O O * Toekomst zwembaden in Súdwest-Fryslân. Een sprong in het diepe?

Transcriptie

1 O O * Toekomst zwembaden in Súdwest-Fryslân Een sprong in het diepe?

2 2

3 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Samenvatting... 4 Hoofdstuk 2: Inleiding... 6 Hoofdstuk 3: Ontwikkelingen Demografische ontwikkelingen Eigen kracht en zelfredzaamheid Zwembaden en zwemwater Energy Service Company (ESCo)... 8 Hoofdstuk 4: Kaders en Visie SWF sportkader SWF kaders mobiliteit versus spreiding SWF financieel en beleidsmatig kader SWF kaders schoolzwemmen SWF visie gemeentelijke zwemvoorzieningen Hoofdstuk 5: Denklijnen Hoofdstuk 6: Conclusies en aanbevelingen Vooraf It Rak Sneek Vitaloo Bolsward De Rolpeal Workum Mounewetter Witmarsum Resumé Hoofdstuk 7:Voorstellen en actiepunten Beslispunten Uit te werken actiepunten Bijlage 1: Huidige situatie publieke zwembaden Zwembad It Rak Sneek Zwembad Vitaloo Bolsward Zwembad De Rolpeal Workum Zwembad Mounewetter Witmarsum B E Uitgangspunten Onderzoekscomponenten Omgeving Ontwikkelingen en trends Stand van zaken openbare zwembaden Overcapaciteit Conclusie Bijlage 3: ESCo (Energy Service Company)

4 HOOFDSTUK 1: SAMENVATTING Na de fusie tot de gemeente Súdwest-Fryslân is het harmoniseren van het beleid voor de gemeentelijke zwembaden uitgewerkt. Daarnaast kwam er in 2012 een bezuinigingstaakstelling op het beleidsterrein Sport van die in 2016 gerealiseerd moet worden. Daarvan wordt ,- toegerekend aan het onderdeel zwembaden in Súdwest- Fryslân. Door de aanwezigheid van 3 overdekte zwembaden en een buitenbad is het in het licht van de harmonisatie van het beleid nodig gebleken om een visie te ontwikkelen op de gemeentelijke zwembaden. Op grond van deze visie is het dan mogelijk om gerichte beleidskeuzes te maken, die er toe moeten leiden, dat de bezuinigingsopdracht uitgevoerd kan worden. De gemeente Súdwest-Fryslân heeft met Sneek en Bolsward een stedelijke zone langs de A7. Hier woont de helft van het aantal inwoners van de gemeente. In die stedelijke zone is ook een belangrijk deel van het voorzieningenniveau aanwezig. De bevolkingsopbouw laat zien dat het aantal ouderen in onze gemeente iets meer is dan gemiddeld. In alle kernen zal in de periode tot 2021 een daling van het aantal basisschoolleerlingen plaatsvinden. Dit is het sterkst voelbaar in de dorpen rondom Sneek en in Bolsward. Ontwikkelingen op het gebied van zwembaden laten zien dat het gebruik verschuift van recreatief zwemmen naar doelgroepenzwemmen. In onze gemeente wordt deels in de behoefte van recreatief zwemmen voorzien door het vele buitenwater en de private recreatieve voorzieningen langs de IJsselmeerkust. Op het gebied van sport, sociale cohesie en volksgezondheid wordt in de Ontwikkelvisie voor SWF (2012) gesteld dat het belangrijk is veel te bewegen en dat sportvoorzieningen goed toegankelijk moeten zijn. Voor de toeristen en recreanten heeft een zwembad ook de belangrijke functie van slechtweervoorziening. Samenwerken, bedrijfsmatiger werken en efficiënter beheer van accommodaties is noodzakelijk omdat er minder middelen (geld) beschikbaar komen. Het bovenstaande leidt tot de visie dat publieke zwembaden met financiële ondersteuning van de gemeente: - op redelijke afstand liggen, ca. 20 kilometer vanaf woon- of verblijfplek; - eenvoudig en toekomstbestendig (duurzaam) zijn; - het bevorderen van gezondheid, leren zwemmen en sportbeoefening centraal hebben staan. Uit onderzoek van Drijver en Partners 1 naar het beheer en exploitatie van de vier publieke zwembaden (die door de gemeente financieel ondersteund worden), blijkt dat er in de gemeente meer zwemwater dan noodzakelijk is om aan de maatschappelijke behoefte te kunnen voldoen. Dit heeft een negatief effect op de exploitatie van die zwembaden. Op grond van vooral het afstandscriterium en de huidige exploitatiegegevens van de zwembaden, wordt er voor gekozen om als gemeente zwembad Vitaloo in Bolsward niet langer financieel te ondersteunen voor de exploitatie. Als het huidige contract met Optisport voor de exploitatie van dit zwembad afloopt, zal een andere organisatie het zwembad van de gemeente over moeten nemen, of het wordt gesloten. Dan is er voor alle inwoners nog steeds een gemeentelijk binnenbad binnen redelijke afstand. Dit geldt niet bij sluiting van het zwembad in Workum of in Sneek. In opdracht van de gemeenteraad is nader onderzocht of er ook alternatieven mogelijk zijn voor zwembad Vitaloo, zodat sluiting van dat zwembad voorkomen kan worden. Gesprekken daarover met belanghebbende partijen, hebben geleid tot serieuze contacten met een drietal partijen (waaronder de huidige exploitant). Geen van deze partijen heeft een voldoende uitgewerkt plan voor kunnen leggen, waarin het zwembad geopend kan blijven zonder gemeentelijke financiële steun. Een lagere gemeentelijke bijdrage zou wel mogelijk zijn, maar omdat dan de besparingsopdracht niet kan worden gehaald, worden deze voorstellen niet verder meegenomen in de voorliggende besluitvorming. 1 Een nieuwe kijk op de zwembaden, gemeente Súdwest-Fryslân, Drijver en Partners, 3 juli

5 Op basis van het externe onderzoek ( Een nieuwe kijk op de zwembaden ) en de visie op gemeentelijk zwembadbeleid, wordt voorgesteld: 1. Het overdekte binnenbad van zwembad It Rak in Sneek in stand te houden. 2. Het buitenbad van It Rak te Sneek definitief te sluiten, vanwege de slechte exploitatie vooruitzichten (o.a. door hoge onderhoudskosten) en dit een positief effect heeft op de gemeentelijke exploitatiebijdrage. 3. Het stopzetten van de tijdelijke aanvullende subsidie van de gemeente ad ,- aan Optisport Sneek BV, omdat Optisport Sneek BV over de afgelopen jaren positieve resultaten heeft behaald plus het buitenbad is gesloten. 4. De gemeentelijke bijdrage aan Vitaloo Bolsward per 1 januari 2018 stop te zetten. 5. Te onderzoeken op welke wijze Vitaloo Bolsward na 1 januari 2018 in stand kan blijven zonder gemeentelijke bijdrage. 6. Het huidige sportcomplex De Rolpeal tot 2018 in stand te houden. 7. Te onderzoeken waar en op welke wijze een duurzame zwemvoorziening in Workum in stand gehouden kan worden. 8. De subsidie aan openluchtzwembad Mounewetter te Witmarsum terug te brengen met ,- (10%) naar maximaal ,- per jaar. 9. De begroting van de gemeente te wijzigen door het budget voor schoolzwemmen over te hevelen van programma 2 naar programma 3. Daardoor kan een tekort in de besparingsdoelstelling voor sport (deels) worden weggewerkt door een besparing op de subsidie voor schoolzwemmen. 10. Zwembad It Rak betrekken bij de pilot ESCo. De volgende actiepunten worden de komende 2 jaren uitgewerkt: 1. Het huidige zwembad De Rolpeal tot 2018 in stand houden. Ondertussen wordt onderzocht waar en op welke wijze er een duurzame zwemvoorziening in Workum gerealiseerd kan worden. 2. De meest doelmatige exploitatievorm bepalen voor de zwembaden die in stand gehouden worden, waarbij een nieuwe afweging moet worden gemaakt cf. het afwegingskader "Klear foar de mienskip" (zelf doen of uitbesteden). 3. Zwembad It Rak betrekken bij de pilot ESCo. 5

6 HOOFDSTUK 2: INLEIDING Met de fusie van vijf gemeenten naar één gemeente per 1 januari 2011 zijn er vier zwembaden die met een financiële bijdrage van de gemeente in stand gehouden worden. De wijze waarop dat gebeurt is verschillend. Ook de hoogte van de bijdrage is verschillend. Op 28 juni 2012 heeft de gemeenteraad in het kader van de bezuinigingsoperatie - besloten tot een bezuiniging van ,- op het beleidsveld Sport, te behalen in Daarvan wordt ,- toegerekend aan het onderdeel zwembaden in Súdwest- Fryslân. Deze twee gebeurtenissen zijn aanleiding om de rol van de gemeente in het in stand houden van publieke zwembaden te evalueren. De opgelegde bezuinigingstaakstelling is fors als je kijkt naar het beschikbare budget voor zwembaden. Dit betekent dat er duidelijke keuzes gemaakt moeten worden. Dit heeft gevolgen voor het voorzieningenniveau in de gemeente. Dit kan pijnlijk zijn voor inwoners. Maar gezien de bezuinigingstaakstelling onontkoombaar. In deze visie worden de keuzes voorgesteld. Het college heeft op 29 november 2011 besloten een onderzoek te laten doen naar de wijze waarop de zwembaden in de gemeente geëxploiteerd en beheerd worden. Het onderzoek is op 1 juli 2012 opgeleverd. Vervolgens is het besproken door de raadscommissie Boarger en Mienskip op 17 en 31 oktober De gemeenteraad heeft in zijn vergadering van 15 november 2012 besloten het onderzoeksrapport voor kennisgeving aan te nemen en scenario 2 uit te werken. Uitgangspunt van dat scenario is dat iedere inwoner van de gemeente binnen 20 kilometer minimaal één publiek binnenbad in de eigen gemeente moet kunnen bereiken. Dat betekent in het geval van onze gemeente afstoting van één publiek binnenbad. De huidige situatie rondom de exploitatie van zwembaden heeft geleid tot gesprekken met Optisport BV. De gesprekken zijn nog gaande. Deze visie heeft tot doel te bepalen welke zwembaden de gemeente financieel blijft ondersteunen. Over de wijze waarop de gemeente zwembaden in de toekomst financieel zal gaan ondersteunen, met wie, hoe binnen de bestaande contracten andere afspraken gemaakt kunnen worden, dan wel er nieuwe vormen worden ontwikkeld volgen verdere voorstellen. In deze notitie wordt ingegaan op de ontwikkelingen en de huidige situatie, en hij leidt tot een visie op het te voeren beleid. Er wordt gekeken naar de haalbaarheid van de opgelegde bezuinigingen, gevolgd door conclusies en aanbevelingen. Voor de uitwerking van de visie worden een paar actiepunten benoemd. Bijlage 1 geeft een beschrijving van de huidige situatie van de zwembaden op het gebied van beheer, exploitatie, bouwkundig en financieel. In bijlage 2 is als achtergrondinformatie een korte samenvatting gegeven van het onderzoek Een nieuwe kijk op zwembaden in Súdwest-Fryslân. In Bijlage 3 komt de provinciale pilot Energy Service Company (ESCo) aan de orde. Deze notitie heeft betrekking op de overdekte publieke zwembaden in de gemeente Súdwest-Fryslân. Daarom komt het openluchtbad Mounewetter in Witmarsum maar zijdelings aan de orde. Dat heeft te maken met het bijzondere karakter van het bad. Het is een openluchtbad dat maar een deel van het jaar open is. Het heeft niet dezelfde functie als een overdekt bad. De exploitatielasten zijn anders en lager, ook door de inzet van een groot aantal vrijwilligers. Mounewetter wordt door een zelfstandig opererende stichting geëxploiteerd. De gemeente heeft hiermee alleen een subsidierelatie. Vanaf 1 januari 2018 valt openluchtbad De Klomp in Wommels binnen onze gemeentegrenzen, vanwege een gemeentelijke herindeling. In deze visie wordt dit zwembad verder niet genoemd vanwege dezelfde redenen als hierboven aangegeven bij het openluchtbad Mounewetter. Openluchtbad De Klomp wordt door een zelfstandig opererende stichting geëxploiteerd. Omdat het hier een buitenbad betreft is de 20 kilometernorm, genoemd in de visie, niet van toepassing. Deze norm heeft alleen betrekking op publieke binnenbaden. 6

7 HOOFDSTUK 3: ONTWIKKELINGEN Om tot een goede visie te komen en besluiten te kunnen nemen over het invullen van de bezuinigingsopgave is het van belang de relevante ontwikkelingen en het beleid van de gemeente te beschrijven. 1 Demografische ontwikkelingen Onderstaande gegevens geven kort inzicht in de bevolkingsontwikkeling. Deze ontwikkelingen spelen een rol in de te maken keuzes met betrekking tot de toekomst van een voorziening als een overdekt zwembad en de functie van een dergelijk zwembad. De gemeente Súdwest-Fryslân heeft 74 kernen. Sneek is met inwoners de grootste kern dan volgen Bolsward met ca inwoners en Workum met ruim 4300 inwoners. Op 1 januari 2014 heeft er een grenscorrectie plaatsgevonden met de gemeente Boarnsterhim, waardoor 5 kernen met in totaal ca inwoners ten noordoosten van Sneek aan de gemeente werden toegevoegd. Het totaal aantal inwoners komt daarmee op ca De bevolkingsopbouw wijzigt. Er is sprake van een afname van het aantal kinderen en jongeren en een toename van het aantal ouderen. De verwachting is dat de stagnatie in bevolkingsgroei en de daarop volgende daling wat later zal plaatsvinden dan in andere delen van Fryslân. Het percentage ouderen in Súdwest-Fryslân (17 à 18%) ligt hoger dan het gemiddelde van 16% voor Nederland. Naar verwachting zal het aantal ouderen de komende 30 jaar met 50% stijgen ten opzichte van aantal inwoners 2011 % 2020 % 2030 % 2040 % 0-19 jarigen % % % % jarigen % % % % 65-plussers % % % % Totaal % % % % De leerlingenprognoses die afgelopen jaar voor onze gemeente zijn opgesteld laten zien dat het aantal leerlingen en studenten in onze gemeente zal afnemen. In de dorpen rond Sneek en de stad Bolsward is die daling het sterkst voelbaar. Korte termijn Lange termijn Korte termijn Lange termijn 4 jaren 15 jaren Daling in % Daling in % 1-okt-13 1-okt-17 1-okt-28 Sneek % -7% Kernen rondom Sneek* % -32% Bolsward % -16% Kernen rondom Bolsward % -31% Heeg-Woudsend % -16% Witmarsum/Arum % -4% Makkum % -16% Workum % -13% Koudum % -20% TOTAAL Tabel 1: Leerlingenprognoses basisonderwijs peildatum 1 oktober Exclusief Boarnsterhim (echte update komt na oktober 2015), Exclusief Littenseradiel. Exclusief speciaal onderwijs (= in Sneek verschil van 500 leerlingen t.o.v. peildatum 1 oktober 2011). 1-okt-11 Lange termijn Raerd Sibrandabuorren Tersoal TOTAAL Tabel 2: Gegevens Boarnsterhim(niet verwerkt wegens andere onderzoeksopzet). 7

8 2 Eigen kracht en zelfredzaamheid Binnen de samenleving is in toenemende mate sprake van zelfredzaamheid en eigen kracht. Door de economische crisis en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen bij met name de overheid en maatschappelijke instellingen wordt meer overgelaten aan eigen initiatief en vrijwilligers. Dat heeft tot gevolg dat er initiatieven ontstaan vanuit de samenleving waarbij met de nodige creativiteit en vindingrijkheid maatschappelijke voorzieningen in stand gehouden worden. Samenwerken en bundelen van krachten is daarbij van doorslaggevende betekenis. Er zijn voorbeelden dat inwoners en instellingen het heft in eigen handen nemen en zelf maatschappelijk vastgoed zoals dorpshuizen en multifunctionele centra - in hun dorp of wijk exploiteren. De exploitatie van buitenbad Mounewetter in Witmarsum is een goed voorbeeld van eigen kracht. Het bad wordt succesvol geëxploiteerd door een stichting die voor het merendeel bestaat uit vrijwilligers. Dit is een unieke situatie waarbij de exploitatie van een zwembad onderdeel is geworden van een dorpscultuur en breed door de samenleving gedragen wordt. Er zijn echter geen succesvolle initiatieven bekend van zwemverenigingen of burgerinitiatieven die in staat zijn zelfstandig een binnenbad te exploiteren. Er zijn wel initiatieven, ook elders in het land, maar die zijn uitzonderlijk en komen veelal in bijzondere situaties tot stand. Daarbij is het wel zo dat gemeenten moeten bijdragen aan instandhouding, hetzij incidenteel hetzij structureel. 3 Zwembaden en zwemwater Dertig jaar geleden waren gemeentelijke zwembaden hoofdzakelijk bedoeld voor sportgebruik en leren zwemmen. Zeker het leren zwemmen via het basisonderwijs het zogeheten schoolzwemmen was in onze waterrijke omgeving een belangrijke drijfveer om een zwembad te hebben. Naast het bieden van vertier waren veiligheid en zelfredzaamheid daarbij belangrijke argumenten. Zwembaden waren eenvoudig en doelmatig en investeringen waren te overzien. In de loop van de jaren heeft een breed scala aan recreatieve toevoegingen zijn intrede gedaan, zoals glijbanen, recreatiebaden, whirlpools, etc. Een kortstondige periode waren deze toevoegingen een absoluut schot in de roos, maar de exploitatie en beheer van zwembaden is daardoor vele malen ingewikkelder en duurder geworden. Elke gemeente exploiteerde wel één of meerdere zwembaden. In Fryslân kennen we inmiddels ca. 40 openbaar toegankelijke zwembaden op ca inwoners, met daarnaast nog een aantal zwemscholen. De laatste 10 jaar neemt het recreatieve gebruik af door alternatieve vormen van vertier en door een hogere kwaliteit van het buitenwater. In onze gemeente hebben wij veel buitenwater. Ook al is niet al het buitenwater geschikt als zwemwater, toch wordt op verschillende plekken wel in het buitenwater gezwommen. Buitenwater beantwoordt daarmee aan een deel van de maatschappelijke behoefte. Daarnaast zijn er bij steeds meer recreatieve voorzieningen, (campings, recreatieparken en jachthavens), zwemwatervoorzieningen aanwezig. Zeker langs de IJsselmeerkust zijn veel recreatieve voorzieningen. De combinatie met zwemwater zorgt voor een grote aantrekkingskracht. Hierdoor zijn in onze gemeente aanwezige buitenbaden bij gemeentelijke zwembaden gesloten. De demografische ontwikkelingen en het grote aanbod aan buitenwater verklaart dat er in onze gemeente minder behoefte is aan recreatief zwemwater, maar meer aan een basisvoorziening voor doelgroepenzwemmen en het in verenigingsverband beoefenen van wedstrijdzwemmen en waterpolo. Een zwembad in met name het zuidelijke deel van de gemeente kan voorzien in de behoefte als slechtweervoorziening. Er is geen wettelijke regeling waaruit is af te leiden dat de instandhouding van openbare zwembaden een aan de gemeente toebedeelde publiekrechtelijke taak is. 4 Energy Service Company (ESCo) De provincie Fryslân is gestart met een pilot ESCo (Energy Service Company, zie bijlage 3) bij sportaccommodaties, zwembaden en dorpshuizen. Behalve de energiebesparende maatregelen en het verduurzamen van gebouwen is een ander belangrijke pijler de provinciale werkgelegenheid in de installatie- en bouwsector. De gemeente Súdwest-Fryslân is één van de deelnemers van de pilot. Voor de zwembaden It Rak en Vitaloo is een energiescan gemaakt, vooruitlopend op nadere besluitvorming over deelname van deze baden aan de ESCo-pilot. 8

9 HOOFDSTUK 4: KADERS EN VISIE 1 SWF sportkader Bij het bepalen van een visie op het in standhouden van openbare zwembaden en de rol die de gemeentelijke overheid daarin moet spelen is met name de kadernota Sport 2 en de beleidsnota Sport en Bewegen 3 van belang. In de kadernota Sport worden 3 hoofdkaders benoemd, namelijk a. SWF doet mee, b. SWF presteert en c. SWF faciliteert. Van belang voor deze zwembadvisie is de hoofddoelstelling van SWF doet mee en SWF faciliteert. Dat laatste komt tot uitdrukking in het accommodatiebeleid. Alle inwoners van SWF moeten op hun eigen niveau kunnen sporten en/of bewegen. Voor deze zwembadvisie is relevant dat de gemeente het inzetten van vrijwilligers stimuleert en ondersteunt en dat de gemeente de samenwerking tussen sportaanbieders stimuleert. Sport- en beweegvoorzieningen in SWF zijn laagdrempelig, goed toegankelijk, evenwichtig verspreid en duurzaam. Zwembaden zijn in de nota Sport en Bewegen aangemerkt als gemeentelijke voorziening. De onder- of overcapaciteit, de gebruiksmogelijkheden en de bezetting van alle sport- en beweegaccommodaties worden in kaart gebracht. Op basis daarvan gaan we kijken op welke manier het maatschappelijk en financieel rendement van deze accommodaties kan worden verbeterd. Bij realisatie en instandhouding van (grootschalige) sport- en beweegaccommodaties zoeken we samenwerking met andere sectoren en het bedrijfsleven. Het in gebruik geven van binnensportaccommodaties wordt meer dan afstemmen op behoeften van gebruikers, wat tot nu toe het geval was. Deze zwembadvisie is een specifieke uitwerking van de in onze gemeente aanwezige zwembadaccommodaties. Op basis van deze visie kunnen beslissingen voor de toekomst genomen worden. Zwembaden in Súdwest-Fryslân hebben vanuit het oogpunt van gezondheid, sociaal welbevinden en sport bestaansrecht. Belangrijk daarbij is dat de zwembaden laagdrempelig, goed toegankelijk, evenwichtig verspreid en duurzaam zijn. Hierbij wordt volgens de Ontwikkelvisie 4 een relatie gelegd met de omvang van een kern of het aantal toeristen. Dit leidt tot de conclusie dat een zwembad een voorziening is die in een grotere kern thuishoort. Zwembaden hebben ook een toeristische, recreatieve functie. In de Visie Toerisme & Recreatie wordt aangegeven om te werken aan goede verbindingen tussen watersport, horeca, evenementensector, gemeente en sport. Watersport (sportieve recreatie op en in het water) is niet alleen het vele buitenwater maar ook de zwembaden in de gemeente Súdwest-Fryslân. 2 SWF kaders mobiliteit versus spreiding Op het platteland is er sprake van toenemende mobiliteit, d.w.z. het gebruik van de auto neemt toe. Dat heeft te maken met het afnemen van het voorzieningenniveau in kleinere kernen. Inwoners moeten voor hun basisvoorzieningen verder reizen. Het openbaar vervoer in plattelandsgebieden is beperkt. De bereikbaarheid van kleine kernen met het openbaar vervoer staat onder druk. Welke afstanden en welke reistijden aanvaardbaar zijn is afhankelijk van het type (basis)voorziening. Dat kan dus per voorziening verschillend zijn. De ervaring is dat gemeentegrenzen daarbij geen rol spelen. Oriëntatie op een kern met genoeg voorzieningen heeft te maken met nabijheid en niet met gemeentegrenzen. 2 Een leven lang sporten en bewegen voor iedereen, vastgesteld door de gemeenteraad in zijn vergadering van 23 februari Vastgesteld door de gemeenteraad in zijn vergadering van 13 december Vastgesteld door de gemeenteraad in zijn vergadering van 22 maart Visie Toerisme & Recreatie gemeente Súdwest-Fryslân Vastgesteld door de gemeenteraad in zijn vergadering van 16 mei

10 In Nederland wordt over het algemeen voor een voorziening als een overdekt zwembad een reisafstand van 20 kilometer aanvaardbaar gevonden. Andere factoren die daarbij een rol spelen zijn: aantrekkelijkheid van de accommodatie; beschikbare vervoersmiddelen; nabijheid van andere accommodaties; het belang dat wordt toegekend aan de (zwem)sport. Uit het extern onderzoek is gebleken dat aan deze voorwaarden wordt voldaan als er, naast It Rak in Sneek, ook een zwembad in (de omgeving van) Workum is. Initiatieven uit de (dorps)gemeenschap voor het behouden en oprichten van voorzieningen worden gesteund onder de voorwaarde dat de maatschappelijke en economische rentabiliteit voor de lange termijn is aangetoond. 3 SWF financieel en beleidsmatig kader Een belangrijk financieel kader is de jaarlijkse begroting en de vastgestelde bezuinigingen. De gemeente ziet zich geconfronteerd met minder inkomsten, vooral als gevolg van bezuinigingen door het Rijk. In de vergadering van 28 juni 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met een pakket van besparingsmaatregelen. Hieronder valt ook een structurele besparing op sport die vanaf ,- moet bedragen. Daarvan wordt ,- toegerekend aan het onderdeel zwembaden in de gemeente Súdwest-Fryslân. Uit de beleidsnota Sport en Bewegen is een aantal financiële kaders en richtingen af te leiden die uitgangspunt zijn bij te maken keuzes. Deze zijn: 1. Het streven naar multifunctionele accommodaties en meervoudig gebruik van accommodaties; 2. Het op verschillende manieren bevorderen van de publiek-private samenwerking wat betreft het sportaccommodatiebeleid, door onder andere bepaalde verantwoordelijkheden voor sportaccommodaties aan de gebruikers te geven; 3. Meer dan tot dusver samenwerking te zoeken met andere sectoren en het bedrijfsleven bij het realiseren en in stand houden van (grootschalige) sport- en beweegaccommodaties. Vooral in de recreatief-toeristische sector zijn daarvoor kansen; 4. Sportaccommodaties waar mogelijk onder de werking van het zogenaamde Sportbesluit brengen, als daar fiscale voordelen mee te behalen zijn; 5. Bij het instandhouden van accommodaties kritisch kijken naar de vraag vanuit de gebruiker. Uitwerking van deze kaders met daarbij de bezuinigingstaakstelling als harde randvoorwaarde geeft richting aan de te maken keuzes. 4 SWF kaders schoolzwemmen Het is in een waterrijke gemeente, zoals de onze, van groot belang dat kinderen op jonge leeftijd zelfredzaam zijn in water. Vanouds wordt hiervoor via de bassischool aan de groepen 4 en 5 het leszwemmen aangeboden, dat door de gemeente financieel wordt ondersteund. In het kader van de harmonisatie van het schoolzwemmen (als gevolg van de fusie) is besloten dat het schoolzwemmen financieel ondersteund blijft. Maar dat de tegemoetkoming in het vervoer van en naar het zwembad vanuit de school niet meer vergoed wordt door de gemeente. Dat heeft tot gevolg dat minder scholen gebruik maken van schoolzwemmen. Eerder was er al een verschuiving in het karakter van het schoolzwemmen ontstaan. Het uurtje schoolzwemmen is niet meer leren zwemmen, maar een natte gymles. De meeste kinderen leren namelijk al eerder zwemmen, omdat ouders zelf de verantwoordelijkheid nemen hun kinderen zwemles te laten volgen en dit zelf te betalen. Gezien deze ontwikkelingen oriënteren wij ons op de wijze waarop het leren zwemmen door jonge kinderen ondersteund kan blijven. Wij zullen met voorstellen komen met betrekking tot een nieuwe subsidieregeling. Wij denken daarbij o.a. aan een vangnetregeling die erin voorziet dat kinderen uit minder draagkrachtige gezinnen financieel ondersteund worden bij het leszwemmen. 10

11 5 SWF visie gemeentelijke zwemvoorzieningen Het gemeentebestuur wil blijven zorgen voor voldoende zwembadwater. De belangrijkste motivatie om daar ook financiële middelen voor beschikbaar te hebben, is het bevorderen van zelfredzaamheid en veiligheid. We hebben een waterrijke gemeente, dus het leren zwemmen en het onderhouden van die vaardigheid is het waard om financieel te blijven ondersteunen. Andere argumenten om een publieke binnenbadaccommodatie financieel te blijven ondersteunen zijn: 1. Het stimuleren van sport en voldoende bewegen. Zwemwater biedt een grote verscheidenheid aan mogelijkheden voor sport en bewegen, die niet op een andere manier in te vullen zijn; 2. Het hebben van recreatievoorzieningen. Onze gemeente heeft veel te bieden op het gebied van toerisme en recreatie. Een zwembad als slechtweervoorziening kan een welkome aanvulling zijn op het aanbod; 3. Het bevorderen van sociale- en maatschappelijke betrokkenheid. Zwemmen is een sociale activiteit, die bijdraagt aan de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van burgers. De publieke binnenbaden moeten duurzaam (d.w.z. toekomstbestendig), goed toegankelijk en goed over de gemeente verspreid zijn. In een plattelandsgemeente als die van ons is het redelijk wanneer publieke binnenbaden voor het merendeel van de bevolking binnen 20 kilometer te bereiken zijn. Gezien de veranderende bevolkingspopulatie en de beschikbare financiële middelen zal het gaan om eenvoudige, doelmatige voorziening(en) die primair geschikt zijn voor zweminstructie, doelgroepenzwemmen en zwemsport. Maar vanzelfsprekend worden de gemeentelijke binnenbaden ook recreatief gebruikt. Alle zwembaden moeten voldoen aan de eisen op het gebied van veiligheid en hygiëne. Initiatieven uit de stads- en dorpsgemeenschappen voor het behouden en oprichten van voorzieningen worden ondersteund onder de voorwaarde dat het maatschappelijke en financieel rendement voor de lange termijn is aangetoond. Dit leidt tot de volgende visie: Schemaatje Mensen die er in weer de gemeente in plakken! Súdwest-Fryslân wonen of verblijven, kunnen binnen een reisafstand van 20 kilometer gebruik maken van een publiek binnenbad. Kernfuncties van de publieke binnenbaden in de gemeente Súdwest-Fryslân zijn: het bevorderen van veiligheid en zelfredzaamheid; het bevorderen van gezondheid; sportbeoefening; verbindingen creëren tussen toerisme & recreatie. De publieke binnenbaden in Súdwest-Fryslân zijn toekomstbestendig, eenvoudig en doelmatig van opzet. Activiteiten die worden aangeboden zijn gericht op specifieke doelgroepen. 11

12 HOOFDSTUK 5: DENKLIJNEN Inleiding Op 28 augustus 2013 is deze notitie "Toekomst zwembaden in Súdwest-Fryslân: een sprong in het diepe?" behandeld in de commissie Boarger en Mienskip. De commissie Boarger en Mienskip heeft het college gevraagd te verkennen wat er in de samenleving van Bolsward aanwezig is aan ideeën en concrete plannen met betrekking tot zwembad Vitaloo en aan te geven of er mogelijkheden zijn om het zwembad in Bolsward op die manier open te houden. Naar aanleiding hiervan zijn in het najaar van 2013 met verschillende partijen gesprekken gevoerd. Eén partij vertegenwoordigde de samenleving van Bolsward. De overige partijen betroffen marktpartijen (waaronder de huidige exploitant). Op dit moment hebben wij van geen van deze partijen een voldoende uitgewerkt voorstel mogen ontvangen, waaruit duidelijk wordt hoe zij het zwembad in Bolsward willen exploiteren zonder gemeentelijke bijdrage. Wel konden partijen het zwembad exploiteren door middel van een lagere structurele subsidiebijdrage. De conclusie is dat het gevraagde initiatief vanuit de samenleving ook een structureel exploitatie tekort laat zien. Daarmee wordt de opgelegde bezuinigingstaakstelling niet gehaald. Door de twee marktpartijen zijn slechts globale voorstellen ingediend, die ook beide uitgaan van exploitatie van het zwembad met gemeentelijke bijdragen. Het beleidsterrein Sport heeft sinds 2012 een bezuinigingstaakstelling van die vanaf 2016 gerealiseerd moet worden. Daarvan wordt ,- toegerekend aan het onderdeel zwembaden in Súdwest-Fryslân. Rekening houdende met deze bezuinigingstaakstelling is er een aantal scenario's denkbaar die uiteindelijk uitmonden in twee richtingen. Scenario 1 Geen gemeentelijke bijdrage verstrekken aan zwembad Vitaloo vanaf 1 januari 2018, en de exploitatie overlaten aan de samenleving. Zwembad Vitaloo zal door één van de twee bovengenoemde kandidaten worden geëxploiteerd. Het contract met Optisport wordt niet verlengd. Voordelen: 1. De gemeente is niet langer meer (eind) verantwoordelijk voor het zwembad. De gemeente draagt het eigendom van het zwembad over aan een private partij. Om eigenaar van de ondergrond te blijven, kan een recht van opstal worden gevestigd. 2. Door geen gemeentelijke bijdrage meer te verstrekken aan Vitaloo wordt voor 90% voldaan aan de besparingsopdracht. Vanaf 1 januari 2018 wordt er een bezuiniging gerealiseerd van ,-. 3. Er hoeft slechts eenmalig een bedrag voor groot onderhoud in het zwembad te worden geïnvesteerd. Daarna kan dit zwembad als kapitaalgoed uit de gemeentelijke begroting worden gehaald. 4. Een van de kandidaten betreft een stichting met vrijwilligers uit Bolsward. Er is dus draagvlak vanuit de samenleving om Vitaloo te exploiteren. 5. De kandidaten kunnen de energiescan gebruiken om met een onderneming een ESCo af te sluiten. Hierdoor kunnen zij, zonder zelf te investeren, een aanzienlijke besparing realiseren op hun energielasten. Hierdoor wordt het exploiteren van het zwembad eenvoudiger. Nadelen: 1. Een van de kandidaten betreft een onderneming. Deze onderneming zal de exploitatie van Vitaloo vanaf 1 januari 2018 niet zomaar over kunnen nemen van Optisport. Er zal dan aanbesteed moeten worden. 2. Er is sprake van de Wet Overgang ondernemingen. Dit houdt in dat de nieuwe exploitant het personeel van Optisport zal moeten overnemen. Beide kandidaten hebben aangegeven niet al het personeel over te kunnen nemen. De personeelslasten drukken te zwaar op de exploitatie. 3. De continuïteit van vrijwilligers in de stichting. Wanneer vrijwilligers weg gaan en er geen nieuwe vrijwilligers worden gevonden, dan komt de exploitatie van Vitaloo in gevaar. 4. De stichting zal niet helemaal zonder gekwalificeerd personeel kunnen werken (Toezicht!). 12

13 5. In Nederland is er geen binnenbad wat het gehele jaar door met vrijwilligers wordt gerund zonder subsidie. Bij volledige stopzetting van de gemeentelijke bijdrage door de gemeente Súdwest-Fryslân, zal Vitaloo dus het eerste zwembad in Nederland zijn. Het risico is vrij groot dat de desbetreffende kandidaat de exploitatie vroeg of laat toch niet rond krijgt en bij de gemeente zal aankloppen voor subsidie. Hiermee wordt de beoogde besparing van ,- op de zwembaden niet gehaald. Scenario 2 Bij dit scenario de exploitatie van De Rolpeal, It Rak en Vitaloo over te laten nemen door Optisport. Optisport heeft aangegeven met dit scenario minimaal een besparing van ,- te realiseren. De besparing is als volgt opgebouwd: - Een besparing bij De Rolpeal Workum van ,-. De besparing zit voornamelijk in de lagere kosten met betrekking tot de cao. - Bij Vitaloo Bolsward kan een besparing van ,- gerealiseerd worden door het inzetten van vrijwilligers en het optimaliseren van de bedrijfsvoering. - It Rak Sneek kan ook een besparing gerealiseerd worden van ,- door het optimaliseren van de bedrijfsvoering. Voordelen: 1. De besparing kan al vanaf 1 januari 2015 worden gerealiseerd; 2. De drie zwembaden blijven open; 3. De gemeente heeft te maken met 1 partij in plaats van verschillende partijen; 4. Risico exploitatietekort ligt bij Optisport; 5. De bestaande contracten met Optisport worden opengebroken en ondergebracht in één nieuw contract. Nadelen: 1. Optisport ziet een besparing in de personeelslasten door middel van het herplaatsen van het personeel in een andere functie binnen de gemeente. Het personeel van Optisport komt dan in dienst van de gemeente. Een niet gewenste situatie. 2. Optisport noemt een aantal mogelijkheden waardoor, behalve de personeelslasten, de besparing gestalte kan krijgen. Dit zijn mogelijkheden die al uitgevoerd moeten/kunnen worden ongeacht of Optisport de drie zwembaden gaat exploiteren of niet. 3. De besparing kan volgens Optisport slechts worden gerealiseerd wanneer alle drie zwembaden door Optisport worden geëxploiteerd. Optisport gaat uit van een volledige besparing van minimaal ,- wanneer de nieuwe De Rolpeal is gebouwd. Met het huidige zwembad is de besparing volgens Optisport niet te realiseren. 4. Optisport neemt alleen de exploitatie van de zwembaden over en niet het groot onderhoud en de bouw van een nieuwe De Rolpeal. 5. Door de bouw van een nieuwe De Rolpeal wordt de bezuiniging teniet gedaan door de kapitaallasten als gevolg van de investering. Scenario 3 Aanhaken bij de plannen van de bouw van een nieuwe grootschalige recreatievoorziening bij It Soal in Workum. De bouw van het complex past in deze zwembadvisie, de nota Sportbeleid en de visie Toerisme & Recreatie. Het huidige De Rolpeal zal dan worden gesloopt. Op de huidige locatie van De Rolpeal kan eventueel een nieuwe sporthal worden gebouwd. Voordelen: 1. Voor het toerisme en recreatie in dit deel van de gemeente zal deze recreatieve voorziening een enorme opsteker zijn. De locatie is uniek te noemen! 2. Het investeren in het complex met zwembad komt voor rekening van de ondernemer. 3. Het plan voorziet niet in een 25 meter bad. Een bad van deze afmeting is van belang omdat verenigingen dan in Workum kunnen blijven trainen en wedstrijden houden. Door het afnemen van specifieke diensten kunnen de meerkosten voor het bouwen van zo n bad middels een jaarlijkse financiële bijdrage van de gemeente ingekocht worden. 4. Het zwembad krijgt dan dezelfde afmetingen als De Rolpeal. De bevolking in Workum gaat er qua vierkante meter water dus niet op achteruit. 5. De Rolpeal kan als kapitaalgoed uit de boeken worden gehaald. 13

14 6. De exploitatie van de recreatieve voorziening komt voor rekening van de ondernemer. Nadeel: 1. Personeel van De Rolpeal wordt niet overgenomen. 2. Onzekerheid over draagvlak binnen de samenleving Workum Scenario 4 Nieuwbouw De Rolpeal in Workum. Voordelen: 1. De bestaande locatie kan worden benut met de sporthal (al dan niet nieuw gebouwd), de voetbalvelden en de omkleedlocaties. Eventueel met nieuw te bouwen scholen. 2. Met Friesland Campina kan een deal gesloten worden om het overtollige warme oppervlaktewater van Friesland Campina te gebruiken voor het verwarmen van het zwembad. 3. Er is draagvlak vanuit Workum voor het bouwen van een nieuw zwembad op de huidige locatie. Nadelen: 1. Voor het warme oppervlaktewater zijn we afhankelijk van Friesland Campina. Bij eventuele sluiting van de fabriek zullen er nieuwe mogelijkheden gezocht moeten worden. 2. De gemeente zal een nieuw zwembad in zijn geheel zelf moeten financieren. Bij handhaven van de grootte van het huidige zwembad, bedragen de kosten toch al snel 3.6 miljoen. De kapitaallasten zullen per jaar ,- bedragen (excl. sporthal). Op dit moment zit er 8 ton in de reserve voor zwembad De Rolpeal. 3. Uit onderzoek is gebleken dat slechts een zwembad bouwen qua exploitatie niet meer uit kan. Een nieuwe De Rolpeal zal jaarlijks een exploitatietekort hebben van ,- (excl. kapitaallasten). Ook de aansluiting met een andere sportvoorziening maakt de exploitatie niet langer lonend. Er dient een koppeling te worden gezocht met een toeristisch en/of recreatieve voorziening. Die is op de huidige locatie niet aanwezig. (Bovengenoemde bedragen hebben betrekking op een nieuwe De Rolpeal (excl. sporthal) in een situatie waarbij het zwembad Vitaloo in Bolsward is gesloten. De verwachting is dat hierdoor meer bezoekers naar Workum komen). Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een tweetal richtingen. De richtingen worden hieronder toegelicht. Richting 1 De gemeentelijke bijdrage aan zwembad Vitaloo in Bolsward definitief te beëindigen op 1 januari En wel om onderstaande redenen: 1. Door geen gemeentelijke bijdrage meer te verstrekken aan Vitaloo wordt voor 90% voldaan aan de besparingsopdracht (de overige 10% komt van de bezuiniging op Stichting Mounewetter). Vanaf 1 januari 2018 wordt er een bezuiniging gerealiseerd van ,-. 2. Instandhouding van de gemeentelijke bijdragen aan alle zwembaden heeft tot gevolg dat het overschot aan zwemwater in stand blijft. Dit heeft gevolgen voor de exploitatie van de overige zwembaden in de gemeente. 3. Er hoeft jaarlijks geen ,- meer geïnvesteerd te worden in het (groot) onderhoud van het zwembad. De onderhoudskosten zullen in de toekomst gaan stijgen. 4. Zwembad Vitaloo kan als kapitaalgoed uit de gemeentelijke begroting worden gehaald. 5. Het verzorgingsgebied van Vitaloo is beperkt en overlapt voor een groot deel het verzorgingsgebied van Sneek en Workum. 6. De duur van het lopende contract is beperkt en die tijd geeft de mogelijkheid om de gemeentelijke bijdrage te beëindigen per 1 januari Alle bovengenoemde (markt) partijen kwamen met nog niet voldragen plannen. Partijen kunnen tot 2018 hun plannen verder uitwerken waarbij exploitatie zonder gemeentelijke subsidie tot de mogelijkheden behoort. De gemeente kan het zwembad dan aan een partij verkopen. De gemeente is dan niet langer meer (eind) verantwoordelijk voor het zwembad. Om eigenaar van de ondergrond te blijven, dient er een recht van opstal te worden gevestigd. Overigens kan de exploitatie van het zwembad niet zomaar aan een partij worden gegund. Dat dient aanbesteed te worden. 14

15 Behalve gesprekken over zwembad Vitaloo is er ook nog kritisch gekeken naar de situatie in Workum. Instandhouding van een zwembad daar betekent automatisch nieuwbouw, omdat de huidige Rolpeal financieel en technisch is afgeschreven. Voorzien wordt dat we de huidige situatie tot 2018 kunnen bestendigen, maar daarna zal er een andere structurele oplossing moeten komen. Verderop in deze visie wordt een inschatting gegeven van de daarmee gepaard gaande kosten. Daarvoor is binnen de huidige begroting en de meerjarenperspectieven geen ruimte. Richting 2 De Rolpeal in Workum afstoten per 1 januari Er komt geen nieuw te bouwen zwemvoorziening De Rolpeal op de huidige locatie. En wel om de volgende redenen: 1. Het zwembad is in een technische- en bouwkundige matige staat. 2. Instandhouding van de gemeentelijke bijdragen aan alle zwembaden heeft tot gevolg dat het overschot aan zwemwater in stand blijft. Dit heeft gevolgen voor de exploitatie van de overige zwembaden in de gemeente. Dit gaat echter niet meer op wanneer er een nieuwe zwemvoorziening door een marktpartij in Workum wordt gebouwd en Vitaloo in Bolsward open blijft. 3. De Rolpeal kan als kapitaalgoed uit de gemeentelijke begroting worden gehaald. 4. Er hoeft jaarlijks niet meer in het (groot) onderhoud geïnvesteerd te worden. 5. Een marktpartij heeft plannen om een zwem- en recreatievoorziening in Workum te bouwen. Openhouden van een zwemvoorziening in De Rolpeal houdt in dat er dan twee zwemvoorzieningen in Workum zijn. Dit is één zwemvoorziening teveel. 6. Bij afstoting van De Rolpeal wordt niet voldaan aan het uitgangspunt dat een zwemvoorziening bereikbaar is binnen 20 kilometer. Inwoners wonende ten zuiden van Workum zijn nu niet meer in staat om binnen 20 kilometer een publiek binnenbad in onze gemeente te bereiken. Een nieuw te bouwen zwem- en recreatievoorziening in Workum door een marktpartij zorgt er voor dat er wel aan dat uitgangspunt wordt voldaan. Een zwembad in met name het zuidelijke deel van de gemeente kan ook nog eens voorzien in de behoefte als slechtweervoorziening. 7. Op de huidige locatie De Rolpeal komt ruimte voor een eventueel nieuw te bouwen sporthal en andere accommodatie(s). Als ingezet wordt op nieuwbouw van de Rolpeal, dan kan in onze gemeente de situatie ontstaan dat er in Workum op twee plekken een zwemvoorziening aanwezig is. Het is in Bolsward dan maar de vraag of een particulier initiatief die zwemvoorziening voor Bolsward kan behouden. In onze ogen een niet gewenste situatie. Wij zijn gesprekken gestart met de ondernemer van It Soal met de vraag naar de mogelijkheden van één goede zwemvoorziening voor Workum bij It Soal. Dat betekent concreet de vraag wat de meerinvestering is van een 25 meterbad bij It Soal en wat de effecten daarvan zijn als het gaat om de bestemmingsplan-procedure. Dat onderzoek is nog gaande. Van belang is dat deze visie een antwoord geeft op de vraag in welke plaatsen we een zwemvoorziening in stand willen houden, die financieel ondersteund wordt door publieke middelen. Als voor Workum gekozen wordt dan betekent dat dat we twee mogelijkheden zullen uitwerken en aan de raad voorleggen: 1. Aansluiten bij It Soal 2. Een nieuwe De Rolpeal Het personeel van De Rolpeal is in dienst van de gemeente. Bij afstoting van De Rolpeal zal in onze gemeentelijke organisatie een nieuwe werkbetrekking moeten worden gezocht. Daarbij kan gedacht worden aan het nieuw op te richten interne Sportbedrijf. 15

16 HOOFDSTUK 6: CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 1 Vooraf Binnen de bestaande exploitaties is niet voldoende ruimte om de opgelegde bezuinigingen te realiseren. Dit blijkt ook uit de onderstaande opsomming van mogelijke maatregelen. Deze maatregelen moeten uiteraard wel genomen worden. De bezuinigingstaakstelling is zo omvangrijk dat deze alleen te realiseren is met het beëindigen van de gemeentelijke bijdrage aan Vitaloo Bolsward, per 1 januari Zoals in voorgaande hoofdstukken is onderbouwd, leidt deze optie tot de minst maatschappelijke schade. Als we dit overzien en overwegen komen we voor de betreffende accommodaties tot de volgende conclusies en aanbevelingen. 2 It Rak Sneek Het zwembad in Sneek is een zwembad dat open zal moeten blijven, omdat: 1. De exploitatieovereenkomst die gesloten is met Optisport Sneek BV loopt tot en met 2031; 2. De in het verleden gedane investeringen door Vastgoed Zwembad Sneek BV nog lang niet zijn afgeschreven. Bij sluiting is dus sprake van een fors achterblijvende boekwaarde die ineens moeten worden afgeboekt. Volgens de balans van de Vastgoed Zwembad Sneek BV op 31 december 2012 is die boekwaarde 3,9 miljoen; 3. Het zwembad qua leeftijd het jongste bad is en daarmee het meest toekomstbestendig; 4. Sneek in onze gemeente de grootste kern is, het grootste verzorgingsgebied heeft en de bezoekersaantallen van dit zwembad het hoogst zijn. De tijdelijke hogere subsidie aan het zwembad van ca ,- kan met ingang van 2016 worden afgeschaft. Afschaffing van deze hogere subsidie is reëel, omdat Optisport Sneek BV ook zonder deze extra bijdrage in staat is om de huur te betalen. Het buitenbad is gesloten. De consequenties daarvan zijn nooit in de gemeentelijke exploitatiebijdrage verwerkt. Om het buitenbad weer te openen is een investering van ca ,- noodzakelijk. Deze investering die nodig is om het buitenbad te repareren weegt niet op tegen het lage maatschappelijke en financiële rendement van dit onderdeel van het complex, indien hierdoor een lagere exploitatiebijdrage gerealiseerd kan worden. Er zijn twee punten van zorg: 1. De investering die over enkele jaren moet worden gedaan voor het uitvoeren van groot onderhoud van ca ,-. Zoals hiervoor gesteld is hiervoor geen budgettaire ruimte in de begroting aanwezig. 2. De lange termijnplanning geeft aan dat Vastgoed Zwembad Sneek BV aan het einde van de exploitatietermijn blijft zitten met een tekort van ca ,-, exclusief de eerder genoemde investering voor groot onderhoud van ,-. Voor dit bedrag is in de begroting van de gemeente geen financiële ruimte. 3 Vitaloo Bolsward Het zwembad in Bolsward is vanuit maatschappelijk oogpunt gezien het zwembad dat voor beëindiging van de gemeentelijke bijdrage in aanmerking komt. Daarvoor hebben we de volgende argumenten: 1. Er is sprake van een beperkt verzorgingsgebied, dat grotendeels het verzorgingsgebied van It Rak en De Rolpeal overlapt; 2. De exploitatieovereenkomst met Optisport Bolsward BV loopt tot en met 2017; 3. Door de gemeente gedane investeringen zijn in 2018 nagenoeg volledig afgeschreven. Bij beëindiging van de gemeentelijke bijdrage aan dit zwembad is er geen sprake van achterblijvende investeringslasten die ineens moeten worden afgeboekt; 4. Initiatieven vanuit de samenleving dan wel marktpartijen dragen onvoldoende bij aan de opgelegde bezuinigingstaakstelling. 16

17 Bij beëindiging van de gemeentelijke bijdrage aan het zwembad in Bolsward kan per 1 januari 2018 een bezuiniging worden gerealiseerd van ,-. Daarmee wordt 90% van de taakstelling ineens ingevuld. Gezien de nog lopende exploitatietermijn en de beperkte financiële ruimte zien wij geen redenen om de overeenkomst met Optisport Bolsward BV nu ineens af te kopen. Sluiting van alleen het recreatiebad (in het oudste deel) levert maar een beperkt voordeel op. Dat richt zich op een afname van personeelslasten en energielasten. Met een andere functie voor het vrijkomende deel van het pand kunnen er wel opbrengsten gegenereerd worden. Daarvoor moet dan wel eerst geïnvesteerd worden in bouwkundige aanpassingen. De benodigde investering en de verwachtte opbrengsten leveren geen substantiële bijdrage aan de realisatie van de opgelegde bezuinigingstaakstelling. Als andere (markt)partijen Vitaloo open willen houden, leidt de opgelegde bezuinigingstaakstelling ertoe dat van de gemeente geen financiële bijdrage verwacht kan worden. Iedere financiële gemeentelijke bijdrage doet de opgelegde bezuinigingsmaatregel geheel of gedeeltelijk teniet. Een bijzonder punt van aandacht bij is de positie van het personeel. Bij tijdige aanzegging van beëindiging van het contract (vóór 1 januari 2018) zijn de personele lasten (afvloeiing en wachtgeld) voor rekening van Optisport Bolsward BV. Overname van Vitaloo door een andere partij heeft tot gevolg dat die nieuwe partij het personeel van Optisport Bolsward BV over moet nemen. Tot slot is een aandachtspunt dat bij dit zwembad ook een stadscamping betrokken is. 4 De Rolpeal Workum Wij stellen voor om De Rolpeal nog tot 2018 open te houden, om de volgende redenen: 1. De ligging in de gemeente maakt dat een groot deel van de gemeente binnen een straal van 20 kilometer een zwembad kan bereiken; 2. De Rolpeal bestrijkt daarmee een groot verzorgingsgebied; 3. De Rolpeal heeft een groot maatschappelijk draagvlak; 4. De Rolpeal heeft na Sneek het grootste verzorgingsgebied; 5. Het verzorgingsgebied van De Rolpeal bevindt zich in een recreatief gebied en kan daarmee meer dan de andere zwembaden - ook nog een functie vervullen als slechtweervoorziening. Een nieuw complex in plaats van de huidige Rolpeal betekent nieuwe kapitaallasten. Deze nieuwe kapitaallasten doen de voorgestelde bezuinigingen weer teniet. 5 Mounewetter Witmarsum Het bestaansrecht van dit zwembad staat wat ons betref niet ter discussie om de volgende redenen: Het maatschappelijk en financieel rendement; Het bad geen gemeentelijk eigendom is; De exploitatie is in handen van een stichting. Wel hebben we kritisch gekeken naar de hoogte van de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage. Gezien de resultaten van de afgelopen jaren en de vermogenspositie van de Stichting stellen wij voor over te gaan tot een structurele verlaging van ,- (10%) naar maximaal ,- op jaarbasis. De Stichting heeft voldoende reserves om tegenvallers in de exploitatie op te kunnen vangen en toekomstig onderhoud te kunnen betalen. Op de subsidie aan dit zwembad is al een indirecte bezuiniging toegepast, omdat de subsidie sinds 2010 niet meer is aangepast aan de ontwikkeling van de inflatie. De indexering zou weer hersteld kunnen worden, nadat de bijdrage structureel is verlaagd. 17

18 6 Resumé Samenvattend volgt hieronder een overzicht van de te realiseren besparingen tot en met Bovenaan staat de totale besparing die gerealiseerd moet worden op het beleidsveld Sport. Daaronder is aangegeven welke bijdrage de zwembaden daaraan kunnen leveren en hoe. Het beeld met betrekking tot de taakstelling voor zwembaden is dat in 2013 en 2014 de opgelegde doelstelling nagenoeg gehaald kan worden, maar dat vanaf 2015 de realisatie van die bezuinigingen moeizamer wordt. overzicht besparingen zwembaden SWF taakstelling sport , , , , ,00 percentage van * 30,00% 90,00% 100,00% 100,00% 100,00% taakstelling zwembaden , , , , ,00 percentage van ,00% 90,00% 100,00% 100,00% 100,00% bezuiniging structureel niet noodzakelijk onderhoud Vitaloo , , , , ,00 afstoten Vitaloo (netto subsidie) 0,00 0,00 0,00 0, ,00 aanpassen subsidie it Rak , , , , ,00 uitgesteld onderhoud de Rolpeal 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 aanpassen subsidie Mounewetter , , , , ,00 bezuiniging incidenteel niet besteed budget schoolzwemmen (onderdeel onderwijs) , , , , ,00 Totaal , , , , ,00 Saldo , , , , ,00 NB: contract met Optisport Bolsward BV loopt door tot en met 2017 terwijl besparing Vitaloo Bolsward al is 'ingeboekt' per 2016 De resterende besparing voor zullen opgevangen worden binnen het beleidsterrein Sport. 18