Dr. Kamiel A.J. Kuijpers Revalidatiearts ZGT Almelo/ MST Enschede/ Roessingh Enschede

Transcriptie

1 Dr. Kamiel A.J. Kuijpers Revalidatiearts ZGT Almelo/ MST Enschede/ Roessingh Enschede

2 Wat te doen met chronische pijnklachten zich uitend in het houdings- en bewegingsapparaat?

3 Inhoud van deze presentatie A) Achtergrond chronische pijn B) Waar voor welke doelgroep? C) Het behandelprogramma (ZGT Poliklinisch) D) Tips voor de (huisartsen)praktijk

4

5 Nociceptische pijn Afbeelding van een pijnbaan uit het boek L homme (1664) van Descartes (uit: Wall. Pijn. Weten en voelen)

6 Kortdurende pijn (<3 mnd) - specifieke pijn - Biologische factoren Pijn + Beperkingen Sociale factoren Psychische factoren

7 Chronische pijn (>3 mnd) - aspecifieke pijn - Biologische factoren Pijn + Beperkingen Sociale factoren Psychische factoren

8 Centrale sensitisatie Het brein kan besluiten pijn zelf te maken

9 Hoe herken ik centrale sensitisatie? geleidelijk ander karakter van pijn pijn in groter gebied dan oorspronkelijk houdt zich niet aan de perifere anatomische structuren wisselend van karakter echter niet duidelijk waarom lokale pijnbehandeling/ pijnstillers hebben geen effect (meer)

10

11 WPN classificatie WPN niveau omschrijving behandeling arts geldend voor Volwassen patiënten met verlies aan functioneren bij alle niveaus (a)specifieke pijnklachten zich uitend in het houdings- en bewegingsapparaat, langer dan 6 weken bestaand 1. sociale en psychische factoren spelen geen onderhoudende rol 1e lijn huisarts 2. er bestaan problemen ten aanzien van overbelasting en poliklinische huisarts/ ergonomie. Sociale en psychische factoren spelen geen multidisciplinaire revalidatiearts onderhoudende rol revalidatie poliklinische 3. Sociale en psychische factoren zijn complex en spelen een multidisciplinaire revalidatiearts belangrijke onderhoudende rol revalidatie klinische revalidatiearts/ 4. Sociale en psychische factoren zijn zeer complex en spelen de multidisciplinaire psychiater belangrijkste onderhoudende rol revalidatie poliklinische 4+ psychiatrisch (riekende) problematiek multidisciplinaire psychiater revalidatie

12 Verwijsmogelijkheden 1 e lijns therapeuten/ netwerk chronische pijn Polikliniek revalidatiegeneeskunde Almelo, Hengelo, Enschede (Roessingh/ MST) Twendolk (via psychiatrie)

13

14 Opzet behandeling Patiënten leren zelfstandig om te gaan met pijn en de gevolgen ervan voor het dagelijks functioneren Dus niet primair gericht op pijnreductie!!

15 Inclusiecriteria Pijnklachten aan het houdings- en bewegingsapparaat (> 3 mnd) Pijnprobleem met multifactorieel karakter Patiënt committeert zich aan de rationale bio-psycho-sociale model Staat open voor gedragsverandering/ heeft zelfreflecterend vermogen

16 Exclusiecriteria Ernstige specifieke pathologie (somatisch) of vermoedens in deze richting maligniteiten, fracturen Volharden in het zoeken naar een zuiver medische verklaring voor de pijn Actuele en ernstige stressoren die een behandeling in de weg staan zieke partner of kind Onvoldoende cognitieve mogelijkheden tot verandering instrueer-/ leerbaarheid onoverkomelijke taalbarrière Een dubbele agenda revalidant is uit op voorzieningen Juridische/ verzekeringstechnische en/ of beroepsprocedures voor zover ze de behandeling in de weg staan Problematisch alcohol- en/ of drugsmisbruik Ernstige psychopathologie persoonlijkheid-/ angststoornis, ernstige depressie

17 Flowchart intake revalidatiearts pijneducatie observatiefase (4 wkn) 1e MDO + nabespreking (go/no go) behandelfase (6 wkn) 2e MDO + nabespreking behandelfase (6 wkn) 3e MDO + nabespreking Exit + nacontrole

18 Intake revalidatiearts Hulpvraag van de patiënt Beschrijving van het pijnprobleem Predisponerende factoren Uitlokkende factoren Onderhoudende factoren Lichamelijk onderzoek Uitleg over centrale sensitisatie

19 Beschrijving van het pijnprobleem Predisponerende factoren: factoren die kwetsbaar maken (persoonlijkheid, onverwerkt trauma) Uitlokkende factoren: factoren die als moment of als episode de druppel zijn die de emmer doet overlopen (live events, periode van grote stress) Onderhoudende factoren: factoren die herstel in de weg zitten (continue stress, over je grenzen gaan, slecht voor jezelf zorgen, onverwerkt trauma)

20

21 Opzet behandeling DOEL: het brein geruststellen

22 Opzet behandeling DOEL: het brein geruststellen

23 Opzet behandeling DOEL: het brein geruststellen

24 Opzet behandeling DOEL: het brein geruststellen MIDDELS: A) onderhoudende factoren --

25 Opzet behandeling DOEL: het brein geruststellen MIDDELS: A) onderhoudende factoren -- B) gedragsverandering

26 Opzet behandeling DOEL: het brein geruststellen MIDDELS: A) onderhoudende factoren -- B) gedragsverandering C) activiteitenniveau ++

27 Opzet behandeling DOEL: het brein geruststellen MIDDELS: A) onderhoudende factoren -- B) gedragsverandering C) activiteitenniveau ++ VOORWAARDE: pijneducatie

28 Fysiotherapie Detoniseren Ontspanningsoefeningen Dry needling Manuele therapie Verminderen kinesiofobie Tijdscontingente conditieen spierkrachttraining

29 Kinesiofobie

30 Ergotherapie Desensibiliseren Gedragsverandering Balans in belasting/belastbaarheid (over-/onderbelasting) Grenshantering Dagstructurering Tijdscontingente opbouw van activiteiten

31 Maatschappelijk werk Leren omgaan met de pijn/ Coping Screening onderhoudende factoren Verwerking/acceptatie

32 Psychologie Leren omgaan met de pijn/ Coping Verwerking/acceptatie Analyse persoonlijkheid CGT/ ACT Analyse stemmingsproblematiek EMDR max. 10 sessies Twendolk

33

34 Hoe chronische pijn voorkómen? Geruststellen; niet proberen weg te praten Beschikking over getrainde 1 e lijns therapeuten manuele therapeut psychosomatische fysio ergotherapeut Praktijk Ondersteuner Huisartsen (POH GGZer) Psycholoog Netwerk chronische pijn Indien ongetraind: training regelen 4x 10 minuten gesprekken

35 Take home messages Pijn is altijd echt (neem serieus) Steek energie in pijneducatie Maar Weet ons ook te vinden

36 (..)