Signalering, begeleiding en behandeling van dyslexie: Protocollen Leesproblemen en Dyslexie PO - VO
|
|
- Barbara van der Ven
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Thema-avond Dyslexie Hilversum 15 juni 2011 Signalering, begeleiding en behandeling van dyslexie: Protocollen Leesproblemen en Dyslexie PO - VO Evelien Krikhaar Expertisecentrum Nederlands Masterplan Dyslexie
2 Expertisecentrum Nederlands E D C B A Raamplan Tussendoelen leermaand Onderzoek CONSTRUCTIEF LEREN Prototypen Tussendoel(en) Activiteiten Reflectie INSTRUCTIEF LEREN Protocollen en Interventieprogramma s Didactiek Multimediale leeromgeving
3 Geïnitieerd door ministerie van OCW sinds 2004 Doelen Systematische en geïntegreerde aanpak in het onderwijs Goede afstemming onderwijs en zorg Up-to-date informatie voor ouders, kinderen, leerkrachten Hoe? Boeken Conferenties en Trainingen DVD s
4 Masterplan Dyslexie VO-conferentie
5 Masterplan Dyslexie Hulpmiddelen bij de implementatie protocollen Websites: www. platformwsnsn.nl
6 Leesbegeleiding: een doorgaande lijn Groep 1-4 Groep 5-8 VO
7 Protocol voor MBO Protocol voor HO
8
9 Wat willen we met de protocollen bereiken? Kwaliteitsverbetering leesonderwijs, preventie en interventie Daling aantal leerlingen met leesproblemen Helderheid diagnosticering dyslexie Zo hoog mogelijk niveau van functionele geletterdheid
10 Wat is dyslexie? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. (Stichting Dyslexie Nederland, 2008)
11 Dyslexie: leesproblemen plus... klank-bewustzijn (fonemen): manipulatie van spraakklanken klank-waarneming: d, b, p, t identificatie en discriminatie visuele waarneming: bewegende beelden oogvolgbewegingen werkgeheugen taalontwikkeling? overlap met SLI en ADHD
12
13 Kernproblemen dyslexie Letter-klank koppeling: Fonologische stoornis Beperkt foneembewustzijn Auditieve verwerkingsproblemen Automatisering: woordherkenning Vertraagd ophalen van talige informatie uit lange termijn geheugen trage benoemsnelheid woordvindingsproblemen
14 Top-down / bottom-up processen Top-down: context-informatie kan voorspellend en versnellend werken radend lezen Bottom-up: vanuit letter-klank koppelingen komen tot woordherkenning spellend lezen
15 Vlogenes een ozndreeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de letteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel.
16 Gevolgen voor leesbegrip Langzaam lezen: tijdnood Fouten in spellen en raden: begripsfouten Minimaal 90% van de tekst begrijpen voor voldoende begrip
17 80% van de woorden correct We moeten, zei een uit Singapore tegen me. We hebben geen meer. Singapore is maar een klein met een sterk groeiende bevolking. We met zo n dat we niet anders kunnen.... ik iedereen een huis met een aan beide, het liefst er. Voor de meeste mensen is dit nog steeds de wijze van wonen.
18 Technisch lezen 1. Optimaliseren van het technisch leesproces: Gericht oefenen basistechniek (op woord-, zins-, tekstniveau) Bevorderen van leesvloeiendheid Vergroten van leeservaring 2. Maximaliseren van het niveau van functionele geletterdheid: Waar nodig met gebruik van ICT-hulpmiddelen
19 Continuüm van zorg Meer informatie: > producten Zorgniveau Niveau 1: Goed leesonderwijs in klassenverband Niveau 2: Extra zorg in de groepssituatie door de leerkracht (ongeveer 25%) Niveau 3: Specifieke interventies uitgevoerd en/of ondersteund door de zorgspecialist in de school (ongeveer 10%) Niveau 4: Diagnostiek en behandeling in zorginstituut (ongeveer 3-4%) Stap 1 Kwaliteit instructiegedrag en klassenmanagement 2 Juist gebruik van effectieve methodes 3 Gebruik leerlingvolgsysteem 4 Vaststellen van potentiële uitvallers en voldoende differentiatie in de klas (verlengde instructie en begeleide inoefening) 5 Vaststellen leerlingen met ernstige leesproblemen en instructie individueel of in kleine groepjes (intensieve begeleiding) 6 Vaststellen van achterstand en hardnekkigheid: vermoeden dyslexie 7 Vaststellen van dyslexie (psychodiagnostisch onderzoek) 8 Gespecialiseerde dyslexiebehandeling 9 Coaching van dyslectische leerlingen
20 Continuüm van zorg 5% 15-20% 75-80%
21 Doelgericht werken Monitoren van de leesontwikkeling Aandacht voor leesmotivatie Vroegtijdig ingrijpen Goed technisch leesonderwijs Expliciete en gedifferentieerde instructie Voldoende tijd inroosteren Extra tijd zwakke lezers
22 Extra tijd zwakke lezers Parallel inroosteren Bloktijd Goede lezers loslaten Extra handen in de groep: stagiaire, RT er, volwassen tutor, tutor uit de bovenbouw Inzet van de computer
23 Kenmerken effectieve interventies Uitbreiding instructie- en oefentijd (min. 1 uur per week) Gestructureerd programma Kleine groepjes (3 à 4 leerlingen) Aandacht voor accuratesse én tempo Oefenen op (letter-), woord-, zins- en tekstniveau Taakgericht
24
25 Vergoedingsregeling dyslexie vanaf School via ouders naar diagnost: Leerlingdossier Vermoeden van dyslexie onderbouwd? Ja Nee Advies school Diagnostiek Diagnose dyslexie? Nee Advies school Ja Indien behandeling, dan afgestemd met begeleiding op school
26 Taak van de school vóór en na Leerling ondersteunen en begeleiden Vermoeden van dyslexie onderbouwen Eventueel verwijzen naar de gezondheidszorg
27 Vermoeden onderbouwen Achterstand Hardnekkigheid +
28
29 Achterstand binnen de vergoedingsregeling Lezen: < 10% zwakste leerlingen of Lezen: < 16% zwakste leerlingen én Spelling: < 10% zwakste leerlingen MITS VASTGESTELD OP 3 OPEEN- VOLGENDE MEETMOMENTEN!
30 Signaleren en begeleiden Meetmoment 1 Interventie 1 (± 3 mnd) Meetmoment 2 Interventie 2 (± 3 mnd) Meetmoment 3 Vastleggen in leerlingdossier Toetsgegevens Uitvoering HP Toetsgegevens Uitvoering HP Toetsgegevens
31 Hoe onderbouw ik het vermoeden van (ernstige) dyslexie? 1. Basisgegevens uit leerlingvolgsysteem 2. Beschrijving lees- en spellingprobleem 3. Signalering van het lees- en spellingprobleem 4. Omschrijving extra begeleiding 5. Resultaten van de begeleiding vastleggen 6. Vaststelling van toenemende achterstand 7. Argumentatie voor het vermoeden van ernstige dyslexie 8. Vermelding van eventuele andere (leer)stoornissen Het dossier wordt getekend door de directeur namens het bevoegd gezag
32 > vergoedingsregeling
33 In gesprek met ouders Informeer (over achterstand) Vraag naar signalen thuis/achtergrond Bespreek ondersteuning Verwijs naar informatiebronnen Maak concrete afspraken
34 Leerlingdossier overdragen Geef uitleg Bied gelegenheid tot vragen Draag het dossier over Adviseer over vervolgstappen Bespreek terugkoppeling en afstemming
35 Afstemmen met zorgverlener vraag ouders waar zij hun kind hebben aangemeld leg contact met de zorgverlener over: werkwijze bespreekpunten in leerlingdossier de communicatie tijdens diagnostiek en behandeling
36 Afspraken op school Voor welke leerlingen wordt een leerlingdossier ingevuld? Wie is daarbij betrokken? Wie doet de eindcontrole van de leerlingdossiers? Wie is aanwezig bij besprekingen met de zorgverlener? Wat zijn aandachtspunten voor inhoudelijke afstemming met de zorgverlener? Welke ondersteuning bieden we leerlingen met dyslexie na behandeling?
37
38 Dyslexie in VO: Oplossingsgerichte begeleiding Integratie taakgerichte training en sociaal-emotionele ondersteuning Leerlingen richten zich op oplossingsstrategieën bij het lezen en schrijven in plaats van op de problemen die zij ervaren Inleidend gesprek met de leerling Oplossingsgerichte gesprekken Logboeken
39 Interventies Integratie basisvaardigheden Begrijpend lezen Strategisch schrijven Informatieverwerving Leeswoordenschat Reflectie op geschreven taal Lezen en schrijven in een moderne vreemde taal
40 Compensatiemogelijkheden (Digitaal) woordenboek Spellingkaart Ezelsbruggetjes Daisyspeler Spraakherkenning Tekst-naar-spraak ReadingPen
41 Compenseren: verminderen van belemmeringen die het zwakke lezen en spellen met zich meebrengen Lees-/spellingtaak wordt nog wel uitgevoerd Dispenseren: taken vervallen of worden anders of niet beoordeeld Lees-/spellingtaak hoeft niet meer uitgevoerd te worden Compenserende middelen kunnen ook remediërend werken Inzet hulpmiddelen deels gebonden aan weten regelgeving
42 Soorten compensatie Tekst-naar-spraak Spraak-naar-tekst Geheugensteunen extern Hulp bij organisatie en planning.
43 Onderzoek in beweging Onderzoek naar dyslexie: Dutch Dyslexia Project (NWO) Genetica Brain Imaging Ontwikkeling Effectstudies VO: Onderwijsbewijs Gaan leerlingen vooruit door een bepaalde aanpak? Welke aanpak werkt het beste? Hoe kan een aanpak goed ingebed worden in de school? Wat vinden leerlingen zelf?
44 Informatie Onderwijs: Zorg: (zoek op dyslexie ) (zoek op dyslexie ) Ouders:
45 Meer informatie? Contact: Evelien Krikhaar Expertisecentrum Nederlands, Radboud Universiteit Projectleider Dyslexie / Masterplan Dyslexie e.krikhaar@taalonderwijs.nl
Taak van de school. Vermoeden onderbouwen. Leerling ondersteunen & begeleiden. Verwijzen naar gezondheidszorg
Intervisie ONL, 10 februari 2012 Taak van de school Toetsen (en interventies) in het onderwijs Leerling ondersteunen en begeleiden Vermoeden van dyslexie onderbouwen Eventueel verwijzen naar de gezondheidszorg
Nadere informatiePassend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014
Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Annemarie Vink avink@hetabc.nl Dianne Roerdink droerdink@hetabc.nl Technisch lezen 8-10-2014 www.hetabc.nl 2 Programma
Nadere informatieWie ben ik? Mieke Urff
Wie ben ik? Mieke Urff Overzicht van deze bijeenkomst: Wat is/doet Dedicon (en wat niet)? ICT en dyslexie Schoolboeken bestellen bij Dedicon AMIS Lezen van (jeugd)literatuur met audio-ondersteuning Vragen
Nadere informatieVan onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling
Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling Het onderwijs en de gezondheidszorg dragen samen de verantwoordelijkheid voor het voorkomen
Nadere informatieSnel en effec(ef lezen. Annemarie van der Zeeuw www.focusoptekst.nl
Snel en effec(ef lezen Annemarie van der Zeeuw www.focusoptekst.nl Programma Kennismaking / leerwensen Leesquiz Snellezen De nulme(ng Oogbeweging: (snellezen & concentreren) Oogfixa(es, snelheid maken,
Nadere informatieOmgaan met Dyslexie in de klas. drs. R.Stewart, neuropsycholoog
Omgaan met Dyslexie in de klas drs. R.Stewart, neuropsycholoog Introductie Er zijn verschillende redenen om meer aandacht te besteden aan Dyslexie 2-8%(3.6%) van schoolkinderen krijgt de diagnose Dyslexie
Nadere informatieDyslexie. Beatrijs Brand
Dyslexie Beatrijs Brand Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c)
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 2
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 2 Programma Terugblik bijeenkomst 1 Definitie dyslexie, brochure SDN Fonologisch coherentiemodel leesmethode bestuderen Mededeling: startsituatie
Nadere informatieLeesonderwijs in SBO
Onderwerpen: Leesonderwijs in SBO Protocol in SBO Opbrengstgericht werken aan lezen Extra begeleiding en interventie Compenserende hulpmiddelen Onderzoek en lopende vragen Expertisecentrum Nederlands:
Nadere informatieLeidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0
Leidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0 Samenstelling van de werkgroep: Maud van Druenen, Expertisecentrum Nederlands Femke
Nadere informatieAlles wat je wilt weten over dyslexie!
Alles wat je wilt weten over dyslexie! Is het lastig om dyslexie te hebben? Ja. Betekent dit dat je nooit kunt leren lezen en schrijven? Nee. Dyslexie heb je voor altijd. Er zijn geen medicijnen of operaties
Nadere informatieRationeel en kritisch denken, dat is toch heel vanzelfsprekend?
Rationeel en kritisch denken, dat is toch heel vanzelfsprekend? Eline Noorbergen Patricia Antersijn Stelling Iedereen kan van zichzelf wel rationeel en kritisch denken. 1 Rationeel en kritisch denken,
Nadere informatieNiveau 2. VVE Aandacht voor geletterdheid met startblokken Groep 1
Dyslexieprotocol Niveau 1 Kwaliteit instructiegedrag en klassenmanagement, Juist gebruik van effectieve methodes voor aanvankelijk en voortgezet technisch lezen, Gebruik leerlingvolgsysteem ( rond technisch
Nadere informatieDyslexie. Een definitie van dyslexie
Dyslexie Een definitie van dyslexie De automatisering van het lezen en foutloos schrijven van woorden ontwikkelt zich zeer onvolledig of zeer moeizaam op de basisschool. Als de school gedurende enige tijd
Nadere informatieLeerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie
Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie dekroon,diagnostiek enbehandelcentrum Koningin Wilhelminalaan 9 7415 KPDeventer Tel:06-81285377 info@centrumdekroon.nl Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie
Nadere informatieVRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR
VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR INHOUDSOPGAVE Zorgniveau 1: Goed lees- en spellingonderwijs Stap 1: Leestijd blz. 3 Kwaliteit instructiegedrag blz. 3 Klassenmanagement blz. 4 Stap 2: Juist
Nadere informatieStuur- en werkgroep dyslexie Walcheren Informatiebulletin nr. 3; juni 2010
Stuur- en werkgroep dyslexie Walcheren Informatiebulletin nr. 3; juni 2010 Bron: Lectrr.be;Comic House Ook een rivier begint met de eerste druppel Wat waren de highlights uit het afstemmingsdocument Ernstige
Nadere informatieAls het leren lezen niet zo soepel gaat
Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren
Nadere informatieSamenwerkingsafspraken dyslexiezorg
Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg Inleiding In het kader van Passend Onderwijs is bij wet vastgelegd dat scholen vanaf 1 augustus 2014 aan leerlingen een passende onderwijsplek moeten aanbieden. Ook
Nadere informatieNieuwsflits. Peuters
Nieuwsflits Peuters Groep 1 en 2 Groep 3-4-5 Hallo Vakantie Ik ben op vakantie met mijn mama naar Landal greenpark geweest. Dat is een vakantiepark. Daar is een zwembad en een boerderij en een buitenzwembad
Nadere informatieIntro. Chinese woordzoeker Giraffe Nijlpaard Leeuw Neushoorn Eland Panda Kolibrie Zeehond. Oplossing. Och, als men lezen kon!
Intro Och, als men lezen kon! Ontwikkeling van leesvaardigheid bij dove/slechthorende jongeren en volwassenen Loes Wauters, Hille van Gelder, Helen Blom, Shirley Neirynck Chinese woordzoeker Giraffe Nijlpaard
Nadere informatieVRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN
VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN 1 = zeer oneens 2 = oneens 3 = eens 4 = zeer eens Zorgniveau 1 Leestijd 1. Leerkrachten in groep 1 en 2 besteden minimaal 5 uur per week aan doelgerichte taalactiviteiten
Nadere informatieLeesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms
Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO Betsy Ooms Opzet Doel leesonderwijs (en spellingonderwijs) Doorgaande lijn Kenmerken goed leesonderwijs Extra aandacht voor monitoring, als belangrijk
Nadere informatieVRAGENLIJST VOORTGEZET ONDERWIJS QUICKSCAN
VRAGENLIJST VOORTGEZET ONDERWIJS QUICKSCAN De opzet van de vragenlijst De stellingen hebben betrekking op de verschillende zorgniveaus zoals in het onderwijscontinuüm omschreven (CED groep: Struiksma &
Nadere informatieLeeratelier: Actief studeren deel 1
Leeratelier: Actief studeren deel 1 Leerateliers Doel: Aanleren en inoefenen van belangrijke studievaardigheden Wie: Leercoach naam (e-mailadres) Hoe: Met behulp van presentaties en oefeningen Wanneer:
Nadere informatieSamenwerkingsafspraken dyslexiezorg
Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg Inleiding In het kader van Passend Onderwijs is bij wet vastgelegd dat scholen vanaf 1 augustus 2014 aan leerlingen een passende onderwijsplek moeten aanbieden. Ook
Nadere informatieOok een rivier begint met de eerste druppel
Ook een rivier begint met de eerste druppel Update Afstemmingsdocument Ernstige lees- en/of spellingproblemen en/of dyslexie Onderwijs aan leerlingen van 4 tot 18 jaar op Walcheren juni 2011 Inleiding
Nadere informatieProtocol Leesproblemen en dyslexie
www.pcpokrimpenerwaard.nl Protocol Leesproblemen en dyslexie Geloof in onderwijs DE ARK - DE WEGWIJZER - ICHTHUSSCHOOL - DE RANK - KON. JULIANASCHOOL - KON. WILHELMINASCHOOL - EBEN-HAËZER - DE BRON Inhoudsopgave
Nadere informatieMontessori College ROC Eindhoven
Montessori College ROC Eindhoven Protocol Dyslexie en Dyscalculie Versie: augustus 2012 1 In dit protocol wil het Montessori College in grote lijnen uiteen zetten hoe leerlingen met leerstoornissen als
Nadere informatieFormat Leerlingdossier Dyslexie
Format Leerlingdossier Dyslexie Aanmeldformulier in te vullen door de school voor dyslexieonderzoek Gelieve een complete uitdraai van het Leerlingvolgsysteem,de AVI-gegevens, eventuele entreetoetsen, het
Nadere informatieFormat Leerlingdossier Dyslexie
Format Leerlingdossier Dyslexie Aanmeldformulier in te vullen door de school voor dyslexieonderzoek Gelieve een complete uitdraai van het Leerlingvolgsysteem,de AVI-gegevens, eventuele entreetoetsen, het
Nadere informatieConnect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Anneke Smits Tom Braams
Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Drs. Sonja Hotho-Toppers, Seminarium voor Orthopedagogiek Drs. Herman Hotho, remedial teacher o.b.s. De Elsweiden Anneke Smits Tom Braams
Nadere informatieWorkshop Dyslexie. Opbouw. Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg.
Workshop Dyslexie Nina Willemse nwillemse@hetabc.nl Opbouw Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg. Zorg op niveau 3; leestechnieken
Nadere informatieMedicatiefouten: Voorkomen is beter dan genezen (als er tenminste nog iets te genezen is)
Medicatiefouten: Voorkomen is beter dan genezen (als er tenminste nog iets te genezen is) Reinier van Hest Ziekenhuisapotheker HagaZiekenhuis Den Haag 19 maart 2009 Indeling VMS: Veilig melden van incidenten
Nadere informatieInformatieve ouderavond. OBS De Brinck. 31 oktober 2012. Erik Benkers
Informatieve ouderavond OBS De Brinck 31 oktober 2012 Erik Benkers Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie
Nadere informatie2014 Protocol dyslexie
Protocol dyslexie 2014 Protocol dyslexie Inleiding Dyslexie betekent letterlijk: niet kunnen lezen 1. De term komt uit het latijn, want dys = niet goed functioneren, lexis = taal of woorden. Bij dyslexie
Nadere informatieDyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013
Dyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013 Gebaseerd op Protocol Leesproblemen en Dyslexie 1 INHOUDSOPGAVE Stappenplan groep 1 t/m 8 blz.3 Toetskalender groep 1 t/m 8 blz. 5 Continuüm van de zorg blz.
Nadere informatieBeelddenkers leren anders!!!! Coaching de Schildpad op eigen wijze een stap vooruit
Beelddenkers leren anders!!!! Welkom! Wat zien jullie? programma Beelddenken Ad(h)d (Hoog)begaafdheid Dyslexie Autisme Hoog sensitiviteit. Faalangstig Concentratie problemen Linker en rechterhersenhelft
Nadere informatieLeerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0
Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 Samenstelling van de werkgroep: Maud van Druenen, Expertisecentrum Nederlands Chris Struiksma, NKD Boukje Toering, NKD Jolanda Roelfsema, NKD Marijke van Grafhorst,
Nadere informatieAanvraag vergoed dyslexie-onderzoek
Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats Telefoon
Nadere informatieAdviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.
1 2 INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring
Nadere informatieLeerlingdossier Dyslexie
Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 De PPO poortwachters EED werken met dit vernieuwde format Leerlingdossier Dyslexie. Enkele toevoegingen zijn gedaan en hebben betrekking op PPO Rotterdam. Samenstelling
Nadere informatieesther dyslexiepraktijk
esther dyslexiepraktijk molema Dyslexiepraktijk Esther Molema Dyslexiepraktijk Esther Molema is een praktijk waar kinderen met dyslexie en hun ouders terecht kunnen voor behandeling, advisering en coaching.
Nadere informatieVlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is
Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is dat de eretse en de ltaatse ltter op de jiutse patals
Nadere informatieSamenwerkingsafspraken en procedure dyslexiezorg
Samenwerkingsafspraken en procedure dyslexiezorg Inleiding In het kader van Passend Onderwijs is bij wet vastgelegd dat scholen vanaf 1 augustus 2014 aan leerlingen een passende onderwijsplek moeten aanbieden.
Nadere informatieAanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen
ONL Leerlingdossier Aanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen naar ouders Aanmelden Wie? Ouders
Nadere informatieDyslexiezorg in Drenthe
Dyslexiezorg in Drenthe De zorgroute naar dyslexiezorg in de regio Drenthe Februari 2015 Programmateam Jeugdhulp regio Drenthe In afstemming met de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs in de regio
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie
1 KC Den Krommen Hoek Protocol leesproblemen en dyslexie Verantwoording: Het protocol leesproblemen en dyslexie van kindcentrum Den Krommen Hoek is opgesteld op basis van het Protocol Leesproblemen en
Nadere informatieDyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent
Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent www.masterplandyslexie.nl Protocol Dyslexie VO Vakkaternen Interventieprogramma s Toetsen en Interventies in het VO. Technische maatjes
Nadere informatieLeerlingdossier ONL Dyslexie Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie
Leerlingdossier ONL Dyslexie Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Bestemd voor school / intern begeleider Voor wij een aanmelding in behandeling nemen, is het nodig dat ouders/verzorgers hun
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie mbo
Studiesucces met dyslexie mbo Karin Lukassen, APS Marga Kemper, Cinop Oktober 2012 Wat is dyslexie? Wat is dyslexie? Definitie en kenmerken Vaardigheidsniveau Criterium van de didactische resistentie Criterium
Nadere informatieDyslexie en Hoogbegaafdheid
Dyslexie en Hoogbegaafdheid Amber de Wilde in samenwerking met Evelyn Kroesbergen - Universiteit Utrecht, afdeling Orthopedagogiek - Ambulatorium Universiteit Utrecht - Pieter Span Expertisecentrum Hoogbegaafdheid
Nadere informatieBasisondersteuning. Basis op orde Dyslexie
Basisondersteuning Basis op orde Dyslexie Inhoudsopgave: Waarom pagina 3 Wie en wanneer pagina 4 Wat pagina 4 Werkwijze: Stap 1 Intake pagina 5 Stap 2 Verzamelen pagina 5 Stap 3 Analyse pagina 5 Stap 4
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012
Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo Bert de Vos Marga Kemper - b.devos@aps.nl - mkemper@cinop.nl Juni 2012 Vraag bij binnenkomst Wat zie je in de klas, waarbij je denkt: dit zou door dyslexie
Nadere informatiedyslexie en dyslexiebeleid
Inleiding Dit document is specifiek geschreven voor de Bloemcampschool. Het sluit aan bij de landelijke protocollen die er op het gebied van leesproblemen en dyslexie zijn. Daarnaast sluit het aan bij
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018
DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018 1- Wat is dyslexie 2- Signalen 3- Planmatig handelen 4- Handelingsplan 5- Remediëring. compensatie en dispensatie 6- Didactische principes/ aandachtspunten 1.Wat is
Nadere informatiehet Verschil tussen Motiveren en Bekeren M A R C E L K I K M A R C E L B K I G M A I L. C O M
het Verschil tussen Motiveren en Bekeren M A R C E L K I K M A R C E L B K I K @ G M A I L. C O M 06-2 9 0 7 5 9 9 7 Disclosure belangen spreker Honorarium of andere financiële vergoeding: Bedrijfsnaam:
Nadere informatieBeleidsstuk dyslexie. Augustus 2014
Beleidsstuk dyslexie Augustus 2014 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 4
Nadere informatiedoen dat 3 het dyslexieprotocol
doen dat 3 het dyslexieprotocol Het dyslexieprotocol juni 2008 Vooraf De scholen van de Stichting Peelraam hebben in het schooljaar 2007-2008 gezamenlijk een dyslexieprotocol ontwikkeld. Dit protocol is
Nadere informatieVuistregels voor het spellingonderwijs. http://www.klascement.be/artikels/46575/
Vuistregels voor het spellingonderwijs http://www.klascement.be/artikels/46575/ Enkele constateringen Doceerlessen over de regels van het Groene Boekje. Je schrijft geen tussenletter s als het eerste deel
Nadere informatieHet lerende brein: lesbladen 1. Denkoefening Wat is volgens jou het verschil tussen de mens en (andere) dieren? Noteer hieronder kort.
Het lerende brein: lesbladen 1 Het lerende brein 1. Typisch menselijk? 1.1. Inleiding Denkoefening Wat is volgens jou het verschil tussen de mens en (andere) dieren? Noteer hieronder kort. Een klein foutje
Nadere informatieLeerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0
Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 Samenstelling van de werkgroep: Maud van Druenen, Expertisecentrum Nederlands Chris Struiksma, NKD Boukje Toering, NKD Jolanda Roelfsema, NKD Marijke van Grafhorst,
Nadere informatieActief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie
Actief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie Wat zijn de opbrengsten voor de organisatie Dr. Judith Bekebrede judith.bekebrede@bekebrede-onderwijsconsulent.nl Prevalentie I Tussen 4 14% 4%
Nadere informatieEffectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling
Effectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling In elke klas zitten wel een aantal kinderen die veel moeite hebben met het leren lezen en spellen. Voor een groot deel
Nadere informatieDeel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school)
033-2983197 info@praktijkdeziel.nl www.praktijkdeziel.nl Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school) 1.0 Algemeen deel Gegevens school Adres: PC/Woonplaats: Telefoon: E-mail adres:
Nadere informatieLeerlingdossier Dyslexie
Leerlingdossier Dyslexie Het programma Leerlingdossier Dyslexie is een hulpmiddel bij het opstellen van het Leerlingdossier Dyslexie. Met het Leerlingdossier Dyslexie onderbouwt de school het vermoeden
Nadere informatiePLD de Spindel, bijlage 4
Checklist Onderkenning Dyslexie Edux Beoordeling van de ernst en hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblemen t.b.v. de continuïteit van de zorg in het primair en voortgezet onderwijs Naam leerling
Nadere informatieDyslexieprotocol Bibit mei 2013
Inhoudsopgave 1. Uitgangspunt 2. Het lees- en spellingonderwijs 3. Signalering 4. Diagnose 5. Hoe gaan we om met dyslectische kinderen? De aanpak. 6. Tips voor ouders en kinderen Uitgangspunt Als we het
Nadere informatietoetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8
onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid
Nadere informatieLeerlingdossier ONL Dyslexie
Leerlingdossier ONL Dyslexie Richtlijnen bij het invullen Met dit begeleidend schrijven willen wij het invullen van het leerlingdossier voor onderzoek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie
Nadere informatieDyslexieprotocol o.b.s. Kiezel en Kei
Dyslexieprotocol o.b.s. Kiezel en Kei Inhoud Inleiding 1 Definitie dyslexie 2 Uitgangspunt 2 Misvattingen en dwalingen 3 Aanmelding 3 Signalering en toetskalender 4 Het lees- en spellingsonderwijs 5 Zorgniveau
Nadere informatieVRAGENLIJST SCHOOL IN GEVAL VAN VERMOEDEN ERNSTIGE DYSLEXIE
VRAGENLIJST SCHOOL IN GEVAL VAN VERMOEDEN ERNSTIGE DYSLEXIE Basisgegevens leerling en school Voor- en achternaam leerling: Geboortedatum: School: BRIN-nummer: Groepsverloop: Groep: Groepsleerkracht: Intern
Nadere informatieLeesproblemen en dyslexie
Leesproblemen en dyslexie Bijeenkomsten Bijeenkomst 1- dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Bijeenkomst 2- groep 1-2 : signaleren en begeleiden van potentiele zwakke lezers Bijeenkomst 3:
Nadere informatiePROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding
PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG 1.Inleiding In dit protocol wordt beschreven hoe op de Annie M.G. Schmidtschool wordt gewerkt aan het voorkomen, onderkennen en aanpakken van lees-
Nadere informatieProtocol Leesproblemen en Dyslexie
Protocol Leesproblemen en Dyslexie Inleiding In dit protocol is vastgelegd hoe op onze school goed leesonderwijs wordt gerealiseerd. Hoe leerlingen in hun leesontwikkeling worden gevolgd en hoe en met
Nadere informatieWe spreken van dyslexie als:
Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau (Stichting Dyslexie Nederland,
Nadere informatieAanvraag particulier dyslexieonderzoek
Aanvraag particulier dyslexieonderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats
Nadere informatieBeleidsstuk dyslexie. Oktober 2016
Beleidsstuk dyslexie Oktober 2016 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 3
Nadere informatieDeel 1: informatie over de leerling en de school
Intakevragenlijst Basisschool Dyslexie (leerlingdossier) Pagina 1/7 Deze intakevragenlijst is bedoeld voor de school. We verzoeken u (groepsleerkracht en/of interne begeleider) deze vragenlijst in te vullen.
Nadere informatieHet ABC van de leerstoornissen
Het ABC van de leerstoornissen 23 oktober 2012 K.A. Redingenhof Leuven Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud Leerstoornissen, dyslexie, dyscalculie een beknopt overzicht
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten in
Nadere informatieDyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch
Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch Inhoudsopgave 1.1 Uitgangspunten pag. 2 2.1 Definitie dyslexie pag. 3 2.2 Kenmerken van dyslexie pag. 3 2.2.1 Problemen bij lezen pag. 3 2.2.2 Problemen bij spellen pag.
Nadere informatieAchtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3:
Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3: In het Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor groep 3, kortweg PLD 3, wordt in het hoofdstuk Signaleren een
Nadere informatieDe grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld.
Els de Meester & Marian Gielleit ambulant begeleiders Auris Goes De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld. (Wittgenstein) Een vlinderhondje op de prairie DOEL WORKSHOP De ambulant begeleider
Nadere informatie1 Neurolinguïstisch programmeren
1 Neurolinguïstisch programmeren Wat is NLP? U hebt vast wel eens een gesprek dat niet lekker loopt. Een goed contact tussen u en uw gesprekspartner lijkt moeizaam tot stand te komen. Na afloop hebt u
Nadere informatieDyslexieprotocol. Inhoudsopgave. Inleiding. Hoofdstuk 1: Wanneer spreken wij van dyslexie? Hoofdstuk 2: Signalering
Dyslexieprotocol Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1: Wanneer spreken wij van dyslexie? Hoofdstuk 2: Signalering Hoofdstuk 3: Interventies Lees- en spellingsonderwijs Diagnosestelling Interventie na diagnose
Nadere informatiewww.masterplandyscalculie.nl
In gesprek met... www.masterplandyscalculie.nl Gesprekken Deze waaier is voor intern begeleiders, rekencoördinatoren en reken specialisten die gesprekken voeren met en over een leerling met ernstige rekenwiskunde-problemen.
Nadere informatiePROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker
PROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker Protocol Leesproblemen en Dyslexie Het Protocol Leesproblemen en Dyslexie is bedoeld om leerkrachten in het primair onderwijs een houvast te geven bij vroegtijdig onderkennen
Nadere informatieWat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?
Augustus 2014 Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat
Nadere informatieDyslexiezorg in Drenthe
Dyslexiezorg in Drenthe De zorgroute naar dyslexiezorg in de regio Drenthe (Herziende versie 02) Mei 2015 Programmateam Jeugdhulp regio Drenthe. In afstemming met de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1
DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1 Inhoudsopgave DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011... 3 1 Inleiding... 3 2 Vergoedingsregeling Dyslexie... 3 3 Interventies en hulp in de klas bij (vermoeden van ) dyslexie... 4 4 Signaleringslijst
Nadere informatieLees- en dyslexiebeleid. op de. Twaalfruiter
Lees- en dyslexiebeleid op de Twaalfruiter Richtinggevend kader lees- en dyslexiebeleid binnen het SWV RK/AB stad Utrecht Inleiding Het SWV RK/AB heeft in zijn Zorgplan 2007-2011 bij hoofdstuk 6 Strategisch
Nadere informatieNL Onderwijszorg Nederland
0 NL Onderwijszorg Nederland Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van taal. Dyslexie is aangeboren en
Nadere informatieDyslexie protocol de Werkschuit
Dyslexie protocol de Werkschuit Doel van het protocol Het protocol beoogt dat leerlingen in de groepen 1 t/m 8 de basisprincipes en basisvaardigheden van lezen en spellen onder de knie krijgen. Dat wil
Nadere informatieInformatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS
Informatie en advies voor docenten SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten
Nadere informatieInhoud. Studiedag VSZ 29-10-2009 1
Studiedag VSZ 29-10-2009 1 John Vollenbroek Human Error Consultancy 1. Kennis verzamelen en verspreiden over menselijke fouten. 2. Het leren van fouten bevorderen. Consultancy Training Incidentenonderzoek
Nadere informatieAfspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave:
11-12-2007 Inhoudsopgave: 1. Dyslexie...3 1.1 Wat is het dyslexieprotocol?...3 1.2 Doel van het Protocol Dyslexie....3 1.3 Inhoud van het protocol...3 2. Preventie en interventiehandelingen...4 2.1 Groep
Nadere informatieDyslexieprotocol. Versie: mei 2018
Dyslexieprotocol 1 Versie: mei 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz.3 2. Doel van het protocol blz.3 3. Wat is dyslexie? blz.3 4. Signaleringsmiddelen blz.4 5. Minimumdoelen voortgezet technisch lezen blz.5
Nadere informatieAanmeldingsformulier Dyslexie
Aanmeldingsformulier Dyslexie Van Graafeiland Psychologie/Dyslexiekliniek Beukenlaan 4-i 2612 VC DELFT De Korf 53 2924 AH KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Tjeerd Kuipersstraat 29 2662 GM BERGSCHENHOEK Telefoonnummer:
Nadere informatie