Praktijk in de apotheek in wetenschap vervat

Transcriptie

1 Praktijk in de apotheek in wetenschap vervat Greep uit lopend, door de KNMP gefinancierd onderzoek PW door Martina Teichert, Peter de Smet Farmaceutisch praktijkonderzoek beschrijft het handelen van de apotheker op wetenschappelijk gefundeerde wijze. Met een publicatie in wetenschappelijke, peer reviewed tijdschriften ontstaat evidence voor vervolgonderzoek en beleid. Met een financiële bijdrage van de KNMP worden uiteenlopende vragen onderzocht. Onderstaande voorbeelden tonen ook de brede samenwerking tussen onderzoekers. In 2014 en 2015 vroeg de KNMP om onderzoeksvoorstellen die waren gericht op haar speerpunten. Deze voorstellen zijn vervolgens beoordeeld en geprioriteerd door de Wetenschappelijke Advies Raad (WAR). Na een financiële toets kende het managementteam van de KNMP het beschikbare budget toe, gelet op het advies van de WAR. Voor het onderzoeksbudget in 2017 kunnen tot 1 september 2016 onderzoeksvoorstellen worden ingediend. Meer informatie over de actuele speerpunten en de eisen waaraan het voorstel dient te voldoen, is online beschikbaar via Hier zijn ook overzichten te vinden van alle onderzoeken met een financiële bijdrage van de KNMP en van alle lopende promotieonderzoeken door apothekers. Aandacht voor klachten waarvan patiënt last heeft Naam: Tim Schoenmakers Onderzoek: Patient Reported Outcomes Measures Into Side Effects (PROMISE) Tim Schoenmakers voert zijn promotieonderzoek uit aan het Radboudumc in Nijmegen. Prof. dr. Peter de Smet, prof. dr. Michel Wensing en dr. Martina Teichert fungeren als begeleiders. De vragenlijst van Schoenmakers meet Patient Reported Outcomes Measures Into Side Effects. Het invullen hiervan helpt de patiënt bij de voorbereiding op het gesprek voor de farmaceutische anamnese met de apotheker. De apotheker krijgt daarmee inzicht in de klachten waarvan de patiënt subjectief de meeste last heeft. Het verminderen hiervan kan een belangrijke uitkomst van medicatiebeoordelingen (MBO) zijn. PROMISE kan daarom ook gebruikt worden voor een resultaatmeting bij het evaluatie gesprek van de MBO s. Het onderzoek zal het nut van dit instrument voor patiënten en apothekers duidelijk maken. Belang van medicatiebeoordelingen vergroten Naam: Sanne Verdoorn Onderzoek: Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales during Medication Review (DREAMeR) Sanne Verdoorn promoveert onder begeleiding van prof. dr. Marcel Bouvy, prof. dr. Jacobijn Gussekloo, dr. Henk Frans Kwint en Petra Hoogland aan de Universiteit rubrieken/knmp/2016/praktijk in de apotheek in wetenschap vervat 1/5

2 Gussekloo, dr. Henk Frans Kwint en Petra Hoogland aan de Universiteit Utrecht. Het acroniem van haar studie staat voor Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales during Medication Review. Eerder onderzoek toonde aan dat medicatiebeoordeling (MBO) veel medicatiegerelateerde problemen oplost. Dit blijkt echter moeilijk te vertalen naar de klinische meerwaarde voor de patiënt. Daarom kijkt Sanne Verdoorn naar het effect van MBO s op de kwaliteit van leven, de kosteneffectiviteit en veel voorkomende klachten. Apothekers krijgen meer inzicht in hetgeen de patiënt belangrijk vindt bij zijn geneesmiddelgebruik. Hiermee wil zij het belang van MBO s en hun brede implementatie vergroten. Barrières voor therapietrouw in kaart gebracht Naam: Daniëlle van der Laan Onderzoek: Cardiovascular medication non Adherence Tailored Intervention (CATI) Daniëlle van der Laan promoveert bij het EMGO+ onderzoeksinstituut van het VUMC in Amsterdam. Prof. dr. Giel Nijpels, dr. Jacqueline Hugtenburg en dr. ir. Liset van Dijk zijn haar begeleiders. De CATI studie (Cardiovascular medication non Adherence Tailored Intervention) richt zich op een op de patiënt afgestemd interventieprogramma ter verbetering van de therapietrouw met bloeddrukverlagende medicatie. Aanleiding hiervoor waren de suboptimale therapietrouw van patiënten en het potentieel voor verbetering van de therapietrouwbegeleiding in de apotheek. In dit onderzoek wordt met gebruikers van bloeddrukverlagers een gesprek gevoerd om hun barrières voor therapietrouw in kaart te brengen. Gerichte adviezen van de apotheker voor het overwinnen van deze barrières zal de therapietrouw en uiteindelijk de gezondheid verbeteren. Eigen handelen spiegelen aan morele dilemma s Naam: Martine Kruijtbosch Onderzoek: Morele dilemma s in dagelijkse praktijk apothekers Het promotieonderzoek van Martine Kruijtbosch aan de Universiteit Utrecht wordt begeleid door prof. dr. Marcel Bouvy, dr. Annemieke Floor Schreudering, prof. dr. Evert van Leeuwen en Wilma Göttgens. In hun dagelijkse complexe zorgpraktijk ervaren apothekers morele dilemma s. Op dit moment is te weinig bekend welke morele dilemma s dit zijn. Ook onderzoekt zij in hoeverre deze een relatie hebben met de professionele kernwaarden van de apotheker. Door voorbeelden van morele dilemma s in kaart te brengen, wil Martine Kruijtbosch apothekers bewustmaken van hun kernwaarden en zorgverlenersrol. De knelpunten bij de farmaceutische zorgverlening worden zichtbaar. Collega s kunnen hun eigen handelen spiegelen aan deze voorbeelden. Uiteindelijk zal dit bewustzijn de patiënt ten goede komen. Patiënt beter ondersteunen bij medicijngebruik Naam: Bram Mertens Onderzoek: Medicatie op rol rubrieken/knmp/2016/praktijk in de apotheek in wetenschap vervat 2/5

3 Promovendus Bram Mertens laat zich bij zijn promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht begeleiden door prof. dr. Marcel Bouvy, dr. Rob van Marum en dr. Henk Frans Kwint. Momenteel zijn er geen duidelijke richtlijnen om patiënten te identificeren die baat kunnen hebben bij medicatie op rol. Daarom brengt hij in eerste instantie in kaart welke ordeningsproblemen patiënten ervaren. Vervolgens onderzoekt hij voor welke problemen medicatie op rol een oplossing kan zijn. En tenslotte kwantificeert hij het effect van het starten van medicatie op rol ten opzichte van ordeningsproblemen. Zijn onderzoek zal collega s helpen om patiënten die moeite hebben met de inname van hun medicatie, eenvoudiger te herkennen en te begeleiden. Zo wordt de zelfstandig wonende polyfarmaciepatiënt beter ondersteund bij zijn medicijngebruik. Via app de mate van controle over astma meten Naam: Esther Kuipers Onderzoek: Self MAnagement Research for Asthma with Good Drug use (SMARAGD) Esther Kuipers wordt bij haar promotie aan het Radboudumc in Nijmegen begeleid door prof. dr. Peter de Smet, prof. dr. Michel Wensing en dr. Martina Teichert. Haar onderzoek met het acronym SMARAGD staat voor Self MAnagement Research for Asthma with Good Drug use. De behoeften van patiënten naar zorg door de apotheker verschillen wellicht ook per patiënt, in de tijd. Patiënten kunnen regelmatig met een app de mate van controle over hun astma meten. Deze uitkomsten delen zij met hun apotheker. Op deze manier kan de apotheker gericht contact zoeken met patiënten die klachten hebben. Haar randomized controlled trial zal tonen in hoeverre advies op maat van de apotheker kan helpen om de klachten bij astma te verminderen. Farmacogenetische tests voor start met antidepressiva Naam: Rene Sluiter Onderzoek: Bevordering implementatie van farmacogenetische test in de apotheek Rene Sluiter promoveert aan het Radboudumc in Nijmegen onder begeleiding van prof. dr. Gert Jan van der Wilt, dr. Wietske Kievit en dr. Martina Teichert. Hij voert een kosteneffectiviteitsstudie uit naar de kosten en baten van een farmacogenetische test voor de start met antidepressiva. Met een economisch model berekent hij wat een screening op polymorfismen in het CYP2D6 gen voor de start met antidepressiva mag kosten. Hierbij wordt de beoogde winst van vooraf genotyperen vergeleken met de huidige praktijk, waar zonder genotypering pas na weken een gebrek aan werkzaamheid van antidepressiva zichtbaar wordt. Deze inzichten moeten helpen om de keuze van geneesmiddelen en de dosering met farmacogenetische informatie in de apotheek te bevorderen. Medicatiebeoordeling niet de juiste interventie rubrieken/knmp/2016/praktijk in de apotheek in wetenschap vervat 3/5

4 Medicatiebeoordeling niet de juiste interventie Naam: Heleen van der Meer Onderzoek: Verlagen medicatiebeoordelingen bij oudere polyfarmaciepatiënten de belasting met anticholinerge en sederende middelen? De bijna afgestudeerde farmaciestudent Heleen van der Meer doet onderzoek bij prof. dr. Katja Taxis in samenwerking met dr. Hans Wouters en dr. Niesko Pras. Zij ging na of medicatiebeoordelingen bij oudere polyfarmaciepatiënten de belasting met anticholinerge en sederende middelen verlagen. Ouderen krijgen deze middelen nog vaak voorgeschreven, ondanks de verhoogde risico s op vallen en achteruitgang van cognitie. Zij gebruikte de Drug Burden Index (DBI) als instrument om gebruikers van anticholinerge en sederende middelen op te sporen. Medicatiebeoordelingen verlaagden deze belasting echter niet. Kennelijk zijn andere interventies nodig om chronisch gebruik van deze medicatie bij ouderen te voorkomen. Opsporen van verborgen medicatieproblemen Naam: Marjorie Nelissen Onderzoek: Verborgen medicatieproblemen opsporen bij ouderen Dr. Marjorie Nelissen van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik voert haar onderzoek uit samen met Veronique Hilhorst van het Academisch Ziekenhuis Maastricht, Caspar van Thoor van Apotheek van Thoor en Katja Tijssens Smeets van Mediq Apotheken Amby en Nazareth in Maastricht. Zij achterhalen welke verborgen (medicatie)problemen bij thuiswonende ouderen in de apotheek zijn op te sporen. Zij kwam hiervoor op het idee door ervaringen uit de eigen omgeving. Ernstige medicatieproblemen bij ouderen met beginnende dementie worden niet makkelijk herkend. De vaak aanwezige signalen dienen beter geïnterpreteerd te worden. Nu richt zich de aandacht vooral op specifieke medicatieproblemen. Vaak is er echter meer aan de hand. Hiervoor ontwikkelen zij onder meer een training voor het apotheekteam. Instrument voor herkennen van hoogrisicopatiënten Naam: Ellen Koster Onderzoek: Recognition and Addressing of Limited PHarmaceutical literacy in the community pharmacy (RALPH) Dr. Ellen Koster van de Universiteit Utrecht werkt voor deze studie samen met prof. dr. Marcel Bouvy, prof. dr. Peter de Smet, prof. dr. Jany Rademakers, dr. Marcia Vervloet en dr. ir. Liset van Dijk. RALPH staat voor Recognition and Addressing of Limited PHarmaceutical literacy in the community pharmacy. Zij ontwikkelen een methode om in de apotheek gezondheidsvaardigheden te meten. De aanleiding is dat veel apotheekbezoekers moeite hebben met het begrijpen van geneesmiddelinformatie of het opvolgen van instructies. Deze mensen hebben vaak een slechtere gezondheid. Voor het apotheekteam is dat lastig te herkennen. Het onderzoek levert een instrument op voor het herkennen van hoogrisicopatiënten. Deze kunnen vervolgens op maat begeleid worden. Bedenktijd geeft patiënt meer regie over behandeling rubrieken/knmp/2016/praktijk in de apotheek in wetenschap vervat 4/5

5 Bedenktijd geeft patiënt meer regie over behandeling Naam: Valerie Meijvis Onderzoek: Voorafgaand aan start nieuw geneesmiddel bedenktijd inbouwen Valerie Meijvis van het Stevenshof Institute for Research (SIR) voert een pilot onderzoek uit samen met prof. dr. Marcel Bouvy, dr. ir. Liset van Dijk, dr. Rob Heerdink, dr. Marcel Kooij en dr. Henk Frans Kwint. De vraag is of het mogelijk is om voorafgaand aan de start van een nieuw geneesmiddel een periode van bedenktijd in te bouwen. Aanleiding was dat veel patiënten niet met een nieuw middel starten of kort na de start stoppen. Met bedenktijd kan mogelijk een gedeelde beslissing tussen zorgverleners en patiënt gemaakt worden. De patiënt krijgt zo meer regie bij het besluit voor een behandeling. Dit kan de therapietrouw bevorderen en gaat geneesmiddelverspilling tegen. Het onderzoek richt zich op geneesmiddelen die patiënten vaak jarenlang zouden moeten gebruiken. Nieuwe clinical rule moet meer duidelijkheid verschaffen Naam: Patricia van den Bemt Onderzoek: QT verlengende interacties Dr. Patricia van den Bemt werkt voor dit onderzoek samen met prof. dr. Teun van Gelder, Florine Berger, dr. Heleen van der Sijs, dr. Natasja de Groot, prof. dr. Marcel Bouvy en Mette Heringa. Op dit moment is niet veel bekend over QT verlenging door combinaties van geneesmiddelen. Apothekers worstelen met de afhandeling van dit soort interacties. In de praktijk wordt vaak gewisseld van medicatie als deze interactie zich voordoet, maar dat is niet altijd nodig. Ook kan overbodige ECG monitoring voorkomen worden. Met de ontwikkeling en implementatie van de nieuwe clinical rule moet meer duidelijkheid komen voor zowel openbaar apothekers als ziekenhuisapothekers in de afhandeling van QT verlengende interacties. rubrieken/knmp/2016/praktijk in de apotheek in wetenschap vervat 5/5