We worden allemaal ouder!

Transcriptie

1 We worden allemaal ouder! Verschil tussen dementie en alzheimer. Fasen van dementie. Wat zijn de verschijnselen bij de verschillende fasen hersenen van gezonde personen en een dementerende zorgvrager Welke stappen worden er ondernomen voordat een dementerende zorgvrager wordt opgenomen in een verpleeghuis. Welke wet hoort hierbij? Wat is het doel van deze wet? Een gedicht over dementie. Quiz. Familie verhalen. Leuke weetjes! 6 februari e editie

2 Een gedicht over dementie Vraag me niet te herinneren Test niet telkens weer mijn verstand Laat me gaan en weten dat je er bent Kus me op de wang en pak mijn hand Mijn verwarring is groter dan je denkt Verdrietig, ziek en verloren in elk moment Dat ik jou nodig heb dat weet ik wel Mij vasthoud en laat voelen dat je er bent Verlies alsjeblieft niet je geduld met mij Schreeuw en huil niet als ik raar reageer Ik kan het echt niet helpen hoe ik ben Ik kan niet anders, hoe hard ik ook probeer Vergeet nooit dat ik je nodig heb Het mooiste van mij, al lang vergaan Ik smeek je, hou me vast en van mij Tot dat ik voorgoed ben weggegaan 2

3 Welke stappen worden er ondernomen voordat een dementerende zorgvrager wordt opgenomen in een verpleeghuis. - Welke wet hoort hierbij. - Wat is het doel van deze wet? BLZ 17! Wat is het verschil tussen dementie en Alzheimer? BLZ 5! Welke fasen zijn er in dementie? Wat zijn de verschijnselen bij de verschillende fasen Welke benaderingswijzen zijn er? BLZ 8! afbeeldingen van hersenen van een gezonde personen en een dementerende zorgvrager. Leg uit wat het verschil is en waardoor dit ontstaat. BLZ 6! Jan Pronk BLZ 13! Verhalen over gebeurtenissen. BLZ 16! 3

4 Schoon Tijdens de slaap krijgen hersencellen als het ware een wasbeurt. Afvalstoffen worden normaliter verwijderd door een opruimsysteem. De hersencellen krimpen tijdens slaap, waardoor het opruimsysteem effectiever de afvalstoffen kan verwijderen. Dit zou een nieuwe verklaring kunnen zijn waarom we slapen, en inzicht kunnen bieden in hersenaandoeningen waarbij afvalstoffen zich ophopen, zoals de ziektes van Alzheimer en Parkinson. Licht Racen Het spelen van het speciaal ontworpen computerspel Neuro Racer kan oudere mensen helpen om beter te worden in multitasken. Dit toonden onderzoekers uit Amerika aan. Het effect was zelfs na zes maanden nog aanwezig. In het spel moeten de spelers een auto besturen met een joystick, waarbij ze moeten letten op de borden aan de kant van de weg. Het spelen van het spel resulteerde zelfs in verbetering van cognitieve vaardigheden die niet met het spel getraind werden, zoals aandacht vasthouden en werkgeheugen (dingen kort onthouden). Oudere mensen slapen over het algemeen slechter en bij mensen met de ziekte van Alzheimer raakt zelfs het slaap-waakritme ontregeld bij een kwart tot de helft van de mensen. Er lijkt iets mis te gaan met de biologische klok in de hersenen. Door middel van kunstmatig daglicht kan het slaap-waakritme beter intact blijven. Men slaapt EN functioneert hierdoor beter! Dorst Onderzoekers hebben aangetoond aan dat het drinken van een halve liter water de reactiesnelheid verhoogt. Proefpersonen die water dronken voor het uitvoeren van een cognitieve taak bleken 14% sneller te reageren dan personen die niets dronken. Het effect lijkt het grootst te zijn bij mensen die veel dorst hebben. De onderzoekers denken dat vochttekort direct van invloed is op de prestaties van de hersenen. 4

5 Wat is het verschil tussen dementie en alzheimer? Vaak wordt de vraag gesteld wat precies het verschil is tussen dementie en Alzheimer. Kort gezegd is dementie een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen. Deze verschijnselen worden veroorzaakt door een ziekte, zoals de ziekte van Alzheimer. Er zijn echter ruim 50 ziekten die dementie kunnen veroorzaken. Alle ziektes leiden tot een geleidelijke achteruitgang door het afsterven van de hersencellen. Dementie Dementie is een syndroom. Dat wil zeggen dat het een verzameling van verschijnselen is, waaronder geheugenverlies, problemen met oriëntatie, gedrag en/of taal. Men spreekt over dementie als deze verschijnselen veroorzaakt worden door een ziekte die de hersenen aantast, waardoor de hersencellen afsterven en de verstandelijke vermogens van iemand achteruit gaan. De meest voorkomende oorzaak van dementie is de ziekte van Alzheimer, maar er zijn ruim 50 oorzaken voor dementie. Andere veel voorkomende vormen van dementie zijn vasculaire dementie, fronto-temporale dementie en Lewy body dementie. Maar liefst 1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. Ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Ongeveer 70% van alle mensen met dementie heeft de ziekte van Alzheimer. Bij deze ziekte kunnen de hersencellen steeds minder goed contact maken met elkaar en met de zenuwen die informatie naar en van de hersenen doorgeven. Steeds meer hersencellen verschrompelen, waardoor ze niet meer kunnen functioneren. Bron: 5

6 Tricot blazer 29,95 H&M Satijnen jurk 9,95 H&M Kostuumpantalon 29,95 H&M Overhemdblouse met dessin 14,95 H&M Enkellaarzen 29,95 H&M 6

7 Gezonde hersenen en alzheimerhersenen. Het verschil tussen gezonde hersenen en alzheimerhersenen is aanzienlijk. Veranderingen als inkrimping van het hersenweefsel zijn van grote invloed op het functioneren van de hersenen. De afbeeldingen hieronder laten een dwarsdoorsnede van de hersenen zien, bekeken vanaf de voorkant. De dwarsdoorsnede aan de linkerzijde verbeeldt normale hersenen. De dwarsdoorsneden aan de rechterzijde tonen drie stadia van de hersenen van een persoon die de ziekte van Alzheimer heeft. In de beginfase van de ziekte van Alzheimer neemt het kortetermijngeheugen langzaam af. De cellen in de hippocampus, een onderdeel van het limbisch systeem, functioneren niet goed meer. Ook de mogelijkheid om volgens routine te handelen neemt af. Zodra de ziekte van Alzheimer zich verspreidt in de buitenkant van de hersenen, oftewel de hersenschors, gaan het inzicht en de taalfuncties achteruit. Daarnaast ontstaat er kans op emotionele uitbarstingen. In de meest ernstige fase van de ziekte van Alzheimer is er sprake van een totale inkrimping van het hersenweefsel. De normaal goed ontwikkelde plooien aan de buitenkant van de hersenen zijn zichtbaar dieper. Daarnaast zijn de hersenkamers, oftewel de ruimtes in de hersenen, aanzienlijk vergroot. Ook de windingen in de hersenen, die het hersenvocht bevatten, zijn gekrompen. Met de voortgang van de ziekte sterven steeds meer hersencellen af. Dit met gedragsveranderingen als ronddwalen en gejaagdheid tot gevolg. Het vermogen om gezichten te herkennen en te communiceren gaat in de laatste fase van de ziekte totaal verloren. Patiënten verliezen de controle over hun ontlasting en hebben uiteindelijk continu verzorging nodig. Dit stadium van volledige afhankelijkheid kan jaren duren. De periode vanaf het moment van diagnose tot aan het levenseinde bedraagt gemiddeld zeven jaar, maar dit proces kan ook twintig jaar of langer duren. Bron: 7

8 Welke fasen zijn er in dementie? De verschillende fasen van dementie: In het dementieproces zijn verschillende fasen te onderscheiden. De onderstaande lijst van fasen is gemaakt om u een overzicht te geven van de verschillende soorten moeilijkheden die u tegen kunt komen. De ernstigste problemen zullen niet noodzakelijkerwijs bij iedere dementerende patiënt optreden. Deze opsomming kan u een idee geven van hoe erg de ziekte kan worden en kan zo van nut zijn voor degenen die zich op het ergste willen voorbereiden. De eerste fase: de fase van vergeetachtigheid Deze fase is vaak alleen duidelijk als u terug kijkt in de tijd: gedurende de tijd zelf zult u erover heen kijken of alles wijten aan een hoge leeftijd, stress, traagheid, enzovoorts. Het begin van dementie gaat geleidelijk en het is onmogelijk om de eerste tekenen van dementie aan te wijzen. Het is mogelijk dat de patiënt: wantrouwig, achterdochtig wordt. lusteloos en minder levendig is. minder geïnteresseerd is in hobby's en andere activiteiten. problemen krijgt met rekenen, betalingen, e.d. problemen krijgt met het vinden van woorden. aarzelend en schrikachtig is voor nieuwe dingen. zich niet meer zo goed kan aanpassen aan veranderingen. niet meer zo goed beslissingen kan nemen of plannen kan maken. minder snel ingewikkelde gedachten gangen begrijpt. sneller anderen de schuld geeft van het stelen van zoek gemaakte spullen. meer op zichzelf geconcentreerd is en minder rekening houdt met anderen en andermans gevoelens. details van pas gebeurde voorvallen sneller vergeet. zich vaker gaat herhalen, of zijn of haar eigen gedachtenlijn vergeet. sneller geïrriteerd raakt of sneller geërgerd is als iets niet lukt. het bekende op gaat zoeken en het onbekende gaat mijden. gaat piekeren, in de put raakt en zelfs depressief wordt 8

9 De tweede fase: de fase van verwarring Hier zijn de geheugenproblemen en gedragsproblemen ernstiger en erger. Het is mogelijk dat de patiënt: hulp en toezicht nodig heeft bij veel bezigheden. bepaalde handelingen in het dagelijks leven niet meer kan doen. taalproblemen krijgt, onder meer met lezen en het voeren van een gesprek. moeite heeft met het herkennen en gebruiken van voorwerpen (bijvoorbeeld lucifer, sleutel). recente gebeurtenissen snel vergeet (het geheugen van het verre verleden lijkt doorgaans beter te zijn, maar sommige details kunnen vergeten of verwisseld worden). verward raakt in tijd en plaats, bv. door te gaan winkelen midden in de nacht, het toilet niet meer vindt en in een hoekje gaat plassen. snel verdwaalt als hij of zij zich buiten bekend gebied bevindt. namen van vrienden en familie vergeet, of familieleden verwisselt. pannen en ketels vergeet en het fornuis aan laat staan. door de straten dwaalt (zelfs 's nachts), of soms zelfs geheel verdwaalt (deze problemen kunnen zich ook voordoen in het ziekenhuis, in de vorm van wegloopgedrag van de afdeling). zich ongepast gedraagt, door bijvoorbeeld in pyjama naar buiten te gaan. dingen ziet en hoort die er niet zijn. vaak dingen herhaalt. zich thuis veiliger voelt en mensen bezoeken vermijdt. nalatig is wat betreft hygiëne en eten (door bijvoorbeeld te zeggen dat hij of zij al in bad is gegaan of al gegeten heeft als dat niet het geval is). snel boos, overgevoelig, bedroefd of overstuur wordt. 9

10 De derde fase: de fase van ernstige dementie Hier is de persoon ernstig gehandicapt en heeft veel hulp nodig, zelfs met de simpele dagelijkse activiteiten. Het is mogelijk dat de patiënt: de weg om zich heen niet meer kan vinden. zich zelfs na enkele minuten niet meer kan herinneren dat hij of zij bijvoorbeeld juist heeft gegeten. voortdurend één of meer zinnen of geluiden herhaalt. urine en/of ontlasting niet meer op kan houden (incontinentie). geen blijk geeft van herkenning van familieleden of vrienden. hulp en toezicht nodig heeft met eten, wassen, baden, het toilet gebruiken en aan- en uitkleden. ongepast zijn/haar kleren uitdoet, door verlies van schaamtegevoel. alledaagse voorwerpen niet meer herkent. moeilijk begrijpt wat er gezegd wordt en wartaal uitslaat. 's nachts slecht kan slapen en overdag suf is. rusteloos is, bijvoorbeeld door op zoek te zijn naar een familielid dat allang gestorven is of naar een klein kind dat allang volwassen is. agressief is, vooral als hij of zij zich bedreigd of opgesloten voelt. moeite heeft met lopen, en misschien uiteindelijk een rolstoel nodig heeft. 10

11 De beschreven toename van geestelijke en lichamelijke achteruitgang kan zoals gezegd in een snel tempo plaatsvinden of er kan een aantal jaren overheen gaan. Wat kan de oorzaak zijn van de achteruitgang? Er is een aantal oorzaken aan te wijzen, waardoor de achteruitgang van de patiënt wordt versneld. We noemen zes belangrijke oorzaken: de dementie zelf die erger wordt en steeds meer functies aantast. (tijdelijke) verhuizing naar een vreemde omgeving, bijvoorbeeld op vakantie gaan of opname in een ziekenhuis of verpleeghuis. lichamelijke ziekten zoals een longontsteking, een hartkwaal, suikerziekte, bloedarmoede, de griep of andere infecties. bijwerkingen van geneesmiddelen, overmatig alcoholgebruik. tekort aan vocht (dehydratie) of een slechte of eenzijdige voeding. emotionele stoornissen, piekeren of een depressie Het is van uitermate groot belang dat de naaste omgeving en de hulpverleners van de patiënt deze mogelijke oorzaken goed in de gaten houden. Krijgt de patiënt alle problemen? Weer moet benadrukt worden dat geen enkele dementiepatiënt alle besproken problemen heeft of krijgt. Voorgaande lijst is alleen gemaakt om u een overzicht te geven van de problemen die de naaste omgeving en hulpverleners kunnen tegenkomen. Ook bestaat er een grote verscheidenheid aan gevolgen door dementie voor de persoonlijkheid van de patiënt. Sommige dementie patiënten blijven dezelfde persoon, anderen veranderen totaal. Een patiënt die altijd al licht geïrriteerd, koppig en moeilijk in de omgang was, zal waarschijnlijk ook zo blijven. Een patiënt die altijd al vriendelijk en hartelijk was en die altijd het beste met de mensen voorhad, zal aardig en liefhebbend blijven. Het lijkt of kleine haarscheurtjes, die normaal in ieders karakter voorkomen, nu duidelijk zichtbare barsten opleveren; alsof de patiënt een karikatuur wordt van de persoon die hij eens was. Enkele mensen veranderen geheel en doen dingen die geheel tegen hun natuur waren. De rustige, kalme echtgenoot kan bijvoorbeeld onrustig of zelfs agressief worden. Bron: 11

12 Welke benaderingswijzen zijn er? De omgang met mensen die dementeren is vaak moeilijk. Soms weet je even niet hoe je moet reageren op wat iemand zegt of doet. Voor de dementerende zelf is het dementeren ook vaak erg moeilijk. Er zijn verschillende benaderingswijzen (methoden) om het functioneren van een dementerende mens te optimaliseren. 12

13 Jan Pronk Jan Pronk heeft er nooit een geheim van gemaakt dat zijn moeder dementeerde. Voor mijn vader en de kinderen was haar ziekte geen taboeonderwerp. Maar ik heb ook nooit gelegenheden bezocht om er met andere mensen over te praten. Als het ter sprake kwam, had ik het er met collega s over. Dementie is iets dat je overkomt. De enige met wie we er niet over spraken was met mijn moeder zelf. Achteraf weet ik niet of dat verstandig was. Waarschijnlijk niet. Maar dat was de onhandigheid van de leek. Het was niet zo dat we ons geen zorgen om haar maakten. Jan Pronk (Scheveningen, 16 maart 1940) was van 1971 tot 2002 Kamerlid namens de PvdA en minister in vier kabinetten. Ook werkte hij in verschillende functies bij de Verenigde Naties. Momenteel werkt hij als hoogleraar op het Instituut voor Sociale Studies in zijn woonplaats Den Haag. Zijn moeder had de ziekte van Alzheimer. Vader Pronk verzorgde haar thuis. Het laatste half jaar van haar leven woonde zij in een verpleeghuis, waar zij in 1992 overleed 13

14 In 1984 woonde Pronk voor zijn werk bij de Verenigde Naties in Zwitserland. Tijdens een bezoek van zijn ouders merkte de politicus voor het eerst dat zijn moeder vergeetachtig was. 'Ze stapte uit de auto en vroeg: Wie bent u, meneer? Dat sloeg in als een bliksemschicht. Ik weet nog precies waar dat gebeurde, dat vergeet ik nooit meer. Tijdens hun verblijf viel het me op dat ze dezelfde vraag soms een paar keer achter elkaar stelde. Dat heb je toch net al gevraagd?, zei ik dan.' Palmboomkleren De vergeetachtigheid was erger dan Pronk aanvankelijk dacht. Zijn moeder bleek de ziekte van Alzheimer te hebben. 'Waarschijnlijk deden de verschijnselen zich al langer voor, maar mijn vader had nooit tegen de kinderen verteld dat er thuis problemen waren. Toen wij er over begonnen, was hij er heel open over. Hij vertelde vaak anekdotes. Zo gingen mijn ouders in dezelfde periode op vakantie naar Indonesië. Vlak voor vertrek had mijn moeder de koffer leeggemaakt en er allemaal nutteloze spullen ingegooid. Vader merkte het pas bij aankomst in Indonesië. Toen heeft hij maar voor twee weken palmboomkleren gekocht.' 'Ik kan dat aan' Moeder Pronk ging geleidelijk aan achteruit. 'Mijn vader wijdde zich helemaal aan de zorg voor haar. Ieder jaar werd het ingewikkelder voor hem. Toen ik in 1986 weer in Nederland woonde, ging ik regelmatig langs. Mijn broers, zus en ik hielpen soms met de was of in de tuin en af en toe gingen we met haar wandelen. Ook kregen we wat hulp van de Thuiszorg. Later bezocht mijn moeder vijf dagen in de week een dagbehandeling. Dat gaf mijn vader een paar uur rust zodat hij even orde kon scheppen en bijvoorbeeld wat boodschappen kon doen. De echte zorg was natuurlijk 's morgens als hij de hele boel weer op gang moest brengen. Mijn vader waste haar, kleedde haar aan, gaf haar te eten en bracht haar naar het toilet. En aan het eind van de dag kwam dat allemaal weer terug. Eerlijk gezegd ging ik pas na een paar jaar beseffen hoe zwaar dat eigenlijk voor hem was. Hij was een sterke en trotse, maar ook wel eigenwijze man. Maak je maar geen zorgen. Het komt wel goed, ik regel dat wel, zei hij vaak. Of: Ik kan dat aan. En dat heeft hij gedaan, op een prachtige manier.' Verdwaald 'De deur moest altijd op slot, anders liep mijn moeder weg. Tijdens een vergadering van de ministerraad werd ik een keer gebeld. Mama is weggelopen, we weten niet waar ze is, zei mijn zusje in paniek. Ik heb onmiddellijk de raad verlaten en ben samen met de hele familie gaan zoeken. We waren bang dat ze was verdronken in de Hofvijver. Midden in de nacht vond ik haar, lopend door een stil straatje in Scheveningen. Hé, wat leuk om jou hier te zien, zei ze verrast. Over dat soort anekdotes konden we in de familie praten, zelfs met haar, alleen wist ze achteraf niet meer wat er was gebeurd. Vaak wist ze niet meer wie ik was, maar soms ook weer wel.' 14

15 Niet wegstoppen 'We wisten niet hoe, maar we gingen zo goed mogelijk met de ziekte om. Het is zoals het is, dachten we. We schaamden ons niet voor mijn moeder en stopten haar ook niet weg. Tja, er gebeurde dan wel eens wat. Een keer namen we haar mee naar een voorstelling van de Matthäuspassion. Mijn moeder hield erg van zingen en kende de hele tekst uit haar hoofd. Geleidelijk aan ging ze mee neuriën.' Lachend: 'Bij het slotkoor was ze niet meer te houden en zong ze uit volle borst mee. Dat was vervelend want de bezoekers wilden natuurlijk alleen het koor horen. Aan de mensen om ons heen legden we uit dat we haar niet helemaal konden controleren. Zij begrepen het wel.' Niet meer communiceren 'De laatste anderhalf jaar kwam mijn moeder weinig meer buiten de deur. Zij zat meestal - ik kan het niet anders formuleren - als een dood vogeltje in haar stoel. De tijd ervoor was een grote zorg geweest, maar toen kon ze tenminste nog communiceren. In het eindstadium leek het alsof zij geen persoonlijkheid meer had. In de kamer hing een prachtig portret van haar uit de jaren '50. Als ik op bezoek was, dwaalden mijn ogen altijd af naar dat schilderij, zelfs als zij in dezelfde kamer zat. Dát was mijn moeder zoals ik haar kende, niet degene die maar in die stoel zat. In die laatste periode had ik het gevoel dat ik haar was kwijtgeraakt. Door de ontluistering van de laatste anderhalf jaar, was het verdriet toen ze overleed minder groot.' Ziekte van de geest 'Als we het taboe rond dementie willen opheffen, moeten we er openlijk over praten, ook met de mensen die de ziekte hebben. In mijn omgeving ken ik heel wat mensen die getroffen zijn door kanker. Zij spreken vaak op een krachtige manier, op voet van gelijkheid, met andere mensen over hun strijd. Dat helpt hen om hun ziekte het hoofd te bieden. Alleen is kanker een ziekte van het lichaam. Bij alzheimerpatiënten heeft de ziekte de geest getroffen, het instrument dat mensen kunnen gebruiken om hun ziekte te bestrijden. Ik denk dat het daarom voor veel dementiepatiënten moeilijk is om over hun ziekte te spreken en steun bij anderen te vinden.' Gesprekstrucjes 'Ik weet niet hoe ik zou reageren als ik zelf door dementie zou worden getroffen. Ik weet wat de ziekte betekent en hoe onafwendbaar het is. Ik kan me voorstellen dat beginnende alzheimerpatiënten heel lang niet willen weten dat zij de ziekte hebben en het proberen te bedekken voor anderen, omdat zij op een normale manier door willen communiceren. Ik zag die strijd bij mijn moeder. Door bepaalde antwoorden te geven wilde ze de indruk wekken dat ze iets toch wel had begrepen of iets niet was vergeten. In het begin had ik die gesprekstrucjes niet door. Dat merkte ik pas toen zij die herhaalde. Ik wist dat zij besefte dat ze in een bepaalde fase terecht was gekomen en daarmee worstelde. Als ik me nu in haar situatie verplaats, kan ik alleen maar hopen dat de ziekte mij niet treft.' 15

16 Het huwelijksfeest! Mijn moeder mw Selles, was eergister bij ons op het huwelijksfeest van mij en mijn echtgenoot. Toen ik haar de dag er na vroeg hoe ze het vond kon ze zich niks herinneren? Ik vertelde mijn moeder dat ik gisteren was getrouwd met mijn man, en ze keek me aan of ik alles terplekke verzon ze begon zelfs te lachen. Ik schaamde me een beetje omdat mijn eigen moeder er bij was en ik heb zelfs nog met haar gedanst. Een week later hadden we de beelden op dvd gezet en lied ik moeder de dvd zien ze keek haar ogen uit. Het was zelfs zo erg geworden dat ze zich niet meer herkende op de dvd. Ik kon hier wel om huilen mijn eigen moeder die zo snel achteruit ging. Mijn moeder was bij ons op de koffie, Ze vertelde zown raar verhaald waar ik echt even van schrok. Mijn moeder vertelde dat ze op de bus aan het wachten was en dat er een hond naarst haar kwam zitten op het bankje ze zij dat ze hele gesprekken met de hond had en over een een kinderwagen met een pratende baby die heel grof praatte en zo vertelde mijn moeder maar door. Achteraf kwam ik er achter dat ze tv had gekeken (family guy) boodschappen doen in je pyjama. Vandaag hadden we een bijzondere klant in de winkel. We zagen een oudere vrouw binnen komen in haar pyjama ze liep door de winkel boodschappen te doen. Mijn collega sprak me vrouw aan en vertelde haar dat ze haar pyjama en pantoffels nog aan heeft mevrouw reageerde geschokt en schaamde zich kapot. Mijn collega vroeg mevrouw waar ze woonde, mevrouw kon alleen de straatnaam opnoemen ze vertelde dat ze zo gouw niet eens meer de weg terug wist. Mijn collega heeft mevrouw toen terug gebracht naar huis met de auto. 16

17 Aanvraag opname Wanneer erover gepraat gaat worden of opname in een verpleeghuis wel of niet de beste oplossing is, is de betrokkene zelf niet meer in staat daar zelf een goed oordeel over te geven. Het is dan ook bijna altijd de familie (in het bijzonder de partner en de kinderen) die beslist dat opname in een verpleeghuis moet worden aangevraagd. In de regel gaat dat in overleg met de huisarts die dan ook verdere stappen onderneemt. Wanneer iemand een wat verder gevorderde dementie heeft en niet meer in staat is voor zichzelf te zorgen en zelfstandig te wonen, of gevaarlijke dingen doet waardoor bijna constant toezicht nodig is, is de situatie ontstaan dat er reden is tot opname in een verpleeghuis. In de medische wereld gebruikt men daarvoor de term opname-indicatie. Maar een reden tot opname is nog geen noodzaak of verplichting! Dat maakt de familie zelf uit. Wanneer er een opname-indicatie is, wil dat dus nog niet zeggen dat er in de familie ook al meteen een opnamebehoefte leeft. In de meeste gevallen wil men iemand met de ziekte van Alzheimer zolang mogelijk thuis verzorgen. Men piekert er nog niet over om vader, moeder of echtgenoot weg te doen. Wanneer er een zogenoemd stevig en hecht thuisfront is, kan iemand met de ziekte van Alzheimer (meestal wel met extra hulp van buitenaf) zo lang mogelijk in de eigen omgeving blijven. Schroom alleen niet om deze hulp tijdig in te roepen, want er bestaan vaak lange wachtlijsten. Als de patiënt in een verzorgingshuis woont waar een aparte opvangmogelijkheid voor dementerenden in de vorm van groepsverzorging aanwezig is, is opname in een psychogeriatrisch verpleeghuis vaak (tijdelijk) uit te stellen. Voorwaarde is wel dat de patiënt het wonen in een groep accepteert en niet als eenling op zijn kamer blijft. Gestoord gedrag wordt binnen een groepsverzorging eveneens niet toegestaan. Wet Bopz: In de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) staat onder welke omstandigheden iemand onvrijwillig mag worden opgenomen en onvrijwillig mag worden behandeld in een psychiatrisch ziekenhuis. Belangrijk doel van de wet is burgers die hiermee geconfronteerd worden, rechtsbescherming te bieden. Bron: de_hulpverlening/aanvraag_opname 17

18 1. Wat is dementie? a. Dementie is de verzamelnaam voor stoornissen waarbij de hogere verstandelijke vermogens achteruit gaan. b. Dementie is een ziekte die veel voorkom bij ouderen. 2. Wat zijn de 3 signalen die bij dementie hoort? a. Zelf redden, goed beoordelingsvermogen en kan goed onthouden. b. Vergeetachtigheid, Problemen met dagelijkse handelingen, en Vergissingen met tijd en plaats. 3. Welke 1 van de vraag horen er bij vormen van dementie? a. Ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie en fronto-temporale dementie. b. Droge huid, brildragend en veel dingen vergeten. 4. Welke gedrag kan duiden op dementie? a. Kan heel goed dingen onthouden. b. Vergeten dat je iets al eerder aan iemand heb verteld. 5. Dementerende ouderen kunnen soms geen namen van de kinderen benoemen, klopt dat? a. Ja, dat klopt. b. Nee, dat klopt niet. 6. De weg om zich heen niet meer kan vinden, in welke fasen hoort dit er bij? a. De eerste fasen: de fasen van vergeetachtigheid. b. De derde fasen: de fasen van ernstige dementie. Antwoorden: 1 a 2 b 3 a 4 b 5 a 6 b 18

19 19

20 20