Workshop 3: Informatievaardigheden voor informatici. Maarten van Veen Faculteit Informatica

Transcriptie

1 Workshop 3: Informatievaardigheden voor informatici Maarten van Veen Faculteit Informatica TouW Symposium 11 juni 2005 SC Amsterdam Inleiding - Programma - Intake - Wetenschappelijke informatievoorziening - Peer review - Publish or perish - Kwaliteit van wetenschappelijke informatie - Zoeken - Bronnen - Hulpmiddelen - Vragen informatici 1

2 Wetenschappelijke informatievoorziening Groei van kennis De vooruitgang van kennis kenmerkt zich door een steeds verdere uitbreiding van en nuancering in de body of knowledge. traditionele informatieketen Vastleggen (idee) Uitgeven Citeren Drukken De wetenschappelijke informatieketen verschilt van de reguliere informatieketen door-dat publicaties door referenties en citaten worden hergebruikt. Verspreiden Lezen Bewaren Wetenschappelijke informatievoorziening Media Communicatie tussen wetenschappers is grotendeels geformaliseerd in publicaties. De publicaties vinden hun weg in wetenschappelijke tijdschriften en conferenties. En zo langzaam aan in handboeken en common knowledge Kwaliteit De kwaliteit van de wetenschapper wordt afgemeten aan de hand van zijn prestaties: ontdekkingen die in wetenschappelijke bladen worden geaccepteerd. Peer review De acceptatie van een ontdekking is afhankelijk van collega s in het vakgebied. Een artikel of boek dat door collega s veel wordt gebruikt zegt iets over de kwaliteit. Onderzoekers zijn in grote mate afhankelijk van externe financiers (fondsen, instellingen, etc.) die hun beoordeling baseren op peers. Onafhankelijkheid en objectiviteit zijn voor het wetenschappelijk bedrijf drijvende waarden, maar door de politieke en economische bindingen uitermate problematisch. informatici 2

3 Peer review Wetenschappelijke informatievoorziening Publish or Perish Door de universiteit worden wetenschappers veelal afgerekend op het aantal publicaties. Veel publiceren helpt om naam te maken in een vakgebied. Mede door de toegenomen specialisatie is een enorme hoeveelheid podia voor wetenschappers beschikbaar. Podia De twee belangrijkste twee podia zijn: wetenschappelijke tijdschriften en conferenties. Deze zijn vaak verbonden / gelieerd aan organisaties, instellingen en soms bedrijven. Prijs Wetenschappelijke informatie is meestal erg kostbaar voor de individuele student (doordat de uitgevers de informatie exploiteren) maar op internet is desondanks veel goed materiaal te vinden. informatici 3

4 Kwaliteit van wetenschappelijke informatie Citeren Wetenschappers die (veel) worden geciteerd zijn goede wetenschappers. Hoe bepaal je dat? Impact factoren Door te bepalen hoe vaak de artikelen van een tijdschrift zijn geciteerd en dat te delen door het aantal artikelen kan de impact factor worden berekenend. Op soortgelijke wijze kan ook de impact factor van wetenschappers en universiteiten worden bepaald. Bronnen: Estimated impact of publication venues in Computer Science Impact Factor Ratings for Computer Science Journals Kwaliteit van wetenschappelijke informatie Legitimatie Het formuleren van een wetenschappelijke vraag moet in de onderzoekscontext plaatsvinden: Wat voegt het resultaat toe aan de body of knowledge? Wie zijn de peers waarop het onderzoek zich richt? Welke onderzoeksmethoden hebben de voorkeur? Welke journals en conferenties zijn voor het onderzoek relevant? Wie zijn de ster -auteurs in de discipline? informatici 4

5 Kwaliteit van wetenschappelijke informatie Papers - Journal - Auteurs - Instelling - Referenties - Onderzoeksmethode Journals - Rating - Editorial board - Peer review? - Auteurs - Uitgever - Frequentie - Acceptatie papers Conferences - Proceedings - Programm committee - Deelnemers - Organisatie - Frequentie - Acceptatie papers Reflectievraag: Wat is het verschil tussen wetenschappelijke informatie (journals) en vakinformatie (kranten, vakbladen)? Bronnen voor wetenschappelijke informatie - Het proces van informatiezoeken - Zoeken via verwijzingen (sneeuwballen) - Lezen van URL - Technische beheersing zoekengines (Google) - Bronnen! Probleem is niet meer het zoeken, maar het selecteren van de informatie. Desondanks wordt maar een klein deel van de beschikbare informatie gevonden door webcrawlers; schattingen lopen uiteen van 1 tot 30 procent. informatici 5

6 Stadia Kuhlthau Stadia Big6 1. Beginnen 2. Selecteren 1. Bepalen taak 3. Kiezen 2. Zoekstrategieen 4. Zoeken 5. Verzamelen 3. Lokaliseren en vinden 4. Informatie gebruiken 6. Presenteren 7. Beoordelen (p/r) 5. Synthetiseren 6. Evalueren (p/r) Bronnen voor wetenschappelijke informatie Sneeuwballen De krachtigste manier om relevanteinformatietevindenis via de literatuurverwijzingen relevante publicaties, sterauteurs, journals en conferenties te bepalen. Het belangrijkste nadeel is dat je terug in de tijd gaat, dus dat een nieuwe zoekactie op gevonden item (auteur, journal, etc.) vereist is. URL Op internet is het erg belangrijk om URL te kunnen lezen om te kunnen bepalen waar de informatie vandaan komt. Amerikaans en Engelse universiteiten hebben bijvoorbeeld edu in de naam. Bovendien kan het inkorten via de URL nuttige informatie opleveren. Zie bijvoorbeeld informatici 6

7 Voorbeeld Systems development Systems OR development systems development Systems development Systems development +Joosten ~systems development Define:systems Systems * methods Link: Treffers zijn de webpagina met het woord systems en het woord development de woorden systems of het woord development de exacte frase systems development het woord systems, maar niet het woord development de frase systems development en het woord Joosten de synomienen (Eng) van het woord systems en het woord development de definities met het woord systems de woorden systems en methods met precies één woord ertussen alle webpagina s die naar Stanford verwijzen, Algemene bronnen Google Google Scholar Google Print Google Directories Google Guide: Making searching even easier Functie + URL Het bekende zoekscherm, of toch niet? Gespecialiseerd voor wetenschappelijke publicaties Ontsluit gedrukte boeken Overzicht in catagorien Computer_Science/ Handleiding informatici 7

8 Gespecialiseerde bronnen Specifieke bronnen Citeseer (Open) ACM (Login) IEEE (Login) DBLP (bibliografisch) Pica (ALG + Login) Functie + URL Uitstekende bron met primaire informatie binnen Computer Science De portal van ACM biedt toegang tot belangrijke en veel gelezen bladen en proceedings binnen informatica IEEE is ook een belangrijke speler binnen de informaticagemeenschap. Ook hier is een library toegankelijk en Computer science bibliography Univeriteit Trier Eenvoudigste plek om boeken en tijdschriftartikelen van Nederlandse bibliotheken aan te vragen ejournals Er zijn uitstekende elektronische publikaties op internet vrij toegankelijk, maar let op: Veel elektronische bladen zijn niet goed ingebed in de citatieindexen; Verschijnen onregelmatig of niet meer? Hebben een onduidelijke review procedure; Onafhankelijkheid en kwaliteitscontrole van redactie is niet evident; Controleer daarom de gevonden extra zorgvuldig. Data Science Journal, Complexity International, Computer Software, First Monday, Game Studies, InterJournal, Journal of Computer-Mediated Communication, Journal of Machine Learning Research, Journal of Object Technology, Journal of the American Association for History and Computing, Studies in Informatics and Control, The Electronic Journal on Information Systems in Developing Countries, U R I S A Journal, The Journal of Instruction-Level Parallelism, informatici 8

9 ejournals Journal Cybermetrics IBM Journal of Research and Development Journal of Artificial Intelligence Research Neural Computing Surveys Information Research Specialisatie + URL Richt zich op de kwantitatieve analyse van wetenschappelijke communicatie op internet html Actueel onderzoek van de IBM gemeenschap over hardware en software. Het hele domein van artificial intelligence (AI). Opgenomen in indexen van INSPEC, Science Citation Index, and MathSciNet. Actueel. ml Richt zich op het publiceren van survey papers. Verschijnt zeer onregelmatig. Een zeer goed journal binnen de informatiewetenschap Wetenschappelijk onderzoekers Nederlandse Onderzoek Databank Keur der Wetenschap oi/ age.view/keur.page Tip: Kijk altijd even bij de auteur en bij de instelling op de website. Soms staat daar een interessant overzicht van publikaties. (Mailen kan ook altijd, maar wel met gerichte vragen op niveau!) informatici 9

10 Hulpmiddelen - Google Desktop, - Copernic Desktop, - Endnote, Cursus Internet Detective is te vinden op: informatici 10

11 informatici 11

12 Tenslotte - Internet zet de wetenschappelijke informatieketen op z n kop, we zien nu allerlei ontwikkelingen op het gebied van open access en repositories. Internet wordt vermoedelijk een steeds rijkere informatiebron. - Multimedialisering zet zich ook door in wetenschappelijke informatie (audiopods, videoblogs, onderzoeksdata, blogs). - RSS-feeds bieden mogelijkheden om actuele informatie toegestuurd te krijgen evenals attenderingsservices van zoekengines. - Internet goed medium om met experts in contact te komen, de kunst is hun te vinden en te interesseren. informatici 12