Stadsrand Delden. werkzaamheden voor landschapsherstel binnen het Pact van Twickel. Stichting Twickel Twickelerlaan VG Ambt Delden

Transcriptie

1 Stadsrand Delden werkzaamheden voor landschapsherstel binnen het Pact van Twickel 25 maart 2015 Stichting Twickel Twickelerlaan VG Ambt Delden

2 2

3 Inhoud 1 Inleiding 4 2 Grondwerk 8 3 Beplanting en water 18 4 Marktstraatbrug 22 3

4 1 Inleiding Het prachtige landgoed Twickel en het stadje Delden zijn altijd nauw met elkaar verbonden geweest. Kasteel Twickel en Delden liggen allebei aan de rand van de Deldeneres, op de overgang naar het dal van de Oelerbeek. De Deldeneres is een van de mooiste en grootste essencomplexen van Nederland. In 1970 is de rondweg (N346) om Delden aangelegd, ingegraven in de Deldeneres, en als een dijklichaam door het dal van de Oelerbeek. De weg doorsnijdt ook het park van Twickel, een rijksmonument. De weg heeft de historische relatie tussen Delden, de es en het landgoed geheel verstoord. Belangrijke verbanden als de verbinding tussen de Twickelerlaan en de Hengelosestraat en de parkweg naar het station, tussen de Twickelervaart en Carelshaven, tussen het kasteel en de oude Rentmeesterij en tussen de Marktstraat in Delden en de weg naar Borne, werden verbroken. Ook het oorspronkelijke open zicht vanuit het park en vanaf de Deldeneres op de stadskern van Delden ging verloren. In omgekeerde richting verdween het vrije zicht vanuit Delden op de Deldeneres en het park. De aanleg van de rondweg heeft weliswaar de verkeersoverlast in Delden beperkt, maar ook een forse hap uit de es genomen. Doordat het wegprofiel breder is dan we nu zouden maken, met brede bermen en flauwe taluds, is de hap uit de es groter dan nodig. Bovendien zijn er op diverse plaatsen bomen langs de weg geplant, of spontaan gegroeid, waardoor de weg een grotere barrière is dan nodig. Daardoor is de eenheid van het essencomplex sterk verminderd, en is een forse barrière ontstaan tussen Twickel en Delden. In 2003 heeft landschapsarchitect Michael van Gessel een ruimtelijk onderzoek gedaan naar het herstel van de relatie tussen Delden en Twickel. De doelstellingen en ambities uit dat onderzoek staan nog steeds overeind. Mede op basis van die visie hebben de provincie Overijssel, de Regio Twente, het waterschap Vechtstromen, het landgoed Twickel en de gemeenten Borne, Hengelo en Hof van Twente, de handen ineengeslagen en samen met de Stichting Twickel een gezamenlijke toekomstvisie opgesteld voor behoud en ontwikkeling van het landgoed in relatie tot de directe (stedelijke) omgeving. In 2009 tekenden de betrokken partijen de Intentieverklaring Pact van Twickel, waarin de toekomstvisie handen en voeten wordt gegeven. Om dat te bereiken werken deze partijen samen aan een groot aantal onderwerpen. Een van de onderdelen van dit uitvoeringsprogramma is het verminderen van de barrièrewerking van de N346 ten noorden van Delden: het project Stadsrand Delden. Dat heeft als doel het verbeteren van de ruimtelijke en landschappelijke samenhang tussen Delden en het kasteel(park) Twickel. Een deel van de voorstellen voor het verminderen van de barrièrewerking is al uitgevoerd, zoals de voetgangersbrug in het verlengde van de Twickelerlaan, en het wandelpad naar het station in het verlengde daarvan. Dit boekje bevat de principes en ontwerpen voor het verminderen van de barrièrewerking van de N346. 4

5 Op de hoogtekaart is het oorspronkelijk landschap nog goed herkenbaar. De Deldeneres bestaat uit enkele grote essen, die de hoogste delen van de omgeving zijn, met daar omheen kleinere esjes. De grootste essen vormen een grote open ruimte, het hoogste punt, de esjes daar omheen vormen kleinere open ruimten, omgeven door beplanting, daar omheen ligt een ring van boskamers en akkers. Een prachtig ensemble. Op de hoogtekaart is ook goed te zien hoe de rondweg door de es heen snijdt. In de loop der jaren zijn aan weerszijden van de weg bomenrijen geplant of ontstaan. Deze bomenrijen volgen de oriëntatie van de weg en vormen daardoor een visuele barrière. De ambitie is om de es weer beter herkenbaar te maken als eenheid. Hiervoor zijn drie in het oog springende zaken van belang: - Het zo steil mogelijk maken van de taluds aan weerszijden van de N346. Hierdoor worden de bovenliggende terreinen zo dicht mogelijk naar elkaar toe getrokken. - Het aanvullen van het bestaande terrein tot op het oorspronkelijke niveau van de es. - Het verwijderen van de opgaande beplanting langs de N346 ter plaatse van de es. hoogtekaart (AHN) 5

6 1 luchtfoto 1950 (eigendom van de Stichting Eschmolen Delden) 6

7 huidige situatie 7

8 2 Grondwerk Om de weg zo min mogelijk te laten opvallen in het landschap, en de eenheid in het essencomplex zo veel mogelijk te herstellen, wordt de snede in de es zo smal mogelijk gemaakt. Daarbij wordt uitgegaan van de bestaande taludinsteek naast de weg. Vanuit dat punt wordt het talud steiler gemaakt, met een helling van 1:1. De gronden in de lussen van de verkeersknoop van de N346 met de Molenstraat/Rijssenseweg/Europalaan worden ook opgehoogd tot aan het oorspronkelijke niveau van de es. In de noordelijke lus wordt wellicht de Eschmolen herbouwd. Ruim vijftig jaar geleden is die molen afgebrand. Daarmee verloor de streek één van de mooiste en oudste industriële gebouwen van Delden en Twickel. Stichting Eschmolen Delden wil de molen herbouwen dichtbij zijn oorspronkelijke plek en deze openstellen voor publiek (zie: eschmolendelden.nl). Profiel bestaande situatie 1:1 1:1 Ten noorden van het historische centrum van Delden, waar de N346 als een dijk in het landschap ligt, worden de taludhellingen flauwer gemaakt, waardoor de weg minder opvalt. Profiel nieuwe situatie 8

9 De N346 heeft verschillende verschijningsvormen: Ingesneden in de es. Als grondlichaam in het landschap. 9

10 2 hoogtekaart (AHN) 10

11 overzichtskaart nieuwe vijvervijver zoekgebied nieuwe aansluiten op omgeving bestaande voetgangersbrug nieuwe voetgangersbrug herontwikkeling Eschmolen INGREEP: ophogen naar niveau es - taluds 1 op 1 - aanvullen met grond bestaand viaduct aanpassen nieuwe rotonde bestaand viaduct aanpassen 11

12 2 Maximaal aanvullen van het maaiveld aan weerszijden van de Rondweg tot op het oorspronkelijk niveau. 12

13 topografie ± 22 +NAP ± 19 +NAP ideale lijn: oorspronkelijk niveau van de es oorspronkelijk niveau van de es 13

14 2 maatregelen aanheling es 14

15 topografie overzicht aanheling es 15

16 16

17 Verzachten van de barrièrewerking van de N346, waar deze op een dijkje ligt (naar een voorstel van landschapsarchitect Michael van Gessel) 17

18 3 Beplanting en water Een van de ambities van het Pact van Twickel is dat de weg zo min mogelijk opvalt in het landschap, en dat het landschap als vanzelfsprekend doorloopt aan weerszijden van de weg. De weg wordt daardoor slechts een snede in het landschap niet minder maar vooral ook niet meer. Dat betekent dat de licht golvende, open Deldeneres niet zoals nu moet stoppen bij de N346 maar dat ook de resterende zuidelijk van de weg gelegen delen als het Raesfelt en de open zone tot aan de Molenstraat, daar weer bij worden betrokken. Beplanting moet in dit deel van het gebied tot een minimum worden beperkt. Waar beplanting de visuele eenheid van het essencomplex verstoort, zal deze worden verwijderd. Ter herinnering aan de haven in de Twickelervaart, ter hoogte van het huidige hotel/restaurant Carelshaven, wordt een nieuwe waterpartij gemaakt aan de noordrand van de N346, waar de Oelerbeek en de Twickelervaart dicht bij elkaar liggen. Carelshaven dateert al uit de 18e eeuw: in 1772 werd in opdracht van Carel George van Wassenaer Obdam, eigenaar van het landgoed, een schippersherberg en haventje met hefkraan gebouwd aan de Twickelervaart, waar schippers met elkaar konden onderhandelen over hun lading (vooral hout en textiel). Molenstraat bestaande situatie: es niet zichtbaar Aan de oostkant van het gebied, in het dal van de Oelerbeek, met de kenmerkende boomgroepen, moet dit monumentale parklandschap ook onbelemmerd doorlopen tot aan de Hengelosestraat. Dat betekent dat beplanting langs het fietspad evenwijdig aan de N346 moet worden verwijderd, en dat het dijklichaam met de steile taluds moet worden verzacht. Molenstraat: toekomstig uitzicht op de es 18

19 Verzachten van de barrièrewerking van de N346, waar deze op een dijkje ligt (naar een voorstel van landschapsarchitect Michael van Gessel) 19

20 20

21 beplanting 21

22 4 Marktstraatbrug Op oude kaarten, en op de historische luchtfoto (pagina 6) is goed te zien dat de Marktstraat oorspronkelijk uitkwam op de weg naar Borne. Deze historische verbinding tussen het centrum van Delden en de Deldeneres zal worden hersteld door een sierlijke voetgangersbrug te maken in het verlengde van de Marktstraat over de N346. De benodigde vrije ruimte onder de brug is minimaal 7 meter, vanwege een 100%-reductie botsbelasting. Door het grote hoogteverschil dat wordt overbrugd, zal deze brug traptreden hebben. Fietsen kunnen aan de hand worden meegenomen. In de vormgeving van de brug wordt nauw aangesloten bij de onlangs gerealiseerde brug in de Twickelerlaan. Dat betekent het hoogste deel van de brug een ronding heeft, en vanaf daar in min of meer rechte lijn naar de aanlanding loopt. De brug krijgt een comfortabele aansluiting op het bestaande maaiveld, dat ter plaatse van de aanlanding niet zal worden opgehoogd. Het wegprofiel heeft nog steeds zo steil mogelijke taluds aan weerszijden. De maximale taludhelling is 1:1. De reden hiervoor is dat de groeiomstandigheden voor gras op de schaduwzijde van het talud (de zuidzijde van het wegprofiel) zeer moeilijk zullen zijn als het talud nog steiler is. Aangezien we een symmetrisch wegprofiel toepassen, betekent dat dat we aan weerszijden dezelfde taludhelling toepassen. Aan de Twickelzijde ligt de aanlandinglocatie in een boomgaard. Hier blijven de bestaande bomen zoveel mogelijk staan. Het pad takt straks vanaf de brug aan op het bestaande pad langs de erfscheiding van Twickel. De aansluiting op de Watertorenstraat is op dit moment gematerialiseerd in gebakken klinkers, en heeft voldoende ruimte voor een eventuele extra aansluiting. De bestaande betonnen schutting langs het pad wordt vervangen door de reeds toegepaste zwart geschilderde houten hekwerk. 22

23 Reeds gerealiseerde voetgangersbrug. 23

24 4 Aanzicht reeds gerealiseerde brug 1 : 100 Aanzicht 1 : 100 A B C D E doorvalbeveiliging middels gaas horizontaal deel van tredevlak verstijven d.m.v. strips e.e.a. conf. leverancier alle diagonalen in aanzichtvlak, tenzij anders aangegeven, K140/40/5 alle verticale stabiliteitsverbanden, tenzij anders aangegeven, K40/40/4 alle horizontale stabiliteitsverbanden, onder treden, strip t.p.v. verticale stabiliteitsverbanden, tenzij anders aangegeven, drukkoker K40/40/4 drukkoker K80/80/8 K140/80/8 v. st.vb K140/80/8 HEA240 K140/80/8 v. st.vb v. st.vb v. st.vb v. st.vb v. st.vb v. st.vb K140/80/8 HEA240 K140/80/8 v. st.vb K140/80/8 drukkoker K80/80/ v. st.vb v. st.vb v. st.vb K140/80/8 v. st.vb v. st.vb detail 2 v. st.vb K140/80/8 vert stab. verb. K80/80/8 detail 4 detail 3 Peil = N.A.P. vert stab. verb. K80/80/8 K140/80/8 v. st.vb v. st.vb diagonalen aanzichtvlak K140/40/5 A-A 1 : 100 ontwerp Marktstraatbrug HEA240 gezet traan Koppelkok A B C D E K140/80/ A-A as 2500 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 K80/80/8 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 53,00 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 K80/80/8 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 K40/40/4 A-A as 24 x; ,82 y; ,73 horizontale stabiliteitsverbanden strip Principe dwarsdoorsnede

25 vormgeving brug: familie van de brug in de Twickeler Laan Zijaanzicht (uitsnede) trede Bovenaanzicht 25

26 beeldmontage Bestaande situatie 26

27 beeldmontage Nieuwe situatie 27

28 nstraat Waterto re Rijks weg N346 en erhag traat Markts Noord Aansluiting brug op omgeving 28

29 perspectief - Aansluiting brug op Marktstraat. 29

30 30 - Aansluiting brug op Marktstraat.

31 perspectief - Indien mogelijk deze twee bestaande bomen behouden. 31

32 - Fietspad rechtdoor trekken langs het bestaande hekwerk van Twickel. - Materialisatie nieuw pad afstemmen op de bestaande klinkers en halfverharding. - Betonnen schutting vervangen door houten hekwerk (zwart), zoals bestaand 32

33 perspectief - Fietspad rechtdoor trekken langs het bestaande hekwerk van Twickel. - Materialisatie nieuw pad afstemmen op de bestaande klinkers. - Bestaande bankje opnieuw gebruiken. 33

34

35 Funenpark 1-D 1018 AK Amsterdam / NL Stichting Twickel Twickelerlaan VG Ambt Delden