Woensel. Inhoud. Etymologie. Geschiedenis. Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie. Woensel Noord en Zuid

Transcriptie

1 Woensel 51 29' NB, 5 28' OL Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Woensel vormt het noordelijke part van de gemeente Eindhoven, gelegen tussen de spoorlijn naar Den Bosch en Tilburg en de rivier de Dommel. Het is grotendeels volgebouwd en tegenwoordig verdeeld in twee stadsdelen, Woensel-Noord en Woensel-Zuid, met samen ruim inwoners. De gemeente Woensel, die naast het uitgestrekte Woensel zelf ook kleinere nederzettingen zoals Vlokhoven en Acht omvatte, werd in 1821 samengevoegd met Eckart tot de gemeente Woensel en Eckart, die in 1896 weer kortweg Woensel genoemd werd, en in 1920 opging in de gemeente Eindhoven. Woensel Noord en Zuid Wijk van Eindhoven Woensel Noord Inhoud 1 Etymologie 2 Geschiedenis 2.1 Woenselse Watermolen 3 Geschiedenis van Eckart 4 Bezienswaardigheden 5 Natuur en landschap 6 Bestuurlijke indeling 6.1 Wijken in Woensel-Noord 6.2 Inwonertal Woensel-Noord 6.3 Wijken in Woensel-Zuid 6.4 Inwonertal Woensel-Zuid 7 Geboren in Woensel 8 Nabijgelegen kerkdorpen 9 Foto's 10 Zie ook 11 Externe links 12 Bronnen, noten en/of referenties Woensel Zuid Locatie Gemeente Eindhoven Algemeen Oppervlakte 2683 ha Woensel Zuid: 817 ha Woensel Noord: 1866 ha [1] Inwoners (1 jan 2008) Woensel Zuid: Woensel Noord: (3.770 inw./km² Woensel Zuid: inw./km² Woensel Noord: inw./km²/km²) Etymologie Volgens de taalwetenschapper Jacob Grimm (Duitse Mythologie, 1835) zou de naam Woensel (Woedenssele, d.w.z. Wodans Paleis) van de Germaanse god Wodan zijn afgeleid. De oudst bekende vermelding van Woensel is als 'Gunsela'. Ze zou 'Wodansbos' betekenen ('loo' = 'bos') of 'Wodans huis of paleis' ('sala' = 'zaal'). Geschiedenis Archeologische onderzoekingen bij de Oude Toren te

2 Woensel tonen aan dat er in de vroege middeleeuwen ( ) al sprake was van een nederzetting. Woensel in 1866 Woensel werd als eerste vermeld in 1107 in een bevestiging van Paus Paschalis II aan de Sint- Trudoabdij van Sint-Truiden dat deze abdij rechten heeft in Woensel, ook met betrekking tot de kerk. Woensel was een der oudste en vanuit kerkelijk oogpunt belangrijkste plaatsen in de omgeving. Als zodanig vormde het een dekenaat. Gedurende de 14e en de 15e eeuw is deze kerk vervangen door een bakstenen gebouw, de Sint- Petruskerk, waarvan de zeer rijzige torenspits in 1800 in het schip van de kerk is gewaaid. De kerk werd tussen 1815 en 1817 gesloopt, maar de toren is als Oude Toren tot op heden blijven bestaan. In 1876 werd een nieuwe kerk ingewijd: de Sint-Petruskerk aan de Kloosterdreef. Het gebied rond de Oude Toren bleef in gebruik als begraafplaats. In 1954 werd een aula tegen de toren aangebouwd en archeologisch onderzoek verricht. In 2003 werd opnieuw een archeologisch onderzoek verricht vanwege verzakkingen. Deze kwamen voort uit een dikke laag menselijke skeletten waarvan de oudste uit de 11e eeuw stamden. Hier werden ook boomstamgraven aangetroffen, waaronder dat van de 'Reus van Woensel', een 195 cm lange man, voor die tijd uitzonderlijk. De bouw van de nieuwe Sint-Petruskerk leidde tot een verschuiving van de plaats van het Woenselse centrum. Tegenover de kerk werd het raadhuis gebouwd en in 1903 werd de Woenselse Markt aangelegd, een driehoekig plein. In 1904 werd begonnen met een ingrijpend uitbreidingsplan, wat aanleiding gaf tot de wijken in de omgeving van wat nu Oud-Woensel heet. Op 1 januari 1920 werd Woensel deel van de gemeente Eindhoven. Na de annexatie door Eindhoven in 1920 zette de verstedelijking zich voort. In 1942 werd Fellenoord gebombardeerd, het dicht gebouwde gebied tussen Woensel en Eindhoven. Nadien is door dit gebied een hoogspoor en een brede autoweg aangelegd, waardoor beide stadsdelen door een brede strook van elkaar gescheiden werden. De tweede helft van de twintigste eeuw bracht een verdere stroomversnelling, waarbij van de oorspronkelijke landelijke infrastructuur vrijwel niets overbleef, en ook veel oude straten grotendeels of helemaal verdwenen. Zo werd de oude Broekstraat met omgeving helemaal gesloopt om plaats te maken voor moderne ontsluitingswegen (Montgomerylaan, Kennedylaan) en nieuwbouwwijken. Van oude verbindingswegen zoals de Woenselsestraat naar Vlokhoven en verder naar Son en de Eckartseweg zijn alleen restanten terug te vinden tussen de nieuwbouwwijken. De buurtschap Vlokhoven, voor het eerst vermeld in 1302, bezat een windkorenmolen. Deze is na de Tweede Wereldoorlog eveneens gesloopt. Een klein deel van de vroegere infrastructuur is in Vlokhoven bewaard gebleven. In Woensel zijn nog twee schuttersgilden actief, het Sint Catharinagilde Woensel en het sint Jorisgilde Vlokhoven (oorspronkelijk Woensel) Woenselse Watermolen De Woenselse of Schimmeltse watermolen op de Dommel, werd gebouwd in Het rad werd geflankeerd door een stenen fabrieksgebouw en een lager gebouw, dat deels van hout was. Het gebouw bestond uit een korenmolen en een oliemolen, waarin respectievelijk rogge werd gemalen en koolzaad werd geperst. Het Rijksmonument werd in 1956 op illegale wijze gesloopt in het kader van de verlegging van de Dommel ten behoeve van de bouw van de Technische Universiteit Eindhoven. De verantwoordelijken hiervoor zijn nimmer vervolgd. Op de plaats van deze molen bevindt zich nu het Auditorium van de Technische Universiteit. Slechts de naam van een nieuwbouwwijk, 'Woenselse Watermolen' geheten, verwijst nog naar het bestaan van deze molen. De straten in deze wijk zijn naar watermolens genoemd.

3 Geschiedenis van Eckart Eckart was oorspronkelijk een heerlijkheid die een klein gebied besloeg tussen de Dommel en de Dooigraaf of Doode Gracht, een dode Dommelarm die tegenwoordig omgevormd is tot een stel vijvers in de huidige wijken Oude Gracht en Eckart. Eckart werd voor het eerst vermeld in 1312 onder de naam Eykart. Sindsdien is het leen, dat uit een boerengoed bestond, herhaaldelijk in andere handen overgegaan. Het kasteel werd in 1695 gebouwd in opdracht van Jonkheer Carel van Vlierden. Dit kasteel ligt op de plaats van de oorspronkelijke, omgrachte, hoeve. In 1793 wordt de kasteelhoeve tegenover het kasteel gebouwd. De heerlijkheid Eckart werd in 1810 opgeheven en samengevoegd met Nederwetten tot de gemeente Nederwetten en Eckart. In 1820 werd deze gemeente gesplitst en kwam Eckart bij de nieuwe fusiegemeente Woensel en Eckart die tot 1920 heeft bestaan, al heette de gemeente van 1896 tot 1920 "Woensel". Kasteel Eckart In 1832 kwamen kasteel en landgoed in het bezit van de familie Smits, die ook een Eindhovense burgemeester leverde. In 1906 werd het kasteel grondig verbouwd, terwijl in 1910 de hoeve werd gerestaureerd. In 1937 werden kasteel en landgoed verkocht aan de Broeders van de Heilige Norbertus, ook Broeders van Liefde geheten, die de verzorging van mannelijke patiënten met een verstandelijke beperking op zich namen. Het instituut waar dit gebeurde werd 'Sint-Jozefdal' genoemd. In 1949 was er een brand in de hoeve, waarna deze werd verbouwd tot kapel, paviljoen, en herberg. De voorzijde bleef echter intact en is nu een monument. In 1980 namen de broeders afscheid en werd het instituut voortgezet onder de naam 'Eckartdal'. Deze instelling fuseerde in 2000 met enkele andere zorginstellingen (de stichting Dommelstroom) tot de stichting 'Meare'. Om vanaf 2008 verder te gaan onder de naam 'Lunetzorg'. In de toekomst wordt kasteel Eckart in gebruik genomen als hospice. In dit hospice verblijven mensen met en zonder verstandelijke beperking met een levensverwachting van maximaal drie maanden. Bezienswaardigheden Oude Toren. Deze bakstenen toren is het enige wat is overgebleven van de middeleeuwse Sint-Petruskerk. De spits is lager dan het zeer hoge originele exemplaar. Het 15e eeuwse gebouw heeft drie geledingen. Sint-Petruskerk. Deze is na de sloop van de oude Sint-Petruskerk in 1815 gebouwd aan de Kloosterdreef. Ze werd ingewijd in Het is een neogotische kruisbasiliek welke H.J. van Tulder als architect had. Tijdens de bouw stortte de toren in. Pas in 1912 werd een nieuwe toren gebouwd. De architect was L.P.J. Kooken.

4 Onze Lieve Vrouw van Lourdeskerk in de buurtschap Vlokhoven uit De architect was Wolter te Riele. Ze stond vroeger in landelijk gebied, te midden van een straatdorp, doch ze is nu volledig door nieuwbouw ingesloten. Herberge Eeckaerde is een 18e eeuwse herberg die zich te midden van de nieuwbouwwijk Vlokhoven bevindt. Op het eind van de 19e eeuw heette ze 'Herberg 't Zwaantje', en was een pleisterplaats voor vrachtrijders. In 1965 werd ze gerestaureerd en sindsdien wordt het huis gebruikt als restaurant. Hoofdkantoor Philips Nederland. Dit opmerkelijke gebouw aan de Boschdijk is gereed gekomen in 1963 op de plaats van een voormalige steenfabriek. Het is een hangend kantoorgebouw van 12 verdiepingen hoog. In 1998 vertrok de top van Philips naar de Breitnertoren in Amsterdam. Het kantoor werd daarna gerenoveerd. Sommige andere gebouwen op dit voormalige Philips complex-v zullen worden gesloopt. De Sint-Petruskerk, gezien vanuit Hemelrijken Airborne-monument. Dit monument herdenkt de bevrijding van Eindhoven door de 101st Airborne Division en het Tweede Britse Leger op 18 september De bevrijding vond plaats in het kader van de verovering van de weg naar Veghel. Het monument bevindt zich op de kruising van de Airbornelaan en de John F. Kennedylaan. Hoofdgebouw van het Psychiatrisch Ziekenhuis De Grote Beek. Dit monumentale gebouw is ontworpen door J.A. Vrijman en stamt uit Het vormt een mengeling van neorenaissance en Um 1800 stijl. Er is een middendeel met een torentje, met twee zijvleugels die elk weer door een wat grotere bouwmassa worden afgesloten. Natuur en landschap Een mooie wandeltocht is het 'Rondje Eckart' door enkele van de onderstaande gebieden. Diverse fietsroutes, zoals de 'Dommeldalroute' doen eveneens de Woenselse natuurgebieden aan. Woensel kent enkele parken, zoals het Henri Dunantpark en de plantsoenen bij de Oude Gracht. Het Dommeldal ligt ten oosten van Woensel. Het is een afwisselend gebied met onder meer moerasbosjes, en het heeft een rijke flora. Men kan er wandelen en fietsen. Het Eckartsebos of Lage Heide is een rijk en afwisselend gebied waarin een gradiënt van droog naar vochtig valt waar te nemen. Men vindt er naaldbos, eikenbos, moerasbos en populierenbos. Dit bos grenst aan het Dommeldal. Er is een wandeling in dit bos uitgezet. Landgoed Eckartdal is een inrichting voor mensen met een verstandelijke beperking op het oude landgoed Eckart, waarvan het landhuis en de boerderij nog bestaan. Het is een vrij toegankelijk natuurgebied. Bokt is een landelijk gebied ten noordwesten van Woensel. Het sluit aan op het Dommeldal. Het wordt gekenmerkt door kleinschalige akkers en weilanden. Bestuurlijke indeling Wijken in Woensel-Noord

5 Het gebied Woensel-Noord is ingedeeld in vier wijken en 21 buurten. Wijk - Ontginning Wijk - Achtse Molen Wijk - Aanschot Buurt - Driehoeksbos Buurt - Prinsejagt Buurt - Jagershoef Buurt - 't Hool Buurt - Winkelcentrum Buurt - Vlokhoven Buurt - Kerkdorp Acht Buurt - Achtse Barrier-Gunterslaer Buurt - Achtse Barrier-Spaaihoef Buurt - Achtse Barrier-Hoeven Wijk - Dommelbeemd Buurt - Woenselse Heide Buurt - Tempel Buurt - Blixembosch-West Buurt - Blixembosch-Oost Buurt - Castiliëlaan Inwonertal Woensel-Noord Buurt - Eckart Buurt - Luytelaer Buurt - Vaartbroek Buurt - Heesterakker Buurt - Esp Buurt - Bokt Woensel-Noord telde op 1 januari inwoners, woningen en heeft een oppervlakte van ha. Wijken in Woensel-Zuid Het gebied Woensel-Zuid wordt ingedeeld in 3 wijken en 16 buurten Wijk - Oud-Woensel Wijk - Erp Wijk - Begijnenbroek Buurt - Limbeek Buurt - Hemelrijken Buurt - Gildebuurt Buurt - Woenselse Watermolen Buurt - Groenewoud (Woensel-West) Buurt - Kronehoef Buurt - Barrier Buurt - Mensfort Buurt - Rapenland Buurt - Vredeoord Buurt - Generalenbuurt (Rapenland-Oost) Buurt - Oude Toren Buurt - Hondsheuvels Buurt - Oude Gracht-West Inwonertal Woensel-Zuid

6 Buurt - Oude Gracht-Oost Buurt - Eckartdal Woensel-Zuid telde op 1 januari inwoners, woningen en heeft een oppervlakte van 817 ha. Naam van de wijken in Woensel De namen van wijken en buurten worden in Woensel afgeleid van oude buurtschappen, waterlopen en dergelijke. Waar dit niet mogelijk bleek kreeg de buurt de 'groepsnaam' van de voorkomende straten. Zo heeft de Gildebuurt o.a. een Looierstraat, Weverstraat en een Visserstraat. Geboren in Woensel Joannes Baptista Swinkels ( ), apostolisch vicaris van Suriname Youssef en Kamal, Nederlands-Marokkaans rapduo Nabijgelegen kerkdorpen Acht, Strijp, Eindhoven, Tongelre, Nuenen, Nederwetten en Son. Foto's Zie ook: Vlokhoven Zie ook: Eckart

7 Porthos bij Winkelcentrum Woensel de wijk Oude Toren de wijk Oude Toren in de Generalenbuurt in de Generalenbuurt in de Generalenbuurt Hemelrijken Hemelrijken Hemelrijken Limbeek Limbeek Gildebuurt

8 Zie ook Lijst van buurten en wijken in Eindhoven Externe links Stadsdeelkantoor Woensel-Noord Stadsdeelkantoor Woensel-Zuid Stadsdelen en wijken in Eindhoven Centrum: Binnenstad De Bergen Fellenoord Witte Dame Universiteitsterrein Gestel: Oud-Gestel Oud Kasteel Rozenknopje Tongelre: Oud-Tongelre De Laak Stratum: Oud-Stratum Kortonjo Putten Strijp: Oud-Strijp Halve Maan Meerhoven Woensel-Noord: Ontginning Achtse Molen Aanschot Dommelbeemd Woensel-Zuid: Oud-Woensel Erp Begijnenbroek Bronnen, noten en/of referenties: 1. eindhoven.buurtmonitor.nl bij "bevolking->stand bevolking" Categorieën: Geografie van Eindhoven Voormalige gemeente in Noord-Brabant Deze pagina is het laatst bewerkt op 10 jan 2009 om 14:17. De tekst op Wikipedia is zonder enige vorm van garantie beschikbaar onder de GNU Free Documentation License. Wikipedia is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een in de Verenigde Staten geregistreerde organisatie zonder winstoogmerk.