Wijzer in de Liefde LES 2
|
|
- Irma Jonker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wijzer in de Liefde Draaiboek voor het geven van seksuele voorlichting aan en seksuele vorming van jeugdige asielzoekers en nieuwkomers LES 2 - Vriendschap en relaties - Lesopzet
2 Inleiding In de les Vriendschap en Relaties komen diverse werkvormen aanbod. Er wordt aandacht besteedt aan verbale en non-verbale communicatie. Tevens is er een werkvorm waarbij de video Lang Leve de Liefde wordt gebruikt. Wanneer je deze video gebruikt, is het belangrijk dat de deelnemers voldoende beheersing hebben van de Nederlandse taal. Zorg ervoor dat je de video bekeken hebt voordat je hem in de les gebruikt, zodat je een inschatting kunt maken of hij geschikt is voor de betreffende deelnemers. Omdat er in deze les meer werkvormen worden aangeboden dan passen in een bijeenkomst van 100 minuten, bestaat er een keuzemogelijkheid. Deze wordt in de lesopzet aangegeven met een Les 2 kan aan jongens en meisjes gezamenlijk worden gegeven. 2
3 Les 2. Vriendschap en relaties Minimale doelen De deelnemer kan minimaal twee verschillen benoemen tussen vriendschap en relaties De deelnemer kan minimaal twee verschillen benoemen tussen verliefdheid en relatie De deelnemer kan twee voorbeelden noemen van gevoelens en uitingen van verliefdheid De deelnemer is zich ervan bewust wat voor hem/haar belangrijke kenmerken zijn van een vriend(in) De deelnemer kan verschillende vormen van relaties en samenwonen benoemen De deelnemer kan twee voor- en nadelen noemen van het hebben van verkering De deelnemer kan concrete gedragingen noemen die grensoverschrijdend zijn De deelnemer kan minimaal twee manieren van non-verbale communicatie benoemen met betrekking tot vriendschap en relaties Extra doelen De deelnemer onderkent het belang van het zelf aangeven van wensen en grenzen De deelnemer kan eigen opvattingen noemen over relaties en de opvattingen van anderen herkennen Programma Pagina Tijdsduur 1. Terugblik op les 1 p Inhoud les 2 3. Vriendschap Kringgesprek: vriendschap en relaties Wie zou jij als vriend(in) willen hebben? 4. Hoe wonen mensen samen? 5. Communicatie Video Lang leve de liefde Non-verbale communicatie 1 Non-verbale communicatie 2 6. Evaluatie: enveloppenspel p. 7 p. 8 p. 9 p. 10 p. 11 p. 13 p. 15 p Totaal min 3
4 Benodigde materialen voor les 2 Basismateriaal: brievenbus flap-over of bord flap-over met regels uit les 1 grote tafel plakband tv en videorecorder videocamera Te bestellen of lenen bij MOA/GGD: Seksuele voorlichting aan ama s, Handleiding voor mentoren in Kleine Wooneenheden van Pharos lespakket Lang leve de liefde, video, docentenhandleiding en leerlingenboekjes. Zelf maken: uit tijdschriften: 3 foto s van jongens en 3 foto s van meisjes kaartjes met kenmerken bij: Wie zou jij als vriend(in) willen hebben? zie bijlagen, p. 20. kaartjes voor enveloppenspel zie bijlagen, p
5 LES 2 - Vriendschap en relaties - Werkvormen 5
6 Terugblik op les 1 werkvorm Doel Groep Vragen uit de brievenbus worden behandeld De deelnemer kan benoemen wat in de vorige les besproken is Gemengde groepen Werkwijze Bespreek de vragen uit de brievenbus en de opmerkingen en vragen van het evaluatieformulier. Wanneer er geen vragen zijn, nodig de deelnemers dan nogmaals uit de brievenbus te gebruiken. Bespreek in het kort wat er in les 1 behandeld is. Dit kun je bijvoorbeeld doen door enkele deelnemers uit de groep te laten vertellen wat hem of haar is bijgebleven van de les. Tijdsduur Materialen 5 minuten Brievenbus 6
7 Inhoud van les 2 werkvorm Doel Groep Werkwijze De deelnemer weet wat er in deze les besproken wordt Gemengde groepen Geef aan dat het onderwerp voor vandaag vriendschap en relaties is. Vertel erbij dat het leuk en interessant kan zijn hierover te praten, maar dat dit soms ook moeilijk kan zijn. Herhaal zonodig de regels die in les 1 afgesproken zijn. Schrijf op het bord welke onderwerpen vandaag besproken worden: Vriendschap en relaties Contact maken met een jongen of meisje Afspraakje maken Non-verbale uitingen zoals houding en gezichtsuitdrukking Tijdens de evaluatie wordt het enveloppenspel gespeeld. De antwoorden die je geeft zijn goed. Ze zijn bedoeld voor ons om van te leren en de lessen aan te passen. Je mag ook opschrijven wat je van de les vond. Tijdsduur Materialen 5 minuten flap-over 7
8 Kringgesprek werkvorm Doel Groep De deelnemer kan minimaal twee verschillen benoemen tussen vriendschap en relatie De deelnemer kan minimaal twee verschillen benoemen tussen verliefdheid en relatie Gemengde groepen Werkwijze zie voor achtergrondinformatie: p Bespreek met de deelnemers het woord vriendschap. Schrijf hierbij steekwoorden op het bord. Het is handig om één kant van het bord te gebruiken zodat je later aan de andere kant het woord relatie kunt zetten. Op die manier maak je de verschillen en overeenkomsten visueel. Ook kun je op die manier overzicht houden over wat wel en niet aan de orde is geweest. Vragen die gesteld kunnen worden: Wanneer noem je iemand een vriend of vriendin? Wat vind jij belangrijk in een vriendschap? Waarin moet je vriend of vriendin goed zijn? Hoe moet een vriend of vriendin er uit zien? Kun je bevriend zijn met een jongere van de andere sekse? 2. Bespreek met de deelnemers vervolgens het woord verliefdheid. Schrijf hierbij steekwoorden op het bord, naast de steekwoorden van vriendschap. Op die manier maak je de verschillen en overeenkomsten visueel. Vragen die gesteld kunnen worden: Wat is verliefdheid? Noem gevoelens bij verliefdheid? Hoe weet je dat je verliefd bent? 3. Laat de deelnemers vertellen wat zij verstaan onder verkering of relatie. Schrijf de steekwoorden op het bord naast de steekwoorden van vriendschap en verliefdheid. Hierover kunnen de meningen verdeeld zijn. Dit is echter normaal. Ook hier geldt dat men respect voor elkaars mening moet hebben. Vragen die gesteld kunnen worden: Wanneer heb je verkering/relatie? Wat vind jij belangrijk in een relatie? Mag je aan je omgeving (klas, ouders, vrienden, familie) laten zien dat je een relatie hebt? 4. Bespreek tenslotte de verschillen tussen vriendschap, verliefdheid en een relatie. Tijdsduur Materialen 35 minuten flap-over of bord 8
9 Wie zou je graag als vriend(in) willen? werkvorm Doel Groep Werkwijze De deelnemer wordt zich ervan bewust wat voor hem/haar belangrijke kenmerken zijn van een vriend(in) Gemengde groepen Fotodiscussie Voorbereiding: Selecteer drie foto s van jongens en drie foto s van meisjes uit tijdschriften of gebruik de foto s uit Seksuele voorlichting aan ama s, Handleiding voor mentoren in Kleine Wooneenheden van Pharos. Kopieer de kaartjes met kenmerken uit de bijlagen en knip ze uit. Lamineer ze indien gewenst. Tijdens de les: Hang de foto s aan de muur of het bord of leg ze naast elkaar op een grote tafel. Vraag aan elk van de deelnemers wie ze zouden kiezen als vriend(in) en waarom. Plak (of leg) vervolgens een eerste kenmerk onder elke foto. Vraag de deelnemers of ze elk bij hun eerste keuze blijven of dat ze hun keuze willen herzien. Laat hen uitleggen waarom en nodig de anderen uit om hierop te reageren. Hierna wordt een tweede kenmerk aan elke foto toegevoegd en wordt de ronde herhaald net zolang tot alle vijf kenmerken getoond zijn en de deelnemers hierop hebben gereageerd. Geef iedereen de gelegenheid te reageren. Vermijd normatieve antwoorden, elk antwoord is goed. Het is de bedoeling dat de deelnemers duidelijk krijgen wat zij zelf als ideale kenmerken van een goede vriend(in) zien. Het kan voorkomen dat er een omslag plaatst vindt van de keuze voor een vriend(in) naar de keuze voor een partner. Bespreek in dat geval met de deelnemers wat voor hen het verschil is in belangrijke kenmerken van een vriend(in) en van een partner. Tijdsduur Materialen 45 minuten plakband grote tafel tijdschriften voor 3 foto s van jongens en 3 van meisjes óf Seksuele voorlichting aan ama s, Handleiding voor mentoren in Kleine Wooneenheden van Pharos voor bestelwijze zie p. 28 kaartjes met kenmerken zie bijlagen, p. 20 Bron: Baan, J.; Seksuele voorlichting aan ama s, Handleiding voor mentoren in Kleine Wooneenheden; Pharos; Utrecht,
10 Hoe wonen mensen samen? werkvorm Doel Groep Werkwijze De deelnemer kan verschillende vormen van relaties en samenwonen benoemen Gemengde groepen Voordat je met de leerlingen de verschillende relatievormen in Nederland gaat bespreken, kun je ze eerst zelf vragen naar de vormen van samenleven in hun eigen land: Met wie leefde je samen in een huis? Hoe woonden andere mensen samen? Leg uit dat er in Nederland verschillende opvattingen bestaan over hoe mannen en vrouwen zouden kunnen samenleven. Er zijn veel mogelijkheden, die ook in de wet zijn vastgelegd. Bijvoorbeeld: een man en een vrouw kunnen samen trouwen twee mannen kunnen samen trouwen twee vrouwen kunnen samen trouwen twee mensen ( m/v - m/m - v/v) kunnen samenwonen zonder getrouwd te zijn, eventueel met een samenlevingscontract polygamie is in Nederland verboden (dit betekent dat trouwen met meerdere partners niet mogelijk is, samenwonen is echter niet verboden) Leg uit dat er ook meerdere, geaccepteerde manieren bestaan om kinderen krijgen: het is voor zowel getrouwde als ongetrouwde stellen geaccepteerd om kinderen te krijgen een lesbisch stel kan kinderen krijgen via een zaaddonor een homostel kan zaaddonor zijn en co-ouder worden van het kind alle stellen kunnen een kind adopteren, dus ook homostellen een alleenstaande vrouw kan met behulp van een spermadonor een kind krijgen een vrouw kan een kind dragen voor een ander (draagmoederschap) Geef aan dat er in les 6 verder gesproken wordt over homoseksualiteit en andere seksuele voorkeuren. Tijdsduur 15 minuten Materialen 10
11 Lang Leve de Liefde werkvorm Met toestemming overgenomen uit lespakket Lang leve de Liefde van SOA/AIDS Nederland Doel Groep Werkwijze De deelnemer kan twee voorbeelden noemen van gevoelens en uitingen van verliefdheid De deelnemer kan eigen opvattingen noemen over relaties en seksualiteit en de opvattingen van anderen herkennen De deelnemer kan twee voor- en nadelen noemen van het hebben van verkering De deelnemer kan concrete gedragingen noemen die grensoverschrijdend zijn De deelnemer onderkent het belang van het zelf aangeven van wensen en grenzen Gemengde groepen Het lespakket Lang Leve de Liefde bestaat uit een video, een docentenhandleiding en een leerlingenboekje (zie leskist). Het hele programma beslaat 6 lessen, waarvan 5 ondersteund worden door videofragmenten. De lessen 1 t/m 3 gaan over gevoelens, verkering, communicatie en het aangeven van wensen en grenzen. De lessen 4 t/m 6 gaan over veilig vrijen en het gebruik van het condoom en de pil. In deze les over Vriendschap en Relaties is het mogelijk om als werkvorm gebruik te maken van de videofragmenten 1 t/m 3. De fragmenten 4 en 5 kunnen gebruikt worden in les 4 of 5. Elk fragment duurt ongeveer 5 minuten. Het is belangrijk dat de deelnemers de Nederlandse taal redelijk tot goed beheersen. Voorbereiding: Bekijk de fragmenten en lees de docentenhandleiding en het leerlingenboekje door. Bedenk welke methoden uit het deelnemersboekje aansluiten bij de doelgroep wat betreft Nederlands taalniveau, bijvoorbeeld de invuloefening en de fotostrip. Het is ook mogelijk alleen de video te gebruiken. Tijdens de les: Geef de deelnemers een vel papier en een duidelijke kijkopdracht. Bijvoorbeeld: welke gevoelens en ideeën over verliefdheid en contact maken, worden in de video genoemd? Laat deel 1 van de video zien en bespreek de vragen die in de video gesteld worden. Inventariseer na de video de opmerkingen die de deelnemers geïnventariseerd hebben en schrijf ze in twee kolommen op het bord: een kolom gevoelens en een kolom opvattingen Start eventueel een discussie over de genoemde opvattingen: ben je het hiermee eens?, wat zou jij doen? Voeg eventueel een methode uit de docentenhandleiding of het leerlingenboekje toe. Indien er tijd over is, kun je verdergaan met fragment 2 11
12 Laat de video zien en bespreek de kijkvragen die in het fragment gesteld worden. Deel de groep in groepjes van 4 deelnemers en laat elk groepje op een flap de volgende vragen aanvullen: 1. De leuke kanten van verkering zijn De moeilijke kanten van verkering zijn Iemand die verkering heeft voelt zich Een verkering duurt ongeveer... Na afloop worden de flap-overvellen opgehangen en plenair besproken. Voeg eventueel een methode uit de docentenhandleiding of het leerlingenboekje toe. Indien er tijd over is, kun je verdergaan met fragment 3 Laat fragment 3 van de video zien en bespreek de kijkvragen die in het fragment gesteld worden. In dit fragment gaat het om het aangeven van wensen en grenzen. Twee items die na afloop besproken kunnen worden zijn: 1. nee is echt nee 2. vrijen is fijner als je allebei graag wilt 3. vrijen houdt meer in dan alleen neuken, je kunt ook genieten van het lichamelijk contact. Je kunt afsluiten met de quiz uit de docentenhandleiding De eerste keer. Laat de deelnemers de vragen invullen en inleveren en geef ze een kopie van de antwoorden mee. Voeg eventueel een methode uit de docentenhandleiding of het leerlingenboekje toe Tijdsduur Materialen Afhankelijk van de gekozen samenstelling van methoden, minuten tv en videorecorder lespakket Lang Leve de Liefde : videoband, docentenhandleiding en leerlingenboekjes zie voor bestelwijze p. 28. eventueel kopieën uit de handleiding 12
13 Non-verbale communicatie werkvorm 1 Doel Groep Werkwijze Elke deelnemer kan minimaal twee manieren van non-verbale communicatie benoemen met betrekking tot vriendschap en relaties Gemengde groepen Er worden twee rollenspellen gespeeld. Vraag wie Paul en wie Sara wil spelen. Wanneer er een videocamera beschikbaar is kun je het rollenspel opnemen om het vervolgens met de groep te bekijken en te bespreken. 1. Rollenspel: houding en gezichtsuitdrukking Instructie: Voor Paul: Jij bent Paul en zit in de bus. Bij een stop komt er een leuk uitziend meisje naast je zitten. Je wilt contact met haar, hoe pak je dit aan? Voor Sara: Je stapt de bus in en gaat naast Paul zitten. Je hebt de hele dag gewerkt en bent moe. Paul praat tegen je, maar je hebt geen zin in contact want je bent erg moe? Laat dit zien aan Paul. Opdracht voor de deelnemers die observeren: Let goed op de houding en de gezichtsuitdrukking van Paul en Sara. Nabespreking: Vraag aan de deelnemers: Wat is hen opgevallen aan de houding en gezichtsuitdrukking van Sara en Paul? Hoe zou jij het doen? Speel het rollenspel eventueel over en laat een andere deelnemer voordoen hoe hij dit zou doen. Hoe wordt er in jouw land contact gemaakt met een meisje of jongen? Vervolgens kan dit rollenspel nog een keer gespeeld worden en nu wil Sara wel contact met Paul. Wat zijn de verschillen in houding en gezichtsuitdrukking? 2. Rollenspel: Hoe maak je contact, wat zeg je? Instructie: Voor Paul: Er is een schoolfeest. Paul ziet een leuk meisje en wil contact met haar. Hoe doet hij dit en wat zegt hij? Na 5 minuten moet zij naar huis. Wat zegt Paul en hoe neemt hij afscheid? Voor Sara: Sara ontmoet Paul tijdens een schoolfeest. Wanneer Sara met Paul praat moet zij naar huis. Sara is vriendelijk maar wil verder nog geen afspraak met Paul. Opdracht voor de deelnemers die observeren: Hoe maakt Paul contact met Sara? Wat zegt Paul en luistert hij naar Sara? Hoe reageert Sara? Nabespreking: Vraag aan de spelers hoe zij het vonden om iemand anders te spelen, Hoe vonden de spelers het rollenspel gaan? 13
14 Bespreek de opdrachtvragen van de deelnemers die observeerden. Vervolgens kan dit rollenspel nog een keer gespeeld worden door twee andere spelers. Tijdsduur Materialen 30 minuten videocamera tv en videorecorder 14
15 Non-verbale communicatie werkvorm 2 Doel Groep Werkwijze Elke deelnemer kan minimaal twee manieren van non-verbale communicatie benoemen met betrekking tot vriendschap en relaties Gemengde groepen Deel de groep op in groepjes van drie personen Ieder groepje bedenkt een voorbeeld van non-verbale communicatie met betrekking tot vriendschap en relaties. Geef deelnemers 5 minuten om zich voor te bereiden. Vervolgens laat ieder groepje aan de hele groep zien wat zij bedacht hebben. Een voorbeeld kan zijn: laat zien hoe je een vriend groet op straat. laat zien hoe je een vreemde groet op straat De groep reageert door te vertellen wat zij zien en welke betekenis zij geven aan deze non-verbale communicatie. Tijdsduur 20 minuten Materialen 15
16 Evaluatie: enveloppenspel werkvorm Doel Groep Werkwijze Deelnemers geven in eigen woorden weer wat ze vonden van deze les Gemengde groepen Enveloppenspel Een aantal discussievragen, over vriendschap en relaties, is op kaartjes gezet. De envelop bevindt zich in de leskist van MOA/GGD of kun je zelf maken met de bijlagen op p.18 en 19. Om de beurt trekken de jongeren een kaartje. Wie het kaartje pakt, leest het voor en reageert als eerste. Vervolgens worden de andere deelnemers uitgenodigd om over het onderwerp mee te discussiëren. Roept het kaartje geen of weinig discussie op of wil hij of zij er niet op antwoorden, dan mag een ander kaartje getrokken worden. Spreek van tevoren met de groep af hoe lang er stilgestaan wordt bij elke vraag. Spreek ook af hoe lang het spel in totaal gaat duren. Dit hangt af van de resterende tijd. Bewaak de tijd. Creëer een veilige sfeer in de klas. Iedere reactie moet worden gerespecteerd en niemand mag om zijn/haar mening worden uitgelachen. Controleer of iedereen de gestelde vraag begrepen heeft, voordat de discussie opgestart wordt. Vertel dat het belangrijk is om de ander uit te laten praten en dat er goed naar elkaar geluisterd wordt. Tijdsduur 20 minuten Materialen envelop met discussievragen zie bijlage, p
17 LES 2 - Vriendschap en relaties - Achtergrondinformatie 17
18 Vriendschap en relaties Achtergrondinformatie Kringgesprek: vriendschap Vriendschap begint al in de vroege kinderjaren. Tot ongeveer vier jaar spelen kinderen vooral naast elkaar; later gaan ze samen spelen en krijgen ze hun eerste vriendje of vriendinnetje. Op de basisschool wordt het samen spelen steeds belangrijker. Er ontstaan vriendschappen op school, in de buurt en op andere plaatsen waar kinderen elkaar ontmoeten. Belangrijk in deze vriendschappen is het delen van dezelfde interesses. In de puberteit worden in toenemende mate belangrijke zaken met een vriend of vriendin besproken; de mening van de ouders wordt minder bepalend. Naast deze sociale ontwikkelingen vinden ook de nodige lichamelijke en geestelijke veranderingen plaats. Kringgesprek: verliefdheid Verliefdheid heeft te maken met je eigen dromen en verwachtingen. Je kunt plotseling weg zijn van een jongen of een meisje. Die persoon raakt je heel diep van binnen en roept veel emoties bij je op. Soms heb je het gevoel dat je elkaar al jarenlang kent en kan alles heel vertrouwd aanvoelen. Wanneer de verliefdheid wederzijds is, doe je allebei je uiterste best om je van de leukste kant te laten zien. Je zorgt dat je er leuk uit ziet, je let er op dat je aardig bent, je begrijpt elkaar direct en je doet alles voor elkaar. Blij zijn en het gevoel van vlinders in je buik, zijn leuke kanten van verliefdheid. Er zijn ook minder leuke kanten, zoals: slapeloosheid, misselijkheid en je niet kunnen concentreren. Verliefdheid verandert na verloop van tijd, het kan over gaan in houden van of het kan verdwijnen. Kringgesprek: verkering of relatie Wanneer verliefdheid wederzijds is, kun je zeggen dat de geliefden verkering of een relatie hebben. Dit kan verschillende dingen betekenen. Verkering kan van korte of lange duur zijn. Niemand houdt het vol om zich maar van een kant te laten zien. Vroeg of laat komt er een moment dat het ideaalbeeld begint te wankelen. Op dat moment zal blijken of er voldoende overblijft om toch verkering te houden. Hoe mooier de droom was, des te groter kan de teleurstelling zijn. Dit kan betekenen dat de verkering afgelopen is. Soms kan dit een gevoel van opluchting en vrijheid geven, soms levert dit veel verdriet op. Sommige jongeren gaan al snel weer op zoek naar een nieuwe vriend of vriendin, anderen blijven liever wat langer alleen. Het is belangrijk om grenzen te leren stellen bij de omgang met je vriend of vriendin. Dit om niets tegen je zin te laten gebeuren, met name als het gaat om intimiteit en seksualiteit. Grenzen stellen kun je leren. De ene persoon heeft daar meer moeite mee dan de andere. Verliefd zijn en vrijen zijn enkele van de dingen die jongeren ontdekken en meemaken. Zoals uit onderzoek blijkt, heeft niet iedereen hiermee alleen maar prettige ervaringen. Regelmatig gaan er dingen onbedoeld mis. Soms wordt er onvoldoende rekening gehouden met de ander, soms begrijpen mensen elkaar niet. Als je dan ook nog eens uit een andere cultuur komt met andere gewoontes, verwachtingen en taal, kunnen er nog gemakkelijker problemen ontstaan. Door met elkaar te praten en na te denken over al deze onderwerpen, kun je bewuster op de reacties van je vriend of vriendin letten. Wil hij of zij wat ik wil? Vindt hij of zij het nog leuk? Hiermee voorkom je dat contact eindigt in ongewenste intimiteiten. Contact en seksueel contact moet prettig zijn voor allebei. 18
19 Les 2 -Vriendschap en relaties- Bijlagen 19
20 Wie zou jij als vriend(in) willen hebben? Kenmerken van meisje 1 Zij houdt van uitgaan Zij draait thuis altijd housemuziek Zij houdt van mooie kleren Zij heeft twee katten Zij houdt niet van koken 20
21 Kenmerken van meisje 2 Zij wordt snel verliefd op jongens Zij kan moeilijk leren Zij kan heel goed met geld omgaan Zij kan heerlijk eten koken Zij doet altijd wat zij zelf wil 21
22 Kenmerken van meisje 3 Zij is het liefste thuis Zij is heel verlegen Zij houdt van veel lezen Zij kan moeilijk NEE zeggen Zij gaat naar de universiteit 22
23 Kenmerken van jongen 1 Hij is altijd heel stoer Hij wordt snel boos Hij houdt van dure kleren Hij heeft een auto gekocht Hij heeft de school niet afgemaakt 23
24 Kenmerken van jongen 2 Hij is een beetje verlegen naar meisjes Hij kan goed voetballen Hij vindt het leuk om te koken Hij kan moeilijk leren Hij gaat graag met vrienden uit 24
25 Kenmerken van jongen 3 Hij houdt van de natuur Hij drinkt veel bier Hij ziet er altijd een beetje slordig uit Hij geeft veel te veel geld uit Hij is gek op mooie meisjes 25
26 Kaartjes voor enveloppenspel Hoe maak je een afspraak met iemand die je leuk vindt? Aan wie vertel je dat je verliefd bent? Waarom word je verliefd op die jongen of dat meisje? Je bent verliefd en je wilt samen een leuke avond hebben. Wat kun je samen doen? Wat merk je bij jezelf als je verliefd bent? Denk je dat je verliefd kunt worden op iemand van je eigen geslacht? 26
27 Wat zijn de leuke kanten van verliefd zijn? Wat zijn de moeilijke kanten van verliefd zijn? Wat vind je belangrijk in een vriendschap? Wat is het verschil tussen vriendschap en relatie? Wanneer noem je iemand een vriend of vriendin? Hoe maak je een afspraakje? 27
28 Bestellijst materialen Materialen voor les 2 Lespakket Lang leve de Liefde Soa Aids Nederland Te bestellen bij: Zorn uitgeverij Postbus AK Leiden T: Docentenleiding; Leerlingmagazine Video 20,00 euro 0,90 euro 16,00 euro Seksuele voorlichting aan ama s, Handleiding voor mentoren in Kleine Wooneenheden. Jan Baan Pharos Stichting Pharos Postbus LH Utrecht T: F: E: pharos@pharos.nl W: 28
29 Gebruikte bronnen Baan, Jan, Handleiding voor mentoren in Kleine wooneenheden, Stichting Pharos Utrecht, 2000 Doef, Sanderijn van der, Beginnen met Seksuele vorming, NIGZ, 2002 Stichting Soa-bestrijding, Lang leve de liefde ; Utrecht,
Bijeenkomst 2: Vriendschap, relaties en de toekomst. : Basisprogramma: 110 minuten, optioneel sub-thema: 20 minuten.
Tijd : Basisprogramma: 110 minuten, optioneel sub-thema: 20 minuten. @ Rutgers 2018 40 Inleiding Deze bijeenkomst gaat over vriendschap, relaties en de toekomst. Vriendschappen en relaties zijn voor iedereen
Nadere informatieWerkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht
Les 8: Verliefd Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten dat gevoelens van verliefdheid leuk maar ook lastig kunnen zijn; Kinderen zijn zich ervan bewust dat je op verschillende types mensen verliefd kunt
Nadere informatieWerkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.
Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieWijzer in de Liefde LES 1
Wijzer in de Liefde Draaiboek voor het geven van seksuele voorlichting aan en seksuele vorming van jeugdige asielzoekers en nieuwkomers LES 1 - Kennismaken met seksualiteit - Lesopzet Inleiding Les 1 gaat
Nadere informatieScheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje en gesprek en uitbeelden, filmpje en gesprek en werkvorm, stellingen, handvaardigheidswerk
Verliefd, en dan... Leeftijd: 12-16 Soort bijeenkomst: club, catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Liefde, Seksualiteit Tijdsduur: 1 uur 40 min. Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. de liefde en ik
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...
Nadere informatieGrenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub
Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks
Nadere informatieInfo. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde
Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over
Nadere informatieKop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3
Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan
Nadere informatieIn de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!
In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieWensenkaart. Wensen en grenzen Oefening 1.1 Werkblad. Meisjes. Als jij uitgaat en een leuk jongen ontmoet, wat hoop je dan dat er gebeurt?
Wensen en grenzen Oefening 1.1 Werkblad Wensenkaart Als jij uitgaat en een leuk jongen ontmoet, wat hoop je dan dat er gebeurt? onderbouw Dat we oogcontact hebben Echt niet! L Misschien wel Natuurlijk!
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Sommige meisjes zijn heel snel verliefd, andere meisjes zullen niet snel of misschien zelfs helemaal niet verliefd worden. Dit is bij ieder meisje anders. Wat gebeurt
Nadere informatieIk ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen
Kriebels in je buik Ik ben verliefd 1 Ik ben verliefd Groep 4 50 min Begrippen Verliefd, lief, leuk, gevoelens, verkering, vriendschap, diversiteit, homoseksualiteit, homoseksueel, lesbisch, seksuele diversiteit
Nadere informatieWensenkaart. Wensen en grenzen Oefening 1.1 Werkblad. Jongens. Als jij uitgaat en een leuk meisje ontmoet, wat hoop je dan dat er gebeurt?
Wensen en grenzen Oefening 1.1 Werkblad Wensenkaart Als jij uitgaat en een leuk meisje ontmoet, wat hoop je dan dat er gebeurt? onderbouw Dat we oogcontact hebben Echt niet! L Misschien wel Natuurlijk!
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 11: Wat is seks? Lesoverzicht
Les 11: Wat is seks? Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen kunnen verschillende betekenissen geven aan seksualiteit. Kinderen zijn zich ervan bewust dat iedereen seksuele gevoelens heeft, en dat je je daarvoor
Nadere informatieReality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hey Russel! Een bijzondere vriendschap
Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hey Russel! Een bijzondere vriendschap Lees blz. 5 tot en met 8. Jim vindt Rudsel een rare naam. Jim zegt dit ook tegen Rudsel. Vind jij het ook een rare naam? Is
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen
DOELSTELLINGEN De ouders hebben ervaren dat hun kind niet het enige is dat moeilijke vragen stelt en dat zij elkaar kunnen ondersteunen in de omgang hiermee. De ouders kunnen met hun kind in gesprek gaan
Nadere informatieSeksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening
Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit
Nadere informatieOPA EN OMA DE OMA VAN OMA
Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en
Nadere informatieWerkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant
KaartjesspeL voorkant Kaartjesspel achterkant Wat betekent LHBT? Ben je in de war als je bi bent? Hoe word je homo? Wat is coming out? Op welke leeftijd ontdek je dat je homo of lesbisch bent? Op welke
Nadere informatieDe leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd.
Les 24 Ik hou van.. Doel blok 4: De leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd. Leskern: De leerlingen onderzoeken het begrip houden van
Nadere informatieWeek van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?
Nadere informatieWeek van de Lentekriebels
Week van de Lentekriebels De projectweek Week van de Lentekriebels, georganiseerd door Rutgers WPF samen met alle GGD-en in Nederland, bestaat dit jaar 10 jaar. Tijdens het project geven basisscholen in
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Wat gebeurt er met je als je een leuk meisje of jongen tegenkomt? Je vindt de ander leuk en misschien word je wel verliefd. Eerst wil je heel vaak bij hem of haar
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: De puberteit is naast de lichamelijke veranderingen ook de periode waarin je op een andere manier naar jezelf en de mensen om je heen gaat kijken. Dit komt omdat
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieJongens & meisjes, snap jij het?
Les 2 Jongens & meisjes, snap jij het? We gaan het hebben over seksuele wensen en -grenzen. Wat de één normaal vindt om te doen, kan voor de ander verre van normaal zijn. Dat wordt ook bepaald door wat
Nadere informatieThema's per klas die aangeboden worden in de methode:
Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.
Nadere informatieLes 1. Wensen & Grenzen. Praten over seks... Hoe en hoezo?
Les 1 Wensen & Grenzen Praten over seks... Hoe en hoezo? In deze eerste les wordt het thema 'Seksueel gedrag' geïntroduceerd. Het is aan jou als mentor / docent om te bepalen of de sfeer in de groep veilig
Nadere informatieLiefde en fijne relaties
LANG LEVE DE LIEFDE - Entreeopleidingen in het mbo - LIEFDE EN FIJNE RELATIES - 9 Liefde en fijne relaties Programma Doelen Benodigdheden Introductie Opdracht 1 Een fijne relatie Opdracht 2 Verwachtingen
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieGOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?
Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.
Nadere informatieInstructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt
Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt
Nadere informatieKIJK! SEKSUALITEIT. mijn leven. Leerjaar 2. Leskatern 3. Ont wikkeld voor. praktijkonderwijs Basis - Kader
em ex jk ki In KIJK! mijn leven Leerjaar 2 aa pl SEKSUALITEIT Leskatern 3 r Ont wikkeld voor praktijkonderwijs Basis - Kader INLEIDING Seksualiteit Jongeren zijn veel bezig met relaties en seksualiteit.
Nadere informatieLESSUGGESTIES BIJ DE BOEKENKIST COMING OF AGE - praktijkonderwijs
LESSUGGESTIES BIJ DE BOEKENKIST COMING OF AGE - praktijkonderwijs Inhoud Handleiding docent... 2 Meet & Greet de boeken!... 4 TOP 3... 5 Opdrachtblad vragenspel... 6 Kopieerblad vragenkaartjes spel...
Nadere informatieLet s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting
Let s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting Normen en waarden De spelleider wijst iemand aan die een casus voorlegt waarin seksuele voorlichting is gegeven aan een cliënt. Bespreek in tweetallen
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Aardblij
Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Voor de groepen 1 en 2 van het basisonderwijs (4-6 jaar) Deze lesbrief is te gebruiken bij de voorstelling Aardblij. Aardblij is een voorstelling met zang, acrobatiek
Nadere informatieLuisteren en samenvatten
Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister
Nadere informatieEenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les
8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil
Nadere informatieLesbrief bij Een caravan in de winter van Louisa van der Pol
Lesbrief bij Een caravan in de winter van Louisa van der Pol Voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief Thema s in het boek Lesopzet Doel van de les Uitwerking Bijlage: opdrachtenblad Thema s in het boek
Nadere informatieOver: www.bewareofloverboys.nl
1 Naam: www.bewareofloverboys.nl Voordat je begint met de opdrachten? Lees dit door: Als je je niet prettig voelt bij het lezen van bepaalde dingen: Stop met het lezen van deze site. Praat erover met iemand
Nadere informatieLesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8
Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s
Nadere informatieTheorieboek. Knuffel. Mensen zijn afhankelijk van elkaar, want de mens is een sociaal dier dat het liefst in
4c Relatie 1 Wat is een relatie? Wanneer je deze vraag aan een aantal verschillende mensen stelt dan zullen zij allen een antwoord geven. Want wat een relatie precies is, is voor ieder persoon verschillend.
Nadere informatieWervelende. Voorlichtingsshow
De Wervelende Voorlichtingsshow Introductieles/Omkadering 1. HINTS Doelstelling: Taal en termen kennen. Werkwijze: Om beurten krijgt men een woord in het oor gefluisterd door de begeleider De deelnemer
Nadere informatieInkijkexemplaar INLEIDING. zelfbeeld. Leskatern 1
r aa pl em ex jk ki In zelfbeeld INLEIDING Wie ben ik en hoe presenteer ik me naar de buitenwereld? Dat zijn vragen waar veel jongeren mee bezig zijn. Het is niet makkelijk om je zeker te voelen in een
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatievoorwoord VOORBEELDPAGINA S Bestelnr De ander en ik
voorwoord Dit werkboek gaat over de omgang met andere mensen. We bespreken hoe jij met anderen kunt omgaan. Bijvoorbeeld hoe je problemen oplost, omgaat met pesten, gevoelens en vriendschappen en hoe je
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieBuurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland)
lesbrief Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811
Nadere informatieSeksualiteit: Grenzen en Wensen
IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in
Nadere informatieEducatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4
bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand
Nadere informatieFlyer relaties en seksualiteit
Inleiding Kinderen komen dagelijks via de media, ervaringen thuis of op straat in aanraking met positieve en negatieve aspecten van relaties en seksualiteit. Logisch dat ze daar op school over vertellen
Nadere informatieDe kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien.
Foto s uitbeelden 1 Doel: de leerlingen kunnen een eenvoudige handeling uitbeelden in houding en mimiek Benodigdheden: een fototoestel De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan
Nadere informatieBijlage 1 Thema 1. De helppagina van een tijdschrift
98 De helppagina van een tijdschrift Bijlage 1 Thema 1 Ik ben een meisje van 10 jaar en zit in groep 6. Wij zijn in nieuwe groepjes gezet en nu zit ik tegenover een meisje waar ik me heel erg aan erger.
Nadere informatieKaartspel: Roze in de (ouderen)zorg
Naam Kaartspel: Roze in de (ouderen)zorg Inleiding Niet alleen LHB-ers zelf vinden het lastig om over hun seksualiteit of seksuele identiteit te praten. Dat geldt ook voor veel studenten en ervaren professionals
Nadere informatieLesbrief. Introductie
Lesbrief Introductie Deze lesbrief hoort bij Lieve Stine, weet jij het? van Stine Jensen en Sverre Fredriksen. Dit boek bestaat uit 20 brieven en antwoorden van filosoof Stine. Deze lesbrief bestaat uit
Nadere informatieHoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:
hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk
Nadere informatieReality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha
Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Lees blz. 5, 6, 7, 8 Wat denk je dat Aïsha wilde doen? Waarom is dat niet gelukt? Is het goed dat de deur van het dak altijd op slot
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieReality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy
Reality Reeks Verwerkingsopdrachten Mooi meisje Verliefd op een loverboy Lees blz. 3. Woont Laura in de stad of op het platteland? Hoe weet je dat? Lees blz. 5 en 7. Woont Laura s oma al lang op de boerderij?
Nadere informatieBijlage I. Omgangsvragenlijst
Bijlage I. Omgangsvragenlijst 141 Bijlage I. Omgangsvragenlijst Omgangsvragenlijstje Met wie uit je (mentor-)groep ga je het liefst om?... Met wie uit je (mentor-)groep ga je het minst graag om?... 142
Nadere informatieC Relaties. C1 Bij wie hoor ik? 3 C2 Vriendschap 7 C3 Verliefd 12 C4 Verkering 16 C5 Trouwen 22
C Relaties C1 Bij wie hoor ik? 3 C2 Vriendschap 7 C3 Verliefd 12 C4 Verkering 16 C5 Trouwen 22 C1 Bij wie hoor ik Geeft door middel van ja of nee aan of hij iemand aardig/lief vindt (leerlijn vso 4.1)
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Rouw en verlies Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 8-12 jaar
DOELSTELLINGEN De deelnemers worden zich bewust van hun eigen omgang met rouw en verlies en de rol die hun geloof of levensoriëntatie hierbij heeft. De deelnemers weten dat ieder op een eigen manier rouwt
Nadere informatieExtra tools Themabijeenkomsten
Extra tools Themabijeenkomsten U kunt voor uw doelgroep of achterban naar behoefte natuurlijk ook een specifieke themabijeenkomst voorbereiden. In OSA is ervaring opgedaan met het houden van een aantal
Nadere informatieWielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Als je verliefd op iemand bent is dat vaak een fijn gevoel. Als de ander dan ook verliefd op jou is, wordt dit gevoel alleen maar sterker. Het is echter niet altijd
Nadere informatieontwikkeling Sociale en emotionele III Werkvormen: Lesdoelen: Benodigdheden: Kinderboek: Les 8: Mannen en vrouwen (in de media) Lesoverzicht
III Sociale en emotionele ontwikkeling Les 8: Mannen en vrouwen (in de media) Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen hebben inzicht in het ontstaan van seksetypisch gedrag en hoe dit wordt aangeleerd. Kinderen
Nadere informatieInstructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.
VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn
Nadere informatieOuderbijeenkomst Week van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Naam Christel van Helvoirt GGD Hart voor Brabant Waar denken jullie aan bij seksualiteit? Gevoelens Veiligheid
Nadere informatieVogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:...
Vogelgriep Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat Boekverslag van:... Klas:... 2 Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieZullen we vrienden zijn?
Kriebels in je buik Zullen we vrienden zijn? 1 Zullen we vrienden zijn? Groep 5 115 min Begrippen Vriendschap, vriendin, vriend, respect, plezier, uitmaken Benodigheden Knutselmateriaal Lesdoelen De leerlingen
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieAfgesproken verdeling van de boeken over de groepen
DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter
Nadere informatieLES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME
LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME Algemene opzet van de les Doelen: - Kinderen kunnen gedachten, gevoelens en houdingen bij thema s uit de film Gods Lam uitdrukken in dramavorm. - Kinderen
Nadere informatieWie ben jij? HANDLEIDING
HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan
Nadere informatieLesbrief bij Ouders in het wild. Liesbeth Groenhuijsen
Lesbrief bij Ouders in het wild Liesbeth Groenhuijsen Voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s in het
Nadere informatieSeksuele diversiteit bespreekbaar maken in je klas:
Seksuele diversiteit bespreekbaar maken in je klas: Inleiding: Hieronder vind je vier verschillende werkvormen die je in je klas kunt gebruiken om seksuele diversiteit bespreekbaar te maken. Uiteraard
Nadere informatieLesbrief. Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland
Lesbrief Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland Spelen is leuk en ernstig tegelijk. Als je er helemaal in opgaat, kan alles. Twee meisjes en een jongen gaan op de vleugels van de verbeelding de strijd
Nadere informatieSeksuele vorming. Anticonceptie en zwangerschap
Seksuele vorming Anticonceptie en zwangerschap Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Rianne Gritter Inhoudelijke redactie: Tessel Mulder, Philein
Nadere informatieLessen en leerdoelen Kriebels in je buik
Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Groep 1 Les 1: Wie ben ik De leerlingen kennen hun eigen lichaam De leerlingen krijgen inzicht in de overeenkomsten en verschillen in lichaamskenmerken De leerlingen
Nadere informatieSUGGESTIES VOOR GEBRUIK VAN PROGRAMMA S MET LEERLINGEN
Werken met het materiaal Het materiaal is kosteloos beschikbaar voor iedereen die het wil gebruiken. Gebruikers kunnen zelf selecteren welke hoofd- en reflectieprogramma s of inzoom s op welk moment voor
Nadere informatieDe Drakendokter: Gideon
De Drakendokter: Gideon Om hulp vragen Vervolgverhalen Groep 5 en 6 (SO en SBO) Overzicht De opdrachten zijn het leukst om te doen, als het hele boek in de klas is voorgelezen. Dit kan door elke dag in
Nadere informatieWat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje "voor jouw MaS bij Amnesty International!
DRAAIBOEK LEER ZE N LESJE Wat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje "voor jouw MaS bij Amnesty International! 1. Je kunt beginnen met het doen van de e-learning op de Amnesty
Nadere informatieWorkshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave
Workshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave Seksuele opvoeding l 18-22 jaar oud Wat is de bagage die uw kind meegekregen moet hebben rond sekuele vorming als hij/zij volwassen is geworden? uw kind als
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Toekomst Een interview houden Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een interview houden Thema: Toekomst Leerstijlvariant: BEKIJK - DENK - DOE - ERVAAR Beschrijving
Nadere informatie