C A D / C A M Handleiding Vellum

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "C A D / C A M Handleiding Vellum"

Transcriptie

1 C A D / C A M Handleiding Vellum Vakcode Universiteit Twente vakgroep Ontwerpen in Kunststoffen door Ir. H.Tragter m.m.v. student C.L. Balkenende 9e druk augustus, 2003 Laatste aanpassing op 28 juni, 2000 (geschikt voor Vellum 2.70) Copyright(c) 1994, 2003 by the University of Twente

2 Inhoud 1 Inhoud blz Inleiding...Inleiding 1 Basisprincipes...Hoofdstuk 1 1 Gebruik van de Muis...1 Het Vellum Window...2 Menu Bar...8 Instellingen...12 Creëren van Geometrie...Hoofdstuk 2 1 Teken Technieken...2 De Status Line...3 Tekengereedschappen...5 De Drafting Assistant...Hoofdstuk 3 1 Snappen op Geometrie...1 Drafting Assistant Constructielijnen...5 Permanente Constructielijnen...7 Het Maken van Instellingen...Hoofdstuk 4 1 Pen Style...1 Instellen van Eenheden...6 Zichtbaar maken van het Grid...7 Bewaren van Instellingen...8 Selecteren van Objecten...Hoofdstuk 5 1 Objecten...1 Weergave van de Selectie...2 Selectie Proces...2 Editen van Objecten...Hoofdstuk 6 1 Editing Tools...1 Verplaatsen van Objecten...7 Copiëren van Objecten...9 Veranderen van de Grootte van een Object...10 Het Edit Menu...11 Dupliceren van Objecten...13 Instellingen van een Object Veranderen...16 Het Arrange Menu...17 Tekentechnieken...Hoofdstuk 7 1 Het Tekenprocess...2 Tekenen op Ware Grootte...3 Tekenen op Schaal en Papier Afmetingen...6 Voorbedrukte Tekenvellen...9 Printen of Plotten van een Tekening...10

3 Inhoud 2 blz Inleiding Tutorial... Inleiding Tutorial 1 Tutorial I... Tutorial I 1 Oefening 1, Starten van Vellum...2 Oefening 2, Teken een Onderdeel...3 Oefening 3, Stroke Commando s...10 Oefening 4, Afronden en Afschuinen...14 Oefening 5, Toevoegen van Gaten...16 Tutorial II... Tutorial II 1 Oefening 6, Wijzigingen Aanbrengen...2 Oefening 7, Bematen...6 Oefening 8, Arceren...11 Oefening 9, Uitrekken...12 Oefening 10, Roteren...14 Oefening 11, Afdrukken...17 Tutorial III... Tutorial III 1 Oefening 12, Trim en Relimit...2 Oefening 13, Tekst...6 Oefening 14, Raaklijnen en Loodlijnen...9 Oefening 15, Roteer en Copiëer...13 Oefening 16, Construeren van een Zijaanzicht...19 Tutorial IV...Tutorial IV 1 Oefening 17, Arceertechniek...2 Oefening 18, Spiegelen en Steekcirkels...5 Oefening 19, Parametrics...7 Oefening 20, Detail View...12 Oefening 21, NURB Splines...15 Oefening 22, Tekenen op Schaal...18 Mathematische Operatoren... Appendix A 1 Vorm- en Plaatstoleranties... Appendix B 1 Symbolen... Appendix C 1 Tekst Symbolen... Appendix D 1 Woordenlijst...Woordenlijst 1

4 1 Inleiding Deze handleiding is bedoeld om u in een korte tijd te leren werken met het Vellum CADsysteem. De handleiding bestaat globaal uit twee secties. In de eerste sectie, dat de hoofdstukken 1 t/m 7 beslaat, staat achtergrond informatie over de werking van Vellum: het gebruik van windows, de werking van de intelligente Drafting Assistant, de werking van de verschillende tekengereedschappen en hoe u een tekening op schaal maakt. De tweede sectie bevat de tutorial die uit vier delen is opgebouwd (tutorial I t/m IV). Door deze tutorial te doorlopen raakt u vertrouwd met het systeem en verkrijgt u zoveel vaardigheid en inzicht dat u er daarna zelfstandig tekeningen mee kunt maken. Het doorwerken van elk van de vier delen neemt, afhankelijk van uw computerervaring, één tot anderhalf uur in beslag. Wanneer u geen ervaring heeft in het gebruik van een Windows applicatie verdient het aanbeveling om eerst Hoofdstuk 1, Basisprincipes door te lezen, of om de windows tutorial uit de Microsoft Windows User s Guide door te werken. Uw werkzaamheden in Vellum zullen nog efficienter verlopen indien u na het volgen van de tutorial de hoofdstukken 2 t/m 7, die meer gedetailleerde informatie over de werking bevatten, door leest. Voordat u met een groot tekenproject start, verdient het aanbeveling om in ieder geval Hoofdstuk 7, Tekentechnieken te lezen zodat u weet hoe u moet omgaan met papierformaten, tekeningafmetingen, schaling en tekstgrootte. De tutorial is opgedeeld in vier stukken. Hierin worden stapsgewijs een groot aantal commando s behandeld. Na afloop moet u voldoende kennis bezitten om uw tekening in het vervolg met Vellum te maken in plaats van het tekenbord te gebruiken. In deze handleiding is niet gepoogd voor alle engelse woorden een nederlandstalig equivalent te vinden, maar is juist het tegendeel gedaan: handhaaf zoveel mogelijk begrippen die in de CAD- en computerwereld toch al zijn ingeburgerd. Deze begrippen kende u toch al van andere applicaties, of u kent ze nog niet maar komt ze weer tegen bij het gebruik van andere CADsystemen; kortom het is altijd nuttig. In de woordenlijst kunt u een verklaring van deze begrippen vinden. Beoogde Gebruikers Deze handleiding en de daarin opgenomen tutorial is bedoeld als een kennismaking met het Vellum CAD-systeem. Er wordt verondersteld dat enige vaardigheid in het technisch tekenen, met name het kunnen denken in aanzichten en doorsneden, en kennis van de tekenconventies aanwezig is. Uitgebreide computerkennis is niet vereist, maar enige vaardigheid in de omgang met MS-Windows is handig.

5 Inleiding 2 Gerelateerde Documentatie Vellum for Windows version 2.12 User s Guide 2D Vellum for Windows version 2.12 Tutorial 2D Software Handleiding PC Project Onderwijs Microsoft Windows version 3.1 Users s Guide Structuur van de Handleiding De handleiding bestaat globaal uit twee secties. In de eerste sectie, dat de hoofdstukken 1 t/m 7 beslaat, staat achtergrond informatie over de werking van Vellum: het gebruik van windows, de werking van de intelligente Drafting Assistant, de werking van de verschillende tekengereedschappen en hoe u een tekening op schaal maakt. De tweede sectie bevat de tutorial die uit vier delen is opgebouwd (tutorial I t/m IV). Verder is er een appendix aanwezig waarin de mathematische expressies staan die u kunt gebruiken en een verklarende woordenlijst. Hoofdstuk 1, Basisprincipes In dit hoofdstuk worden de basiscomponenten van Vellum beschreven; de muis, de windows, menu s, en dialog boxes. Het is een kort overzicht van deze nuttige gereedschappen en als u bekend bent met CAD-software heeft u hier waarschijnlijk al genoeg aan om met Vellum te kunnen werken. Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie Dit hoofdstuk beschrijft de tekengereedschappen waarmee de geometrie objecten worden gecreëerd, die de bouwstenen voor uw ontwerp zijn. Het beschrijft ook hoe de Drafting Assistant u helpt uw ontwerp makkelijker en sneller te realiseren. Hoofdstuk 3, De Drafting Assistant Dit hoofdstuk beschrijft de werking van een intelligent onderdeel van de Vellum software: de Drafting Assistant. De Drafting Assistant denkt als een tekenaar en schijnt te weten welke constructielijnen nodig zijn: deze hulplijnen worden automatisch tijdelijk op het beeldscherm gezet. Ook wordt beschreven hoe dit onderdeel het snappen of vergrendelen van de invoer op bestaande punten in de geometrie verzorgt. Hoofdstuk 4, Het Maken van Instellingen In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de pen stylen, de eenheden en het grid ingesteld kunnen worden. Het laatste deel van dit hoofdstuk vertelt hoe u instellingen kunt bewaren. Alle lijnen in de tekening hebben de volgende drie attributen die het uiterlijk bepalen wanneer ze op het scherm worden getekend of wanneer ze worden geplot: lijnpatroon (pattern), lijndikte (weight) en kleur (color). Met behulp van pen stylen kunnen deze eenvoudig worden gekozen. Hoofdstuk 5, Selecteren van Objecten Na het tekenen van objecten is het mogelijk dat u nog veranderingen wilt aanbrengen. Eën van de basisregels van Vellum is dat een object alleen dan gewijzigd kan worden als het geselecteerd is. Dit hoofdstuk behandeld het selecteren van objecten met de pointer, met een selectiekader en het gebruik van een selectiemasker. Hoofdstuk 6, Editen van Objecten Nadat u een object heeft getekend, kunt u het selecteren om er vervolgens iets aan te wijzigen. In dit hoofdstuk worden de handelingen beschreven die u hierbij moet uitvoeren.

6 Inleiding 3 Hoofdstuk 7, Tekentechnieken Dit hoofdstuk beschrijft technieken voor algemeen tekenwerk. De volgende onderwerpen komen aan de orde: Instellen van eenheden Tekenen op ware grootte Aanpassen van de tekstafmeting aan de geometrie Instellen van een tekeningafmeting om te plotten zonder tekeningformaat Instellen van een view schaal om een voorbedrukt tekenvel te importeren alvorens te plotten Tutorial 1 In deze tutorial, die oefening 1 t/m 5 beslaat, maakt u kennis met Vellum. Met behulp van menu s en de Drafting Assistant creëert u op een gemakkelijke manier de geometrie. Daarna worden de Stroke-commando s behandeld. Tot slot komen afrondingen, afschuiningen en het maken van cirkels aan de orde. Tutorial 2 Oefening 6 t/m 11 gaan verder met het onderdeel dat u in de vorige tutorial heeft geconstrueerd. In eerste instantie worden er een aantal veranderingen aangebracht. Vervolgens komen de bemating en arcering aan de orde en wordt de tekening geroteerd. Hierna kunt u de tekening laten afdrukken. Tutorial 3 In deze derde tutorial worden in de oefeningen 12 t/m 16 eerst de commando s trim, relimit en text behandeld. Daarna leert u met behulp van de Drafting Assistant op een simpele wijze raak- en loodlijnen tekenen. In de laatste twee oefeningen maakt u een begin met het tekenen van een voor- en zijaanzicht van een flens. Tutorial 4 In deze laatste tutorial wordt in oefening 17 en 18 het zijaanzicht van de flens afgemaakt en wordt er een steekcirkel aan het vooraanzicht toegevoegd. Oefeningen 19 en 20 gaan over parametrics en het maken van een detail view. De laatste oefeningen, 21 en 22, behandelen het gebruik van splines en het tekenen op schaal. Appendix A, Mathematische Operatoren Deze appendix beschrijft de mathematische en conditionele operatoren die gebruikt kunnen worden in de invoervelden van Vellum. Woordenlijst Hierin vindt u een verklaring van veel van de gebruikte (engelstalige) begrippen. In deze handleiding is niet gepoogd voor alle woorden een nederlands equivalent te vinden, maar is juist het tegendeel gedaan: handhaaf zoveel mogelijk begrippen die in de CAD- en computerwereld toch al zijn ingeburgerd.

7 Hoofdstuk 1 1 Basisprincipes In dit hoofdstuk worden de basiscomponenten van Vellum beschreven; de muis, de windows, menu s en dialog boxes. Het is een kort overzicht van de nuttige gereedschappen en als u bekend bent met CAD software heeft u hier waarschijnlijk al genoeg aan om met Vellum te kunnen werken. Waneer u meer informatie wilt over standaard window-elementen, zoals menu s, scroll bars, file menu commando s en dialog boxes kunt u deze vinden in de Microsoft Windows Version 3.1 User s guide. Gebruik van de Muis De muis is uw belangrijkste communicatiemiddel; u gebruikt hem om de computer te vertellen wat u wilt doen. Het aanduiden van plaatsen, kiezen van commando s, selecteren van tools en het construeren van objecten kunt u doen met behulp van de muis. Voor linkshandige mensen kan de rechter muistoets actief worden gemaakt. U kunt dit veranderen in het Control Panel van Windows. Bij Vellum wordt slechts één muisknop gebruikt. Bij standaardinstellingen is dat automatisch de linkerknop. In deze handleiding worden de volgende termen met betrekking tot de muis gebruikt. Pointer Een pijl of ander grafisch symbool op het scherm waarmee iets geselecteerd of getekend kan worden. U beweegt de pointer over het scherm om iets aan te wijzen. Afhankelijk van zijn locatie is de pointer een pijl of geeft het de actuele (current) tool weer. Vellum Selection pointer Center-Point Circle pointer Om de pointer op het scherm te bewegen, beweegt u de muis. De volgende termen geven de acties weer die met de muis kunnen worden uitgevoerd in Vellum. Point Press Click Double-click Drag Beweeg de muis tot de pointer bij het item van uw keuze is. Druk de muisknop in en houdt deze ingedrukt. Druk de muisknop in en laat vervolgens de knop meteen weer los. Druk de muisknop twee keer achter elkaar snel in. Druk de muisknop in en houdt deze ingedrukt. Beweeg de muis en laat daarna de muisknop weer los.

8 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 2 Het Vellum Window Als u Vellum opstart verschijnt het volgende window. Hierin vindt u de volgende delen terug: Title bar Menu bar Tool palette Pointer Location indicator Message line Drawing area Status line Scroll bars Bevat de naam van het actieve document en drie buttons; de control, minimize en maximize/restore button. Bevat de Vellum menu s van commando s en instellingen. U kunt met behulp van de muis uw keuze aangeven of de speciale toetscombinaties gebruiken. Bevat de teken- en edit tools, die u gebruikt bij het tekenen en wijzigen van geometrie. Toont de actuele positie op het scherm. In het tekengebied geeft de vorm van de pointer de actuele tool aan. Toont de x,y-coördinaten van de pointerpositie. Toont de naam van de actuele tool en geeft stap voor stap instructies voor het gebruik van de geselecteerde tool. Geeft het tekengebied weer. Dit gebied bevat verschillende layers, die u gebruikt bij het tekenen. Geeft plaatscoördinaten en andere geometrische parameters weer van de actuele tekening. Met behulp hiervan kunt u zich over het tekenblad bewegen. Met de scrollbuttons kunt u de drawing area over een kleine afstand verplaatsen. Work layer indicator Toont de naam van de actuele layer en bevat een menu om de worklayer te veranderen.

9 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 3 Title Bar Bevat de naam van het actieve document en drie buttons; de control, minimize en maximize/restore button. Control menu button U kunt met behulp van dit menu het window sluiten, verplaatsen of de afmetingen ervan veranderen. Deze button is aanwezig in alle windows en bij veel dialog boxes. Double-click de button als u het window wilt sluiten zonder dat het menu verschijnt. Wilt u één van de andere opties gebruiken, click dan één keer op de button, zodat het menu wordt getoond en maak vervolgens uw keuze. Minimize Maximize/restore Hierdoor verandert het window in een icon, dat linksonder op het scherm wordt geplaatst. Hierbij wordt het document niet gesloten of bewaard. Op deze manier kunt u andere Window-applicaties gebruiken en later terugkeren naar dit programma. Double-click hiervoor op het icon en het Vellumwindow verschijnt weer groot op het scherm. Geeft u de mogelijkheid het window geheel of gedeeltelijk op het scherm te plaatsen. Als het scherm geheel gevuld wordt door het window kunt u, door op de button te clicken, terugkeren naar de vorige (kleinere) afmetingen van het window. Tool Palette Het tool palette is een groep van tool icons (tekengereedschappen). Het palette is aan de linkerkant van het scherm geplaatst. De icons representeren de tools voor het tekenen en wijzigen van tekeningen.

10 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 4 Selecteren van een tool uit het tool palette. 1. Plaats de pointer op het icon van uw keuze. 2. Click met de muisknop. Het geselecteerde icon licht op in het tool palette. In het bovenstaande voorbeeld is de Single Line tool geselecteerd. Tool Subpalettes De meeste tools uit het tool palette bevatten een subpalette van tools met aanverwante functies. Het driehoekje in de rechter onderhoek van een icon geeft aan dat de betreffende tool een subpalette bezit. Als de tool die u wilt gebruiken al in het toolpalette staat, hoeft u die alleen maar aan te clicken. Het submenu is dan niet nodig. Het selecteren van een tool uit het subpalette 1. Plaats de pointer op het icon. 2. Press de muisknop (dus niet meteen loslaten). Het subpalette verschijnt rechts naast de tool. 3. Houdt de muisknop nog ingedrukt en drag met de pointer naar het gewenste icon. Deze licht op.

11 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 5 4. Laat de muisknop los. De geselecteerde tool vervangt nu in het tool palette de vorige tool. Het icon dat oplicht geeft de actieve tool aan. De nieuwe tool blijft in het toolpalette staan, totdat er weer een andere tool uit het subpalette wordt geselecteerd. De tools in het subpalette blijven altijd in dezelfde volgorde staan. Alleen de tool die in het tool palette staat verandert. Wanneer u eenmaal een tool hebt geselecteerd verschijnt er aanvullende informatie op het scherm, die het gebruik van de tool toelichten. De pointer, de location indicator en de message line en statusregel geven allemaal feedback over de actieve tool. Smart Pointer Wanneer u een tool heeft geselecteerd, geeft de vorm van de pointer in het tekengebied de gekozen tool weer. Sommige pointers, zoals de Single Line pointer zijn simpele cross-hairs. Andere, bijvoorbeeld de Opposite-Point Circle pointer, geven de tool zelf weer. Deze pointers noemen we smart pointers. Op deze pointers zit een indicator voor multistep procedures. Elke smart pointer bezit een hot spot. Dit is een punt die de plaats aangeeft die u als volgende moet selecteren. De hot spot verandert van positie tijdens het gebruik van de tool. Als voorbeeld kijken we naar de Opposite-Point Circle pointer. De plaats van de hot spot op deze pointer geeft aan dat u een punt op de rand van cirkel aanwijst bij de eerste click op de muisknop. Nadat u een locatie heeft aangewezen verschuift de hot spot naar de andere kant van de pointer. Hiermee wordt aangegeven dat bij de volgende click er een punt wordt aangewezen dat precies tegenover het eerste punt ligt. Na de tweede click wordt de cirkel getekend en verschuift de hot spot weer naar zijn beginpositie zodat er opnieuw een cirkel getekend kan worden.

12 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 6 Het aantal decimalen wordt bepaald door de Precision setting in de Unit dialog box (onder Preferences uit het Layout menu). In deze tutorial wordt alleen aandacht besteed aan de 2- dimensionale mogelijkheden van Vellum. In de Reference manual kunt u meer informatie vinden over het werken in drie dimensies. Location Indicator In de location indicator worden drie getallen (x- y- en z-coördinaat) weergegeven (naast de horizontale scroll buttons onderaan het tekengebied). De indicator geeft constant de coördinaten van de pointer weer als de pointer zich in het tekengebied bevindt. De coördinaten worden ten opzichte van de oorsprong weergegeven. De oorsprong (0,0) bevindt zich bij een nieuw document in het midden van het scherm en er verschijnt een symbool bij de oorsprong als het grid zichtbaar is. U kunt dit doen door Show Grid te kiezen uit het Layout menu. Message Line De message line bevindt zich bovenaan het tekengebied. Ze bevat de naam van de actieve tool en geeft instructies over het gebruik van de betreffende tool. Bekijk als voorbeeld de Center-Point Circle tool. In de message line verschijnt het volgende: Click nu een punt aan dat het middelpunt van de cirkel aangeeft en lees de message line opnieuw. In de message line staan soms ook aanwijzingen voor andere activiteiten. Als u bijvoorbeeld de Ctrl-toets ingedrukt houdt bij het gebruik van de Center-Point Circle tool zal de vorige cirkel gecopiëerd worden als u de met muisknop clickt. Het middelpunt bevindt zich op de clickplaats. Status Line De statusregel geeft afmetingen, hoeken, x,y-coördinaten en delta-waarden weer van de actuele constructie. De geselecteerde tool bepaald het aantal invoervelden in de statusregel. Selecteer als voorbeeld weer de Center-Point Circle tool. In de statusregel worden de x,ycoördinaten van het middelpunt weergegeven en ook verschijnt de diameterlengte in het betreffende veld. Veranderingen kunnen ook aangebracht worden met behulp van het Edit Object... commando. Als het tweede punt van de cirkel door middel van een click op de muisknop is weergegeven licht het Diameter (D) invoerveld op. In het veld staat de diameter van de cirkel die zojuist getekend is. Als u nu een ander getal intoets, verschijnt dat in het Diameter veld en als u vervolgens op Enter drukt zal de diameter van de zojuist getekende cirkel worden aangepast. U kunt in alle invoervelden in de statusregel veranderingen aanbrengen, maar nadat u op Enter heeft gedrukt kunnen er geen veranderingen meer worden aangebracht. Met behulp van de Tab-toets kunt u van het ene invoerveld naar het andere gaan. Nadat er op Enter is gedrukt, wordt het object opnieuw getekend volgens de specificaties in de statusregel.

13 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 7 Drawing Area U gebruikt de drawing area voor het tekenen, wijzigen en bematen van geometrie. De drawing area is een venster dat op een tekenvel met onbegrensde afmetingen ligt. U kunt de scroll bars gebruiken om een ander gedeelte van het tekenvel zichtbaar in het scherm te krijgen. Vaak zult u het grid niet nodig hebben omdat de Drafting Assistant u op een elegantere manier hulp biedt. Grid tonen Als u wilt kunt u een grid gebruiken bij het tekenen. Om het grid te tonen moet u Show Grid kiezen uit het Layout menu. Als het grid zichtbaar is, verschijnt er bij de oorsprong een symbool. Scroll Bars Met behulp van de scroll bars kunt u de drawing area over het tekenvel naar boven en onder en naar links en rechts bewegen. U kunt met behulp van de slider snel naar een ander gedeelte van het tekenvel gaan. Hiervoor positioneert u de pointer op de slider en vervolgens dragt u de slider naar boven of beneden (of naar links of rechts). Door op de pijlen van de scroll bar te drukken wordt de area steeds een kleine afstand verplaatst. Clickt u in de scroll bar dan verplaatst het vel zich over de afstand van de drawing area (soort page-up/down). Work Layer Indicator De work layer indicator bevindt zich in de linker onderhoek en geeft aan welke layer bovenop ligt. Uw tekening kan opgebouwd zijn uit meerdere lagen, die op elkaar liggen; de layers. Een object (lijn, cirkel, enz.) bevindt zich slechts op één layer. Nieuwe geometrie wordt geplaatst in de work layer. Als u op een andere layer wilt tekenen, moet u van de betreffende layer eerst de work layer maken.

14 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 8 Plaats hiervoor de pointer op de indicator en press de muisknop. In het pop-up menu verschijnen de mogelijke layers. Drag nu de muis naar de layer van uw keuze en laat de muisknop los. De geselecteerde layer wordt de work layer en alle geometrie die vanaf dat moment getekend wordt, wordt op die layer gezet. Menu Bar De Vellum menu s bevatten commando s en instellingen, die als volgt gegroepeerd zijn: File Commando s die betrekking hebben op de gehele documenten (files). Edit Commando s om objecten te selecteren en te manipuleren. Layout Commando s en instellingen die betrekking hebben op het specificeren van het tekengebied. Arrange Commando s voor het in- en uitzomen. Ook kunnen specificaties voor objecten gegeven worden. Pen Commando s voor het specificeren van lijnkarakteristieken; stijl, kleur, dikte en patroon. Text Commando s voor het instellen van het lettertype, -grootte, stijl, justificatie en inspringen. Dimension Commando s voor het specificeren van de bemating. Views Commando s voor het gebruik van documenten met meerdere tekenvellen. Het gebruik van de menu s 1. Plaats de pointer bij het menu van uw keuze. 2. Click de muisknop. Het menu verschijnt. Als u geen keuze uit het menu wilt maken, moet u buiten het menu clicken. Het menu verdwijnt dan weer. 3. Plaats de pointer bij het item van uw keuze (deze licht op). 4. Click de muisknop Het commando wordt uitgevoerd of een bepaalde instelling wordt aan- of uitgezet.

15 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 9 Bij sommige items staat uiterst rechts een pijl symbool. Hiermee wordt aangegeven dat het betreffende item nog een submenu heeft. Het submenu verschijnt als het item geselecteerd wordt. Uw keuze kunt u vervolgens op identieke wijze maken als hierboven beschreven wordt. Muis versus Toetsenbord De menu items kunnen met behulp van de muis geselecteerd worden, maar ook door middel van het toetsenbord. Het Edit menu kunt u bijvoorbeeld op de volgende drie manieren op uw scherm krijgen: Click op Edit in de menu bar. Houdt de Alt-toets ingedrukt en type E. Houdt de Alt-toets ingedrukt en beweeg met behulp van de cursorpijlen naar het Edit menu. Druk daarna op Enter. Om commando s uit te voeren met het toetsenbord zijn er drie verschillende manieren. Als voorbeeld nemen we het Show Grid commando uit het Layout menu. Houdt de Alt-toets ingedrukt en type L. Type vervolgens G. Houdt de Alt-toets ingedrukt en beweeg met de cursorpijlen naar het Layout menu. Druk op Enter. Beweeg met de cursorpijl naar beneden tot Show Grid op licht. Druk op Enter. Houdt de Ctrl-toets ingedrukt en type G. De letters die gebruikt worden voor de Alt-toetscombinaties zijn in de menu-namen onderstreept. De Ctrl-toetscombinaties worden achter de commando s vermeldt. Dialog boxes Als u een commando kiest dat gevolgd wordt door puntjes, zoals bijvoorbeeld Edit Objects... uit het Edit menu verschijnt er een dialog box.

16 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 10 Dialog boxes stellen u in staat om uw commando nader toe te lichten door extra informatie te geven. Bij het Edit Object... commando kunt u bijvoorbeeld de specificaties van een geselecteerd object veranderen. Als een dialog box u het zicht op een belangrijk deel van de tekening ontneemt, kunt u het verplaatsen door eerst de pointer in de title bar van de box te plaatsen en vervolgens de box naar een andere plek te draggen. Option buttons Bij de option buttons heeft u keus uit elkaar uitsluitende mogelijkheden. Door te clicken bij uw keuze wordt de button voor de optie zwart. In dit voorbeeld kunt u aangeven met welke lengte-eenheid u wilt werken. Er is slechts één mogelijkheid tegelijk mogelijk. In dit geval is er voor mm gekozen. Check boxes Bij deze boxes heeft u de mogelijkheid opties aan- of uit te zetten. Het verschil met option buttons is dat de mogelijkheden elkaar niet uitsluiten. List/Entry boxes Sommige dialog boxes bevatten een lijst met mogelijkheden. Het menu met de mogelijkheden is op te roepen door op de pijl uiterst rechts naast de betreffende optie te clicken. Een enkele keer bestaat de mogelijkheid om zelf iets in te typen of te kiezen uit een submenu. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het Scale veld in de Drawing Size dialog box. Om zelf waarden of andere dingen te kunnen veranderen moet eerst de gewenste optie geselecteerd worden.

17 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 11 Asteriks (*) Als er bij een item in de dialog box een asteriks staat, dan kunt u de waarde ook aangeven door in het tekengebied te clicken. Dit is vooral makkelijk bij het opgeven van een bepaalde locatie, omdat u dan de x,y-coördinaten niet hoeft te kennen. U moet dan wel eerst het gewenste veld aktiveren door er in te clicken of door er met behulp van de Tab-toets naar toe te gaan. Bekijk als voorbeeld de dialog box die verschijnt na het commando Constructions... uit het Layout menu. Apply buttons Een aantal dialog boxes bevat een apply button, waardoor de net ingestelde/veranderde specificaties worden toegepast op het geselecteerde object. De dialog box sluit daarna niet automatisch zodat u de instellingen ook voor andere objecten nog eens kunt wijzigen. Als voorbeeld bekijken we de Crosshatch... dialog box uit het Pen menu. Nadat een gedeelte gearceerd is, kunnen er nieuwe objecten geselecteerd worden, vervolgens kunnen de instellingen weer opgegeven worden zonder dat de dialog box opnieuw opgeroepen moet worden. Dialog boxes sluiten Dit gebeurt automatisch als de box een OK of Cancel button bevat of een actie zoals Open en één van deze buttons wordt geclickt. Anders kunt u de dialog box sluiten door double-clicking op de control button in de linker bovenhoek van de box. Als de dialog box een apply button bevat, is de enige manier om de box te sluiten het double-clicken van de control button. Toggling commands Commando s die een bepaalde conditie aan of uitzetten laten een checkmarker ( ) zien om aan te tonen dat de instelling actief is. Is een conditie actief dan kan men door erop te clicken het commando uitzetten. De checkmarker verdwijnt. In het geval van keuze uit elkaar uitsluitende mogelijkheden geeft de checkmarker de actuele instelling aan (bijvoorbeeld bij een aantal tekstkarakteristieken, zoals kleur en stijl). Show commando s veranderen na de keuze in een Hide commando en omgekeerd.

18 Hoofdstuk 1, Basisprincipes 12 Instellingen Alle documenten worden bewaard met de instellingen die tijdens het werken zijn veranderd. Nieuwe documenten beginnen met een aantal standaard instellingen. Deze zijn vastgelegd in de file prefs.vlm. Als u hier de instellingen verandert, zal elk nieuw document die instelling ook hebben. De volgende specificaties kunnen in de preferences file worden vastgelegd: Pen style Tekst instellingen Instellingen uit het Preferences submenu (snap, grid, units en selection indicator) Grid weergave Layer and sheet (tekenvel) instellingen Work layer Dimensionerings and tolerantie instellingen pijlpunt type en weergave Tekening afmeting en schaal Zoom schaal Afrondingsstraal Afschuiningsafstand Resolve instellingen Veranderen van de standaard instellingen 1. Open de preferences file (deze bevindt zich in dezelfde directory als de Vellum applicatie). 2. Verander de instellingen zo dat ze naar uw wens zijn. 3. Bewaar en sluit de file. De file moet in dezelfde subdirectory staan als de Vellum applicatie. U kunt ook als u een document heeft waarvan u wilt dat de instellingen de vaste standaard instellingen worden het commando Save Preferences... van het Preferences submenu uit het Layout menu gebruiken. Note Wanneer Vellum op één computer door meerdere mensen wordt gebruikt, is het niet verstandig om wijzigingen in de standaard instellingen aan te brengen, tenzij de gebruikers het met elkaar eens zijn. In zo n situatie worden de instellingen gewijzigd door uw systeembeheerder

19 Hoofdstuk 2 1 Creëren van Geometrie Dit hoofdstuk beschrijft de tekengereedschappen waarmee de geometrie objecten worden gecreëerd, die de bouwstenen voor uw ontwerp zijn. Het beschrijft ook hoe de Drafting Assistant u helpt uw ontwerp makkelijker en sneller te realiseren. Bij het tekenen maken we gebruik van het tool palette dat zich aan de linkerkant van het scherm bevindt. Voor het creëren van geometrie maken we gebruik van de bovenste zes tools met hun subpalette.

20 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 2 Teken Technieken De meeste tekentools kunnen op twee manieren worden gebruikt: clicking en dragging. Clicking Dragging Bij deze methode kunt u objecten tekenen door het clicken van punten. Het voordeel hiervan is dat u activiteiten die geen verband met elkaar houden tegelijkertijd kan uitvoeren. Bijvoorbeeld inzomen met behulp van het Arrange menu, terwijl u het beginpunt van de lijn al heeft geclickt. Bij deze methode houdt u de muistoets ingedrukt, nadat u het eerste punt heeft aangeclickt. Vervolgens dragt u naar het volgende punt en op de juiste plaats laat de muistoets weer los om de goede locatie aan te geven. Het voordeel van deze techniek is dat er een rubberband (lijn van elastiek) verschijnt terwijl u dragt. Zo kunt u zien hoe het object er uit zal zien als u de muistoets loslaat. Het tekenen van een lijn met behulp van clicking 1. Selecteer de Single Line tool uit het tool palette. 2. Beweeg de pointer naar het tekengebied en click op een bepaalde plaats om het beginpunt van de lijn aan te geven. 3. Beweeg de pointer naar de locatie waar het eindpunt van de lijn moet komen en click. Er wordt een lijn tussen deze twee punten getekend. Meteen na het tekenen van de lijn kunt u veranderingen aanbrengen in de statusregel. Ook kunt u de geometrie verwijderen door op de Backspace-toets of Delete-toets te drukken.

21 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 3 Het tekenen van een lijn met behulp van dragging 1. Selecteer de Single Line tool uit het tool palette. Merk op dat bij het draggen een rubberband line verschijnt. Hierdoor kunt u zien hoe de lijn er uit ziet als u de muisknop los laat. Bij clicken is het mogelijk om na de eerste click een niet verwant commando te geven (bijvoorbeeld inzomen). Hierna kunt u gewoon verder gaan met het tekenen van de lijn. 2. Beweeg de pointer naar het tekengebied. 3. Press de muisknop op de plaats waar de lijn moet beginnen. 4. Houdt de muisknop ingedrukt en verplaats de pointer naar de locatie waar het eindpunt van de lijn moet komen. 5. Laat de muisknop los. Er wordt een lijn getekend Meteen na het tekenen van de lijn kunt u veranderingen aanbrengen in de statusregel. Ook kunt u de geometrie verwijderen door op de Backspace-toets of Delete-toets te drukken. De Status line Elke keer als u een tool selecteert uit het tool palette verschijnt de bijbehorende statusregel onder in het window. Het bevat een aantal velden, die informatie geven over het actuele object. Als u bijvoorbeeld de Single Line of Connected Lines tool selecteert, verschijnt de volgende statusregel: U kunt de statusregel op drie manieren gebruiken: Het creëren van een object zonder hulp van de muis (u werkt alleen met het toestenbord). Voor het wijzigen van zojuist gecreëerde objecten, die nog geselecteerd zijn. Voor het creëren van meer objecten met gebruikmaking van dezelfde tool. Met behulp van de Tab-toets kunt u van links naar rechts de invoervelden doorlopen. Ook kunt door één keer in een invoerveld te clicken deze actief maken, maar de inhoud van het invoerveld is dan niet geselecteerd. Dat gebeurt wel als het veld geactiveerd wordt door middel van een double-click. Bovendien kan men ook op het veldlabel clicken om het veld te activeren en de inhoud te selecteren.

22 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 4 Als u op Enter drukt, tekent Vellum het object op basis van de gegevens in de statusregel. Als er een tweede keer op Enter wordt gedrukt, wordt er weer een object gecreëerd. Als de gegevens echter niet zijn veranderd is dit object identiek aan de vorige en dus niet zichtbaar, omdat het er precies overheen valt. Het wijzigen van zojuist gecreëerde objecten 1. Selecteer de Single Line tool. 2. Click op twee verschillende punten in het tekengebied. De lijn wordt getekend en in de statusregel licht het Lenght (L) veld op. 3. Type 50. De invoertekst komt direkt in het Lenght veld te staan. 4. Druk op de Tab-toets om naar het Angle (A) veld te gaan. Nu licht het Angle veld op. 5. Type Druk op Enter. De lijn wordt opnieuw getekend maar nu met een lengte van 50 mm onder een hoek van 45. Het creëren van meer objecten met behulp van de statusregel De Single Line tool is nog steeds geselecteerd. 1. Activeer het Lenght veld in de statusregel zonder al punten aan te clicken (als u dit meteen na de vorige opdracht doet is het veld waarschijnlijk al geselecteerd.). 2. Type Ga naar het X veld en type Ga naar het Y veld en type Druk op Enter. Er wordt nu een lijn getekend vanaf de oorsprong met een lengte van 25 mm en onder een hoek van 45. Het creëren van geometrie met behulp van het toetsenbord 1. Double-click de Selection tool en Delete de lijnen. 2. Selecteer de Single Line tool weer. In de statusregel blijven de oude getallen staan. Toch is Vellum het verband met de vorige lijnen kwijt, omdat we tussendoor een andere tool hebben gebruikt. Nu is ook het X veld actief en niet het L veld. 3. Type Type 0 in het Y veld. 5. Type 40 in het dx veld. Deze waarde geeft het verschil weer tussen de X-coördinaat van het begin- en eindpunt. 6. Type 80 in het dy veld en druk op Enter. De lijn wordt getekend en de lengte en hoek kunnen nu in de statusregel afgelezen worden. Het creëren van geometrie met een bepaalde offset van een al bestaand punt 1. Selecteer de Single Line tool. 2. Click op het scherm op een bepaald punt van waaraf de offset wordt gemeten. 3. Click in het X of Y veld en zorg dat de cursor aan het eind van tekst staat. 4. Voeg een offset toe (bv. +60). 5. Maak de lijn af en druk op Enter terwijl de lijn nog geselecteerd is. Het beginpunt verandert nu van plaats.

23 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 5 Tekengereedschappen Line tools Het Line tool subpalette bevat vier verschillende tools, waarmee lijnen getekend kunnen worden. Hier zal nader worden in gegaan op de eerste drie tools. De vierde tool (smart walls) wordt vooral gebruikt bij bouwkundige tekeningen. Na het tekenen van een willekeurige lijn verschijnen in de statusregel de gegevens over de lijn. De instellingen voor pen style, color en weight bepalen hoe de lijn er uitziet. Single line tool Met deze tool kunt u een lijn tussen twee punten tekenen. U kunt hierbij de technieken clicking en dragging toepassen zoals in het eerste deel van dit hoofdstuk beschreven is. Met behulp van de Drafting Assistant is het eenvoudig om raak- en loodlijnen te tekenen. 1. Teken een lijn, cirkel, ellips of spline. 2. Plaats de pointer zo bij het getekende object dat er on op het scherm verschijnt. 3. Drag de pointer nu loodrecht weg van het object, zodat het perpendicular label verschijnt. 4. Drag nu de lijn naar de juiste positie. Zolang u de muisknop niet loslaat, kunt u langs het object bewegen terwijl de lijn hier loodrecht op blijft staan. 5. Plaats de pointer weer op het object zodat het on label weer verschijnt. 6. Drag nu de pointer onder een hoek weg, zodat het tangent label verschijnt. 7. Drag de pointer naar de juiste positie en laat de muisknop los. In de statusregel kunt u de coördinaten van het beginpunt opgeven en het verschil tussen de begin- en eindpunten. Daarnaast is er een veld voor de lengte (L veld) en in het laatste invoerveld kan men opgeven hoe groot de hoek is die de lijn maakt met de horizontaal. U kunt ook punten tekenen met de Single Line tool. 1. Geeft de positie van de punt aan aan door te clicken. 2. Type 0 in het geselecteerde L veld en druk op Enter. Het punt verschijnt en wordt weergegeven door een +. Connected Lines tool Met deze tool kunt u meerdere lijnen tekenen. Het eindpunt van de ene lijn is het beginpunt voor de volgende lijn. U kunt zowel weer clicken als draggen om de eindpunten aan te geven. Als u een fout maakt, kunt u op de Esc-toets drukken. De laatst getekende lijn wordt dan weer verwijderd. Als u op Delete of Backspace drukt, verdwijnt de gehele connected line. Dat zelfde geldt voor Undo. Het laatste punt van de lijn geeft u aan door middel van doubleclicking of u selecteert een andere tool uit het palette.

24 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 6 U kunt met behulp van deze tool ook een boog tekenen. Druk hiervoor tijdens het gebruik de Ctrl-toets in en geef het volgende eindpunt aan. Dit kan alleen als er al minimaal één lijnsegment getekend is. De statusregel is gelijk aan de statusregel van de Single Line tool. Parallel Lines tool Hiermee kunt u lijnen parallel aan al bestaande lijnen tekenen. Dit kan weer op twee manieren: 1. Selecteer de Parallel Lines tool en plaats de pointer bij een al bestaande lijn zodat het on label verschijnt. 2. Drag nu de muis naar links of rechts. De nieuwe parallele lijn beweegt als een rubberband line mee met de pointer. 3. Laat de muisknop op de juiste positie los. U kunt ook gebruik maken van de statusregel. Hier bevindt zich één invoerveld dat de afstand tussen de bestaande en nieuwe lijn weergeeft. 1 Beweeg de pointer weer naar een bestaande lijn en zorg ervoor dat het on label verschijnt. 2 Type 20 in het d veld en druk op Enter. De lijn wordt op een afstand van 20 mm links van de bestaande lijn getekend (gezien vanuit het beginpunt). Als er een negatieve afstand wordt opgegeven dan wordt de lijn rechts van de al bestaande lijn getekend. Arc tools De tools in het Arc tools subpalette geven drie verschillende methodes weer om een boog te tekenen. Center-Point Arc 3-Point Arc Tangent Point Arc Center-Point Arc tool De boog wordt gedefinieerd door drie punten: het middelpunt en het begin- en eindpunt van de boog. 1. Click op het middelpunt van de boog. 2. Click op het beginpunt van de boog. 3. Drag naar het eindpunt. Een rubberband line laat zien hoe de boog er uitziet.

25 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 7 In principe kunt u ook alle punten gewoon clicken. Alleen als de hoek groter dan 180 is, moet u de dragmethode gebruiken. In de statusregel kunnen de coördinaten van het middelpunt worden opgegeven. Verder kan in het R(adius) veld de straal worden weergegeven. In het A(ngle) veld staat de hoek die de lijn door het beginpunt en middelpunt van de boog maakt met de horizontaal. In het da veld komt de hoek die de boog maakt vanaf het begin- tot het eindpunt. 3-Point Arc tool De boog wordt door drie punten getrokken. 1. Click op het beginpunt van de boog. 2. Click op het tweede punt. 3. Drag naar het eindpunt. De rubberband line laat het resultaat weer zien. Ook hier is het niet noodzakelijk om te draggen, maar het is wel duidelijker. Als u de Ctrl-toets indrukt en het on label is in beeld terwijl u op een object clickt, wordt de boog niet door het geclickte punt maar tangent (rakend) aan het object getekend (het raakpunt hoeft dus niet op de clickplaats te liggen). In de statusregel kunnen de coördinaten van alle drie de punten worden opgegeven. Tangent-Point Circle tool Bij deze tool worden begin- en eindpunt van de boog opgegeven en wordt de richting van de raakvector in het beginpunt opgegeven. 1. Click op het beginpunt van de boog. 2. Click op een tweede punt om de richting van de tangent vector te bepalen. Er wordt een lijn getekend en de boog zal rakend aan deze lijn worden getekend. 3. Drag om het eindpunt van de boog weer te geven. De boog wordt getekend tussen het eerste en het laatste punt en rakend aan de lijn tussen het eerste en het tweede punt. In de statusregel kunnen de begincoördinaten worden opgegeven. In het A(ngle) veld kan de hoek worden opgegeven die de raaklijn maakt met de horizontaal. Het verschil tussen de begin- en eindpunten kan in het dx en dy veld worden opgegeven.

26 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 8 Circle tools Er zijn vier methodes om cirkels te construeren: Center-Point Circle Opposite-Point Circle 3-Point Circle Tangent-Point Circle Center-Point Circle tool De cirkel die met behulp van deze tool getekend wordt, wordt gespecificeerd door het middelpunt en de diameter. De cirkel wordt gedefineerd door twee keer te clicken. De eerste click geeft de plaats van het middelpunt weer. Met de tweede click wordt een punt op de cirkel aangegeven. U kunt ook pressen op de plek waar het middelpunt moet komen en vervolgens draggen. In dat geval verschijnt de rubberband circle. Als u de Ctrl-toets indrukt en vervolgens op het scherm clickt, wordt de laatst getekende cirkel gecopieerd met het middelpunt op de clickplaats. In de statusregel staan de coördinaten van het middelpunt en de diameter van de cirkel. Opposite-Point Circle tool Door het opgeven van twee tegenover elkaar liggende punten wordt er een cirkel getekend. Dit kan net zoals bij de Center-Point Circle tool weer op twee manieren. Door gewoon op twee punten te clicken of press bij het eerste punt en drag naar het tweede punt. In de statusregel kunnen de begincoördinaten worden opgegeven en het verschil tussen de begin- en eindcoördinaten.

27 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 9 3-Point Circle tool De cirkel wordt door drie punten getekend. 1. Click op het eerste punt 2. Click op het tweede punt 3. Click op of drag het derde punt (bij draggen verschijnt de rubberband circle). In de statusregel kunnen de coördinaten van de drie punten worden opgegeven. Tangent-Point Circle tool Met behulp van deze tool kan er een cirkel worden getekend die raakt aan twee objecten. 1. Click op de beide objecten waaraan de cirkel moet raken. In de statusregel kan de diameter van de cirkel worden opgegeven. Een ellips heeft bij Vellum geen Center point. Voor de positie van het middelpunt van de ellips kunt u hulplijnen tekenen door de tegenover elkaar gelegen vertex punten. Het snijpunt van deze lijnen geeft het middelpunt weer. Ellipse tools De tools uit dit subpalette construeren ingeschreven ellipsen met behulp van onzichtbare rechthoeken of parallelogrammen. Er zijn vier verschillende methodes: 2-Point Center Ellipse Opposite-Corner Ellipse 3-Point Center Ellipse 3-Corner Ellipse U heeft weer de keuze uit clicking en dragging bij het tekenen van de ellipsen. 2-Point Center Ellipse tool Deze tool maakt gebruik van een rechthoek om een ingeschreven ellips te creëren. De punten die gespecificeerd moeten worden zijn het middelpunt van de rechthoek en één van de hoekpunten. 1. Click op het middelpunt. 2. Click op een hoekpunt van de rechthoek. Als u twee punten op één lijn invoert, wordt er een rechte lijn getrokken.

28 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 10 Als u de Ctrl-toets indrukt, kunt u een copie maken van de vorige ellips. Click op de plek waar u het middelpunt wilt hebben. In de statusregel kunnen de coördinaten van het middelpunt worden opgegeven. Verdere kunnen de twee assen van de ellips worden bepaald. Van elke as moet de halve lengte en de hoek met de horizontaal worden opgeven. Opposite-Corner Ellipse tool De rechthoek die wordt gebruikt voor de ingeschreven ellips wordt nu gedefinieerd door twee tegenover elkaar liggende hoekpunten. 1. Click op een hoekpunt. 2. Click op het tegenover liggende hoekpunt. Als u twee punten op één lijn invoerd, wordt er een rechte lijn getrokken. Het is in de statusregel mogelijk de hoeken van de assen te veranderen (standaard 0 en 90 ). Hierdoor werkt u niet meer met behulp van een rechthoek, maar met een parallelogram. Als u de Ctrl-toets indrukt, kunt u een copie maken van de vorige ellips. Click op de plek waar u het middelpunt wilt hebben. In de statusregel kunt u de coördinaten van het punt linksonder weergeven (snijpunt van de twee raaklijnen aan de ellips, linker onderhoek van de rechthoek). Verder kunnen de twee assen weer gedefinieerd worden. Van elke as moet de lengte en de hoek met de horizontaal worden opgegeven. 3-Point Center Ellipse tool Bij deze tool wordt een parallelogram gebruikt in plaats van een rechthoek. De punten die gespecificeerd worden zijn het middelpunt, het midden van één van de zijden en een hoekpunt van het parallelogram. 1. Click op het middelpunt van de ellipse. 2. Click op het midden van één van de zijden. 3. Click op een hoekpunt van het parallelogram. Met de Ctrl-toets kunt u de ellips copiëren. In de statusregel geven het X en Y veld de coördinaten van het middelpunt weer. In de overige invoervelden kunnen de beide zijden van het parallelogram gedefinieerd worden door de lengte en de hoek op te geven.

29 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 11 3-Corner Ellipse tool Het parallelogram wordt nu gedefinieerd door drie hoekpunten. 1. Click op drie plaatsen om de hoekpunten van het parallelogram vast te leggen. Met de Ctrl-toets kunt u de ellips copiëren. In de statusregel geeft u nu een hoekpunt op van het parallelogram en daarnaast de lengte en de hoek van de beide zijden. Polygon tools Hiermee kunnen rechthoeken en in- en omschreven veelhoeken worden getekend. U kunt de objecten tekenen door click, zowel als drag. Nadat het object getekend is, bestaat het uit een aantal niet verbonden lijnsegmenten. Als u uw object als geheel wilt beschouwen, moet u het selecteren en vervolgens het commando Group uit het Arrange menu kiezen. Rectangle tool Het is niet mogelijk om de hoogte en breedte van een rechthoek met behulp van het Edit objects... commando uit het Edit menu te veranderen omdat alle polygons als afzonderlijke lijnsegmenten wordt beschouwd, nadat het commando is afgesloten. U kunt hiermee rechthoeken tekenen door de tegenover liggende hoeken te definieren. 1. Click of drag de twee hoekpunten. U kunt een vierkant creëren door gebruik te maken van de 45 constructielijn. Met behulp van de Ctrl-toets kan de laatst getekende rechthoek gecopieerd worden. Click daar waar u de linker bovenhoek van de rechthoek wilt hebben. In de statusregel staan de coördinaten van de linker onderhoek. De twee volgende invoervelden zijn voor de breedte (width) en hoogte (height) van de rechthoek. Het is niet mogelijk om een rechthoek vanuit het middelpunt te definieren. Voor een vierkant kan dat wel als u één van de volgende tools gebruikt. Inscribed Polygon tool Met deze tool kan een regelmatige veelhoek worden getekend, waarbij de straal van de omgeschreven cirkel de plaats van de eindpunten van de zijden bepaalt. De veelhoek is standaard een hexagon, maar het aantal zijden kan veranderd worden. 1. Click op het middelpunt van de veelhoek. 2. Drag of click om de straal van de omschreven cirkel te definieren.

30 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 12 Met behulp van de Ctrl-toets kan de laatst getekende veelhoek gecopieerd worden. De click geeft het middelpunt aan. In de statusregel staan de invoervelden voor de coördinaten van het middelpunt, de diameter van de omgeschreven cirkel en het aantal zijden van de veelhoek. Denk eraan om dit laatste invoerveld nog te veranderen als de veelhoek nog geselecteerd is. Daarna wordt het namelijk een aantal afzonderlijke lijnen. Circumscribed Polygon tool Met deze tool kan een regelmatige veelhoek worden getekend, waarbij de straal van de ingeschreven cirkel de positie van het midden van een zijde bepaalt. 1. Click op het middelpunt van de veelhoek. 2. Drag of click om het midden van een zijde vast te leggen. U kunt de laatst omschreven veelhoek copieren met behulp van de Ctrl-toets. De statusregel ziet er hetzelfde uit als bij de ingeschreven veelhoek. Bedenk echter wel dat u voor een omgeschreven veelhoek de straal van de ingeschreven cirkel moet opgeven. Spline tools Met behulp van het Spline tool subpalette kunnen NURBS (Non-Uniform Rational B- Splines), die gebaseerd zijn op Bezier curves, worden getekend. Hiervoor worden complexe wiskundige formules gebruikt. NURB-splines kunnen naderhand weer veranderd worden zonder dat er knikken zullen ontstaan in de spline. Ook kan er een klein gebied veranderd worden zonder dat dit effect heeft voor de rest van de curve. Deze eigenschappen van splines zijn belangrijk bij onder andere aerodynamische ontwerpen in de automobiel- en vliegtuigindustrie. Ook voor kunststof spuitgietprodukten kunnen splines zeer nuttig zijn (grote vormgevengsvrijheid).

31 Hoofdstuk 2, Creëren van Geometrie 13 Als u een spline creëert, die zich zelf snijdt, dan zal de Drafting Assistant niet instaat zijn dit snijpunt te vinden en het intersect label verschijnt dus niet. Through-Point Spline tool Met behulp van deze tool wordt er een spline getekend door de punten die ingevoerd worden. 1. Click op de punten. 2. Double-click op het laatste punt. In de statusregel verschijnen steeds de coördinaten van elk punt. Vector Spline tool Met deze tool kunnen splines getekend worden, die gebaseerd zijn op de vectoren tussen de punten die u aangeeft.

1. Tekenen van een layout-plan.

1. Tekenen van een layout-plan. 1. Tekenen van een layout-plan. 1.1 Opgave Volgende layout wensen we te tekenen. 60 60 32 Automatisch 30 0 1 1 0 2 24 S2 Oliedruk 30 S3 42 Thermische veiligheid 12 42 216 110 84 22 0 1 84 46 22 S1 84 216

Nadere informatie

ASBAK in ALIBRE DESIGN

ASBAK in ALIBRE DESIGN ASBAK in ALIBRE DESIGN door Bert Eding en Bas Boetekees september 2010 Klik op Create new part om het werkblad te openen. We laten nu eerst zien hoe we de verschillende zaken op scherm benoemen. Bestudeer

Nadere informatie

Informatie primaire cursus AutoCAD LT 2010

Informatie primaire cursus AutoCAD LT 2010 Informatie primaire cursus AutoCAD LT 2010 De volgende pagina s tonen een voorbeeld van DVDU cursusboek AutoCAD LT 2010. Het boek is uiteraard ook geschikt als basisboek voor de uitgebreide versie AutoCAD.

Nadere informatie

SolidWorks tutorial 13-4 Opwindend

SolidWorks tutorial 13-4 Opwindend SolidWorks tutorial 13-4 Opwindend Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (VMBO) en Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO) Voor gebruik met SolidWorks Educational Release 2010-2011 Initiatief: Jack van den

Nadere informatie

SOLID EDGE BASIS TRAINING

SOLID EDGE BASIS TRAINING 1.1 Revolved Protrusion commando 1. Revolved Protrusion. Revolved Protrusion werkt hetzelfde als een Protrusion, heeft alleen een omwentelingsas nodig om de hoekverdraaiing aan te geven. Maak de bewerking

Nadere informatie

Paden en punten bewerken

Paden en punten bewerken Als u verder klikt, ziet u dat welk punt u de laatste hebt geplaatst, blauw zal tonen, terwijl alle andere punten met een witte binnenkant zijn omschreven: Dit komt doordat u op elk moment terug kunt gaan

Nadere informatie

Medische Beelden Portaal AZ Sint-Lucas

Medische Beelden Portaal AZ Sint-Lucas Medische Beelden Portaal AZ Sint-Lucas Gebruikershandleiding Deze handleiding is van toepassing voor externe artsen en patiënten die aan de hand van referenties in het verslag een bepaald onderzoek willen

Nadere informatie

Symbol for Windows BlissEditor

Symbol for Windows BlissEditor Handicom Symbol for Windows BlissEditor ( Versie 4 ) Handicom, 2006, Nederland Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Schermopbouw van de Bliss Editor...3 2.1 Werkbalk... 3 2.2 Matrix... 4 2.3 Palet met basisvormen,

Nadere informatie

GeoGebra Quickstart. Snelgids voor GeoGebra. Vertaald door Beatrijs Versichel en Ivan De Winne

GeoGebra Quickstart. Snelgids voor GeoGebra. Vertaald door Beatrijs Versichel en Ivan De Winne GeoGebra Quickstart Snelgids voor GeoGebra Vertaald door Beatrijs Versichel en Ivan De Winne Dynamische meetkunde, algebra en analyse vormen de basis van GeoGebra, een educatief pakket, dat meetkunde en

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010

Hoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010 Hoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010 1.0 Introductie Excel helpt om data beter te begrijpen door het in cellen (die rijen en kolommen vormen) in te delen en formules te gebruiken om relevante berekeningen

Nadere informatie

Figuur 1: Kiezen van het Template in sketchup

Figuur 1: Kiezen van het Template in sketchup Tutorial : Tekenen van een sleutelhanger met sketchup. We willen zeer graag een sleutelhanger tekenen die de vorm heeft van het logo van onze school. Dit is namelijk een achthoek die verwijst naar een

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Oefening 13: Audiocassette

Cursus KeyCreator. Oefening 13: Audiocassette Cursus KeyCreator Oefening 13: Audiocassette Tekenen van een audiocassette Men dient hiervoor verschillende functies te gebruiken: - Tekenen van rechthoeken, lijnen en cirkels. - Trimmen, dubbeltrimmen

Nadere informatie

Net2 kaarten bedrukken

Net2 kaarten bedrukken kaarten bedrukken kaarten bedrukken - Welke methode? Er bevinden zich twee pakketen om kaarten te bedrukken in de software. Een basis vast formaat dat al aanwezig is in de software sinds 2003 (V3.16) en

Nadere informatie

13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1

13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1 13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek 13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1 13.1. Inleiding...1 13.2. Icoonomschrijving...2 13.3. Menu Bestand...3 13.3.1. Nieuwe Bibliotheek maken... 3

Nadere informatie

Huib Groenewegen zijn werk wil ik in dit document nog wat verder toelichten of soms wat anders aanpakken.

Huib Groenewegen zijn werk wil ik in dit document nog wat verder toelichten of soms wat anders aanpakken. Huib Groenewegen zijn werk wil ik in dit document nog wat verder toelichten of soms wat anders aanpakken. Laat ik eerst zeggen dat Huib heel goed de tekening van de lasdoos (eigenlijk trekdoos) heeft gemaakt

Nadere informatie

Gmax tutorial. Handleiding voor de objecten bouwer voor Trainz. Deel 1 De basis knoppen / functies, gmax instelling, object vorm veranderen.

Gmax tutorial. Handleiding voor de objecten bouwer voor Trainz. Deel 1 De basis knoppen / functies, gmax instelling, object vorm veranderen. Gmax tutorial Handleiding voor de objecten bouwer voor Trainz Deel 1 De basis knoppen / functies, gmax instelling, object vorm veranderen. Door Olaf (Olaf99) http://trainzbuilders.yourbb.nl/index.php Welkom

Nadere informatie

4. Getekende objecten bewerken

4. Getekende objecten bewerken 4. Getekende objecten bewerken In het vorige hoofdstuk hebben we het gereedschap voor het tekenwerk bekeken, maar als er iets fout gaat dan moeten we dat ook kunnen verbeteren, dit doen met de verschillende

Nadere informatie

SketchUp L. 2.1 2D tekenen

SketchUp L. 2.1 2D tekenen 2.1 2D tekenen Inmiddels kunnen we ons zelf bewegen in SketchUp. De volgende stap is dat we wel iets in SketchUp moeten hebben om ons rond te bewegen. We moeten dus iets gaan tekenen. Voordat je ook maar

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Basisoefening 1:

Cursus KeyCreator. Basisoefening 1: Cursus KeyCreator Basisoefening 1: Tekening basisoefening 1 Tekenen Basisoefening 1. Om een inzicht te krijgen in het tekenen met KeyCreator 30 gaan we enkele basisoefeningen maken. Oefening 1A is een

Nadere informatie

INLEIDING TOT GEOGEBRA

INLEIDING TOT GEOGEBRA INLEIDING TOT GEOGEBRA Sven Mettepenningen, 28/02/2007 GEOGEBRA 1 EERSTE KENNISMAKING Het pakket Geogebra kan je downloaden op de site http://www.geogebra.at/ Eventueel is het ook nuttig van de laatste

Nadere informatie

NEW. METRIC standard(mm).ipt. Dit staat bij PART

NEW. METRIC standard(mm).ipt. Dit staat bij PART Sleutelhanger tekenen met Inventor Inventor is een professioneel 3D tekenprogramma. Hiermee kun je dus allerlei voorwerpen tekenen van een eenvoudige tafel tot de motoronderdelen van een vliegtuig. Vandaag

Nadere informatie

iconnect Access gebruikershandleiding

iconnect Access gebruikershandleiding iconnect Access gebruikershandleiding Korte omschrijving iconnect Access is een zero-client viewer ontworpen om verwijzende artsen en chirurgen toegang te geven tot beelden en rapporten om hen te helpen

Nadere informatie

Werkblad Cabri Jr. Constructie van bijzondere vierhoeken

Werkblad Cabri Jr. Constructie van bijzondere vierhoeken Werkblad Cabri Jr. Constructie van bijzondere vierhoeken Doel Het construeren van bijzondere vierhoeken: parallellogram, ruit, vierkant. Constructies 1. Parallellogram (eerste constructie) We herhalen

Nadere informatie

Video STEP 2 [ Totale speelduur: 6 min. en 50 sec. ]

Video STEP 2 [ Totale speelduur: 6 min. en 50 sec. ] Video STEP 2 [ Totale speelduur: 6 min. en 50 sec. ] Stap 2a [ 0.25 1.20 ] Teken 2 (verticale) stramienlijnen, één voor één (De 4 druppelvormige figuurtjes op het scherm geven de plaats aan van waaraf

Nadere informatie

Schaakstukken les 1: Pion

Schaakstukken les 1: Pion Schaakstukken les 1: Pion In deze les In deze les leer je een pion van een schaakstuk modelleren met het gebruik van lijnen (splines). Je tekent maar de halve contourlijn van de pion en deze lijn wordt

Nadere informatie

3. Tekentechnieken. Sommige symbolen zijn duidelijk, andere niet. Van links naar rechts staat het symbool (en de werkbalkknop) voor

3. Tekentechnieken. Sommige symbolen zijn duidelijk, andere niet. Van links naar rechts staat het symbool (en de werkbalkknop) voor 3. Tekentechnieken Ocad voorziet een aantal mogelijkheden om voorwerpen te tekenen, afhankelijk van de vorm van de voorwerpen. In de werkbalk vinden we de knoppen voor deze technieken. Sommige symbolen

Nadere informatie

Handleiding. Door: Jos Reuling. Project: Tandwielen. Datum: 10 maart 2010 (bewerking Henk Reuling, 04-02-2011)

Handleiding. Door: Jos Reuling. Project: Tandwielen. Datum: 10 maart 2010 (bewerking Henk Reuling, 04-02-2011) Handleiding Datum: 10 maart 2010 (bewerking Henk Reuling, 04-02-2011) Plaats: HAN, Ruitenberglaan 26, Arnhem, Lokaal B2.68 1 Open WolidWorks. Je krijgt het onderstaande scherm te zien. Open een nieuw document.

Nadere informatie

AN1034-NL Net2 kaarten bedrukken

AN1034-NL Net2 kaarten bedrukken n A kaarten bedrukken - Welke methode? 26/11/2007 Er bevinden zich twee pakketen om kaarten te bedrukken in de software. Een basis vast formaat dat al aanwezig is in de software sinds 2003 (V3.16) en een

Nadere informatie

SketchUp: 3D voor iedereen (/)

SketchUp: 3D voor iedereen (/) DE CURSUS (/) SKETCHUP? (/SKETCHUP.HTML) INSTALLATIE (/INSTALLATIE.HTML) DE BASIS (/DE-BASIS.HTML) GEREEDSCHAPPEN (/GEREEDSCHAPPEN.HTML) GEAVANCEERD (/GEAVANCEERD.HTML) SketchUp: 3D voor iedereen (/) Instapproject:

Nadere informatie

Project: Boter, Kaas & Eieren. Lesbrief: Bovenplaat. Hamersveldseweg 65-1b Modemweg GL LEUSDEN 3821 BS Amersfoort, Nederland

Project: Boter, Kaas & Eieren. Lesbrief: Bovenplaat. Hamersveldseweg 65-1b Modemweg GL LEUSDEN 3821 BS Amersfoort, Nederland Hamersveldseweg 65-b Modemweg 7 8 GL LEUSDEN 8 BS Amersfoort, Nederland 0-57 +(0) 57 0-57 5 +(0) 57 5 info@caap.nl info@caap.nl www.caap.nl www.caap.nl Bank (Rabo): 0.5.5.7 KvK Bank Utrecht: (Rabo): 0757

Nadere informatie

Werkblad Cabri Jr. Vierkanten

Werkblad Cabri Jr. Vierkanten Werkblad Cabri Jr. Vierkanten Doel Allereerst leren we hierin dat er een verschil is tussen het "tekenen" van een vierkant en het "construeren" van een vierkant. Vervolgens bekijken we enkele eigenschappen

Nadere informatie

TIPS EN HINTS VOOR BEGINNERS. Klik nu in de Menu balk op het menu item ELEMENT. Onder het woord Element gaat er nu vervolgens nu een sub menu open

TIPS EN HINTS VOOR BEGINNERS. Klik nu in de Menu balk op het menu item ELEMENT. Onder het woord Element gaat er nu vervolgens nu een sub menu open ........................................ TIPS EN HINTS VOOR BEGINNERS.................................................... Nadat u WinRail 8 heeft geïnstalleerd krijgt u automatisch een leeg werkblad waarop

Nadere informatie

Figuur 1: Kiezen van het Template in sketchup

Figuur 1: Kiezen van het Template in sketchup Tutorial : Tekenen van een Vernier lichtsensorhouder met sketchup. We willen zeer graag de lichtsensor uit deze link (http://www.rhombus.be/contents/nl/d156.html) gebruiken voor het meten van de lichtsterkte

Nadere informatie

SketchUp: 3D voor iedereen

SketchUp: 3D voor iedereen SketchUp: 3D voor iedereen Van: SketchUpvormingplus.weebly.com De basisprincipes van SketchUp Je hebt nu reeds wat geëxperimenteerd met SketchUp, lijnen en vlakken tekenen is geen probleem meer. Dat zal

Nadere informatie

Handleiding FlatFix Fusion Calculator (BETA 1.3.1)

Handleiding FlatFix Fusion Calculator (BETA 1.3.1) 1. Inleiding 1.1 Inloggen 1.2 Toolbar 1.3 Resultaten 1.4 Functie toetsen Inhoudsopgave: 2. Dak 2.1 Dak tekenen 2.2 Dakmaten aanpassen 2.3 Dakvlakken samenvoegen 2.4 Dak verplaatsen 2.5 Dak roteren 2.6

Nadere informatie

Net2 kaarten bedrukken

Net2 kaarten bedrukken kaarten bedrukken kaarten bedrukken - Welke methode? Er bevinden zich twee pakketen om kaarten te bedrukken in de software. Een basis vast formaat dat al aanwezig is in de software sinds 2003 (V3.16) en

Nadere informatie

Lesbrief GeoGebra. 1. Even kennismaken met GeoGebra (GG)

Lesbrief GeoGebra. 1. Even kennismaken met GeoGebra (GG) Lesbrief GeoGebra Inhoud: 1. Even kennismaken met GeoGebra 2. Meetkunde: 2.1 Punten, lijnen, figuren maken 2.2 Loodlijn, deellijn, middelloodlijn maken 2.3 Probleem M1: De rechte van Euler 2.4 Probleem

Nadere informatie

Handleiding voor het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer via internet.

Handleiding voor het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer via internet. Handleiding voor het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer via internet. Handleiding voor uw subsidieaanvraag voor het SNL Subsidiestelsel Natuur-

Nadere informatie

Tekenen met Floorplanner

Tekenen met Floorplanner Overzicht Het scherm 1. Zoom 2. Opslaan 3. Verdieping tab 4. Undo / Redo 5. Constructiemenu 6. Bibliotheek 7. Tekenvlak Eigenschappenmenu s De plattegrond wordt opgebouw uit verschillende elementen: ruimtes,

Nadere informatie

Ingeborg Hoogenberg The People Group

Ingeborg Hoogenberg The People Group Ingeborg Hoogenberg The People Group Inhoud Printen of plotten? Printen vanuit je designmodel Printen vanuit een sheetmodel Printen met de tools van Optimize NLCS Printen of plotten? Printer/plotter PDF

Nadere informatie

Landelijk Indicatie Protocol (LIP)

Landelijk Indicatie Protocol (LIP) Handleiding Landelijk Indicatie Protocol programma pagina 1 of 18 Landelijk Indicatie Protocol (LIP) Welkom bij LIP Lip is ontstaan uit een toegevoegde module aan het kraamzorg administratie pakket van

Nadere informatie

Afdrukken in Calc Module 7

Afdrukken in Calc Module 7 7. Afdrukken in Calc In deze module leert u een aantal opties die u kunt toepassen bij het afdrukken van Calc-bestanden. Achtereenvolgens worden behandeld: Afdrukken van werkbladen Marges Gedeeltelijk

Nadere informatie

HP Prime: Meetkunde App

HP Prime: Meetkunde App HP Prime Graphing Calculator HP Prime: Meetkunde App Meer over de HP Prime te weten komen: http://www.hp-prime.nl De Meetkunde-App op de HP Prime Meetkunde is een van de oudste wetenschappen op aarde,

Nadere informatie

Handleiding. voor je nieuwe boek-e

Handleiding. voor je nieuwe boek-e Handleiding voor je nieuwe boek-e 2 Inleiding Om zeker te zijn dat we jou in de toekomst blijven voorzien van een van de meest performante bordboeksystemen op de onderwijsmarkt, bouwden we onze bordboeken

Nadere informatie

Basisbegrippen 3D-tekenen.

Basisbegrippen 3D-tekenen. Basisbegrippen 3D-tekenen. Vroeger was het begrip 3D-tekenen onbestaande en tekende men gewoon in perspectief wanneer er een dieptezicht nodig was. Normaal werd er enkel in 2D getekend, dus enkel de aanzichten.

Nadere informatie

ACAD Handleiding 5 - het tekenen van een voetballer -

ACAD Handleiding 5 - het tekenen van een voetballer - Ontwerpen en produceren op afstand ACAD Handleiding 5 - het tekenen van een voetballer - Fontys centrum Metaal Auteur: Ad Willems Versie: 3.1 18-11-2002 Deze lesbrief is vervaardigd in opdracht van de

Nadere informatie

Bijlage bij Kidspiration Getting Started Guide International English Edition Version 3

Bijlage bij Kidspiration Getting Started Guide International English Edition Version 3 Bijlage bij Kidspiration Getting Started Guide International English Edition Version 3 Hoofdstuk 3: Het leren gebruiken van Kidspiration In deze vier Kidspiration lessen leert u het Kidspiration BreinKaart

Nadere informatie

Cabri werkblad. Meetkundige plaatsen

Cabri werkblad. Meetkundige plaatsen Cabri werkblad Meetkundige plaatsen 1. Wat is een meetkundige plaats? We geven direct maar een Definitie Een meetkundige figuur heet meetkundige plaats van punten met een bepaalde eigenschap indien: 1.

Nadere informatie

Grafische elementen invoegen

Grafische elementen invoegen Grafische elementen invoegen Rev 00 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 LIJNEN EN RECHTHOEKEN TEKENEN... 1 2.1 Lijnen tekenen... 1 2.2 Polylijnen tekenen... 3 2.3 Rechthoeken tekenen... 3 3 CIRKELS,

Nadere informatie

www.dubbelklik.nu Handleiding BCAD

www.dubbelklik.nu Handleiding BCAD Handleiding BCAD www.dubbelklik.nu Deze handleiding is onderdeel van Dubbelklik, een lesmethode Technologie, ICT/ Loopbaanoriëntatie en Intersectoraal Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

de deur de schoorsteen het dak dak aanpassen bloempot schoorsteen bakstenen verkleinen &verfraaien...

de deur de schoorsteen het dak dak aanpassen bloempot schoorsteen bakstenen verkleinen &verfraaien... Inhoud werken met paden... 3 deel van een pad kopiëren... 3 pad aan beide kanten versmallen... 3 hoek van een ankerpunt aanpassen... 4 een gesloten pad maken... 5 inzoomen/uitzoomen... 6 groeperen... 7

Nadere informatie

Help. Snel op weg. Help Inhoud. Informatie uit de kaart kunt u in slechts drie stappen opvragen. Klik hier voor de instructie.

Help. Snel op weg. Help Inhoud. Informatie uit de kaart kunt u in slechts drie stappen opvragen. Klik hier voor de instructie. Help Snel op weg Informatie uit de kaart kunt u in slechts drie stappen opvragen. Klik hier voor de instructie. Help Inhoud Introductie Onderdelen van het scherm Werken met de kaart De knoppenbalken Overzichtskaart

Nadere informatie

Gebruikershandleiding CEN Editor

Gebruikershandleiding CEN Editor Gebruikershandleiding CEN Editor Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ S O F T W A R E S O L U T I O N S Versies: Versie Datum Toelichting

Nadere informatie

WETENSCHAPPEN oefeningen perspectief LES 2. Tobias Labarque Rinus Roelofs Andrea Sollazzo

WETENSCHAPPEN oefeningen perspectief LES 2. Tobias Labarque Rinus Roelofs Andrea Sollazzo WETENSCHAPPEN oefeningen perspectief LES 2 Tobias Labarque Rinus Roelofs Andrea Sollazzo LES 2 Deel 1 - teken kikvorsperspectief van een eenvoudig volume in 2D Deel 2 - plaats de verschillende projectievlakken

Nadere informatie

# seetut_20 $ De Sjabloon Editor Toepassen + seetut:0370 K Sjablonen;Algemeen;Naam Wijzigen Sjabloon;Ontwerp;Sjabloon Editor;Sjabloon Openen

# seetut_20 $ De Sjabloon Editor Toepassen + seetut:0370 K Sjablonen;Algemeen;Naam Wijzigen Sjabloon;Ontwerp;Sjabloon Editor;Sjabloon Openen # $ + K De Sjabloon Editor Toepassen Deze zelfstudie maakt gebruik van de modules Profielen & Ontwerpen. Opmerking: Deze zelfstudie kan niet worden uitgevoerd met LISCAD Lite. Doelstelling Het doel van

Nadere informatie

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Opstarten en inloggen, overzicht startscherm, uitleg symbolen Hoofdstuk 2: aanmaken relaties Hoofdstuk 1: Opstarten

Nadere informatie

Asta Powerdraw voor de afdrukkaders gebruiken

Asta Powerdraw voor de afdrukkaders gebruiken Asta Powerdraw voor de afdrukkaders gebruiken Powerdraw is een Asta hulpprogramma dat bedoeld is voor het bewerken van kaderbestanden. Kaderbestanden zijn bestanden waarin bepaald wordt wat er op en rondom

Nadere informatie

Hoofdstuk 8: Bewerken

Hoofdstuk 8: Bewerken Hoofdstuk 8: Bewerken 8.0 Inleiding Bewerken in Excel gaat grotendeels hetzelfde als het bewerken in andere Microsoft Office programma s. Als het bekend is hoe in Word tekst te knippen en plakken, dan

Nadere informatie

Tips & Trucs ARCHICAD 068: De verschillende cursorvormen

Tips & Trucs ARCHICAD 068: De verschillende cursorvormen Tips & Trucs ARCHICAD 068: De verschillende cursorvormen In ARCHICAD wordt er veel feedback gegeven middels de cursor. Door middel van kleine oefeningen worden hier de belangrijkste cursorvormen toegelicht.

Nadere informatie

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700 Handleiding Albupad 1 Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700 Albupad (Album Page Designer) is een computerprogramma voor Windows waarmee u gemakkelijk en snel albumbladen voor bijvoorbeeld

Nadere informatie

BRIS bv Postbus BV Rotterdam T (010) F (010) E I

BRIS bv Postbus BV Rotterdam T (010) F (010) E I 2 BRIS bv Postbus 89 000 BV Rotterdam T (00) 899 F (00) 2 090 E bris@bris.nl I www.bris.nl DEZE HANDLEIDING Dit is een verkorte versie van de handleiding die in BRANDO2 (versie 2.) is opgenomen. INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

PHOTOSHOP pengereedschap

PHOTOSHOP pengereedschap PS01 1-9 PHOTOSHOP pengereedschap COMMANDO S Pen met rondje = Pen op 1 e gemaakte Ankerpunt. Klik op dit Ankerpunt voor een Gesloten-pad Pen met vierkantje = Pen op laatste Ankerpunt van een Open-pad.

Nadere informatie

www.digitalecomputercursus.nl 6. Reeksen

www.digitalecomputercursus.nl 6. Reeksen 6. Reeksen Excel kan datums automatisch uitbreiden tot een reeks. Dit betekent dat u na het typen van een maand Excel de opdracht kan geven om de volgende maanden aan te vullen. Deze voorziening bespaart

Nadere informatie

1 Inlezen van een plan (van diskette, cd of via mail).

1 Inlezen van een plan (van diskette, cd of via mail). 1 Inlezen van een plan (van diskette, cd of via mail). Indien de architect de grondplannen reeds op PC heeft getekend, kunnen deze worden ingelezen vanaf diskette met de opdracht File Import. Hiertoe dient

Nadere informatie

Tips & Trucs ARCHICAD 034: Numeriek werken

Tips & Trucs ARCHICAD 034: Numeriek werken Tips & Trucs ARCHICAD 034: Numeriek werken Door gebruik te maken van de Tracker (Coördinaten invoerbox), kan in ARCHICAD numeriek een lengte ingevoerd of een beginof eindpunt bepaald worden. Met behulp

Nadere informatie

ACAD Handleiding 3 - het tekenen van een wielrenner -

ACAD Handleiding 3 - het tekenen van een wielrenner - Ontwerpen en produceren op afstand ACAD Handleiding 3 - het tekenen van een wielrenner - Fontys centrum Metaal Auteur: Ad Willems Versie: 3.1 18-11-2002 Deze lesbrief is vervaardigd in opdracht van de

Nadere informatie

illustrator Alleen een hands- on.. LESBRIEVEN

illustrator Alleen een hands- on.. LESBRIEVEN illustrator LESBRIEVEN HANDS- ON: OPDRACHTEN: SITE MET ALLE OEFENINGEN VOORKENNIS: PLAATSEN WEBINHOUD GEBRUIK FLASH Adobe illustrator Hét pakket uit de Adobe- suite om vector- a?eeldingen mee te bewerken

Nadere informatie

Bijlage Solid Modeling met Autodesk Inventor Release 8

Bijlage Solid Modeling met Autodesk Inventor Release 8 Bijlage Solid Modeling met Autodesk Inventor Release 8 De bijlage is bestemd voor gebruikers van Inventor 10 en bevat wijzigingen om het Inventor 8 boek ook geschikt te maken voor Inventor 10. Jan Bootsma

Nadere informatie

Deze zelfstudie maakt gebruik van de modules Tekenconstructies en Inlezen/Uitzetten.

Deze zelfstudie maakt gebruik van de modules Tekenconstructies en Inlezen/Uitzetten. * # $ + K Lijnen Manipuleren Deze zelfstudie maakt gebruik van de modules Tekenconstructies en Inlezen/Uitzetten. Doelstelling Het doel van deze zelfstudie is om te laten zien hoe basis tekenconstructies

Nadere informatie

Gebruik van constructievlakken.

Gebruik van constructievlakken. Gebruik van constructievlakken. 1- Standaard constructievlakken. Bij normaal gebruik heeft KeyCreator 8 verschillende constructievlakken die overeenkomen met de aanzichtvlakken. 1- Boven aanzicht = boven

Nadere informatie

Deel 1: PowerPoint Basis

Deel 1: PowerPoint Basis Deel 1: PowerPoint Basis De mogelijkheden van PowerPoint als ondersteunend middel voor een gedifferentieerde begeleiding van leerlingen met beperkingen. CNO Universiteit Antwerpen 1 Deel 1 PowerPoint Basis

Nadere informatie

Maatvoeren. Maatvoeren 1. Maatvoering instellen Opdracht geven: - Toetsenbord: Command: ddim. - Pulldownmenu: Format > Dimension Style...

Maatvoeren. Maatvoeren 1. Maatvoering instellen Opdracht geven: - Toetsenbord: Command: ddim. - Pulldownmenu: Format > Dimension Style... Maatvoeren Maatvoeren 1 Maten in Model of Paper Space? Maten plaatst u het best in het model en dus niet op het papier (in Paper Space op de Layouts). Het kan wel, maar de koppeling van de maat aan het

Nadere informatie

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600 1 Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600 Albupad (Album Page Designer) is een computerprogramma waarmee u gemakkelijk en snel albumbladen voor bijvoorbeeld postzegels kunt maken. Met het

Nadere informatie

C-MOL Updatebeschrijving

C-MOL Updatebeschrijving C-MOL Benelux Hoofdstraat 15b 6671 CB Zetten Telefon : 0488-421848 Fax : 0488-421739 E-Mail : info@c-mol.nl Internet : www.c-mol.nl C-MOL Updatebeschrijving Versie 4.00 (Stand: 25.11.2008) -1- Inhoud 1.

Nadere informatie

Printomgeving - kaartopmaak

Printomgeving - kaartopmaak QGIS heeft een krachtig gereedschap, genaamd Printomgeving dat je instaat stelt de GIS-lagen te nemen en ze te verpakken als kaarten. Deze handleiding laat zien hoe een kaart kan worden gemaakt met standaard

Nadere informatie

digitale ontwerp technieken SketchUp

digitale ontwerp technieken SketchUp L DOT digitale ontwerp technieken SketchUp SketchUp L 1.1 Inleiding Veel klanten van een tuinarchitect kunnen zich moeilijk verbeelden hoe de tuintekening van de architect er in werkelijkheid uit komt

Nadere informatie

SketchUp: 3D voor iedereen (/)

SketchUp: 3D voor iedereen (/) 1 DE CURSUS (/) SKETCHUP? (/SKETCHUP.HTML) INSTALLATIE (/INSTALLATIE.HTML) DE BASIS (/DE-BASIS.HTML) GEREEDSCHAPPEN (/GEREEDSCHAPPEN.HTML) GEAVANCEERD (/GEAVANCEERD.HTML) SketchUp: 3D voor iedereen (/)

Nadere informatie

lesboek Jonker & Wu CAD support

lesboek Jonker & Wu CAD support 7 lesboek Jonker & Wu CAD support Worksheet De Spreadsheet functie binnen MiniCad worden weergegeven in Worksheets. Deze Worksheets werken gelijk aan de Spreadsheet van bijvoorbeeld Claris Works of Mircosoft

Nadere informatie

Badge it. Inhoudsopgave. 1. Installatie... 3

Badge it. Inhoudsopgave. 1. Installatie... 3 Badge it voor Windows 95/98/NT/2000/XP Inhoudsopgave 1. Installatie... 3 2. Start... 4 2.1. Nieuwe database maken... 5 2.2. De geselecteerde database openen... 5 2.3. De naam van de geselecteerde database

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Oefening 3D: Spiltrap

Cursus KeyCreator. Oefening 3D: Spiltrap Cursus KeyCreator Oefening 3D: Spiltrap Tekenen van een spiltrap. Het tekenen van een spiltrap bestaat uit verschillende delen en bewerkingen. In het kort kan men zeggen dat volgende bewerkingen uitgevoerd

Nadere informatie

Tips & Trucs ArchiCAD : Numeriek werken, tijdelijke hulplijnen en snappunten

Tips & Trucs ArchiCAD : Numeriek werken, tijdelijke hulplijnen en snappunten Tips & Trucs ArchiCAD 12 034: Numeriek werken, tijdelijke hulplijnen en snappunten Door gebruik te maken van de Tracker (Coördinaten invoerbox), kunt u in ArchiCAD numeriek een lengte invoeren of een begin-

Nadere informatie

Video STEP 10; DIMENSIONS (Maatvoering) [ Totale speelduur: 6 min. en 26 sec. ]

Video STEP 10; DIMENSIONS (Maatvoering) [ Totale speelduur: 6 min. en 26 sec. ] Video STEP 10; DIMENSIONS (Maatvoering) [ Totale speelduur: 6 min. en 26 sec. ] (Download &) Open het bestand dat bij deze oefening hoort: http://www.bouwonderwijs.net/galleries/revit/videotutorial_step_10/leerstof_vt10.php

Nadere informatie

Aan de slag met GeoGebra

Aan de slag met GeoGebra Aan de slag met GeoGebra De basis http://www.geogebra.org/ Wat je leert in deze powerpoint: Je kan GeoGebra opstarten Je kan de taal aanpassen Je kan je werk opslaan, fixeren en downloaden als afbeelding

Nadere informatie

6. Tekst verwijderen en verplaatsen

6. Tekst verwijderen en verplaatsen 6. Tekst verwijderen en verplaatsen In deze module leert u: een stuk tekst selecteren een stuk tekst verwijderen; acties ongedaan maken en opnieuw doen; een stuk tekst vervangen; een stuk tekst verplaatsen;

Nadere informatie

Snelstartgids FiloCAD2

Snelstartgids FiloCAD2 Snelstartgids FiloCAD2 Inleiding FiloCAD 2 Met deze korte inleiding leert u de belangrijkste functionaliteiten van het programma FiloCAD2 kennen. Als u een FiloCUT3 machine bezit en de licentie heeft ontvangen,

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Oefening: briefstaander

Cursus KeyCreator. Oefening: briefstaander Cursus KeyCreator Oefening: briefstaander Tekenen van een briefstaander in 3D. Hier gebruikt men functies uit 2D en ander uit 3D. Volgorde: Gebruik volgende instellingen: Aanzicht : bovenaanzicht Kleur:

Nadere informatie

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell Stephen P. Allewell 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 De gebruikersinterface 6 2.1 Het hoofdvenster van SymbolEditor........................... 6 2.1.1 Het venster Bewerken...............................

Nadere informatie

Werkblad Cabri Jr. Rotaties

Werkblad Cabri Jr. Rotaties Werkblad Cabri Jr. Rotaties Doel Het onderzoeken van de eigenschappen van een rotatie in het platte vlak, in het bijzonder de relatie tussen origineel en beeld. Inleiding Een rotatie is één van de vier

Nadere informatie

De belangrijkste onderdelen van het scherm zijn in onderstaande afbeelding aangegeven. Hieronder vindt u de uitleg ervan.

De belangrijkste onderdelen van het scherm zijn in onderstaande afbeelding aangegeven. Hieronder vindt u de uitleg ervan. Help Inhoud Introductie Onderdelen van het scherm Werken met de kaart De knoppenbalken Overzichtskaart Kaartlagen De legenda De kaartschaal Informatie opvragen Gericht zoeken naar een adres Afdrukken Introductie

Nadere informatie

Solid Edge ST6. Project: Stoomwals (Synchronous) Lesbrief: Stoomketel. Modemweg BS Amersfoort, Nederland

Solid Edge ST6. Project: Stoomwals (Synchronous) Lesbrief: Stoomketel. Modemweg BS Amersfoort, Nederland Modemweg 7 8 BS Amersfoort, Nederland +(0) 57 +(0) 57 5 info@caap.nl www.caap.nl Bank (Rabo): 0.5.5.7 KvK Utrecht: 0757 BTW: 808.6.5.B.0 Lesbrief: Stoomketel Project: Stoomwals (Synchronous) Solid Edge

Nadere informatie

1. Werken met StabiCAD V Sparingen... 3. 1.1. Inleiding... 3 1.2. Bouwkundige plattegrond... 3 1.3. Verwante modules... 3

1. Werken met StabiCAD V Sparingen... 3. 1.1. Inleiding... 3 1.2. Bouwkundige plattegrond... 3 1.3. Verwante modules... 3 StabiCAD V Sparingen Inhoudsopgave 1. Werken met StabiCAD V Sparingen... 3 1.1. Inleiding................................................... 3 1.2. Bouwkundige plattegrond.....................................

Nadere informatie

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop.

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Les 1: Witte rand om de foto m.b.v. canvasgrootte. 1. Open de foto in Photoshop. 2. Klik in menu AFBEELDING op CANVASGROOTTE 3. Zorg dat in het vakje

Nadere informatie

Handleiding FlatFix Fusion

Handleiding FlatFix Fusion Handleiding FlatFix Fusion Esdec B.V. Versie 1.4.8 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Inloggen... 3 1.2 Toolbar... 3 1.3 Resultaten... 4 1.4 Functie toetsen... 4 2. Keuze zonnepaneel... 5 2.1 Zonnepaneel selecteren...

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Oefening 3D: éénvleugelraam

Cursus KeyCreator. Oefening 3D: éénvleugelraam Cursus KeyCreator Oefening 3D: éénvleugelraam Tekenen van een éénvleugel raam. Een eenvleugel raam tekenen kan via meerdere methodes. Een eerste methode is een constructie met de vleugel als een geheel,

Nadere informatie

Snel op weg met Solid Edge ST5

Snel op weg met Solid Edge ST5 Snel op weg met Solid Edge ST5 Dit document helpt u, om na installatie van Solid Edge ST5, snel aan de slag te kunnen met de software. Beschreven staat welke instellingen u kunt aanpassen om een betere

Nadere informatie

Tips & Trucs ArchiCAD Wat betekenen de verschillende cursorvormen?

Tips & Trucs ArchiCAD Wat betekenen de verschillende cursorvormen? Tips & Trucs ArchiCAD Wat betekenen de verschillende cursorvormen? Antwoord: Door middel van kleine oefeningen worden hier de cursor vormen toegelicht: Wit potlood: Selecteer de Wall Tool (wandgereedschap)

Nadere informatie

Workshop Hypermodels. Mieke Pol Gemeente Eindhoven

Workshop Hypermodels. Mieke Pol Gemeente Eindhoven Workshop Hypermodels Mieke Pol Gemeente Eindhoven Workshop Hypermodels TMC Summerschool 2016 Oefening 1: Een plattegrond genereren uit een 3D-model In deze oefening ga je een horizontale doorsnede maken

Nadere informatie

www.dubbelklik.nu Handleiding Paint 2003

www.dubbelklik.nu Handleiding Paint 2003 Handleiding Paint 2003 www.dubbelklik.nu Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

2. Wanneer moet ik een afbeelding verkleinen?

2. Wanneer moet ik een afbeelding verkleinen? Appendix B. Beeldmateriaal en Blackboard 1. Inleiding...1 2. Wanneer moet ik een afbeelding verkleinen?...1 3. Het formaat van een afbeelding wijzigen...2 4. Een afbeelding comprimeren...4 5. Een uitsnede

Nadere informatie

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell Vertaler/Nalezer: Freek de Kruijf

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell Vertaler/Nalezer: Freek de Kruijf Stephen P. Allewell Vertaler/Nalezer: Freek de Kruijf 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 De gebruikersinterface 6 2.1 Het hoofdvenster van SymbolEditor........................... 6 2.1.1 Het venster Bewerken...............................

Nadere informatie