Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse

Transcriptie

1 Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse RSAN voorjaarsmiddag Antwerpen 24/04/2014 Frank van Dongen, Olaf Jonkeren & Otto Raspe 1

2 Agenda Motivatie Onderzoeksvraag Analyse & data Resultaten Kaarten 2

3 Motivatie Topsectoren * clusteren sterk in regio s. Stedelijke (SVIR) regio s bezitten bepaalde kwaliteiten (vestigingsplaatsfactoren). Regionale kwaliteiten dragen bij aan goed functioneren van topsectoren en daarmee aan economische groei in Nederland. * Kennis intensief, export-georiënteerd, specifieke wet-regelgeving. Van relatief groot economisch belang voor Nederland. 3

4 Motivatie Lijst topsectoren: Agro & Food Chemie High-tech systemen en materialen Life sciences & health Tuinbouw Water Logistiek Energie Creatieve industrie Lijst SVIR regio s: 1. Arnhem-Nijmegen-Wageningen 2. Greenport Venlo 3. Twente 4. Zuidvleugel 5. Maastricht-Sittard-Geleen 6. Brainport Eindhoven 7. Maintenance Valley West- Brabant 8. Energy Valley Groningen 9. Noordvleugel 4

5 SVIR regio s 5

6 Onderzoeks/beleidsvragen Welke vestigingsplaatsfactoren op regionaal niveau zijn van belang? Verschillen ze per topsector? Hebben de regio s deze factoren op orde? Hoofdvraag: Welke vestigingsplaatsfactoren verklaren het ruimtelijk patroon van de topsectoren binnen Nederland? Doel: verbeteren vestigingsklimaat/ economische groei Nederland. 6

7 Analyse en data Methode: multivariate regressie (stepwise) Afhankelijke variabele: concentratie van topsector X. Data: # bedrijfsvestigingen en # banen per vestiging per postcode 4 gebied. Concentratie = # bedrijfsvestigingen (gewogen voor # banen) van topsector X binnen ±45 min. reistijd van centrale PC4 gebied op basis van een reistijdvervalfunctie. (Regioscore). 7

8 Analyse en data C n j i ( a b*ln( dij )) i 1 1 e x j : # vestigingen in regio j. d ij : reistijd tussen regio i en regio j a = -7,903 b = 3,106 x 100% 75% 50% 25% 0% Travel time in minutes a en b gebaseerd op feitelijke reistijden van pendelverkeer Nederland (bron: OVIN) 8

9 Analyse en data Verklarende variabelen: set van 76 vestigingsplaatsfactoren. Mogelijke problemen: multicollineariteit, conditionality, suppressors. Oplossingen: variabele selectie op basis van literatuur, expert judgement. variabele reductie d.m.v. Principal Component Analyse. Bijvoorbeeld: Component Urbanisatie opgebouwd uit (1) massa regionale economie (2) bevolkingsomvang (3) bevolkingsdichtheid (4) beroepsbevolking. Gestandaardiseerde coëfficiënten bepalen belang van de vestigingsplaatsfactoren in onderlinge samenhang. 9

10 Resultaten High-tech maak (step 11 van 32 steps in totaal), R 2 : 0,932 Variabele/ factor Gest. coefficient (Beta) t- waarde Zeroorder correlatie Partial correlatie Part correlatie VIF Product weight Rank St. Coefficient Nabijheid binnenhaven van nationale betekenis 0,15 19,55 0,766 0,295 0,081 3,45 0, Urbanisatie 0,413 46,36 0,752 0,591 0,192 4,65 0, De specialisatie van de regionale economie in de Topsector (LQ) Nabijheid van dichtstbijzijnde op- en afrit van een snelweg Nabijheid universiteiten met een hoog aandeel publicaties geschreven in co-auteurschap met het bedrijfsleven in de regio Rank product weight 0,426 61,18-0,083 0,695 0,253 2,85-0, ,156 28,48 0,676 0,411 0,118 1,75 0, ,136 25,05 0,581 0,368 0,103 1,72 0, Nabijheid spoorwegstation gewogen naar hiërarchie 0,18 33,71 0,547 0,47 0,139 1,67 0, Nabijheid Schiphol Airport 0,173 18,04 0,659 0,274 0,075 5,36 0, Aantal woningen in aantrekkelijke kleinstedelijke woonmilieus binnen pendelafstand Nabijheid zeehaven van nationale betekenis incl. Rdam 0,109 17,47 0,719 0,266 0,072 2,26 0, ,125 19,17 0,217 0,29 0,079 2,51 0, Nabijheid tot de agglomeratie Luik op basis van hemelsbrede afstand (max 45 km) 0,074 14,02-0,083 0,216 0,058 1,65-0, Kantorenleegstandspercentage in de regio 0,078 12,41 0,599 0,192 0,051 2,30 0,

11 Resultaten Life sciences (step 13 van 29 steps in totaal), R 2 : 0,969 Variabele/ factor Gest. Coefficient (Beta) t- waarde Zeroorder correlatie Partial correlatie Part correlatie VIF Product weight Rank St. Coefficient Urbanisatie 0,356 58,68 0,848 0,68 0,164 4,73 0, De specialisatie van de regionale economie in de Topsector (LQ) Rank product weight 0,313 79,39 0,362 0,782 0,222 2,00 0, Nabijheid Schiphol Airport 0,098 11,27 0,655 0,175 0,031 9,72 0, Nabijheid universiteiten met een hoog aandeel publicaties geschreven in co-auteurschap met het bedrijfsleven in de regio Nabijheid van dichtstbijzijnde op- en afrit van een snelweg 0,095 25,17 0,556 0,37 0,07 1,85 0, ,08 21,03 0,65 0,316 0,059 1,84 0, Nabijheid spoorwegstation gewogen naar hiërarchie 0,107 29,62 0,618 0,424 0,083 1,67 0, Aantal woningen in aantrekkelijke kleinstedelijke woonmilieus binnen pendelafstand 0,052 11,36 0,735 0,177 0,032 2,72 0, Netto participatiegraad in de regio 0,051 9,03 0,54 0,141 0,025 4,07 0, Kantorenleegstandspercentage in de regio 0,051 12,49 0,625 0,194 0,035 2,16 0, Nabijheid luchthaven van nationale betekenis incl. Schiphol 0,122 25,50 0,644 0,374 0,071 2,96 0, Nabijheid HSL station 0,158 22,37 0,672 0,333 0,062 6,41 0, Aanwezigheid natuurgebied binnen 500 meter Aantal woningen in aantrekkelijke landelijke woonmilieus binnen pendelafstand -0,046-15,27-0,164-0,235-0,043 1,14 0, ,058 15,26 0,479 0,235 0,043 1,83 0,

12 Resultaten Gebruik resultaten voor opstellen ruimtelijke strategieën: 1 Kies een topsector. Hoe ziet het ruimtelijk patroon van topsector X eruit? 2 Bekijk de waargenomen Y kaart van topsector X. Waar liggen de concentraties (de rode regio s)? 3a Kijk in Tabel 2 welke vestigingsplaatsfactoren belangrijk zijn voor topsector X. Kunnen de gevonden verbanden nader worden gespecificeerd? Op basis van notitie 3b Bekijk de meer/minder dan voorspeld kaart (Bijlage F, links). Zit er meer/minder dan verwacht in een bepaalde regio? Bij de regio 4a Bekijk de kaarten van de betreffende vestigingsplaatsfactoren (Bijlage A). Is het antwoord op vraag 3a ja : bespreek met de regiovertegenwoordigers of het zinvol is om te investeren in die vestigingsplaatsfactoren (in gebieden waar ze laag scoren). 4b Bespreek met de regiovertegenwoordigers welke nietgeobserveerde factoren hier de oorzaak van zijn en of het sterktes betreft die versterkt of behouden dienen te worden, of zwaktes waarbij een achterstand of belemmering dient te worden weggewerkt. 12

13 Meer/minder dan verwacht Hightech maak 13

14 Meer/minder dan verwacht Lifesciences 14

15 Massa Hightech maak 15

16 Massa Lifesciences 16

17 Urbanisatie 17

18 Specialisatie Hightech maak 18

19 Specialisatie Lifesciences 19

20 Netto participatiegraad 20

21 Nabijheid op-en afrit van een snelweg 21

22 Nabijheid HSL station 22

23 Nabijheid spoorwegstation 23

24 Nabijheid Schiphol airport 24

25 Nabijheid nationale luchthaven (incl. Schiphol) 25

26 Nabijheid nationale zeehaven 26

27 Nabijheid nationale binnenhaven 27

28 Nabijheid universiteiten 28

29 Leegstandspercentage kantoren 29

30 Aandeel bodemgebruik natuurgebied 30

31 Aantal aantrekkelijke klein stedelijke woonloc. 31

32 Aantal aantrekkelijke landelijke woonlocaties 32

33 Nabijheid agglomeratie Luik 33