister Anciaux (de dag zelf vervangen door zijn kabinetschef, de heer Guy Redig) > 9u40 Situatieschets > 10u50 Inspirerende praktijkvoorbeelden > 12u Middagpauze > 13u Reflectiegroep 1 > 13u50 Reflectiegroep 2 > 14u40 Reflectiegroep 3 > 15u30 Terugkoppeling reflectiegroepen door Dirk Verbist en Luc Ponet > 16u Afsluiting door minister Vandenbroucke Colofon Deze publicatie is een uitgave van vzw Forum voor Amateurkunsten, overlegcentrum en belangenbehartiger van de amateurkunstensector Abrahamstraat Gent Ontwerp & Lay-out: info@heartwork.be Werkten mee aan dit nummer: Koen Roelandt, Lies Destoop, Sien Mallet, Sandra Denis, Ingrid Leys, Jos Thys en Kaat Peeters Verantwoordelijke uitgever: Luk Verschueren, Abrahamstraat 13, 9000 Gent Deze publicatie kan ook worden gedownload van 2

3 WOORD VOORAF Steeds meer jongeren en volwassenen in Vlaanderen beoefenen één of meer kunstvormen in hun vrije tijd. Het deeltijds kunstonderwijs en de amateurkunsten richten zich elk op hun manier tot die actieve kunstbeoefenaar en zijn hierdoor vaak spilfiguren in het lokale culturele leven van een stad of gemeente. Maar waar kruisen hun paden nu precies? Hoe kunnen ze elkaars werking versterken en waar liggen de gemeenschappelijke uitdagingen? De stuurgroep die het symposium voorbereidde, vond dat dit alles met een divers publiek moest doorgesproken worden. Op 10 december verzamelde in het Consciencegebouw te Brussel inderdaad een heel divers publiek. Met de deelname van personen uit amateurkunstenorganisaties en verenigingen, lokale vrijwilligers, leerkrachten en directies uit het DKO, steunpunters en belangenbehartigers, leden van ministeries en kabinetten, beleidsmakers, actoren uit het lokale cultuurveld enz. was een groot potentieel aanwezig om de wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten en de effecten hiervan op de cultuurparticipatie onder de loep te nemen. De 190 deelnemers werden welkom geheten door de kabinetschef van minister Bert Anciaux, de heer Guy Redig. Daarna volgde een situatieschets: een geactualiseerde kaart van de sectoren amateurkunsten, DKO en lokaal cultuurbeleid. Na een uiteenzetting van inspirerende praktijkvoorbeelden, konden de deelnemers zelf aan de slag in reflectiegroepen. In deze reflectiegroepen wisselden telkens een 10-tal personen hun meningen uit over diverse thema s. De dag eindigde met een terugkoppeling over de reflectiegroepen door Dirk Verbist, kabinetsmedewerker van minister Bert Anciaux en Luc Ponet, inspecteur voor het DKO. Minister Vandenbroucke sloot de dag af met een toespraak. Het was een inspirerende dag waarin heel wat interessante zaken werden aangekaart. De input van de deelnemers was enorm, zo getuige dit verslagboek. De standpunten, voorstellen en knelpunten die de deelnemers in de verschillende reflectiegroepen geformuleerd hebben, zijn uit het leven gegrepen. Dat maakt de uitspraken die u in deze publicatie kan lezen, authentiek en dus ten zeerste relevant. Ze zijn echter wel gekleurd door een persoonlijke kijk op de dingen en een lokale context. Daardoor zijn ze niet te veralgemenen tot standpunten van hét deeltijds kunstonderwijs of dé amateurkunsten. We stelden met groot genoegen vast dat de positieve dynamiek die binnen de stuurgroep tot stand was gekomen ook aanwezig was bij de deelnemers en hopen van harte dat we in de toekomst nog vaak getuige mogen zijn van een dergelijke constructieve dialoog. Sandra Denis, Cultuur Lokaal Ingrid Leys, departement Onderwijs Kaat Peeters, Forum voor Amateurkunsten 3

4 Toespraak Guy Redig, kabinetschef van minister Bert Anciaux Dames en heren, Steeds meer jongeren en volwassenen in Vlaanderen beoefenen één of meer kunstvormen in hun vrije tijd. Het deeltijds kunstonderwijs en de amateurkunsten richten zich, elk op hun eigen manier, tot die actieve kunstbeoefenaar en zijn hierdoor vaak spilfiguren in het lokale culturele leven van een stad of gemeente. Maar waar kruisen hun paden nu precies? Hoe kunnen ze elkaars werking versterken en waar liggen de gemeenschappelijke uitdagingen? Vinden amateurkunstenaars de weg naar het deeltijds kunstonderwijs? Vinden leerlingen en afgestudeerden van het DKO de weg naar amateurkunsten? Waar vinden ze elkaar op die gemeenschappelijke uitdaging om de cultuurparticipatie te bevorderen? De amateurkunstensector omvat een zeer brede waaier van organisaties, individuele kunstenaars, netwerken en tijdelijke verbanden. Deze sector bevindt zich op het kruispunt van een kunstenbeleid en een sociaal-cultureel beleid. Hier ontmoeten gemeenschapsvorming en kunsteducatie elkaar. Met het decreet van 2000 hebben we de landelijke structuren grondig hervormd. Sindsdien kent elke kunstdiscipline zijn eigen, sterke, landelijke organisatie. In twee etappes hebben we deze ook financieel krachtiger gemaakt. Bij de start van het decreet en recent nog, in Het decreet op het lokaal cultuurbeleid heeft ook de amateurkunsten duidelijker in het lokaal vizier gebracht. Zij maken volop deel uit van vele cultuurbeleidsplannen. Bij de recente decreetswijziging hebben we ook de cultuurcentra meer uitgedaagd om stevige en actieve banden 4

5 aan te gaan met de amateurkunsten. Het aantal amateurkunstenaars en verenigingen zit onmiskenbaar in de lift. Iedereen moet de kans krijgen zich via kunstbeoefening en -beleving te ontplooien en creatieve vermogens aan te scherpen. Zowel amateurkunsten als deeltijds kunstonderwijs streven dit na. Het feit dat deze twee zo dicht bij elkaar liggen, is niet zo vreemd. Het gaat om vrije tijd, om actieve kunstbeoefening en dikwijls om veel goesting. Gelukkig maar. In beide sectoren wordt ook geleerd. In het DKO eerder formeel, in de amateurkunsten eerder informeel. Heel wat jongeren leren in de fanfare of de harmonie een instrument bespelen en soms zelfs noten lezen. Tal van amateurpopmuzikanten oefenen op eigen kracht op hun instrument. De theorie halen ze van het internet, de rest is zweten en oefenen, vooral veel oefenen. De jongste jaren groeiden er vele spontane initiatieven die een brug wilden leggen tussen de amateurkunsten en het deeltijds kunstonderwijs. Er wordt op heel veel vlakken samengewerkt. Ik denk aan de medewerking bij examens, het rekruteren van spelers, de vorming van leden, instrumentale begeleiding, gebruik van infrastructuur, samen opzetten van tentoonstellingen en concerten, publiciteit maken voor elkaar, gezamenlijke tornooien, stages, gezamenlijke projectaanvraag (bv. dirigentenopleiding), en zomeer. Hierdoor stappen we stilaan af van een houding waarin beide sectoren argwanend naar elkaar kijken: de ene met een omhoog gestoken neus, de andere met een calimero-gevoel. De realiteit op het terrein verplicht ons gelukkig om ook beleidsmatig verder te denken. Het herwonnen zelfvertrouwen van de amateurkunstensector en de groeiende drang binnen het deeltijds kunstonderwijs om de deuren open te gooien, kunnen alleen maar tot meer en beter leiden. Dit positief élan is het gevolg van een aantal evoluties binnen het brede cultuurveld. Traditionele structuren, organisatievormen en methodes kwamen soms onder druk te staan en werden aangevuld met nieuwe vormen. In de amateurkunstensector heeft dit alvast tot een veel grotere diversiteit geleid. De maatschappelijke appreciatie voor een veel breder kunst- en cultuurbegrip, heeft ook in onze sector zijn sporen nagelaten. Vele initiatieven borrelden spontaan op en de overheid gaf er sinds het begin van deze eeuw steeds meer kansen aan. Zo gaat dat meestal in het sociaal-cultureel werk, waartoe de amateurkunsten behoren: spontaan, van onderuit, met een overheid die koestert, stimuleert en duurzaam maakt. Ik besef maar al te goed dat het structureel opnemen van nieuwe tendensen in het deeltijds kunstonderwijs niet op dezelfde spontane manier kan verlopen. Deze sector is veel sterker gestructureerd en hoe sterker de structuren, hoe groter - tussen droom en daad - het aantal praktische bezwaren is. Dames en heren, Er wachten ons enkele belangrijke uitdagingen. Ik noem er maar enkele, maar ik ben er zeker van dat er vandaag nog andere aan bod zullen komen. Uit een onderzoek naar alternatieve kunstopleidingen, leidde professor Elias in 2002 af dat er in Vlaanderen niet minder dan alternatieve kunstopleidingen bestaan, naast het deeltijds kunstonderwijs. Om het met een boutade te stellen: voor elk voltijds equivalent personeelslid in het kunstonderwijs is er een alternatieve opleiding, waaronder vele in de amateurkunsten. Op zich is hier niets mis mee: laat duizend bloemen bloeien. Het blijft ons echter verplichten om bij de eigen rol stil te staan. Zijn amateurkunsten en deeltijds kunstonderwijs in staat om snel genoeg in te spelen op nieuwe opleidingsvragen. Zijn de structuren altijd voldoende flexibel om niet enkel op nieuwe disciplines in te spelen, maar ook op nieuwe vormen van opleiding, ook vormen die minder gericht zijn op een diploma of een langdurend verenigingsengagement. Kunnen sommige amateurkunstenorganisaties ook niet wat leren van projecten binnen het deeltijds kunstonderwijs om ook jongere kinderen aan te trekken? Ik ben ervan overtuigd dat er vandaag in beide sectoren voldoende scherpe en open geesten rondlopen om sàmen op zoek te gaan naar nieuwe methodes en creatieve invalshoeken. Ik droom ook van meer dreadlocks in het deeltijds kunstonderwijs en de amateurkunsten. Ook in ons aanbod moeten interculturele kunstuitingen worden opgenomen. Dit geeft vele kansen om een zo divers mogelijke groep mensen van een zo divers mogelijk aanbod te laten proeven. En zo wordt opnieuw bevestigd dat kunst en cultuur de kweekvijvers kunnen zijn van interculturaliteit als een gewenste maatschappelijke realiteit. Heel wat nieuwe initiatieven en boeiende samenwerkingen worden ter plaatse geboren. Het lokaal cultuurbeleid speelt dus een belangrijke rol. Het gebeurt nog dikwijls dat de kunstbeoefening en -beleving in het DKO niet wordt gevolgd vanuit het gemeentelijk cultuurbeleid, maar vanuit het onderwijsbeleid. Daarom is het heel belangrijk dat directies van muziekscholen en dergelijke zich ook mee kunnen inschrijven in het cultuurbeleid, er mee over discussiëren en er mee aan bouwen, steeds vanuit de gemeenschappelijke doelstellingen om zoveel mogelijk mensen zo goed en intens mogelijk te laten genieten van kunstbeoefening en beleving. De cultuurbeleidscoördinator speelt hierin een belangrijke rol. Dames en heren, Tussen droom en daad komen vele werkgroepen een lange tijd samen. Zo gaat dat met hervormingen en afspraken over structuren. Ik ben zeer blij dat u intussen niet stilzit, dat er vele boeiende initiatieven zijn gegroeid. Ik kan u alleen maar blijven aanmoedigen om gebruik te maken van elkaars competenties, om infrastructuur te delen, om materiaal en instrumenten uit te wisselen, om gemeenschappelijke repetitie- en toonmomenten op te zetten en noem maar op. Kunst en cultuur zijn tere plantjes. Een te beperkt aantal handen doet ze verpieteren. Kunsteducatie gaat over veel meer dan over kennis of over technische vaardigheden. Het gaat ook om het stimuleren van de eigen creativiteit, over creatie, competentie, beoefening, beleving en zoveel meer. Het gaat om het mee boetseren aan het soort samenleving dat we willen. Die brede kijk maakt ook ruimte voor nieuwe dingen. Veel succes. Bert Anciaux Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel. 5

6 SITUATIESCHETS VAN DE SECTOREN AMATEURKUNSTEN, DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS EN LOKAAL CULTUURBELEID Amateurkunsten De situatieschets werd gebracht door: > Sandra Denis, Cultuur Lokaal > Ingrid Leys, departement Onderwijs > Kaat Peeters, Forum voor Amateurkunsten We beginnen met een schets van de amateurkunstensector in Vlaanderen. Hoe worden de amateurkunsten omschreven? In het decreet betreffende de amateurkunsten 1 vinden we de volgende definitie terug: Amateurkunsten: elke kunstvorm die in het kader van het sociaal-culturele gebeuren aan iedere burger de kans biedt om zich via kunstbeoefening en -beleving te ontplooien en zijn potentiële creatieve vermogens te ontwikkelen op vrijwillige basis en zonder beroepsmatige doeleinden. Onder deze definitie vallen heel wat beoefenaars. Amateurkunstenaars zijn diegenen die actief zijn in één van volgende disciplines: muziek beeldhouwen dans theater film fotografie zang multimedia DJ en schilderen schrijven 1 Decreet van 22 december

7 De participatiesurvey die in werd uitgevoerd door het steunpunt Re-Creatief Vlaanderen verstrekte verschillende gegevens over het profiel van de amateurkunstenaars. Uit de participatiesurvey blijkt dat maar liefst 25% van de Vlamingen een kunstzinnige hobby beoefent. In Vlaanderen betekent dit dus anderhalf miljoen amateurkunstenaars uit diverse sociale en culturele achtergronden. Vrouwen participeren iets meer dan mannen: 26% van de vrouwen en 24% van de mannen beoefent in de vrije tijd een kunstzinnige hobby. 2 Als we naar de scholingsgraad kijken, valt op dat van de respondenten die nog dagonderwijs volgen 53% met actieve kunstbeoefening bezig is. Dit cijfer benadert het cijfer van de beoefenaars tussen de 14 en 17 jaar. Verder kon worden geconcludeerd dat de participatie toeneemt naarmate de scholingsgraad hoger is. 53% volgt nog dagonderwijs 11% geen / LO vrouwen mannen 26% 24 % 47% 89% 74% 76 % 18% LSO 24% HSO Bij de onderverdeling in leeftijdsgroepen stellen we vast dat de participatie afneemt naarmate men ouder wordt. In de leeftijdscategorie van de jarigen beoefent maar liefst 52% een kunstzinnige hobby. In de leeftijdscategorie is dit nog 14%. 36% HO 82% 76% jarigen jarigen 64% 52% 32% 48% 68% De spreiding over de disciplines is als volgt: jarigen jarigen 10,00% 9,00% 23% jarigen 77% 21% 79% 8,00% 7,00% 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% dans 5,50 % schilderen 8,00 % schrijven 6,50 % beeldhouwen 2,60 % zingen 7,40 % toneel 1,90 % muziek 8,30 % fotografie 7,80 % 14% 1,00% 0,00% 86% Disciplines worden regelmatig gecombineerd. Zang wordt bv. vaak gecombineerd met muziek; mensen die schrijven zijn ook vaak met schilderen bezig. De top 5 van deze cumulatieve participatie is als volgt: > Beeldhouwen met schilderen: 50% > Zingen met muziek: 39,7% > Muziek met zingen: 37,2% > Schrijven met schilderen: 35,2% > Schrijven met muziek: 32,6% 2 De vraag in het onderzoek werd als volgt gesteld: Hieronder vindt u een lijst met een aantal soorten kunstzinnige hobby s. Kan u telkens aangeven of u die de voorbije 6 maanden heeft beoefend of niet? 7

8 Beleid en structuur De amateurkunstensector wordt op Vlaams niveau ondersteund door het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen. De sector is echter niet in één domein te vatten. De amateurkunstensector bevindt zich evengoed op een snijlijn met het jeugdwerk (cfr. het bereik van een groot aandeel jongeren), erfgoed (binnen de amateurkunsten worden verschillende vormen van erfgoed levend gehouden; we denken hierbij bv. aan volksdans, vertelkunst ), samenlevingsopbouw (cfr. community arts) en de kunsten. Afgelopen jaren is de sector sterk veranderd. In het jaar 1999 telde de amateurkunstensector nog 21 landelijke organisaties die een subsidie ontvingen. Deze 21 verenigingen ondersteunden in totaal actieve groepen. Met het decreet van 22 december 2000 veranderde de sector grondig. Belangrijke uitgangspunten van het decreet waren de ontzuiling en verdere professionalisering van de sector. De erkende organisaties werken sindsdien met beleidsplannen en krijgen op basis hiervan een subsidie-enveloppe voor een periode van 5 jaar. Het decreet van 22 december 2000 erkent en subsidieert één landelijke amateurkunstenorganisatie per kunstdiscipline of deeldiscipline. Deze disciplines zijn theater, dans, beeldende kunst, muziek (instrumentale, vocale, lichte en volksmuziek), beeld en letteren. De amateurkunstensector is bijgevolg door de Vlaamse overheid gestructureerd in negen landelijke, pluralistische amateurkunstenorganisaties. Eén per kunstdiscipline of subdiscipline. De landelijke amateurkunstenorganisaties zijn: Beeldende kunst Instrumentale muziek Kunstwerk[t] vzw Vlamo vzw Bijlokekaai 7C, 9000 Gent Bijlokekaai 8, 9000 Gent [t] 09/ [t] 09/ [e] info@kunstwerkt.be [e] secretariaat@vlamo.be [w] [w] Vocale muziek Koor&Stem vzw Huis voor de Amateurkunsten Zirkstraat 36, 2000 Antwerpen [t] 03/ [e] info@koorenstem.be [w] Theater Opendoek vzw Huis voor de Amateurkunsten Zirkstraat 36, 2000 Antwerpen [t] 03/ [e] secretariaat@opendoek-vzw.be [w] Folk en Jazz Muziekmozaïek vzw Wijngaardstraat 5, 1755 Gooik [t] 02/ [e] info@muzmoz.be [w] Dans Danspunt vzw Abrahamstraat 13, 9000 Gent [t] 09/ [e] info@danspunt.be [w] Beeldcultuur Centrum voor Beeldexpressie vzw Stationsstraat Geel [t] 03/ [e] sec@beeldexpressie.be [w] Lichte muziek Poppunt vzw Bloemenstraat Brussel [t] 02/ [e] info@poppunt.be [w] Letteren Creatief Schrijven vzw Huis voor de Amateurkunsten Zirkstraat 36, 2000 Antwerpen [t] 03/ [e] info@creatiefschrijven.be [w] Om door de Vlaamse overheid als organisatie voor amateurkunsten erkend te zijn, moeten deze organisaties: > een werking hebben met een landelijk karakter > over één centraal secretariaat en één personeelskader beschikken > een open documentatie- en/of informatiecentrum realiseren > een communicatieplan realiseren, met als doelgroep de beoefenaars van de kunstdiscipline of deeldiscipline, om de uitstraling en de kwaliteit van de kunstdiscipline te verhogen > documentatie- en werkmaterialen ontwikkelen en/of aanbieden > opleidingscursussen en publieksgerichte evenementen organiseren > samenwerken met de andere organisaties > overleg plegen en afspraken maken met belendende sectoren > artistieke, organisatorische en technische begeleidingen geven > een kwaliteitsbeleid uitbouwen > een product- of procesgerichte vernieuwing en/of verbreding ontwikkelen > een doelgroepenbeleid ontwikkelen > een internationale werking ontplooien De landelijke amateurkunstenorganisaties hebben een groot bereik. 3 Organisatie Aantal aangesloten groepen Centrum voor Beeldexpressie Creatief Schrijven Danspunt Koor & Stem Kunstwerk[t] Muziekmozaïek Opendoek Poppunt Vlamo Aantal individuele leden/geregistreerde geïnteresseerden 4 3 Uit de gegevensverzameling Omdat niet alle organisaties met lidmaatschappen werken, wordt hier ook de term geregistreerde geïnteresseerden gebruikt. 8

9 Het aanbod van de landelijke amateurkunstenorganisaties is zeer rijk en divers. Het zijn stuk voor stuk informatiecentra voor alle beoefenaars. Per discipline of deeldiscipline is er een uiterst informatieve website en worden gespecialiseerde tijdschriften uitgegeven. Verschillende organisaties hebben een open documentatiecentrum waar men onder meer repertoire-advies kan krijgen. Er worden documentatie-en werkmaterialen ontwikkeld en de sector organiseert publieksgerichte evenementen en festivals. Men kan zich met elkaar meten in diverse wedstrijden, bv. voor verschillende muziekdisciplines, het Koninklijk Landjuweel, Talens Palet, Dansjuweel Beoefenaars kunnen artistieke, organisatorische en technische begeleidingen krijgen, zoals bv. productieleiding, stemtraining, digitale beeldbewerking, cameravaardigheden, geluidstechniek, stemvorming, gehoortraining En er zijn de masterclasses voor bv. jazz of de schrijfdocentenopleiding. Met regelmaat worden vernieuwende projecten opgezet en de internationale werking wordt volop verder uitgebouwd. Binnen de sector worden tal van cross-disciplinaire initiatieven genomen en via een gericht doelgroepenbeleid zorgt de sector ervoor dat echt iedereen aan bod komt. Amateurkunstenaars krijgen via de negen organisaties volop speel- en expositiekansen en kunnen hun activiteiten bekend maken in binnen-en buitenland. Bij verschillende organisaties worden materialen ter beschikking gesteld bv. sokkels en kaders gratis te ontlenen bij Kunstwerk[t] - en iedereen kan terecht voor aangepaste verzekeringspakketten. Kris Dewitte Vera Cammaer Yves Hellem Katrijn Van Giel Jan van der Plas Jos L Knaepen Christof Ketels Heartwork Albinodesign Marijke Van Eyck Fré Feyfer Hans Verdoo IPS Creation Daniel de Kievith 9

10 Het Forum voor Amateurkunsten treedt op als overlegcentrum en belangenbehartiger van de negen landelijke amateurkunstenorganisaties. Het Forum stimuleert het overleg, coördineert de samenwerking en bevordert de uitstraling van de amateurkunstensector in Vlaanderen. Het Forum ontwikkelde onder meer een online subsidiewijzer voor alle disciplines met een overzicht van de subsidiemogelijkheden op provinciaal, Vlaams en internationaal niveau. Het Forum voor Amateurkunsten is organisator van het landelijk evenement Week van de Amateurkunsten dat in 2008 aan haar dertiende editie toe is. In 2007 kende dit evenement een deelname van 181 gemeenten en de lokale coördinatoren wisten meer dan activiteiten op de agenda te plaatsen. De amateurkunstensector krijgt ook steun van de verschillende provincies. De provincies geven ondersteuning aan groepen en individuele amateurkunstenaars voor initiatieven met een bovenlokaal belang. De subsidiëring gebeurt veelal op basis van klasseringstoernooien. Tussen de negen landelijke amateurkunstenorganisaties en het deeltijds kunstonderwijs is al veel wisselwerking tot stand gebracht. Zo is de opleiding koordirectie en hafabradirectie een gezamenlijk initiatief van Vlamo, Koor&Stem, het deeltijds kunstonderwijs en het departement Onderwijs. In de academie van Poperinge wordt dit jaar binnen de afdeling Woord voor het eerst gewerkt met de door Opendoek ontwikkelde methodiek Selfmade. Onder impuls van Muziekmozaïek werden de eerste opleidingen volksmuziek georganiseerd binnen het DKO, die men op dit ogenblik reeds in acht academies kan volgen. Het Talens Palet, een nationale schilderswedstrijd voor niet-professionele kunstenaars, werd in 2005 als samenwerking tussen Kunstwerk[t] en Codibel georganiseerd. Voor de promotie van de Muzikantendag 2007 vonden Poppunt en Verdi elkaar. Meer tekst en uitleg over deze wisselwerking vind je bij het onderdeel synthese van de praktijkvoorbeelden. Deeltijds kunstonderwijs Het DKO in cijfers Het DKO telt 4 studierichtingen: Beeldende kunst, Muziek, Woordkunst en Dans. De studierichtingen Muziek, Woordkunst en Dans vallen onder de noemer podiumkunsten. Zo zijn er academies organiseren de opleiding Beeldende kunst. Concreet houdt dit in dat er in de meeste Vlaamse steden minstens 1 academie is. Er zijn 1250 vestigingsplaatsen of m.a.w. leslocaties. Deze leslocaties zijn vestigingsplaatsen in de gemeente van de hoofdinstelling of filialen in een andere gemeente. We kunnen dus concluderen dat het aanbod goed verspreid is. In Vlaanderen participeert 2,34% van de bevolking aan het DKO. Dit is uiteraard een momentopname: er wordt geen rekening gehouden met afgestudeerden. De provincie West-Vlaanderen is het meest DKO-minded (2,49%), dan volgen de provincies Antwerpen (2,48%), Limburg (2,37%), Oost-Vlaanderen (2,34%) en Vlaams-Brabant (1,94%). Vanaf het schooljaar is er een steile opmars van het aantal leerlingen waar te nemen. Dat schooljaar werden een aantal vernieuwingen in het DKO ingevoerd. Onder andere de richting jazz en lichte muziek verruimde het aanbod. De stijging in het aantal leerlingen is daardoor vooral voelbaar in de studierichting Muziek. Maar sinds datzelfde schooljaar is er ook een gevoelige stijging waarneembaar in de studierichting Dans. De verlaging van de instapleeftijd tot 6 jaar ligt zeker mee aan de basis van dit stijgende leerlingenaantal. De leerlingenpopulatie bestaat voor 76% uit jongeren en dus 24% uit volwassenen. Ongeveer dubbel zoveel vrouwen (66%) als mannen (34%) volgen DKO. In het schooljaar volgden 47% van de leerlingen de studierichting Muziek, 35% Beeldende kunst, 23% Woordkunst en 5% Dans. De meeste academies hebben ongeveer 500 leerlingen (moduswaarde). De gemiddelde schoolgrootte is echter 900 leerlingen. Deze cijfers zijn het gevolg van het feit dat er een aantal zeer grote academies zijn. Vorig schooljaar telde de grootste academie voor Beeldende kunst (Sint-Niklaas) 2649 leerlingen. De grootste academie voor Podiumkunsten (Lier) telde 3126 leerlingen. 10

11 Het totale budget dat door de Vlaamse overheid aan het DKO in 2006 werd toegekend, bedroeg 180,9 miljoen euro tegenover 106,9 miljoen euro in Dit is 1,9% van het totale onderwijsbudget. De Vlaamse overheid spendeert hiervan 90 % aan wedden voor het personeel (leerkrachten, directeur en administratief personeel) en 10 % aan werkingstoelagen en ICT-middelen. De gemeentes of het gemeenschapsonderwijs staan in voor de infrastructuur en voor bijkomend personeel (overwegend administratief personeel). De structuur van het opleidingsaanbod Vooraleer we overgaan tot het opleidingsaanbod, bekijken we kort de basisregelgeving van het DKO. Het onderwijsdecreet II is 17 jaar oud (dd. 31/07/1990). Daarin worden de grote krijtlijnen toegelicht, zoals de indeling in studierichtingen, zorgvuldig bestuur en normen en inschrijvingsgeld. Er zijn twee afzonderlijke organisatiebesluiten (dd. 31/07/1990), namelijk het besluit van de Vlaamse Regering over Beeldende Kunst enerzijds en het besluit van de Vlaamse Regering over Muziek, Woord en Dans anderzijds. Deze besluiten behandelen de uitvoering en uitwerking van het onderwijsdecreet II met betrekking tot het opleidingsaanbod, de toelatingsvoorwaarden en de berekeningswijze van de lesurenpakketten. Academies kunnen enkel die opleidingen organiseren die in deze regelgeving voorkomen, volgens de curricula die hiervoor uitgetekend zijn. Als zij andere opleidingen willen organiseren of nieuwe vakken willen introduceren, moeten zij dat aanvragen via een tijdelijk project (cf. infra). Zoals reeds vermeld, bestaat de structuur van het opleidingsaanbod uit 4 richtingen: Beeldende Kunst, Dans, Muziek en Woordkunst. Daarnaast heb je de indeling in graden: lagere graad (vanaf 6 of 8 jaar), middelbare graad (vanaf 12 jaar), hogere graad (vanaf 18 jaar in Beeldende kunst en vanaf 15 jaar in Muziek, Woordkunst en Dans) en de specialisatiegraad. De hogere graad en de specialisatiegraad in de studierichting Beeldende kunst is enkel voor volwassenen toegankelijk. In de lagere graad en middelbare graad wordt er soms een onderscheid gemaakt tussen jongeren en volwassenen. Een voorbeeld: vanaf het schooljaar starten in de lagere graad muziek de jongeren met 1 jaar Algemene Muzische Vorming, terwijl de volwassenen onmiddellijk beginnen met een instrument. De instapvoorwaarden zijn leeftijdsgebonden. De instapleeftijd voor Dans en Beeldende Kunst is 6 jaar, voor Muziek en Woordkunst is dit 8 jaar. De doorstromingsvoorwaarden zijn afhankelijk van leeftijd, geslaagd zijn voor de proeven en van de toelatingsperiode. Eén opleidingsonderdeel zullen we als voorbeeld verder toelichten: de middelbare graad Muziek. Leerlingen kunnen kiezen uit verschillende opleidingen, opties genaamd (zang, instrument, jazz en lichte muziek, muziektheorie). De optie bestaat uit 3 vakken: 1 uur instrument, 1 uur ensemble en 1 uur AMC. Welk instrument je kan volgen in het vak instrument, ligt vast in de organisatiebesluiten. In de instrumenten-top 10 staat piano ( leerlingen) al jaren ongeslagen op nummer 1. Daarna volgen gitaar ( leerlingen) en dwarsfluit (6.006 leerlingen) Dan volgen viool, slagwerk, klarinet, saxofoon, cello en trompet. Op nummer 10 staat de accordeon (1.150 leerlingen). De populariteit van sommige instrumenten is onderhevig aan trends, waarbij de media een belangrijke rol spelen. De plotse populariteit van accordeon zou een gevolg kunnen zijn van de Vlaamse preselecties van Eurosong voor kids, waar 2 jongens een nummer brachten op accordeon. De opleiding Beeldende Kunst voor volwassenen telt 29 opleidingen. Een paar voorbeelden: beeldhouwkunst, kunstambachten, smeden Tijdelijke projecten en link met het leerplichtonderwijs Elke academie kan een dossier indienen om een tijdelijk project aan te vragen en op die manier vernieuwing in het opleidingsaanbod te realiseren. Bij goedkeuring ontvangt de academie bijkomende middelen. Tijdelijke projecten zijn een manier om het door de regelgeving opgelegde instrumentarium uit te breiden met bv. volksinstrumenten of een nieuwe optie in hogere graad beeldende kunst (bv. schoenontwerpen). Academies kunnen via een tijdelijk project ook een totaal nieuwe opleiding organiseren, zoals de koor- en hafabradirigentenopleidingen. Daarmee spelen ze in op een vraag vanuit de amateurkunstensector. Daarnaast is er ook nog de aanpassing van opleidingen aan specifieke doelgroepen mogelijk, bv. aangepaste beeldende vorming voor leerlingen met een handicap. En dan heb je ook nog de organisatorische tijdelijke projecten. Daarbij brengt men bv. beeldende kunst en podiumkunsten samen in één instelling of er ontstaat een intergemeentelijke samenwerking (d.w.z. gemeentes organiseren in een bepaalde regio samen het DKO). Om de relatie met het leerplichtonderwijs te versterken zijn er tijdelijke projecten opgestart waarin academies samenwerken met scholen voor leerplichtonderwijs (tot nu toe voornamelijk basisonderwijs). Alleen al door de overlap in doelgroep is samenwerking tussen deze onderwijsniveaus een noodzaak. 18% van de leerlingen basisonderwijs en 10% van de leerlingen secundair onderwijs volgt deeltijds kunstonderwijs. Voorbeelden van deze samenwerking zijn het tijdelijke project nascholing en wisselwerking muzische vorming, waarbij leerkrachten basisonderwijs les krijgen van leerkrachten DKO en er tegelijkertijd ook leerkrachten DKO naar de basisscholen gaan om muzisch met de kinderen te werken. Een ander bijzonder initiatief is het tijdelijke project kunstinitiatie. De bedoeling is om d.m.v. kunst en cultuur het zelfbeeld van kansarme en allochtone jongeren te verhogen en zo hun risico op schoolse achterstand te verkleinen. Deze projecten worden georganiseerd door één of meer academies in samenwerking met basisscholen, een culturele organisatie (bv. cultuurcentrum) en een buurtgerichte organisatie (bv. wijkcomité). 11

12 Het deeltijds kunstonderwijs en de amateurkunsten in de context van het lokale cultuurbeleid Inwoners centraal Mechelen stelt een zeer ruim en divers cultuuraanbod ter beschikking. Met deze strategische doelstelling geeft Mechelen in haar cultuurbeleidsplan aan dat het haar ambitie is in te staan voor een kwalitatief en gevarieerd cultureel aanbod in de stad. Het plan geeft verder aan dat Mechelen, om deze doelstelling te realiseren, onder meer initiatieven zal steunen en organiseren die de zichtbaarheid van de amateurkunsten vergroten, zoals de Kunstvestdagen, Kunst in het Groot-Begijnhof, optredens van DKO-studenten jazz&lichte muziek in kunstencentrum nona, de Week van de Amateurkunsten en de DKO-dag. Het cultuurcentrum zal de amateurkunstenaars een helpende hand bieden, zo staat er ook, en hun artistiek proces een professionele feedback geven. Er komt ook een centrale database van amateurkunstenaars die door diverse organisatoren kan worden geraadpleegd. 5 Ook Eeklo zet in op de actieve kunstbeoefening. In het cultuurbeleidsplan heeft de stad opgenomen dat ze wil dat de inwoners actief meewerken aan het cultuurbeleid. In concreto betekent dit onder meer dat Eeklo het plaatselijke talent zal koesteren en kansen zal geven om creatief te zijn. Er worden mogelijkheden gezocht opdat kunstenaars met hun werk naar buiten kunnen treden: tentoonstellingsmogelijkheden in de academie voor beeldende kunsten en een concertbeleid van de academie voor Muziek en Woord. De stad zal haar academies verder uitbouwen en wil dat een publiek uit het hele Meetjesland hier terecht kan voor een kunstopleiding. 6 Voor Mechelen en Eeklo zijn de amateurkunstenaars belangrijk. Ze bouwen hun academies verder uit én zorgen er voor dat het amateurkunstenleven buiten de academies kan groeien en bloeien. Beide voorbeelden illustreren het uitgangspunt van deze tekst: het cultuurbeleid van de Vlaamse steden en gemeenten vertrekt niet van organisaties of instellingen, wel van de inwoners van een gemeente of stad en ze wil voor die inwoners haar doelstellingen bijvoorbeeld Iedereen moet de kans krijgen met kunst bezig te zijn - realiseren. De onderscheiden actoren diensten en instellingen - worden hiertoe ingezet. Voor de inwoners maakt het immers niet uit welke actor waarvoor instaat. Van belang is dat het aanbod er is. Academies, cultuur- en gemeenschapscentra, bibliotheken, kunstenorganisaties en verenigingen delen dezelfde doelstellingen: een bloeiend cultureel leven in de stad of de gemeente. Mechelen is een stad met inwoners. In deze stad vinden we een Cultuurcentrum categorie A, een Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, het Stedelijk Conservatorium, het Instituut voor Kunst en Ambacht en de Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn. De academie telt leerlingen Mechelen - Evolutie studierichtingen Mechelen - Leerlingen naar leeftijd en geslacht DKO Leerlingen Beeldende kunst Muziek Woord Dans Schooljaar vrouwen mannen 0 Jongeren (6-17j) Volwassenen (vanaf 18j) Totaal Binnen de amateurkunstensector herbergt de stad minstens volgende groepen en individuele kunstenaars: Muziek Kon. Harmonie Mechelen KV Mechelen supportesharmonie Servus-Oostenrijkvereniging Jeugd en Muziek Mechelen Koninklijke Muziekkapel van de Mechelse Politie (harmonie) Mechels Harmonie Orkest (harmonie) KH Arsenaal (harmonie) Mechels Senioren Orkest (orkest) KH Musina (harmonie) Mechels Kamerorkest (ensemble) Stedelijke beiaardconcerten Tri Sayang: Jazz 5 Stad Mechelen, Cultuurbeleidsplan Mechelen Stad Eeklo, Geïntegreerd cultuurbeleidsplan

13 Theater t Echt Mechels theater Vzw De Moedertaal Theater Korenmarkt Het Firmament thuis voor figurentheater Kon. Toneelvereniging Jong maar moedig Toneelvereniging Rust Roest Kon. Mechels Toneelverbond Beeldende kunsten Kon. Lucasgilde Galerij van de Hobby De Grijze Panters Academie Plus Drie Culturele Kring Hof Van Villers Maandagatelier Lichte muziek Geregistreerd bij Poppunt : 36 bands 150 bandleden 12 muzikanten 25 DJ s Dans De Harlekijntjes (Vlaamse volksdans) Hopsenioorkens (Vlaamse volksdans) Korneel (Vlaamse volksdans) t Pioentje - Salmagundi (Israëlische, Balkan- en andere Europese volksdans) VVKB (Vlaamse volksdans) Pittige Muisjes (seniorendans) Mechelse dansklub Medak Dansschool Devos Mechelse Balletstudio Foto en film Kon. Mechelse Fotokring Kon. Mecina (film) Fotoclub Smile Zefoda K.F.K.M. Klankfilmclub Mechelen Film- en videoclub Mechelen Filmhuis Mechelen TYL-GABTON-ELOQUENTIA film en acteursvereniging Fotokollectief Kritika Schrijven Write his(s)tory voor iedereen met een passie voor schrijven 83 schrijvers gekend bij Creatief Schrijven Zang Sint- Lambertuskoor Mechels Kathedraalkoor Ter Hertkoor, Gemengd koor, Volwassenenkoor Scala Vocale, Gemengd koor, Volwassenenkoor Onze-Lieve-Vrouwkoor, Gemengd koor, Volwassenenkoor Koraal, Gelijkstemmig koor, Jeugdkoor Kolor, Gelijkstemmig koor, Kinderkoor De Dijlezangers, Gemengd koor, Seniorenkoor Viermaliks, vocaal ensemble Voeg hier nog eens alle verenigingen en groepen toe die we (nog) niet kennen én tal van niet-georganiseerde kunstenaars. De veelheid en verscheidenheid valt hierbij op. Bovendien kunnen we stellen dat de personen die les volgen aan het DKO ook amateurkunstenaars zijn. Eeklo is een stad met inwoners. In deze stad bevinden zich het Cultuurcentrum De Herbakker (categorie B), de Stedelijke academie voor Muziek en Woord, de Stedelijke academie voor schone kunsten en het Muziekcentrum N9/ Driewerf Hoera. De academie telt 2063 leerlingen Eeklo - Evolutie studierichtingen Eeklo- Leerlingen naar leeftijd en geslacht DKO Leerlingen Schooljaar Beeldende kunst Muziek Woord Jongeren (6-17j) Volwassenen (vanaf 18j) 788 Totaal vrouwen mannen 13

14 Binnen de amateurkunstensector herbergt de stad minstens volgende groepen en individuele kunstenaars: Theater Toneelvereniging Excelsior EETEGE (Eekloos toneelgezelschap) EKTT Hermelijn Muziek Brass Consort Festiva (fanfare) KH Sint-Georges & Sint-Cecilia (harmonie) KH Amicitia (harmonie) Duo Romanta Jeugd en Muziek Kamerorkest Divertimento Meetjesland koperensemble / herbakkersfanfare Seniorenorkest Eeklo Theodorakis-ensemble Lichte muziek Geregistreerd bij Poppunt: 8 bands 38 bandleden 5 muzikanten 7 DJ s Ace and the Jokers (rock) BARD (hiphop) The Hawaiian Astro Boys (neosurf) Tourist in Paradise (jazz, blues, funk) Dans Ann-Sophie Deweer vzw (moderne en hedendaagse dans) Dansschool S-pression - Eeklo (moderne en hedendaagse dans) Zang Gemengd Koor Oakland, Volwassenenkoor De Welgezinden, Gelijkstemmig koor, Volwassenenkoor, Mannenkoor Tweede couplet, Eeklo s kamerkoor, Gemengd koor Dameskoor Oxalis Mesa-koor / Okra-koor Moderato, seniorenkoor Sint-Gregorius, mannenkoor Schrijven 15 schrijvers gekend bij Creatief Schrijven Beeldende kunsten De Vlaamse houtsnijdersgilde Kunstkring Artibus Foto en film Fotoclub Balgerhoeke Vzw Kon. Filmclub Meetjesland Voeg hier nog eens alle verenigingen en groepen toe die we (nog) niet kennen én tal van niet-georganiseerde kunstenaars. Ook hier kunnen we stellen dat de personen die les volgen aan het DKO evengoed amateurkunstenaars zijn. Een integraal lokaal cultuurbeleid In 2007 traden de nieuwe gemeenteraden en schepencolleges aan. Tijd voor de gemeentebesturen om het beleid van de komende jaren uit te tekenen en de voornemens in strategische plannen te gieten, de cultuurbeleidsplannen. De opmaak van een cultuurbeleidsplan is geen verplichting, maar ongeveer 2/3de van de gemeenten in Vlaanderen maakten er een op voor deze legislatuur. Vanuit de specifieke context van de gemeente wordt hierin beschreven waar het gemeentebestuur met betrekking tot cultuur in 2013 wil staan. Er werd daarom eerst een round-up gemaakt van het bestaande beleid, met een oplijsting van de sterke en de zwakke punten, en de maatschappelijke trends en gebeurtenissen of opportuniteiten die een impact zouden kunnen hebben op het toekomstige beleid. Deze context gaf voeding aan de beleidskeuzes die de gemeenten zich stellen, de strategische doelstellingen. Een stad met vele kansarmen zal dit gegeven wellicht meenemen in haar keuzes, terwijl het eerder landelijke karakter van een andere gemeente, met verspreide woonkernen, aanleiding zal geven tot andere prioriteiten. De doelstellingen van het cultuurbeleidsplan gelden voor de hele gemeente en voor alle culturele actoren die er zich in bewegen. Wil een gemeente dat er niet alleen in het centrum, maar ook in de deelgemeenten een aanbod en mogelijkheden moeten zijn om aan cultuur te doen, dan heeft dit gevolgen voor de werking van alle gemeentelijke culturele diensten en instellingen. Er zullen uitleenposten komen van de bibliotheek in verschillende deelgemeenten, locatieprojecten van het cultuurcentrum, wijkafdelingen van de academie voor muziek en woord, gespreide projecten die amateurkunstenaars samenbrengen. Het realiseren van de doelstelling is een bekommernis van alle actoren. Alle initiatieven haken in elkaar om samen de doelstellingen te bereiken. In beleidsjargon heet dit: integraal cultuurbeleid. Mogelijkheden scheppen zodat iedereen kan deelnemen aan kunst Cultuurbeleid kan vele doelstellingen nastreven. Naast de decentralisatie van hierboven kan de gemeente al dan niet kiezen voor het vormgeven van de culturele biografie van de gemeente door het erfgoed in kaart te brengen, voor het werken aan de gemeenschapsvorming door inwoners intensief te betrekken bij de uitwerking van projecten, voor het positioneren van de stad als centrum van cultuur en informatie in de regio, voor een sterk artistiek aanbod enz. Een doelstelling die in de meeste cultuurbeleidsplannen voorkomt is participatie : iedereen in de gemeente moet de kans krijgen om deel te nemen aan het culturele en zo ook aan het maatschappelijke leven. De gemeenten gaan hierbij voor een gevarieerd aanbod. Smaken en voorkeuren verschillen. Hoe groter de keuze, hoe groter de kans dat meer mensen zich op een of andere manier aangesproken 14

15 voelen. Met andere woorden: een aanbod met moeilijke dingen voor de één en leute voor de ander. Participatie is echter niet alleen een kwestie van aanbod. Deelnemen wordt al eens bemoeilijkt of verhinderd door allerlei drempels. Naast zich niet in het aanbod herkennen kunnen kostprijs, het sociale netwerk, tijd, leeftijd, gezinssituatie, te weinig of te weinig aangepaste informatie en communicatie participatie belemmeren. Beleid is er dan ook op gericht om deze drempels zo veel mogelijk weg te werken. Cultuurcentra bijvoorbeeld zullen letterlijk zelf de drempel van hun gebouw oversteken en activiteiten laten plaats vinden buiten hun muren, waardoor cultuur aanwezig kan zijn in de directe leefomgeving van de inwoners. Voor specifieke doelgroepen mensen in armoede, met een andere etnisch-culturele achtergrond worden bijvoorbeeld participatieprojecten opgezet. Niet alleen cultuurcentra organiseren deze, ook in bibliotheken, musea, academies enz lopen dergelijke projecten. Een participatiebeleid zal ook kansen tot creëren willen scheppen. Inwoners kunnen beter creatief zijn als ze terecht kunnen in ateliers om hun kunstwerken te maken en tentoonstellingsruimten om het te presenteren. Goed uitgeruste repetitieruimten zijn dan weer van belang voor muzikanten, naast promotionele en financiële ondersteuning. Gemeenten willen verder ruimte geven aan verenigingen. Er gaat immers een enorme kracht uit van het samen je hobby kunnen beleven. De gemeenten (via de cultuurdiensten, de cultuur- en gemeenschapscentra) zetten er op in om hier de randvoorwaarden voor te scheppen. Steden en gemeenten vinden het ook belangrijk dat er vele mogelijkheden zijn om kunst te leren. Ze richten deeltijds kunstonderwijs in. Ze ondersteunen andere vormingsmogelijkheden, georganiseerd vanuit de amateurkunsten, de educatieve werkingen van cultuurcentra en musea, het jeugdhuis, een muziekcentrum enz. Actieve kunstbeoefenaars zijn niet over één kam te scheren. Elk zoekt zijn eigen ding. Hoe gevarieerder het aanbod is, des te meer kans dat er iets tussen zit op maat. Muziek leren spelen of leren schilderen in de academie of in de amateurkunstenvereniging? De kunstenaar in spe heeft geluk als beide mogelijkheden er zijn, en hij naar eigen ambitie en interesses zíjn weg kan kiezen. Poppunt inventariseerde in 2006 de popeducatie-mogelijkheden in Vlaanderen 7. De verschillende mogelijkheden werden in kaart gebracht en beschreven. De analyse bevat ook een screening van de popeducatie-actoren op 9 paramaters: gaat het om individueel onderricht dan wel om groepslessen, in welke mate ligt de focus op de technische beheersing van het muziekinstrument, wat is de duur van het engagement dat wordt gevraagd, leidt de opleiding mogelijks tot een professioneel niveau of niet, zijn er evaluaties, hoeveel aandacht gaat er naar de theorie, hoe sterk wordt de eigen creatie gestimuleerd, wordt er aandacht besteed aan de zakelijke kanten van het muzikant-zijn of niet, en in welke mate krijgt de leerling inspraak in wat wordt aangeleerd. Voor de verschillende popeducatie-actoren werd aangegeven waar de klemtonen liggen en waar er minder aandacht naar toe gaat. Conclusie was dat wie een instrument perfect wil leren beheersen, een stevige theoretische basis en individuele lessen wil, best kiest voor een opleiding in een muziekacademie. Dat zijn hun sterke kanten. De muziekcentra kenmerken zich door de aandacht voor creatie, de vraaggestuurde aanpak en de aandacht voor de zakelijke aspecten. popeducatie in het DKO en in de muziekcentra Vraaggestuurd (repertoire) Zakelijkheid Individueel Instrument beheersing Langdurig Vraaggestuurd (repertoire) Zakelijkheid Individueel Instrument beheersing Langdurig Creatie Tot prof niveau Creatie Tot prof niveau Theorie Met examens (verplichte groei) Theorie Met examens (verplichte groei) 7 Vastesaeger T. en V. Stadeus, Popeducatie in Vlaanderen. Een veldanalyse, onuitgegeven rapport, Poppunt, 31/05/

16 Leren in en door de kunst De verschillen tussen een kunstopleiding in het deeltijds kunstonderwijs, de amateurkunstensector en andere aanbieders, zoals bijvoorbeeld kunsteducatieve organisaties, liggen ook in de doelstellingen die de onderscheiden sectoren kenmerken. Ze bieden alle leeractiviteiten aan waarbij kunst betrokken is. Maar bij de ene is het verwerven van kennis en vaardigheden in de kunst het hoofddoel, bij andere wordt kunst eerder ingezet als een middel tot persoonlijke of maatschappelijke ontwikkeling. Leren door de kunst, om de persoon te ontplooien, of om sociale en maatschappelijke vaardigheden te ontwikkelen. 8 algemene doelstellingen LEREN IN DE KUNST culturele competentie LEREN DOOR DE KUNST persoonlijke ontwikkeling maatsch. ontwikkeling concrete doelstellingen (vbn.) vaardigheden (v) attitudes (a) kennis (k) v/a/k v/a/k gedrag voorkeuren ervaringen op een beeldende manier weergeven genieten van een voor hen bestemd aanbod openstaan voor muziek uit verschillende tijden, landen, culturen audiovisuele informatie herkennen, onderzoeken vergelijken Genieten van muzisch handelen expressiemogelijkheden vergroten Spelvormen in maatschappelijke context hanteren In het deeltijds kunstonderwijs ligt de klemtoon doorgaans op het leren in de kunst. Leerlingen komen naar de zangles om te leren zingen en wie les volgt aan een academie voor beeldende kunst leert beeldend vormgeven. De leerling verwerft kennis over materiaal, technieken, genres, kunstenaars, kunstwerken enz. Attitudes die leerlingen zich hierbij eigen maken zijn: genieten, plezier beleven aan het kijken, het luisteren, op een nieuwe manier waarnemen. Men ontwikkelt ook voorkeuren en interesses: openstaan voor kunst, belang hechten aan kunstzinnige ervaringen. Andere aanbieders beogen soms vooral een meer algemene sociale en cognitieve ontwikkeling van de persoon. Het creatieve denken of het zelfwaardegevoel zijn doelstellingen van het leerproces. En nog andere willen vooral de openheid voor het/de andere, voor andere groepen en culturen stimuleren, of de onderlinge verbondenheid van een groep versterken. De maatschappelijke ontwikkeling is de doelstelling van deze leeractiviteiten. Er is geen strikte scheiding te maken tussen leren in en door de kunst. In alle leerprocessen komen alle elementen wel aan bod. Het verschil in uitgangspunten is echter essentieel, en voor een goed begrip van de verschillende sectoren is het belangrijk deze mee in rekening te brengen. Naast een verschil in doelstellingen kan er ook verschil in leerstrategie bestaan. Sommige mensen leren vooral door zelf te doen: zelf musiceren, acteren, fotograferen, enz. (actieve leerstijl). Anderen hebben meer aan concreet ervaren, het beleven van kunstzinnige activiteiten (het receptief leren). En nog anderen leren vooral door over kunst en cultuur te reflecteren, te analyseren. Dit geeft volgend breed palet aan instap- en doorstroommogelijkheden binnen het veld van kunstopleiding en educatie. Inwoners kiezen die opleiding die het best bij hen past. En het is de blik van die inwoners die relevant is voor het lokale cultuurbeleid, dat dan ook zal inzetten op een rijk, gevarieerd en complementair aanbod. ACTIEF zelf doen, maken RECEPTIEF beleven, meemaken REFLECTIEF weten, denken leerstrategie actief receptief Doelstellingen reflectief actief receptief reflectief actief receptief reflectief actief receptief reflectief actief receptief reflectief actief receptief reflectief vaardigheden gedrag voorkeuren kennis vaardigheden attitudes kennis attitudes culturele competentie LEREN IN DE KUNST persoonlijke ontwikkeling vaardigheden attitudes kennis maatsch. ontwikkeling LEREN DOOR DE KUNST 8 Het schema werd ontwikkeld door Marc Van Mechelen, stafmedewerker Cultuur Lokaal. Zie ook De Braekeleer, J., Kunsteducatie in deeltijds kunstonderwijs, amateurkunsten en sociaal-cultureel werk. Verschillen en complementariteiten, In a-magazine, jg. 4, nr. 4, september 2003, p

17 De uitdagingen van cultuurparticipatie In het begin van deze tekst werd het reeds vermeld: het lokale cultuurbeleid wil integraal zijn. De doelstellingen die het bestuur zich stelt gelden voor alle gemeentelijke actoren. Soms zijn deze doelstellingen evident, sluiten ze nauw aan bij de bestaande werking. Andere doelstellingen houden een appèl in ten aanzien van de diensten en instellingen. Ze geven aandachtspunten aan waar tot dan toe misschien minder oog voor was en betekenen dan een stevige uitdaging. De participatie van zoveel mogelijk mensen aan cultuur is en blijft één van de belangrijkste uitdagingen voor het cultuurbeleid, voor de bibliotheken en de cultuurcentra, maar ook voor het deeltijds kunstonderwijs. In een aantal cultuurbeleidsplannen worden de academies expliciet betrokken bij deze beleidsuitdaging. En we vinden ook stimuli terug aan het adres van het verenigingsleven om hier aan mee te werken. Zo is er de uitdaging om de cultuurparticipatie te verbreden, het publiek en het gebruik te diversifiëren. Zo komen de meeste mensen naar de bib voor een boek. De bibliotheek heeft nochtans veel meer te bieden, en voor deze culturele instelling is het een uitdaging dat de bezoekers haar ook op een andere manier gaan gebruiken. Om zich te informeren bijvoorbeeld, zodat de participatie aangevuld, verbreed wordt. Deze uitdaging geldt ook voor het deeltijds kunstonderwijs. De school heeft wellicht meer te bieden dan enkel lessen, is doorgaans ook een huis waar via concerten met muziek in verschillende verschijningsvormen kan kennis worden gemaakt, en is wellicht ook een trefpunt van amateurs-muziekbeoefenaars. In welke mate maken de leerlingen gebruik van de verschillende mogelijkheden? Kan dat beter? Nog zo n participatie-uitdaging is de publieksvernieuwing. Het bereiken van publieksgroepen die nog niet deelnemen, met een klemtoon op moeilijk te bereiken doelgroepen, groepen voor wie zich de grootste (of meerdere) drempels stellen. Cultuurparticipatie-onderzoek heeft uitgewezen dat maar een beperkt en specifiek deel van de bevolking aan cultuur participeert. De uitdaging bestaat erin om dit te doorbreken en ook anderen aan te zetten om deel te nemen. Vragen die zich aandienen zijn onder meer: Wie bereiken we? Wie bereiken we niet? En hoe kunnen we bepaalde doelgroepen toch aanzetten om een kunstopleiding te volgen? Een derde facet van participatie is de verdieping van de participatie, de kwaliteit van de participatie verhogen, komen tot een meer bewust beleefde participatie. Wie meer weet over een bepaalde kunstdiscipline of het thema van een tentoonstelling zal meer kunnen genieten van het bezoek aan de tentoonstelling. En ook hier zijn er vragen te stellen: welke kansen bieden we aan onze leerlingen om dieper door te dringen in hun kunstdiscipline? En meer algemeen: wat kan onze bijdrage zijn om de kwaliteit van de participatie te verhogen? Amateurkunsten en DKO zijn geen eilanden in de gemeente, maar maken inherent deel uit van het gemeentelijke culturele leven. Samen en complementair staan zij in voor een breed aanbod aan mogelijkheden om aan actieve kunstbeoefening te doen. 17

18 Inspirerende praktijkvoorbeelden over de wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten Bij wijze van inspiratie werden enkele praktijkvoorbeelden gebracht. In de aanloop naar het symposium ontving het Forum voor Amateurkunsten uit diverse hoeken een vijftigtal voorbeelden. Het leeuwendeel van de ingestuurde praktijkvoorbeelden betrof muziek, maar we beginnen met WOORD: > Stalstudio (Vilvoorde). Een mooie samenwerking tussen de toneelklas en het amateurgezelschap Stalstudio. Leo Dewals, die ongeveer 40 jaar geleden de toneelklas oprichtte, startte met de afgestudeerde leerlingen een toneelgezelschap. Hij kreeg hiervoor van het stadsbestuur een zolderverdieping. Met eigen energie en middelen hebben de leden van de vzw, waarvan men slechts lid kan worden indien men leerling of oud-leerling is van de optie toneel van de Academie Vilvoorde, die ruimte omgetoverd tot een geheel met een theaterzaaltje, technische ruimte, een bar, kleedkamers, een lokaal voor receptie en vestiaire Stal heeft nu 3 producties per jaar waarin zowel studenten als afgestudeerden kunnen spelen. > In de academie van Poperinge is een vernieuwend project van start gegaan. Vanaf academiejaar wordt er gewerkt met de methodiek «Selfmade» die door OPENOEK is ontworpen en waarbij jongeren zelf alle beslissingen nemen, hierbij gestuurd door een coach. De leerlingengroep werkt gedurende een volledig schooljaar op basis van deze methodiek. Ze worden daarbij begeleid door een reguliere docent van de academie, die in functie van deze methodiek de rol van coach aanneemt. Er wordt gewerkt naar een toonmoment aan het eind van het schooljaar. Het werkproces kan op vraag van de jongeren herhaaldelijk onderbroken worden door vormingsessies rond specifieke thema s zoals multimedia, stemtraining, bewegingstheater, vormgeving Een van de doelstellingen van dit traject is de integratie van opgeleide jongeren in de theatergroepen uit de omstreek te bevorderen. > De huisregisseur van Toneel Heverlee, Peter Van Bouwel, was al even op zoek naar de gelegenheid om een coproductie op te zetten met jonge muzikanten om zo de brug te slaan naar de specifieke eisen van het muziektheater. Daarom deed hij beroep op de studenten van de klas begeleidingspraktijk van de academie voor de creatie, transcriptie en uitvoering van tangomuziek om samen met de acteurs en dansers van El Rumbo Tango de sfeer van Buenos Aires anno 1950 op te roepen. Jonge muzikanten krijgen zo de gelegenheid om los van het concertpodium te spelen; oog in oog met de dansers en overgeleverd aan de acteurs. Acteurs, die in dit geval moesten spelen, dansen en zingen weten zich gesteund en gedreven door de confrontatie met alle nieuwe medespelers. En Toneel Heverlee kan heel de indrukwekkende toneelmachine op gang trekken voor een nieuw samengesteld publiek dat bestaat uit theaterliefhebbers, sympathisanten van de muziekacademie en fans van de danswereld. Er is ook wisselwerking op heel wat andere terreinen. > Uit Roeselare kregen we een praktijkvoorbeeld binnen waarin men aangaf structureel samen te werken op verschillende vlakken: - zorgen dat de lessen van de academie aansluiten bij de repetities van de vereniging - het gedeeld gebruik van instrumentarium - het gedeeld gebruik van infrastructuur - het samen opzetten van podiumprojecten - stemscreening voor de lokale koren Ook de troeven van overleg kwamen we herhaaldelijk tegen in de praktijkvoorbeelden. > In Sint-Niklaas is er bv. een Raad van Advies voor de academie voor Muziek, Woord en Dans. Hierin komt een groep geïnteresseerden regelmatig samen om de werking van de academie te bespreken en af te stemmen op de lokale gemeenschap. De opdracht is expliciet om het stadsbestuur te adviseren over de academie. Impliciet draagt het regelmatig overleg ook bij tot de verstandhouding en wederzijdse informatieverstrekking tussen academie en verenigingen. Men vernoemt het regelmatig overleg en de openhartigheid van de communicatie hierbij als succesfactoren. > In Ieper komen binnen de cultuurraad 3 keer per jaar de orkesten uit de regio bijeen. Gelijkaardige bijeenkomsten zijn er ook voor de koren en de toneelverenigingen. De onderwerpen hierbij zijn: de kalender voor de komende maanden en jaren, partiturenproblematiek en de ondersteuning door de academie (bv. percussie- 18

19 instrumenten, cursussen koordirectie, publiciteit voor de verenigingen...). > In Tessenderlo kopen de harmoniees, de fanfare en de academie gezamenlijk partituren aan. De reeds bestaande afzonderlijke bibliotheken werden samengebracht. Er wordt overlegd over de aankopen om dubbels te vermijden. De gemeente geeft een structureel budget voor deze aankopen en schreef de middelen in in de begroting van de academie. > Bij de Hagelandse Academie is er ook een dergelijke samenwerking - De gezamenlijke aangifte van de SEMU- overeenkomst met betaling van de bijdrage van de verschillende muziekmaatschappijen door de stad Diest. - Het beschikbaar stellen van een jaarlijks budget door de stad voor aankoop van partituren, te gebruiken door alle aangesloten muziekverenigingen. - Het operationeel maken van een gezamenlijke bibliotheek van partituren (beheerd door de academie), onderling bruikbaar gesteld tussen de verschillende muziekverenigingen en online te raadplegen en te reserveren. - Tevens betaalt de stad Diest inschrijvingsgelden terug aan bepaalde leerlingen die lid zijn van een plaatselijke muziekvereniging. De cultuurbeleidscoördinator heeft in deze samenwerking een erg actieve rol. Dat samenwerking logisch is, bewijzen ook de volgende voorbeelden van MUZIEKverenigingen die samenwerken met academies en vice versa. > In Wuustwezel werken de vier muziekverenigingen al jaren samen op het vlak van organisatie van concerten en het bevorderen van het musiceren. Oorspronkelijk is alles begonnen met een jaarlijks Verbroederingsconcert. Maar stilaan werd ook de academie er meer bij betrokken om zodoende vooral jongeren meer aan te spreken om notenleer te volgen en daardoor het niveau van de verenigingen hogerop te brengen. Door muzikanten te vragen notenleer te volgen kreeg de academie meer leerlingen. Een stimulerende factor hierbij is dat de repetitie van het Jeugdorkest ook telt als samenspelklas. > In groot Beveren-Waas wil men de versnipperde jeugdwerking van de hafa-orkesten uit de polderdorpen bundelen tot één kwalitatief geheel met als streefdoel het aantal nieuwe musici lokaal behoorlijk aan te zwengelen en de uiteindelijke doorstroming van gevormde muzikanten naar de hafa s te bewerkstelligen. Er is dan ook een groep samenspel opgestart met alle leerlingen uit de omliggende polderdorpen en/of leden van de verschillende jeugdinitiatieven. Alle kinderen die een blaasinstrument of percussie bespelen kunnen deelnemen. Twee uur per week wordt gerepeteerd met deze jonge groep muzikanten. Het bestuur bestaat uit de dirigent, de directeur van de academie en per hafa twee vertegenwoordigers. In het verleden werd de academie meermaals bij manifestaties gevraagd de jeugdwerking van de verschillende hafa s te helpen ondersteunen en de rekrutering van blazers te verbeteren. Een gezamenlijk project leek alle partners beter dan vier à vijf versnipperde initiatieven. Succesfactoren zijn de hechtere samenwerking tussen de verenigingen onderling, de kwalitatieve begeleiding van de orkestleden en de doorstromingspolitiek naar de volwassenorkesten. Een valkuil is dat sommige besturen schrik hebben voor concurrentie. Zij moeten het initiatief blijvend ondersteunen en geduld oefenen om het beoogde resultaat te halen. > In Waregem vinden de klassen samenspel van de blazers plaats in de lokalen van de plaatselijke harmonie. Hierdoor kunnen ze ook gebruik maken van de algemene accomodatie. De cursus samenspel gaat hier vaak over in het jeugdorkest. Daarbij is de leerkracht en de dirigent dezelfde persoon. De leerlingen hoeven maar één uur te blijven, het tweede uur is niet van de academie. Men stelt vast dat de meeste leerlingen voor het sociale blijven. Dit is een belangrijke voedingsbodem voor de harmonie. > In Anzegem stelt de harmonie haar slagwerkinstrumenten ter beschikking van de lessen samenspel, om zodoende quasi nutteloze dubbele investeringen te voorkomen. Ook hier vinden we het aansluiten van de repetitie van de harmonie op de samenspelklas. Dit genereert een natuurlijke doorstroming naar de harmonie: als de muziekleraar aan de ouders vraagt of de leerling mag meespelen op concerten van de harmonie blijkt dit vaker een positieve reactie te hebben bij de ouders dan wanneer een bestuurslid van de harmonie dezelfde vraag stelt. > Leerlingen van de muziekacademie van Kontich van de middelbare graad volgen hun cursus samenspel binnen het jeugdorkest van de plaatselijke harmonie. Hiermee wil men de leerlingen kennis laten maken met het musiceren in een jeugdorkest en mogelijks een doorstroming van muzikanten naar het harmonieorkest stimuleren, zodat leerlingen niet na zovele jaren muziekschool te hebben gevolgd hun instrument in de kast zouden leggen. > In Nijlen, Wijnegem, Mortsel, Lier en diverse andere gemeenten krijgt men vrijstelling voor de les samenspel wanneer men actief lid is van een harmonie of fanfare. > In ondermeer Aalbeke en Grobbendonk vinden de lessen samenspel plaats in het repetitielokaal van orkest of harmonie. Handig hierbij is bv. dat het lokaal reeds voorzien is van stoelen in orkestformatie en statiefjes zodat de leerlingen dit niet nog eens zelf hoeven mee te brengen. > Wat perfect inspeelt op de wisselwerking, is de mogelijkheid die in meerdere academies geboden wordt om een opleiding koor- en hafabradirectie te volgen. In de academies van Waregem, Lier en Hasselt kan men terecht voor koordirectie; in de academies van Halle, Gentbrugge en Genk kan men Hafabradirectie volgen. Dit is telkens een samenwerking tussen de vermelde academies, Koor&Stem, Vlamo en verschillende koren en orkesten uit de regio s. Bedoeling is studenten praktijkervaring te laten opdoen door hen stage te laten lopen in de realiteit. De vraag kwam initieel van de hafabrasector. Er was een enorme nood aan degelijk opgeleide dirigenten. Daarom werd samengezeten met het Onderwijssecretariaat van de 19

20 Steden en Gemeenten, de inspectie, de hogescholen en Vlamo om dit tijdelijk project voor te bereiden en uit te werken. Er werd onmiddellijk besloten om er ook Koor&Stem bij te betrekken gezien er ook in de koorwereld een groot tekort is aan degelijk opgeleide dirigenten. Er zijn immers weinig studenten in de hogescholen die afstuderen voor koor- of hafabradirectie. Deze kiezen meer voor hoog gekwalificeerde koren of orkesten. Dit terwijl er steeds meer leerlingen zijn die een opleiding in een muziekacademie volgen en die lid zijn van een of meerdere koren of orkesten. Daardoor is ook de kwaliteit in vele minder hoog gekwalificeerde koren en orkesten gevoelig gestegen, waardoor er een groot tekort was aan degelijk opgeleide dirigenten. > In het Noord-Limburgs Instituut Kunstonderwijs richt de kunsteducatieve vzw Musica reeds jaren een compositiestage in tijdens de zomervakantie. Zij beschikken diverse dagen gratis over het volledige gebouw en alle piano s. In ruil mag de academie tijdens het schooljaar enkele workshops gebruiken van Musica. Zo kregen het vorige schooljaar de 6- en 7-jarigen een rondleiding in het Klankenbos van Musica. > Een groot succes is de opleiding volksmuziek, met zijn specifieke instrumenten zoals doedelzak, draailier, diatonisch harmonica, hommel maar ook folkgitaar, folkviool, folkzang e.a. Op dit ogenblik kan je volksmuziek volgen in de academies van Ieper, Blankenberge, Sint- Niklaas, Lebbeke, Schoten, Bornem, Gooik en Sint-Agatha- Berchem. De integratie van volksmuziek in het DKO gebeurde op initiatief van Muziekmozaïek, in 1998 in Gooik. Tot nu toe vallen deze opleidingen binnen de tijdelijke projecten van het DKO en hoopt men dat ze structureel zullen worden opgenomen. Alleen al binnen de zes officiële muziekacademies met een volksmuziekafdeling werden in 2007 zo n 450 leerlingen geteld. Het leeuwendeel daarvan volgt doedelzakles (138). Jarenlang was het aantal doedelzakspelers in Vlaanderen (net als het aantal muzikanten die een diatonische harmonica bespeelden) bij wijze van spreken op één hand te tellen, sinds goed 10 jaar is de populariteit van die instrumenten, mede door de degelijke DKO-opleidingen, enorm toegenomen. Op Nekka 2006 speelde de centrale gast, folkrockgroep Kadril, een nummer met zo n 150 vooral jonge doedelzakspelers. Dat zou 10 jaar geleden ondenkbaar zijn geweest. > Ook binnen DANS vinden we samenwerkingsprojecten. In Schoten bv. werkten de academie en een dansgroep samen aan een voorstelling met live muziek, onder de naam Mertens&Mertens. > Nog in Schoten heeft de academie een zeer groot aandeel in de jaarlijkse Week van de Amateurkunsten. De academie neemt hier zelf het initiatief en realiseerde tijdens deze week talrijke projecten in samenwerking met plaatselijke koren, dansverenigingen, de literaire kring, de lokale schilderskringen e.d. > In Wilrijk zette de Academie voor Schone Kunsten samen met haar oud-leerlingen een tentoonstelling op. Op die manier werd de band met de school en elkaar weer opgerakeld. Als succesfactoren schreef men hier dat de vraag vanuit verschillende organisaties is gekomen en de wijze waarop het project verder is uitgegroeid. Zo was er de samenwerking met het cultuurcentrum Nova-Kiel, waar de tentoonstelling tijdelijk werd ondergebracht. Tevens was er de samenwerking met de vzw. Talander, een gemeenschapshuis voor jonge mensen met ontwikkelingsproblemen waar het kunstzinnige een belangrijke plaats krijgt in het dagelijks leven. Dit initiatief werd gerealiseerd naar aanleiding van de verbouwing van het tehuis, waar de textielwerken in de nieuwe ruimten werden tentoongesteld. > Qua experimentele opleidingen is er ook het voorbeeld van de kunstacademie van Geraardsbergen die samen met Muziekmozaïek een workshop zal opzetten met als thema Muziek programmeren via pc. Dit om muzikanten in te wijden in de mogelijkheden van een paar computerprogramma s die handig kunnen zijn bij het componeren, uitschrijven en arrangeren van muziek. Samenwerking met het dagonderwijs moet toch ook even vermeld worden. Zo biedt de academie van Zottegem samen met verenigingen het project Samen Muziek Maken Geblazen aan voor de tweede en derde leerjaren uit het basisonderwijs. Een project om de aandacht te richten op harmonies en fanfares. In de klas worden liedjes aangeleerd en het ontstaan van de muziekvereniging uitgelegd. De leerlingen krijgen een lesfiche en liedjes en begeleiding staan op een bijgeleverde CD. Het project wordt afgerond met een slotmoment in het Stadstheater. Dit project is geïnspireerd door een project dat reeds succesvol werd opgezet in Nederland. Een moeilijkheid is het vinden van muzikanten die overdag beschikbaar zijn. Tot slot zijn er nog de vele producties waar door verenigingen en academie samen aan wordt gewerkt, zoals bv. de Zoetwaterprohms in Oud-heverlee, het kinderconcert Peter en de wolf in Halle, een opvoering van Carmina Burana in Lier en King Alberts Book in Ieper. Deze en meer praktijkvoorbeelden vindt u op 20

Vrijdag 30 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Vrijdag 30 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Vrijdag 30 maart 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Viering Koninklijke Harmonie Sint-Cecilia Tielrode Dames en heren Vandaag start de paasvakantie. Voor

Nadere informatie

Kunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties

Kunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties Kunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties 30 november Jos Thys Instellingen & Leerlingen Basisonderwijs & Deeltijds Kunstonderwijs Ine Vos CANON Cultuurcel Kunst- en cultuureducatie & beleid Beleidstraject

Nadere informatie

Niet-professionele kunstbeoefening: 9 kavels

Niet-professionele kunstbeoefening: 9 kavels Niet-professionele kunstbeoefening: 9 kavels Inleiding Niet-professionele kunstbeoefening zijn alle expressieve (kunst)uitingen die jongeren beleven en actief beoefenen in hun vrije tijd. We baseren ons

Nadere informatie

RESULTATEN ENQUÊTE FAMEUS FABULEUS BERCHEM

RESULTATEN ENQUÊTE FAMEUS FABULEUS BERCHEM RESULTATEN ENQUÊTE FAMEUS FABULEUS BERCHEM Een onderzoek uitgevoerd door Tine Gillis, Lisa Mets, Jordan Paxton, Roxanne Thielemans en Kato van Hoorick in naam van Fameus vzw en Karel de Grote Hogeschool

Nadere informatie

DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, JEUGD, SPORT, BRUSSELSE AANGELEGENHEDEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING,

DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, JEUGD, SPORT, BRUSSELSE AANGELEGENHEDEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING, Ministerieel besluit van 29 mei 2002 houdende vastlegging van de structuur van een gemeentelijk cultuurbeleidsplan, een beleidsplan van een bibliotheek en een beleidsplan van een cultuurcentrum DE VLAAMSE

Nadere informatie

In de eerste lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen drie doelgroepen: In de tweede lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen twee doelgroepen:

In de eerste lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen drie doelgroepen: In de tweede lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen twee doelgroepen: 5. Doelgroepen In de eerste lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen drie doelgroepen: Koren Zangers Geïnteresseerd publiek In de tweede lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen twee doelgroepen:

Nadere informatie

ADVIES Deeltijds kunstonderwijs

ADVIES Deeltijds kunstonderwijs ADVIES Deeltijds kunstonderwijs Op vrijdag 4 maart 2011 keurde de Vlaamse Regering Kunst verandert! goed, een conceptnota rond de inhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs (DKO). De Vlaamse

Nadere informatie

Het AK avonturenparcours Amateurkunsten in de beleveniseconomie Kaat Peeters

Het AK avonturenparcours Amateurkunsten in de beleveniseconomie Kaat Peeters Het AK avonturenparcours Amateurkunsten in de beleveniseconomie Kaat Peeters Amateurkunsten in de 21 ste eeuw Elk weekend kan je wel ergens in Vlaanderen te gast zijn op het vijftig- of zelfs honderdjarig

Nadere informatie

4. Samenwerking. 78 Hoofdstuk 6

4. Samenwerking. 78 Hoofdstuk 6 78 Hoofdstuk 6 Uiteraard combineren organisaties vaak verschillende vormen van cultuureducatie. 104 van de 440 organisaties die deze vraag invulden (23,6%) gaven aan elke vorm van cultuureducatie aan te

Nadere informatie

inschrijvingen kunstonderwijs

inschrijvingen kunstonderwijs inschrijvingen kunstonderwijs schooljaar 2015-2016 verantwoordelijk uitgever College van burgemeester en schepenen Stadionstraat 2 / 9190 Stekene stekene van nature actief foto: Martine Goossens Schone

Nadere informatie

& JEUGDMUZIEKATELIER OOSTKAMP BEELDENDE KUNST MUZIEK WOORDKUNST-DRAMA INFO LESSEN CON SERVA TORIUM ACADEMIE BRUGGE DKO

& JEUGDMUZIEKATELIER OOSTKAMP BEELDENDE KUNST MUZIEK WOORDKUNST-DRAMA INFO LESSEN CON SERVA TORIUM ACADEMIE BRUGGE DKO & JEUGDATELIER WOORDKUNST-DRAMA INFO LESSEN 2019-2020 CON SERVA TORIUM ACADEMIE WOORDKUNST - DRAMA Ontdek de vele mogelijkheden van de Kunstacademie Oostkamp. De Stedelijke Academie Brugge en het Stedelijk

Nadere informatie

Toespraak Sven Gatz Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel CultuurContentement Brussel, dinsdag 13 maart 2018.

Toespraak Sven Gatz Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel CultuurContentement Brussel, dinsdag 13 maart 2018. Toespraak Sven Gatz Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel CultuurContentement Brussel, dinsdag 13 maart 2018 Dames en heren, - Het wordt een interessant jaar! Het proces van de overdracht van de

Nadere informatie

Interview met minister Joke Schauvliege

Interview met minister Joke Schauvliege Interview met minister Joke Schauvliege over de rol en de toekomst van etnisch-culturele federaties in Vlaanderen. Dertien etnisch-cultureel diverse federaties zijn erkend binnen het sociaalcultureel werk.

Nadere informatie

Academies dag de. van

Academies dag de. van Academies dag de van Dag van de Academies provincie Antwerpen _Locatie desingel _Datum zaterdag 18 februari 2017 _Uur 11u tot 18u De Dag van de Academies is niet aan zijn proefstuk toe. De 2 overkoepelende

Nadere informatie

CONSERVATORIUM AAN ZEE

CONSERVATORIUM AAN ZEE CONSERVATORIUM AAN ZEE Geachte mevrouw, Geachte heer, Beste meisjes en jongens, Het Conservatorium van Oostende, het Conservatorium aan Zee, opgericht in 1849, is één van de oudste en meest gerespecteerde

Nadere informatie

DE KRACHT VAN MUZIEK, OOK IN UW GEMEENTE!

DE KRACHT VAN MUZIEK, OOK IN UW GEMEENTE! DE KRACHT VAN MUZIEK, OOK IN UW GEMEENTE! CIJFERS OVER DRIE LOKALE HELDEN-EDITIES HEEN Het project Lokale Helden heeft aangetoond dat niet-verenigde muzikanten en organisatoren ontbreken in het lokaal

Nadere informatie

5 november 2012. Vlaamse beleidsprioriteiten voor het lokaal cultuurbeleid

5 november 2012. Vlaamse beleidsprioriteiten voor het lokaal cultuurbeleid Vlaamse beleidsprioriteiten voor het lokaal cultuurbeleid Lokaal Cultuurbeleid: wetgevend kader Decreet van 6 juli 2012 betreffende het lokaal cultuurbeleid Besluit van de Vlaamse Regering van 26 oktober

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d.. AGENDA NR. Vul agendanr in. VOORSTEL Kunst- en cultuurbeleid Gennep De Kunst van Samen. Aan de Gemeenteraad

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d.. AGENDA NR. Vul agendanr in. VOORSTEL Kunst- en cultuurbeleid Gennep De Kunst van Samen. Aan de Gemeenteraad VOORSTEL Kunst- en cultuurbeleid Gennep 2016-2020 De Kunst van Samen. Geachte raad, Aan de Gemeenteraad VERGADERING GEMEENTERAAD d.d.. AGENDA NR. Vul agendanr in. Hierbij biedt ons college u het Kunst-

Nadere informatie

Besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten

Besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Datum 07/09/2007 [Gecoördineerde versie na de wijzigingen door het besluit van

Nadere informatie

1. Werkt(e) u op niveau van de kinderen reeds samen met een dagschool?

1. Werkt(e) u op niveau van de kinderen reeds samen met een dagschool? 1. Werkt(e) u op niveau van de kinderen reeds samen met een dagschool? = 63 = 5 Bevraging samenwerking DKO dagonderwijs (DKO) pagina 1 2. Werkt(e) u op niveau van de leerkrachten reeds samen met een dagschool?

Nadere informatie

Reglement projectsubsidies voor de realisatie van culturele projecten van bijzondere en gemeenschapsvormende aard

Reglement projectsubsidies voor de realisatie van culturele projecten van bijzondere en gemeenschapsvormende aard Reglement projectsubsidies voor de realisatie van culturele projecten van bijzondere en gemeenschapsvormende aard De raad, Gelet op het decreet d.d. 13 juli 2001 houdende het stimuleren van een kwalitatief

Nadere informatie

IDENTIFICATIEFICHE CULTURELE VERENIGING

IDENTIFICATIEFICHE CULTURELE VERENIGING IDENTIFICATIEFICHE CULTURELE VERENIGING Periode: 1 januari 2018 tot en met 31 december 2018 > indienen vóór 31 maart 2019 Gegevens vereniging: Naam: VZW: Ondernemingsnummer (alleen indien vzw): Officieel

Nadere informatie

Informatiebrochure. Muziek - Woord - Dans - Initiatie

Informatiebrochure. Muziek - Woord - Dans - Initiatie Informatiebrochure Muziek - Woord - Dans - Initiatie Welkom In het Stedelijk Conservatorium van Mechelen kan je al je podiumtalenten ten volle ontwikkelen. We bieden kunstonderwijs op hoog niveau, maar

Nadere informatie

Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord LEDE

Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord LEDE Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord LEDE Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord Lede Markt 5 9340 Lede Tel: 053 60 68 70 academie@gamw.lede.be http://www.gamw.lede.be Voor elk wat wils! De

Nadere informatie

VOORSTEL VAN DECREET. van mevrouw Anissa Temsamani, de heren Bart Caron, Hans Schoofs en Kris Van Dijck en de dames Sabine Poleyn en Laurence Libert

VOORSTEL VAN DECREET. van mevrouw Anissa Temsamani, de heren Bart Caron, Hans Schoofs en Kris Van Dijck en de dames Sabine Poleyn en Laurence Libert Stuk 1740 (2007-2008) Nr. 2 Zitting 2007-2008 8 juli 2008 VOORSTEL VAN DECREET van mevrouw Anissa Temsamani, de heren Bart Caron, Hans Schoofs en Kris Van Dijck en de dames Sabine Poleyn en Laurence Libert

Nadere informatie

Expertopleiding Cultuur in de Spiegel

Expertopleiding Cultuur in de Spiegel Expertopleiding Cultuur in de Spiegel 2019-2020 Muzische lessen, schoolvoorstellingen, mediaprojecten, erfgoeduitstappen, rondleidingen in musea, culturele reizen, kunstenaars in de klas, artistieke workshops,

Nadere informatie

Snapshot Amateurkunsten

Snapshot Amateurkunsten Snapshot Amateurkunsten Een overzicht van bevindingen uit bevolkings- en scholenonderzoek 2004-2014 Dries Vanherwegen, Jessy Siongers & John Lievens Vakgroep sociologie Onderzoeksgroep CuDOS - UGent AMATEURKUNSTEN

Nadere informatie

jongeren (8 tot 13 jaar) en volwassenen. In dit infoblaadje proberen we je een overzicht te geven van de mogelijkheden.

jongeren (8 tot 13 jaar) en volwassenen. In dit infoblaadje proberen we je een overzicht te geven van de mogelijkheden. Voor elk wat wils! De Academie voor Muziek en Woord Lede Erpe-Mere Wichelen biedt voor elk wat wils. We delen de starters op in 3 groepen: Voor de 6 en 7-jarigen hebben we onze gemeentelijke initiatiewerking.

Nadere informatie

VR DOC.0208/7BIS

VR DOC.0208/7BIS VR 2019 0103 DOC.0208/7BIS VR 2019 0103 DOC.0208/7BIS Bijlage 5 bij het besluit van de Vlaamse Regering van tot wijziging van sommige bepalingen voor de personeelsleden van de academies voor deeltijds

Nadere informatie

Cultuurparticipatie op latere leeftijd

Cultuurparticipatie op latere leeftijd Sessie 3: Scan je gemeente op cultuurervaringen voor ouderen! 30 mei 2017 #kunstdoetleven Cultuurparticipatie op latere leeftijd 1 Welkom Veerle Quirynen Vlaamse Ouderenraad Ouderenweekcampagnes 2016:

Nadere informatie

Cultuurbeleidsplan 2015-2019

Cultuurbeleidsplan 2015-2019 CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren

Nadere informatie

kunstonderwijs stekene van nature actief Laat je verleiden door: Schone kunsten Muziek - Woord - Dans Stadionstraat 2 / 9190 Stekene

kunstonderwijs stekene van nature actief Laat je verleiden door: Schone kunsten Muziek - Woord - Dans Stadionstraat 2 / 9190 Stekene kunstonderwijs 2017-2018 Laat je verleiden door: Schone kunsten Muziek - Woord - Dans verantwoordelijk uitgever College van burgemeester en schepenen Stadionstraat 2 / 9190 Stekene stekene van nature actief

Nadere informatie

Deeltijds Kunstonderwijs

Deeltijds Kunstonderwijs Deeltijds Kunstonderwijs DKO legt het accent op muzische en culturele vorming en ontplooiing. Het kunnen of beheersen is een belangrijke factor, maar niet minder het kijken en luisteren naar of het ervaren

Nadere informatie

Organisatoren gezocht Op donderdagavond 30 april 2015, tijdens de Week van de Amateurkunsten,

Organisatoren gezocht Op donderdagavond 30 april 2015, tijdens de Week van de Amateurkunsten, presenteert Organisatoren gezocht Op donderdagavond 30 april 2015, tijdens de Week van de Amateurkunsten, wil Poppunt samen met steden en gemeenten, jeugdhuizen en -verenigingen, scholen, clubs, concertzalen,

Nadere informatie

Bijlage 1. Bijlage Individuele concordantie in het deeltijds kunstonderwijs, als vermeld in artikel 6

Bijlage 1. Bijlage Individuele concordantie in het deeltijds kunstonderwijs, als vermeld in artikel 6 1 Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van betreffende de individuele concordantie in het deeltijds kunstonderwijs en tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 september

Nadere informatie

De lat hoog voor iedereen! Referentiekader voor een Brede School

De lat hoog voor iedereen! Referentiekader voor een Brede School De lat hoog voor iedereen! Referentiekader voor een Brede School Opdracht Steunpunt Gok Ontwikkelen visietekst Opvolgen proefprojecten Formuleren beleidsaanbevelingen Brede School? Verkenning van enkele

Nadere informatie

Academie Merksem. Welkom op de vrije infosessie.

Academie Merksem. Welkom op de vrije infosessie. Academie Merksem Welkom op de vrije infosessie. Maandag 6 oktober, tussen 17 en 18u30 in Brecht Woensdag 8 oktober, tussen 18 en 19u30 in Merksem Dinsdag 14 oktober, tussen 18 en 19u30 in Sint Job Academie

Nadere informatie

Gemeentelijk reglement betreffende de erkenning en subsidiëring van cultureel en sociocultureel volwassenenwerk van 1 september 2010

Gemeentelijk reglement betreffende de erkenning en subsidiëring van cultureel en sociocultureel volwassenenwerk van 1 september 2010 Gemeentelijk reglement betreffende de erkenning en subsidiëring van cultureel en sociocultureel volwassenenwerk van 1 september 2010 Het subsidiereglement van de Gemeentelijke Culturele Raad Wichelen heeft

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord LEDE

Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord LEDE Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord LEDE Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord Lede Markt 5 9340 Lede Tel: 053 60 68 70 academie@gamw.lede.be http://www.gamw.lede.be Voor elk wat wils! De

Nadere informatie

Organisatoren gezocht Op donderdagavond 30 april 2015, tijdens de Week van de Amateurkunsten,

Organisatoren gezocht Op donderdagavond 30 april 2015, tijdens de Week van de Amateurkunsten, presenteert Organisatoren gezocht Op donderdagavond 30 april 2015, tijdens de Week van de Amateurkunsten, wil Poppunt samen met steden en gemeenten, jeugdhuizen en -verenigingen, scholen, clubs, concertzalen,

Nadere informatie

Artistiek-pedagogisch project dé Academie Ieper

Artistiek-pedagogisch project dé Academie Ieper Artistiek-pedagogisch project dé Academie Ieper A. Voorstelling 1. Situering van de academie in het dko-landschap De afdelingen beeldende kunst, muziek en woord behoren tot het groter geheel van dé Academie,

Nadere informatie

deeltijds kunstonderwijs en leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

deeltijds kunstonderwijs en leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften deeltijds kunstonderwijs en leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Deeltijds kunstonderwijs en leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften: hand in hand voor verbreding? W IM SMET Sinds de overheveling

Nadere informatie

Hoofdstuk 21. Cultuur

Hoofdstuk 21. Cultuur Hoofdstuk 21. Cultuur Samenvatting Evenals in 2003, heeft driekwart van de Leidenaren in de afgelopen 12 maanden één of meerdere culturele voorstellingen of voorzieningen bezocht. De bioscoop is veruit

Nadere informatie

Van glasfusion tot streetdance in Deventer. Wiebren Buma over de Leeuwenkuil, Lowlands, sexy blokfluitles en Deventer als culturele stad.

Van glasfusion tot streetdance in Deventer. Wiebren Buma over de Leeuwenkuil, Lowlands, sexy blokfluitles en Deventer als culturele stad. Van glasfusion tot streetdance in Deventer Wiebren Buma over de Leeuwenkuil, Lowlands, sexy blokfluitles en Deventer als culturele stad. Wie in Deventer iets wil leren op het gebied van kunst, kan niet

Nadere informatie

Welkom. Het nieuwe decreet voor het DKO

Welkom. Het nieuwe decreet voor het DKO Welkom Het nieuwe decreet voor het DKO Enquête Waarom? Voorbereiding op het nieuwe decreet Zelfevaluatie 327 reacties waarvan 312 op 790 leerlingen (40%) Enquête Sterke punten van Muzarto zijn: leerkrachten

Nadere informatie

Vrijdag 25 mei Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Opening Operadagen Rotterdam

Vrijdag 25 mei Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Opening Operadagen Rotterdam Vrijdag 25 mei 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Opening Operadagen Rotterdam (het gesproken woord telt) Directeur Guy Coolen, (burgemeester Ahmed Aboutaleb)

Nadere informatie

Nieuw beleidskader sociaal-cultureel volwassenenwerk. Sectormoment Kaaitheater - 25/02/2016

Nieuw beleidskader sociaal-cultureel volwassenenwerk. Sectormoment Kaaitheater - 25/02/2016 Nieuw beleidskader sociaal-cultureel volwassenenwerk Sectormoment Kaaitheater - 25/02/2016 Welkom en inleiding Luc Delrue Secretaris-generaal Departement CJSM In gesprek met Sven Gatz Vlaams minister van

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

PROGRAMMA HD SOCIAAL-CULTUREEL WERK

PROGRAMMA HD SOCIAAL-CULTUREEL WERK 403 Stuk 17-A (2007-2008) Nr. 1-B PROGRAMMA HD SOCIAAL-CULTUREEL WERK DEEL 1: TOELICHTING BIJ DE AANPASSINGEN AAN DE TOTALEN VAN DE ONTVANGSTEN EN DE UITGAVEN PER PROGRAMMA 1.1. EVOLUTIE VAN DE TOTALEN

Nadere informatie

HOOFDSTUK I: Toepassingsgebied

HOOFDSTUK I: Toepassingsgebied Reglement projectsubsidie jeugd Gelet op artikel 57 van het gemeentedecreet van 15 juli 2005; Gelet het jeugdbeleidsplan 2011-2013; goedgekeurd door de gemeenteraad d.d. 18 oktober 2010; Gelet op het subsidiereglement

Nadere informatie

Algemeen verslag denkdag 15 juni 2015 de Kriekelaar Schaarbeek

Algemeen verslag denkdag 15 juni 2015 de Kriekelaar Schaarbeek Algemeen verslag denkdag 15 juni 2015 de Kriekelaar Schaarbeek 1 Inleiding 2 Op 15 juni 2015 verzamelden de leden van de advieswerkgroep Sociaal-Cultureel Werk en vertegenwoordigers van regionale koepelverenigingen

Nadere informatie

Jong talent stimuleren. Enkele bevindingen en tips UIT DE TRAJECTBEGELEIDING LOKAAL AMATEURKUNSTENBELEID

Jong talent stimuleren. Enkele bevindingen en tips UIT DE TRAJECTBEGELEIDING LOKAAL AMATEURKUNSTENBELEID Jong talent stimuleren Enkele bevindingen en tips UIT DE TRAJECTBEGELEIDING LOKAAL AMATEURKUNSTENBELEID Wie zijn wij? Missie Hoe? Creativiteit stimuleren en ondersteunen Als steunpunt en belangenbehartiger

Nadere informatie

Beleidslijnen

Beleidslijnen Beleidslijnen 2013-2014 De Spil is er klaar voor! Wij willen de komende 6 jaar gestaag werken aan de kwaliteit van onze werking zodat De Spil in Roeselare een cultuurcentrum van en voor iedere Roeselarenaar

Nadere informatie

Programma Kinderen Maken Muziek

Programma Kinderen Maken Muziek Programma Kinderen Maken Muziek Periode 2015-2017 Inleiding Kinderen Maken Muziek wil een bijdrage leveren aan het versterken van de sociale cohesie door kinderen samen een instrument te leren bespelen.

Nadere informatie

Vlaamse Regering DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, JEUGD, SPORT EN BRUSSEL,

Vlaamse Regering DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, JEUGD, SPORT EN BRUSSEL, Vlaamse Regering Ministerieel besluit van 13 februari 2007 tot wijziging van het ministerieel besluit van 29 mei 2002 houdende vastlegging van de structuur van een gemeentelijk cultuurbeleidsplan, een

Nadere informatie

RAPPORT VVC en LOCUS

RAPPORT VVC en LOCUS RAPPORT Resultaten en conclusies van het cijfermateriaal schoolactiviteiten in cultuurcentra in functie van een analyse van mogelijke effecten van de maximumfactuur basisonderwijs 23.02.2011 VVC en LOCUS

Nadere informatie

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179-

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179- VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS

Nadere informatie

Muziek Dans Woord. Inschrijvingen & Info Vakantiedagen. Leeuwse Kunstacademie op achterzijde. GO! Scholengroep Brussel MUZIEKACADEMIE ANDERLECHT

Muziek Dans Woord. Inschrijvingen & Info Vakantiedagen. Leeuwse Kunstacademie op achterzijde. GO! Scholengroep Brussel MUZIEKACADEMIE ANDERLECHT Muziek Dans Woord Inschrijvingen & Info Vakantiedagen Leeuwse Kunstacademie op achterzijde GO! Scholengroep Brussel MUZIEKACADEMIE ANDERLECHT schooljaar 2017-2018 Beste vrienden, beste ouders, Te Sint-Pieters-Leeuw

Nadere informatie

DE KRACHT VAN MUZIEK, OOK IN UW GEMEENTE!

DE KRACHT VAN MUZIEK, OOK IN UW GEMEENTE! Het project Lokale Helden heeft aan getoond dat niet- verenigde muzikanten en organisatoren ontbreken in het lokaal cultuurbeleid. DE KRACHT VAN MUZIEK, OOK IN UW GEMEENTE! Doe er iets aan, en realiseer

Nadere informatie

Voor ik naar hier kwam, heb ik nog even een kijkje genomen op de. organisaties, vzw s die al dan niet dringend op zoek zijn naar

Voor ik naar hier kwam, heb ik nog even een kijkje genomen op de. organisaties, vzw s die al dan niet dringend op zoek zijn naar Vrijdag 3 december 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Belgische medialaunch Europees Jaar 2011 Vrijwilligerswerk (enkel het gesproken woord telt) Dames

Nadere informatie

Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie

Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Studiedagen GOK derde cyclus oktober/november 2008 1. Leerlingen- en ouderparticipatie is 2. Waarom? 3. Hoe? 4. Instrument voor analyse beginsituatie

Nadere informatie

Inkoop van buitenschoolse cultuureducatie seizoen 2015/2016 - Rondom de (brede) school - Popmuziek - Dans - Beeldende Kunst Visie, uitgangspunten en

Inkoop van buitenschoolse cultuureducatie seizoen 2015/2016 - Rondom de (brede) school - Popmuziek - Dans - Beeldende Kunst Visie, uitgangspunten en Inkoop van buitenschoolse cultuureducatie seizoen 2015/2016 - Rondom de (brede) school - Popmuziek - Dans - Beeldende Kunst Visie, uitgangspunten en voorwaarden December 2014 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Visie

Nadere informatie

Decreet van 20 december 2013 tot wijziging van diverse bepalingen van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten

Decreet van 20 december 2013 tot wijziging van diverse bepalingen van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Decreet van 20 december 2013 tot wijziging van diverse bepalingen van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Datum 20/12/2013 Art. 1. Dit decreet regelt een gemeenschapsaangelegenheid.

Nadere informatie

Seizoen 2012-2013. Alles is muziek! www.zeistermuziekschool.nl

Seizoen 2012-2013. Alles is muziek! www.zeistermuziekschool.nl Seizoen 2012-2013 Alles is muziek! www.zeistermuziekschool.nl Liefde voor muziek De Zeister Muziekschool is hèt trefpunt voor muziek in Zeist. Iedereen die iets met muziek wil doen - van spelen tot luisteren,

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma Kunst en Cultuur Velsen 2014-2017

Uitvoeringsprogramma Kunst en Cultuur Velsen 2014-2017 Beleidsspeerpunt Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen en wie Cultuureducatie Meer kinderen maken kennis met amateurkunst/ kunsteducatie en worden lid van een amateurkunstvereniging Verbetering

Nadere informatie

Programma. 1. Kennismakingsronde. 2. Korte Toelichting globale werking Formaat. 3. Een blik op Linkeroever Jeugdhuis 2050

Programma. 1. Kennismakingsronde. 2. Korte Toelichting globale werking Formaat. 3. Een blik op Linkeroever Jeugdhuis 2050 Programma 1. Kennismakingsronde 2. Korte Toelichting globale werking Formaat 3. Een blik op Linkeroever Jeugdhuis 2050 4. Ouderbetrokkenheid (focus moeders) Missie Formaat is de federatie van jeugdhuizen,

Nadere informatie

Je kan op elke leeftijd instromen in onze academie! Dit voor muziek en/of woord!

Je kan op elke leeftijd instromen in onze academie! Dit voor muziek en/of woord! Voor elk wat wils! De Academie voor Muziek en Woord Lede Erpe-Mere Wichelen biedt voor elk wat wils. We delen de starters op in 3 groepen: Voor de 6 en 7-jarigen hebben we onze muziek- en woordinitiatie.

Nadere informatie

Pedagogisch Project van het Stedelijk Onderwijs

Pedagogisch Project van het Stedelijk Onderwijs Pedagogisch Project van het Stedelijk Onderwijs (1) Het Stedelijk Onderwijs is de dynamische ontmoetingsplaats van alle leernetwerken ingericht door de Stad Antwerpen. (2) Het Stedelijk Onderwijs voldoet

Nadere informatie

Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch

Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Bureau Babel is een intermediair tussen

Nadere informatie

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit betreffende lokale samenwerkingsinitiatieven tussen scholen voor basis- secundair onderwijs, instellingen voor

Nadere informatie

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO. CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en

Nadere informatie

OPENLESSEN INFO GEMEENTELIJKE ACADEMIE VOOR MUZIEK EN WOORD VAN MAANDAG 10 JUNI T.E.M VRIJDAG 21 JUNI SCHOOLJAAR 2013-2014

OPENLESSEN INFO GEMEENTELIJKE ACADEMIE VOOR MUZIEK EN WOORD VAN MAANDAG 10 JUNI T.E.M VRIJDAG 21 JUNI SCHOOLJAAR 2013-2014 GEMEENTELIJKE ACADEMIE VOOR MUZIEK EN WOORD & Jozef van Craenstraat 4, Tel 03/685 02 56, gamw@schoten.be, www.schoten.be OPENLESSEN VAN MAANDAG 10 JUNI T.E.M VRIJDAG 21 JUNI INFO SCHOOLJAAR 2013-2014 20

Nadere informatie

Resultaten enquête voor directies en schoolbesturen van het gemeentelijk en stedelijk dko

Resultaten enquête voor directies en schoolbesturen van het gemeentelijk en stedelijk dko Enquête dko Resultaten enquête voor directies en schoolbesturen van het gemeentelijk en stedelijk dko Naar aanleiding van de conceptnota Niveaudecreet deeltijds kunstonderwijs hebben we eind september

Nadere informatie

WOORDkunst INHOUDSTAFEL. beknopte studiegids. opties/uurroosters/ studiemogelijkheden

WOORDkunst INHOUDSTAFEL. beknopte studiegids. opties/uurroosters/ studiemogelijkheden opties/uurroosters/ studiemogelijkheden Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans Gasthuisvest 50, 2500 Lier - Tel. (03)480 45 79 - e-mail: samwd@lier.be - www.samwdlier.be filialen in Berlaar, Boechout,

Nadere informatie

RTC informeert! Infomoment 20/10/2015

RTC informeert! Infomoment 20/10/2015 Infomoment 20/10/2015 Infomoment: Welkom (Mil Kooyman, voorzitter RTC Oost-Vlaanderen) RTC-beheersovereenkomst 2015-2020: situering en toelichting en acties (Emmanuel Depoortere, coördinator RTC Oost-Vlaanderen)

Nadere informatie

Beleidsregels subsidies Hof van Twente 2014

Beleidsregels subsidies Hof van Twente 2014 2. Beleidsterrein Cultuur Zo groot en breed mogelijk cultuurparticipatie Maatschappelijke effecten Doelstellingen Subdoelstellingen Vergroten zelfredzaamheid Talentontwikkeling en ontplooiing jeugdige

Nadere informatie

Basistraject lokaal jeugdbeleid

Basistraject lokaal jeugdbeleid Basistraject lokaal jeugdbeleid Inhoud en competenties per basismodule Basismodule Ruimte op 23 september en 23 oktoberi 2014 (Brussel) Kinderen en jongeren mogen er zijn en ruimte innemen, letterlijk:

Nadere informatie

2015-2016. Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans Peter Benoit Harelbeke

2015-2016. Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans Peter Benoit Harelbeke 2015-2016 Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans Peter Benoit Harelbeke SAMWD Peter Benoit - Toekomststraat 29 8530 Harelbeke - Tel 056 694 570 Muziek Jongeren Pre-notenleer vanaf 6 en 7 jaar Ben

Nadere informatie

KUNSTONDERWIJS DIKSMUIDE 18-19

KUNSTONDERWIJS DIKSMUIDE 18-19 KUNSTONDERWIJS DIKSMUIDE 18-19 KUNSTONDERWIJS DIKSMUIDE - KEIEM - HOUTHULST Kunstenacademie Diksmuide, een hart voor KUNST! Vanaf 01/09/2018: NIEUW AANBOD! DANS, laat je danskriebels los! MUZIEK, maak

Nadere informatie

Besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten

Besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Datum 07/09/2007 INHOUDSTAFEL TITEL I. Definities TITEL II. Erkenningen [TITEL

Nadere informatie

Het is een grote eer om u hier in het Errera Huis, de officiële. residentie van de Vlaamse Regering, te mogen verwelkomen. Dit

Het is een grote eer om u hier in het Errera Huis, de officiële. residentie van de Vlaamse Regering, te mogen verwelkomen. Dit Donderdag 2 februari 2012 Welkomstwoord JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Ontmoeting Chinese minister van Cultuur Cai Wu - Errera, Brussel Zeer geachte collega, minister

Nadere informatie

Bios2 Thema in de kijker Activiteiten in de bibliotheek

Bios2 Thema in de kijker Activiteiten in de bibliotheek Bios2 Thema in de kijker Activiteiten in de bibliotheek Bios2 thema reeks Oktober 2014 Het agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen verzamelt via de rapporteringstool Bios2 al geruime

Nadere informatie

Het beleidsplan cultuureducatie

Het beleidsplan cultuureducatie Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.

Nadere informatie

Eerste resultaten cultuursurvey Maastricht 2017 versie mei 2018

Eerste resultaten cultuursurvey Maastricht 2017 versie mei 2018 Eerste resultaten cultuursurvey Maastricht 2017 versie mei 2018 In november en december 2017 ontvingen 12.000 inwoners van Maastricht van zes jaar en ouder een lijst met vragen over cultuurbeoefening,

Nadere informatie

Schoolcultuur: een inleiding

Schoolcultuur: een inleiding Schoolcultuur: een inleiding De Academie voor Beeldende Kunsten in Aalst is de plaats bij uitstek waar je in een programma van voltijds secundair onderwijs een opleiding in de beeldende kunsten krijgt.

Nadere informatie

Doelstelling: Doelstelling:

Doelstelling: Doelstelling: Presentatie KIDL donderdag 27 november 2014 door Natalie Savelsbergh directeur Vrije Akademie Kunstonderwijs in Kerkrade & Landgraaf; Wat doet de Vrije Akademie en wat is er mogelijk? Doelstelling: Basisvoorziening

Nadere informatie

Welkom. Het nieuwe decreet voor het DKO

Welkom. Het nieuwe decreet voor het DKO Welkom Het nieuwe decreet voor het DKO Enquête Waarom? Voorbereiding op het nieuwe decreet Zelfevaluatie 327 reacties waarvan 312 op 790 leerlingen (40%) Enquête Sterke punten van Muzarto zijn: leerkrachten

Nadere informatie

Doelstelling 20 jaar GO!

Doelstelling 20 jaar GO! Doelstelling 20 jaar GO! Dit feestjaar wordt aangegrepen om ons net op een zichtbare en feestelijke manier onder de aandacht te brengen en tezelfdertijd te werken aan een zinvol pedagogisch/strategisch

Nadere informatie

Bios2 Thema in de kijker Activiteiten in de bibliotheek

Bios2 Thema in de kijker Activiteiten in de bibliotheek Bios2 Thema in de kijker Activiteiten in de bibliotheek Bios2 thema reeks Mei 2012 Het agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen verzamelt via de rapporteringstool Bios2 al geruime tijd

Nadere informatie

VR DOC.0274/3BIS

VR DOC.0274/3BIS VR 2019 0103 DOC.0274/3BIS Bijlage 1 bij het Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 4 mei 2018 betreffende het opleidingsaanbod,

Nadere informatie

basiscompetenties 3de graad woordkunst-drama

basiscompetenties 3de graad woordkunst-drama basiscompetenties 3de graad woordkunst-drama 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 3de graad woordkunst-drama Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor de 3 de graad van de langlopende

Nadere informatie

b) dans: alle activiteiten op het vlak van de kunstvorm waarbij het bewegen van het menselijk lichaam de belangrijkste uiting is;

b) dans: alle activiteiten op het vlak van de kunstvorm waarbij het bewegen van het menselijk lichaam de belangrijkste uiting is; Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Vlaamse Codex Tekst HOOFDSTUK I ALGEMENE BEPALINGEN Art. 1. Dit decreet regelt een gemeenschapsaangelegenheid. Art. 2. In dit decreet wordt verstaan onder: 1 amateurkunsten:

Nadere informatie

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN tweede graad KSO BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN De tweede graad KSO beeldende en architecturale kunsten is een theoretisch artistiek-creatieve studierichting. In deze studierichting krijg je een uitgebreide

Nadere informatie

De onweerstaanbare verleiding om van kunst te genieten

De onweerstaanbare verleiding om van kunst te genieten OPEN ACADEMIE LINGEWAARD De onweerstaanbare verleiding om van kunst te genieten Kunst en cultuur zijn essentieel om ons staande te houden BEELDENDE KUNST THEATER FOTO/VIDEO D A N S M U Z I E K Lingewaard,

Nadere informatie

Decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten

Decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Decreet van 22 december 2000 betreffende de amateurkunsten Gewijzigd bij Datum Opschrift Datum BS 06/07/2001 Decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 2001 21/12/2001

Nadere informatie

Aanvraag projectsubsidie

Aanvraag projectsubsidie Aanvraag projectsubsidie Projecten voor amateurkoren - bestemd voor leden van Koor&Stem georganiseerd in provincie Oost-Vlaanderen Procedure voor aanvraag van een projectsubsidie 1 Richtlijnen en voorwaarden

Nadere informatie