Samen zorgen voor de allerkleinsten en hun ouders
|
|
- Julius van der Horst
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische les public health Samen zorgen voor de allerkleinsten en hun ouders Hoe kindergeneeskunde, jeugdgezondheidszorg en paramedische zorg elkaar kunnen versterken Froukje S. Houtstra en Nathalie K.S. de Vries + Gerelateerd artikel Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A6745 Dames en Heren, Vroeggeboren kinderen en hun ouders vormen een kwetsbare groep. In Nederland zijn de afgelopen decennia verschillende lokale initiatieven ontwikkeld om de zorg voor deze kinderen na ontslag uit het ziekenhuis te optimaliseren. Aan de hand van een casus beschrijven wij hoe de zorg na ontslag voor zeer vroeggeboren kinderen en kinderen met een moeilijke start in het werkgebied van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) reeds jaren een voorbeeld is van een goede samenwerking tussen de curatieve sector, jeugdgezondheidszorg (jgz) en paramedische zorg. Veiligheidsregio Fryslân, afd. Jeugdgezondheidszorg, Leeuwarden. Drs. F.S. Houtstra, jeugdarts KNMG. Medisch Centrum Leeuwarden, afd. Kindergeneeskunde, Leeuwarden. Dr. N.K.S. de Vries, kinderarts-neonatoloog. Contactpersoon: drs. F.S. Houtstra (f.houtstra@ggdfryslan.nl). Patiënt A is een 1-jarig meisje dat samen met haar ouders gebruikmaakt van het nazorgtraject voor prematuur geboren kinderen in het adherentiegebied van het MCL. Ze werd spontaan te vroeg geboren na een zwangerschapsduur van 26 3/7 weken met een geboortegewicht van 820 g (P 50 -P 90 ). De Apgar-scores waren 8, 8 en 9 na respectievelijk 1, 5 en 10 min. De klinische fase kenmerkte zich onder andere door het idiopathisch respiratoir distress -syndroom, waarvoor zij surfactant endotracheaal kreeg toegediend en kortdurend werd beademd. Na detubatie kreeg zij nog 7 weken ademhalingsondersteuning. Meerdere keren had ze een infectie of een verdenking hierop, waarvoor ze antibiotica kreeg. Ze ontwikkelde hyperbilirubinemie en werd behandeld met fototherapie. Protocollaire oogheelkundige screening toonde geringe retinopathie, die spontaan verminderde. In totaal verbleef patiënte 3 weken op een neonatale intensivecare-unit (NICU) elders en daarna nog 6 weken op de high care -afdeling voor post-ic-neonatologie van het MCL. Uiteindelijk ging zij naar huis met gedeeltelijke sondevoeding omdat ze nog onvoldoende zelf kon drinken, lactulose vanwege obstipatie en ferrofumaraat vanwege een lage Hb-waarde. In de 1e week na thuiskomst bezocht de neonatologieverpleegkundige van het ziekenhuis het gezin thuis. Tijdens dit bezoek was er onder andere aandacht voor de groei, voeding en ontlasting. Ook werd ingegaan op hoe de ouders de eerste dagen thuis hadden ervaren en werden zij positief bevestigd in hun ouderrol. In de 2e week na ontslag vond een gezamenlijk huisbezoek plaats van dezelfde neonatologieverpleegkundige en een gespecialiseerde verpleegkundige van de jgz (hierna: nazorgver- NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A7413 1
2 pleegkundige jgz), waarin de zorg werd overgedragen aan de jgz. De nazorgverpleegkundige jgz bezocht patiënte en haar ouders daarna eens per 4-8 weken. Zij vervolgde onder andere de afbouw van de sondevoeding, de groei en het ontlastingspatroon, waarbij ze gebruikmaakte van de basisadviezen die in het nazorgteam gezamenlijk waren afgesproken. Zo nodig nam zij contact op met de kinderarts voor advies. Hierdoor werden extra bezoeken van patiënte en haar ouders aan de kinderarts voorkomen. Daarnaast kwam bij de huisbezoeken het psychosociaal welbevinden van de ouders aan de orde, zoals de partnerrelatie, de steun in het sociale netwerk, en de angsten en zorgen over de toekomst en werk. Ook was er uitgebreid aandacht voor de gehechtheidsrelatie en de interactie met hun dochter. Aanvankelijk leek moeder moeite te hebben om zich aan patiënte te hechten. Ook had moeder gevoelens van teleurstelling en was ze gespannen. Moeder ondervond erkenning van deze gevoelens en had steun aan de gesprekken met de nazorgverpleegkundige jgz. In de loop van het 1e jaar bleken het opbouwen van bijvoeding en ook het drinken weer moeizaam te gaan. De nazorgverpleegkundige jgz schakelde na overleg met de jeugdarts de logopedist en de diëtist in, werkte hun adviezen verder uit en evalueerde de effecten. Belangrijk aandachtspunt hierbij was het versterken van het vertrouwen van ouders in hun kind en in zichzelf. Er vond nog 2 maal een telefonische consultatie plaats tussen de nazorgverpleegkundige jgz, de logopedist en de diëtist. Patiënte en haar ouders werden ook begeleid door een kinderfysiotherapeut met het ToP-programma (ToP staat voor Transmurale ontwikkelingsondersteuning voor prematuur geboren kinderen en hun ouders ). Dit programma is gebaseerd op de Infant behavioral assessment and intervention program, dat gericht is op ondersteuning en stimulering van de ontwikkeling en interactie van zeer vroeggeboren baby s. 1-3 De bevindingen en adviezen van de kinderfysiotherapeut werden gecommuniceerd met de overige betrokkenen, en de nazorgverpleegkundige jgz kon ook deze adviezen bekrachtigen in haar volgende huisbezoeken. Patiënte ontwikkelde zich tot een vrolijk, actief meisje met een sterke eigen wil. De nazorgverpleegkundige jgz besteedde daarom in het 2e half jaar aandacht aan pedagogische aspecten zoals leiding nemen, begrenzen en positieve interacties. Patiënte en haar ouders bezochten in het 1e jaar 3 maal de kinderarts en 3 maal de jeugdarts op de multidisciplinaire nazorgpoli; afwisselend was de logopedist of kinderfysiotherapeut ook aanwezig. De ouders geven nu aan dat zij steun hebben ervaren in de intensieve begeleiding in het 1e jaar en dat ze mede daardoor nu krachtig genoeg zijn om met minder begeleiding verder te gaan. Beschouwing Gevolgen van vroeggeboorte voor ouders en kind Bij ongeveer 1,4% van alle geboortes is sprake van zeer vroeggeboorte, gedefinieerd als een zwangerschapsduur < 32 weken. 4 Vroeggeboorte heeft gevolgen voor het ouderschap. De vroeggeboorte zelf, de zorgen over de toekomst op korte en lange termijn en de langdurige ziekenhuisopname worden door ouders als zeer stressvol ervaren. Van de moeders van zeer vroeggeboren kinderen laat 26-41% symptomen zien van een posttraumatische stressstoornis in de eerste 18 maanden na de vroeggeboorte. 5 Ook op de lange termijn heeft vroeggeboorte invloed op het gezin. 6 Zeer vroeggeboren kinderen hebben een minder adequate zelfregulatie, dat wil zeggen: zij hebben meer moeite om hun eigen functioneren af te stemmen op de zintuigelijke prikkels uit de omgeving. Daardoor is de sensitiviteit en responsiviteit van ouders op het gedrag van hun kind minder vanzelfsprekend. Dit kan de interactie tussen ouder en kind bemoeilijken. Het opbouwen van een goede gehechtheidsrelatie is een kwetsbare aangelegenheid, niet alleen door het gedrag van het kind maar ook door gevoelens van schuld, angst en afstand die bij ouders kunnen ontstaan. Naast gevolgen voor het ouderschap heeft vroeggeboorte ook gevolgen voor het kind zelf. Enkele belangrijke neonatologische risico s zijn bronchopulmonale dysplasie, retinopathie, necrotiserende enterocolitis en infecties. Daarnaast is er een verhoogde kans op neurologische schade, zoals intraventriculaire bloedingen en periventriculaire leukomalacie. Uiteindelijk is bij ongeveer 50% van alle zeer vroeggeboren kinderen sprake van één of meerdere beperkingen op de basisschoolleeftijd. Hierbij gaat het onder andere om beperkingen op het gebied van de spraak-taalontwikkeling, aandacht, gedrag, leren en visuo-motorische integratie. Ten slotte hebben kwetsbare kinderen, zoals vroeggeboren kinderen, een verhoogd risico op kindermishandeling. 7 Zorg voor zeer vroeggeboren kinderen Uit bovenstaande blijkt dat zeer vroeggeboren kinderen tijdens het opgroeien kwetsbaar zijn. Het doel van het volgen van de gezondheid, ontwikkeling en groei van deze groep kinderen en het begeleiden van zowel kind als ouders hierin na ontslag uit het ziekenhuis is het voorkómen van gezondheids- en ontwikkelingsschade en het op tijd inzetten van gepaste interventies. Deze taken liggen van oudsher bij zowel kinderartsen als de jeugdgezondheidszorg. Uit een aantal onderzoeken en praktijkervaringen van deskundigen bleek dat ouders van zeer vroeggeboren kinderen op het consultatiebureau onvoldoende steun ervoeren. 8 Adviezen van kinderarts en jgz bleken vaak niet goed op elkaar afgestemd. 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A7413
3 In Nederland is eind 2013 de richtlijn Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen uitgekomen. 10 Daaraan voorafgaand zijn in het land al diverse initiatieven ontwikkeld om te komen tot een betere afstemming tussen ziekenhuiszorg en jgz. Een van deze initiatieven is het nazorgtraject voor prematuur geboren kinderen (inclusiecriteria zijn zwangerschapsduur < 32 weken en/of geboortegewicht < 1500 g) en voor kinderen met een moeilijke start, dat in 2007 werd geïmplementeerd in het werkgebied van het Medisch Centrum Leeuwarden. Enkele belangrijke principes van dit vernieuwde nazorgtraject zijn: (a) bundeling van ervaring en daardoor vergroting van de expertise in de begeleiding door de jgz; (b) aanwezigheid van een multidisciplinaire nazorgpoli met daarin een anticiperende en preventieve rol voor de jgz en paramedische disciplines; (c) gebruikmaken van evidencebased interventieprogramma s, zoals het ToPprogramma en Stevig ouderschap ; 7 en (d) aanwezigheid van een jeugdarts als brug tussen de medische zorg en de begeleiding thuis. Deze werkwijze voldoet daarmee aan de in de nieuwe richtlijn benoemde aandachtspunten, namelijk samenwerking in de zorg (bestaande uit zorgcoördinatie, overdracht en afstemming) en vergroting van de basiskennis in de jgz met daarbij aandacht voor vroegsignalering, doorverwijzing en interventies. Nazorgtraject in de regio MCL De principes en werkwijze van het nazorgtraject in de regio van het MCL worden hier puntsgewijs weergegeven. Naar huis Voor een vloeiende overgang naar huis worden ouders in de weken vóór ontslag steeds meer ingeschakeld bij de verzorging van hun kind. Na ontslag bezoekt een neonatologieverpleegkundige de ouders in de 1e week na thuiskomst. Ook kunnen ouders in deze 1e week met hun kind thuis bellen met verpleegkundigen van de couveuseafdeling. Ongeveer 2 weken na thuiskomst draagt de neonatologieverpleegkundige de zorg over aan een nazorgverpleegkundige jgz tijdens een gezamenlijk huisbezoek. Eerste jaar De nazorg is zo georganiseerd dat ouders in het 1e jaar niet naar het consultatiebureau én naar de kinderarts hoeven te komen. De medische begeleiding wordt in het 1e jaar op de nazorgpoli in het ziekenhuis gegeven, waarbij verschillende disciplines samenwerken. Bij een consult zien ouders afwisselend een gespecialiseerd jeugdarts of een kinderarts-neonatoloog, samen met de kinderfysiotherapeut of de logopedist volgens een vastgelegd schema. Indien nodig wordt de diëtist betrokken bij de zorg. De contactmomenten op de nazorgpoli en de follow-up door de neonatale IC-unit worden op TABEL Problemen van 85 kinderen die het consultatiebureau-plus bezochten in het kader van het nazorgtraject van het Medisch Centrum Leeuwarden in de periode probleem geen 28 achterblijvende spraak-taalontwikkeling 25 globale ontwikkelingsachterstand 8 eet- en drinkproblemen 3 gedragsproblemen of sociaal-emotionele problemen 19 pedagogische problemen 15 matige kwaliteit of vertraagde rijping van motoriek 11 neurologische problemen 6 kinderen; n elkaar afgestemd. De jeugdarts draagt zorg voor voortgangsrapportages, waarin alle contactmomenten thuis en in het ziekenhuis worden beschreven. Op deze wijze wordt informatieoverdracht tussen alle betrokkenen geborgd. De correspondentie naar de huisarts verloopt via de kinderarts. De jeugdverpleegkundige begeleiding die ouders anders op het consultatiebureau zouden krijgen, wordt nu thuis aangeboden door de nazorgverpleegkundige jgz. Hij of zij begeleidt ouders op het gebied van voeding, verzorging, groei en vaccinaties. Daarnaast besteedt zij aandacht aan het psychosociaal welbevinden van ouders en aan een stimulerend opgroeiklimaat. Zij maakt daarbij onder andere gebruik van het interventieprogramma Stevig ouderschap, een opvoedingsondersteunend programma dat ontwikkeld is voor ouders van kinderen in risicosituaties. Daarnaast biedt een gespecialiseerde kinderfysiotherapeut vanaf 2011 het ToP-programma aan. Dit bestaat uit gemiddeld 10 huisbezoeken waarbij ouders worden aangemoedigd om de zelfregulerende pogingen van hun kind te herkennen en te ondersteunen en waar nodig de omgeving aan te passen aan de behoeften van hun kind. Peuterleeftijd In het 2e jaar wordt, als dat kan, de nazorg vanuit het ziekenhuis overgedragen aan het consultatiebureau, waar het kind wordt gezien op de reguliere contactmomenten. Op de leeftijd van 2,5 jaarwordt het kind bovendien uitgenodigd op het consultatiebureau-plus. Dit is een spreekuur waar de gespecialiseerde jeugdarts, logopedist, kinderfysiotherapeut en orthopedagoog de ontwikkeling van het kind in kaart brengen. Op deze wijze kunnen eventuele vervolgstappen op het gebied van diagnostiek of behandeling tijdig in gang worden gezet. Zo nodig kan het kind nogmaals het consultatiebureauplus bezoeken. De tabel laat een overzicht zien van de problemen van NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A7413 3
4 Leerpunten Gezinnen met een zeer vroeggeboren kind vormen een kwetsbare groep, zowel wat betreft de ontwikkeling en gezondheid van het kind als wat betreft het ouderschap; begeleiding van ouders en kind vergt specifieke expertise. De clustering van ervaring in het begeleiden van zeer vroeggeboren kinderen en hun ouders door professionals van de jeugdgezondheidszorg (jgz) wordt door zowel ouders als professionals als positief ervaren. Door een multidisciplinaire benadering op de nazorgpoli en de inzet van de jgz kan optimaal geanticipeerd worden op te verwachten problemen in alle ontwikkelingsdomeinen van het zeer vroeggeboren kind. Hierdoor kan gezondheids- en ontwikkelingsschade worden voorkomen dan wel tijdig gepaste interventie worden ingezet. Door goede informatieoverdracht en afstemming tussen het ziekenhuis en de jgz kan al ingezet beleid in de thuissituatie geconsolideerd en op effect gecontroleerd worden. Hierdoor kunnen extra bezoeken aan het ziekenhuis worden voorkomen. kinderen die het consultatiebureau-plus bezochten van Van de 85 kinderen die dit spreekuur bezochten was bij 28 (33%) geen sprake van enige problemen op dat moment; bij de overige 57 kinderen was sprake van één of meerdere problemen. Het vaakst werden daarbij spraak-taalproblemen geconstateerd (30%). Ervaren tevredenheid door ouders In de periode werd de oudertevredenheid op 3 verschillende momenten met vragenlijsten geëvalueerd. Van de 98 geïncludeerde kinderen werden in totaal 56 vragenlijsten geretourneerd. Ouders waren tevreden of zeer tevreden over de ervaren deskundigheid van professionals (met name van de nazorgverpleegkundigen jgz), over de begeleiding aan huis, over de samenwerking en eenduidigheid van professionals en over het multidisciplinaire karakter van de nazorgpoli. Het feit dat meerdere deskundigen tegelijk op het spreekuur aanwezig waren werd door ouders niet als bezwaarlijk aangegeven. Als aandachtspunt gaven ouders mondeling het hoge aantal contactmomenten aan sinds 2011, nu zowel het ToPprogramma als nazorgverpleegkundige huisbezoeken worden verricht. Ervaren tevredenheid door professionals In jaarlijkse mondelinge evaluaties van alle betrokkenen van het nazorgtraject komt als positief effect onder andere het hogere deskundigheidsniveau door clustering van ervaring naar voren. Daarnaast wordt de nadruk op preventie genoemd als positief punt. Advisering op de nazorgpoli met daarna consolidatie en evaluatie van deze adviezen in de thuissituatie is een ander genoemd voordeel. Ten slotte kunnen afspraken en richtlijnen goed worden bestendigd door de korte lijnen en het beperkt aantal professionals. Als aandachtspunt noemen de professionals voornamelijk het uniform adviseren. Gezamenlijk ontwikkelde richtlijnen kunnen hierbij helpen. Dames en Heren, de komende jaren zal overal in Nederland een vorm van samenwerking in de zorg voor vroeggeboren kinderen worden geïmplementeerd, zoals de nieuwe jgz-richtlijn Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen aanbeveelt. Deze casus in het werkgebied van het Medisch Centrum Leeuwarden laat zien dat samenwerking tussen de curatieve sector, jeugdgezondheidszorg en paramedische zorg goed uitvoerbaar is en dat deze organisaties elkaar zelfs kunnen versterken in de zorg voor onze allerkleinsten en hun ouders. Dit artikel maakt deel uit van een serie artikelen in het NTvG over public health. Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 12 juni 2014 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A7413 > Kijk ook op 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A7413
5 Literatuur 1 Hedlund R. The Infant Behavioral Assessment and Intervention Program geraadpleegd op 24 juni Koldewijn K, Wolf MJ, van Wassenaar A, et al. The infant behavioral assessment en intervention program for very low birth weight infants at 6 months corrected age. J Pediatr. 2009;154: Koldewijn K, van Wassenaer A, Wolf MJ, et al. A neurobehavioral intervention and assessment program in very low birth weight infants: outcome at 24 months. J Pediatr. 2010;156: Perinatale zorg in Nederland Utrecht: Stichting Perinatale Registratie Nederland; Kersting A, Dorsch M, Wesselmann U, et al. Maternal posttraumatic stress response after the birth of a very low-birth-weight infant. J Psychosom Res. 2004;57: Kusters CDJ, Van der Pal SM, Van Steenbrugge GJ, Den Ouden LS, Kollée LAA. Impact van vroeggeboorte op het gezin. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A Bouwmeester-Landweer MBR. Early home visitation in families at risk for child maltreatment [proefschrift]. Leiden: Universiteit Leiden; Van der Pal SM, Buitendijk SE. In gesprek met ouders over de nazorg voor hun te vroeg geboren kind. Publ. nr Leiden: TNO Kwaliteit van Leven; JGZ-richtlijn Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen. Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid; Jaarverslagen consultatiebureau-plus Jeugdgezondheidszorg Friesland Op te vragen bij Veiligheidsregio Fryslân, www. veiligheidsregiofryslan.nl. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A7413 5
Naar huis... De overgang naar de thuissituatie
Naar huis... Na lang wachten wordt uw kind uit het ziekenhuis ontslagen. Veel ouders krijgen dan pas tijd en ruimte om stil te staan bij wat er allemaal is gebeurd. Allerlei vragen kunnen dan naar boven
Nadere informatieNazorg prematuur geboren kinderen en kinderen met een moeizame start
Nazorg prematuur geboren kinderen en kinderen met een moeizame start Inhoudsopgave Naar huis... 1 De eerste week: nazorg vanuit het ziekenhuis... 1 De jeugdgezondheidszorg en de kinderarts... 2 Het academisch
Nadere informatieNazorgpoli prematuren werkt preventief en ontlast jonge ouders
Nazorgpoli prematuren werkt preventief en ontlast jonge ouders Een praktijkvoorbeeld uit Friesland 1www.vroegvoortdurendintegraal.nl Partners In Friesland wordt sinds 2007 door het Medisch Centrum Leeuwarden
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen
Richtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen Inleiding Aanleiding In Nederland werden in 2008 in totaal 13.649 kinderen (7,7% van alle pasgeborenen) te vroeg (zwangerschapsduur
Nadere informatienazorg-poli neonatale intensive care unit
nazorg-poli neonatale intensive care unit inleiding Door vroeggeboorte en/of problemen voorafgaand aan, of rondom de bevalling, verbleef uw kind op de Neonatale Intensive Care Unit (NICU) van ons ziekenhuis.
Nadere informatieRichtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen (2013)
Richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen (2013) Verantwoording Zoekstrategie Methode Bij het uitwerken van de inhoud van de richtlijn en het beantwoorden van de uitgangsvragen
Nadere informatieHet Nazorgbureau. Voor prematuur en dysmatuur geboren kinderen, of kinderen met een moeilijke start
Het Nazorgbureau Voor prematuur en dysmatuur geboren kinderen, of kinderen met een moeilijke start Het Nazorgbureau is een samenwerkingsproject van: Albert Schweitzer ziekenhuis Careyn Jeugd en Gezin MEE
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) SAMENVATTING Jaarlijks wordt 8% van alle kinderen in Nederland prematuur geboren. Ernstige prematuriteit heeft consequenties voor zowel het kind als de ouder. Premature
Nadere informatieOverzichtskaart. Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen
Overzichtskaart Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen 1. Inleiding: voor wie? Alle kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar die op een PGO/contactmoment van JGZ komen na: Een zwangerschapsduur
Nadere informatiePrematuren Nazorg Bureau Parkstad
Prematuren Nazorg Bureau Parkstad Inleiding Deze brochure is bedoeld voor ouders waarvan het kindje te vroeg is geboren (minder dan 34 zwangerschapsweken), een extreem laag geboortegewicht heeft of ernstige
Nadere informatieJGZ-richtlijn. Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen. Samenvatting ziekenhuis
JGZ-richtlijn Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen Samenvatting ziekenhuis Auteurs Mw. S. van der Pal, TNO Mw. M.A. Pols, Orde van Medisch Specialisten Een publicatie van het
Nadere informatiePrematurennazorgbureau. Zorg voor u en uw kind
Prematurennazorgbureau Zorg voor u en uw kind Inleiding Als uw kind te vroeg wordt geboren, een te laag geboortegewicht heeft of als er rond de geboorte ernstige problemen zijn opgetreden, is dat een ingrijpende
Nadere informatieFollow-up spreekuur voor zuigelingen
Follow-up spreekuur voor zuigelingen Het Follow up spreekuur van Bernhoven biedt extra zorg en begeleiding aan u en uw baby, als uw baby op de couveuse afdeling heeft gelegen. Dit kan zijn doordat uw kind
Nadere informatieSamenvatting Richtlijn Nazorg vroeg/sga*-geboorte
Samenvatting Richtlijn Nazorg vroeg/sga*-geboorte (versie Januari 12) * small for gestational age Hfst INHOUD Pagina 1. INLEIDING 2 1.1. Definities 1.2. Achtergrond 1.3. Indeling en afbakening 2. SAMENWERKING
Nadere informatieHet Nazorgbureau Voor prematuur en dysmatuur geboren kinderen
Het Nazorgbureau Voor prematuur en dysmatuur geboren kinderen Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2012 pavo 0757 Inleiding Baby s die te vroeg (prematuur) en/of te licht (dysmatuur) worden geboren, blijven
Nadere informatieCHAPTER 12. Samenvatting
CHAPTER 12 Samenvatting Samenvatting 177 In hoofdstuk 1 wordt een toegenomen overleving gerapporteerd van zeer vroeggeboren kinderen, gerelateerd aan enkele nieuwe interventies in de perinatologie. Uitkomsten
Nadere informatieKindergeneeskunde Neonatologie. Patiënteninformatie. Neonatologie Nazorgspreekuur. Slingeland Ziekenhuis
Kindergeneeskunde Neonatologie Neonatologie Nazorgspreekuur i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw kind is opgenomen in het ziekenhuis omdat hij/zij: te vroeg geboren is; en/of met een
Nadere informatieRichtlijn Multidisciplinaire richtlijn Excessief huilen
Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Excessief huilen Onderbouwing Uitgangsvraag Welke effectieve methoden voor preventie, signalering, diagnostiek en behandeling van een baby die excessief huilt zijn
Nadere informatiePatiënteninformatie. Ontwikkelingspolikliniek. Informatie over wat we doen op de
Patiënteninformatie Ontwikkelingspolikliniek Informatie over wat we doen op de Ontwikkelingspolikliniek Ontwikkelingspolikliniek Informatie over wat we doen op de Ontwikkelingspolikliniek Aan de ouders
Nadere informatieBegeleiding thuis. Folder 3. Centrum Vrouw, Moeder & Kind Ziekenhuis Tjongerschans
Begeleiding thuis Folder 3 Centrum Vrouw, Moeder & Kind Ziekenhuis Tjongerschans Inhoudsopgave 1 Voorwaarden voor vervroegd ontslag... 1 2 Getekende verklaring voor vervroegd ontslag... 1 3 Welke begeleiding
Nadere informatieHoofdstuk 2 en 3 beschrijven de 2 pilot studies die tussen 1999 en 2002 uitgevoerd werden met respectievelijk de IBA en de IBAIP.
Dit proefschrift beschrijft het effect van het Infant Behavioral Assessment and Intervention Program (IBAIP) op de ontwikkeling en het gedrag van veel te vroeg geboren kinderen (geboren < 32 weken en/of
Nadere informatieFollow-up polikliniek Neonatologie
Follow-up polikliniek Neonatologie Uw kind werd behandeld op de afdeling neonatologie, meestal in de neonatale intensive care unit (NICU). Dat was voor u ongetwijfeld een spannende tijd waarin u veel
Nadere informatieJeugdgezondheidszorg. 0 tot 4 jaar. Amstelveen, Ouder-Amstel, Aalsmeer, Uithoorn
Jeugdgezondheidszorg 0 tot 4 jaar Amstelveen, Ouder-Amstel, Aalsmeer, Uithoorn Jeugdgezondheidszorg GGD Amsterdam In deze folder vindt u informatie over het zorgaanbod van de GGD (Geneeskundige en Gezondheidsdienst)
Nadere informatieJeugdgezondheidszorg interventies. Pre- en postnataal
Jeugdgezondheidszorg interventies Pre- en postnataal Prenatale zorg; hoe is dat geregeld!? Het is belangrijk om de zwangere goed voor te bereiden op de bevalling en de komst van een baby. Soms zijn bij
Nadere informatieToP opleiding oktober 2014-2015
-2015 Informatie voor belangstellenden uit het verzorgingsgebied van het Academisch Ziekenhuis Maastricht en het Maxima Medisch Centrum in Veldhoven. Expertisecentrum Ontwikkelingsondersteuning Prematuren
Nadere informatieRichtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen (2013)
Richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen (2013) Onderbouwing Uitgangsvragen Wie heeft de zorgcoördinatie in welke fase van het zorgproces voor een te vroeg en/ of SGA geboren
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie RICHTLIJN. Verwijzing naar een perinatologich centrum Samenwerking tweede en derde lijn
NVOG Nederlandse Vereniging voor RICHTLIJN Verwijzing naar een perinatologich centrum Samenwerking tweede en derde lijn No 23 juni 1999 1 OMSCHRIJVING VAN HET PROBLEEM Er zijn geen formele landelijke afspraken
Nadere informatieRichtlijn Kindermishandeling (2016)
Richtlijn Kindermishandeling (2016) Onderbouwing De informatie en aanbevelingen in dit thema zijn gebaseerd op het Standpunt Bereik van de Jeugdgezondheidszorg van het RIVM (Dunnink, 2010), aangevuld met
Nadere informatie5. Aandachtspunten bij overplaatsing en/of ontslag naar huis
5. Aandachtspunten bij overplaatsing en/of ontslag naar huis 5.1 Focusgroepbijeenkomst In het kader van het opstellen van de richtlijn BPD is door enkele leden van de werkgroep een focusgroepbijeenkomst
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Overmatig huilen. (excessief huilen) Opname van baby s
PATIËNTEN INFORMATIE Overmatig huilen (excessief huilen) Opname van baby s 2 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding U bent met uw kind bij de kinderarts gekomen omdat het erg veel huilt en er is geadviseerd om
Nadere informatieVOICE Vertrouwen, Overleg, Integratie,Controle & Evaluatie Dr Agnes van den Hoogen WKZ Geboortecentrum UMC Utrecht
VOICE Vertrouwen, Overleg, Integratie,Controle & Evaluatie Dr Agnes van den Hoogen WKZ Geboortecentrum UMC Utrecht ahoogen@umcutrecht.nl Achtergrond Ouder worden van een extreem vroeg geborene geeft veel
Nadere informatieHealthy Pregnancy 4 All vroege start, lang profijt. Adja Waelput. 8 juni 2015, UMCG
Healthy Pregnancy 4 All vroege start, lang profijt Adja Waelput 8 juni 2015, UMCG Gezond ouder worden gebeurt in de baarmoeder en die verschillen zijn er al vanaf de geboorte Perinatale sterfte 2000-2008
Nadere informatiePapa's hand is best groot
Welkom bij de cursus Ouderbegeleiding Als het anders loopt... vroeggeboorte en couveuse ouderschap Doel van de cursus Kennis delen Beter leren begrijpen en ondersteunen van ouders als ze te maken krijgen
Nadere informatieToP opleiding april 2015-2016 Informatie voor cursisten
ToP opleiding april 2015-2016 Informatie voor cursisten Expertisecentrum Ontwikkelingsondersteuning Prematuren (EOP-nl) Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Afdeling Revalidatie A-01, 386-1 Postbus 22660
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Polikliniek Neonatologie
Sophia Kinderziekenhuis Polikliniek Neonatologie Pasgeborenen die intensieve zorg nodig hebben gehad, ontwikkelen zich over het algemeen goed. Mocht de ontwikkeling toch anders verlopen, dan is het belangrijk
Nadere informatiePreventie: ontzorgen en normaliseren
Jeugdgezondheidszorg Almere Preventie: ontzorgen en normaliseren Sylvie Neves Jeugdarts/ arts Maatschappij en Gezondheid Kim Bischoff Verpleegkundig specialist Adviesraad sociaal domein dd 14-03-2016 1
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen
Richtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen Inleiding Aanleiding In Nederland werden in 2008 in totaal 13.649 kinderen (7,7% van alle pasgeborenen) te vroeg (zwangerschapsduur
Nadere informatieKINDERGENEESKUNDE. Pedagogische begeleiding van uw kind in het ziekenhuis
KINDERGENEESKUNDE Pedagogisch team Pedagogische begeleiding van uw kind in het ziekenhuis Inleiding De kinderafdeling en de kinderpoli in het Laurentius ziekenhuis beschikken over een pedagogisch team.
Nadere informatieJGZ-richtlijn Begeleiding gezin bij overlijden kind
E. van den Akker, A. Westmaas RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Centrum Jeugdgezondheid Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl JGZ-richtlijn Begeleiding gezin bij overlijden kind Samenvatting
Nadere informatieToP opleiding april 2014 Informatie voor cursisten
ToP opleiding april 2014 Informatie voor cursisten Expertisecentrum Ontwikkelingsondersteuning Prematuren (EOP-nl) Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Afdeling Revalidatie A-01, 386-1 Postbus 22660 1100
Nadere informatieBegeleiding van kinderen met eetproblemen
Begeleiding van kinderen met eetproblemen Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2013 pavo 0773 Inleiding U bent met uw kind bij de kinderarts geweest omdat uw kind eetproblemen heeft. De kinderarts heeft met
Nadere informatieOntwikkelingsgerichte zorg en fysiotherapie
Ontwikkelingsgerichte zorg en fysiotherapie Een pasgeboren baby heeft tijd nodig om te wennen aan de omgeving buiten de vertrouwde, beschermende omgeving van de baarmoeder. Hij moet zelf gaan ademen en
Nadere informatieTriple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen?
21/11/11 Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen? Inge Glazemakers Dirk Deboutte Inhoud Het probleem Oplossingen: de theorie Triple P Het project De eerste evaluatie - - -
Nadere informatieJeugdgezondheidszorg en ouderondersteuning Stevig Ouderschap Plus. Marjanne Bontje, beleidsmedewerker Rig Mutschler, jeugdarts
Jeugdgezondheidszorg en ouderondersteuning Stevig Ouderschap Plus Marjanne Bontje, beleidsmedewerker Rig Mutschler, jeugdarts 1 24-09-2008 Doel bijeenkomst Informeren werk Jeugdgezondheidszorg (JGZ 4-19)
Nadere informatieVSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties
VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset
Nadere informatieNederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden
Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren
Nadere informatieBaby s die veel huilen Informatie voor ouders
Baby s die veel huilen Informatie voor ouders Albert Schweitzer ziekenhuis november 2014 pavo 1177 Inleiding Als uw baby veel huilt gaat u van alles proberen om de oorzaak te vinden. Zeker als uw baby
Nadere informatieFeit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen
Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen www.babyextra.nl Dineke Brouwers (JGZ) en Cecilia van der Zeeuw (GGzE) Baby Extra Transformeren doe je
Nadere informatieEen onrustige baby (huilbaby)
Een onrustige baby (huilbaby) Uw kind is aangemeld voor de polikliniek kindergeneeskunde van HMC Bronovo omdat het onrustig is, veel huilt en mogelijk minder goed drinkt. We spreken in dit geval van een
Nadere informatieJGZ-richtlijn. Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen. Samenvatting
JGZ-richtlijn Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen Samenvatting inhoudsopgave 1. INLEIDING 3 1.1. Definities 3 1.2. Achtergrond 3 1.3. Indeling en afbakening richtlijn 4 2. SAMENWERKING
Nadere informatieKlinische hongerprovocatie
Klinische hongerprovocatie Kinderen die voor hun voeding en groei gedurende lange tijd afhankelijk zijn geweest van enterale voeding (sondevoeding) via een neus-maagsonde of een PEG-sonde, kunnen het zelf
Nadere informatieInleiding Individuele reacties op stressvolle situaties
Inleiding De vroeggeboorte van een baby maakt veel verschillende gevoelens los bij de ouders. Aan de ene kant zijn zij blij met de komst van de nieuwe baby, maar tegelijkertijd schrikken zij van de onverwachte
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Eetproblemen bij kinderen
Eetproblemen bij kinderen EETPROBLEMEN BIJ KINDEREN INLEIDING Mijn kind weigert om te drinken, ik word er moedeloos van. De maaltijd is alleen maar strijd, strijd, en strijd. We zitten in een vicieuze
Nadere informatiePatiënteninformatie. Het Downteam van het Martini Ziekenhuis. Het Downteam van het Martini Ziekenhuis 1
Patiënteninformatie Het Downteam van het Martini Ziekenhuis Het Downteam van het Martini Ziekenhuis 1 Het Downteam van het Martini Ziekenhuis Polikliniek Kindergeneeskunde, route 2.2 Telefoon (050) 524
Nadere informatieJeugdgezondheidszorg Samen zorgen voor uw kind jaar 12
1 Jeugdgezondheidszorg Samen zorgen voor uw kind 4-412 - jaar 12 jaar 2 Centrum voor Jeugd en Gezin Om de samenwerking rond kinderen en jeugdigen te verbeteren, worden in alle gemeenten Centra voor Jeugd
Nadere informatieIntegrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo
Integrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo Voorstellen Marlie Cerneus GGD Regio Twente Jeugdgezondheidszorg 0-19! Wie zijn jullie? Gemeente Enschede en Almelo Waar gaat deze presentatie
Nadere informatieInformatie voor professionals
Informatie voor professionals De GGD Noord- en Oost-Gelderland (GGD NOG) heeft, met ingang van het schooljaar 2014-2015, de werkwijze van de afdeling jeugdgezondheidszorg (deels) aangepast. In deze brief
Nadere informatie1) Interventies op de neonatologie (NICU) afdeling
Bijlage 2. Interventies op NICU afdeling of vlak na ontslag 1) Interventies op de neonatologie (NICU) afdeling Uit de literatuursearch kwamen twee Cochrane systematische reviews naar interventies op de
Nadere informatieImplementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project
Implementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project Annemarie Schalkwijk Sandra Bot, co-promotor Petra Elders, co-promotor Giel Nijpels, promotor Lifestyle, Overweight and Diabetes
Nadere informatieKNOV-Visie. Voeding van de pasgeborene. Utrecht 2015
1 5 KNOV-Visie Voeding van de pasgeborene Utrecht 015 6 1 7 8 9 10 11 1 1 1 15 16 17 18 19 0 1 5 6 7 8 9 0 1 5 6 7 8 9 0 CLIËNTE De cliënte en haar partner maken een geïnformeerde keuze over de voeding
Nadere informatieWelkom bij JGZ. Van 0 18 jaar
Welkom bij JGZ Van 0 18 jaar Stap voor Stap van 0-18 jaar Vanaf de geboorte tot het moment dat uw kind bijna volwassen is, zien we u en uw kind regelmatig. In dit stappenplan staan alle contactmomenten
Nadere informatiehoofdstuk 3 hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
Samenvatting Een vroeggeboorte heeft een grote impact op het kind en zijn ouders, zelfs na de opname op de neonatologieafdeling. Te vroeg geboren kinderen laten meer gedragsproblemen zien dan op tijd geboren
Nadere informatieConcept-JGZ-richtlijn. Nazorg vroeg/sga*- geboorte
Concept-JGZ-richtlijn Nazorg vroeg/sga*- geboorte * small for gestational age 3 Versie: Januari 12, te gebruiken voor: - Proefimplementatie regio Amsterdam: feb-mei 12 - Landelijke commentaarrond NCJ en
Nadere informatieEet Advies Team (EAT) Voor jonge kinderen met voedingsproblemen Revalidatiecentrum Breda
Eet Advies Team (EAT) Voor jonge kinderen met voedingsproblemen Revalidatiecentrum Breda Inleiding De meeste kinderen leren vanzelf eten. Toch heeft 25 tot 40 % van de kinderen in de voorschoolse leeftijd
Nadere informatieUw kind en GGD Fryslân Jeugdgezondheidszorg
Uw kind en GGD Fryslân Jeugdgezondheidszorg Als GGD Fryslân Jeugdgezondheidszorg houden wij ons, in de meest brede zin van het woord, bezig met de gezondheid van de Friese jeugd van 0 tot 19 jaar. We volgen
Nadere informatieBegin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord. Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland
Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland Workshop in opdracht van NVLF Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie www.nvlf.nl Inhoud
Nadere informatieStartpunt voor. gezond en veilig. opgroeien
Startpunt voor gezond en veilig opgroeien GGD Fryslân Jeugdgezondheidszorg is het startpunt voor gezond en veilig opgroeien van Friese kinderen van 0 tot 18 jaar. We volgen de gezondheid en ontwikkeling
Nadere informatieVVE en Careyn in Dordrecht
VVE en Careyn in Dordrecht Even voorstellen: Careyn is een thuiszorgorganisatie en levert diensten in een groot gedeelte van ons land. In ons werkgebied wonen 1,7 mln inwoners. In Dordrecht is Careyn alleen
Nadere informatie172 Postnatal Factors
172 Postnatal Factors SAMENVATTING Het hoofddoel van dit proefschrift was het vaststellen van ontwikkelingsuitkomsten op de leeftijd van 4 jaar (start school) en 7 jaar voor matig te vroeg geboren kinderen
Nadere informatieImpact van vroeggeboorte op het gezin
Impact van vroeggeboorte op het gezin Ook na 19 jaar ondervinden families nog gevolgen Cynthia D.J. Kusters, Sylvia M. van der Pal, Gert J. van Steenbrugge, Lya S. den Ouden en Louis A.A. Kollée Doel Opzet
Nadere informatieHuilbaby. Kindergeneeskunde
1/5 Kindergeneeskunde Huilbaby Inleiding Uw kindje is op de kinderafdeling opgenomen in verband met aanhoudend huilgedrag. In deze folder vindt u informatie over de behandeling tijdens de opname. Doel
Nadere informatieJeugd gezond heids zorg en uw privacy
Jeugd gezond heids zorg en uw privacy 5032 Hoe gaat Jeugdgezond heidszorg GGD Amsterdam met uw gegevens om? JGZ en uw privacy Hoe gaat Jeugdgezondheidszorg GGD Amsterdam met uw gegevens om? Bij de Jeugdgezondheidszorg
Nadere informatieBehandeling van jonge kinderen met eetproblemen. De Seyshuizen
Behandeling van jonge kinderen met eetproblemen De Seyshuizen Behandeling van jonge kinderen Met eetproblemen In Nijmegen en Haarzuilens Kinderen die problemen hebben met eten en/of drinken kunnen behandeling
Nadere informatieBDS-protocol. JGZ-richtlijn Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen
BDS-protocol JGZ-richtlijn Te vroeg en/of small for gestational age (SGA) geboren kinderen Versie BDS: 3.2.2 Versie protocol: 1.0 Status: DEFINITIEF Dit BDS-protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen
Nadere informatieIntegrale Vroeghulp Noord-Holland-Noord Jaarverslag Jaarverslag Integrale Vroeghulp Noord-Holland-Noord 1/7
Integrale Vroeghulp Noord-Holland-Noord Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 Integrale Vroeghulp Noord-Holland-Noord 1/7 Voorwoord Met dit jaarverslag informeren wij u over de ontwikkeling en resultaten van
Nadere informatieGezondheid telt! Jeugdgezondheidszorg. voor alle kinderen tot 19 jaar. Folder voor ouder(s)/verzorger(s)
Gezondheid telt! Jeugdgezondheidszorg voor alle kinderen tot 19 jaar Folder voor ouder(s)/verzorger(s) U wilt het beste voor uw kind: een onbezorgde jeugd en een goede gezondheid. Als ouder speelt u daarbij
Nadere informatieInleiding. Jeugdgezondheidszorg. Inzicht Jeugdgezondheidszorg 2017 Ter verdieping van het jaarverslag 2017 Gemeente Venlo
Inleiding De GGD, onderdeel van de Veiligheidsregio Limburg-Noord, helpt gemeenten bij de uitvoering van de wettelijke taken op het gebied van publieke gezondheidszorg. Binnen gemeenten bestaat de vraag
Nadere informatieDe huid en het brein. Multidisciplinaire expertise bij ontwikkeling, leren en gedrag van kinderen en jongeren met neurofibromatose type 1
De huid en het brein Multidisciplinaire expertise bij ontwikkeling, leren en gedrag van kinderen en jongeren met neurofibromatose type 1 Het Centrum voor Neurologische Leer- en ontwikkelingsstoornissen
Nadere informatiePento Vroegbehandeling Auditief
Pento Vroegbehandeling Auditief Doelen Een beeld geven van onze doelgroep Onze visie op de behandeling van kinderen met een auditieve beperking toelichten Een beeld geven van ons team en het behandelaanbod
Nadere informatieIntegratie van jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en jeugd GGZ in de wijkteams: een meerwaarde voor kind en gezin?
Integratie van jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en jeugd GGZ in de wijkteams: een meerwaarde voor kind en gezin? Paul van der Velpen, directeur Public Health & GGD Amsterdam Calixte Veerman, arts M&G, jeugdarts
Nadere informatieTOP poli. Kindergeneeskunde
TOP poli Kindergeneeskunde Team Ontwikkelings Problematiek (TOP) TOP staat voor Team Ontwikkelings Problematiek. Dit is een speciaal team met verschillende deskundigheden. U kunt hier terecht met uw kind
Nadere informatieHandreiking 'Randvoorwaarden voor de invoering van de JGZ-richtlijn Zindelijkheid voor de JGZorganisaties'
TNO-rapport KvL/P&Z/2010.081 Handreiking 'Randvoorwaarden voor de invoering van de JGZ-richtlijn Zindelijkheid voor de JGZorganisaties' Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl
Nadere informatievoor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken
voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken Het Centrum voor Jeugd en Gezin is er voor iedereen Kinderen zijn voortdurend in ontwikkeling. Zowel lichamelijk, geestelijk
Nadere informatieRichtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen (2013)
Richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen (2013) Inleiding Aanleiding In Nederland werden in 2008 in totaal 13.649 kinderen (7,7% van alle pasgeborenen) te vroeg (zwangerschapsduur
Nadere informatieKINDERGENEESKUNDE. Het Down-team KINDEREN
KINDERGENEESKUNDE Het Down-team KINDEREN Het Down-team In het St. Antonius Ziekenhuis is er een gezamenlijk spreekuur voor kinderen met het Downsyndroom. Het Downteam dat dit spreekuur houdt, bestaat uit
Nadere informatieSamenwerking rond kindermishandeling in de eerste lijn! Magda Boere-Boonekamp
Samenwerking rond kindermishandeling in de eerste lijn! Magda Boere-Boonekamp Kindermishandeling: horen, zien en (zorgvuldig) handelen eencasus 1 Omwiegaathet? 5 jarige jongen, cluster 4 onderwijs Zorgen
Nadere informatieBaby s die veel huilen. Informatie voor ouders
Baby s die veel huilen Informatie voor ouders Inleiding Als uw baby veel huilt gaat u van alles proberen om de oorzaak te vinden. Zeker als uw baby zich nauwelijks laat troosten. Dit kan allerlei gevoelens
Nadere informatieJeugdgezondheidszorg 4-19 jarigen
Jeugdgezondheidszorg 4-19 jarigen Jeugdgezondheidszorg 4-19 jarigen Kinderen zijn voortdurend in ontwikkeling. Zowel lichamelijk, geestelijk als sociaal. De meeste kinderen groeien zonder al te grote problemen
Nadere informatieTransmurale zorgbrug
Transmurale zorgbrug 13 februari 2014 Geriatriedagen 2014 Renate Agterhof, verpleegkundig specialist Spaarne Ziekenhuis Marina Tol, onderzoekscoördinator AMC Programma Aanleiding, ontwikkeling en stand
Nadere informatiePresentatie. Kortdurende Pedagogische Hulpverlening in het Centrum voor Jeugd en Gezin te Apeldoorn. CJG structuur Interventie
Kortdurende Pedagogische Hulpverlening in het Centrum voor Jeugd en Gezin te Apeldoorn Drs.S. Blom Schakel Orthopedagoog Generalist (NVO) Coördinator Opvoedsteunpunt CJG structuur Interventie Presentatie
Nadere informatie4.2.2. Shantala babymassage (individuele begeleiding)
4.2. Aanbod voor ouders van het jonge kind Dit aanbod is veelal gericht op ouders met kinderen tot 4 jaar. Een aantal producten zijn inzetbaar voor een bredere doelgroep. De producten Home-Start, Vroegtijdige
Nadere informatieDialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen. Ingrid Staal
Dialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen Ingrid Staal GGD Zeeland & Julius Centrum, Universitair Medisch Centrum Utrecht Mini symposium Integrale Vroeghulp
Nadere informatieWaarom een zorgpad voor zwangeren met sociale risicofactoren:
Inleiding Zorgpad (herzien oktober 2017) In Hoogeveen hebben wij een relatief hoog percentage achterstandsgebieden, vergelijkbaar met Rotterdam (60%). Het verschil met Rotterdam is dat het in Hoogeveen
Nadere informatieOpvoedingsondersteuning, wat werkt?
Opvoedingsondersteuning, wat werkt? Wat is er nodig voor een effectieve opvoedingsondersteuning van alle opvoeders in Nederland Bert Prinsen Ede, 4 juni 2010 Onderwerpen: * Visie op opvoeden en opvoedingsondersteuning
Nadere informatieHet adviseren bij mogelijke leerplichtontheffingen van jeugdigen van 5 tot 18 jaar met (langdurig) schoolverzuim. Aantal jeugdigen. Jeugdarts.
4.4. Aanbod jongeren Dit aanbod is gericht op jongeren op het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) tot 23 jaar. De doelgroep van het eerste product, Advisering leerplichtontheffing,
Nadere informatiePlaats Kinderdagverblijf Peuterspeelzaal School
De gemeente Halderberge heeft tot taak het maken van proces- en resultaatafspraken bij Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Om deze afspraken te kunnen monitoren heeft de gemeente aan de GGD gevraagd
Nadere informatieUitwerking van de Stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland
Uitwerking van de Stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland 1. Signaleren 1.1 VVE beoordeling tijdens contactmoment op het consultatiebureau Jeugdgezondheidszorg (JGZ) (Uitvoerend: JGZ) 1.2 VVE
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kinderen, jongeren en problemen met ontlasting
Kinderen, jongeren en problemen met ontlasting KINDEREN, JONGEREN EN PROBLEMEN MET ONTLASTING INLEIDING Er zijn regelmatig kinderen of jongeren die in het ziekenhuis komen met ontlastingsproblemen. Dit
Nadere informatieClaudine Dietz
Claudine Dietz 24-11-2017 Klinisch psycholoog Onderzoek vroeg signalering autisme IMH specialist Altrecht Karakter Stuurgroep Bestuur Observatie / behandelgroep jonge kinderen Top expertise centrum infants
Nadere informatieKinderfysiotherapie in het St. Anna ziekenhuis
Kinderfysiotherapie in het St. Anna ziekenhuis Kinderfysiotherapie Binnen de afdeling fysiotherapie van het St. Anna Ziekenhuis bestaat ook de afdeling kinderfysiotherapie. De kinderfysiotherapeuten die
Nadere informatie