Energieadvies. Een plan van aanpak voor het besparen van energie. Uw gegevens xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx

Transcriptie

1 Energieadvies Een plan van aanpak voor het besparen van energie Uw gegevens xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx Uw adviseur Jan van Ittersum xxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxx

2 1

3 Disclaimer De inhoud van dit adviesrapport is met zorg samengesteld. De adviseur heeft dit gedaan op basis van een inspectie ter plaatse en in overleg met u. De adviseur is een deskundig opgeleide en gekwalificeerde medewerker. De besparingskansen, bijbehorende energiebesparing en energieproductie die in dit advies zijn opgenomen zijn richtinggevend en zijn bedoeld om uw besluitvorming te ondersteunen. Susteen garandeert echter niet dat de berekende energiebesparing of energieproductie in de praktijk ook wordt gehaald. Besparingen zijn namelijk sterk afhankelijk van onder meer het toekomstige gebruikersgedrag, wijzigingen in apparatuur en de onderhoudstoestand van de installaties. Aan de uitkomsten van het energieadvies kunnen geen rechten worden ontleend. 2

4 Inhoud Het advies bevat de volgende onderwerpen: > Inleiding > Uw energieverbruik > Geadviseerde energiebesparende maatregelen > Resultaat van de geadviseerde maatregelen > Subsidies waarvoor u in aanmerking komt > Kosten en baten van energiebesparing > Voordelen van energiebesparen met Susteen > Energie zeker van Susteen Bijlagen: > Adviesmethode Susteen > Uitgangsgegevens berekeningen energieadvies > Toelichting op de energiebesparende maatregelen > Binnenklimaat & gezondheid > Energiebesparing in relatie tot onderhoud Adviseur Uw adviseur ondersteunt u bij de keuze van de juiste energiebesparende maatregelen en producten en is uw vraagbaak. Jan van Ittersum is een ervaren en gediplomeerd energieadviseur gecertificeerd conform de BRL9500. Wanneer u vragen heeft over het advies kunt u contact opnemen met Jan van Ittersum: jan.vanittersum@susteen.nl

5 4

6 Inleiding Dit is het energieadvies dat is opgesteld op basis van het woningbezoek van onze adviseur Jan van Ittersum op 5 november. Uw ambitie U heeft aangegeven met name geïnteresseerd te zijn in het verlagen van uw energierekening en woonlasten. Het advies van Susteen is op basis van deze wensen samengesteld. Susteen Ons streven is om u zoveel mogelijk energie te besparen. We ondersteunen u bij uw keuze voor de juiste energiebesparende maatregelen, regelen de subsidies en verzorgen de uitvoering. Om de kwaliteit te garanderen werkt Susteen met BRL9500 gecertificeerde energieadviseurs en zorgvuldig geselecteerde uitvoerders. Uw energieverbruik We hebben uw energieverbruik vergeleken met het verbruik van vergelijkbare woningen. Uw jaarlijks met graaddagen gecorrigeerde gasverbruik is 4116 m3 gas en 3968 kwh elektriciteit. Het referentieverbruik wordt bepaald op basis van een zo goed mogelijk vergelijkbare woning en overeenkomstig gebruikersgedrag. Uit de vergelijking blijkt dat uw gasverbruik hoger is dan het verbruik van een vergelijkbare woning. Door energiebesparende maatregelen te treffen kunt u uw verbruik en woonlasten beperken. Uit de vergelijking blijkt dat uw elektriciteitsverbruik lager is dan dat van een vergelijkbaar huishouden. Bij bovenstaande berekeningen zijn we uitgegaan van uw verbruik in de periode van 2 februari 2013 tot 31 januari In deze periode heeft u 4160 m 3 gas en 3946 kwh elektriciteit verbruikt. Daarbij zijn we uitgegaan van 4 bewoners. 5

7 Energielabel Op basis van ons onderzoek en berekening hebben we een indicatief energielabel voor uw woning opgesteld. Uw woning heeft label F (indicatief). Het energielabel voor woningen geeft met klassen (A++ tot en met G) aan hoe energiezuinig een huis is, in vergelijking met soortgelijke huizen. Energielabel A++ (donkergroen) is zeer zuinig, energielabel G (rood) is zeer onzuinig. Bij verkoop van uw woning bent u verplicht een gecertificeerd energielabel te overleggen. Susteen kan deze voor u opstellen voor 170,-. Het label is 10 jaar geldig. Resultaat Als u ervoor kiest de in dit advies voorgestelde voorzieningen uit te voeren, zijn dit de positieve uitkomsten: > Een besparing van 330 per jaar. > Een rendement op uw investering van 18.2%. > Uw woning is ongeveer 1600 meer waard. > Een besparing van 500 m 3 gas per jaar. > Een besparing van 0 kwh elektriciteit per jaar. > Uw energielabel verbetert van F naar E (indicatief). > Jaarlijkse CO 2 besparing 890 kg > Minder koude straling van de muren. Uw huis is sneller warm. > Een warmere vloer en voeten. 6

8 Energiebesparende maatregelen Uit mijn onderzoek van uw woning en rekening houdend met uw situatie en wensen adviseer ik de volgende energiebesparende maatregelen uit te voeren. Maatregelen Aanwezig Geadviseerd Terugverdientijd Isolatieglas Gedeeltelijk Nee Muurisolatie Gedeeltelijk Ja 5.0 jaar Dakisolatie Ja Nee Vloerisolatie Gedeeltelijk Ja 5.8 jaar HR- ketel Ja Nee Zonneboiler Nee Nee Zonnepanelen Nee Nee Motivatie Spouwmuurisolatie Spouwmuurisolatie is de basis voor een aangenaam woonklimaat en een energiezuinig huis. Kou en tocht bij gevelaansluitingen behoren met spouwmuur isolatie tot het verleden. Om deze reden, en omdat spouwmuurisolatie een zeer rendabele investering is, is deze maatregel in het advies opgenomen. Susteen adviseert u de spouwmuur te isoleren met Supafil ook wel witte wol genoemd. Een goedkoop en goed isolerend product. De isolatiewaarde(rc) van de te isoleren muur wordt 1.48 m2k/w. Vloerisolatie Vloerisolatie zorgt ervoor dat de warmte niet meer via uw vloer weglekt. Het resultaat is een lagere gasrekening en warmere voeten. In de bijlagen worden deze en andere maatregelen toegelicht. 7

9 Kosten & baten Kosten Energiebesparende maatregelen Investering Opmerking Spouwmuurisolatie Offerte Susteen Vloerisolatie Prijs indicatie Energie monitoring Offerte Susteen Baten Uw voordeel Opbrengsten Opmerking Energiebesparing Per jaar Subsidies Er zijn geen subsidies waarvoor u in aanmerking komt. Tot 1 juli 2015 geldt voor energiebesparende maatregelen het lage BTW- tarief van op de arbeidskosten. Overzicht De netto investering voor het totale pakket bedraagt In onderstaande grafiek staan de kosten en de baten voor de komende 20 jaar weergegeven. Hierin is een gemiddelde energieprijsstijging van 5.0 % per jaar verwerkt (het gemiddelde van de afgelopen 10 jaar is 7%). 8

10 De terugverdientijd van uw investering is 5.5 jaar. U ontvangt een rendement van 18.2% op uw investering. Na 20 jaar bent u er netto 8887 op vooruit gegaan. Financiering U kunt de investering in energiebesparende maatregelen financieren met de Nationale Energiebespaarfonds. Dit is aantrekkelijk vanwege de lage rente. Via maandelijkse betalingen van de lening spreidt u de kosten over meerdere jaren. Afhankelijk van hoeveel energie u verbruikt, kan die besparing genoeg zijn om de maandelijkse betaling van uw Energiebespaarlening te dekken. Als eigenaar en bewoner van een bestaande woning kunt u minimaal 2500 lenen en afbetalen gedurende een looptijd van 7 of 10 jaar. U kunt meer informatie vinden op Voordelen van energie besparen met Susteen o Alle kosten en baten nauwkeurig berekend en inzichtelijk. o Alle informatie om de keuze te maken voor de juiste energiebesparende maatregelen. o Alles is één hand, één aanspreekpunt, één overeenkomst. o Alle betalingen lopen via de Stichting Energie Zeker. Wordt het werk niet uitgevoerd dan ontvangt u uw betaling retour. o Alle subsidies voor u gevonden en aangevraagd. o Al uw vragen beantwoord door uw adviseur. o Controle van de juiste realisatie van de energiebesparende maatregelen. o De zekerheid van een zorgeloze uitvoering van de energiebesparende maatregelen. 9

11 Bijlagen Adviesmethode Susteen De adviesmethode bestaat uit een woningbezoek door onze adviseur, het opstellen van het energieadvies en het bespreken van het advies. Woningbezoek Tijdens het woningbezoek meet de adviseur uw woning op en bepaalt de isolatiewaarde en het rendement van de installaties. Bijvoorbeeld voor de beoordeling van spouwmuurisolatie inspecteert onze adviseur met een endoscoop uw spouwmuur. Ook bespreekt de adviseur met u wat uw wensen zijn, welke energiebesparende maatregelen mogelijk zijn en welke product- technische oplossingen beschikbaar zijn. Het energieadvies Op basis van de informatie van het woningbezoek stelt de adviseur het energie- advies op. Hierin ziet u precies hoeveel geld en energie u kunt besparen, welke maatregelen voor u heet meeste comfort en rendement opleveren en welke investering daarvoor nodig is. Ook staan de beschikbare subsidies en BTW regelingen vermeld. Tenslotte worden eventuele financieringsmogelijkheden aangegeven. Susteen berekent de mogelijke besparingen die u met de verschillende energiebesparende maatregelen kunt realiseren met een model dat gebaseerd is op de ISSO publicatie 82.3 en de formulestructuur voor het Energieprestatielabel in Nederland. Met dit model wordt de energetische kwaliteit van de woningschil en de installaties bepaald. Daarnaast worden gebruikersgegevens zoals gezinssamenstelling, werkelijke energieverbruik en gebruik van de woning meegenomen. Het model zoekt eerst naar een referentiewoning die overeenkomt met uw woning. Vervolgens wordt de referentiewoning zo geschaald dat deze precies gelijk is aan uw woning. Tenslotte wordt de gehanteerde binnentemperatuur van uw woning aangepast zodat uw werkelijke verbruik overeenkomt met het theoretische verbruik van de referentiewoning. Nu is uw woning volledig gemodelleerd en kunnen we berekenen hoeveel u met de verschillende maatregelen kunt besparen. Bespreken van het advies Nadat u het advies heeft ontvangen neemt Susteen contact met u op om het advies door te spreken. U kunt vragen stellen aan uw adviseur, een maatregel wijzigen of een extra inspectie laten uitvoeren. Op basis van de opgedane inzichten stellen we in overleg met u een vervolgstap voor om tot daadwerkelijke besparing te komen. 10

12 Uitgangsgegevens berekeningen energieadvies Bij het opstellen van uw energieadvies hebben we de berekeningen gebaseerd op de methodiek van het energie maatwerkadvies en het Energielabel van de Rijksoverheid. Bij de berekeningen zijn onderstaande gegevens van uw woning gebruikt: Algemeen Woningtype rij- hoekwoning Bouwjaar 1931 Aantal bouwlagen 3.0 Gebruiksoppervlakte 115 m 2 Muren Muurdeel 1 oppervlakte Muurdeel 2 oppervlakte Vloer Vloerdeel 1 oppervlakte Vloer verwarming Vloerdeel 2 oppervlakte Vloer verwarming Dak Dakdeel 1 oppervlakte Dakdeel 2 oppervlakte Ramen Ramen 1 oppervlakte Ramen 2 oppervlakte Installaties Warmwater voorziening Mechanische ventilatie Zonneboiler Zonnepanelen oppervlakte Overig Tochtwering (status) 24.0 m 2 Rc- waarde 82.0 m 2 Rc- waarde 42.0 m m 2 Rc- waarde Rc- waarde 63.0 m 2 Rc- waarde 3.7 m 2 Rc- waarde 9.7 m 2 U- waarde 21.2 m 2 U- waarde m 2 K/W K/W 0.15 m 2 K/W Nee 0.15 m 2 K/W Nee m 2 K/W m 2 K/W 5.2 W/m 2 K 2.9 W/m 2 K combitap HR Niet aanwezig Geen systeem Geen systeem Gemiddeld Bij de berekening van de besparingen gaan we uit van uw daadwerkelijke verbruik. Via de graaddagenmethode corrigeren we dit gemeten gasverbruik naar een gemiddeld jaarlijks gasverbruik. Bij de berekening van uw besparingen zijn we uitgegaan van een gemiddelde binnentemperatuur van 17.6 graden Celsius. In de omrekening naar euro s hanteren we de volgende tarieven: elektriciteit 0.23 per kwh en aardgas 0.67 per m 3. 11

13 Algemene toelichting op de energiebesparende maatregelen Isolatieglas Er zijn diverse soorten isolatieglas: gewoon dubbel glas, Hoog Rendement- glas (HR), HR+ glas en HR++ glas. Met extra isolerend HR++ glas kunt u veel energie besparen. Daarnaast profiteert u van een verhoogd comfort, een betere geluidsisolatie en een grotere inbraakveiligheid. Uw adviseur bekijkt of uw kozijnen geschikt zijn voor het plaatsen van isolatieglas. Wanneer het kozijn weinig ruimte biedt kunt u ervoor kiezen met opdeklatten te werken zodat het glas alsnog geplaatst kan worden. Ook bij het isoleren met isolatieglas is het belangrijk dat uw woning goed geventileerd blijft en vocht geen kans krijgt. Indien nodig brengen we extra ventilatieroosters in de ramen aan. Spouwmuurisolatie Via de ongeïsoleerde gevel van uw woning gaat veel warmte verloren. Dit kunt u voorkomen door de ruimte (spouw) tussen de binnenmuur en de buitenmuur te isoleren. Naast het energiebesparende effect profiteert u ook van een meer comfortabele woning (sneller warm) en een vermindering van de geluidsoverlast. Het is belangrijk om van te voren de spouw te laten inspecteren met een endoscoop. Hierdoor weet u zeker dat u muur geen koudebruggen bevat en dus veilig geïsoleerd kan worden. Ook is het belangrijk dat uw woning goed geventileerd blijft en vocht geen kans krijgt. Indien nodig brengen we extra roosters aan t.b.v. de ventilatie van de kruipruimte. Het isoleren gebeurt door isolerend materiaal via boorgaten in de buitenmuur van de spouw in te spuiten. Binnen een dag wordt alles weer schoon opgeleverd. Er zijn diverse materialen waarmee de spouwmuur geïsoleerd kan worden. Hieronder een overzicht. Kenmerken Isolatiematerialen spouwmuurisolatie Witte wol EPS / Zilverparel PUR UF- schuim Materiaal Glaswol Polystyreen met verbindingslijm Polyurethaan Ureum- formaldehyde Isolatiewaarde Prijs Technische voorkeur - Spouw minimaal 40mm diep - Spouw minimaal 30mm diep - Spouw minimaal 30mm diep - Spouw minimaal 40mm diep - Boordiameter vanaf 16mm - Bij bouwkundige beperkingen - Boordiameter vanaf 16mm - Bij bouwkundige beperkingen - Bij zeer smalle voegen 14mm - Bij herstel van bestaande isolatie - Boordiameter 16mm Vochtgedrag ++(+) Geluidsisolatie Brandveiligheid Uitvoeringstijd Duurzaamheid materiaal Garantie 10 jaar 10 jaar 10 jaar 10 jaar +++ gunstig / + minder gunstig 12

14 Vloerisolatie & bodemisolatie Het isoleren van de vloer op de begane grond of de bodem van de kruipruimte, is een effectieve en vrij eenvoudige manier om energie te besparen. Daarnaast wordt het comfort van uw woning verhoogd doordat uw woning sneller warm wordt en de vloer warmer aanvoelt. Het isoleren gebeurt door het isolerende materiaal onder de vloer of op de bodem aan te brengen. Veelal is een toegang middels een luik naar de kruipruimte noodzakelijk. Indien nodig worden ventilatieroosters geplaatst. Afhankelijk van het type vloer en de vochtigheid in de kruipruimte kiezen we de best passende isolatiemethode en het best passende isolatiemateriaal. Hieronder een overzicht van de verschillende opties. Kenmerken Producten bodemisolatie PS- chips PS- parels Schelpen Isolatiewaarde Prijs Werkhoogte kruipruimte > 30cm cm > 40cm Bij vochtige kruipruimte (+) Brandveiligheid Uitvoeringstijd Duurzaamheid materiaal Technisch voorbehoud hoge kruipruimte hoge kruipruimte hoge kruipruimte Garantie 10 jaar 10 jaar 10 jaar kenmerken Vloerisolatie PUR- schuim Minerale wol (Ecose) Producten Icynene ecoschuim Tonzon Isolatiefolie (Prostelko, Prestatiefolie) Isolatiewaarde Prijs Werkhoogte > 50cm >50cm > 50cm >50cm >50cm kruipruimte Toepassing - Betonnen (en houten) vloer - Houten (en betonnen) vloer. - Houten en betonnen vloer - Houten en betonnen vloer - Houten en betonnen vloer vloer - Naadloze af- sluiting vloer - Naadloze af- sluiting vloer Bij vochtige Bodemfolie Bodemfolie Bodemfolie Bodemfolie kruipruimte Brandveiligheid Uitvoeringstijd Duurzaamheid +(+) materiaal Technisch Bij betonrot Bij betonrot Bij betonrot Bij betonrot Bij betonrot voorbehoud Garantie 10 jaar 10 jaar 10 jaar 10 jaar 10 jaar +++ gunstig / + minder gunstig Dakisolatie Door het dak te isoleren en kieren en naden te dichten, verliest u minder warmte. Dat maakt uw woning een stuk energiezuiniger en comfortabeler. Susteen biedt verschillende oplossingen en afwerkingsniveaus aan. Vraag uw adviseur wat het beste bij uw situatie past. 13

15 HR- ketel Een HR- ketel is een verwarmingsketel met een extra hoog rendement van 95% waar een conventionele ketel 70 tot 80% en een VR (verbeterd rendement) ketel tussen de 75 en 85% haalt. Door het verhoogde rendement kost het minder om uw woning warm te stoken. Susteen biedt verschillende merken en uitvoeringen. Uw adviseur helpt u met het kiezen van de juiste ketel. Pomp vloerverwarming Woningen met een vloerverwarmingssysteem aangesloten op de cv- ketel kunnen op elektriciteit besparen door de pomp te vervangen. Veel pompen hebben een te groot vermogen en een motor met een laag rendement. Door de pomp te vervangen door een pomp met een gelijkstroommotor en auto adapt functie (stelt zich zelf in) kan 60-80% elektriciteit worden bespaard. Ventilatie In oudere woningen is vaak geen ventilatorbox aanwezig om de lucht, vocht en CO 2 uit badkamer, keuken en toilet af te zuigen. Zo n woning noemen we een natuurlijk geventileerde woning. In een natuurlijk geventileerde woning moeten (klep)raampjes, roosters en ventilatiekanalen ervoor zorgen dat er voldoende frisse lucht in de woning komt. In nieuwere woningen is vaak een ventilator aanwezig die lucht, vocht en CO 2 uit badkamer, keuken en toilet afzuigt. De ventilator hangt vaak op de zolderverdieping. De verse lucht wordt bij de meeste woningen via roosters bij de ramen naar binnengebracht. Dit systeem wordt ook wel een mechanisch ventilatiesysteem of mechanische afzuiging genoemd. Energiebesparing is mogelijk door de ventilatormotor te vervangen door een gelijkstroommotor. Zonneboiler Een zonneboiler verwarmt uw warmtapwater voor douche of bad met behulp van zonlicht. Doordat u minder gas verbruikt om uw warmtapwater te verwarmen bespaart u energie. Het systeem bestaat uit een collector op uw dak en een boiler die meestal dicht bij uw ketel wordt geplaatst. Een zonneboiler werkt zolang de zon schijnt, dus ook in de winter. Zonneboilers zijn er in verschillende capaciteiten. Op basis van uw gezinssamenstelling en warmwatergebruik helpt uw adviseur u de juiste te kiezen. 14

16 Zonnepanelen Een zonnepaneel wekt elektriciteit op met behulp van zonlicht. Door de energie van de zon te gebruiken, hoeft u minder energie te kopen van uw energieleverancier. Het systeem bestaat uit zonnepanelen en een omvormer. De omvormer maakt de stroom die de panelen opwekken geschikt voor gebruik en voor teruglevering aan het net. Het is belangrijk dat zonnepanelen schaduwvrij en enigszins op het zuiden gericht worden geplaatst. Zo bent u verzekerd van een hoog rendement. Uw adviseur helpt u bij het uitzoeken van een geschikt stuk dak en bij het bepalen van het aantal panelen. Tochtwering (doe het zelf maatregel) Helaas helpt extra stoken niet, omdat de warmte in een tochtig huis snel verdwijnt door naden en kieren. Er zitten bijvoorbeeld vaak kieren tussen kozijnen en muren of tussen de gevel en het dak. Alleen door deze dicht te maken, vermijdt u tocht en houdt u het huis warm. Met tochtstrips en ander materiaal kunt u kieren gemakkelijk dichtmaken. De investering is laag en u heeft meteen een meer comfortabele woning en een lagere energierekening. Als u uw dak, vloer of gevel laat isoleren neemt tevens de ongewenste ventilatie af. Leidingisolatie (doe het zelf maatregel) Leidingen die niet goed geïsoleerd zijn, zorgen voor energieverlies. Dat kunt u beperken. Elk huis heeft verschillende ruimtes die niet verwarmd worden. Denk aan de garage, zolder of kruipruimte. Hier lopen wel leidingen achter de muren, die warmte afgeven. Door deze leidingen aan de buitenkant te isoleren voorkomt u dat er warmte verloren gaat naar ruimtes die u niet wilt verwarmen. Leidingisolatie levert u dan ook direct energiebesparing op. Veelal verdient u leidingisolatie binnen 2 à 3 jaar terug. Radiatorfolie (doe het zelf maatregel) Om de warmte van de radiator binnenshuis te houden, is het aanbrengen van radiatorfolie een mogelijke oplossing. Bij radiatoren gaat veel van de afgegeven warmte vaak nog verloren via de buitenmuren of panelen. Radiatorfolie kan eenvoudig zelf worden aangebracht. Er bestaan twee soorten radiatorfolies. - Radiatorfolies die op de achterliggende muur worden aangebracht. Hierdoor wordt de warmtestraling van de radiator gereflecteerd. - Radiatorfolies die achterop de radiator zelf moeten worden geplakt. Deze folies reduceren de warmtestraling naar de buitenmuur vaak beter. Een ander voordeel is dat deze folies minder goed zichtbaar zijn. Waterbesparende douchekop (doe het zelf maatregel) Een waterbesparende douchekop bespaart water en daarmee ook energie, zonder verlies aan comfort. Echter niet toepasbaar in combinatie met een keukengeiser/badgeiser, omdat de tapdrempel te hoog is. 15

17 Hotfill aansluiting voor de wasmachine (voor de handige doe het zelver) Een hotfill aansluiting voor de wasmachine kan direct op de warmwaterkraan worden aangesloten. Hierdoor hoeft het apparaat niet zelf het water op te warmen en bespaart u wel tot 80% op het elektriciteitsverbruik van de wasmachine. Wanneer het warme water afkomstig is van een zonneboiler kan de besparing op het gasverbruik worden verlaagd. Energie monitoring (doe het zelf maatregel) Met Energie Monitoring weet u precies hoeveel energie u op elk moment van de dag verbruikt. Hiermee groeit de bewustwording van u en uw huisgenoten met betrekking tot het energieverbruik en ziet u hoe en hoeveel u kunt besparen. U kunt dit handmatig bijhouden maar ook met meters die met een display of een uw computer kunnen worden uitgelezen. LED- verlichting (doe het zelf maatregel) Na de introductie van de spaarlamp kunt u nu ook voor LED verlichting kiezen. Steeds meer lampen hebben een aangename lichtkleur en zijn in het armatuur inpasbaar. Ook zijn er dimbare uitvoeringen verkrijgbaar. Een ledlamp van 2W geeft evenveel licht als een spaarlamp van 5 W of een gloeilamp van 25 W. Een ledlamp blijkt in de praktijk tot branduren mee te gaan. Afhankelijk van het merk werkt een normale gloeilamp gemiddeld branduren, een spaarlamp tussen de en branduren. De totale kosten van investering en energie over 25 jaar zijn voor de ledlamp ongeveer de helft van de spaarlamp. 16

18 Binnenklimaat en gezondheid Schimmelplekken op wanden Heeft u last van schimmelgroei in hoeken aan de boven- of onderzijde van buitengevels? Mogelijk is uw woning onvoldoende geventileerd. Een oorzaak kan zijn dat bestaande ventilatie- openingen afgedicht zijn of is dat de mechanische afzuiging niet aan staat. Een andere mogelijkheid is een verhoogde vochtproductie door een keukengeiser zonder rookgasafvoer. Waar de oorzaak van vochtproblemen precies ligt is vaak pas na een fysisch onderzoek goed vast te stellen. Schimmelplekken in de badkamer op binnenwanden en plafond vormen een probleem apart. De oorzaak ligt vaak in een combinatie van te weinig stoken, gebrekkige ventilatie en een schimmelgevoelige afwerklaag op wanden en plafond. Het aanbrengen van betere ventilatie en verwarming in de ruimte kan de situatie in veel gevallen verbeteren. Bij het treffen van isolerende maatregelen dient men rekening te houden met eventuele vochtproblemen. Uw adviseur zal, indien nodig, extra ventilerende maatregelen voorstellen om schimmelproblemen te voorkomen. Vochtproblemen Veel vochtproblemen worden veroorzaakt door de matige werking van het ventilatiesysteem of het gebruikersgedrag. De volgende vraagpunten zijn daarbij van belang: - Zijn er bij natuurlijke ventilatie en mechanische afzuiging voldoende voorzieningen (klepraampjes en ventilatieroosters) in de gevels aanwezig voor de toevoer van buitenlucht? - Zijn er natuurlijke afvoerkanalen aanwezig en zijn de openingen niet dichtgezet of vervuild? - Werkt, indien aanwezig, de mechanische afzuiging op een goede manier (een afzuigkap als enige voorziening is geen volwaardige afzuiging)? Als het ventilatiesysteem slecht werkt, is dit een risicofactor voor de maatregelen die als neveneffect hebben dat de ventilatie afneemt. Om die reden zal uw adviseur, indien nodig, extra ventilerende maatregelen voorstellen om schimmelproblemen te voorkomen. Ramen met enkel glas Het is mogelijk dat ramen voorzien van enkel glas een onbehaaglijke situatie opleveren door koudeval. De kans op comfortklachten wordt groter naarmate ramen hoger zijn (oude huizen) of het ontbreken van een onder het raam geplaatste radiator of gereduceerd is door bijvoorbeeld een brede vensterbank. 17

19 Koude van de vloer Klachten over de koude van de vloer zijn vaak terug te voeren op stroming van koudere lucht over de vloer. Als dit het geval is, heeft vloerisolatie geen effect voor comfortverbetering. Bouwfysisch onderzoek is nodig om de oorzaak en de oplossing voor dergelijke klachten vast te stellen. Open verbrandingstoestel Open verbrandingstoestellen met slechte of soms ontbrekende rookgasafvoer hebben veelal een zeer nadelig effect op de luchtkwaliteit. Het is van groot belang dergelijke toestellen te vervangen door energiezuinige gesloten toestellen. Energiebesparing in relatie tot onderhoud Het is veelal kostenbesparend om isolatie en installatietechnische ingrepen te laten samenvallen met het plegen van onderhoud, bijvoorbeeld dakisolatie toepassen bij het vervangen van dakbedekking. Houten kozijnen Houten kozijnen vormen een forse onderhoudspost. De staat van de kozijnen is een belangrijk gegeven bij de plaatsing van isolerende beglazing. Immers, de investeringen kunnen sterk afnemen wanneer het aanbrengen van isolatieglas samenvalt met onderhoudsactiviteiten. Vervangen cv- ketel Een cv- ketel gaat doorgaans tussen de 15 en 20 jaar mee. Wanneer een ketel ouder is dan 12 jaar is ketelvervanging door een ketel met een hoger rendement doorgaans zinvol. Dit levert niet alleen een energiebesparing op maar mogelijk ook kostenbesparingen in het onderhoud van de ketel. Het bouwjaar is af te lezen op het typeplaatje van de ketel. Indien u een bestaande HR- ketel vervangt, betreft de investering een onderhouds- of vervangingsinvestering. U moet zich dan realiseren dat er geen sprake is van een terugverdientijd. Dakbedekking Daken kunnen op diverse wijze worden geïsoleerd. Investeringen aan de buitenzijde zijn in economisch opzicht rendabel als de werkzaamheden samenvallen met (groot)onderhoud. Dat komen we tegen bij daken met mastieken dakbedekking (veelal platte daken) en pannendaken met onderhoudsgebreken of een hoogwaardige binnenafwerking. 18