MAGAZINE OVER INDIRECTE BELASTINGEN ALS AANTREKKELIJK STUDIE- EN WERKGEBIED

Transcriptie

1 IndirectTax. Tax.nl MAGAZINE OVER INDIRECTE BELASTINGEN ALS AANTREKKELIJK STUDIE- EN WERKGEBIED Kiezen EEN UITGAVE VAN FONDS INDIRECT TAX voor indirecte belastingen Ervaringen en meningen van studenten, docenten, belastingadviseurs, een bedrijfsfiscalist, een inspecteur, een Advocaat-Generaal en een belastingrechter

2 IndirectTax.nl Magazine over indirecte belastingen als aantrekkelijk studie- en werkgebied Eerste uitgave KIEZEN VOOR INDIRECTE BELASTINGEN Hoogleraren Herman van Kesteren, Arthur Denie en Jaap Bellingwout VIJF JONGE ADVISEURS INDIRECTE BELASTINGEN OVER HUN WERK Arjan de Winter, Hans Rennings, Lena Wachtel, Gino Sparidis, Mandy Gabriël ADVISEUR VAN MORGEN 1 Othleo Gemin ADVISEUR VAN MORGEN 2 Esther Bakker BTW ALS BEROEP Hoogleraar Herman van Kesteren HET HELE BEDRIJF IN JE VINGERTOPPEN VAT Manager Ivo Wittebrood BRUSSELSER DAN BRUSSELS Douaneadviseur Gooike van Slooten WERKEN IN DE ACTUALITEIT Btw-inspecteur Toon Vroon VOLOP PERSPECTIEF Hoogleraar Arthur Denie ENTHOUSIASTE STUDENTEN Universitair docent Folkert Idsinga LEKKER LAAG-BIJ-DE-GRONDS Advocaat-Generaal Mariken van Hilten ADVISEUR, RECHTER, DOCENT Dick van Vliet, vice-president Hoge Raad FEITEN EN CIJFERS OVER INDIRECTE BELASTINGEN INFORMATIE OVER MASTERRICHTING INDIRECTE BELASTINGEN Kiezen voor indirecte belastingen Vraag een willekeurige voorbijganger welke belasting de schatkist het meest oplevert en tien tegen één dat hij niet de btw noemt. Toch is dat wel het geval. De btw is goed voor bijna een derde van de totale belastinginkomsten van het rijk. De opbrengst van deze indirecte belasting is daarmee groter dan de loonbelasting en de vennootschapbelasting. Het belang van de indirecte belastingen staat buiten kijf. Toch is de praktijk dat er een groot tekort bestaat aan specialisten op dit gebied. De belastingadvieswereld heeft ongetwijfeld het grootste aantal vacatures, maar in mindere mate hebben ook bedrijven en de Belastingdienst met de schaarste te maken. Alle reden voor een offensief. Daarom startten de masteropleidingen fiscaal recht en fiscale economie van de Universiteit van Tilburg, de Universiteit Maastricht en de Vrije Universiteit Amsterdam in september 2007 met de Masterrichting indirecte belastingen. Doel is om meer toekomstige specialisten op te leiden. In dit magazine lees je waarom de indirecte belastingen zo n aantrekkelijk studie- en werkgebied zijn. Studenten, docenten, belastingadviseurs, een bedrijfsfiscalist, een inspecteur, een Advocaat-Generaal en een rechter vertellen over hun ervaringen. Je komt echt alles te weten over het vakgebied dat ook jou kansen voor een mooie carrière biedt. Of zoals één van de geïnterviewden het zegt: Eenmaal indirecte belastingen, altijd indirecte belastingen. colofon HERMAN VAN KESTEREN hoogleraar Universiteit van Tilburg ARTHUR DENIE hoogleraar Universiteit Maastricht JAAP BELLINGWOUT hoogleraar Vrije Universiteit Amsterdam IndirectTax.nl is een uitgave van het Fonds Indirect Tax, opgericht door de Vrije Universiteit Amsterdam, de Universiteit Maastricht, de Universiteit van Tilburg, Baker & McKenzie N.V., de Belastingdienst, Deloitte Belastingadviseurs B.V., Ernst & Young Belastingadviseurs, KPMG Meijburg & Co, Loyens & Loeff N.V. en PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. SAMENSTELLING Henk Bergman, Irene Reiniers en Roelof Vos TEKSTEN Henk Bergman WEBSITE CONTACTADRES Universiteit van Tilburg/ Fiscaal Instituut Tilburg Warandelaan 2, 5037 AB Tilburg Postbus 90153, 5000 LE Tilburg Tel: info@indirecttax.nl VORMGEVING Studio Putto BNO, De Rijp FOTOGRAFIE Ingeborg Deppe, Frans Schellekens, Barbara Brolsma, Levien Willemse DRUK Drukkerij Hooiberg Salland, Deventer INDIRECTTAX.NL 3

3 Vijf jonge adviseurs over hun werk Arjan de Winter (1980) Hans Rennings (1981) Lena Wachtel (1982) Gino Sparidis (1984) Mandy Gabriël (1985) Afgestudeerd aan de Univer - siteit van Tilburg (2007) Werkt bij PricewaterhouseCoopers in Amsterdam sinds 2007 Afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg (2006) Werkt bij KPMG Meijburg & Co in Amstelveen sinds 2006 Afgestudeerd aan de Uni - versiteit Maastricht (2007) Werkt bij Deloitte Belastingadviseurs in Amsterdam sinds 2007 Afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg in 2007 Werkt bij Loyens & Loeff in Rotterdam sinds 2007 Afgestudeerd aan de Universiteit Maastricht (2007) Werkt bij Ernst & Young Belastingadviseurs in Eindhoven sinds 2007 WAAROM KOOS JE NA JE FISCALE STUDIE VOOR BELASTINGADVISEUR? Tijdens mijn studie kwam ik erachter dat ik het leuk vond om zowel met economie als met recht bezig te zijn. Omdat ik als starter op de arbeids - markt graag veel verschillende bedrijven wilde zien leek het me aantrekkelijk om bij een belastingadvieskantoor te gaan werken, waar je met veel uiteenlopende cliënten te maken hebt. Daarnaast trok het internationale karakter van het werk bij belastingadvieskantoren me erg aan. Als onderdeel van mijn studie heb ik stage gelopen op de btw-afdeling van KPMG Meijburg & Co in Amstelveen en bij Loyens & Loeff in Amsterdam. Daar ben ik enthousiast geworden voor het vak. Bovendien heb ik tijdens mijn stage ervaren dat je als belastingadviseur ontzettend goede opleidingsmogelijkheden krijgt, die verder gaan dan alleen vaktechniek. En dat je zeer afwisselend werk doet. Voordat ik met de fiscale studie begon had ik al een masteropleiding International Business aan de Universiteit Maastricht afgerond. Daarna heb ik voor een eenjarige masteropleiding in Inter - national Tax Law gekozen. Als Duitse in Nederland wilde ik na mijn studie in ieder geval bij een internationaal bedrijf werken. Ik koos voor belastingadviseur omdat je dan met veel verschillende klanten te maken krijgt. Als fiscalist kun je bij verschillende werkgevers aan de slag. Natuurlijk bij de belastingadvieskantoren of de Belastingdienst, maar ook in het bedrijfsleven en bij ministeries, gemeenten en andere overheidsinstanties. Bij belastingadviseur trok me de commerciële omgeving waarin je werkzaam bent en het contact met cliënten. Tijdens het afronden van mijn studie fiscaal recht werkte ik al twee dagen per week bij Ernst & Young in Eindhoven. Het sprak mij aan dat ik het geleerde gelijk in praktijk kon brengen. Adviseren geeft je de kans om fiscaal relevante feiten niet alleen aan de regelgeving te toetsen, maar ook om binnen de grenzen van de wet na te denken over andere mogelijkheden en kansen voor klanten. Bovendien is het werk erg afwisselend. 2HOE BEN JE BIJ DE INDIRECTE BELASTINGEN TERECHT GEKOMEN? Tijdens mijn studie heb ik een vakantiebaan gedaan bij PwC, mijn huidige werkgever. Toen vond ik indirecte belastingen al boeiend omdat de onderwerpen waarmee je bezig bent erg concreet zijn. Bovendien is de btw-wetgeving overal in Europa ongeveer hetzelfde, wat mogelijkheden biedt als je in het buitenland wil gaan werken. Voor mijn studie in Tilburg heb ik een paper geschreven over een btw-onderwerp. Aangezien het onderwerp en het vak Omzetbelasting me zeer goed bevielen, ben ik vervolgens het fiscaal keuzevak Capita-Selecta omzetbelasting gaan volgen. Dat werd toen verzorgd door een zeer enthousiast onderwijsteam. Mede daardoor ben ik de btw ingetrokken. Vervolgens gaf mijn eerste stage bij Meijburg de doorslag. In eerste instantie begon ik bij Deloitte in een klein innovatief team dat zich bezighield met Tax Decision Management. Dat gaat over het inzichtelijk maken van complexe fiscale problemen voor klanten. De TDM-techniek wordt nu binnen de dagelijkse praktijk van de verschillende afdelingen toegepast. Daarbij heb ik gekozen voor de indirecte belastingen omdat die in mijn ogen een van de meest internationale belastingen zijn. Tijdens je studie ontwikkel je een voorkeur voor bepaalde vakken. Zelf vond ik de btw leuk. Na het volgen van het verdiepende keuzevak Omzetbelasting stond de keuze voor mij vast: ik wilde verder met de btw. De stage bij de btwafdeling van Loyens & Loeff, mijn huidige werkgever, vergrootte deze interesse voor het vakgebied nog. Tijdens de studie merkte ik al dat mijn voorkeur uitging naar de indirecte belastingen. Ik ben dan ook meteen aan de slag gegaan binnen die adviespraktijk. Tot nu toe blijkt dat de juiste keuze. Ik ben zelfs met een promotieonderzoek begonnen aan de Universiteit Maastricht. 3VOOR WAT VOOR SOORT CLIËNTEN WERK JE? Ik werk vooral voor cliënten die actief zijn in de vastgoedsector. Denk aan beleggers en aanbieders van beleggingsfondsen, projectontwikkelaars en banken. Omdat mijn team vaak vastgoedtransacties begeleidt werk ik samen met collega s van directe belastingen, advocaten, notarissen en andere adviseurs. Behalve over btw adviseer ik ook vaak over overdrachtsbelasting. Voor heel verschillende cliënten. Afhankelijk van je wensen kun je je wel specialiseren in een bepaalde marktgroep, maar momenteel probeer ik gewoon zoveel mogelijk te leren binnen de indirecte belastingen. Zo werk ik bijvoorbeeld voor internationaal handelende bedrijven, banken, verzekeraars, software-ontwikkelaars, productiebedrijven en zelfs internationaal bekende artiesten. Ik werk hoofdzakelijk voor multinationals. En begrijpelijk word ik ook vaak ingeschakeld als we werken voor een Duitse cliënt of een bedrijf met activiteiten in Duitsland bijvoorbeeld bedrijven die daar vastgoed exploiteren. Ik kan slechts spreken over de btw, want dat is de enige indirecte belasting waarmee ik me bezighoud. De btw is een brede heffing: iedereen komt er weleens mee in aanraking. Deze breedheid in combinatie met de vele onderwerpen die nog uitgekristalliseerd moeten worden maken de btw een uiterst boeiend vakgebied om in te adviseren. Voornamelijk voor cliënten in de nationale praktijk. Dat varieert van overheidslichamen tot woningcorporaties. 4WAT MAAKT DE INDIRECTE BELASTINGEN TOT EEN BOEIEND ADVIESGEBIED? Vrijwel elke handeling van een bedrijf heeft een gevolg voor de btw. Als de btw-behandeling van een investeringsbeslissing anders uitpakt dan een bedrijf denkt dan kan de investering ineens 19% duurder uitvallen. Een goede investering kan dan plotseling verliesgevend worden. Als btw-adviseur heb je te maken met een zeer gevarieerd palet aan processen en beslissingen. Doordat je werk aansluit bij wat er feitelijk gebeurt leer je veel bij over andere zaken dan alleen vaktechniek. Een voorbeeld. Er werd een subsidie verstrekt voor een onderzoek, maar die zou wellicht een vergoeding voor een prestatie kunnen vormen. Er zou dan btw in rekening gebracht moeten worden, die de subsidieontvanger niet in aftrek zou kunnen brengen. Dan leer je wat zo n onderzoek inhoudt en hoe het wordt uitgevoerd. Indirecte belastingen zijn internationale belastingen, zodat fiscale vragen meestal niet alleen vanuit Nederlandse perspectief beantwoord kunnen worden. Dit betekent dat je vaak contact hebt met klanten of collega s in het buitenland. Bij indirecte belastingen bestaat er altijd een direct verband met goederen en diensten. Je moet goed begrijpen wat een bedrijf produceert of doet. De gevarieerdheid aan btw-onderwerpen vind ik terug in de cliënten voor wie ik werk. Bij adviezen over goederenleveringen zijn dat vaak (buitenlandse) logistieke partijen, bij vastgoedadviezen bijvoorbeeld projectontwikkelaars en (gemeentelijke) grondbedrijven. Btw-adviezen over de financiële sector worden in de regel gegeven aan partijen als banken, verzekeraars, pensioen- en beleggingsfondsen. Voor mijn gevoel staan de activiteiten van de klant meer centraal. Het draait niet alleen om winstcijfers, maar ook om wat de klant moet doen om aan die cijfers te komen. Om die reden ben je nauw betrokken bij de bedrijfsvoering. 5VRAGEN DE INDIRECTE BELASTINGEN SPECIFIEKE VAARDIGHEDEN VAN EEN ADVISEUR? Als btw-adviseur moet je uiteraard geïnteresseerd zijn in de vaktechniek van de btw. In mijn werk als real estate btw-adviseur heb ik veel contact met makelaars en beleggers. Je moet van deze cliënten weten waar ze zich mee bezig houden en hoe je dit kunt vertalen naar een fiscale behandeling. Inlevingsvermogen in de wereld van je cliënt en interesse in diens activiteiten zijn dus belangrijk. Jazeker! Volhardend zijn en geduld hebben. Vaak zijn niet alle relevante feiten duidelijk en kost het tijd en doorzettingsvermogen om ze wél helder te krijgen. Ik denk niet dat er verschillende vaardigheden gevraagd worden van belastingadviseurs in de directe of indirecte belastingen. Naast je vaktechnische kennis is het belangrijk dat je goed kunt communiceren. Dat betekent onder meer dat je goed kunt luisteren naar de wensen en opmerkingen van klanten en collega s. Belangrijk is ook dat je complexe situaties zo eenvoudig mogelijk kunt uitleggen. Je moet de vaardigheden bezitten die van elke goede belastingadviseur worden gevraagd. In de eerste plaats is dat klantvriendelijkheid. Net zo belangrijk is echter het vermogen om een advies te schrijven dat de verschillende nuances niet tekort doet en toch de wetgeving op een heldere en voor de cliënt begrijpelijke manier analyseert. De adviezen moeten altijd voldoen aan de behoeften van de cliënt. Ja, ik denk het wel. Vaak zul je met de klant moeten meedenken over de aanpassing van goederen- en dienstenstromen. Daarbij moet je je steeds de vraag stellen in hoeverre dit voor die klant ook fiscale voordelen oplevert. 4 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 5

4 Adviseur van morgen 1 OTHLEOGEMIN Adviseur van morgen 2 ESTHERBAKKER Othleo Gemin volgde het masterjaar fiscaal recht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Als specialisatie koos hij voor de Masterrichting indirecte belastingen. Esther Bakker volgde in Tilburg de master fiscaal recht, met als specialisatie de Masterrichting indirecte belastingen. Zijn voorkeur voor fiscaal recht had te maken met het keuzevak bedrijfseconomie, waarvan hij twee onderdelen volgde als bijvak bij zijn studie Nederlands recht. Daar kwamen fiscale zaken aan de orde. Die vond ik zo interessant dat ik er meer van wilde weten. Toen ontdekte ik al gauw dat de indirecte belastingen me het meest boeiden. IN DE KEUKEN Wat trok hem zo aan in de btw, het douanerecht en de accijnzen? Hij noemt het feit dat het bij die belastingsoorten om heel concrete en tastbare zaken gaat. Je moet goed weten hoe een bedrijf in elkaar zit en wat er precies gemaakt wordt. Dat betekent bijvoorbeeld dat je ook de contracten met leveranciers en afnemers moet onderzoeken. Je neemt dus echt een kijkje in de keuken van de onderneming. Daardoor is het allemaal minder abstract dan bij de directe belastingen. DRIE VAKKEN Voor de Masterrichting indirecte belastingen heeft hij twee van de drie vakken gevolgd. In Tilburg ging het over de indirecte belastingen binnen concerns, aan de VU over internationale handel en douane. Het vak in Maastricht over de Btw-richtlijn en andere Europeesrechtelijke aspecten moet ik nog doen. Inhoudelijk heel verschillende ingangen dus, waarbij het ook heel verfrissend is om eens op andere universiteiten rond te kunnen kijken. Ik had me dat nooit zo gerealiseerd, maar overal heeft men een eigen denkwijze en een eigen onderwijsmethode. Daar leer je van dat je op verschillende manieren naar de stof kunt kijken. Ja, de Masterrichting indirecte belastingen bevalt me tot nu toe uitstekend. VEEL WERK Wat hij gaat doen nadat de laatste horde de scriptie genomen is? Eerst drie maanden vrij nemen. Het was alles bij elkaar toch een heel drukke tijd. Op de VU duurt de fiscale master maar één jaar. Ja, dat is genoeg. Ik weet net zoveel als studenten die al eerder in de studie fiscale vakken hebben gedaan. Maar na die drie maanden? Othleo Gemin wil graag bij een belastingadvieskantoor gaan werken. De douanepraktijk trekt me, hoewel ik nog geen definitieve keuze heb gemaakt. Bij alle indirecte belastingen ben je Europees en internationaal bezig, maar bij de douane toch wel het meest. Ik ben al bij een aantal kantoren op excursie geweest. Dat was leerzaam. Opvallend was dat hun verhalen op één punt precies overeen kwamen: op het gebied van de indirecte belastingen is er werk genoeg. BTW BELANGRIJKSTE BELASTING VOOR DE OVERHEID De btw was in 2007 goed voor bijna 32 pro cent van de totale belastinginkomsten van het rijk. De opbrengst van deze indirecte belasting is daarmee groter dan de loonbelasting (29 procent), de vennootschapbelasting (14 procent) en de accijnzen (8 procent). Tot 1997 vormde de loonbelasting de belangrijkste bron van belastinginkomsten van de overheid. (Bron: CBS) Ze begon ooit aan de studie Recht & Management, maar die kon haar niet boeien. Te veel juridische regeltjes, te weinig concreet allemaal. Het inleidende college belastingrecht bracht haar op het juiste spoor. Daar ging het over de combinatie van economie en recht, met allerlei herkenbare zaken uit de werkelijkheid. Toen ben ik dus overgestapt naar fiscaal recht. VERKOCHT In het derde jaar volgde ze het inleidende vak Omzetbelasting. Bij het eerste college was ze, zoals ze zelf zegt, meteen verkocht. Ik wist direct: dit wil ik gaan doen. Dat kwam door de stof, maar ook door de inspirerende en enthousiaste manier waarop Herman van Kesteren en zijn collega s die inzichtelijk maakten. Tijdens haar bachelor besteedde ze een jaar lang veel tijd aan bestuurswerkzaamheden voor de fiscale studievereniging De Smeetskring. De studie zelf stond in die periode even op een laag pitje, maar achteraf kwam dat goed uit. In september 2007 ging de Masterrichting indirecte belastingen van start. Daar kon ik toen direct mee beginnen. GEVARIEERD Inmiddels heeft ze de drie indirecte belastingvakken afgesloten. Een gevarieerd geheel, was haar ervaring. In Maastricht ging alles in het Engels. Begrijpelijk, want daar stond de internationale kant centraal. Alles werd teruggeleid tot de Btw-richtlijn. In Tilburg moesten we in een btw-zaak pleiten voor een oefenrechtbank met echte rechters. Dat was dus vooral praktisch bezig zijn. En in Amsterdam ging het vooral over de meer specialistische onderdelen van de indirecte belastingen zoals energie, telecommunicatie en douane. Als combinatie vond ik het zeer geslaagd. DYNAMIEK Behalve de bekende aantrekkelijkheden van de indirecte belastingen het gaat over concrete transacties; het is een bij uitstek internationaal gebied houdt Esther Bakker ook van de dynamiek van het vak. De regels veranderen voortdurend. Dat moet je allemaal goed bijhouden, anders loop je zo achter. Het maakt het vak boeiend, maar het is natuurlijk ook wel eens lastig. Dan vraag je je af waarom die regel nu eigenlijk veranderd is. Je moet in de indirecte belastingen altijd Europees denken. De Btw-richtlijn en de jurisprudentie van het Europese Hof bepalen je doen en laten. Dat vraagt een omschakeling, is haar ervaring. Maar op een gegeven moment gaat het vanzelf. Dan weet je niet beter meer. ADVISEUR Studenten fiscaal recht worden al tijdens hun studie benaderd door de grote advieskantoren. Ook Esther Bakker heeft al een aantal kennismakingsdagen en stages achter de rug. Het heeft haar geholpen bij de beslissing wat ze na de studie wil doen. Ik wil als btw-adviseur aan de slag. En ik hoef me eigenlijk geen zorgen te maken of dat gaat lukken. Er is een tekort aan btw-specialisten. Zo gauw ik m n scriptie af heb kan ik aan het werk. 6 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 7

5 Geen wonder dat de overheid de btw koestert Btw als HERMANVANKESTEREN be roep Met een bèta-eindexa - menpakket begon hij aan de studie fiscaal recht in Leiden. Daar raakte hij al gauw in de ban van de indirecte belastingen. Nu is Herman van Kesteren hoogleraar omzetbelasting aan de Universiteit van Tilburg en hoofd vaktechniek indirecte belastingen bij PricewaterhouseCoopers. Meteen maar de hamvraag: wat vindt hij zo aantrekkelijk aan de btw dat hij er zijn beroep van heeft gemaakt? Voor Herman van Kesteren telt zwaar de manier waarop in de indirecte belastingen wordt gewerkt. Het gaat altijd over transacties, over een bepaald product dat is verkocht of gekocht of een dienst die is verricht of afgenomen. Dat betekent dat je steeds te maken hebt met het vlees en bloed van een onderneming. Je moet heel goed vaak zelfs tot in detail weten wat een bedrijf doet. Anders gezegd: je bent altijd met heel concrete zaken bezig. Dat onderscheidt de indirecte belastingen dus van de directe? Ja. Om de vergelijking door te trekken: bij de directe belastingen kom je meestal niet verder dan het geraamte van de onderneming. Daar blijf je wat meer op afstand. VOLOP MUZIEK Er zit volop muziek in de indirecte belastingen, vindt hij. Ze worden steeds belangrijker. Dat komt voor een groot deel omdat het voor de overheid lekkere belastingen zijn. Optisch zijn ze nogal verborgen. Wie realiseert zich bij de dagelijkse boodschappen dat op vrijwel alles wat je koopt een flink percentage verbruiksbelasting zit? En daarnaast heeft de overheid de heffing, inning en voldoening ook nog eens uitbesteed aan de ondernemers. Die zijn eigenlijk een soort rijksontvanger maar dan wel onbezoldigd. Geen wonder dat de overheid de btw koestert. Je ziet het ook in de cijfers. De btw levert de schatkist al jaren het meest op meer dan de loonbelasting. En dat aandeel groeit nog steeds. Dat betekent ook dat er steeds meer vraag komt naar btw-specialisten. Er is volop werk, zeker bij de belastingadvieskantoren. INTERNATIONAAL Nóg een reden voor Herman van Kesteren om de indirecte belastingen warm aan te bevelen: het is zo n internationaal vak. De btw is bij uitstek een Europese belasting. Tachtig tot negentig procent van de regelgeving is geharmoniseerd; het resterende deel mogen de lidstaten zelf invullen. Het betekent dat je met collega s in andere landen altijd op hetzelfde niveau werkt. Iedereen heeft te maken met dezelfde Btw-richtlijn en met dezelfde uitspraken van het Europese Hof van Justitie. De directe belastingen hebben wat dit betreft een kans gemist, vindt hij. In onze sector is dertig jaar geleden al begonnen met harmonisatie, toen het aantal lidstaten dat nog toeliet. Nu, met een kleine dertig lidstaten en de eis van eenparigheid van stemmen die het EG Verdrag oplegt, is dat vrijwel onmogelijk geworden. De eerste klap is een daalder waard gebleken. RIVALITEIT Bespeuren we hier iets van leedvermaak? Anders gevraagd: is er sprake van rivaliteit tussen de directe en indirecte belastingen? Hij ontkent het niet. Wij zijn de kleinere partij: hooguit een kwart van de belastingadviseurs houdt zich bezig met indirecte belastingen. Zeker de fiscalisten die actief zijn op het gebied van de internationale vennootschapsbelasting beschouwen ons nog altijd een beetje als ploeteraars, die zich tot in detail in allerlei transacties moeten verdiepen. Zichzelf zien ze graag als de fiscale genieën die voor een onderneming mooie internationale structuren opzetten en daarmee veel belasting besparen. Ach, het is niet serieus natuurlijk; we plagen elkaar maar wat. Maar wel zeker is dat de indirecte belastingen in verhouding sterker groeien dan de directe. En ook dat steeds vaker de goede studenten durven af te wijken van de mainstream en bewust voor de indirecte vakken kiezen. Gelijk hebben ze: de stof is boeiend en de mogelijkheden na de studie zijn zonder meer prima. SPECIALIST Een adviseur indirecte belastingen heeft een andere relatie met z n klant dan een specialist in een van de directe belastingen, benadrukt Herman van Kesteren. Wij worden vooral ingeschakeld als een onderneming een acute vraag heeft. Men gaat een nieuw gebouw neerzetten of een nieuwe markt betreden. Wat zijn de btwgevolgen van die stappen? Daarvoor is echt de specialistische kennis nodig die wij kunnen bieden. Het gevolg is dat een btw-adviseur meer klanten heeft dan bijvoorbeeld een adviseur vennootschapsbelasting. Maar, zoals gezegd, van die klanten moeten we wel alles weten. De praktijk is dus dat er zeker binnen de grote kantoren specialistensecties bestaan. Bij PwC bijvoorbeeld houdt ruwweg dertig procent van de btw-adviseurs zich bezig met onroerend goed, dertig procent met internationale handel en dertig procent met banken en verzekeraars. De rest heeft een algemene praktijk of adviseert overheden. UNIVERSITEIT VAN TILBURG Nog even naar zijn andere werkkring: de Universiteit van Tilburg. De indirecte belastingen krijgen er in de fiscale studie meer dan gemiddelde aandacht. We zijn mede-initiatiefnemer van de Masterrichting indirecte belastingen, het samenwerkingsverband met de Universiteit Maastricht en de Vrije Universiteit Amsterdam dat op 1 september 2007 van start is gegaan. De grootste groep studenten die eraan meedoet komt uit Tilburg. Op zich niet vreemd, want we hebben al een aantal jaren het extra keuzevak Capita Selecta omzetbelasting op het programma staan. Dat trekt jaarlijks zo n vijfendertig studenten. Hij kijkt vooruit. Over een jaar of vier à vijf moet er een volwaardige universitaire masteropleiding indirecte belastingen zijn. En geloof me, die gaat er komen. 8 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 9

6 Bedenk dat het bij de btw om de omzet gaat en niet om de winst Het hele bedrijf in je IVOWITTEBROOD vingertoppen Na zijn afstuderen in 1997 (fiscaal recht, Universiteit van Amsterdam) heeft hij zich alleen maar met indirecte belastingen beziggehouden. Het begon bij Sara Lee Douwe Egberts, waar de douanewerkzaamheden overheersten. Nu is Ivo Wittebrood VAT Manager bij Canon Europa in Amstelveen. Tussen zijn eerste baan van vier jaar bij Sara Lee en zijn huidige bij Canon liggen nog twee relatief korte periodes als douaneadviseur bij PwC en bedrijfsfiscalist bij het Chinese telecommunicatiebedrijf Huawei. En ook nog een tweede verblijf van bijna drie jaar bij Sara Lee, nu met nadruk op de btw. Kortom, Ivo Wittebrood is gepokt en gemazeld als het op de indirecte belastingen aankomt. VEEL CONTACTEN Ze passen bij hem, vindt hij, die indirecte belastingen. Financiën hebben me altijd minder getrokken. Winst- en verliesrekeningen en balansen laat ik liever aan anderen over. Een groot pluspunt van het werk als VAT Manager is dat je met alle geledingen van je bedrijf te maken hebt: inkoop, orderadministratie, debiteuren, crediteuren, ict noem maar op. Je moet het hele bedrijf in je vingertoppen hebben. Bedrijfsfiscalisten die zich met directe belastingen bezighouden hebben vooral contacten met de controllers en de chief financial officer. Ja, in die zin is er wel een duidelijk verschil in belangstelling en gerichtheid aan te wijzen. Maar tegelijkertijd is je opdracht weer dezelfde: het verzekeren van een goede compliancestandaard en voorkomen dat je de cfo onaangename fiscale verrassingen moet rapporteren. Hij is de enige VAT Manager bij Canon Europa, met drie collega s die de directe belastingen als werkgebied hebben. COMPLIANCE VOOROP Canon Europa fungeert als holding van alle Europese werkmaatschappijen. Het is een marketing-, sales en distributieorganisatie, want de productie vindt hoofdzakelijk plaats in Azië. Fiscaal gezien staat bij Canon compliance voorop, licht Wittebrood toe. Ons beleid is dat we uit eigen beweging willen voldoen aan onze wettelijke verplichtingen. Wat de btw betreft betekent dat vooral dat onze administratie op orde moet zijn. Dat vraagt onder meer maximale aandacht voor de ict. Omdat we recht hebben op volledige vooraftrek zou de btw financieel voor ons geen kostenpost moeten zijn. Bij een controle moet de fiscus wel wat we noemen een audit trail hebben. De administratie moet daarom volledig zijn en goed toegankelijk voor de controleurs van de Belastingdienst. FISCUS VERSCHILT De contacten met de fiscus verschillen van land tot land, ervaart hij dagelijks. In Nederland en enkele andere landen gaat het meer om doel en strekking van de wet. Zolang je daarbinnen blijft is de kans op grote inhoudelijke discussies met de Belastingdienst kleiner. De Nederlandse fiscus bijvoorbeeld is sterk gericht op de business als geheel. Hij wil de totale onderneming begrijpen in relatie tot het totaal van de btwafdracht, hoewel natuurlijk ook naar individuele transacties wordt gekeken. Uitgangspunt is in elk geval dat fiscus en bedrijf elkaar respecteren en zo goed mogelijk samenwerken. In andere EU-landen ligt dat wel eens anders. Daar kijkt de fiscus simpelweg naar compliance en dus naar de individuele transacties zonder het totaal van de business in acht te nemen. Administratief gezien moeten alle transacties precies kloppen. Dus een kleine onnauwkeurigheid in een factuur kan je daar als bedrijf al flink wat last bezorgen. OP REIS Als VAT Manager is Ivo Wittebrood regelmatig op reis. Het zijn meestal korte tripjes, van twee à drie dagen. Gemiddeld doe ik dat twee keer per maand. Ik sta dan de werkmaatschappijen in de verschillende landen bij, bijvoorbeeld als er een controle is of als de business zich wijzigt. Mijn taak is om de Btw-richtlijn en de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie uit te leggen en toe te passen. Maar er is natuurlijk ook lokale kennis voorhanden die ik weer niet heb. De combinatie is eigenlijk altijd voldoende om mogelijke problemen te voorkomen of op te lossen. Hij geniet nog altijd van die tripjes. Minder van het vliegen op zich. Maar wel van de kortstondige confrontatie met een andere cultuur. VOORZICHTIGHEID GEBODEN De btw is bij uitstek een transactiegerichte belasting. Dat noopt bedrijven tot grote voorzichtigheid, want mocht later bijvoorbeeld blijken dat voor een bepaalde transactie ten onrechte een vrijstelling is gehanteerd, dan kunnen de gevolgen groot zijn. Het hoge percentage btw in de EU loopt van 15 tot 25 procent, legt Wittebrood uit. Gemiddeld is het 18 à 20. Komt dat bovenop je kostprijs dan ben je in vrijwel alle gevallen je marge kwijt. Bedenk dat het bij de btw om de omzet gaat en niet om de winst. Dat kan snel oplopen tot grote bedragen. Bovendien kunnen de boetes substantieel zijn en dan ben je je marge zeker kwijt. Het dwingt bedrijven om voor een correcte btwafdracht veel aan risk management te doen. Mogelijke btw-perikelen voorkomen is een belangrijke taak van een VAT Manager. In dat kader hoort ook het trainen van medewerkers tot je bezigheden. Allemaal bedoeld om de btw-awareness in de onderneming te maximaliseren. VERGELIJKEN Hij vergelijkt zijn bezigheden als bedrijfsfiscalist met die van belastingadviseurs. Een groot verschil is dat ik er zelf verantwoordelijk voor ben dat de dingen die ik adviseer ook werkelijk worden uitgevoerd. Je ziet dus altijd het resultaat van je inspanningen. Als adviseur bij een kantoor moet je maar zien wat je cliënt met je advies doet. Je kent het bedrijf dat je adviseert ook vaak te weinig, want je komt er maar een enkele keer. Als bedrijfsfiscalist leer je de eigenaardigheden van je eigen organisatie tot in detail kennen. Een extern adviseur blijft toch altijd een beetje een buitenstaander. Snel kunnen beslissen is ook onderdeel van het verschil. In een bedrijf is er vaak geen gelegenheid om alle theoretische alternatieven uitgebreid tegen elkaar af te wegen. Je onderzoekt wat voor de business mogelijk en wenselijk is en dan beslis je. Op de kantoren worden vaak uitvoerige theoretische discussies gevoerd. Daarvoor hebben we hier niet altijd tijd. 10 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 11

7 Wie eenmaal door dit exotisch specialisme is gegrepen laat het nooit meer los Brusselser dan GOOIKEVANSLOOTEN Brussels In Leiden volgde hij bij fiscaal recht de afstudeervariant Kostprijsverhogende belastingen. Het douanevak boeide hem het meest. Nu is Gooike van Slooten douaneadviseur bij advocaten- en belastingadvieskantoor Baker & McKenzie in Amsterdam. Hij komt de kamer binnen met twee flessen Cocktail Appel. Nee, ze zijn niet bedoeld om zijn bezoekers op een alcoholische versnapering te onthalen. Hij kan er wel een belangrijk onderdeel van zijn vak mee demonstreren. INHOUD Er loopt nu een procedure bij de Hoge Raad waarin het gaat om de vraag wat de inhoud van deze flessen is: wijn of gedistilleerd. Ja, dat maakt een groot verschil voor de accijnzen die betaald moeten worden. Een factor drie om precies te zijn ten gunste van wijn. Volgens mijn cliënt had het product als wijn moeten worden ingedeeld in de zogenoemde Gecombineerde Nomenclatuur. Dat is een onderdeel van de Europese douanewetgeving waarin alle goederen zijn ingedeeld en beschreven. De Belastingdienst vond later echter dat Cocktail Appel gedistilleerd is. Als gevolg daarvan kreeg Van Slootens cliënt een aanzienlijke naheffingsaanslag. Daartegen heeft hij bezwaar gemaakt en later beroep aangetekend. Uiteindelijk moet de Hoge Raad zich er nu dus over uitspreken. Maar die gaat eerst prejudiciële vragen stellen aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. Op de einduitslag moeten we dus nog even wachten. BEELD Hij vindt dat de casus een goed beeld geeft van het werk van de douaneadviseur. Alles komt er in samen. Ten eerste: het gaat om grote financiële belangen. Als de inspecteur zijn zin krijgt dan gaan de heffingen op zo n fles Cocktail Appel de kostprijs ervan overtreffen. Welke producent kan daarmee leven? Ten tweede: je bent altijd met heel praktische en concrete zaken bezig. Hier gaat het om de kwalificatie van drank, maar er kan evengoed een dispuut ontstaan over de vraag of kinderyoghurt een melkproduct is of niet. Ja? Dan is het belast. Nee? Dan is het vrijgesteld. Maar dat is nog niet alles. Sterk bepalend voor het werk van de douaneadviseur is het feit dat het douanerecht Brusselser dan Brussels is. Het Europese recht is bij uitstek je leidraad, te meer omdat het anders dan bij de btw uit verordeningen bestaat, die een directe werking hebben. CONTROLE Van Slooten zit inmiddels 13 jaar in het vak en heeft het douanerecht zich in die periode zien ontwikkelen in een meer formalistische richting. Toen ik begon kon je met de inspecteur meestal wel een pragmatische oplossing vinden in het geval je het met elkaar oneens was. Nu is dat veel lastiger. De Europese Commissie controleert de douanehandelingen van alle lidstaten nauwkeurig. Onvermijdelijk gevolg daarvan is dat de douane zich behoorlijk formeel opstelt. Het vak is zonder meer gejuridiseerd. Dat betekent dat je als adviseur veel procedures voor cliënten voert. Ik besteed daar zo n veertig procent van mijn tijd aan. PREVENTIEF Een ander belangrijk deel van het werk heeft een meer preventief karakter. Het vak is echt omvangrijk. Wil je bijblijven dan moet je veel lezen en praten. De ontwikkelingen in Nederland volg je uiteraard nauwlettend. Maar je moet ook van de meeste andere EU-landen het nodige weten, want morgen kan er een cliënt komen die iets met Spanje of Bulgarije heeft. ZELFDE RECHT Het helpt natuurlijk dat voor iedereen hetzelfde recht geldt. Maar alle landen hebben toch hun eigen manier om dat te interpreteren. Lastig daarbij is dat het douanerecht een soort compromis van de verschillende nationale wetgevingen is, waardoor het vaak op verschillende manieren uitgelegd kan worden. Je cliënt verwacht uiteraard van je dat je dat binnen de wettelijke grenzen op een voor hem gunstige manier kan doen. Maar jammer genoeg denkt de fiscus daar dan vaak weer anders over. Je moet je ook altijd blijven realiseren dat er tussen de rechtsstelsels van de lidstaten aanzienlijke verschillen bestaan. In Nederland hebben we bijvoorbeeld de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, die duidelijke grenzen aan het overheidsoptreden stellen. Andere lidstaten kennen zoiets helemaal niet en kijken dus heel anders tegen de bevoegdheden van de overheid aan. CLIËNTEN Een douaneadviseur heeft minder vaste cliënten dan een btw-adviseur en zeker dan een adviseur op het gebied van de directe belastingen. Ze komen bij mij als er iets aan de hand is, zegt Van Slooten. De lopende zaken worden afgehandeld door hun douane-expediteur. Dat is hun huisarts. Is er onenigheid met de fiscus of beginnen ze met iets nieuws dan hebben ze behoefte aan specialistisch advies en word ik ingeschakeld. Maar langetermijnrelaties heeft hij natuurlijk ook. Dan gaat het met name over douaneplanning, waarbij geprobeerd wordt de compliancelast of de invoerrechtendruk te optimaliseren. Dat laatste kan bijvoorbeeld gebeuren door de heffing van douanerechten te baseren op een eerdere handelstransactie met een lagere waarde. WARENKENNIS Hij komt veel bij zijn cliënten over de vloer. Het zijn bedrijven waar goederen worden geproduceerd of opgeslagen, want in douanezaken gaat het om goederentransacties. Warenkennis is heel belangrijk in dit vak. Je moet als adviseur precies weten waaruit een product bestaat en welke productiemethoden een bedrijf gebruikt. Die kennis moet je dan toetsen aan de Gecombineerde Nomenclatuur, waarin duizenden producten in maximaal zes regels worden getypeerd. De kans op verschil van mening is daarbij ruimschoots aanwezig. CARRIÈRE Wie in het douanevak aan de slag wil moet het nodige doorzettingsvermogen meebrengen, weet Van Slooten uit eigen ervaring. Beginners moeten echt hun tanden erin zetten. Het invoerproces is complex en het douanevak heeft een heel eigen jargon en manier van redeneren. En zoals voor elk vak geldt: een dosis gezond verstand en een beetje nuchterheid hel pen aanzienlijk. Maar wie eenmaal door dit exotisch specia lisme is gegrepen laat het nooit meer los. 12 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 13

8 Wij spreken niet voor niets over klanten Werken TOONVROON in de actualiteit Hij begon er als lastige puber met het incidenteel wegbrengen van zakken post omdat hij nog niet goed wist wat hij wilde worden. Inmiddels werkt Toon Vroon 28 jaar bij de Belastingdienst. Hij is btwinspecteur/klantbehandelaar bij de unit Financiële instellingen in Amsterdam en daarnaast landelijk vaktechnisch coördinator voor de btw. Het afvoeren van zakken post maakte al gauw plaats voor het volgen van de driejarige interne controleursopleiding. Later werd die aangevuld met de deeltijdstudie fiscaal recht in Tilburg. Tot hij in 2001 als inspecteur in Amsterdam ging werken vervulde Toon Vroon een aantal verschillende functies binnen de Belastingdienst. Maar bijna altijd waren de indirecte belastingen zijn werkgebied. Waarom hij de btw zo n aantrekkelijke belasting vindt? Zijn antwoord is kort maar krachtig. De btw is de enige belasting waar het regelmatig over seks en drugs gaat! Pardon: seks en drugs? Ja, kijk maar naar de jurisprudentie. Maar ik bedoel ermee te zeggen dat je werk heel dicht ligt bij wat daarbuiten allemaal gebeurt. Ter toelichting maakt hij een weids gebaar naar het raam van zijn kamer op de zesde verdieping van het Belastingdienstgebouw langs de A10. SNEL BESLISSEN Een btw-inspecteur werkt in de actualiteit. Daarmee wordt bedoeld dat hij zich hoofdzakelijk bezighoudt met zaken waarin snel beslissingen moeten worden genomen; soms nog voordat de fiscale feiten zich voordoen. Een inspecteur vennootschapsbelasting kan jaren na het betreffende belastingjaar nog bezig zijn met de aangifte, zegt Vroon. Weliswaar wordt ook in de vennootschapsbelasting steeds meer in de actualiteit gewerkt, maar in veel gevallen wordt een aangifte er toch pas behandeld als de fiscaal relevante feiten al een jaar oud zijn. Dat komt in de btw eigenlijk niet voor. Wij spreken niet voor niets over klanten. De ondernemer hoeft de btw immers niet te betalen, maar alleen te berekenen, te innen en af te dragen. Het is voor hem vooral een administratieve last. OPEN CONTACT Omdat er geen direct financieel belang van de ondernemer in het geding is kan het contact open zijn, is Vroons ervaring. Wij beseffen dat hij zich voor ons inspant. Uiteraard zijn er regels en uiteraard passen wij die toe, maar generaliserend mag je toch zeggen dat we proberen begrip voor elkaar te hebben en elkaar het leven niet onnodig zuur te maken. Het betekent volgens hem weer niet dat aan een inspecteur indirecte belastingen andere eisen worden gesteld dan aan een inspecteur directe belastingen. In beide gevallen gaat het om werk dat deels fiscaal-juridisch is en dat deels uit onderhandelen bestaat en om persoonlijke vaardigheden vraagt. Binnen de wettelijke mogelijkheden moet je maatwerk afleveren. Dat wil zeggen dat je waar dat kan oog hebt voor de omstandigheden van het geval. Maar wel met als uitgangspunt dat gelijke gevallen gelijk worden behandeld. HOOGSTE OPBRENGST De btw is voor de overheid een heel belangrijke belasting. De stabiele opbrengst maakt haar al jaren de kampioen van de nationale schatkist. Voor Toon Vroon is de efficiënte manier waarop de btw wordt geïnd een van de redenen waarom hij zijn werk met plezier doet. Binnen de Belastingdienst vormen de mensen die zich met indirecte belastingen bezighouden een kleine minderheid. Landelijk werken er bijvoorbeeld uitgedrukt in voltijdbanen maar zo n honderd fiscaal juristen op indirect gebied, tegenover een veelvoud bij de directe belastingen. Maar dat klein zijn heeft voordelen. Je kent elkaar en daardoor heerst er een open sfeer. En ook belangrijk: bij de btw werken de leukste meisjes. EIGEN DENKWIJZE De btw heeft wel een eigen denkwijze, geeft hij aan. Iedereen die begint moet leren de btw-taal te spreken. Die bestaat uit een soort extra juridische laag. Neem het zo belangrijke begrip levering: dat heeft in de omzetbelasting een heel andere inhoud dan in het civiele recht. Op zich begrijpelijk, want elk EU-land heeft z n eigen civiele stelsel en met die veelheid valt natuurlijk niet te werken. Het leveringsbegrip in de btw is meer economisch ingevuld, met als gevolg dat levering voor de btw niet altijd samenvalt met de civiele levering. Voor de btw is bepalend het moment waarop de macht om over het goed te beschikken overgaat op de andere partij. Aan dat soort redeneringen moet je even wennen. ANDERE VORM Dat veel transacties zich vandaag de dag op een andere manier manifesteren dan voorheen heeft volgens hem het werk niet principieel veranderd. Wel zijn er nieuwe vragen gerezen. Goederen blijven goederen, maar diensten hebben nu vaak een andere vorm. De automatisering outsourcen bijvoorbeeld, wat veel bedrijven doen: hoe moet je dat btw-technisch kwalificeren? En het elektronisch bewaren van virtuele aandelen? EUROPESE BELASTING Het Calimerogevoel ik ben klein en zij zijn groot waaraan de indirecte belastingen nog wel eens leden is volgens Vroon grotendeels verdwenen. Waarom zouden we ook? Behalve dat de btw de schatkist het meest oplevert is het ook veruit de meest Europese belasting. In de zaken die ik doe word ik door adviseurs regelmatig geconfronteerd met een casus waarin de inspecteur in Italië, Engeland of welke lidstaat dan ook hetzelfde standpunt heeft ingenomen als zijn cliënt nu doet. Dus als je internationaal bezig wilt zijn dan kom je bij de btw heel goed aan je trekken. OVERAL WERKEN Hij wijst nog op een extra plus die je als btwspecialist hebt. Omdat we allemaal gebonden zijn aan dezelfde richtlijn kunnen we ook in heel Europa werken. Wie de Nederlandse btw beheerst kan na enige inspanning ook uit de voeten met de Italiaanse of de Letse. BALANS BEWAREN Toon Vroon vindt de Belastingdienst een goede werkgever. Ik zit hier niet voor niets al zo lang. Ik doe interessant werk, ik heb prettige collega s. En ook belangrijk: ik kan heel goed de balans tussen werk en privé bewaren. 14 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 15

9 ARTHURDENIE Volop perspectief Enthousiaste studenten FOLKERTIDSINGA Arthur Denie begon als adviseur vennootschapsbelasting. Een enkele keer moest hij wel eens een btw-probleempje oplossen wat hij leuk vond om te doen. Als docent aan de Universiteit Leiden raakte hij verslingerd aan het vakgebied. Nu is hij hoogleraar kostprijsverhogende belastingen aan de Universiteit Maastricht. Folkert Idsinga is btw-adviseur bij Baker & McKenzie in Amsterdam en universitair docent indirecte belastingen aan de Vrije Universiteit. Sinds zijn eerste bemoeienissen met de btw, midden jaren zeventig, is er veel gebeurd. De ingrijpende wijzigingen in wet en richtlijnen in de jaren negentig en de aanzwellende rechtspraak vanuit Luxemburg houden ons op een aangename manier van de straat. Intellectueel is het een heel boeiend gebied, zowel wat onderzoek als onderwijs betreft. EUROPESE DIMENSIE Hij vindt vooral de Europese dimensie fascinerend. Ik geniet met volle teugen als in een werkgroep in Maastricht een Fransman en een Duitser hun oude btw-regimes tegen de huidige gemeenschappelijke regeling in de Btw-richtlijn aanhouden. Of als een Turkse studente opeens met een Duits leerstuk op de proppen komt verklaarbaar vanuit het feit dat de Duitsers Turkije hebben geadviseerd. Dat raakt me, zo klein als het voorbeeld ook is. Indirecte belastingen is Europees recht en Europees recht is het recht van de toekomst. INSPIRATIE Arthur Denie heeft al menig student geïnspireerd om in de indirecte belastingen verder te gaan. Als je er eenmaal inzit kom je er niet meer uit. Alle belangwekkende vakgebieden civiel, fiscaal, bestuurs- en Europees recht heb je nodig. Welke beginnende student vindt dat niet leuk? Plus de wetenschap dat je in een positief Europees proces zit. We zijn met 27 lidstaten in staat er een Europees Douanewetboek op na te houden en binnenkort grensoverschrijdende btw-teruggaven te regelen om maar een paar niet geringe zaken te noemen. Daarbij komt: het btw-wereldje is overzichtelijk. Er is altijd een goede sfeer tussen de mensen uit de praktijk, het beleid, de rechtspraak en de wetenschap. Dat geldt ook internationaal. En ook belangrijk: op een of andere manier hebben btw-mensen vaak wat te lachen. Die goede onderlinge verhoudingen hebben ook een positieve invloed gehad bij het opzetten en uitvoeren van de nieuwe Masterrichting indirecte belastingen. BREEDTE EN DIEPTE Het programma van fiscaal recht in Maastricht heeft zowel in de bachelor als de master ruim aandacht voor de indirecte belastingen. In de bachelor staan de breedte van het vak en het beroepsmatige centraal. De master is er voor de diepte en voor het academische. Daar praten we alleen in termen van Europees recht, de richtlijnen en de rechtspraak van het Europese Hof van Justitie. Het programma voorziet ook in een aantal gastcolleges van toppers en een bezoek aan de Belastingdienst. We hebben een team met zeer betrokken docenten, van wie het merendeel ook in de praktijk werkzaam is. BOTERHAM VERZEKERD Hij vat de geneugten van het vak samen. De variatie binnen het werkveld, de Europese dimensie, de goede verhoudingen en de internationale uitdaging. Dat zijn zaken om voor te kiezen. En ik voeg er aan toe: je boterham is verzekerd en je kunt die op verschillende plaatsen dik of dun beleggen. Je bent dus ook niet aan één locatie gebonden. Zelf ben ik op acht verschillende plekken werkzaam geweest. Hoe dan ook, perspectief is er volop. Zijn eigen fascinatie voor de indirecte belastingen dateert uit de studietijd in Groningen, begin jaren negentig. Europa was populair in die dagen en kreeg in 1993 met de opheffing van de fiscale grenzen een stevige wind in de rug. Ook op btw-gebied veranderde er daardoor veel. Die ontwikkelingen kregen op de universiteit veel aandacht, herinnert Idsinga zich. Toen is mijn belangstelling voor de indirecte belastingen en met name voor de btw ontstaan. Een belangstelling die sindsdien alleen maar is toegenomen. BUITENLAND Hij heeft het over een hartstikke leuk vak. Je leert bedrijven heel goed kennen en als je internationale cliënten hebt dan zit je ook regelmatig in het buitenland. Ik heb zelf bijvoorbeeld in 2000 het organiserend comité van de Olympische Spelen in Sydney geadviseerd over btw-vragen en over het nieuwe belastingstelsel dat Australië toen net had ingevoerd. Dat stelsel vertoont veel overeenkomsten met het Europese systeem. Om dat de Australiërs er nog weinig ervaring mee hadden werden veel Europese btw-specialisten ingevlogen. Aan die tijd heb ik mooie herinneringen. VRIJE UNIVERSITEIT Als universitair docent wijdt hij studenten fiscaal recht aan de Vrije Universiteit in in de geheimen van de btw. De nadruk ligt daarbij op de internationale aspecten: de Europese richtlijn en de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie. We werken met een thematische benadering, bijvoorbeeld Financial Services en Supply Chain -structuren. Maar daarnaast besteden we ook ruim aandacht aan vakken die bij geen enkele andere universitaire fiscale opleiding aan bod komen: douane, accijnzen en andere bijzondere belastingen. De studenten zijn enthousiast, ziet hij. Je hoort altijd weer dezelfde elementen: het gaat over concrete en actuele zaken, het is internationaal, je staat midden in de maatschappij. Dat geeft kennelijk een prettig houvast. SNEL WERK De meeste afgestudeerden vinden onmiddellijk werk, is Idsinga s ervaring. Veel moeite hoeven ze daar niet voor te doen. Omdat er een groot tekort is aan specialisten heb je als student indirecte belastingen een soort baangarantie. De meesten komen terecht in de adviespraktijk, een aantal kiest voor de Belastingdienst of het ministerie van Financiën en een enkeling wordt direct in het bedrijfsleven of de wetenschap actief. Voor beginners verdienen ze goed. OPROEP Hij doet graag een oproep aan studenten fiscaal recht en fiscale economie. Geef de indirecte belastingen wat meer aandacht. Onderzoek bijvoorbeeld serieus of je niet in die richting door wilt gaan. Je kunt er een heel mooie carrière in opbouwen. Het is echt een aantrekkelijk vakgebied: internationaal, altijd actueel en met veel dynamiek. Bovendien wordt het voor de overheid steeds belangrijker; er is een duidelijke verschuiving zichtbaar van de directe naar de indirecte belastingen. Wie er door gegrepen wordt laat het niet meer los. Zo zie ik het om me heen: eenmaal indirecte belastingen, altijd indirecte belastingen. 16 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 17

10 Het kan om grote financiële belangen gaan Lekker MARIKENVANHILTEN laag-bij-de-gronds Ze was hoogleraar kostprijsverhogende belastingen aan de Universiteit Leiden, adviseur bij de Btw/ Douanegroep van KPMG Meijburg & Co en tien jaar belastingrechter in btwen douanezaken. Nu is Mariken van Hilten Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad. Lekker laag-bij-de-gronds. Zo typeert ze de btw haar favoriete belastingsoort. Uit mijn studie herinner ik me het boeiende probleempje waarom een broodje kaas hoog belast werd, maar brood en kaas elk op zich laag. Die vraag speelt nu niet meer, maar soortgelijke voorbeelden zijn er nog volop. Moet een bedrijf btw berekenen over het cadeautje dat het een bestaande klant heeft gegeven omdat die een nieuwe klant heeft aangebracht? En wat is daarop het antwoord? Het antwoord is ja. AANTREKKELIJKE MIX Maar laag-bij-de-gronds is zeker niet het enige kenmerk van de btw, vult ze aan. Het is een aantrekkelijke mix van alledaagse praktijk en fiscaal-juridische techniek. Want naast dat broodjekaasgedoe ben je ook altijd bezig met de combinatie van nationaal en Europees recht en die wordt al gauw behoorlijk ingewikkeld. Ze geeft een voorbeeld. Bij dienstverlening speelt de vraag aan wie de prestatie precies wordt verricht. Wie is de afnemer? Stel een moedermaatschappij geeft een accountant in het buitenland opdracht de jaarrekening van de dochters in verschillende landen te controleren. Wordt die dienst van de accountant nu aan de dochters verricht of aan de moeder? Of eerst aan de moeder en dan aan de dochters? Of nog anders? Wie is de afnemer van de prestatie? Dat is lang niet altijd duidelijk. CREATIEF BENUTTEN Bij dit alles speelt steeds ook het punt dat de btw weliswaar geharmoniseerd is en iedereen dus aan dezelfde Btw-richtlijn is gebonden, maar dat het een misverstand is om te denken dat elke lidstaat de zaken op dezelfde manier geregeld heeft. Integendeel, op nationaal niveau bestaan er aanzienlijke verschillen, bijvoorbeeld wat betreft de registratie als ondernemer, de invulling van de vrijstellingen die gelden en het boete beleid. Ook de manier waarop de fiscus zich opstelt loopt sterk uiteen. Dat merk je onherroepelijk als je adviseur bent van een cliënt die veel zaken met andere lidstaten doet. Maar het geeft je ook de mogelijkheid om die verschillen op een creatieve manier te benutten. ALTIJD WERK Studenten die voor de indirecte belastingen kiezen doen dat voor een deel vanwege de goede toekomstperspectieven, is haar ervaring. Er is al jaren een schreeuwende vraag naar btw- en douaneadviseurs, dus werk vinden is nooit een probleem. Ik zie ook dat de studenten die indertijd in Leiden afstudeerden in de kostprijsverhogende belastingen vrijwel allemaal nog in het vak actief zijn uiteraard enkele stappen verder in hun carrière. Maar wie ik ook spreek, ze vinden allemaal dat ze een goede keuze hebben gemaakt. Ze hebben gewoon een mooi vak. GEMOEDELIJKER Als rechter heeft Mariken van Hilten de btwregels vaak moeten uitleggen aan ondernemers degenen die belast zijn met de berekening, inning en afdracht. Generaliseren is gevaarlijk, maar ik denk dat de gemiddelde procedure over een btwzaak wat gemoedelijker en informeler verloopt dan een over directe belastingen. Dat is tenminste mijn ervaring. En het geldt eigenlijk voor het hele btw-wereldje: men kent elkaar en gaat op een redelijk ontspannen manier met elkaar om. Waarschijnlijk speelt ook een rol dat in de indirecte belastingen niet gedacht wordt in termen van winst, maar in termen van prestaties. Daardoor zitten er al gauw wat minder scherpe kantjes aan een zaak. Niettemin kan het om grote financiële belangen gaan laat daarover geen misverstand bestaan. MODETRENDS Tijdens de tien jaar van haar rechtersbestaan vijf jaar Hof s-hertogenbosch en vijf jaar Hof Amsterdam zag ze dat ook de btw onderhevig is aan modeverschijnselen. Een tijdje domineerden de vastgoedconstructies. Daarna raakten constructies met roerende zaken in en de laatste tijd zien we regelmatig zaken over ten onrechte in rekening gebrachte btw. Uiteraard zorgt ook de groeiende verkoop van goederen en diensten via internet voor de nodige problemen. Het aantal zaken over de basics van de btw is inmiddels afgenomen. De grote richtinggevende arresten over de omzetbelasting dateren al uit het begin van de jaren tachtig. De jurisprudentie die ze hebben opgeleverd en die later nog is aangevuld heeft veel duidelijk gemaakt. Uitzonderingen daargelaten, maar over zulke vragen zal een ondernemer of een inspecteur niet gauw meer een procedure beginnen. OP BEZOEK Uit haar eigen tijd als adviseur herinnert ze zich een groot voordeel van het werken in de indirecte belastingen. Je mag al vrij snel zelf naar cliënten, want je kunt alleen zinnig adviseren als je het bedrijfsproces met eigen ogen hebt gezien. Mijn eerste bezoek was aan een hamburgerketen, mijn tweede aan de scientology church. Dat geeft meteen al aan hoe gevarieerd het bestaan van een btw-adviseur is. ANALYTISCH VERMOGEN Mariken van Hilten vindt dat voor adviseurs in de indirecte belastingen dezelfde vaktechnische eisen gelden als voor adviseurs in de directe belastingen. In beide gevallen is analytisch vermogen heel belangrijk. Je moet in staat zijn uit een brij van juridische en andere gegevens de voor je cliënt relevante te selecteren en die op een overtuigende manier te presenteren. De belastingsoort maakt daarbij niet veel uit. CONCURRENTIE En de vermeende concurrentie tussen directe en indirecte belastingen? Ze moet er een beetje om lachen. Toen ik studeerde was die er zeker. Iedereen gaf hoog op over de directe belastingen en natuurlijk vooral over internationaal belastingrecht. De realiteit was dat ik me als beginnend btw-adviseur veel sneller met internationale zaken bezighield dan mijn collega s in de directe belastingen. Dan doel ik vooral op de manier van werken. Ik ging bij multinationals op bezoek, maar hun contacten verliepen eigenlijk alleen via de telefoon en later via . Het is maar wat je leuker vindt. 18 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 19

11 Alles bij elkaar leek het me toch iets spannender dan bijvoorbeeld de loonbelasting Adviseur, DICKVANVLIET rechter, docent Bij zijn sollicitatie naar de functie van adjunct-inspecteur van s Rijks belastingen werd hem de vraag gesteld die zijn verdere fiscale leven zou bepalen. Wilde hij misschien indirecte belastingen gaan doen? Als een van de weinigen wilde hij dat wel. Na een korte carrière bij het ministerie en een veel langere als adviseur is Dick van Vliet nu vice-president van de Hoge Raad en voorzitter van de Belastingkamer. Hij weet nog goed waarom hij indertijd ja zei toen hem gevraagd werd of hij zich in de indirecte belastingen wilde bekwamen. Het douanevak trok me; ik wilde graag iets internationaals doen. En de btw was in die tijd ik heb het over begin jaren zeventig een belasting in opkomst. Bij beide had je te maken met Europees recht. Er was een gemeenschappelijke markt in aantocht, met allemaal nieuwe regels en afspraken. Alles bij elkaar leek het me toch iets spannender dan bijvoorbeeld de loonbelasting. PROCEDURES Zijn bezigheden in overheidsdienst duurden maar kort. In 1975 stapte Van Vliet over naar het advieskantoor Wisselink & Co, dat later zou opgaan in KPMG Meijburg & Co. Daar stond ik cliënten vooral bij in btw- en douaneprocedures. Mijn eerste zaak voor de Hoge Raad vergeet ik natuurlijk nooit, zeker niet omdat ik hem nog won ook. Het ging om de vraag of bij de stacaravans die park Duinrell verhuurde sprake was van vrijgestelde verhuur waardoor er dus ook geen recht op vooraftrek bestond of van belaste verhuur met wel recht op aftrek van voorbelasting. De Hoge Raad vond dat het om belaste verhuur ging en dat leverde mijn cliënt een aardige besparing op. VEEL WERK De btw werd in die periode een steeds belangrijker belasting, zeker na de publicatie van de Zesde richtlijn in 1979 (nu: Btw-richtlijn). Het leverde Van Vliet veel werk op. De Wet op de omzetbelasting 1968 was voor de praktijk nog nieuw en onwennig. Bijna elk artikel moest wel een keer uitgelegd worden. Maar er waren uitschieters. De meeste zaken gingen over de vraag of iemand dat kon ook een gemeente zijn on der - nemer was, over de precieze werking van de vrijstellingen en over de heffing op onroerend goed. ESSENTIEEL KENMERK In al die procedures komt een volgens hem essentieel kenmerk van het vak naar voren. Je moet precies weten wat er speelt en daarvoor wil je de situatie met eigen ogen aanschouwen. Je moet het bedrijfsproces van je cliënt tot in detail kennen. Ik heb vaak genoeg met een helm op in bouwputten gestaan. En voor douane- en accijnszaken in koekjesfabrieken en op schepen met suikerbietenpulp en graanproducten voor veevoer. Om wat voor goederen het ook gaat: je hebt ze vaak zelf gezien en onderzocht. HOGE RAAD Na ruim twintig jaar als adviseur gewerkt te hebben en daarnaast actief te zijn geweest als raadsheer-plaatsvervanger in het Hof s-gravenhage en als universitair docent aan de afstudeerrichting Kostprijsverhogende belastingen in Leiden werd Van Vliet gevraagd zitting te nemen in de Hoge Raad. Ik heb geaarzeld, want ik was toen nog geen vijftig. Maar uiteindelijk heb ik het gedaan en daar heb ik nooit spijt van gehad. Hoewel de Hoge Raad natuurlijk al voor mijn komst vele arresten over indirecte belastingen had gewezen is het aantal zaken op dat gebied sindsdien sterk toegenomen. Inmiddels zijn we met z n tweeën. Collega Liesbeth Punt is de specialist voor douanezaken. En met Mariken van Hilten hebben we ook een gespecialiseerde Advocaat-Generaal. Daarnaast is er natuurlijk de nodige steun van een professionele staf. BARRIÈRE De positie van de Hoge Raad in indirectebelastingzaken is anders dan in directe, beaamt hij. De btw is een Europese belasting, waardoor we de wet eigenlijk altijd moeten uitleggen in de geest van de richtlijn. En bij douanezaken gaat het om verordeningen, die directe werking hebben. Het betekent dat we relatief vaak zo n vijf keer per jaar prejudiciële vragen aan het Hof EG in Luxemburg stellen om erachter te komen hoe een Europese bepaling moet worden uitgelegd en soms ook of de Nederlandse wet op een bepaald punt in strijd is met de Europese richtlijn. Ja, dat voelt wel een beetje als een barrière. Je bent in een zaak gedoken en die kan je dan niet op eigen kracht afmaken. Bovendien vertraagt het de voortgang aanzienlijk. De gang naar Luxemburg kost minimaal anderhalf jaar extra, vaak twee. VAN DER STEEN De directe belastingen hebben Bosal en Marks & Spencer om maar eens twee spraakmakende arresten van het Europese Hof van Justitie van de afgelopen zes jaar te noemen. Wat stellen de indirecte belastingen daar tegenover? Van Vliet wijst meteen op het Van der Steen-arrest van 18 oktober 2007, waarin bepaald werd dat de directeur-grootaandeelhouder die een arbeidsovereenkomst met zijn BV heeft niet btw-plichtig is. Dat ging dus linea recta in tegen ons arrest van 26 april 2002, waarin we juist wel tot btw-plicht hadden geconcludeerd. We hebben toen geen vragen aan Luxemburg gesteld; achteraf gezien hadden we dat misschien beter wel kunnen doen. VOORPAGINA Bosal bracht het in 2003 tot openingsitem van het achtuurjournaal, maar ook de indirecte belastingen hebben hun mediamomenten. Van Vliet laat een voorpagina van De Telegraaf uit 1988 zien, met een kop in chocoladeletters over de Bijzondere Verbruiks Belasting (BVB), de voorloper van de huidige Belasting voor Personenauto s en Motorrijwielen (BPM). De BVB zou in strijd zijn met het Europese recht. Het Hof in Luxemburg bestreed dat toen niet, maar gunde de lidstaten nog de ruimte om dit soort zaken zelf te regelen. Dat zou nu denk ik niet meer zo gebeuren. BUNDEL Van Vliet wijst op de sterk gegroeide jurisprudentie op btw-gebied. Elk jaar verschijnt de bundel BTW Jurisprudentie van het Hof van Justitie EG van Wilbert Nieuwenhuizen. Die is elke keer weer dikker. De wet- en regelgeving is de afgelopen tien jaar omvangrijker en complexer geworden daarin verschillen we niet van de directe belastingen. Maar het betekent ook: meer vragen van belastingplichtigen, meer beroep- en bezwaarschriften en meer procedures. Kortom: meer werk voor gespecialiseerde adviseurs. 20 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 21

12 Bijna 43 miljard euro btw De belasting over de toegevoegde waarde (btw) bestaat in Nederland sinds 1 januari De opbrengst is opgelopen van 2,5 miljard euro in 1969 naar 42,9 miljard euro in In 1989, 1992 en 1994 daalde de opbrengst van de btw. Het hoge btw-tarief is in deze periode geleidelijk verlaagd van 20 procent in 1988 naar 17,5 procent eind De laatste mutatie van het hoge tarief dateert van 1 januari Toen is het tarief verhoogd naar 19 procent, waardoor de op brengst in 2001 fors toenam. De verhoging leidde in 2001 ook tot een toename van de inflatie met 0,5 procentpunt. Tariefsveranderingen kunnen leiden tot stijgingen of dalingen van de btw-opbrengsten. Op de lange duur echter bepaalt de ontwikkeling van de economie en de inflatie de omvang van de opbrengsten. In de afgelopen 40 jaar schommelde de jaarlijkse opbrengsten rond de 6,5 procent van het bbp. Sinds de laatste eeuwwisseling ligt dit percentage boven de 7. (Bron: CBS) Belangrijke veranderingen in 2010 In 2010 worden in het Europese btw-stelsel twee belangrijke veranderingen doorgevoerd. Allereerst wordt vanaf dat jaar ook voor de heffing op diensten zoveel mogelijk aangehaakt bij de plaats waar de dienst wordt verbruikt (zoals sinds 1993 al het geval is bij producten). Daarnaast kunnen ondernemers vanaf 2010 in het buitenland betaalde btw via hun eigen fiscus terugkrijgen. Nu laten bedrijven miljoenen euro s aan btw-claims liggen omdat het terugvragen administratief te ingewikkeld is en daardoor te veel tijd kost. Fouten bij nakomen btw-regels meest gevreesd Uit een onderzoek van KPMG International (2008) blijkt dat finance directors, chief financial officers en VAT professionals fouten bij het nakomen van de btw-regels als een groter bedrijfsrisico beschouwen dan fouten bij het voldoen aan de wettelijke verplichtingen voor de vennootschapsbelasting. Het onderzoek werd uitgevoerd in 22 landen. Het United Kingdom wordt vanuit VAToogpunt als het makkelijkste land beschouwd om zaken te doen; Italië als het moeilijkste. Fraude in de btw Fraude is in de btw al vele jaren een groot probleem. Een adequate bestrijdingsmethode is nog niet gevonden. In Europa wordt jaarlijks naar schatting voor rond de 250 miljard euro gefraudeerd met name via zogenoemde carrouselconstructies. In Nederland bedraagt het fraudebedrag rond de 900 miljoen. Feiten en cijfers Internet steeds belangrijker De rol van internet in de indirecte belastingen wordt steeds belangrijker. Het deel van de totale transacties dat via internet wordt afgewikkeld is weliswaar nog gering (3 à 4 procent), maar zal sterk groeien naarmate het betalingsverkeer veiliger wordt. Afstand speelt steeds minder een rol bij de levering van goederen. Dat vraagt speciale voorzieningen voor de btw, want elektronisch geleverde producten zijn belast in het land van consumptie. De internationale dimensie van het vak wordt daarmee verder opgevoerd. Niet alle btw opgebracht door huishoudens Huishoudens betalen via het kopen van goederen en diensten ruim de helft van de btw. Daarnaast brengen ze via de btw op koopwoningen nog eens bijna 12 procent op. Bedrijven, instellingen en overheid betalen 19 procent van de btw. Via de in vesteringen van de overheid en instellingen die niet-btw-plichtig zijn zoals woningbouwverenigingen en zie kenhuizen komt ruim 13 procent binnen. (Bron: CBS) Btw-fout kan jaarwinst wegvagen Veel ondernemingen besteden te weinig aandacht aan hun indirecte belastingen als btw. De gevolgen zijn soms dramatisch. Foute btwberekeningen kunnen de jaarwinst van een bedrijf, of een veelvoud daarvan, wegvagen. Het probleem is vaak operationeel: door gebrekkige interne systemen worden transacties vanuit btw-oogpunt niet goed verwerkt en weergegeven. Bij een grote multinational leidde een softwarefout ertoe dat de onderneming elf jaar lang te veel btw betaalde. De software registreerde wanneer een klant na opzegging het resterende deel van zijn abonnement terug kreeg. Het systeem registreerde niet dat hij ook de btw over het te veel betaalde terugkreeg. Het totale bedrag aan ten onrechte afgedragen btw liep op tot ongeveer 55 mln, waarvan de fiscus slechts 20 mln wilde teruggeven. (Bron: Het Financieele Dagblad ) Masterrichting De Masterrichting indirecte belastingen is het resultaat van een unieke samenwerking tussen de Vrije Universiteit Amsterdam, de Universiteit Maastricht en de Universiteit van Tilburg. De Masterrichting is een specialisatie binnen de Masteropleidingen Fiscaal Recht en Fiscale Economie. Aan de Vrije Universiteit Amsterdam wordt de Masterrichting aangeduid als Variant indirecte belastingen, aan de Universiteit Maastricht als Profiel indirecte belastingen en aan de Universiteit van Tilburg als Accent indirecte belastingen. De Masterrichting is zowel in voltijd als in deeltijd te volgen. CURRICULUM Het curriculum van de Masterrichting indirecte belastingen bestaat voor de helft van het aantal studiepunten uit vakken op het gebied van indirecte belastingen. Het betreft de masterscriptie plus de vakken European Value Added Tax (verzorgd door de Universiteit Maastricht), Capita Selecta omzetbelasting (Universiteit van Tilburg) en Indirecte belastingen en internationale handel (Vrije Universiteit Amsterdam). DRIE VAKKEN Het Engelstalige vak European Value Added Tax gaat uit van de Europese Btw-richtlijn en de rechtspraak van het Europese Hof van Justitie. Centrale thema s vormen de fiscale neutraliteit, het Europese btwsysteem als zodanig en de keuze tussen het oorsprongsland- en het bestemmingslandbeginsel. Bij het vak Capita Selecta omzetbelasting ligt de nadruk op concernproblematiek, bancaire en financiële handelingen en onroerend goed. Bij Indirecte belastingen en internationale handel wordt aandacht besteed aan btw, douanerechten en accijnzen. De onderwerpen lopen uiteen van in- en uitvoer, bijzondere intracommunautaire transacties, telecommunicatie en elektronische dienstverlening tot bijzondere financiële transacties. indirecte belastingen CONTRACTONDERWIJS De vakken van de Masterrichting indirecte belastingen kunnen ook in de vorm van contractonderwijs worden gevolgd. Ze zijn dus ook toegankelijk voor fiscalisten die al werkzaam zijn op het gebied van de indirecte belastingen. OP ANDERE UNIVERSITEIT De Masterrichting indirecte belastingen biedt een unieke gelegenheid om onderwijs op andere universiteiten te volgen en daarbij kennis te maken met andere onderwijsperspectieven. Ook kan zo een waardevol netwerk met toekomstige vakgenoten en collega s worden opgebouwd. FONDS INDIRECT TAX De Masterrichting indirecte belastingen wordt gefinancierd door het Fonds Indirect Tax. Dit Fonds is opgericht door de Vrije Universiteit Amsterdam, de Universiteit Maastricht, de Universiteit van Tilburg, Baker & McKenzie N.V., de Belastingdienst, Deloitte Belastingadviseurs B.V., Ernst & Young Belastingadviseurs, KPMG Meijburg & Co, Loyens & Loeff N.V. en PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. De Raad van Toezicht van het Fonds Indirect Tax staat onder leiding van Dick van Vliet, vice-president van de Hoge Raad (zie pag ). WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het Fonds Indirect Tax stelt de drie samenwerkende universiteiten niet alleen in staat om gezamenlijk het onderwijs van de Masterrichting indirecte belastingen te verzorgen, maar ook om het onderzoek op het gebied van de indirecte belastingen verder uit te bouwen. Hierdoor hebben de drie universiteiten de mogelijkheid extra wetenschappelijk onderzoekers op het gebied van de indirecte belastingen aan te stellen. Meer informatie op info@indirecttax.nl 22 INDIRECTTAX.NL INDIRECTTAX.NL 23

13 DEELNEMERS AAN HET FONDS INDIRECT TAX