Onbekend maakt onbemind

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Onbekend maakt onbemind"

Anke van der Wal
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 32 Onbekend maakt onbemind Als de wereld begrijpelijk was, zou er geen kunst bestaan (Albert Camus) Hedendaagse kunst kan de gemoederen flink beroeren. Waar de een enkel een zwart doek met witte krijtlijnen ontwaart, blijkt de ander het werk in al zijn facetten perfect te kunnen lezen. Waar de kunstliefhebber bijna euforisch een parel van eenvoud ontdekt, bedenkt de cultuurbarbaar dat had ik zelf ook wel kunnen maken. Kun je leren naar hedendaagse kunst te kijken of blijft het altijd iets voor een nichepubliek? We vroegen het Ann Vanderheyden, sinds eind vorig jaar verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van het CIAP, gevestigd op het terrein van de oude Hasseltse gelatinefabriek. Tekst: Gerda Baeyens Interview met Ann Vanderheyden, stimulerende kracht achter CIAP

Waar de kunstliefhebber bijna euforisch een parel van eenvoud ontdekt, bedenkt de cultuurbarbaar dat had ik zelf ook wel kunnen maken.

2 33 CIAP De volgende mokerslag is uitgedeeld Om alle misverstanden uit te sluiten: we zijn geen museum, doen geen wetenschappelijk onderzoek en hebben geen vaste collectie, stelt Ann Vanderheyden. We zijn een vereniging opgericht in 1976, met de bedoeling hedendaagse kunst te promoten en te verspreiden onder een breed (Limburgs) publiek. In al die jaren zijn onze drijfveren onveranderd gebleven. Concreet betekent het dat we onze doelgroep sensibiliseren en informeren over actuele kunst aan de hand van tentoonstellingen, kunstreizen, publicaties, lezingen, het uitgeven van grafiek en multipels Om een zo groot mogelijk publiek te bereiken gaat ons artistiek aanbod ook zeer breed. Zo organiseren we regelmatig thematische tentoonstellingen zoals Factura Een verkenning van de verfhuid. In deze expositie stond het proces van het schilderen centraal. Alle werken gaven een verschillend beeld van een ontstaansproces. Vanaf medio juni komen we echter met een totaal andere tentoonstelling: Traction avant. Dan stellen we hoofdzakelijk werken tentoon die inspelen op de globale economische situatie en de klappen die deze regio de afgelopen tijd te verwerken kreeg. Men is amper de sluiting van de mijnen te boven gekomen of de volgende economische mokerslag (Ford) is alweer uitgedeeld. Tot slot brengen we ook vaak overzichtstentoonstellingen van een solokunstenaar of tentoonstelling waarin een bepaalde discipline wordt belicht. De kunstenaar en de maatschappij Wellicht simplistisch geredeneerd, maar toch proberen we Ann een definitie van hedendaagse kunst te ontlokken. Hedendaagse kunstenaars worstelen met de maatschappij waarvan ze deel uitmaken en stellen zich daarbij vragen, terwijl designers en ambachtslieden juist bezig zijn met het bedenken van oplossingen, luidt haar antwoord. Die vragen, twijfels en emoties proberen ze vast te leggen in hun werk. De wijze waarop ze dat doen en de materialen of technieken die ze daarbij gebruiken, zijn doorgaans (nog) geen gemeen-

In al die jaren zijn onze drijfveren onveranderd gebleven.

3 34 goed. Dat maakt het voor een publiek dat niet vertrouwd is met hedendaagse kunst, vaak moeilijk om dergelijke kunstuitingen te begrijpen of ervan te genieten. Dat probleem is echter van alle tijden. Ook Picasso en Mondriaan bv. hadden in hun tijd te maken met scepsis, vooroordelen, onbegrip Waar trek je de lijn? Wanneer is iets gemeengoed geworden en dus geaccepteerd? In elke tijd en bij elke kunstvorm is dat telkens weer de hamvraag. Overigens hoeft een kunstwerk niet altijd een onderliggende boodschap te bevatten. Kunst mag ook autonoom artistiek zijn. Een werk mag je ook gewoonweg ontroeren zonder dat je inzicht hebt in de doorwrochte ziel van de kunstenaar. Kunst mag autonoom artistiek zijn Pleidooi voor meer educatie Ann ontkent niet dat actuele kunst ondanks alle inspanningen, nog steeds voor een nichepubliek lijkt bedoeld te zijn. Veel heeft volgens haar te maken met een gebrek aan kunsteducatie. In het onderwijs wordt nauwelijks tot geen aandacht besteed aan hedendaagse kunst. Jongeren zijn dan ook niet vertrouwd met dit soort kunstuitingen. Ze weten niet waar ze een kunstenaar moeten plaatsen, wat de achtergrond van zijn werk is, welke techniek hij gebruikt, hoe ze naar zijn werk moeten kijken. (Spontaan denk ik aan Mona Lisa smile. Een film uit 2003 waarin een vrijgevochten lerares kunstgeschiedenis - in de persoon van Julia Roberts - anno 1953 universitaire studentes uitdaagt om de gebaande paden te verlaten. Door hen anders naar kunst te laten kijken, stimuleert Julia hen om ambities te koesteren die passen bij hun intelligentie. Voor haar komst zagen de studentes immers huisvrouw worden als het hoogste doel. Hoe intelligent de meisjes ook waren.) Gaat het anno 2013 nog steeds om onbekend maakt onbemind? Is er nog steeds een zekere angst om buiten de geijkte kaders te kijken? Meer dan vroeger is het denk ik belangrijk om de achtergrond van een concept mee te krijgen, aldus Ann. Toen ik voor Z33 (Art Center in Hasselt) werkte, hebben we samen met uitgeverij Clavis een boekje over kunst uitgebracht. De doelgroep bestond uit 10- tot 14-jarigen en de titel was: Mooi! Niet?. Het ging over het feit dat iedereen een andere invulling aan een werk geeft en mag geven. Het zou niet slecht zijn mocht er van dit boekje een equivalent voor volwassenen komen en mocht de dialoog over hedendaagse kunst op gang komen. Er is te weinig kunsteducatie

Wanneer is iets gemeengoed geworden en dus geaccepteerd? In elke tijd en bij elke kunstvorm is dat telkens weer de hamvraag.

4 35 Architectuur en kunst CIAP wil de vlucht vooruit nemen Van opleiding architecte, koos Ann Vanderheyden op een bepaald moment resoluut voor de kunstrichting. Twee kunstuitingen die mijlenver van elkaar verwijderd zijn? Of zijn er toch raakvlakken? Zeer zeker, luidt het stellige antwoord. Sommige architecten gaan verder dan het puur fictionele. De Zwitser Peter Zumthor bijvoorbeeld heeft middenin een weiland een kapel gebouwd die ondanks de ongewone architectuur perfect aansluit bij de omgeving. Anderzijds zijn er ook beeldende kunstenaars die sterk met de publieke ruimte of ruimtelijkheid bezig zijn, James Turell is bijvoorbeeld iemand die zeer sterk met licht en lichtinval in een ruimte werkt. Ook zij zijn op het snijvlak van kunst en architectuur bezig. Heeft haar achtergrond als architecte meegespeeld toen ze door CIAP gevraagd werd voor de dagelijkse leiding? Door mijn opleiding ben ik het gewend vrij zakelijk te denken en op lange termijn te werken. Bovendien sta ik graag aan het begin van een ontwikkeling; ik hou ervan het potentieel in een organisatie te ontdekken. Dat waren misschien inderdaad facetten die voor mij pleitten, lacht ze, want zoveel is zeker: met CIAP willen we echt de vlucht vooruitnemen. We willen dynamiek brengen en daarbij professioneler te werk gaan. De urgentie om dit te doen is de laatste jaren namelijk alleen maar toegenomen. Verder

De Zwitser Peter Zumthor bijvoorbeeld heeft middenin een weiland een kapel gebouwd die ondanks de ongewone architectuur perfect aansluit bij de omgeving.

5 36 zijn de communicatie met (potentieel) geïnteresseerden en marketing een belangrijk aandachtspunt binnen onze vereniging. Als we breder en dieper willen gaan, zullen we met name een manier moeten vinden om nieuwe en jongere doelgroepen te bereiken. CIAP heeft altijd op vrijwilligers gedraaid en onze werking is tot nu toe heel sterk op onze leden gericht. Ik denk dat het hoog tijd is om voor een bredere basis te zorgen. Dat is ook nodig als we de financiële situatie van onze vereniging gezond willen hebben. Onbegonnen werk? Dat Ann Vanderheyden meer dan gepassioneerd is door actuele kunst hoeft geen betoog. Dat zij er alles aan doet om een breder publiek naar de gelatinefabriek te krijgen, staat niet ter discussie. Dat zij een duidelijke visie heeft over de richting die het CIAP moet uitgaan evenmin. Maar is het in deze conjunctuur niet een verloren strijd? Vooral in een geplaagde regio als Limburg waar het invullen van primaire levensbehoeftes vaak al de nodige aandacht vraagt? Komt nog bij dat het intrinsieke karakter van actuele kunst vaak ook voor een natuurlijke drempel. Anders gesteld: is het niet begrijpelijk dat mensen in economisch zware tijden wel wat anders te doen hebben dan zich te interesseren voor actuele kunst die ze doorgaans niet kunnen lezen? Uiteraard zijn de economische omstandigheden niet gunstig, maar we proberen in elk geval de toegang tot ons centrum gratis te houden. We zorgen in elk geval voor laagdrempeligheid op financieel vlak. Natuurlijk komt een dak boven je hoofd hebben vóór kunst, maar als aan de primaire behoeftes is voldaan, komt de kwaliteit van het leven aan bod. En juist op dat vlak speelt kunst een essentiële rol. Actuele kunst kan zorgen voor de scherpte in de maatschappij, besluit Ann. Zonder kunst heb je een vlakke maatschappij

CIAP heeft altijd op vrijwilligers gedraaid en onze werking is tot nu toe heel sterk op onze leden gericht. Ik denk dat het hoog tijd is om voor een bredere basis te zorgen.

6 37 Alaska Antwerpen Alaska Brussel Alaska Waasland Alaska Kortrijk Alaska Ieper Alaska Hasselt Alaska Brugge Alaska Gent Jan Van Gentstraat 1 Bus 401 B-2000 Antwerpen T. +32 (0) info.antwerpen@alaska-group.eu Pegasuslaan 5 B-1831 Diegem T. +32 (0) info.brussels@alaska-group.eu Zwaarveld 41 D B-9220 Hamme T. +32 (0) info.waasland@alaska-group.eu Engelse Wandeling 76 B-8510 Kortrijk - Marke T. +32 (0) info.kortrijk@alaska-group.eu R. Colaertplein 27 B-8900 Ieper T. +32 (0) info.ieper@alaska-group.eu Oude Luikerbaan 63 a B-3500 Hasselt T. +32 (0) info.hasselt@alaska-group.eu Koningin Astridlaan 200 B-8200 Brugge T. +32 (0) info.brugge@alaska-group.eu Charles de Kerchovelaan 12 B-9000 Gent T. +32 (0) info.gent@alaska-group.eu

eu Engelse Wandeling 76 B-8510 Kortrijk - Marke T. +32 (0)56 22 26 02 info.kortrijk@alaska-group.eu R. Colaertplein 27 B-8900 Ieper T. +32 (0)57 21 23 31 info.ieper@alaska-group.

Vergelijkbare documenten

[DE BASILIEK VAN KOEKELBERG]

1 e graad secundair onderwijs Naam:... NATIONALE BASILIEK VAN HET HEILIG HART KOEKELBERG [DE BASILIEK VAN KOEKELBERG] Met dit boekje kan je zelfstandig of in groep kennismaken met de basiliek. 2 Hoe ga