cursus: Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "cursus: Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs"

Transcriptie

1 cursus: Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs

2 >Inhoud > Over deze cursus 3 > Het handelingsplan in de klas 6 > Hulp binnen en buiten de basisschool 8 > Het speciaal basisonderwijs 10 > Het speciaal onderwijs, de clusterscholen 14 > De aanvraag van een rugzakje, leerlinggebonden financiering of toelating 17 > Reflectie 20 > Theoriebron 1: Het handelingsplan in de klas 22 > Theoriebron 2: Hulp binnen en buiten de basisschool 24 > Theoriebron 3: Het speciaal basisonderwijs 27 > Theoriebron 4: Het speciaal onderwijs, de clusterscholen 29 > Theoriebron 5: De aanvraag van een rugzakje, leerlinggebonden financiering of toelating 33 > Werkmodel: Handelingsplan Olaf 37 > Beoordeling 39 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus KB Meppel Tel.: Fax: info@edu-actief.nl Internet: Lidy Sibon en ROC Mondriaan Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs Auteurs Titel Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast ISBN Copyright 2011 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

3 >Over deze cursus In deze cursus leer je wanneer en hoe de zorg voor en begeleiding van kinderen met leeren gedragsproblemen ingezet worden in het speciaal (basis)onderwijs. Ook kom je meer te weten over de onderwijsmogelijkheden voor kinderen die het binnen het basisonderwijs niet redden. Je maakt kennis met zorgcommissies en toelatingsprocedures voor het speciaal (basis)onderwijs. Doelstellingen Je kunt uitleg geven over de taken/functie van de intern begeleider, de ambulant begeleider en de interne en externe zorgcommissies. Je kunt het verschil noemen tussen het speciaal onderwijs en het speciaal basisonderwijs. Je kunt omschrijven wat een samenwerkingsverband, Weer Samen Naar School, een rugzakje en leerlinggebonden financiering is. Je kent de verschillende clusterscholen, ofwel REC-scholen. Je kunt uitleggen hoe een verwijzing van een kind naar het speciaal (basis)onderwijs verloopt. Beoordeling Je wordt op verschillende punten beoordeeld. Deze punten kun je achter in dit boek vinden. Belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen nette uitwerking van de opdrachten afgeronde processtappen voor het maken van de beroepsproducten. Taal Taal Taal Taal Neem deze cursus door en onderstreep de woorden die je niet kent. Noteer deze woorden in de woordenlijst en zet de betekenis erbij. Nieuwe onbekende woorden die je tegenkomt tijdens de cursus, voeg je toe aan de woordenlijst. Na afloop van de cursus neem je dit overzicht op in je taalportfolio. Werkmodel: Woordenlijst op Uitgeverij Edu Actief b.v. 3

4 Je toekomstige collega Naam: Werkzaam bij: Medewerkers: Werkzaam als: Soort werkzaamheden: Over de werkomgeving: Wat is er leuk aan je werk: Grootste blunder: Waar je aan werkt: Mieke van der Velde SBO-school Het Wonderkind Twaalf leerkrachten, twee onderwijsassistenten, één intern begeleider voor de onderbouw en één intern begeleider voor de midden- en bovenbouw, twee remedial teachers, drie vakleerkrachten voor gym, muziek en handvaardigheid, één logopedist, één schoolmaatschappelijk werker, één fysiotherapeut, één psycholoog, één adjunctdirecteur en één directeur. Onderwijsassistent, twee dagen in de onderbouw en twee dagen in de middenbouw. Ik begeleid kleuters bij het aan- en uitkleden en tijdens de gymles. Ik herhaal de instructie voor rekenen en taal in kleine groepjes kinderen in de middenbouw en help hen tijdens het maken van opdrachten. Ook zet ik leermiddelen klaar. Ik lees elke dag met een jongetje die een zware vorm van dyslexie heeft. Elke middag schrijf ik in een schriftje wat ieder kind gedaan heeft. Dit schriftje krijgen de kinderen mee naar huis. Ook maak ik notulen tijdens groepsbesprekingen. Het Wonderkind is een school voor speciaal basisonderwijs. Kinderen komen op onze school als het leren op de basisschool te snel gaat en een te grote leerachterstand ontstaat. Ook zijn onze leerlingen vaak heel druk of snel boos. Of ze hebben moeite om goed met andere kinderen om te gaan. Op onze school wordt geprobeerd kinderen weer met plezier naar school te laten gaan en in hun eigen tempo toch nog te leren lezen, schrijven en rekenen. We geven de kinderen weer zelfvertrouwen en leren hen beter om te gaan met andere kinderen. Het is geweldig om te zien dat een kind weer merkt dat het vooruit gaat met leren en leren weer leuk gaat vinden. Ik heb eens twee handelingsplannen verwisseld en naar de verkeerde ouders gestuurd. Gelukkig begrepen de ouders dat ik het toen erg druk had en dit niet met opzet had gedaan. Onze sociale kaart is verouderd. Veel instanties zijn verhuisd of hebben een andere naam gekregen. Ik ben bezig om een nieuw sociale kaart samen te stellen. Beroepsproduct: Sociale kaart voor de stageschool Dit beroepsproduct inleveren voor: Een sociale kaart is een map met folders en adressen van hulpverleningsinstanties in de omgeving. Bijvoorbeeld van Bureau Jeugdzorg, de gemeentelijke gezondheidsdiensten, de GGD of de kinderpsychiatrie. Soms kan de school niet voldoende hulp en begeleiding geven. Dan kan in de sociale kaart opgezocht worden waar de ouders en het kind wel de juiste hulp kunnen krijgen. Instanties kunnen verhuizen of gaan samenwerken met andere instellingen. Dan kunnen de adressen of de naam van de instelling veranderen. Daarom is het belangrijk om de sociale kaart up-to-date te houden. Je maakt voor jouw stageschool een nieuwe sociale kaart. Eerst vraag je op school met welke externe instanties de school contacten heeft. Daarna maak je een lijst met adressen en websites. Ook verzamel je folders van instanties en scholen in de omgeving Werkmodel: Sociale kaart op 4 Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs

5 Vervolg beroepsproduct Vraag aan de intern begeleider, maatschappelijk werker en orthopedagoog op je stageschool met welke instanties de school contact heeft. Vraag ook of er instanties ontbreken; die kun je dan aan de sociale kaart toevoegen. Maak een lijst waarop de namen, adressen en websites van de instanties staan. Bel of mail naar de instanties of schrijf een korte brief waarin je folders voor jouw stageschool opvraagt. Vraag op school om een map of ordner. Maak tabbladen met de volgende indeling: Onderwijs (daarachter komt informatie over scholen waarmee de school contact heeft). Medisch (daarachter komt informatie over bijvoorbeeld GGD en ziekenhuizen). Geestelijke gezondheidszorg (daarachter komt informatie over Bureau Jeugdzorg en kinderpsychiatrie). Therapieën (daarachter komt informatie over bijvoorbeeld fysiotherapie en muziektherapie). Naschoolse opvang (daarachter komen adressen waar leerlingen voor en na school naartoe gaan). Kenniscentra (daarachter komt informatie over bijvoorbeeld de schoolbegeleidingsdienst en Regionale Expertise Centra). Overig. Processtappen Maak een planning. Maak een lijst met instanties waarmee jouw stageschool contact heeft. Maak een opzet voor een of praatpapier die/dat je kunt gebruiken bij het schriftelijk of telefonisch opvragen van folders. Met behulp van het werkmodel Sociale kaart maak je een beschrijving van de instanties die je hebt verzameld. Doe de tabbladen in de map en voeg daaraan de insteekhoezen, folders en beschrijving van de instantie toe. Lever de map in bij je docent. Optioneel: schenk de sociale kaart aan je stageschool. Werkmodel: Cursusplanning op Laat elke processtap goedkeuren door je docent voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen sociale kaart De sociale kaart is een map of ordner en bevat: Een voorkant en zijkant waarop 'Sociale kaart' staat. Zeven tabbladen waarop staat: 1e tabblad Onderwijs, 2e tabblad Medisch, 3e tabblad Geestelijke gezondheidszorg, 4e tabblad Therapieën, 5e tabblad Naschoolse opvang, 6e tabblad Kenniscentra, 7e tabblad Overig. Achter elk tabblad zit van elke instantie een insteekhoes met daarin de beschrijving (volgens het werkmodel Sociale kaart ) van een instantie en de folders. De punten waarop je beroepsproduct wordt beoordeeld, kun je achter in dit boek vinden in het hoofdstuk Beoordeling. Uitgeverij Edu Actief b.v. 5

6 >Het handelingsplan in de klas Kinderen als Olaf hebben veel moeite om de klassikale uitleg te begrijpen en de opdrachten zelfstandig te maken. Als de individuele begeleiding erg verandert ten opzichte van de klassikale begeleiding, beschrijft de leerkracht of intern begeleider dit in een handelingsplan. Doelstellingen Je kunt aangeven wanneer een leerkracht besluit om een handelingsplan te schrijven. Je kunt uitleggen welke zorg een leerkracht biedt aan kinderen met leerproblemen. Je kunt de taken van een intern begeleider noemen. Je kunt uitleggen wat een leerlingvolgsysteem en een groepsbespreking zijn. Opdracht 1: Terug in de tijd Theoriebron 1: Het handelingsplan in de klas Denk na over je eigen basisschooltijd en maak een woordspin. Kun je je herinneren dat kinderen uit jouw klas hulp kregen? Schrijf in korte zinnen op wat voor hulp dit was. Bespreek dit met je medestudent. Opdracht 2: Wanneer maak je een handelingsplan? Hieronder staan zes situaties beschreven: 1. Hans kan niet goed lezen wat op het bord geschreven staat. 2. Bij de Cito-rekentoets hebben veertien kinderen een lage (E) score gehaald. 3. Salima zit in groep 5 en heeft een onleesbaar handschrift. 4. Jordy zit in groep 6 en leest op het niveau van groep Joep durft in de klas niet te zeggen dat hij het ergens niet mee eens is. 6. Boaz heeft een verminderd gehoor en zit voor in de klas. Hij heeft altijd een goed rapport. 6 Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs

7 Bespreek met je medestudent voor welk kind wel een handelingsplan geschreven wordt. Schrijf de naam op. Schrijf erachter waarom dit kind een handelingsplan krijgt. Voor welke kinderen is geen handelingsplan nodig? Schrijf de naam op. Schrijf erachter waarom geen handelingsplan nodig is. Uitgeverij Edu Actief b.v. 7

8 >Theoriebron 1: Het handelingsplan in de klas Kinderen kunnen in de klas kortere of langere tijd moeite hebben met het onthouden van de uitleg en het maken van de opdrachten en toetsen. Meestal zal de leerkracht het kind vaker helpen en meer uitleg geven. Vaak haalt een kind dan zijn tijdelijke leerachterstand weer in. Soms blijft een kind toch nog moeite hebben met leren. De toetsen worden dan onvoldoende gemaakt. Dan kan de leerkracht of intern begeleider een handelingsplan voor dit kind maken. In een handelingsplan staat het volgende beschreven: Probleemstelling Hierin staat welk leerprobleem aan de orde is. Doel Wat moet het kind aan het einde van de periode van hulp kunnen? Plan van aanpak Dit geeft aan welke speciale hulp nodig is en hoe dit aangeboden wordt, evenals wie de speciale hulp geeft en wanneer dit plaatsvindt. Evaluatie Hierin staat wanneer en met wie de resultaten besproken worden, hoe getoetst gaat worden of het beoogde doel bereikt is en of de extra hulp stopt of voortgezet moet worden. Zie ook het werkmodel Handelingsplan Olaf Leerkrachten kunnen handelingsplannen voor individuele kinderen schrijven, maar kunnen ook groepsplannen schrijven. Hierin beschrijven ze de speciale hulp voor meer kinderen uit de klas. Scholen zijn wettelijk verplicht om handelingsplannen te schrijven voor kinderen met leeren gedragsproblemen. Zo kunnen zij bewijzen dat voldoende zorg geboden is. Handelingsplannen zijn ook verplicht bij het verwijzen van kinderen naar het speciaal (basis)onderwijs. Het verhaal van Olaf Toen Olaf nog maar net in groep 3 zat, merkte de leerkracht al dat Olaf de letters moeilijk kon onthouden en dat het leren lezen hem veel moeite kostte. Hij verwarde de letters F en V, Z en S, D en T en M e N. Ook duurde het heel lang voordat Olaf begreep dat je het getal 10 op verschillende manieren in groepjes kunt verdelen. Hij kon wel met blokjes steeds twee groepjes maken, maar kon het niet uit zijn hoofd uitrekenen. De optel- en aftreksommen tot 10 leerde hij niet uit zijn hoofd uit te rekenen. Olaf kreeg na de klassikale uitleg individuele hulp van de leerkracht. Hij mocht dan aan de instructietafel komen zitten en kreeg dan samen met een paar andere kinderen extra uitleg over het maken van de opdrachten. De groepsbespreking en het handelingsplan De leerkracht besprak tijdens de groepsbespreking in november haar zorgen over Olaf. Ze vertelde dat Olaf heel erg zijn best deed, maar het leren ging niet vooruit. De intern begeleider las in het leerlingdossier dat Olaf bij de methodegebonden toetsen bij lezen en rekenen onvoldoendes had behaald. De intern begeleider vroeg de leerkracht of zij een 22 Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs

9 handelingsplan voor Olaf wilde schrijven voor lezen en rekenen. Op Olafs school werkte drie dagen in de week een klassenassistent. Zij kwam twee keer in de week twintig minuten in de klas om Olaf extra uitleg te geven over rekenen en lezen. Ook hielp zij hem bij het maken van de opdrachten. Olaf blijft zitten in groep 3 In februari werden Cito-toetsen afgenomen en werd het handelingsplan besproken. Volgens het leerlingvolgsysteem had Olaf in vergelijking met klasgenootjes te weinig bijgeleerd. Uit de evaluatie van het handelingsplan bleek ook dat Olaf steeds banger werd om fouten te maken en liever over knex en lego praatte dan naar de uitleg van de klassenassistent luisterde. De intern begeleider en de leerkrachten besloten om Olaf een eigen leerlijn te laten volgen bij lezen en rekenen. Een paar weken later vertelden de intern begeleider en leerkracht aan de ouders tijdens het vijftienminutengesprek dat Olaf de eigen leerlijn erg fijn vond, omdat hij niet meer de lessen met de klas hoefde te maken. Het lukte hem zelfs om nu ook zijn werk af te krijgen. De intern begeleider en leerkracht zeiden ook dat zij betwijfelden of Olaf de einddoelen van groep 3 kon halen en of hij na de grote vakantie naar groep 4 kon. Tijdens de laatste rapportbespreking besloten de leerkracht, intern begeleider en ouders dat het beter voor Olaf was om na de grote vakantie groep 3 nog een keer te doen. Wat is een leerlingvolgsysteem? Vanaf het moment dat kinderen in groep 1 van de basisschool komen, wordt hun ontwikkeling gevolgd. Om die ontwikkeling te kunnen meten, worden toetsen afgenomen. Deze toetsen meten of een kind de leerstof van de afgelopen periode voldoende beheerst. Behalve methodeafhankelijke toetsen gebruiken scholen methodeonafhankelijke Citotoetsen voor rekenen, spelling, begrijpend lezen en technisch lezen. De uitslagen van deze toetsen geven een goed beeld van de ontwikkeling van het kind over een lange periode. Ook bieden de toetsuitslagen aanknopingspunten voor de opzet van handelingsplannen en groepsplannen. Al deze toetsen worden tot en met groep 8 systematisch afgenomen, bijgehouden en bewaard in het leerlingdossier. Uitgeverij Edu Actief b.v. 23

10 >Beoordeling Naam deelnemer: Namen groepsleden: Groep: Docent: Blok: Cursus: Onderwerp: Beoordeling Criteria Voldoende Onvoldoende Processtappen beroepsproduct Beroepsproduct Maak een planning. Maak een lijst met instanties waarmee jouw stageschool contact heeft. Maak een opzet voor een of praatpapier die/dat je kunt gebruiken bij het schriftelijk of telefonisch opvragen van de folders. Met behulp van het werkmodel Sociale kaart geef je een beschrijving van de instanties die je hebt verzameld. Doe de tabbladen in de map en voeg de insteekhoezen, de folders en de beschrijving van de instantie daaraan toe. Lever de map in bij je docent. Optioneel: schenk de map aan je stageschool. De sociale kaart bevat: een ordner of map een voorkant en zijkant waarop Sociale kaart staat zeven tabbladen waarop staat: 1e tabblad Onderwijs, 2e tabblad Medisch, 3e tabblad Geestelijke gezondheidszorg, 4e tabblad Therapieën, 5e tabblad Naschoolse opvang, 6e tabblad Kenniscentra, 7e tabblad Overig Achter elk tabblad zit van elke instantie een insteekhoes met daarin de beschrijving (volgens het werkmodel Sociale kaart ) van een instantie en de folders. Uitgeverij Edu Actief b.v. 39

11 Beoordeling Criteria Voldoende Onvoldoend e Actieve deelname in de les Opdrachten Mondeling en schriftelijk taalgebruik De student was voldoende aanwezig. De student leverde een positieve bijdrage in zijn groepje. De student leverde een actieve bijdrage in de les. De taalopdracht is ingeleverd en beoordeeld. De opdrachten voor de cursus zijn goed en netjes uitgewerkt. De eigen evaluatie is ingevuld en besproken. Mondeling taalgebruik Schriftelijk taalgebruik De teksten zijn in correct Nederlands geschreven. Overig Eindbeoordeling Onvoldoende Voldoende Goed > Datum:... Paraaf docent: Paraaf deelnemer: Speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs

project: Problemen in de wijk

project: Problemen in de wijk project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Una van Maarseveen en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Wat te doen met Oud en Nieuw?

project: Wat te doen met Oud en Nieuw? project: Wat te doen met Oud en Nieuw? Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Geralda

Nadere informatie

Project: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel

Project: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel Project: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Activiteitenprogramma werk en zinvolle dagbesteding

Activiteitenprogramma werk en zinvolle dagbesteding project: Activiteitenprogramma werk en zinvolle dagbesteding Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet:

Nadere informatie

project: Kunst en cultuur

project: Kunst en cultuur project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Marcel Martinus en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Omgaan met gedragsproblemen en stoornissen in de jeugdzorg

project: Omgaan met gedragsproblemen en stoornissen in de jeugdzorg project: Omgaan met gedragsproblemen en stoornissen in de jeugdzorg Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet:

Nadere informatie

project: Behoefteonderzoek

project: Behoefteonderzoek project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Lex van der Kruk en ROC Mondriaan

Nadere informatie

Lesbrieven voor daltonen jenaplanonderwijs

Lesbrieven voor daltonen jenaplanonderwijs project: Lesbrieven voor daltonen jenaplanonderwijs Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Themadag opzetten

project: Themadag opzetten project: Themadag opzetten Colofon Uitgeverij Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Inge

Nadere informatie

training: Engels in het basisonderwijs

training: Engels in het basisonderwijs training: Engels in het basisonderwijs >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze training 3 > Kerndoelen Engels 6 > Taalverwerving 11 > Lesactiviteiten Engels 14 > Theoriebron 1: kerndoelen 25 > Theoriebron 2: taalverwerving

Nadere informatie

project: Activiteit voor een moeilijk bereikbare doelgroep

project: Activiteit voor een moeilijk bereikbare doelgroep project: Activiteit voor een moeilijk bereikbare doelgroep Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet:

Nadere informatie

project: Religies in de wijk

project: Religies in de wijk project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Inge Stekelenburg-Zwiers en ROC

Nadere informatie

cursus: Van kerndoel naar handelingsplan

cursus: Van kerndoel naar handelingsplan cursus: Van kerndoel naar handelingsplan >Inhoud > Over deze cursus 3 > De kerndoelen 6 > Schoolplan, jaarplan, leerlijnen 10 > Van kerndoel naar leerlijn en handelingsplan 12 > Observeren 17 > Didactische

Nadere informatie

project: Pedagogische stromingen

project: Pedagogische stromingen project: Pedagogische stromingen Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Tanja Zwiers-Veldhuis

Nadere informatie

Cursus: Veiligheid en gezond gedrag

Cursus: Veiligheid en gezond gedrag Cursus: Veiligheid en gezond gedrag > Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Gezond gedrag 6 > Stimuleren van een gezond voedings- en beweegpatroon 14 > Voedselhygiëne en veiligheid 20 > Een veilige

Nadere informatie

cursus: Evaluatiemethodes voor SCW: zijn de doelen bereikt?

cursus: Evaluatiemethodes voor SCW: zijn de doelen bereikt? cursus: Evaluatiemethodes voor SCW: zijn de doelen bereikt? > Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Wat is evalueren? 5 > Methodisch werken 9 > Evaluatieplan 13 > Onderzoeksvormen en methoden 15 > Analyseren

Nadere informatie

project: Workshop BSO

project: Workshop BSO project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Tanja Zwiers en ROC Mondriaan Auteurs

Nadere informatie

project: Sociale kaart voor kindercentra

project: Sociale kaart voor kindercentra project: Sociale kaart voor kindercentra Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

cursus: De organisatie en ik

cursus: De organisatie en ik cursus: >Inhoud > Over deze cursus 3 > Wat is een organisatie? 6 > Verschillende culturen, normen en waarden 8 > De verschillende rechtsvormen 10 > Organisatieschema s 11 > Projectorganisaties binnen een

Nadere informatie

project: Sociale kaart arbeidsparticipatie

project: Sociale kaart arbeidsparticipatie project: Sociale kaart arbeidsparticipatie Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

cursus: De cyclus van methodisch werken in de jeugdzorg

cursus: De cyclus van methodisch werken in de jeugdzorg cursus: De cyclus van methodisch werken in de jeugdzorg > Inhoud > Over deze cursus 3 > Cyclus van methodisch werken 6 > Beginsituatie 10 > Doelen 16 > Voorbereiden 20 > Uitvoeren 23 > Evalueren 24 > Reflectie

Nadere informatie

project: Organiseren van een multicultureel event

project: Organiseren van een multicultureel event project: Organiseren van een multicultureel event Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Kom op voor het belang van je cliënt

Kom op voor het belang van je cliënt project: Kom op voor het belang van je cliënt Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Professionalisering van de dak- en thuislozenzorg

project: Professionalisering van de dak- en thuislozenzorg project: Professionalisering van de dak- en thuislozenzorg Colofon Uitgeverij Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl

Nadere informatie

Project: Activiteitenprogramma ontwikkelen

Project: Activiteitenprogramma ontwikkelen Project: Activiteitenprogramma ontwikkelen Colofon Uitgeverij Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD? cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD? >Inhoud > Over deze cursus 3 > Wat is evalueren? 5 > Methodisch werken 9 > Evaluatieplan 13 > Onderzoeksvormen en methoden 15 > Analyseren en

Nadere informatie

project: Trends en actualiteit in de Jeugdzorg

project: Trends en actualiteit in de Jeugdzorg project: Trends en actualiteit in de Jeugdzorg Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

cursus: Kwaliteitszorg voor PWJ

cursus: Kwaliteitszorg voor PWJ cursus: Kwaliteitszorg voor PWJ > Inhoud > Over deze cursus 3 > Kwaliteiten van mezelf 7 > Kwaliteitszorg 9 > Certificering 13 > De klanten 17 > De professional 20 > Het kwaliteitsplan 23 > Reflectie 24

Nadere informatie

project: We gaan op kamp

project: We gaan op kamp project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Hans van de Glind en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Armoede in Nederland

project: Armoede in Nederland project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Gitta Montanus en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Voorlichting geven

project: Voorlichting geven project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Annyttsje Pruim en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Doelgroepanalyse en sociale kaart - Comazuipen

project: Doelgroepanalyse en sociale kaart - Comazuipen project: Doelgroepanalyse en sociale kaart - Comazuipen Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Vergaderen met de pedagogische cirkel

project: Vergaderen met de pedagogische cirkel project: Vergaderen met de pedagogische cirkel Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Cursus: Plan van aanpak volgens het sociaal competentiemodel

Cursus: Plan van aanpak volgens het sociaal competentiemodel Cursus: Plan van aanpak volgens het sociaal competentiemodel >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Cyclus van methodisch werken 6 > Het sociaal competentiemodel 10 > Beginsituatie 18 > Doelen 22 >

Nadere informatie

project: Schuldhulpverlening

project: Schuldhulpverlening project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Liesbeth Urbach-Bakker en ROC Mondriaan

Nadere informatie

cursus: Sociale kaart

cursus: Sociale kaart cursus: >Inhoud > Over deze cursus 3 > Sociaal netwerk en sociale kaart 7 > Een sociale kaart gebruiken 10 > Doelgroepen 13 > Mensen in doelgroepen: twee groepen als voorbeeld 17 > Doelgroepen en hun behoeften

Nadere informatie

project: Historie van de kinderopvang

project: Historie van de kinderopvang project: Historie van de kinderopvang Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Geralda

Nadere informatie

project: Dag overgewicht!

project: Dag overgewicht! project: Dag overgewicht! Colofon Uitgeverij. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Auteur Maaike Hardenberg Titel

Nadere informatie

cursus: Coachen van risicoleerlingen

cursus: Coachen van risicoleerlingen cursus: Coachen van risicoleerlingen > Inhoud > Over deze cursus 3 > Ik en coachen! 6 > Coachplan-coachtraject 10 > Coachen van risicojongeren 13 > Beter jong, maar nooit te oud 18 > (Uit)vergroten 22

Nadere informatie

project: Kennismaking met jeugdzorg

project: Kennismaking met jeugdzorg project: Kennismaking met jeugdzorg Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Hennie

Nadere informatie

Cursus: Spel en spelontwikkeling

Cursus: Spel en spelontwikkeling Cursus: Spel en spelontwikkeling >Inhoud > Over deze cursus 3 > Het belang van sport, spel en spelen 5 > Spelmateriaal 7 > Spelbegeleiding 14 > Theoriebron 1: Belang van spelen 23 > Theoriebron 2: Spelontwikkeling

Nadere informatie

Cursus. Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen

Cursus. Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen Cursus Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sietske van Es Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel:

Nadere informatie

project: Een spellenboek samenstellen

project: Een spellenboek samenstellen project: Een spellenboek samenstellen Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Geralda

Nadere informatie

project: Preventie jeugdcriminaliteit

project: Preventie jeugdcriminaliteit project: Preventie jeugdcriminaliteit Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Hennie

Nadere informatie

cursus: Taalontwikkeling en taalstimulering

cursus: Taalontwikkeling en taalstimulering cursus: Taalontwikkeling en taalstimulering Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Taalontwikkeling 6 > Taalstimulering 13 > Reflectie 21 > Theoriebron 1: Cognitieve ontwikkeling 23 > Theoriebron 2:

Nadere informatie

training: Didactische analyse

training: Didactische analyse training: >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze training 3 > De fasen in een les 6 > De kernbegrippen van een didactische analyse 9 > Beginsituatie en doelstellingen 12 > Persoonlijke leerdoelen 15 > Didactische

Nadere informatie

cursus: Didactische werkvormen in de klas

cursus: Didactische werkvormen in de klas cursus: Didactische werkvormen in de klas > Inhoud > Over deze cursus 3 > Didactische analyse 5 > Didactische werkvormen 9 > Instructievormen 10 > Interactievormen 13 > Opdrachtvormen 16 > Samenwerkingsvormen

Nadere informatie

cursus: Kwaliteitszorg voor SCW

cursus: Kwaliteitszorg voor SCW cursus: Kwaliteitszorg voor SCW > Inhoud > Over deze cursus 3 > Kwaliteiten van mezelf 6 > Kwaliteitszorg 8 > Certificering 13 > De klanten 17 > De professional 21 > Het kwaliteitsplan 24 > Reflectie 25

Nadere informatie

project: Peuterplusactiviteiten

project: Peuterplusactiviteiten project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Nienke Reuselaars en ROC Mondriaan

Nadere informatie

cursus: Interventies in de groep voor SCW en PWJ

cursus: Interventies in de groep voor SCW en PWJ cursus: Interventies in de groep voor SCW en PWJ >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Wat wordt onder een groep verstaan? 6 > Ontwikkeling van een groep 9 > Basisbehoeften binnen het groepsproces

Nadere informatie

Voorbereiden op de BPV

Voorbereiden op de BPV Voorbereiden op de BPV Colofon Edu Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel 0522-235235 service@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Eindredactie: Titel: Klaas Praat Edu Actief b.v. Voorbereiden op de

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal / Ank van de Wiel Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Cursus. Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie

Cursus. Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie Cursus Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

Creëren van een sfeervolle groepsruimte

Creëren van een sfeervolle groepsruimte Creëren van een sfeervolle groepsruimte > Inhoud > Cursus: Sfeer creëren in de woonkamer 5 > Tekstbron: Creëren van een sfeervolle groepsruimte 25 > Project: Een ruimte sfeervol inrichten 33 > BPV: Het

Nadere informatie

Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast

Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Betty Engelsma en ROC Mondriaan

Nadere informatie

Ondersteuning bieden bij activiteiten

Ondersteuning bieden bij activiteiten Ondersteuning bieden bij activiteiten > Inhoud > Cursus: Ondersteuning bieden bij activiteiten 5 > Tekstbron: Ondersteunen bij activiteiten 37 > Project: Een activiteitenboekje maken 51 > BPV: Een spelletjesmiddag

Nadere informatie

Cursus. Chronisch zieken

Cursus. Chronisch zieken Cursus Chronisch zieken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Mies Blok Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Chronisch zieken ISBN: 9789037235951

Nadere informatie

project: Pleegzorg binnen de jeugdhulpverlening

project: Pleegzorg binnen de jeugdhulpverlening project: Pleegzorg binnen de jeugdhulpverlening Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Vormen van kleinschalig wonen

project: Vormen van kleinschalig wonen project: Vormen van kleinschalig wonen Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Wout

Nadere informatie

cursus: Kennis van beleid

cursus: Kennis van beleid cursus: > Inhoud > Over deze cursus 3 > Algemeen bestuur 5 > Burgerzaken 7 >Veiligheid en openbare orde 10 >Sociale zaken en werkgelegenheid 14 >Welzijn 20 >Reflectie 21 >Theoriebron 1: Algemeen bestuur

Nadere informatie

training: ICT voor SMD Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1

training: ICT voor SMD Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 training: Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 >Inhoud > Over deze training 3 > Bestandsbeheer 5 > Tekstbestanden maken 8 > Gegevens in een spreadsheet 17 > Beoordeling 22 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel

Nadere informatie

> Inhoud. > Cursus: De was verzorgen 5 > Tekstbron: De was verzorgen 20 > BPV: De was verzorgen in een instelling 41. Colofon

> Inhoud. > Cursus: De was verzorgen 5 > Tekstbron: De was verzorgen 20 > BPV: De was verzorgen in een instelling 41. Colofon De was verzorgen > Inhoud > Cursus: De was verzorgen 5 > Tekstbron: De was verzorgen 20 > BPV: De was verzorgen in een instelling 41 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel

Nadere informatie

Cursus. Oriëntatie op de dienstverlening in de VVT

Cursus. Oriëntatie op de dienstverlening in de VVT Cursus Oriëntatie op de dienstverlening in de VVT Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joke Christiaans Inhoudelijke redactie: Babke Brüll Titel:

Nadere informatie

cursus: Interventies in de groep voor MZ

cursus: Interventies in de groep voor MZ cursus: Interventies in de groep voor MZ >Inhoud > Over deze cursus 3 > Wat wordt onder een groep verstaan? 6 > Ontwikkeling van een groep 10 > Basisbehoeften binnen het groepsproces 13 > Conflicten 15

Nadere informatie

cursus: Wet- en regelgeving: Arbeidsrecht

cursus: Wet- en regelgeving: Arbeidsrecht cursus: Wet- en regelgeving: Arbeidsrecht Inhoud > Over deze cursus 3 > Arbeidsovereenkomst 6 > Sollicitatieprocedure 9 > Rechten en plichten werkgever en werknemer 12 > Collectieve arbeidsovereenkomst

Nadere informatie

Het uiterlijk verzorgen

Het uiterlijk verzorgen Het uiterlijk verzorgen > Inhoud > Cursus: Het uiterlijk verzorgen 5 > Tekstbron: Het uiterlijk verzorgen 34 > Project: Het uiterlijk verzorgen Hoofdluis bestrijden 47 > Training: Het uiterlijk verzorgen

Nadere informatie

Cursus. Schuldhulpverlening (budgetteren)

Cursus. Schuldhulpverlening (budgetteren) Cursus Schuldhulpverlening (budgetteren) Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annyttsje Pruim Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Schuldhulpverlening

Nadere informatie

Cursus. Onderwijs VVE 2 activerende leeromgeving

Cursus. Onderwijs VVE 2 activerende leeromgeving Cursus Onderwijs VVE 2 activerende leeromgeving Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Geerte Binnema Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Onderwijs/VVE2

Nadere informatie

Cursus. Evalueren begeleiding van activiteiten

Cursus. Evalueren begeleiding van activiteiten Cursus Evalueren begeleiding van activiteiten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Cursus

Nadere informatie

Cursus. Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen

Cursus. Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen Cursus Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman en Floortje Vissers Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

> Inhoud. Colofon. ISBN Copyright 2015 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage

> Inhoud. Colofon. ISBN Copyright 2015 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage BPV: Helpende > Inhoud > Inhoud 2 > BPV Helpende 3 > Onderdeel Oriëntatie en Introductie 5 > Onderdeel Huishoudkunde 16 > Onderdeel Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen 31 > Onderdeel Werken aan eigen

Nadere informatie

> Inhoud. Colofon. ISBN 978 90 3720 340 0 Copyright 2014 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/tweede oplage

> Inhoud. Colofon. ISBN 978 90 3720 340 0 Copyright 2014 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/tweede oplage Bed opmaken > Inhoud > Cursus: Bed opmaken 5 > Tekstbron: Bed opmaken 26 > Project: Hulpmiddelen rondom het bed 35 > Training: Bed opmaken 43 > BPV: Bed opmaken 47 > Beoordelingslijsten 51 Colofon Uitgeverij

Nadere informatie

Colofon. Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen

Colofon. Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen Colofon 1 Colofon Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteurs: E. Benthem, J. Broekhuizen, H. La Poutré, J. Bruinsma,

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal Astrid van Esdonk Inhoudelijke redactie: Jo-anne

Nadere informatie

training: ICT voor OA Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1

training: ICT voor OA Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 training: Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 >Inhoud > Over deze training 3 > Bestandsbeheer 5 > Tekstbestanden maken 8 > PowerPoint-presentatie maken 14 > Digitale lessen 16 > E-mail 17 > Gegevens in een spreadsheet

Nadere informatie

Cursus. De wijk in beeld

Cursus. De wijk in beeld Cursus De wijk in beeld Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: De wijk in beeld ISBN:

Nadere informatie

project: Teambuilding

project: Teambuilding project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Wout de Vries en ROC Mondriaan Auteurs

Nadere informatie

Cursus. Taalverwerving en meertaligheid, herkennen laaggeletterdheid ouders

Cursus. Taalverwerving en meertaligheid, herkennen laaggeletterdheid ouders Cursus Taalverwerving en meertaligheid, herkennen laaggeletterdheid ouders Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

cursus: Onderwijsvisies en - pedagogen

cursus: Onderwijsvisies en - pedagogen cursus: Onderwijsvisies en - pedagogen > Inhoud > Over deze cursus 3 > Ontwikkeling van het onderwijs 5 > Vernieuwingsonderwijs 9 > De brede school 14 > Onderwijspedagogen 17 > Onderwijsvormen en aanbod

Nadere informatie

cursus: Omgaan met diversiteit voor MZ

cursus: Omgaan met diversiteit voor MZ cursus: Omgaan met diversiteit voor MZ >Inhoud > Over deze cursus 3 > Diversiteit: wat is dat? 6 > Diversiteit binnen je eigen omgeving 9 > Interculturele communicatie 11 > Omgaan met verschillen in de

Nadere informatie

Cursus. Ouderen ondersteunen om langer zelfredzaam te zijn

Cursus. Ouderen ondersteunen om langer zelfredzaam te zijn Cursus Ouderen ondersteunen om langer zelfredzaam te zijn Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg

Cursus. Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg Cursus Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Richard Prins Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf

Nadere informatie

Cursus. Netwerk versterken

Cursus. Netwerk versterken Cursus Netwerk versterken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Lieke Helmes Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Netwerk versterken ISBN:

Nadere informatie

Creëren van een sfeervolle groepsruimte

Creëren van een sfeervolle groepsruimte Creëren van een sfeervolle groepsruimte > Inhoud > Cursus: Sfeer creëren in de woonkamer 5 > Tekstbron: Creëren van een sfeervolle groepsruimte 25 > Project: Kinderdagverblijf inrichten 33 > BPV: Het creëren

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ Cursus Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marcella Spithoven Fundamentaal Inhoudelijke redactie: Agnes

Nadere informatie

Taal op niveau Spreken Op weg naar niveau

Taal op niveau Spreken Op weg naar niveau Taal op niveau Spreken Op weg naar niveau 1F Naam: Groep: Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Elma Draaisma Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Wim Zuijdendorp Vormgeving: Edu

Nadere informatie

Cursus. Sociale kaart

Cursus. Sociale kaart Cursus Sociale kaart Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Sociale kaart ISBN: 978 90

Nadere informatie

Cursus. Meervoudig complex gehandicapten

Cursus. Meervoudig complex gehandicapten Cursus Meervoudig complex gehandicapten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Martine van Doorn Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Cursus

Nadere informatie

Organisatie van werkzaamheden

Organisatie van werkzaamheden Organisatie van werkzaamheden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Rubus Opleidingspartners, Richard Prins Inhoudelijke redactie: Jessica Satink

Nadere informatie

project: Integratie van de doelgroep in een wijk

project: Integratie van de doelgroep in een wijk project: Integratie van de doelgroep in een wijk Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Het uiterlijk verzorgen

Het uiterlijk verzorgen Het uiterlijk verzorgen > Inhoud > Cursus: Het uiterlijk verzorgen 5 > Tekstbron: Het uiterlijk verzorgen 24 > Training: Het uiterlijk verzorgen 37 > BPV: Een beauty verwendag organiseren 41 > Beoordelingslijsten

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Cursus Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Marcella Spithoven Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

cursus: Kwaliteitszorg voor MZ

cursus: Kwaliteitszorg voor MZ cursus: >Inhoud > Over deze cursus 3 > Kwaliteiten van mezelf 7 > Kwaliteitszorg 11 > Certificering (niveau 4) 17 > De klanten 22 > De professional 25 > Het kwaliteitsplan (niveau 4) 28 > Reflectie 30

Nadere informatie

Lodewijk het lieve beestje

Lodewijk het lieve beestje Lodewijk het lieve beestje Uitgeverij, training en diensten Colofon Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Vormgeving: Force digitale producties Illustraties:

Nadere informatie

Training. Zakelijk communiceren

Training. Zakelijk communiceren Training Zakelijk communiceren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Factor-E Welzijn

Nadere informatie

Cursus. Ouderenzorg, geriatrie

Cursus. Ouderenzorg, geriatrie Cursus Ouderenzorg, geriatrie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Wijtske van den Berg-Spoelstra Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Ouderenzorg,

Nadere informatie

Taal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau

Taal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau Taal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau 1F Naam: Groep: Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Elma Draaisma Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Annemieke Struijk en

Nadere informatie

Cursus. Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1

Cursus. Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1 Cursus Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Meike Bouwer Inhoudelijke redactie: Napona

Nadere informatie

Cursus. Kinderziektes en medicatie

Cursus. Kinderziektes en medicatie Cursus Kinderziektes en medicatie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Kinderziektes en

Nadere informatie

Cursus. Coördineren in de kinderopvang, ketenregie, sociale kaart en netwerk

Cursus. Coördineren in de kinderopvang, ketenregie, sociale kaart en netwerk Cursus Coördineren in de kinderopvang, ketenregie, sociale kaart en netwerk Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Angela van der Plas Inhoudelijke

Nadere informatie