Projectfiche: Op weg naar een Gents Klimaatverbond

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Projectfiche: Op weg naar een Gents Klimaatverbond"

Transcriptie

1 Prjectfiche: Op weg naar een Gents Klimaatverbnd Inleiding Deze prjectfiche is pgemaakt m de weg aan te vatten die de Stad met leiden naar een verder uitgewerkt en meer verfijnd Klimaatplan met bijhrende strategie en actieplan, dit in samenwerking met alle diverse betrkken sectren. Mndiale en eclgische invalshek In haar bestuursakkrd geeft het Stadsbestuur aan dat ze wil evlueren naar een klimaatneutrale stad. Een belangrijk en terecht streefdel dat haar basis vindt in de publicaties rnd klimaatpwarming van het IPCC (Intergvernmental Panel n Climate Change). Het bestuur heeft zich geëngageerd m een actieve rl te spelen in de strijd tegen de klimaatpwarming en haar gevlgen, a. dr het ndertekenen van het Burgemeesterscnvenant. Dr de ndertekening van de Klimaatverklaring van Eurcities erkent ze k haar rl als stad (steden zijn dr hun bestaan verantwrdelijk vr 80% van de CO2-uitstt). Ecnmische invalshek Klimaatneutraliteit is niet enkel van belang vanuit mndiale en eclgische hek, maar k stemmen vanuit de financiële sectr en de liesectr geven aan dat een grtere energie-nafhankelijkheid met nagestreefd wrden. In 2006 gaf de Britse ecnm Niclas Stern aan dat met inzet van 1% van het BNP een schadekst van 20% van het BNP kan vermeden wrden p termijn indien die middelen k de kmende 10 à 20 jaar wrden geïnvesteerd. Dus vanuit ecnmische hek wrdt het streven naar meer klimaatneutraliteit nderschreven als zijnde een belangrijk financiële delstelling. In juli 2009 bracht British Petrl een rapprt BP Statistical Review f Wrld Energy uit ver de wereldvrraden van brandstf. De liesectr zelf gaf aan dat de vrraden slinken en dat lie ng 42 jaar vrradig zal zijn aan het huidige cnsumptiepatrn. Belangrijke taak vr de Stad De eindigheid van de brandstfvrraden zullen een grt effect hebben p de stad en haar sciaal weefsel. Denk aan de paniek die heerste vr de ecnmische crisis ten de energieprijzen sterk begnnen te stijgen, de vraag naar gas- en stkliecheques, de prblemen van bedrijven dr de duurdere grndstfprijzen en transprt,. De tekmstige prijsstijgingen zullen grter zijn. De Stad heeft daarm een belangrijke anticiperende rl, namelijk het wapenen van haar burgers. De Stad dient haar burgers en gebruikers te sensibiliseren en te den streven naar een grtere energienafhankelijkheid, hewel velen geheel niet beseffen wat er p hen afkmt lijkt ng veraf, maar als we Gent klimaatneutraal willen maken tegen het mment dat de fssiele brandstffen fwel p, fwel extreem duur zijn gewrden, betekent dit cncreet: 12 klimaatneutrale renvaties per jaar vr de eigen stedelijke gebuwen energienafhankelijke wningen per jaar Dit is een zware pdracht. Men kan deze taak verder vr zich uitschuiven maar het zal de pdracht van de kmende legislaturen alleen maar zwaarder maken. 1

2 Ok zullen de gevlgen vr het sciaal weefsel van de stad grter zijn, evenals de kst m vr plssingen te zrgen. Het is belangrijk dat de Stad hierp anticipeert. Transitie verlpt immers traag. De Stad met nu beginnen zeken naar mgelijkheden m de energienafhankelijkheid van haarzelf, haar burgers en gebruikers te verhgen. De Stad dient te zeken naar pprtuniteiten m deze uitdaging m te buigen tt een pprtuniteit en win-win-situatie vr haar gebruikers en burgers. Op weg naar een Klimaatverbnd Dit prject geeft uitvering aan de acties 1 tt en met 4 van het bestaande stedelijke Klimaatplan waarin de uitbuw van een strategie m in 2050 een klimaatneutrale stad te zijn als taak wrdt mschreven. Het prject m van Gent een klimaatneutrale stad te maken lpt tt Deze prjectfiche beschrijft enkel de eerste twee fasen f mijlpalen van dit prject die lpen tt ktber 2011: Fase 1 mvat de pmaak van een CO 2 -nulmeting die de basis vrmt m een dialg ver Klimaat p te starten, een kapstk m het beleid aan p te hangen en m de effecten van de latere acties te mnitren. Fase 1 zal resulteren in een nulmeting ann 2007 (meest recente beschikbare data), een simulatie van de uitstt van 1990 (het referentiejaar p Eurpees niveau), een vrspelling van de uitstt in 2050 bij ngewijzigd beleid en een systeem vr mnitring. Fase 2 mvat de uitwerking van een participatietraject met alle sectren die een aandeel hebben in de uitstt van CO 2. De Stad wil samen met deze sectren een Klimaatverbnd sluiten waarbij elk van de partners zich engageert m vr de eigen sectr vrpgezette klimaatdelstellingen te bereiken. De fcus zal in essentie liggen p structurele plssingen. Fase 2 zal resulteren in: een Klimaatverbnd met alle betrkken sectren dat cncrete CO 2- reductiedelstellingen definieert en tegen 2050 leidt tt klimaatneutraliteit een strategie en actieplan m die reductiedelstellingen te bereiken een financiële analyse van de maatregelen van het actieplan Eens de vereiste interne gedkeuringen er zijn zal deze prjectfiche verder wrden uitgewerkt en zullen mgelijk k diverse deelprjectfiches ter gedkeuring wrden vrgelegd. 2

3 Algemene gegevens Type prject 3 Naam van het prject Prjectinitiatr Vrstelling Prject Op weg naar een Gents Klimaatverbnd Milieudienst Het prject Op weg naar een Gents Klimaatverbnd heeft als del de te vlgen strategie met bijhrend actieplan aan te geven m de vrpgezette delstelling Gent klimaatneutraal in 2050 te bekmen. Het prject m van Gent een klimaatneutrale stad te maken lpt tt Deze fiche beschrijft enkel de eerste twee fasen van dit prject die lpen tt ktber 2011: Fase 1: de pmaak van een CO 2 -nulmeting die de basis vrmt m een dialg ver Klimaat p te starten, en van een mnitringsysteem Fase 2: mvat de uitwerking van een participatietraject met alle sectren die een aandeel hebben in de uitstt van CO 2. De Stad wil samen met deze sectren een Klimaatverbnd sluiten dat vr de eigen sectr vrpgezette CO 2 -reductiedelstellingen definieert, de bijhrende strategie en actieplan bepaalt m deze reductiedelstellingen te realiseren en tegen 2050 tt klimaatneutraliteit leidt. De Stad neemt in deze de rl van regisseur, cördinatr en waar ndig facilitatr p. Het is niet enkel het stadsbestuur maar het partnerschap f het Klimaatverbnd van de gehele stedelijke gemeenschap dat zal instaan vr de realisatie van het Klimaatplan. De rl van de Stad zal variëren en afgestemd wrden p de graad van autnmie zals gewenst dr de partners. Het streven en maximaal bewaken dat de juiste acties gebeuren, evenals de mnitring van de resultaten is wel de evidente rl van de Stad. Dit prject past geheel binnen de engagementen van het Burgemeesterscnvenant dat de Stad in januari 2009 ndertekende. 3

4 Afbakening van het prject Onderwerp Feiten en/f histrische schets Klimaatplan Beschrijving Het huidige Klimaatplan bundelt de diverse acties waarvan geweten is dat deze een psitieve bijdrage leveren aan de bestrijding van de klimaatprblematiek. Werken rnd klimaat vergt een dynamische pstelling. Dit Klimaatplan met verder verfijnd wrden in verleg met de betrkken sectren. Het huidige Klimaatplan plan geeft k aan dat er nd is aan meer data, een kapstk m het beleid aan p te hangen en de resultaten van de acties te mnitren nl. een CO 2 -meting van de Stad. Op die manier kan: 1. bepaald wrden welke impact Gent (als stedelijke gemeenschap én als rganisatie) heeft p het klimaat; 2. bepaald wrden waar de pijnpunten zich bevinden p vlak van CO 2 - uitstt; 3. p maat ingespeeld wrden p de nden van elke sectr. De pdracht van deze eerste actie van het Klimaatplan luidt bijgevlg: In 2011 kan de Stad het Klimaatplan evalueren en bijsturen en meer gefundeerde delstellingen uitwerken, gekppeld aan een mnitringsmethdiek. Op dat mment kan k een strategie uitgewerkt wrden m in 2050 een CO2-neutrale stad te zijn. Mmenteel wrdt werk gemaakt van deze CO 2 -nulmeting, evenals van een instrument m jaarlijks de CO 2 -evlutie in grte lijnen te mnitren. De resultaten ervan zullen bekend zijn in nvember Hiermee is aan de eerste stap van actie 1 van het Klimaatplan vldaan. De sectren die in de studie wrden pgenmen zijn: - Wningen - Tertiair (handel/kantren/schlen/zrg/ ) - Bedrijven (industrie, KMO) - Landbuw (serres) - verkeer en verver (wegverkeer, railverkeer, penbaar verver (bus en tram), havengebnden machines, scheepvaart) - Gemeentelijke rganisatie (wn-werkverkeer, wagenpark, gebuwen, penbare verlichting, huisvuilphaling) De tweede stap van actie 1 van het Klimaatplan hudt de pmaak van een strategie en actieplan in m in 2050 tt een CO 2 -neutrale stad kmen. Werken aan klimaat vergt een langetermijnperspectief waardr het ndzakelijk is een klimaatplan p lange termijn p te maken. Dit is k het pzet van deze prjectfiche. 4

5 Feiten en/f histrische schets (vervlg) Op weg naar een Gents Klimaatverbnd Bij het uitstippelen van de weg naar een Klimaatplan met als del de gehele stad te laten evlueren naar CO 2 -neutraliteit zijn er een reeks belangrijke aandachtspunten: 1. Werkingsstructuur: Het uitbuwen van een gede werkingsstructuur vr klimaat is belangrijk mdat het prject dienst-, departement- en rganisatieverschrijdend is. We nderscheiden vlgende nderdelen (zie k bijlage - schema werkingsstructuur): Een Klimaatteam: dit team binnen de Milieudienst treedt p als trekker, facilitatr, cmmunicatr en cördinatr van alle acties die leiden naar het nieuwe Klimaatplan. Een interne Klimaatcel cf. actie 4 van het Klimaatplan : Oprichten van een interne klimaatcel, getrkken dr de Milieudienst, waar alle beleidsvelden met een impact p het klimaat aan bd kmen. Een bundeling van infrmatie en kennis vanuit de invalsheken milieu, mbiliteit, ecnmie, nderwijs, stedenbuw, gren en natuur, jeugd, sciale zaken, met er vr zrgen dat de krachten gebundeld wrden. Een klimaatraad cf. actie 3 van het Klimaatplan : Dit platfrm betrekt k externe partners bvb. bedrijven, rganisaties, verenigingen, hgeschlen, universiteit en ander kennisinstellingen, fungeert als kennisplatfrm en bundelt alle Gentse knw-hw. Klimaatfrum: kepel van de verschillende klimaat- (sub)werkgrepen, waarbinnen de participatietrajecten wrden pgezet en intensief verleg plaatsvindt. Een Stuurgrep Klimaat waarin het gehele stadsbestuur vertegenwrdigd is, mgelijk uit te breiden met vertegenwrdigers van de sectren. Omdat het prject een brede betrkkenheid vergt van diverse interne en externe actren zal er een prjectteam wrden samengesteld. De prichting van een prjectteam maakt nderdeel uit van het prject en hiermee zal wrden aangevangen na gedkeuring van het prject. Wat is en det het prjectteam? Dit prjectteam mvat leden uit het Klimaatteam, de Klimaatcel en de Klimaatraad. Het dient ervr te zrgen dat het Klimaatteam tandem rijdt met haar prjectpartners. In de pstartfase zal het prjectteam geregeld samenkmen m te nderzeken en te bepalen welke werkgrepen ndzakelijk zijn en aan welke bestaande fra deze kunnen wrden gekppeld. Het prjectteam zal de definitieve structuur en samenstelling van de werkgrepen en fra aan het Managementteam vrleggen. 5

6 Feiten en/f histrische schets (vervlg) Eens het prject lpt bewaakt het prjectteam de samenhang tussen interne en externe acties en adviezen. Niet alle leden van de Klimaatcel en Klimaatraad zullen een actieve rl spelen in het prjectteam. Afhankelijk van het nderwerp, prbleem f pprtuniteit kan de samenstelling wrden aangepast. Smmige leden van de Klimaatcel en Klimaatraad zullen zich mgelijk enkel beperken tt het aanleveren van advies. Vandaar dat zich in het rganigram niet de gehele Klimaatcel en Klimaatraad binnen het prjectteam situeren. 2. Persneel en financiën: Gezien het pzetten van dit prject mensen en middelen vergt zal k de ndige financiering en mankracht meten wrden gezcht en begrt. De Milieudienst vrziet in haar begrting 2009 en 2010 reeds middelen m te buwen aan een nieuw Klimaatplan. Ok in 2011 zullen budgetten vrzien wrden vr de afwerking van het plan, de brede cmmunicatie en eerste acties van het Klimaatplan. 3. Gedragenheid dr een klimaatverbnd: Gezien een Klimaatplan de ganse stad mvat is het belangrijk dat het Klimaatplan k gedragen wrdt dr alle betrkken sectren. Gedragenheid bij externen kan gecreëerd wrden dr hen zelf een belangrijke rl te geven via een participatietraject, dr samen met de diverse sectren nieuwe en levende ideeën uit werken, deze waar mgelijk te faciliteren, te cördineren ed. Het is niet de Stad maar het partnerschap f het Klimaatverbnd dat zal instaan vr de realisatie van het Klimaatplan. Het is de bedeling dit participatietraject uit te buwen tt een klimaatverbnd waarbij alle partners aan tafel zich samen met de Stad engageren m bepaalde delstellingen te bereiken. Een dergelijke participatie kan indien mgelijk ingebed wrden in bestaande participatietrajecten zal bvb. Gent Scheppende Stad, Gent ver mrgen, Gent big in creativity,. Dit kadert in de acties 2 en 3 van het bestaande stedelijke Klimaatplan , resp. het Organiseren van Klimaatwrkshps en het Oprichten van een Klimaatplatfrm. Verder wrdt dit meer in detail tegelicht. 4. Ondersteuning: - Intern wil de Milieudienst berep den p praktische en inhudelijke ndersteuning van diverse stadsdiensten (bvb. zeken naar geschikte fra vr participatietraject). - Gezien de mvang van de delstelling zal externe expertise meten ingerepen wrden in de vrm van cnsultants (bvb. vr haalbaarheidstudie van vrgestelde maatregelen). Maar er zal k gestreefd wrden naar participatie van Gentse kennisinstellingen in de diverse werkgrepen en de Klimaatraad. 5. Een gede cmmunicatie is ndzakelijk - Om alle actieve en passieve bewners en gebruikers van Gent te infrmeren, p de hgte te huden, te stimuleren tt inspraak en actie. 6

7 Feiten en/f histrische schets (vervlg) - Een gede en integrale aanpak, die bvendien ged gecmmuniceerd wrdt, kan de vrbeeldrl van de stad vr andere steden en gemeenten benadrukken, en Gent z mee internatinaal p de kaart zetten. De nd aan een sterk Klimaatteam Het Klimaatteam zal vr de diverse klimaatwerkgrepen en -fra het vrbereidend werk leveren waar ndig, zwel praktisch als inhudelijk. Het Klimaatteam met ervr zrgen dat er iets p tafel ligt dat de discussie p gang trekt en levendig hudt. Het team dient er k vr te zrgen dat de werkgrepen kmen tt de gewenste utput, namelijk hun visie en insteek ver he die gewenste klimaatneutraliteit kan bekmen wrden, welke bstakels nplsbaar zijn, he ze denken dat de Stad f anderen kunnen faciliteren, welke rl de delgrep zelf heeft,. - Indien de Stad Gent haar ambities van klimaatneutraliteit wil waar maken zal de Stad dus meten te investeren in een sterk klimaatteam. In diverse Eurpese steden zijn ambitieuze klimaatplannen gelanceerd ndersteund dr een degelijk uitgebuwde structuur. Gezien de grtte van Gent is het niet ndig m een pleg van 21 persnen aan het werk te zetten zals in Amsterdam. Het is wel belangrijk een vldende grt kernteam te hebben bij de Milieudienst dat de ambitie vr klimaat cördineert en bewaakt, en dat alle kennis verspreidt ver de diverse stadsdiensten en de stad zelf efficiënt weet samen te brengen. - Het Klimaatteam heeft persneel dat technisch sterk staat. De belangrijkste aandachtspunten van klimaat situeren zich p technisch niveau bvb. bedrijven en industrie, mbiliteit en fijn stf. Vr de gebuwen en kantren zijn de te nemen maatregelen drgaans gekend. Wat betreft bedrijven en industrie is er ng nd aan versterking van kennis. Alleen met een degelijke kennis zal de Stad als vlwaardige partner wrden aanzien dr de bedrijfssectr en zal er een bereidheid greien m samen het klimaatprbleem aan te pakken. Kennis betekent k in staat zijn tt het verlenen van steun waar ndig, k dat helpt actren ver de streep te halen. - Het team dient k sterk te fcussen p cmmunicatie. In eerste instantie dient de pmaak van het nieuwe Klimaatplan bekend gemaakt te wrden p een wervende manier, eens het Klimaatplan er is meten de acties die eraan verbnden zijn wervend gecmmuniceerd wrden. De rde draad in de cmmunicatie is de vrbeeldrl van Gent, de brede gedragen aanpak, de innvatie, de kansen vr werkgelegenheid,. - Er zit k een internatinaal luik aan de cmmunicatie. Een vrbeeldfunctie pnemen is ged vr het (inter)natinale imag en de uitstraling (terisme), maar naar klimaatdelstellingen is het belangrijk dat andere steden vlgen, k in het buitenland. Het effect van Gent als klimaatneutrale stad heeft in klimaattermen te weinig mndiaal effect indien ze alleen staat. - De Stad start een grt en belangrijk werk met de pmaak van een nieuw Klimaatplan. Het is belangrijk dat elke sectr weet wat zijn aandeel is in de CO 2 -uitstt (infrmeren), gemtiveerd wrdt m actief mee te werken aan een plssing (stimuleren) en cnstant p de hgte te blijven van de evlutie van het plan (actualisatie). Het nauw betrekken van diverse sectren in de vrm van een participatietraject is arbeidsintensief. 7

8 Feiten en/f histrische schets (vervlg) - Gezien het grte aantal lpende en geplande stadsntwikkelingsprjecten en ecnmische sites in (her)ntwikkeling dient het team k één lid te bevatten dat zich specifiek p duurzame prjectntwikkeling telegt. De Stad ntwikkelde al de duurzaamheidsmeter vr stadsntwikkelingsprjecten en deze vr bestaande en nieuwe ecnmische sites zal eind 2009 beschikbaar zijn. Eén lid van het Klimaatteam zal als pdracht hebben de duurzaamheid van de prjecten p mes en micr-niveau te garanderen aan de hand van de duurzaamheidsmeter. De nd aan een degelijk participatietraject en werkingsstructuur De Stad Gent kan het Klimaatplan pmaken en realiseren met f znder drgedreven participatie van de diverse betrkken sectren. Het weglaten van een degelijke participatie en samenwerking met de diverse sectren zal evenwel effect hebben p de vltheid van implementatie en de mate waarp resultaten wrden gebekt. Wanneer diverse betrkken sectren meewerken aan de pmaak van een gemeenschappelijk Klimaatplan en vergaan tt een Klimaatverbnd zal dit plan dr een grtere gedragenheid een bredere tepassing kennen. Er zullen k meer ideeën uit samenwerking ntspruiten. Diverse centra van kennis zullen elkaar beter vinden en meer kunnen versterken. Enz. Het Klimaatteam laat zich vr het participatietraject ndersteunen dr een extern bureau met ervaring in participatietrajecten en de daaraan verbnden cmmunicatie. Het participatietraject wrdt als vlgt gezien: - De CO 2 -nulmeting dient als basis. De sectren die daar gedefinieerd kmen terug in het participatietraject en kunnen ng verder verfijnd wrden afhankelijk van de heersende pprtuniteiten. Gezien het beperkte aandeel van landbuw (serres) heft deze niet meegenmen te wrden in een intensiever participatietraject. De hfdsectren zijn: Burgers: privaat wnen Mbiliteit: met als subwerkgrepen mbiliteit particulieren en mbiliteit instellingen en rganisaties Vastgedsectr: wnen en tertiair Kleine en middelgrte ndernemingen: met als subwerkgrepen bedrijventerreinen, individuele KMO s en handelaars Nn-prfitsectr en zrgsectr Industrie: subwerkgrepen p niveau bedrijven en p het niveau van de haven in haar geheel - Er zal een startmment wrden gerganiseerd (3/12/09) waarp alle sectren uitgendigd wrden zich te engageren m een samenwerking met de Stad aan te gaan en m samen te zeken naar plssingen en maatregelen die leiden tt klimaatneutraliteit tegen

9 Feiten en/f histrische schets (vervlg) - Vr elke sectr wrdt een geschikte werkgrep gezcht in samenwerking met de betrkken stadsdiensten. Het vrmen van Klimaatwerkgrepen gebeurt in samenspraak met de interne Klimaatcel. Z n Klimaatwerkgrep per sectr sluit immers best z veel mgelijk aan p bestaande fra. Indien de sectr te grt is kan deze werkgrep diverse subwerkgrepen bevatten bvb. de sectr bedrijven heeft als subwerkgrepen: de haven (industrie), bedrijventerreinen, individuele KMO s en handelaars. - Alle inspanningen van de diverse werkgrepen wrden aan de werkgrepen nderling vrgesteld in een verkepelend Klimaatfrum Het Klimaatplatfrm en de klimaatwerkgrepen zijn plaatsen waar partijen: - Elkaar als samenwerkingspartner kunnen vinden - Kennis delen - Samen analyseren van de pijnpunten van de CO 2 -nulmeting - Elkaar inspireren en mtiveren - Hindernissen pspren en afbreken - Als partners klimaatdelstellingen bepalen vr elke sectr - Vrnemens, acties en resultaten in beeld brengen - De wijze van mnitring bepalen en CO 2 -jaarverslagen presenteren - De cördinatie van het Klimaatfrum en nderliggende werkgrepen ligt bij het Klimaatteam. Het Klimaatteam zrgt k vr de uitwisseling van infrmatie en samenwerking tussen de interne Klimaatcel van de Stad en de diverse fra en subwerkgrepen. - Gedurende 2010 kmen het Klimaatfrum en de diverse werkgrepen geregeld samen. Het Klimaatteam zrgt vr cördinatie, interne en externe cmmunicatie, in samenspraak met het prjectteam. - Halfjaarlijks wrdt een Klimaatstuurgrep vrzien m regelmatige terugkppeling van de klimaatrute naar het bestuur te verzekeren. Halfjaarlijks wrdt de stand van zaken k vrgelegd ter advisering aan de Klimaatraad. - In 2011 wrden alle inspanningen, maatregelen en methdieken van de diverse Klimaatplatfrmen en subwerkgrepen samengebracht en verwerkt tt een nieuw Klimaatplan dr het Klimaatteam ism. de Klimaatcel. - Het nieuwe plan wrdt teruggekppeld achtereenvlgens naar: Het verkepelend Klimaatfrum De Klimaatraad (extern) en de Klimaatcel (intern) De Klimaatstuurgrep Het Cllege en gemeenteraad 9

10 Delstelling van het prject Het prject m van Gent een klimaatneutrale stad te maken lpt tt Deze fiche beschrijft enkel de eerste twee fasen van dit prject die lpen tt ktber 2011: Fase 1 mvat de pmaak van een CO 2 -nulmeting die de basis vrmt m een dialg ver Klimaat p te starten, een kapstk m het beleid aan p te hangen en m de effecten van de latere acties te mnitren. Fase 1 zal resulteren in een nulmeting ann 2007 (meest recente beschikbare data), een simulatie van de uitstt van 1990 (het referentiejaar p Eurpees niveau), een vrspelling van de uitstt in 2050 bij ngewijzigd beleid en een systeem vr mnitring. Fase 2 mvat de uitwerking van een participatietraject met alle sectren die een aandeel hebben in de uitstt van CO 2. De Stad wil samen met deze sectren een Klimaatverbnd sluiten waarbij elk van de partners zich engageert m vr de eigen sectr vrpgezette klimaatdelstellingen te bereiken. De fcus zal in essentie liggen p structurele plssingen. Fase 2 zal resulteren in: een Klimaatverbnd met alle betrkken sectren dat cncrete CO 2- reductiedelstellingen definieert en tegen 2050 leidt tt klimaatneutraliteit een strategie en actieplan m die reductiedelstellingen te bereiken een financiële analyse van de maatregelen van het actieplan 10

11 Interne partners Alle stadsdiensten met een (ptentiële) link naar klimaat. In het bijznder vr de inhudelijke uitwerking: Departement Facility Management, Dienst Buwprjecten en AG SOB: eigen rganisatie als vrbeeldfunctie en vrtrekkersrl Departement Werk en Ecnmie: vr de delgrep handelaars, KMO s, bedrijventerreinen en haven. Departement Ruimtelijke Planning, Mbiliteit en Openbaar Dmein: duurzame stedenbuw, duurzame mbiliteit, In het bijznder vr de cmmunicatieve uitwerking: Departement Werk en Ecnmie: Dienst Ecnmie vr de cmmunicatie naar bedrijven Departement Stafdiensten, Afdeling Beleid, Internatinaal en Subsidies: ndersteuning Eurpese subsidiedssiers, link naar Gent ver Mrgen, Gent Scheppende Stad, Gebiedsgerichte werking, vr de brede cmmunicatie De diverse interne partners zijn van belang: vr het meedenken ver de juiste structuur en uitwerking in het Prjectteam vr het zeken naar geschikte (bestaande) fra vr Klimaatwerkgrepen vr het aanleveren van hun expertise met de delgrep (histriek, geveligheden, wijze van benaderen, ) vr actieve deelname aan de werkgrepen (1 x per maand) en Klimaatcel (1 x per 6 maanden) m zelf vlgens hun eigen invalshek en creativiteit acties en nevenactiviteiten p te hangen aan dit prject Externe partners vr het aspect innvatie : Gent Gent BC (link naar kennisinstellingen) verkeer en verver: bvb. De Lijn, NMBS, Wningen: bvb. Samenlevingspbuw, OCMW, sciale huisvestingsmaatschappijen Bedrijven: bvb. bedrijvenparkmanagement, Uniz, VOKA, diverse federaties, Nn-prfitsectr bvb LOP vr Onderwijs en Zrgsectr bvb. GZO (Gents ZiekenhuisOverleg) (niet limitatieve lijst) 11

Actieplan leeftijdsbewust personeelsbeleid 2013-2023

Actieplan leeftijdsbewust personeelsbeleid 2013-2023 Nvember 2013 Actieplan leeftijdsbewust persneelsbeleid 2013-2023 Actie 1: Ontwikkelen van een stagebeleid. Stagiaires zijn ptentiële nieuwe cllega s. Een stageperide kunnen we aanzien als een inwerkperide.

Nadere informatie

FAQ Innovatieve bedrijfsnetwerken versie 18 november 2015

FAQ Innovatieve bedrijfsnetwerken versie 18 november 2015 FAQ Innvatieve bedrijfsnetwerken versie 18 nvember 2015 Wanneer kan het IBN effectief van start gaan? De steun aan een innvatiecluster kan p zijn vregst starten p de eerste werkdag van de maand die vlgt

Nadere informatie

Projectformulier ten behoeve van Openbare Instellingen

Projectformulier ten behoeve van Openbare Instellingen Prjectfrmulier ten beheve van Openbare Instellingen Praktische infrmatie naam van penbare instelling die het prject heeft ingediend: Federale Overheidsdienst Infrmatieen Cmmunicatietechnlgie (Fedict).

Nadere informatie

PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN

PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN Vergadering van 28 september 2017 Verslag van de deputatie Bevegd deputatielid: Luk Lemmens Telefn: 03 240 52 65 Agenda nr. 2/2 Prvinciale verheidspdrachten. Het bestek vr de

Nadere informatie

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica Prgramma Welzijn en Zrg Nieuwe Zrg en Dmtica Aanleiding De mgelijkheden vr het langer zelfstandig thuis blijven wnen, meten wrden verbreed. Technlgische ntwikkelingen die zrg p afstand en het participeren

Nadere informatie

Reglement betreffende een Provinciale herkenbaarheid bij elke vorm van provinciale subsidie.

Reglement betreffende een Provinciale herkenbaarheid bij elke vorm van provinciale subsidie. Reglement betreffende een Prvinciale herkenbaarheid bij elke vrm van prvinciale subsidie. DE PROVINCIERAAD VAN WEST - VLAANDEREN, Overwegende dat het belang van de prvinciale herkenbaarheid, naar aanleiding

Nadere informatie

van Samen werken naar Samenwerken Kernteam Platform Water Vallei en Eem

van Samen werken naar Samenwerken Kernteam Platform Water Vallei en Eem van Samen werken naar Samenwerken Kernteam Platfrm Water Vallei en Eem Del & Opbuw presentatie! Infrmeren ver de stand van zaken van de factsheet drntwikkeling rganisatie. Terugblik - parapluplan Factsheet

Nadere informatie

Strategisch project Fortengordels rond Antwerpen

Strategisch project Fortengordels rond Antwerpen Strategisch prject Frtengrdels rnd Antwerpen Vrtgangsrapprt 1 September 2014 maart 2015 Strategisch prject Frtengrdels rnd Antwerpen Vrtgangsrapprt 1 2 Inhud Inhud... 2 1. Inleiding... 3 2. Stand van zaken

Nadere informatie

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'.

Nadere informatie

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020.

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020. Handleiding Handleiding Cmmunicatie vr Prmtren Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020 1 Eurpese Unie Inhud 1 Inleiding... 1 2 De minimale cmmunicatieverplichtingen... 1 a) Weergave

Nadere informatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie Duurzaam inzetbaar in een vitale rganisatie Vitaliteit en bevlgenheid vrmen sleutelbegrippen vr het ptimaal en duurzaam inzetten van medewerkers. Vitale medewerkers bruisen van energie, velen zich fit

Nadere informatie

Notulen van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn Zitting van 25 juni 2014

Notulen van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn Zitting van 25 juni 2014 Ntulen van de Raad vr Maatschappelijk Welzijn Zitting van 25 juni 2014 Aanwezig: Luc Op de Beeck, vrzitter; Stephan Brdeyne, Jan Bulliard, Clara Calis, Gnda Claessen, Erik De Quick, Laurent de Vries, Rudy

Nadere informatie

Bibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau

Bibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau Biblitheek en basisvaardigheden Handreiking vr een structurele aanpak p lkaal niveau 1 Inhud Een structurele aanpak van laaggeletterdheid p lkaal niveau 3 1. Draagvlak bij de gemeente 3 2. Draagvlak in

Nadere informatie

1) Voorstel tot afschaffing belasting op drankslijterijen

1) Voorstel tot afschaffing belasting op drankslijterijen 1) Vrstel tt afschaffing belasting p drankslijterijen Een tijd geleden werd er dr de regering een hrecaplan vrgesteld. Hierin stnden een aantal maatregelen die dr de betrkken sectr tegejuicht werden, in

Nadere informatie

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT BIJLAGE 1 IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT 1. Inleiding Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling

Nadere informatie

KINDEREN EN JONGEREN.

KINDEREN EN JONGEREN. SubsidiereglementJEUGDWERK VOOR MAATSCHAPPELIJK KWETSBARE KINDEREN EN JONGEREN. Art. 1 : Delstelling Dit reglement begt de financiële ndersteuning van rganisaties die jeugdwerk aanbieden aan maatschappelijk

Nadere informatie

GOVERNANCE MVO PLATFORM

GOVERNANCE MVO PLATFORM Gvernancedcument MVO Platfrm, 22 nvember 2012 GOVERNANCE MVO PLATFORM Inleiding Het MVO Platfrm is een in 2002 pgericht infrmeel samenwerkingsverband van maatschappelijke rganisaties 1 en vakbndsrganisaties

Nadere informatie

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen.

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen. Categrie C Per aspect van het framewrk zijn nrmen pgesteld. Vetgedrukt zijn de verplichte nrmen. Organisaties die nder categrie C vallen, zullen verder zijn met het implementeren van kwaliteitssystemen

Nadere informatie

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor.

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor. Tussenrapprtage: plan van aanpak raadsenquête grndexplitatie Duivenvrdecrridr. Enquêtecmmissie grndexplitatie Duivenvrdecrridr 16 februari 2015 Inhudspgave: 1. Inleiding 2. Organisatie 3. Verfijning nderzeksvraag

Nadere informatie

ORGANOGRAM INTERSECTORAAL REGIONAAL OVERLEG JEUGDHULP WEST-VLAANDEREN

ORGANOGRAM INTERSECTORAAL REGIONAAL OVERLEG JEUGDHULP WEST-VLAANDEREN ORGANOGRAM INTERSECTORAAL REGIONAAL OVERLEG JEUGDHULP WEST-VLAANDEREN Managementcmité Integrale Jeugdhulp (MC) De uitvering van de delstellingen uit het decreet Integrale Jeugdhulp (art. 8) wrdt aangestuurd

Nadere informatie

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces list Veranderaanpak Inhud en Prces AdMva 2011 www.admva.nl www.arbcatalgusvvt.nl list Veranderaanpak Inhud en Prces www.arbcatalgusvvt.nl Clfn Sturen p Werkdrukbalans en Energie AdMva 2011 Erna van der

Nadere informatie

REGIONALE SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST UITPAS MEETJESLAND. 1. UiTPAS 2. PARTNERS 3. RELEVANTE DOCUMENTEN

REGIONALE SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST UITPAS MEETJESLAND. 1. UiTPAS 2. PARTNERS 3. RELEVANTE DOCUMENTEN REGIONALE SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST UITPAS MEETJESLAND 1. UiTPAS Deelname aan vrijetijdsactiviteiten is een recht vr iedereen. In dat kader ntwikkelde publiq de UiTPAS. Een participatiebevrderend prject

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING VERTEGENWOORDIGER RETAIL

FUNCTIEBESCHRIJVING VERTEGENWOORDIGER RETAIL 1. Functietitel : FUNCTIEBESCHRIJVING VERTEGENWOORDIGER RETAIL Vertegenwrdiger retail 2. Afdeling in de rganisatie : Sales departement unit retail 3. Psitinering binnen het bedrijf : De vertegenwrdiger

Nadere informatie

Privacy Statement andere betrokkenen (niet zijnde studenten of medewerkers)

Privacy Statement andere betrokkenen (niet zijnde studenten of medewerkers) Privacy Statement andere betrkkenen (niet zijnde studenten f medewerkers) Hgeschl Leiden respecteert de privacy van haar bezekers en externe cntacten en gaat zrgvuldig en vertruwelijk m met uw persnsgegevens.

Nadere informatie

Eindtekst goedgekeurd door de Raad van Beheer van 11 september 2007

Eindtekst goedgekeurd door de Raad van Beheer van 11 september 2007 Vereniging van OCMW s - Kerkstraat 1, 3910 Neerpelt T 011/80 16 67 - F 011/80 18 29 - E inf@welzijnsregi.be Missie en Visie Welzijnsregi Nrd-Limburg Eindtekst gedgekeurd dr de Raad van Beheer van 11 september

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2016 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2016 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid

Nadere informatie

GS brief aan Provinciale Staten

GS brief aan Provinciale Staten GS brief aan Prvinciale Staten Pstadres Prvinciehuis Pstbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-hlland.nl Datum zie verzenddatum Aan Prvinciale Staten Bijlagen 2 Onderwerp Infrmatie ver het

Nadere informatie

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN ACTIVITEITENPLAN 2014 Activiteitenplan 2014 : INLEIDING In 1997 werd de in Zetermeer pgericht met als del het behartigen van de belangen van huurders van de cmplexen van R.K. Wningbuwstichting De Gede

Nadere informatie

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen. Checklist berdeling adviesaanvraag 1. De adviesaanvraag Heeft de r een adviesaanvraag gehad? Let p: een rapprt is in principe geen adviesaanvraag. Met een adviesaanvraag wrdt bedeld: het dr de ndernemer

Nadere informatie

Gefaseerde implementatie projectbeheersing methodiek Hogeschool van Utrecht

Gefaseerde implementatie projectbeheersing methodiek Hogeschool van Utrecht Prject Shared Services Gefaseerde implementatie prjectbeheersing methdiek Hgeschl van Utrecht Vervlg van Deelprjectplan Prjectadministraties (januari 2004) Het beheersen van prjectadministraties dr de

Nadere informatie

Statenvoorstel nr. PS/2014/341

Statenvoorstel nr. PS/2014/341 Statenvrstel nr. PS/2014/341 Initiatiefvrstel Cde Maatschappelijke Participatie Datum Inlichtingen bij 23 april 2014 mevruw G.J. Overmeen-Bakhuis Aan Prvinciale Staten Onderwerp Initiatiefvrstel Cde Maatschappelijke

Nadere informatie

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

Jaarverslag cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2015 cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2015 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid

Nadere informatie

Functiebeschrijving: Directeur Communicatie

Functiebeschrijving: Directeur Communicatie Functiebeschrijving: Directeur Cmmunicatie Functiefamilie Lager Kader Vr akkrd Naam leidinggevende Kristien Verbraeken Datum + handtekening Naam functiehuder Datum + Handtekening 1. Cntext van de functie

Nadere informatie

Communicatieplan Gemeente Overijse Samenvatting

Communicatieplan Gemeente Overijse Samenvatting Cmmunicatieplan Gemeente Overijse Samenvatting 1 Cmmunicatieplan gemeente Overijse Analyse Dit cmmunicatieplan en alle adviezen die er in staan zijn het resultaat van uitverig vrafgaand nderzek. De vlgende

Nadere informatie

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018 Vr- en Vregschlse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018 1. Inleiding Vr- en Vregschlse Educatie, als nderdeel van het bredere beleidsterrein nderwijsachterstandbeleid, wrdt sinds 2002 in Winterswijk vrmgegeven.

Nadere informatie

Schade protocol Zuiderpark Stadswalzone

Schade protocol Zuiderpark Stadswalzone Schade prtcl Zuiderpark Stadswalzne Gemeente s-hertgenbsch december 2012 Schadeprtcl Zuiderpark - Stadswalzne In dit dcument staat he de gemeente s-hertgenbsch mgaat met schadeclaims. Het is er p gericht

Nadere informatie

REGLEMENT VAN ORDE van de GEBRUIKERSGROEP met betrekking tot het IWT VIS Traject RenoFase (IWT 120784)

REGLEMENT VAN ORDE van de GEBRUIKERSGROEP met betrekking tot het IWT VIS Traject RenoFase (IWT 120784) REGLEMENT VAN ORDE van de GEBRUIKERSGROEP met betrekking tt het IWT VIS Traject RenFase (IWT 120784) Bvengenemd prject kadert in een prgramma dat de inrichting van een gebruikersgrep dr de ntvanger van

Nadere informatie

Transmuraal Programma Management

Transmuraal Programma Management Transmuraal Prgramma Management Een prpsitie van Vitha versie 1 Inhudspgave 1 Inleiding... 3 2 Transmurale behandelpraktijken... 3 2.1 Transmurale zrg nader gedefinieerd... 3 2.2 Transmurale zrg in de

Nadere informatie

Actieplan van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren betreffende de toepassing van ISQC 1 11.08.2014

Actieplan van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren betreffende de toepassing van ISQC 1 11.08.2014 Actieplan van het Instituut van de Bedrijfsrevisren betreffende de tepassing van ISQC 1 11.08.2014 Algemene beschuwingen 1. De Raad van het IBR is zich bewust van de meilijkheden die de cnfraters ndervinden

Nadere informatie

Oproep erkenning en subsidiëring van groepsgericht aanbod. opvoedingsondersteuning door vrijwilligers

Oproep erkenning en subsidiëring van groepsgericht aanbod. opvoedingsondersteuning door vrijwilligers Oprep erkenning en subsidiëring van grepsgericht aanbd pvedingsndersteuning dr vrijwilligers In het kader van het versterken van aanbd pvedingsndersteuning in de Huizen van het Kind lanceert Kind en Gezin

Nadere informatie

PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN

PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN Vergadering van 25 april 2013 Verslag van de deputatie Bevegd deputatielid: Luk Lemmens Telefn: 03 240 52 65 Agenda nr. 1/1 Prvinciaal Biblitheekcentrum. Aanpassing van het

Nadere informatie

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost Bijlage 4 Tetsingskader ntwerp levenslpbestendig Zeist-Ost 1. Opzet Het tetsingskader Levenslpbestendig Zeist-Ost bestaat uit een aantel nderdelen. Een algemeen deel gaat ver de levenslpbestendige wijk:

Nadere informatie

Samenvatting - Reacties oko-leden n.a.v. de testronde format (Kiosk)

Samenvatting - Reacties oko-leden n.a.v. de testronde format (Kiosk) Samenvatting - Reacties K-leden n.a.v. de testrnde frmat (Kisk) VOORAF K dankt CJSM, Afdeling Kunsten, vr de mgelijkheid m de frmats te testen. In een eerste fase hebben 20 K-leden de frmulieren getest

Nadere informatie

Onderwerp Vervolg Programma Eigen Kracht - het stimuleren van laagopgeleide vrouwen naar werk

Onderwerp Vervolg Programma Eigen Kracht - het stimuleren van laagopgeleide vrouwen naar werk Cllegevrstel Openbaar Onderwerp Vervlg Prgramma Eigen Kracht - het stimuleren van laagpgeleide vruwen naar werk Prgramma / Prgrammanummer Werk & Inkmen / 1061 BW-nummer Prtefeuillehuder T. Tankir Samenvatting

Nadere informatie

Portefeuillehouder: Dhr. T. Kroese. Behandeld door: P. Hania

Portefeuillehouder: Dhr. T. Kroese. Behandeld door: P. Hania JU R ~ E ~ l:'ij~ RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1455111 Datum: 16 ktber 2018 Dmein/ Team: RUID / ONTW Prtefeuillehuder: Dhr. T. Krese Behandeld dr: P. Hania Onderwerp: Aanpassing

Nadere informatie

Energie management actieplan 2015 (2)

Energie management actieplan 2015 (2) Energie management actieplan 2015 (2) Inhudspgave 1. INLEIDING... 2 2. REDUCTIEDOELSTELLINGEN... 2 BETREKKING DOELSTELLINGEN OP PROJECT(EN) MET GUNNINGSVOORDEEL... 3 DOELSTELLINGEN M.B.T ALTERNATIEVE BRANDSTOFFEN

Nadere informatie

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen UITWERKING

Nadere informatie

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken.

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Ondersteuning gericht p kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van persnen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Bea Maes KU Leuven Een veld in beweging Vlwaardig burgerschap

Nadere informatie

HOOFD GRONDGEBIEDZAKEN. (A1a A3a) 1.1. Functiebeschrijving

HOOFD GRONDGEBIEDZAKEN. (A1a A3a) 1.1. Functiebeschrijving HOOFD GRONDGEBIEDZAKEN (A1a A3a) 1.1. Functiebeschrijving 1.1.1. Benaming (+ dienst): Hfd Grndgebiedzaken 1.1.2. Plaats in het rganigram: Hij/zij werkt nder het rechtstreeks gezag van de Gemeentesecretaris

Nadere informatie

Kenneth Smit Consulting -1-

Kenneth Smit Consulting -1- Versneld en cntinu verbeteren van de perfrmance en de resultaten van uw medewerkers en rganisatie. Perfrmance en rendementsverbetering van uw rganisatie is de fcus waarp de activiteiten van Kenneth Smit

Nadere informatie

Beleidsnotitie 2013-2016. 100, uw welzijns- en zorgnetwerk. Vastgesteld op 26 april 2013

Beleidsnotitie 2013-2016. 100, uw welzijns- en zorgnetwerk. Vastgesteld op 26 april 2013 Beleidsntitie 2013-2016 100, uw welzijns- en zrgnetwerk Vastgesteld p 26 april 2013 1 1 Inleiding Begin 2012 maakte 100, uw welzijns- en zrgnetwerk een drstart, na vier jaar nder de naam Zwel NN vanuit

Nadere informatie

Retailmanagement brochure voor bedrijven

Retailmanagement brochure voor bedrijven Campus Schnmeersen Gebuw B Valentin Vaerwyckweg 1 BE-9000 Gent Retailmanagement brchure vr bedrijven Deze brchure bevat de belangrijkste infrmatie ver de pleiding Retailmanagement. De meest up t date infrmatie

Nadere informatie

HANDLEIDING: AANVRAAG VOOR EEN SUBSIDIE IN HET ZUIDEN INVULFORMULIER

HANDLEIDING: AANVRAAG VOOR EEN SUBSIDIE IN HET ZUIDEN INVULFORMULIER 1 JUNI 2015 HANDLEIDING: AANVRAAG VOOR EEN SUBSIDIE IN HET ZUIDEN INVULFORMULIER SEYS VEERLE PROVINCIEBESTUUR WEST-VLAANDEREN Hug Verriesstraat 22 8800 ROESELARE Vrwrd Sinds 1971 ndersteunt de prvincie

Nadere informatie

Convenant Platform Binnenstad Arnhem - C o n c e p t 23/11/ 15

Convenant Platform Binnenstad Arnhem - C o n c e p t 23/11/ 15 Cnvenant Platfrm Binnenstad Arnhem - C n c e p t 23/11/ 15 De Partijen: OKA CCA KHN-A CNA HORA VECA GWA OndernemersKntakt Arnhem Vereniging City Centrum Arnhem Kninklijke Hreca Nederland, afdeling Arnhem

Nadere informatie

HOE WERKT HET INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE (IPCC)?

HOE WERKT HET INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE (IPCC)? HOE WERKT HET INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE (IPCC)? Wat is IPCC en wat is het niet? Het Intergvernmental Panel n Climate Change van de VN is pgericht dr de Wrld Metelgical Organizatin ( WMO)

Nadere informatie

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen. 1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische

Nadere informatie

Een cultureel plan voor Brussel, hoofdstad en laboratorium van Europa

Een cultureel plan voor Brussel, hoofdstad en laboratorium van Europa Een cultureel plan vr Brussel, hfdstad en labratrium van Eurpa 1. Visie Brussel is in vele pzichten een bijznder actieterrein p cultureel vlak. Dr de grte diversiteit aan culturen en talen kent deze stad

Nadere informatie

Voorstel aan de Gemeenteraad

Voorstel aan de Gemeenteraad Vrstel aan de Gemeenteraad 13-04-2012 DSO/2012/2302451svdz Onderwerp Regiplan Windenergie en Beleidsvisie tijdelijke windenergie Almere Beleidsveld Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling Prtefeuillehuder H.

Nadere informatie

Stap 4: 6. Droomsessie handleiding

Stap 4: 6. Droomsessie handleiding Stap 4: 6. Drmsessie handleiding 1 Del De drmsessie is een brainstrmtechniek die als del heeft m de deelnemers vlledig ut f the bx te laten denken. De deelnemers mgen hun fantasie de vrije lp laten gaan,

Nadere informatie

Subsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant -

Subsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant - Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant - prvincie Nrd-Brabant - Het del van de Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant (ECOINNONB) is het realiseren van een aantal delstellingen uit het

Nadere informatie

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Rapprt Bekend maakt bemind Onderzek naar de bekendheid van en waardering vr het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Over het CAOP Het CAOP is hét kennis- en dienstencentrum p het gebied van arbeidszaken

Nadere informatie

Communicatieplan (3-C-2)

Communicatieplan (3-C-2) Gebr. van der Lee Cmmunicatieplan (3-C-2) CO²- Bewust Directie: E. van der Lee Cmmunicatiemanager: T. Hebee KAM-Cördinatr: A. Werkmeester Lelystad, september 12 Inhudspgave Inhudspgave... 2 1. Inleiding

Nadere informatie

Bomen over Bomen. Bomen en de APV

Bomen over Bomen. Bomen en de APV Bmen ver Bmen Bmen en de APV Apeldrn, december 2007 Bmen en de APV Inhud Pagina Bmen en de APV...3 1. Inleiding...5 1.1 Aanleiding...5 1.2 Del...5 1.3 Prduct...5 1.4 Plangebied...6 1.5 Status...6 1.6

Nadere informatie

ECTS-fiche. Graduaat Maatschappelijk werk Sociaal agogische vaardigheden

ECTS-fiche. Graduaat Maatschappelijk werk Sociaal agogische vaardigheden ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Mdule Cde Graduaat Maatschappelijk werk Sciaal aggische vaardigheden Bc5 Lestijden 40 Studiepunten Ingeschatte ttale n.v.t. studiebelasting 50 (in uren) 1 Mgelijkheid

Nadere informatie

Projectcyclusbeheer: een handige tool bij het uitbouwen van een werking

Projectcyclusbeheer: een handige tool bij het uitbouwen van een werking Prjectcyclusbeheer: een handige tl bij het uitbuwen van een werking Inhud Bij het starten met een Brede Schl is het, na het verkennen van partners en mgelijkheden, belangrijk m structureel de werking uit

Nadere informatie

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten Beschermd Wnen met een pgb nder verantwrdelijkheid van gemeenten Een factsheet vr cliënten, cliëntvertegenwrdigers en familievertegenwrdigers 1 februari 2016 Sinds 1 januari 2015 valt Beschermd Wnen (vrheen

Nadere informatie

van de Hoge Raad voor Vrijwilligers

van de Hoge Raad voor Vrijwilligers Memrandum van de Hge Raad vr Vrijwilligers Nvember 2014 Memrandum van de Hge Raad vr Vrijwilligers Vrijwilligerswerk: brandend actueel In een veranderende maatschappij die een ecnmische crisis drmaakt,

Nadere informatie

beta brugklas secties 2004 2005 1 Ontwikkeling bètatechniek op het Newmancollege. 1. Inleiding

beta brugklas secties 2004 2005 1 Ontwikkeling bètatechniek op het Newmancollege. 1. Inleiding beta brugklas secties 2004 2005 1 Ontwikkeling bètatechniek p het Newmancllege. 1. Inleiding Het Newmancllege streeft naar een sterke prfilering p het gebied van de bètatechnische vakken. De argumenten

Nadere informatie

Training Effectief Monumentenbeheer

Training Effectief Monumentenbeheer Training Effectief Mnumentenbeheer Naast kennis is een gevel van ged vakmanschap ndig. He km je tt een effectief en kwalitatief hgwaardig beheer van mnumenten? TEM 2019 Training Effectief Mnumentenbeheer

Nadere informatie

NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding

NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN 1. Inleiding De pdracht van het AB VrZW bij de vaststelling van het dekkingsplan fase 1 p 18 ktber 2013 luidde: nderzek de mgelijkheden

Nadere informatie

WMO 2015 en Huishoudelijke hulp

WMO 2015 en Huishoudelijke hulp Kennisdcument WMO 2015 en Huishudelijke hulp De gevlgen van uitspraken van de Centrale Raad van Berep vr gemeentelijk beleid biedt u dit kennisdcument aan in samenwerking met haar partner: Auteur: mr.

Nadere informatie

FACTSHEET SAMENWERKING COA

FACTSHEET SAMENWERKING COA FACTSHEET SAMENWERKING COA LOCATIE EN GEMEENTE VOOR JEUGDHULP AAN ASIELZOEKERSKINDEREN Factsheet samenwerking COA lcatie en gemeente vr jeugdhulp aan asielzekerskinderen INLEIDING ALGEMEEN Met de inwerkingtreding

Nadere informatie

OUDERBLIK. Een rugzak vol ideeën voor ouders en school SCHRIFTELIJKE COMMUNICATIE MET OUDERS

OUDERBLIK. Een rugzak vol ideeën voor ouders en school SCHRIFTELIJKE COMMUNICATIE MET OUDERS OUDERBLIK Een rugzak vl ideeën vr uders en schl SCHRIFTELIJKE COMMUNICATIE MET OUDERS 2012 1. Schriftelijke cmmunicatie met anderstalige uders Schriftelijke cmmunicatie gaat ver alle cmmunicatie naar uders

Nadere informatie

Scenario Onderwijstijd. Thuisles

Scenario Onderwijstijd. Thuisles Scenari Onderwijstijd Thuisles Erik Mndriaan en JaapJan Vrm ROC Deltin Cllege, Zwlle ktber 2013 Scenari: Thuisles Algemeen Dit scenari is ntwikkeld mdat er gedacht wrdt dat het elementen bevat die ervr

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2014 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening 2 Vrwrd Gewaardeerde lezer, Hierbij bieden we u het jaarverslag 2014 aan. Vr de cliëntenraad is het een interessant jaar geweest.

Nadere informatie

HERSTELPLAN Bachelor in de Vroedkunde Vives Noord, campus Brugge

HERSTELPLAN Bachelor in de Vroedkunde Vives Noord, campus Brugge 1 HERSTELPLAN Bachelr in de Vredkunde Vives Nrd, campus Brugge INLEIDING Op basis van de externe berdeling die p 21 en 22 maart 2013 heeft plaatsgevnden, heeft de pleiding Vredkunde p 18 nvember 2013 het

Nadere informatie

Op zoek naar inkomsten voor uw bedrijvenvereniging

Op zoek naar inkomsten voor uw bedrijvenvereniging met steun van Op zek naar inkmsten vr uw bedrijvenvereniging Peter Carpentier POM Antwerpen Infsessie financiering West-Vlaamse bedrijventerreinverenigingen 2 december 2013 BC Wevelgem Inleiding Samenwerking

Nadere informatie

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015 Beleidsregels vrziening jbcaching Participatiewet 2015 1-7-2015 Jbcaching Reginale beleidsregels jbcaching Participatiewet regi Achterhek Inleiding Jbcaching gaat ver het ndersteunen van mensen bij het

Nadere informatie

WHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT

WHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT WHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT Adjust - Sciaal Resultaat zet in p verbinding in het Sciaal Dmein. Dat den we dr altijd g te hebben vr de mens en zijn mgeving. We hebben nze expertise

Nadere informatie

Ter vergelijking met de MJA3-doelstelling worden de indices voor productieproces, keten en duurzame energie gesommeerd.

Ter vergelijking met de MJA3-doelstelling worden de indices voor productieproces, keten en duurzame energie gesommeerd. MJA3 cnvenant Methdiek energieefficiency Alle inspanningen van bedrijven gericht p energiebesparing in het prductieprces en in de keten en met het g p de inzet van duurzame energie, wrden gehnreerd: zij

Nadere informatie

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen Vergaderen Infrmatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7 Vergaderen Vergaderen Infrmatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 2 van 7 Vergaderen Elke vergadering kent een vaste structuur en een vaste vlgrde. Deze structuur

Nadere informatie

Succesvol samenwerken met ouders. Onderzoek Ouderbetrokkenheid. Bundel in te kijken in de leraarskamer. http://flob.sint-niklaas.

Succesvol samenwerken met ouders. Onderzoek Ouderbetrokkenheid. Bundel in te kijken in de leraarskamer. http://flob.sint-niklaas. Onderzek Ouderbetrkkenheid V.U. : Lieve Van Daele, Grte Markt 1, 9100 Sint-Niklaas Succesvl samenwerken met uders Bundel in te kijken in de leraarskamer http://flb.sint-niklaas.be ONDERZOEK GOK-PROJECT

Nadere informatie

Introductie MVO Prestatieladder

Introductie MVO Prestatieladder Intrductie De is een certificeerbare nrm vr Maatschappelijke Verantwrdelijkheid van Organisaties (MVO). De nrm is gemaakt vr rganisaties die hun eigen MVO ambities en perfrmance aantnbaar willen maken,

Nadere informatie

Controleprotocol Sociaal Domein

Controleprotocol Sociaal Domein Cntrleprtcl Sciaal Dmein Cntrleprtcl vr de accuntantscntrle bij: dr de gemeenten in de regi Amersfrt* gesubsidieerde rganisaties vr Jeugdzrg en WMO dr de gemeenten in de regi Amersfrt f dr de gemeente

Nadere informatie

c. Relatiebeheer algemene en éénmalige groepen d. Relatiebeheer maatschappelijke organisaties e. Contacten en samenwerking met bedrijven

c. Relatiebeheer algemene en éénmalige groepen d. Relatiebeheer maatschappelijke organisaties e. Contacten en samenwerking met bedrijven Inhudspgave Inleiding 1. Huidige situatie 2. Delstellingen 2014 2.1 Algemeen Del 2.2 Jaarvisie 3. Actieplan 3.1 Algemeen Del 3.2 Jaarvisie a. Cördinatie b. Relatiebeheer kerken c. Relatiebeheer algemene

Nadere informatie

Er kan voor sponsoring worden gekozen om twee verschillende redenen:

Er kan voor sponsoring worden gekozen om twee verschillende redenen: Ntitie Onderwerp Prvinciale richtlijn spnsring 1. Inleiding Het financieel ndersteunen van Brabantse evenementen is een ged instrument vr de prfilering en zichtbaarheid van de prvincie. Daarnaast draagt

Nadere informatie

Meerjarenplanaanpassing nr 2

Meerjarenplanaanpassing nr 2 Meerjarenplanaanpassing nr 2 Inhud 1. strategische nta... 2 1.1 Priritair beleid... 4 1.2 Overig beleid in beleidsdelstellingen pgenmen beleid.... 8 2. Financiële nta... 9 2.1 Financieel delstellingenplan...

Nadere informatie

OO: De sector van de verwerking van duurzame voeding ontwikkelen

OO: De sector van de verwerking van duurzame voeding ontwikkelen OO: De sectr van de verwerking van duurzame veding ntwikkelen Uitdagingen Op het vlak van milieu - Verwerkte duurzame vedingswaren aanbieden aan verbruikers: het aanbd vergrten m de milieu-impact van het

Nadere informatie

Voorwoord Voor u ligt het werkplan Het werkplan richt zich op de hoofdzaken van de activiteiten.

Voorwoord Voor u ligt het werkplan Het werkplan richt zich op de hoofdzaken van de activiteiten. Werkplan 2017 0 1 Vrwrd Vr u ligt het werkplan 2017. Het werkplan richt zich p de hfdzaken van de activiteiten. 2017 staat, net zals in 2016, in het teken van de landelijke ntwikkelingen zwel binnen de

Nadere informatie

Maatschappelijke Stage

Maatschappelijke Stage Maatschappelijke Stage 2 Inhud 1. Wat is MAS? 1.1 MAS algemeen. 1.2 MAS p het Gren van Prinstererlyceum 1.3 Deadlines 2. Stage zeken 2.1 De stage cördinatr p schl. 2.2 Masactief 3. De frmulieren 3.1 Aanvraagfrmulier

Nadere informatie

Infovergadering algemene offerteaanvraag 2012/10252

Infovergadering algemene offerteaanvraag 2012/10252 Infvergadering algemene fferteaanvraag 2012/10252 Onderwerp: een samenwerking realiseren p het vlak van strategie en creatie vr de cmmunicatie van de VDAB, m tt eenvrmigheid te kmen in de interne en externe

Nadere informatie

Resultaten De te bereiken resultaten m.b.t. de periode januari december 2013 kunnen als volgt worden omschreven:

Resultaten De te bereiken resultaten m.b.t. de periode januari december 2013 kunnen als volgt worden omschreven: BIJLAGE Bijlage nr. 1 Fiche Titel initiatief: Initiatiefnemer: vzw Huis van het Nederlands Brussel Prjectmschrijving De vzw Huis van het Nederlands Brussel levert een bijdrage aan de realisatie van de

Nadere informatie

Saxionstudent.nl CE 1

Saxionstudent.nl CE 1 Thema: Marktanalyse (semester 1) Prject: Desk en Fieldresearch 56357 Vrwrd Vr u ligt het plan van aanpak vr het prject Desk en Fieldresearch, vr het thema marktanalyse van semester 1. Het is de bedeling

Nadere informatie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke

Nadere informatie

Start duurzame inzetbaarheid

Start duurzame inzetbaarheid Start duurzame inzetbaarheid Een praktijkcasus Dr: Rlf Weijers, Pauline Miedema Hewel duurzame inzetbaarheid een veelbesprken thema is, blijft het lastig m het cncreet te maken en er handen aan veten aan

Nadere informatie

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen.

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen. Categrie D Per aspect van het framewrk zijn nrmen pgesteld. Vetgedrukt zijn de verplichte nrmen. Vr grtere rganisaties heeft het de vrkeur m een grter aantal diepgaande nrmen te hanteren. Deze rganisaties

Nadere informatie

352),(/(1352*5(66,( ,QOHLGLQJ

352),(/(1352*5(66,( ,QOHLGLQJ 352),(/(1352*5(66,(,QOHLGLQJ Een pdracht van schlen is te kmen tt een bij de rganisatie passende systematiek van planning en cntrl. De bedrijfvering wrdt daarbij gezien als een afgeleide van de inhudelijke

Nadere informatie