Tevredenheidsonderzoek Mantelzorgers

Transcriptie

1 Tevredenheidsonderzoek Mantelzorgers Uitgevoerd door Steunpunt Mantelzorg van Welstad In de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde Onder alle geregistreerde mantelzorgers Sita Hes, Augustus 2014 Uitgevoerd door Steunpunt Mantelzorg van Welstad In de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde, onder alle geregistreerde mantelzorgers Sita Hes, Augustus 2014

2 Een van de resultaten naar aanleiding van het tevredenheidsonderzoek Mevrouw X heeft in de vragenlijst aangegeven dat ze zich als mantelzorger ernstig overbelast voelt. De coördinator van het Steunpunt Mantelzorg neemt meteen telefonisch contact op en mevrouw blijkt veel behoefte te hebben om te vertellen en is erg geëmotioneerd. Ze kan de zorg voor haar dementerende vriendin niet meer volhouden. Er is haar wel hulp aangeboden, maar het lukt niet die te accepteren. De coördinator vraagt een ervaren vrijwilligster om op huisbezoek te gaan zodat mevrouw haar hart kan luchten - en om met haar mogelijke oplossingen te bespreken. Het klikt tussen de dames en mevrouw X vindt het fijn dat ze een gesprekspartner heeft die haar serieus neemt. De vrijwilligster biedt naast een luisterend oor ook feedback op haar gedrag en inzicht in de gevolgen daarvan. Samen met mevrouw X zet de vrijwilligster de hulpmogelijkheden op een rij. Met hulp van de vrijwilligster lukt het mevrouw in de zorgsituatie toch hulp van anderen te accepteren en die te activeren. Mevrouw X gaat met vakantie en bericht de vrijwilligster na die tijd dat ze helemaal is opgeknapt en nu met hulp van anderen de zorg voor haar dementerende vriendin veel beter aankan. Ze is blij en opgelucht en dankt de vrijwilligster hartelijk omdat ze heel veel aan de gesprekken heeft gehad.

3 Aanleiding In opdracht van de gemeente is in juli 2014 een tevredenheidsonderzoek gehouden onder bij het Steunpunt Mantelzorg bekende mantelzorgers. Alle mantelzorgers hebben de in de bijlage opgenomen vragenlijst ontvangen. Dit zijn in de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde ruim 400 mantelzorgers. De vragenlijst is teruggestuurd door een derde van de mantelzorgers en de uitkomsten zijn verwerkt in dit document. Daarbij is ervoor gekozen op basis van de uitkomsten meteen ook actiepunten te formuleren. Samenvatting Er zijn 135 vragenlijsten teruggestuurd, waarvan 10 niet ingevuld daar de mantelzorgsituatie is beëindigd. Dit is meestal door het overlijden van de zorgvrager. Van de mantelzorgers die hebben deelgenomen aan het onderzoek: Zorgt de helft voor een partner, een kwart voor een ouder en een kwart voor overige familieleden en vrienden, Is dit voor bijna iedereen al langer dan 3 maanden en voor het overgrote deel meer dan 8 uur per week het geval, Voelen 18 van de 125 mantelzorgers zich behoorlijk tot heel erg overbelast, Heeft ruim een derde ondersteuning van een professionele organisatie, het meest van thuiszorg, Wordt meer dan de helft soms vervangen door familie of vrienden, Maken 10 gebruik van een vrijwilliger voor respijtzorg via het Steunpunt Mantelzorg Ervaart een derde onvoldoende steun vanuit de eigen omgeving. Vrijwel geen van hen heeft professionele hulp, Is bij de helft de spreekuren in de buurt bekend, Heeft een kwart een gesprek gehad met een vrijwillige mantelzorgvoorlichter, Fungeert voor de helft het Steunpunt Mantelzorg als vraagbaak bij mantelzorgzaken. De andere helft heeft andere kanalen, Heeft bijna niemand een idee aangedragen ter verbetering of uitbreiding van de dienstverlening van het Steunpunt Mantelzorg, Is bijna iedereen tevreden over de mantelzorgagenda en zijn er slechts drie mensen die een verbeterpunt aangeven, Geeft bijna de helft aan - door vermelding van de naam - graag contact te willen. Dit laatste vereist extra inzet van het Steunpunt Mantelzorg. Vervolgstappen Het tevredenheidsonderzoek is uitgevoerd in opdracht van de gemeente en de uitkomsten en daaruit geformuleerde actiepunten zullen begin oktober middels dit document worden aangeboden. De uitkomsten worden naar de mantelzorgers teruggekoppeld in de Mantelzorgagenda die ze in de eerste week van oktober ontvangen. En uiteraard worden de uitkomsten ook intern binnen Welstad besproken. De mantelzorgers die graag contact willen zijn inmiddels telefonisch benaderd door het Steunpunt Mantelzorg als ze ook hebben aangegeven dat ze behoorlijk of heel erg overbelast zijn. Aan hen is

4 zoveel mogelijk maatwerk geboden passend bij hun zorgsituatie. De enigszins overbelaste mantelzorgers worden gebeld door de vrijwillige mantelzorgvoorlichters. Naar mensen die alleen hun naam hebben vermeld, is niet gereageerd. Het Steunpunt Mantelzorg streeft ernaar beschikbaar te blijven als vraagbaak, ter ondersteuning en voor de inzet van zorgvrijwilligers en vrijwillige respijtzorg ook in terminale situaties. De actiepunten zijn per onderdeel verwerkt. Zo wordt de Mantelzorgagenda voortgezet vanwege de bijzonder hoge mate van tevredenheid. En de spreekuren in de buurt worden meteen in de oktoberagenda nog eens onder de aandacht gebracht. Uitkomsten Zorgvragers Van de 125 mantelzorgers zorgt ongeveer de helft voor een partner, een kwart voor een ouder en een kwart voor overige familieleden en buren. Opmerkelijk is dat nog geen tiende mantelzorg verleent aan een kind of overige familieleden. Mantelzorger voor Partner Ouder Kind Overige familie Vriend of buur Duur van de zorg Bijna alle mantelzorgers zorgen langer dan 3 maanden, waarvan 80% meer dan 8 uur per week Hoeveel mantelzorgers per categorie zorgen meer dan 8 uur per week: Categorie Zorg voor partner 90% Zorg voor ouder 70% Zorg voor kind 90% Zorg voor overige familie 50% Zorg voor vriend of buur 40% Meer dan 8 uur per week ACTIE: De antwoorden geven inzicht in duur, frequentie en relatie. De vragenlijst is echter anoniem. Dus alleen van de mantelzorgers die hun naam hebben vermeld, worden deze gegevens opgenomen in het registratiesysteem van het Steunpunt Mantelzorg. Overbelasting Ruim een derde van de mantelzorgers ervaart onvoldoende steun vanuit de eigen omgeving. Van hen heeft 90% ook geen ondersteuning van een professionele organisatie. Van deze groep voelt zich 50% enigszins, 10% behoorlijk en 6% heel erg overbelast.

5 Bijna een derde van de mantelzorgers heeft wel ondersteuning van een professionele organisatie. Van welke professionele organisaties hebben mantelzorgers ondersteuning: Professionele ondersteuning van Thuiszorgorganisatie Onbekend Verzorgings huis / dagbesteding Vrijwilligersorganisatie Huisarts / PGB / WMO Steunpunt Mantelzorg ACTIE: De mantelzorgers die hebben aangegeven dat ze behoorlijk of heel erg overbelast zijn en hun naam hebben vermeld, zijn meteen telefonisch benaderd door het Steunpunt Mantelzorg. Aan hen is zoveel mogelijk maatwerk geboden passend bij hun zorgsituatie. De enigszins overbelaste mantelzorgers worden gebeld door de vrijwillige mantelzorgvoorlichters. Steunpunt Mantelzorg Met welke activiteiten zijn mantelzorgers bekend? Activiteit Bekend De mantelzorg-agenda 73% Dag van de Mantelzorg 70% Respijtzorg door een vrijwilliger 44% Spreekuren in de buurt 48% Mantelzorgvoorlichting 52% Website ( 46% In de toelichting geven een flink aantal mantelzorgers aan dat ze de mantelzorgagenda graag willen ontvangen, terwijl ze die al krijgen. De benaming van de mantelzorgagenda wordt dus niet herkend. ACTIE: Het Steunpunt zal wijziging van de naam overwegen omdat mensen bij een agenda waarschijnlijk toch meer het bekende jaaragendaboekje voor ogen hebben. De overige activiteiten zullen wederkerend in de mantelzorgagenda onder de aandacht worden gebracht. Hoe is het contact met het Steunpunt? Bij vragen over mantelzorg of behoefte aan ondersteuning bij mantelzorgtaken neemt 55% contact op met het Steunpunt. Daarbij is 84% tevreden over het contact. En 28% geeft aan nooit contact te hebben gehad. Over het contact geeft 24% een toelichting.

6 Wat geven mantelzorgers als toelichting? Ondersteuning Zelfredzaam Ondersteuning van andere organisatie Tevreden / blij met Lucie Geen behoefte / tijd Niet van toepassing Ondersteuning van familie Niet bekend Wil wel contact Meer info Huishoudelijke hulp is voldoende ACTIE: Mantelzorgers die aangeven wel contact te willen, hebben lang niet allemaal hun naam ingevuld en kunnen dus niet benaderd worden. Daarnaast zijn er mantelzorgers die verwachten dat er periodiek contact met ze wordt opgenomen. Dat lukt dus niet bij meer dan 400 mantelzorgers. Belangrijk om bij herhaling in de Mantelzorgagenda op te nemen dat als ze contact willen, ze daar zelf initiatief toe moeten nemen. Hoe wordt de mantelzorgagenda gewaardeerd? Bijna 90% heeft deze vraag ingevuld: Mantelzorgagenda Score Leest de mantelzorgagenda 90% Is tevreden over de inhoud 95% Stelt prijs op toezending 90% Als verbeterpunten wordt 1 keer info over autisme gevraagd, 1 keer meer cursussen (zonder specificatie) en 1 compliment gegeven dat de agenda zeer goed is. ACTIE: Door deze hoge scores zal het 3x per jaar samenstellen en verspreiden van de mantelzorgagenda door het Steunpunt Mantelzorg worden voortgezet in Wat geven mantelzorgers aan over respijtzorg? Bij meer dan de helft van de mantelzorgers zijn familieleden of vrienden actief die de mantelzorger soms vervangen en bij 11% is een vrijwilliger van het Steunpunt Mantelzorg actief. Ruim een derde heeft de vraag ingevuld over tevredenheid over de respijtzorg van een vrijwilliger. Bijna de helft van de mantelzorgers is hier tevreden over. Uit de toelichting blijkt dat mantelzorgers in hun tevredenheid alle vervanging betrekken; ook door familie en vrienden en als ze het niet nodig hebben.

7 ACTIE: Bij de inzet van een respijtvrijwilliger door het Steunpunt Mantelzorg, wordt een ieder op het hart gedrukt vooral vroegtijdig aan te geven als er iets niet goed verloopt. De coördinator houdt periodiek contact met de mantelzorgers en respijtvrijwilligers en is dus op de hoogte van het verloop en grijpt eventueel in als de inzet niet goed verloopt. In de basistraining voor respijtvrijwilligers blijven gespreksvoering en signalering belangrijke onderdelen. Hoe denken mantelzorgers over mantelzorgvoorlichting? Van de mantelzorgers die deze vraag hebben beantwoord geeft een derde aan wel een gesprek te hebben gehad met de vrijwillige mantelzorgvoorlichter. Dit zijn 34 personen en het opmerkelijke is dat veel meer mantelzorgers, wel 50, toch de vraag hebben ingevuld of ze tevreden zijn over het gesprek. Er hebben dus 16 mensen meer het gesprek beoordeeld, dan die het gesprek daadwerkelijk hebben gehad. Hieruit is moeilijk de betekenis af te leiden van de 60 % die wel, evenzo als de 40% die niet tevreden is over het gesprek. In de toelichting geven 10 mantelzorgers aan dat het voorlopig niet nodig is of niet van toepassing. Voor 2 mantelzorgers is het vervolg onduidelijk, 1 persoon geeft aan contact te hebben met een andere organisatie en 3 mensen uiten expliciet hun tevredenheid over de vakkennis en zeer goede uitleg van de vrijwillige mantelzorgvoorlichter. ACTIE: Het is van belang dat mantelzorgers weten wat ze van een gesprek met een mantelzorgvoorlichter kunnen verwachten en een eventueel vervolg. Het Steunpunt Mantelzorg bespreekt en benadrukt dit met de coördinator van de vrijwillige mantelzorgvoorlichters. Welke wensen hebben mantelzorgers voor diensten van het Steunpunt? Bij de vraag welke ondersteuning mantelzorgers missen, zijn er door 125 mensen slechts 8 suggesties gegeven: regelmatige aandacht / meer contact / half jaarlijks contact / een goed gesprek / weinig vertrouwen door nare ervaring elders / vervoer doktersbezoek / geen vrijwilliger beschikbaar door ernstige problematiek / voorkeur voor contact per leeftijdscategorie / lotgenotencontact voor omgaan met autisme. ACTIE: Mantelzorgers die hun naam hebben vermeld, zijn gebeld om nader te overleggen, uitleg te geven en mogelijke alternatieven te bieden. En lotgenotencontact voor omgaan met autisme wordt opgezet omdat deze vraag ook van andere mantelzorgers via het buurtwerk is binnengekomen. Mantelzorgers geven ook tevredenheid aan; 6 mensen geven expliciet aan dat ze het zo prima vinden. Voor het verbeteren van de dienstverlening van het Steunpunt hebben vier mantelzorgers ideeën: betere PR / meer bezoeken / dienstverlening voor jaar / hulp van maatschappelijk werk. Tot slot hebben 2 mantelzorgers aangegeven waarover ze willen dat het Steunpunt contact met ze opneemt: 1x voor mantelzorgvoorlichting en 1x voor een vraag over mantelzorg. Niemand heeft verder aangegeven waarom of waarvoor ze contact willen. Ook niet voor respijtzorg en spreekuren in de buurt. Opmerkelijk is des te meer dat onderaan de vragenlijst maar liefst 57 mantelzorgers hun naam hebben genoteerd. Hierbij staat in de vragenlijst genoteerd dat ze alleen hun naam hoeven in te vullen als ze contact willen. En dat deze gegevens onafhankelijk van de uitkomsten van de vragenlijst worden behandeld. ACTIE: De mantelzorgers die hun naam hebben ingevuld en hebben aangegeven dat ze behoorlijk of heel erg overbelast zijn, zijn meteen na het terugkomen van de vragenlijsten door de coördinator van

8 het Steunpunt Mantelzorg gebeld. Aan hen is zoveel mogelijk maatwerk geboden passend bij hun zorgsituatie. De enigszins overbelaste mantelzorgers die hun naam hebben vermeld, zijn doorgegeven aan de vrijwillige mantelzorgvoorlichters. Zij nemen contact op en bepalen in overleg met de mantelzorger wat er nodig is. En naar mensen die alleen hun naam hebben vermeld en hebben aangegeven dat ze niet overbelast zijn, is niet verder gereageerd. Er is aangenomen dat deze mensen zonder verdere reden hun naam hebben genoteerd; wellicht in een soort automatisme omdat er simpelweg een invulveld was voor persoonlijke gegevens. In de eerste mantelzorgagenda van 2015 zal daarvoor expliciet worden vermeld dat mantelzorgers zelf het initiatief moeten nemen als ze graag contact willen met het Steunpunt Mantelzorg. Een bijkomend effect van het tevredenheidsonderzoek is dat het adressenbestand van de actieve mantelzorgers is opgeschoond. Want de ontvangst van de vragenlijst is voor veel ex-mantelzorgers aanleiding geweest aan het Steunpunt door te geven dat ze geen mantelzorger meer zijn. Meestal benoemen mensen als reden dat de zorgvrager is overleden. Hun taak als mantelzorger hebben zij volbracht. Nawoord Het Steunpunt Mantelzorg heeft ervoor gekozen om na de binnenkomst van de vragenlijsten prioriteit te geven aan het contact met de mantelzorgers die hebben aangegeven dat ze overbelast zijn. Daarnaast zijn ook acties bepaald en is uitvoering gegeven aan de mantelzorgagenda van oktober. Hierdoor heeft het iets langer geduurd dan gepland dat de uitkomsten van het tevredenheidsonderzoek zijn gepresenteerd aan de gemeente zowel als binnen Welstad. De gemeente heeft echter gevraagd naar een twee jaarlijks tevredenheidsonderzoek met ingang van 2013 en 2014 en met de presentatie in oktober 2014 is daar ruimschoots binnen de tijd aan voldaan. En het is verheugend dat de uitkomsten van het tevredenheidsonderzoek de koers van het Steunpunt Mantelzorg bevestigen. In (naams)bekendheid en verwachtingen valt nog wel winst te behalen sh

9 BIJLAGE: Vragenlijst over het Steunpunt Mantelzorg (verzonden eind juni 2014) Geachte heer / mevrouw, Deze vragenlijst ontvangt u omdat u bij het Steunpunt Mantelzorg bekend bent als mantelzorger. Het Steunpunt realiseert zich dat de behoefte van mantelzorgers aan ondersteuning heel verschillend is / kan zijn. Middels de uitkomsten van deze vragenlijst willen we de dienstverlening aan mantelzorgers graag verbeteren. Uw medewerking is hiervoor van groot belang en dit kost ongeveer 5 minuten van uw tijd. De uitkomsten worden anoniem verwerkt en de resultaten worden opgenomen in de volgende mantelzorg-agenda. U kunt uw mening aangeven door achter elke vraag een vakje in te kleuren. Bij een fout kunt u het verkeerde antwoord doorstrepen en het juiste vakje inkleuren. 1 Algemeen a. Voor wie bent u mantelzorger? Partner Buurman / -vrouw Kind Vriend(in) / kennis Ouder Anders, nl b. Hoe lang bent u al mantelzorger? Korter dan 3 maanden Langer dan 3 maanden c. Hoeveel uur per week verleent u mantelzorg? Minder dan 8 uur per week Meer dan 8 uur per week d. Ervaart u voldoende steun vanuit uw omgeving? Ja Nee e. Heeft u ondersteuning van een professionele Ja, van Nee organisatie?. f. In hoeverre voelt u zich overbelast? Helemaal niet Behoorlijk Enigszins Heel erg 2 Bent u bekend met onderstaande activiteiten van het Steunpunt Mantelzorg? a. De mantelzorg-agenda (3x per jaar) Ja Nee b. Dag van de Mantelzorg (jaarlijks in november) Ja Nee c. Respijtzorg (een vrijwilliger zoeken die de mantelzorger af en toe kan vervangen) Ja Nee d. Spreekuren waar u ook met uw vragen over mantelzorg terecht kunt Ja Nee e. Mantelzorgvoorlichting (een vrijwilliger bezoekt u thuis en bespreekt uw Ja Nee zorgsituatie en de ondersteuningsmogelijkheden) f. De website van het Steunpunt Mantelzorg ( Ja Nee 3 Contact met het Steunpunt Mantelzorg a. Als ik een vraag heb over mantelzorg neem ik contact op met het Steunpunt Mantelzorg b. Als ik behoefte heb aan ondersteuning bij mijn mantelzorgtaken neem ik contact op met het Steunpunt Mantelzorg c. Ik ben tevreden over het contact met het Steunpunt Mantelzorg d. Toelichting:

10 4 Mantelzorg-agenda a. Ik lees de bijgevoegde mantelzorg-agenda, wanneer ik hem ontvang Ja Nee b. Ik ben tevreden over de informatie die de mantelzorg-agenda mij biedt Ja Nee c. Ik stel prijs op toezending van de mantelzorg-agenda Ja Nee d. Hoe kunnen we de mantelzorg-agenda verbeteren? 5 Respijtzorg (een vrijwilliger vervangt de mantelzorger voor een paar uur) a. Ik heb familie of vrienden die mij als mantelzorger soms vervangen Ja Nee b. Een vrijwilliger van het Steunpunt Mantelzorg biedt mij respijtzorg Ja Nee c. Ik ben tevreden over de respijtzorg van de vrijwilliger Ja Nee d. Toelichting: 6 Mantelzorgvoorlichting a. Ik heb een gesprek gehad met een vrijwillige mantelzorgvoorlichter Ja Nee b. Ik ben tevreden over het gesprek met de mantelzorgvoorlichter Ja Nee c. Toelichting: 7 Dienstverlening a. Welke ondersteuning van het Steunpunt Mantelzorg mist u? b. Hoe kan het Steunpunt Mantelzorg de dienstverlening verbeteren? c. Ik wil graag dat het Steunpunt Mantelzorg contact met mij opneemt over: Respijtzorg Spreekuren Mantelzorgvoorlichting Vraag over mantelzorg Indien u bij 7c. een van de onderwerpen heeft aangekruist, vult u dan hieronder uw contactgegevens in. Een van de medewerkers neemt dan binnenkort contact met u op.. (De vragenlijst blijft wel anoniem doordat de gegevens apart worden verwerkt.) U kunt ook zelf contact met het Steunpunt Mantelzorg op te nemen via mantelzorg@welstad.nl of bellen naar Zijn we niet bereikbaar, laat u dan een terugbelverzoek achter bij de telefoniste. Naam: Telefoonnummer: Adres: Mailadres: Deze vragenlijst kunt u in bijgaande envelop zonder postzegel terugsturen. Bij voorkeur zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 1 augustus Hartelijk dank voor uw medewerking! Lucie Doornbos en Sita Hes, Steunpunt Mantelzorg Stadskanaal en Vlagtwedde