Projectplan. Pilot Schuldhulpverlening Driebergen

Transcriptie

1 Projectplan Pilot Schuldhulpverlening Driebergen Concept Projectplan pagina 1 van 13

2 Projectnaam: Projectleider: Ambtelijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtgever: Pilot Schuldhulpverlening Diana Stalenhoef Beja Burema Hans Nijhof Concept Projectplan pagina 2 van 13

3 Dit projectplan Pilot Schuldhulpverlening is goedgekeurd door: Ambtelijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtgever: Projectleider: d.d. d.d. d.d. Concept Projectplan pagina 3 van 13

4 Inhoud projectplan 1. Inleiding 2. Doel en resultaten 3. Fasering en aanpak 4. Organisatie en rapportage 5. Kosten en baten Concept Projectplan pagina 4 van 13

5 1. Inleiding De Participatiewet wordt regionaal uitgevoerd door de Gemeenschappelijke Regeling Regionale Dienst Werk en Inkomen (GR RDWI, verder: RDWI) voor de regio Kromme Rijn Heuvelrug 1 (KRH regio). Sinds 2006 voert de RDWI de Schuldhulpverlening uit voor de regio. Met de transities in het sociaal domein heeft zich een beweging ingezet waarbij sprake is van meer lokaal en ontschot werken. In de beleidskeuzenota voor het Sociaal Domein is opgenomen dat Werk en Inkomen onderdeel gaan uitmaken van de lokale sociale dienstverlening. We maken een beweging naar afschaling en integraal werken. Dat wil zeggen dat we de drempel laag willen houden voor inwoners, dat we ondersteuning dichtbij organiseren, samenwerken met maatschappelijke ketenpartners en maatwerk leveren. Onze gemeenteraad heeft ingestemd met een bezuiniging van ,-- op schuldhulpverlening waarvan ,-- op regionale ondersteuning vanaf 2016 (en ,-- lokaal in 2017). De bezuiniging op regionale ondersteuning is opgenomen in de begroting van de RDWI voor Het Dagelijks Bestuur van de RDWI heeft opdracht gegeven om deze pilot in nauwe samenwerking met de Gemeenschappelijke Regeling uit te voeren. We voeren deze pilot uit in Driebergen. Doel: preventie waar kan en lokaal ondersteunen waar nodig De bezuiniging realiseren we door de ondersteuning anders te organiseren, in samenhang met onze Servicepunten en Sociale Dorpsteams. We zetten in op preventie en bieden inwoners als dat nodig is maatwerk. We maken daarom nadere afspraken met onze lokale ketenpartner. In 2016 gaan we de intake van inwoners lokaal voeren. Dit is als voornemen opgenomen in het beleidsplan Innovatie Werk en Inkomen dat in september aan de raad zal worden voorgelegd. Nog dit jaar gaan we oefenen met deze nieuwe werkwijze, zodat het in 2016 zo veel mogelijk op poten staat. Preventie (afschalen) Een op de zes huishoudens heeft of kan in problematische financiële problemen geraken. We willen deze inwoners bereiken voordat (schulden)problematiek escaleert. We gaan het netwerk van lokale ketenpartners daarom versterken. Ten eerste door eerder te signaleren door meer organisaties (nog meer) te betrekken, bijvoorbeeld woningcorporaties of incassobureaus. Ten tweede door de drempel tot hulp te verlagen. We hebben al geleerd uit een eerdere pilot met Humanitas en Schuldhulpmaatje, zoals het informeren van inwoners door middel van flyers, krantenartikelen en cabaret. Daarop bouwen we voort. De ketenpartners zijn expliciet uitgenodigd voor deelname aan de pilot tijdens een bijeenkomst van het Platform Stop Armoede op 17 april. 1 De Regio Kromme Rijn Heuvelrug (KRH regio) bestaat uit vijf gemeenten, te weten Bunnik, De Bilt, Wijk bij Duurstede, Zeist en de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Concept Projectplan pagina 5 van 13

6 De lokale consulenten zullen geschoold worden om (beginnende) schulden beter te herkennen bij aanvragen die niet expliciet om schulden gaan. Ondersteunen (integreren) Uit onderzoek blijkt dat aan 60 á 70% van de aanvragen meerdere, complexe problematiek ten grondslag ligt. Dit is ook de reden van het invoeren van een nieuwe werkwijze in We zetten nu de volgende stap in dit proces door niet alleen te focussen op budgetbeheersing en het oplossen van schulden, maar ook waar nodig de ondersteuning vanuit onze Servicepunten en Dorpsteams in te zetten (zorg, jeugdhulp, minimaondersteuning, welzijn). Onderstaande piramide illustreert de beweging die we willen maken. Deze piramide is overgenomen uit de beleidskeuzenota voor het Sociaal Domein dat onze gemeenteraad in januari 2014 heeft aangenomen. A f s c h a l e n Integraal Concept Projectplan pagina 6 van 13

7 2. Doel en resultaten Doel Doel van de pilot is om in kaart te brengen hoe én welke ondersteuning goed belegd kan worden in de Servicepunten/dorpsteams als er financiële problematiek speelt bij inwoners van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Preventie een sluitend netwerk Steeds meer inwoners in onze gemeente hebben schulden. In juni 2012 waren er 240, we verwachten voor 2015 minimaal 100 aanmeldingen meer. Het is moeilijk om hulp te vragen. Schulden kunnen onder andere leiden tot schaamte, verminderde participatie en psychische problemen en daarmee hogere zorgkosten. Het vroegtijdig herkennen en bespreken van financiële problemen voorkomt escalatie. Uit onderzoek blijkt dat elke euro geïnvesteerd in schuldhulpverlening twee (maatschappelijke) euro s oplevert2. Maar belangrijker dan dat: inwoners die met geld om kunnen gaan en een stabiele inkomenspositie kunnen genereren komen minder snel in de problemen. Door nauwe samenwerking met de Servicepunten kunnen we inwoners snel doorverwijzen naar de juiste ketenpartner. Het is van belang dat de toegang tot de dienstverlening zo eenvoudig mogelijk is en dat betrokken organisaties zoals de dorpsteams, RDWI, maatschappelijk werk, Sociaal Raadslieden en vrijwilligersorganisaties Humanitas en Schuldhulpmaatje samen een aanbod op maat bieden, waarmee de inwoner de financiële problemen beter kan oplossen. Voor een deel van de inwoners met schulden is ook de drempel van de Servicepunten te hoog. Zij komen op een andere manier in beeld, bijvoorbeeld als zij de huur niet kunnen betalen. We onderzoeken de mogelijkheden om afspraken te maken met ketenpartners (waaronder woningcorporaties) dat zorgwekkende signalen snel worden doorgegeven aan het Servicepunt. Dit kan aanleiding zijn om het gesprek met deze inwoners aan te gaan. Resultaten preventie: Alle ketenpartners die een rol kunnen spelen bij preventie zijn in beeld en weten elkaar te vinden. Consulenten van de Servicepunten adviseren inwoners met (beginnende) schulden over het lokale aanbod van ketenpartners en zorgen waar nodig voor een warme overdracht. 2 Schuldhulpverlening loont!, Regioplan en Hogeschool Utrecht, juli 2011 Concept Projectplan pagina 7 van 13

8 Ondersteuning In de pilot voeren consulenten van de RDWI en consulenten van het Servicepunt samen het gesprek met inwoners die zich hebben gemeld voor een traject schuldhulpverlening. We maken gebruik van ons dienstverleningsconcept. We bieden inwoners 1 gezin 1 plan en bieden integraal maatwerk. Voor het levensdomein inkomen zullen consulenten in staat moeten zijn om een goede inschatting te maken van de ernst van de financiële problematiek en van de mogelijkheden om tot een duurzame oplossing van de schuldenproblematiek te komen. In 2016 doen lokale consulenten de intake. We gebruiken de pilotperiode daarom ook om voldoende kennis te genereren om deze taak uit te voeren. We willen in deze pilotfase minimaal 25 inwoners deze gezamenlijke aanvraag bieden. De toegang is in 2015 nog belegd bij de RDWI. De RDWI verwijst vanaf juli cliënten uit Driebergen die nog niet klaar zijn voor een schuldbemiddeling (de zogenaamde oranje trajecten) door naar de pilot. Een groot deel van de lokale consulenten heeft bij aanvang nog geen ervaring met schulden. Door in eerste instantie een beperkt aantal aanvragen gezamenlijk op te pakken zal kennisuitwisseling tussen de consulenten plaats vinden. Waar nodig bieden we consulenten extra opleidingsmogelijkheden. De RDWI blijft de wettelijke trajecten schuldhulpverlening bieden. Op voorhand is niet te zeggen waar de knip tussen lokaal en regionaal op z n plek is, en wat de consequenties (financieel, capaciteit, expertise) zullen zijn voor de betrokken partijen. Er zal rekening gehouden moeten worden gehouden met wettelijke verplichtingen en de eisen die worden gesteld vanuit de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK de branchevereniging van schuldhulpverleningsinstellingen). Ook is het mogelijk dat er in de toekomst ontwikkelingen plaatsvinden waardoor de knip verder opschuift. Consulenten hebben in de pilotfase meer mogelijkheden om inwoners te ondersteunen en te begeleiden naar een oplossing, immers: ontschot werken houdt in dat er meer mogelijkheden voor ondersteuning zijn en dat we deze gerichter kunnen inzetten. We schatten in dat deze pilot niet leidt tot een onoverkomelijk hoeveelheid extra werk voor de RDWI. Het aantal intakes zal niet veel meer of minder worden en er is versterking van lokale consulenten. Als er lopende het proces toch extra kosten gemaakt worden, dan kijken we of we de RDWI kunnen compenseren. Resultaten ondersteuning We bieden inwoners met schulden maatwerk. We voeren minimaal 25 gezamenlijke intakes. We hebben in beeld wat we nog moeten regelen voordat we schuldhulpverlening permanent onderbrengen in de lokale sociale dienstverlening. Concept Projectplan pagina 8 van 13

9 Consulenten zijn voorbereid om vanaf 2016 inwoners met schulden ondersteuning te bieden. We leren van de gezamenlijke intakes en we bieden consulenten desgewenst extra opleidingsmogelijkheden. Resultaten We maken de resultaten van deze pilot meetbaar. Preventie Alle ketenpartners die een rol kunnen spelen bij preventie zijn in beeld en weten elkaar te vinden. Consulenten van de Servicepunten adviseren inwoners met (beginnende) schulden over het lokale aanbod van ketenpartners. - Convenant waarin de afspraken tussen de ketenpartners zijn opgenomen. - De informatie op de website ( is bijgewerkt. De juiste informatie is zo beschikbaar voor inwoners; - Er is een duidelijke factsheet over diverse regelingen en de werkwijze beschikbaar voor consulenten. Ondersteuning We bieden inwoners met schulden maatwerk. We hebben in beeld wat we nog moeten regelen voordat we schuldhulpverlening permanent onderbrengen in de lokale sociale dienstverlening. Consulenten zijn voorbereid om vanaf 2016 inwoners met schulden ondersteuning te bieden. - We voeren minimaal 25 gezamenlijke intakes waarin we streven naar een integraal aanbod (vroeg-signalering, goed ketenbeheer). - Implementatieplan Schuldhulpverlening 2016 waarbij rollen en taken van de gemeente en de RDWI duidelijk zijn omschreven. - Na elke gezamenlijke intake voeren consulenten een korte nabespreking; - We bieden desgewenst extra opleidingsmogelijkheden. Concept Projectplan pagina 9 van 13

10 3. Fasering en aanpak Start: juni juli In de startfase van deze pilot zullen drie verschillende acties worden ondernomen. 1. Juni: start van de pilot in Servicepunt/dorpsteam Driebergen. De dorpsteamleden worden geïnformeerd over de pilot, over het projectteam en ontvangen een eerste hand-out ter ondersteuning voor het inschatten en bevragen van inwoners naar de financiële situatie. 2. Juni: (eventueel) aanpassen van de website ( 3. Juni: opstellen factsheet voor consulenten. 4. Juni: Brainstormsessie van het projectteam met vrijwilligersorganisaties Humanitas en Schuldhulpmaatje, en met Sociaal Raadslieden Zeist over het vormgeven van ondersteunende en preventieve dienstverlening. Onderzocht wordt hoe deze partners hun dienstverlening kunnen inbrengen in de pilot. Naast de dienstverlening die reeds geboden wordt door elk van de instanties, is het denkbaar dat nieuwe samenwerkingsvormen opgezet worden en nieuwe initiatieven ontwikkeld worden. Te denken valt daarbij aan een inloop spreekuur voor geldvragen. Lering kan daarbij worden getrokken van andere gemeenten zoals Amersfoort, Utrecht en Zwolle. Gesprekken: juli september 5. Juli September: de minimaal 25 gezamenlijke intakes vinden plaats. De verwachting is dat een gesprek minimaal een uur tot anderhalf zal duren. Nabespreking zal ongeveer een half uur tot een uur bedragen. 6. Sept Nov: door ontwikkelen (nieuwe) samenwerking ketenpartners. Evaluatie, terugkoppeling en implementatieplan 2016: oktober november 7. Sept Nov: scholingsfase: (eventueel) scholing van lokale consulenten. 8. Okt - Nov: evaluatie en opstellen implementatieplan 9. November: terugkoppeling Dagelijks Bestuur RDWI en college en raad van de Utrechtse Heuvelrug. 10. Nov- Dec: communicatie naar inwoners over nieuwe werkwijze vanaf Concept Projectplan pagina 10 van 13

11 Randvoorwaarden In de pilot wordt onderzocht over welke expertise het dorpsteam moet beschikken om de cliënt te ondersteunen. Deskundigheidsbevordering van lokale consulenten is waarschijnlijk nodig om te weten wat men zelf kan doen bij financiële problematiek, en wanneer het inschakelen van de RDWI noodzakelijk is. Consulenten zullen in staat moeten zijn om in elk Gesprek een beeld te vormen van zowel de schuldsituatie als van de schuldenaar, en welke vervolgstappen nodig zijn. Bij een vervolgtraject is uiteraard het lokale aanbod van diensten en producten van belang. Dit aanbod zal ook afdoende moeten zijn om maatwerk te kunnen leveren. De website en de factsheet zullen daarvoor beschikbaar zijn bij de start van de pilot. Er wordt door lokale consulenten gebruik gemaakt van het digitale klantvolgsysteem Wmo-Ned dat is voorzien van een kantelingsmodule. Wmo-Ned biedt een digitale vragenlijst. Persoonsgegevens worden in het systeem opgeslagen, net als, voor bestaande cliënten, eerdere informatie die is verzameld tijdens een aanvraag. De zelfredzaamheidsmatrix is een instrument dat de consulenten kunnen gebruiken om de zelfredzaamheid van de cliënt eenvoudig en volledig te kunnen beoordelen. Financiën is een van de levensdomeinen waar naar wordt gekeken. Ook deze gegevens worden in het systeem opgeslagen. Zo wordt de privacy van inwoners gewaarborgd. Lokale consulenten hebben de beschikking over een laptop waarmee zij op locatie de beschikking hebben over de bestaande gegevens van cliënten en direct nieuwe gegevens kunnen invoeren in de digitale formulieren van Wmo-Ned. In de pilot wordt onderzocht of de bestaande formulieren en instrumenten aangevuld moeten worden met nieuwe (screenings)instrumenten en/of hand-outs. Tot het projectresultaat behoort niet: Het integreren van Schuldhulpverlening in de lokale sociale dienstverlening is op voorhand geen bezuinigingsmaatregel. De nieuwe werkwijze moet leiden tot meer maatwerk, bestaande uit componenten van formele en informele zorg. Op de achtergrond speelt echter wel de bezuinigingsopdracht op Schuldhulpverlening mee. Concept Projectplan pagina 11 van 13

12 4. Organisatie en rapportage Organisatie De regie van de pilot ligt bij de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Er wordt een projectgroep samengesteld bestaande uit: - Ineke Knottnerus (dorpsteamleider Driebergen); - Stef den Daas (teamleider RDWI); - Julienne Holthuis (RDWI); - Diana Stalenhoef (beleidsadviseur MO, projectleider); - Dick van Rijn (beleidsadviseur MO); - Consulenten van beide organisaties (dorpsteam Driebergen-RDWI). Daarnaast wordt er een klankbordgroep samengesteld waarin leden van een aantal ketenpartners zitting hebben. Gedacht wordt aan Humanitas, Schuldhulpmaatje, Woningcorporatie Heuvelrug Wonen en Sociaal Raadslieden. Dit wordt nader bepaald in overleg met de ketenpartners. Rapportage De evaluatie en het implementatieplan zal in november 2015 aan het college en de raad van de Utrechtse Heuvelrug en het Dagelijks Bestuur van de RDWI worden aangeboden. Concept Projectplan pagina 12 van 13

13 5. Kosten en baten Voor de pilot worden kosten gemaakt. In deze opsomming is niet het aantal ambtelijke uren opgenomen die in het project zijn geïnvesteerd. Deze worden geschat op ongeveer 200. Deze uren zijn voor dit project beschikbaar gesteld. In onderstaande opsomming zijn geen kosten voor de RDWI opgenomen. We gaan ervan uit dat het voornamelijk gaat om gesprekken die de RDWI anders ook zou voeren. Extra tijd komt vooral voort uit reistijd en het nabespreken met de consulenten van de dorpsteams. Mochten er toch kosten zijn voor de RDWI, of de tijdsinvestering ten koste gaan van dienstverlening aan andere gemeenten, dan overleggen de gemeente en de RDWI over compensatie. Scholing Kosten: Preventie activiteiten (bv reclame inloop spreekuur) Eenmalige kosten 7.000,-- (stelpost) 500,-- Organiseren/managen van administratieve ordening van cliënten (bv koppelen Sociaal Raadslieden vrijwilligers(organisaties)) 1.500,-- Projectleider. Totaal 9.000,-- Concept Projectplan pagina 13 van 13