B Systeemgericht werken Ineke Heidekamp (Ouderbegeleider Wilster) Henk Stam (Groepstherapeut DOK3)

Transcriptie

1 Onderwerp Gespreksleider(s) A School binnen de gesloten jeugdzorg Ilse Bouwmeester (Schoolpsycholoog Portalis) B Systeemgericht werken Ineke Heidekamp (Ouderbegeleider Wilster) Henk Stam (Groepstherapeut DOK3) C Diagnostiek in Wilster Gryte Reining (Gedragswetenschapper Wilster) D Behandeling Jeremy Adams (Gedragswetenschapper GZ Wilster) Garmt Jan van Greven (Pedagogisch medewerker A Wilster) E Vrijwillige behandeling in gesloten setting Mike van Wissing (Afdelingsmanager Wilster) Marlies Sparreboom (Gedragswetenschapper GZ Wilster) F Verlof Janneke Pit (Afdelingsmanager Wilster) Margriet Frankema (Gedragswetenschapper Wilster) G Plaatsing in Wilster Ardine Nieuwenhuizen (Gedragswetenschapper Wilster) H Indicatiedoelen Joke Tonn (Gedragswetenschapper Wilster) Connie Wissink (Ouderbegeleider Wilster) I Perspectief/Traject denken Wenda Tijssen (Hoofd Behandeling & Opvoeding Wilster) J Straf- of civielrechtelijk plaatsen Marten Leistra (Werkbegeleider YOUTURN Juvaid) Antiena Hilbrandie (Individueel Trajectbegeleider Wilster) A, G, H School binnen de gesloten jeugdzorg, plaatsing in Wilster en indicatiedoelen De vragen vanuit de gezinsvoogden waren: - Welk niveau kan Portalis, de school binnen Het Poortje, bieden? - Welke rol kan school spelen bij uitstroom en vinden nieuwe school? - Welke informatie heeft school van gezinsvoogden nodig om directe schoolgang in werking te kunnen zetten? Waarom weigeren scholen leerlingen met zorgvraag De problematiek (de zware zorgvraag) en de prestatie verplichting maken dat scholen leerlingen weigeren en de verwachting is dat dit in het huidige systeem niet zal verbeteren. De huidige financiering van onderwijs werkt contraproductief voor onze doelgroep. Een oud-docent, nu gezinsvoogd, vertelde de kant van een docent: Opeens is er een kind uit de klas verdwenen en het is niet duidelijk waar het kind is. In de wandelgangen gaan dan snel de meest wilde verhalen. Docenten vinden het prettig om ook op de hoogte te worden gesteld van een gesloten plaatsing. Zij kunnen dan eventueel zelf contact opnemen met de school van de gesloten instelling, voor een overdracht. Gezingsvoogden waren zich niet bewust van het effect, van het niet verschijnen van leerlingen op school, op docenten. Dit nemen de aanwezige gezinsvoogden mee naar hun instellingen. Invloed leerplichtambtenaren bij plaatsing jongeren op school In het gesprek werd geconcludeerd dat leerplichtambtenaren onvoldoende kunnen betekenen in de plaatsing van een jongere op een nieuwe school. Onder andere doordat zij de relaties met scholen goed willen houden. Daarnaast werd benoemd dat angst voor heftige emoties en motivatiegebrek van

2 de leerlingen en het systeem een remmende factor zou kunnen zijn. Ook hebben ze onvoldoende rechten en dwangmiddelen om jongeren te dwingen en om scholen te bewegen ze te plaatsen. Daarom zoeken gezinsvoogden de leerplichtambtenaren niet meer zo snel op. Mogelijk dat leerplichtambtenaren meer kunnen betekenen als ze meer of eerder ingezet worden. Peer van der Helm benadrukt diverse malen het belang van scholing voor het slagen van trajecten. Een jongere dient in de geslotenheid succeservaringen op te doen met schoolgang en school moet gegarandeerd zijn bij uitstroom. Voor plaatsing in de gesloten instelling is goede informatieverstrekking naar oude school, nieuwe school en instelling noodzakelijk om een aansluitend schooltraject te kunnen waarborgen; Bij plaatsing dient direct gesproken te worden over het perspectief met betrekking tot wonen en school. Daarbij dient deze informatie voor vroegtijdige actie om de toekomstige school alvast te benaderen en te informeren. Dit is vooral bij kortdurende plaatsingen haalbaar; Voor het traject BJZ/Elker/Wilster Ketenplus perspectief is dit een mooie input om school mee te nemen in de pilot; Ga in overleg met scholen, maar doe dat niet op casusniveau. Zo creëer je een open ingang; Bel met de kinderombudsman wanneer scholen weigeren; Zoek contact met de inspectie op het onderwijs op casusniveau. Aanvulling van de schoolpsycholoog is dat er beter contact gezocht kan worden met de onderwijsconsulent. Deze valt direct onder het ministerie; Is er een trajectberaad binnen het civiele kader, zoals bij justitie? Daar is school een prominent onderwerp van gesprek; In een instelling in het westen wordt geëxperimenteerd met dagen waarop ondernemers worden uitgenodigd en waar jongeren zich kunnen presenteren. De ondernemers hebben met elkaar en de instelling afgesproken dat zij jongeren gaan helpen bij hun terugkeer in de maatschappij door ze werkervaring op te laten doen. B Systeemgericht werken Tijdens het rondetafelgesprek over het systeemgericht werken in de geslotenheid werd er gesproken over de betrokkenheid van ouders bij het traject van het kind. Vanuit Wilster zijn wij van mening dat ouders hierin een actieve rol dienen te hebben, aangezien wij denken dat ouders de meeste informatie hebben en de betrokkenheid van ouders belangrijk is om de motivatie voor het te lopen traject te behouden. Onze ervaring leert dat wanneer je alles uit handen van de ouders neemt, ze ook minder in de meewerkstand zitten. Reeds doorlopen traject Tijdens het rondetafelgesprek kwam naar voren dat er een gevoel bestaat dat er voorbij wordt gegaan aan het reeds doorlopen hulpverleningstraject van het systeem. De kinderrechter doet niet voor niets een uitspraak om een gezinsvoogd of voogd toe te wijzen aan het systeem. Alvorens het kind in de geslotenheid geplaatst wordt, is er reeds een hoop hulp ingezet in het systeem. De ervaring van de aanwezigen is dat de plaatser momenteel (vaak) te laat wordt ingelicht over de afspraken die er met het systeem zijn gemaakt. We kregen terug dat er meer overlegmomenten of informatieoverdracht ingepland moet worden. Gezien de zware caseload van de meeste gezinsvoogden of voogden kan het gebruik van hierin een goede manier zijn om elkaar van de nodige informatie te voorzien.

3 Daarnaast wordt het beeld over de geslotenheid duidelijk. Vaak wordt de geslotenheid door het systeem of de plaatsende instantie gezien als een eindstation, terwijl binnen Wilster de geslotenheid wordt gezien als een nieuw begin. Loyaal aan de ouders Als laatst werd opgemerkt dat kinderen altijd loyaal blijven naar hun ouders en dit juist als motivatie gebruikt kan en moet worden. Het is in het belang van het kind om ouders te blijven betrekken bij het traject, ook als er bedenkingen zijn over de invloed van ouders. Er moeten meer overleg- en beslismomenten ingepland worden. En het is in het belang van het kind om ouders te blijven betrekken in het traject, ook als er bedenkingen zijn over de invloed van ouders. C Diagnostiek in Wilster Het rondetafelgesprek over diagnostiek binnen Wilster leverde een aantal interessante invalshoeken op. In hoeverre kun je een behandelplan van Wilster bijvoorbeeld zien als diagnostiek? Wordt dit behandelplan altijd goed gelezen? Komt het bij de kinderrechter terecht? Het behandelplan kun je in principe zien als beschrijvende diagnostiek. Een DSM classificatie wordt door de plaatser gemist. Deze is soms ook nodig voor de indicatie voor een vervolginstelling. Dat er al eerder onderzoek is gedaan betekent niet dat er geen nieuw onderzoek aangevraagd hoeft te worden. Het is belangrijk dat iedereen goed op de hoogte is van eerdere onderzoeksrapporten en dat er niet standaard een onderzoek aangevraagd wordt. Soms is er voldoende diagnostische informatie, maar blijft er handelingsverlegenheid. Het antwoord ligt dan niet altijd in diagnostiek. Het is belangrijk dat er in overleg bekeken wordt of er onderzoeksvragen blijven bestaan. Onderzoeksvragen kunnen soms beantwoord worden door een duidelijke (dossier)analyse (op papier) van de gedragswetenschapper en soms is hier meer voor nodig. D Behandeling De deelnemers gaven aan dat de kennis over wat we in Wilster doen en waar Wilster voor staat nihil is. Ze vertelden dat het beeld over DOK3 bijzonder positief is bij hulpverleners, maar dat het beeld over Wilster achterblijft. Een manager plaatsing geslotenheid van BJZ-Drenthe gaf aan dat zo langzamerhand het beeld ietwat aan het keren is. Het is nog lang niet afdoende om de voogden een positief beeld te laten krijgen. De meeste voogden schijnen nogal huiverig te zijn als het gaat om het plaatsen van jongeren binnen Wilster. Uitdragen van ontwikkelingen binnen Wilster Iedereen die aanwezig was bij het rondetafelgesprek was onder de indruk van wat Wilster aan het doen is en waar het naartoe gaat. Deelnemers gaven aan dit te bemerken wanneer ze met medewerkers van Wilster in gesprek komen. Wat tijdens het gehele gesprek naar voren kwam, is dat we als Wilster onvoldoende uitdragen wat we doen en dat we onszelf, net als de jongeren, hier tekort mee doen. We kregen dan ook de uitnodiging van BJZ-Drenthe, om daar langs te komen om voorlichting te geven over hetgeen we binnen Wilster doen, welke ontwikkelingen we hebben doorgemaakt en doormaken. Het beeld over de wijze waarop we de jongeren benaderen (o.a. aan het sociaal competentiemodel, Peer van der Helm, het feedback systeem) en welke trajecten we ze (kunnen) aanbieden is positief. Deelnemers gaven aan van ouders en jongeren te vernemen dat het behandelklimaat hier positief is

4 veranderd, dat de jongeren hierbij meer ontwikkeling doormaken en daardoor meer kansen krijgen om hun behandeling te zien slagen. We kunnen concluderen dat Wilster moet blijven door ontwikkelen, zodat het behandelklimaat voor de jongeren nog beter wordt. Ook moeten we beter uitdragen waar we mee bezig zijn en wat we bereiken. De te ondernemen acties zijn: We gaan voorlichtingen verzorgen bij ketenpartners, waarbij we uitdragen wat we doen; Medewerkers een opfriscursus Sociaal Competentiemodel laten volgen en/of een training gericht op het behandel klimaat; Dit soort bijeenkomsten frequent organiseren en hierbij de juiste mensen inzetten. E Vrijwillige behandeling in gesloten setting Tijdens het rondetafelgesprek hebben we vooral gesproken over de complexiteit van vrijwillige plaatsing in de geslotenheid. Daarbij hebben we DOK3 als voorbeeld genomen, waar al jongeren op vrijwillige basis worden behandeld. In de groep werd actief gesproken over de voor en tegens van vrijwilligheid versus gedwongen kader. Ook de verplichte aanwezigheid van een machtiging gesloten plaatsing voor de opname binnen Wilster is besproken, waarbij de vrijwilligheid van een DBC (Diagnose Behandel Combinatie) en ZZP (Zorgzwaartepakket) als mogelijkheid voor opname binnen DOK3, waar tevens het gesloten karakter in de behandeling wordt aangeboden. Al met al een heel vruchtbaar rondetafelgesprek met veel dynamiek. F Verlof In de groep wordt gesproken over verlof en of het een onderdeel is van de behandeling waarvoor Wilster de eindverantwoordelijkheid heeft. De eindverantwoordelijkheid blijft een dilemma. Ook wordt ingegaan op de vastgestelde risico s van verlof en dat het soms toch ingezet wordt. De deelnemers vinden het belangrijk dat er met verlof wordt geoefend, ondanks dat ze risicovol zijn, niet alles risico s zijn af te dekken. Bij een risicovolle casus kan er meer overleg tussen de gezinsvoogden en Wilster worden gepland. A, G en H zijn samengevoegd, zie A I Perspectief/Traject denken De opdracht voor de gesloten jeugdzorg is om zo vroeg mogelijk het perspectief van de jongere vast te stellen. Sterker nog, dat wordt bij binnenkomst al gevraagd. Dit is onderdeel van de transitie in de jeugdzorg waar de opdracht ook is om zo kort als mogelijk en zo lang als nodig op te nemen, in principe een maximum van 6 maanden. Tijdens het gesprek kwam naar voren, dat het in een crisis vaak te vroeg is om op de eerste dag het perspectief vast te stellen. Ook voor een jongere die het allemaal even niet meer weet. Het is effectief in de behandeling om een perspectief te hebben, ook al blijft dit soms een dilemma. Ook kunnen indicatiedoelen veranderen omdat het indicatiebesluit wijzigt. Dit kan ook gebeuren omdat bij aanmelding (in crisis) de risicotaxatie zwaarder is dan na bijvoorbeeld twee weken. Heeft ook te maken met rechters die de drempel naar gesloten jeugdzorg volgens de aanwezigen hoog houden. Dit terwijl er soms behoefte is aan snel en wellicht ook kortere plaatsing. Samenwerking ketenpartners

5 Er is uitgewisseld over samenwerking met ketenpartners als zijnde een positieve uitdaging in het trajectdenken. De aansluiting is belangrijk, ook voor de jongere zelf. Verder helpt het om het verblijf te verkorten en te blijven volgens wat er op een vervolgplek gebeurt. Daarnaast zou aan de voorkant van Wilster al eerder samengewerkt kunnen worden, bijvoorbeeld met ambulante hulpverlening. Nu is de jongere pas in beeld als deze aangemeld wordt bij PC-Noord. Overgang naar de vervolgplek Er worden vragen gesteld over de overgang naar een vervolgplek. Wat als er na 3 maanden weer iets gebeurt waardoor de jongere eigenlijk weer naar Wilster moet? De kinderrechter werkt dan niet mee aan (tijdelijke/korte) terugplaatsing. DWW gaat daar ook niet in mee. Dit wordt als knelpunt gesignaleerd. Ook wordt genoemd dat het behandelklimaat bij Wilster soms heel goed zou zijn voor jongeren die niet voldoen aan de criteria voor geslotenheid. En een gesloten plaatsing is altijd een heel circus. Enerzijds goed omdat het een heftige interventie is, maar soms ook belemmerd in de vaart van het traject voor de jongere. Er wordt ervaring uitgewisseld dat bij een spoedverzoek een instemmingverklaring in een halve dag geregeld kan worden, als iedereen meewerkt. Plaatsen na uur wordt besproken. De laatste tijd verloopt dit beter, maar daarvoor was het een ramp. Het streven is om hier, vanuit het belang van de jongere, snel te handelen. Zorgvuldigheid en veiligheid spelen hierin een grote rol. Er werd ook ingegaan op de vraag of het gesloten aanbod nodig is en blijft. Ja, het blijft nodig. Wilster en DOK3 doen goede dingen die ook in een open setting effectief kunnen zijn. Op dag één in de geslotenheid een perspectief hebben voor de jongere is een goed streven, maar niet altijd haalbaar. Er zijn in zowel het traject naar, als het traject uit de geslotenheid nog verbeterslagen mogelijk. J Straf- of civielrechtelijk plaatsen Het is afhankelijk van het feit en de achtergrond van de jongere of er civiel- of strafrechtelijk wordt geplaatst. Begeleiders en instanties zijn onvoldoende op de hoogte van de behandelmogelijkheden binnen een justitiële jeugdinrichting voor een strafrechtelijke plaatsing. Uit het gesprek komt naar voren dat ouders beter betrokken zijn bij een civiele plaatsing, omdat ze een belangrijke stem hebben. Een dilemma die een rol speelt bij is, wanneer de jongere geen keuzes maakt om te veranderen, zou er bij het plegen van een delict de keuze voor een strafrechtelijke plaatsing eerder voor de hand liggen. Wanneer een jongere de leeftijd van 17,5 jaar heeft bereikt is het lastig om een jongere civielrechtelijk te plaatsen. De periode voor behandeling is relatief kort en deze wordt vaak nog korter door de wachtlijst. Al met al een lastig thema omdat er tijdens de discussie geen instanties aan tafel zaten die uitleg konden geven over welke afwegingen er nodig voor een straf- of civielrechtelijke plaatsing.