Signalering, begeleiding en behandeling van dyslexie: Protocollen Leesproblemen en Dyslexie PO - VO

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Signalering, begeleiding en behandeling van dyslexie: Protocollen Leesproblemen en Dyslexie PO - VO"

Transcriptie

1 Thema-avond Dyslexie Hilversum 15 juni 2011 Signalering, begeleiding en behandeling van dyslexie: Protocollen Leesproblemen en Dyslexie PO - VO Evelien Krikhaar Expertisecentrum Nederlands Masterplan Dyslexie

2 Expertisecentrum Nederlands E D C B A Raamplan Tussendoelen leermaand Onderzoek CONSTRUCTIEF LEREN Prototypen Tussendoel(en) Activiteiten Reflectie INSTRUCTIEF LEREN Protocollen en Interventieprogramma s Didactiek Multimediale leeromgeving

3 Geïnitieerd door ministerie van OCW sinds 2004 Doelen Systematische en geïntegreerde aanpak in het onderwijs Goede afstemming onderwijs en zorg Up-to-date informatie voor ouders, kinderen, leerkrachten Hoe? Boeken Conferenties en Trainingen DVD s

4 Masterplan Dyslexie VO-conferentie

5 Masterplan Dyslexie Hulpmiddelen bij de implementatie protocollen Websites: www. platformwsnsn.nl

6 Leesbegeleiding: een doorgaande lijn Groep 1-4 Groep 5-8 VO

7 Protocol voor MBO Protocol voor HO

8

9 Wat willen we met de protocollen bereiken? Kwaliteitsverbetering leesonderwijs, preventie en interventie Daling aantal leerlingen met leesproblemen Helderheid diagnosticering dyslexie Zo hoog mogelijk niveau van functionele geletterdheid

10 Wat is dyslexie? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. (Stichting Dyslexie Nederland, 2008)

11 Dyslexie: leesproblemen plus... klank-bewustzijn (fonemen): manipulatie van spraakklanken klank-waarneming: d, b, p, t identificatie en discriminatie visuele waarneming: bewegende beelden oogvolgbewegingen werkgeheugen taalontwikkeling? overlap met SLI en ADHD

12

13 Kernproblemen dyslexie Letter-klank koppeling: Fonologische stoornis Beperkt foneembewustzijn Auditieve verwerkingsproblemen Automatisering: woordherkenning Vertraagd ophalen van talige informatie uit lange termijn geheugen trage benoemsnelheid woordvindingsproblemen

14 Top-down / bottom-up processen Top-down: context-informatie kan voorspellend en versnellend werken radend lezen Bottom-up: vanuit letter-klank koppelingen komen tot woordherkenning spellend lezen

15 Vlogenes een ozndreeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de letteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel.

16 Gevolgen voor leesbegrip Langzaam lezen: tijdnood Fouten in spellen en raden: begripsfouten Minimaal 90% van de tekst begrijpen voor voldoende begrip

17 80% van de woorden correct We moeten, zei een uit Singapore tegen me. We hebben geen meer. Singapore is maar een klein met een sterk groeiende bevolking. We met zo n dat we niet anders kunnen.... ik iedereen een huis met een aan beide, het liefst er. Voor de meeste mensen is dit nog steeds de wijze van wonen.

18 Technisch lezen 1. Optimaliseren van het technisch leesproces: Gericht oefenen basistechniek (op woord-, zins-, tekstniveau) Bevorderen van leesvloeiendheid Vergroten van leeservaring 2. Maximaliseren van het niveau van functionele geletterdheid: Waar nodig met gebruik van ICT-hulpmiddelen

19 Continuüm van zorg Meer informatie: > producten Zorgniveau Niveau 1: Goed leesonderwijs in klassenverband Niveau 2: Extra zorg in de groepssituatie door de leerkracht (ongeveer 25%) Niveau 3: Specifieke interventies uitgevoerd en/of ondersteund door de zorgspecialist in de school (ongeveer 10%) Niveau 4: Diagnostiek en behandeling in zorginstituut (ongeveer 3-4%) Stap 1 Kwaliteit instructiegedrag en klassenmanagement 2 Juist gebruik van effectieve methodes 3 Gebruik leerlingvolgsysteem 4 Vaststellen van potentiële uitvallers en voldoende differentiatie in de klas (verlengde instructie en begeleide inoefening) 5 Vaststellen leerlingen met ernstige leesproblemen en instructie individueel of in kleine groepjes (intensieve begeleiding) 6 Vaststellen van achterstand en hardnekkigheid: vermoeden dyslexie 7 Vaststellen van dyslexie (psychodiagnostisch onderzoek) 8 Gespecialiseerde dyslexiebehandeling 9 Coaching van dyslectische leerlingen

20 Continuüm van zorg 5% 15-20% 75-80%

21 Doelgericht werken Monitoren van de leesontwikkeling Aandacht voor leesmotivatie Vroegtijdig ingrijpen Goed technisch leesonderwijs Expliciete en gedifferentieerde instructie Voldoende tijd inroosteren Extra tijd zwakke lezers

22 Extra tijd zwakke lezers Parallel inroosteren Bloktijd Goede lezers loslaten Extra handen in de groep: stagiaire, RT er, volwassen tutor, tutor uit de bovenbouw Inzet van de computer

23 Kenmerken effectieve interventies Uitbreiding instructie- en oefentijd (min. 1 uur per week) Gestructureerd programma Kleine groepjes (3 à 4 leerlingen) Aandacht voor accuratesse én tempo Oefenen op (letter-), woord-, zins- en tekstniveau Taakgericht

24

25 Vergoedingsregeling dyslexie vanaf School via ouders naar diagnost: Leerlingdossier Vermoeden van dyslexie onderbouwd? Ja Nee Advies school Diagnostiek Diagnose dyslexie? Nee Advies school Ja Indien behandeling, dan afgestemd met begeleiding op school

26 Taak van de school vóór en na Leerling ondersteunen en begeleiden Vermoeden van dyslexie onderbouwen Eventueel verwijzen naar de gezondheidszorg

27 Vermoeden onderbouwen Achterstand Hardnekkigheid +

28

29 Achterstand binnen de vergoedingsregeling Lezen: < 10% zwakste leerlingen of Lezen: < 16% zwakste leerlingen én Spelling: < 10% zwakste leerlingen MITS VASTGESTELD OP 3 OPEEN- VOLGENDE MEETMOMENTEN!

30 Signaleren en begeleiden Meetmoment 1 Interventie 1 (± 3 mnd) Meetmoment 2 Interventie 2 (± 3 mnd) Meetmoment 3 Vastleggen in leerlingdossier Toetsgegevens Uitvoering HP Toetsgegevens Uitvoering HP Toetsgegevens

31 Hoe onderbouw ik het vermoeden van (ernstige) dyslexie? 1. Basisgegevens uit leerlingvolgsysteem 2. Beschrijving lees- en spellingprobleem 3. Signalering van het lees- en spellingprobleem 4. Omschrijving extra begeleiding 5. Resultaten van de begeleiding vastleggen 6. Vaststelling van toenemende achterstand 7. Argumentatie voor het vermoeden van ernstige dyslexie 8. Vermelding van eventuele andere (leer)stoornissen Het dossier wordt getekend door de directeur namens het bevoegd gezag

32 > vergoedingsregeling

33 In gesprek met ouders Informeer (over achterstand) Vraag naar signalen thuis/achtergrond Bespreek ondersteuning Verwijs naar informatiebronnen Maak concrete afspraken

34 Leerlingdossier overdragen Geef uitleg Bied gelegenheid tot vragen Draag het dossier over Adviseer over vervolgstappen Bespreek terugkoppeling en afstemming

35 Afstemmen met zorgverlener vraag ouders waar zij hun kind hebben aangemeld leg contact met de zorgverlener over: werkwijze bespreekpunten in leerlingdossier de communicatie tijdens diagnostiek en behandeling

36 Afspraken op school Voor welke leerlingen wordt een leerlingdossier ingevuld? Wie is daarbij betrokken? Wie doet de eindcontrole van de leerlingdossiers? Wie is aanwezig bij besprekingen met de zorgverlener? Wat zijn aandachtspunten voor inhoudelijke afstemming met de zorgverlener? Welke ondersteuning bieden we leerlingen met dyslexie na behandeling?

37

38 Dyslexie in VO: Oplossingsgerichte begeleiding Integratie taakgerichte training en sociaal-emotionele ondersteuning Leerlingen richten zich op oplossingsstrategieën bij het lezen en schrijven in plaats van op de problemen die zij ervaren Inleidend gesprek met de leerling Oplossingsgerichte gesprekken Logboeken

39 Interventies Integratie basisvaardigheden Begrijpend lezen Strategisch schrijven Informatieverwerving Leeswoordenschat Reflectie op geschreven taal Lezen en schrijven in een moderne vreemde taal

40 Compensatiemogelijkheden (Digitaal) woordenboek Spellingkaart Ezelsbruggetjes Daisyspeler Spraakherkenning Tekst-naar-spraak ReadingPen

41 Compenseren: verminderen van belemmeringen die het zwakke lezen en spellen met zich meebrengen Lees-/spellingtaak wordt nog wel uitgevoerd Dispenseren: taken vervallen of worden anders of niet beoordeeld Lees-/spellingtaak hoeft niet meer uitgevoerd te worden Compenserende middelen kunnen ook remediërend werken Inzet hulpmiddelen deels gebonden aan weten regelgeving

42 Soorten compensatie Tekst-naar-spraak Spraak-naar-tekst Geheugensteunen extern Hulp bij organisatie en planning.

43 Onderzoek in beweging Onderzoek naar dyslexie: Dutch Dyslexia Project (NWO) Genetica Brain Imaging Ontwikkeling Effectstudies VO: Onderwijsbewijs Gaan leerlingen vooruit door een bepaalde aanpak? Welke aanpak werkt het beste? Hoe kan een aanpak goed ingebed worden in de school? Wat vinden leerlingen zelf?

44 Informatie Onderwijs: Zorg: (zoek op dyslexie ) (zoek op dyslexie ) Ouders:

45 Meer informatie? Contact: Evelien Krikhaar Expertisecentrum Nederlands, Radboud Universiteit Projectleider Dyslexie / Masterplan Dyslexie e.krikhaar@taalonderwijs.nl

Taak van de school. Vermoeden onderbouwen. Leerling ondersteunen & begeleiden. Verwijzen naar gezondheidszorg

Taak van de school. Vermoeden onderbouwen. Leerling ondersteunen & begeleiden. Verwijzen naar gezondheidszorg Intervisie ONL, 10 februari 2012 Taak van de school Toetsen (en interventies) in het onderwijs Leerling ondersteunen en begeleiden Vermoeden van dyslexie onderbouwen Eventueel verwijzen naar de gezondheidszorg

Nadere informatie

Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014

Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Annemarie Vink avink@hetabc.nl Dianne Roerdink droerdink@hetabc.nl Technisch lezen 8-10-2014 www.hetabc.nl 2 Programma

Nadere informatie

Wie ben ik? Mieke Urff

Wie ben ik? Mieke Urff Wie ben ik? Mieke Urff Overzicht van deze bijeenkomst: Wat is/doet Dedicon (en wat niet)? ICT en dyslexie Schoolboeken bestellen bij Dedicon AMIS Lezen van (jeugd)literatuur met audio-ondersteuning Vragen

Nadere informatie

Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling

Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling Het onderwijs en de gezondheidszorg dragen samen de verantwoordelijkheid voor het voorkomen

Nadere informatie

Snel en effec(ef lezen. Annemarie van der Zeeuw www.focusoptekst.nl

Snel en effec(ef lezen. Annemarie van der Zeeuw www.focusoptekst.nl Snel en effec(ef lezen Annemarie van der Zeeuw www.focusoptekst.nl Programma Kennismaking / leerwensen Leesquiz Snellezen De nulme(ng Oogbeweging: (snellezen & concentreren) Oogfixa(es, snelheid maken,

Nadere informatie

Omgaan met Dyslexie in de klas. drs. R.Stewart, neuropsycholoog

Omgaan met Dyslexie in de klas. drs. R.Stewart, neuropsycholoog Omgaan met Dyslexie in de klas drs. R.Stewart, neuropsycholoog Introductie Er zijn verschillende redenen om meer aandacht te besteden aan Dyslexie 2-8%(3.6%) van schoolkinderen krijgt de diagnose Dyslexie

Nadere informatie

Dyslexie. Beatrijs Brand

Dyslexie. Beatrijs Brand Dyslexie Beatrijs Brand Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c)

Nadere informatie

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 2

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 2 Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 2 Programma Terugblik bijeenkomst 1 Definitie dyslexie, brochure SDN Fonologisch coherentiemodel leesmethode bestuderen Mededeling: startsituatie

Nadere informatie

Leesonderwijs in SBO

Leesonderwijs in SBO Onderwerpen: Leesonderwijs in SBO Protocol in SBO Opbrengstgericht werken aan lezen Extra begeleiding en interventie Compenserende hulpmiddelen Onderzoek en lopende vragen Expertisecentrum Nederlands:

Nadere informatie

Leidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0

Leidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0 Leidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0 Samenstelling van de werkgroep: Maud van Druenen, Expertisecentrum Nederlands Femke

Nadere informatie

Alles wat je wilt weten over dyslexie!

Alles wat je wilt weten over dyslexie! Alles wat je wilt weten over dyslexie! Is het lastig om dyslexie te hebben? Ja. Betekent dit dat je nooit kunt leren lezen en schrijven? Nee. Dyslexie heb je voor altijd. Er zijn geen medicijnen of operaties

Nadere informatie

Rationeel en kritisch denken, dat is toch heel vanzelfsprekend?

Rationeel en kritisch denken, dat is toch heel vanzelfsprekend? Rationeel en kritisch denken, dat is toch heel vanzelfsprekend? Eline Noorbergen Patricia Antersijn Stelling Iedereen kan van zichzelf wel rationeel en kritisch denken. 1 Rationeel en kritisch denken,

Nadere informatie

Niveau 2. VVE Aandacht voor geletterdheid met startblokken Groep 1

Niveau 2. VVE Aandacht voor geletterdheid met startblokken Groep 1 Dyslexieprotocol Niveau 1 Kwaliteit instructiegedrag en klassenmanagement, Juist gebruik van effectieve methodes voor aanvankelijk en voortgezet technisch lezen, Gebruik leerlingvolgsysteem ( rond technisch

Nadere informatie

Dyslexie. Een definitie van dyslexie

Dyslexie. Een definitie van dyslexie Dyslexie Een definitie van dyslexie De automatisering van het lezen en foutloos schrijven van woorden ontwikkelt zich zeer onvolledig of zeer moeizaam op de basisschool. Als de school gedurende enige tijd

Nadere informatie

Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie

Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie dekroon,diagnostiek enbehandelcentrum Koningin Wilhelminalaan 9 7415 KPDeventer Tel:06-81285377 info@centrumdekroon.nl Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie

Nadere informatie

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR INHOUDSOPGAVE Zorgniveau 1: Goed lees- en spellingonderwijs Stap 1: Leestijd blz. 3 Kwaliteit instructiegedrag blz. 3 Klassenmanagement blz. 4 Stap 2: Juist

Nadere informatie

Stuur- en werkgroep dyslexie Walcheren Informatiebulletin nr. 3; juni 2010

Stuur- en werkgroep dyslexie Walcheren Informatiebulletin nr. 3; juni 2010 Stuur- en werkgroep dyslexie Walcheren Informatiebulletin nr. 3; juni 2010 Bron: Lectrr.be;Comic House Ook een rivier begint met de eerste druppel Wat waren de highlights uit het afstemmingsdocument Ernstige

Nadere informatie

Als het leren lezen niet zo soepel gaat

Als het leren lezen niet zo soepel gaat Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren

Nadere informatie

Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg

Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg Inleiding In het kader van Passend Onderwijs is bij wet vastgelegd dat scholen vanaf 1 augustus 2014 aan leerlingen een passende onderwijsplek moeten aanbieden. Ook

Nadere informatie

Nieuwsflits. Peuters

Nieuwsflits. Peuters Nieuwsflits Peuters Groep 1 en 2 Groep 3-4-5 Hallo Vakantie Ik ben op vakantie met mijn mama naar Landal greenpark geweest. Dat is een vakantiepark. Daar is een zwembad en een boerderij en een buitenzwembad

Nadere informatie

Intro. Chinese woordzoeker Giraffe Nijlpaard Leeuw Neushoorn Eland Panda Kolibrie Zeehond. Oplossing. Och, als men lezen kon!

Intro. Chinese woordzoeker Giraffe Nijlpaard Leeuw Neushoorn Eland Panda Kolibrie Zeehond. Oplossing. Och, als men lezen kon! Intro Och, als men lezen kon! Ontwikkeling van leesvaardigheid bij dove/slechthorende jongeren en volwassenen Loes Wauters, Hille van Gelder, Helen Blom, Shirley Neirynck Chinese woordzoeker Giraffe Nijlpaard

Nadere informatie

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN 1 = zeer oneens 2 = oneens 3 = eens 4 = zeer eens Zorgniveau 1 Leestijd 1. Leerkrachten in groep 1 en 2 besteden minimaal 5 uur per week aan doelgerichte taalactiviteiten

Nadere informatie

Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms

Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO Betsy Ooms Opzet Doel leesonderwijs (en spellingonderwijs) Doorgaande lijn Kenmerken goed leesonderwijs Extra aandacht voor monitoring, als belangrijk

Nadere informatie

VRAGENLIJST VOORTGEZET ONDERWIJS QUICKSCAN

VRAGENLIJST VOORTGEZET ONDERWIJS QUICKSCAN VRAGENLIJST VOORTGEZET ONDERWIJS QUICKSCAN De opzet van de vragenlijst De stellingen hebben betrekking op de verschillende zorgniveaus zoals in het onderwijscontinuüm omschreven (CED groep: Struiksma &

Nadere informatie

Leeratelier: Actief studeren deel 1

Leeratelier: Actief studeren deel 1 Leeratelier: Actief studeren deel 1 Leerateliers Doel: Aanleren en inoefenen van belangrijke studievaardigheden Wie: Leercoach naam (e-mailadres) Hoe: Met behulp van presentaties en oefeningen Wanneer:

Nadere informatie

Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg

Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg Inleiding In het kader van Passend Onderwijs is bij wet vastgelegd dat scholen vanaf 1 augustus 2014 aan leerlingen een passende onderwijsplek moeten aanbieden. Ook

Nadere informatie

Ook een rivier begint met de eerste druppel

Ook een rivier begint met de eerste druppel Ook een rivier begint met de eerste druppel Update Afstemmingsdocument Ernstige lees- en/of spellingproblemen en/of dyslexie Onderwijs aan leerlingen van 4 tot 18 jaar op Walcheren juni 2011 Inleiding

Nadere informatie

Protocol Leesproblemen en dyslexie

Protocol Leesproblemen en dyslexie www.pcpokrimpenerwaard.nl Protocol Leesproblemen en dyslexie Geloof in onderwijs DE ARK - DE WEGWIJZER - ICHTHUSSCHOOL - DE RANK - KON. JULIANASCHOOL - KON. WILHELMINASCHOOL - EBEN-HAËZER - DE BRON Inhoudsopgave

Nadere informatie

Montessori College ROC Eindhoven

Montessori College ROC Eindhoven Montessori College ROC Eindhoven Protocol Dyslexie en Dyscalculie Versie: augustus 2012 1 In dit protocol wil het Montessori College in grote lijnen uiteen zetten hoe leerlingen met leerstoornissen als

Nadere informatie

Format Leerlingdossier Dyslexie

Format Leerlingdossier Dyslexie Format Leerlingdossier Dyslexie Aanmeldformulier in te vullen door de school voor dyslexieonderzoek Gelieve een complete uitdraai van het Leerlingvolgsysteem,de AVI-gegevens, eventuele entreetoetsen, het

Nadere informatie

Format Leerlingdossier Dyslexie

Format Leerlingdossier Dyslexie Format Leerlingdossier Dyslexie Aanmeldformulier in te vullen door de school voor dyslexieonderzoek Gelieve een complete uitdraai van het Leerlingvolgsysteem,de AVI-gegevens, eventuele entreetoetsen, het

Nadere informatie

Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Anneke Smits Tom Braams

Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Anneke Smits Tom Braams Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Drs. Sonja Hotho-Toppers, Seminarium voor Orthopedagogiek Drs. Herman Hotho, remedial teacher o.b.s. De Elsweiden Anneke Smits Tom Braams

Nadere informatie

Workshop Dyslexie. Opbouw. Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg.

Workshop Dyslexie. Opbouw. Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg. Workshop Dyslexie Nina Willemse nwillemse@hetabc.nl Opbouw Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg. Zorg op niveau 3; leestechnieken

Nadere informatie

Medicatiefouten: Voorkomen is beter dan genezen (als er tenminste nog iets te genezen is)

Medicatiefouten: Voorkomen is beter dan genezen (als er tenminste nog iets te genezen is) Medicatiefouten: Voorkomen is beter dan genezen (als er tenminste nog iets te genezen is) Reinier van Hest Ziekenhuisapotheker HagaZiekenhuis Den Haag 19 maart 2009 Indeling VMS: Veilig melden van incidenten

Nadere informatie

Informatieve ouderavond. OBS De Brinck. 31 oktober 2012. Erik Benkers

Informatieve ouderavond. OBS De Brinck. 31 oktober 2012. Erik Benkers Informatieve ouderavond OBS De Brinck 31 oktober 2012 Erik Benkers Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk

Nadere informatie

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie

Nadere informatie

2014 Protocol dyslexie

2014 Protocol dyslexie Protocol dyslexie 2014 Protocol dyslexie Inleiding Dyslexie betekent letterlijk: niet kunnen lezen 1. De term komt uit het latijn, want dys = niet goed functioneren, lexis = taal of woorden. Bij dyslexie

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013

Dyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013 Dyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013 Gebaseerd op Protocol Leesproblemen en Dyslexie 1 INHOUDSOPGAVE Stappenplan groep 1 t/m 8 blz.3 Toetskalender groep 1 t/m 8 blz. 5 Continuüm van de zorg blz.

Nadere informatie

Beelddenkers leren anders!!!! Coaching de Schildpad op eigen wijze een stap vooruit

Beelddenkers leren anders!!!! Coaching de Schildpad op eigen wijze een stap vooruit Beelddenkers leren anders!!!! Welkom! Wat zien jullie? programma Beelddenken Ad(h)d (Hoog)begaafdheid Dyslexie Autisme Hoog sensitiviteit. Faalangstig Concentratie problemen Linker en rechterhersenhelft

Nadere informatie

Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0

Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 Samenstelling van de werkgroep: Maud van Druenen, Expertisecentrum Nederlands Chris Struiksma, NKD Boukje Toering, NKD Jolanda Roelfsema, NKD Marijke van Grafhorst,

Nadere informatie

Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek

Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats Telefoon

Nadere informatie

Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.

Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. 1 2 INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring

Nadere informatie

Leerlingdossier Dyslexie

Leerlingdossier Dyslexie Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 De PPO poortwachters EED werken met dit vernieuwde format Leerlingdossier Dyslexie. Enkele toevoegingen zijn gedaan en hebben betrekking op PPO Rotterdam. Samenstelling

Nadere informatie

esther dyslexiepraktijk

esther dyslexiepraktijk esther dyslexiepraktijk molema Dyslexiepraktijk Esther Molema Dyslexiepraktijk Esther Molema is een praktijk waar kinderen met dyslexie en hun ouders terecht kunnen voor behandeling, advisering en coaching.

Nadere informatie

Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is

Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is dat de eretse en de ltaatse ltter op de jiutse patals

Nadere informatie

Samenwerkingsafspraken en procedure dyslexiezorg

Samenwerkingsafspraken en procedure dyslexiezorg Samenwerkingsafspraken en procedure dyslexiezorg Inleiding In het kader van Passend Onderwijs is bij wet vastgelegd dat scholen vanaf 1 augustus 2014 aan leerlingen een passende onderwijsplek moeten aanbieden.

Nadere informatie

Aanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen

Aanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen ONL Leerlingdossier Aanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen naar ouders Aanmelden Wie? Ouders

Nadere informatie

Dyslexiezorg in Drenthe

Dyslexiezorg in Drenthe Dyslexiezorg in Drenthe De zorgroute naar dyslexiezorg in de regio Drenthe Februari 2015 Programmateam Jeugdhulp regio Drenthe In afstemming met de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs in de regio

Nadere informatie

Protocol leesproblemen en dyslexie

Protocol leesproblemen en dyslexie 1 KC Den Krommen Hoek Protocol leesproblemen en dyslexie Verantwoording: Het protocol leesproblemen en dyslexie van kindcentrum Den Krommen Hoek is opgesteld op basis van het Protocol Leesproblemen en

Nadere informatie

Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent

Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent www.masterplandyslexie.nl Protocol Dyslexie VO Vakkaternen Interventieprogramma s Toetsen en Interventies in het VO. Technische maatjes

Nadere informatie

Leerlingdossier ONL Dyslexie Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie

Leerlingdossier ONL Dyslexie Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Leerlingdossier ONL Dyslexie Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Bestemd voor school / intern begeleider Voor wij een aanmelding in behandeling nemen, is het nodig dat ouders/verzorgers hun

Nadere informatie

Studiesucces met dyslexie mbo

Studiesucces met dyslexie mbo Studiesucces met dyslexie mbo Karin Lukassen, APS Marga Kemper, Cinop Oktober 2012 Wat is dyslexie? Wat is dyslexie? Definitie en kenmerken Vaardigheidsniveau Criterium van de didactische resistentie Criterium

Nadere informatie

Dyslexie en Hoogbegaafdheid

Dyslexie en Hoogbegaafdheid Dyslexie en Hoogbegaafdheid Amber de Wilde in samenwerking met Evelyn Kroesbergen - Universiteit Utrecht, afdeling Orthopedagogiek - Ambulatorium Universiteit Utrecht - Pieter Span Expertisecentrum Hoogbegaafdheid

Nadere informatie

Basisondersteuning. Basis op orde Dyslexie

Basisondersteuning. Basis op orde Dyslexie Basisondersteuning Basis op orde Dyslexie Inhoudsopgave: Waarom pagina 3 Wie en wanneer pagina 4 Wat pagina 4 Werkwijze: Stap 1 Intake pagina 5 Stap 2 Verzamelen pagina 5 Stap 3 Analyse pagina 5 Stap 4

Nadere informatie

Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012

Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012 Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo Bert de Vos Marga Kemper - b.devos@aps.nl - mkemper@cinop.nl Juni 2012 Vraag bij binnenkomst Wat zie je in de klas, waarbij je denkt: dit zou door dyslexie

Nadere informatie

dyslexie en dyslexiebeleid

dyslexie en dyslexiebeleid Inleiding Dit document is specifiek geschreven voor de Bloemcampschool. Het sluit aan bij de landelijke protocollen die er op het gebied van leesproblemen en dyslexie zijn. Daarnaast sluit het aan bij

Nadere informatie

DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018

DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018 DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018 1- Wat is dyslexie 2- Signalen 3- Planmatig handelen 4- Handelingsplan 5- Remediëring. compensatie en dispensatie 6- Didactische principes/ aandachtspunten 1.Wat is

Nadere informatie

het Verschil tussen Motiveren en Bekeren M A R C E L K I K M A R C E L B K I G M A I L. C O M

het Verschil tussen Motiveren en Bekeren M A R C E L K I K M A R C E L B K I G M A I L. C O M het Verschil tussen Motiveren en Bekeren M A R C E L K I K M A R C E L B K I K @ G M A I L. C O M 06-2 9 0 7 5 9 9 7 Disclosure belangen spreker Honorarium of andere financiële vergoeding: Bedrijfsnaam:

Nadere informatie

Beleidsstuk dyslexie. Augustus 2014

Beleidsstuk dyslexie. Augustus 2014 Beleidsstuk dyslexie Augustus 2014 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 4

Nadere informatie

doen dat 3 het dyslexieprotocol

doen dat 3 het dyslexieprotocol doen dat 3 het dyslexieprotocol Het dyslexieprotocol juni 2008 Vooraf De scholen van de Stichting Peelraam hebben in het schooljaar 2007-2008 gezamenlijk een dyslexieprotocol ontwikkeld. Dit protocol is

Nadere informatie

Vuistregels voor het spellingonderwijs. http://www.klascement.be/artikels/46575/

Vuistregels voor het spellingonderwijs. http://www.klascement.be/artikels/46575/ Vuistregels voor het spellingonderwijs http://www.klascement.be/artikels/46575/ Enkele constateringen Doceerlessen over de regels van het Groene Boekje. Je schrijft geen tussenletter s als het eerste deel

Nadere informatie

Het lerende brein: lesbladen 1. Denkoefening Wat is volgens jou het verschil tussen de mens en (andere) dieren? Noteer hieronder kort.

Het lerende brein: lesbladen 1. Denkoefening Wat is volgens jou het verschil tussen de mens en (andere) dieren? Noteer hieronder kort. Het lerende brein: lesbladen 1 Het lerende brein 1. Typisch menselijk? 1.1. Inleiding Denkoefening Wat is volgens jou het verschil tussen de mens en (andere) dieren? Noteer hieronder kort. Een klein foutje

Nadere informatie

Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0

Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 Leerlingdossier Dyslexie VERSIE 3.0 Samenstelling van de werkgroep: Maud van Druenen, Expertisecentrum Nederlands Chris Struiksma, NKD Boukje Toering, NKD Jolanda Roelfsema, NKD Marijke van Grafhorst,

Nadere informatie

Actief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie

Actief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie Actief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie Wat zijn de opbrengsten voor de organisatie Dr. Judith Bekebrede judith.bekebrede@bekebrede-onderwijsconsulent.nl Prevalentie I Tussen 4 14% 4%

Nadere informatie

Effectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling

Effectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling Effectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling In elke klas zitten wel een aantal kinderen die veel moeite hebben met het leren lezen en spellen. Voor een groot deel

Nadere informatie

Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school)

Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school) 033-2983197 info@praktijkdeziel.nl www.praktijkdeziel.nl Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school) 1.0 Algemeen deel Gegevens school Adres: PC/Woonplaats: Telefoon: E-mail adres:

Nadere informatie

Leerlingdossier Dyslexie

Leerlingdossier Dyslexie Leerlingdossier Dyslexie Het programma Leerlingdossier Dyslexie is een hulpmiddel bij het opstellen van het Leerlingdossier Dyslexie. Met het Leerlingdossier Dyslexie onderbouwt de school het vermoeden

Nadere informatie

PLD de Spindel, bijlage 4

PLD de Spindel, bijlage 4 Checklist Onderkenning Dyslexie Edux Beoordeling van de ernst en hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblemen t.b.v. de continuïteit van de zorg in het primair en voortgezet onderwijs Naam leerling

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Bibit mei 2013

Dyslexieprotocol Bibit mei 2013 Inhoudsopgave 1. Uitgangspunt 2. Het lees- en spellingonderwijs 3. Signalering 4. Diagnose 5. Hoe gaan we om met dyslectische kinderen? De aanpak. 6. Tips voor ouders en kinderen Uitgangspunt Als we het

Nadere informatie

toetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8

toetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8 onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid

Nadere informatie

Leerlingdossier ONL Dyslexie

Leerlingdossier ONL Dyslexie Leerlingdossier ONL Dyslexie Richtlijnen bij het invullen Met dit begeleidend schrijven willen wij het invullen van het leerlingdossier voor onderzoek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie

Nadere informatie

Dyslexieprotocol o.b.s. Kiezel en Kei

Dyslexieprotocol o.b.s. Kiezel en Kei Dyslexieprotocol o.b.s. Kiezel en Kei Inhoud Inleiding 1 Definitie dyslexie 2 Uitgangspunt 2 Misvattingen en dwalingen 3 Aanmelding 3 Signalering en toetskalender 4 Het lees- en spellingsonderwijs 5 Zorgniveau

Nadere informatie

VRAGENLIJST SCHOOL IN GEVAL VAN VERMOEDEN ERNSTIGE DYSLEXIE

VRAGENLIJST SCHOOL IN GEVAL VAN VERMOEDEN ERNSTIGE DYSLEXIE VRAGENLIJST SCHOOL IN GEVAL VAN VERMOEDEN ERNSTIGE DYSLEXIE Basisgegevens leerling en school Voor- en achternaam leerling: Geboortedatum: School: BRIN-nummer: Groepsverloop: Groep: Groepsleerkracht: Intern

Nadere informatie

Leesproblemen en dyslexie

Leesproblemen en dyslexie Leesproblemen en dyslexie Bijeenkomsten Bijeenkomst 1- dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Bijeenkomst 2- groep 1-2 : signaleren en begeleiden van potentiele zwakke lezers Bijeenkomst 3:

Nadere informatie

PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding

PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG 1.Inleiding In dit protocol wordt beschreven hoe op de Annie M.G. Schmidtschool wordt gewerkt aan het voorkomen, onderkennen en aanpakken van lees-

Nadere informatie

Protocol Leesproblemen en Dyslexie

Protocol Leesproblemen en Dyslexie Protocol Leesproblemen en Dyslexie Inleiding In dit protocol is vastgelegd hoe op onze school goed leesonderwijs wordt gerealiseerd. Hoe leerlingen in hun leesontwikkeling worden gevolgd en hoe en met

Nadere informatie

We spreken van dyslexie als:

We spreken van dyslexie als: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau (Stichting Dyslexie Nederland,

Nadere informatie

Aanvraag particulier dyslexieonderzoek

Aanvraag particulier dyslexieonderzoek Aanvraag particulier dyslexieonderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats

Nadere informatie

Beleidsstuk dyslexie. Oktober 2016

Beleidsstuk dyslexie. Oktober 2016 Beleidsstuk dyslexie Oktober 2016 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 3

Nadere informatie

Deel 1: informatie over de leerling en de school

Deel 1: informatie over de leerling en de school Intakevragenlijst Basisschool Dyslexie (leerlingdossier) Pagina 1/7 Deze intakevragenlijst is bedoeld voor de school. We verzoeken u (groepsleerkracht en/of interne begeleider) deze vragenlijst in te vullen.

Nadere informatie

Het ABC van de leerstoornissen

Het ABC van de leerstoornissen Het ABC van de leerstoornissen 23 oktober 2012 K.A. Redingenhof Leuven Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud Leerstoornissen, dyslexie, dyscalculie een beknopt overzicht

Nadere informatie

Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE

Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten in

Nadere informatie

Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch

Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch Inhoudsopgave 1.1 Uitgangspunten pag. 2 2.1 Definitie dyslexie pag. 3 2.2 Kenmerken van dyslexie pag. 3 2.2.1 Problemen bij lezen pag. 3 2.2.2 Problemen bij spellen pag.

Nadere informatie

Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3:

Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3: Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3: In het Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor groep 3, kortweg PLD 3, wordt in het hoofdstuk Signaleren een

Nadere informatie

De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld.

De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld. Els de Meester & Marian Gielleit ambulant begeleiders Auris Goes De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld. (Wittgenstein) Een vlinderhondje op de prairie DOEL WORKSHOP De ambulant begeleider

Nadere informatie

1 Neurolinguïstisch programmeren

1 Neurolinguïstisch programmeren 1 Neurolinguïstisch programmeren Wat is NLP? U hebt vast wel eens een gesprek dat niet lekker loopt. Een goed contact tussen u en uw gesprekspartner lijkt moeizaam tot stand te komen. Na afloop hebt u

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Inhoudsopgave. Inleiding. Hoofdstuk 1: Wanneer spreken wij van dyslexie? Hoofdstuk 2: Signalering

Dyslexieprotocol. Inhoudsopgave. Inleiding. Hoofdstuk 1: Wanneer spreken wij van dyslexie? Hoofdstuk 2: Signalering Dyslexieprotocol Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1: Wanneer spreken wij van dyslexie? Hoofdstuk 2: Signalering Hoofdstuk 3: Interventies Lees- en spellingsonderwijs Diagnosestelling Interventie na diagnose

Nadere informatie

www.masterplandyscalculie.nl

www.masterplandyscalculie.nl In gesprek met... www.masterplandyscalculie.nl Gesprekken Deze waaier is voor intern begeleiders, rekencoördinatoren en reken specialisten die gesprekken voeren met en over een leerling met ernstige rekenwiskunde-problemen.

Nadere informatie

PROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker

PROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker PROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker Protocol Leesproblemen en Dyslexie Het Protocol Leesproblemen en Dyslexie is bedoeld om leerkrachten in het primair onderwijs een houvast te geven bij vroegtijdig onderkennen

Nadere informatie

Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?

Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Augustus 2014 Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat

Nadere informatie

Dyslexiezorg in Drenthe

Dyslexiezorg in Drenthe Dyslexiezorg in Drenthe De zorgroute naar dyslexiezorg in de regio Drenthe (Herziende versie 02) Mei 2015 Programmateam Jeugdhulp regio Drenthe. In afstemming met de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs

Nadere informatie

DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1

DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1 DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1 Inhoudsopgave DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011... 3 1 Inleiding... 3 2 Vergoedingsregeling Dyslexie... 3 3 Interventies en hulp in de klas bij (vermoeden van ) dyslexie... 4 4 Signaleringslijst

Nadere informatie

Lees- en dyslexiebeleid. op de. Twaalfruiter

Lees- en dyslexiebeleid. op de. Twaalfruiter Lees- en dyslexiebeleid op de Twaalfruiter Richtinggevend kader lees- en dyslexiebeleid binnen het SWV RK/AB stad Utrecht Inleiding Het SWV RK/AB heeft in zijn Zorgplan 2007-2011 bij hoofdstuk 6 Strategisch

Nadere informatie

NL Onderwijszorg Nederland

NL Onderwijszorg Nederland 0 NL Onderwijszorg Nederland Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van taal. Dyslexie is aangeboren en

Nadere informatie

Dyslexie protocol de Werkschuit

Dyslexie protocol de Werkschuit Dyslexie protocol de Werkschuit Doel van het protocol Het protocol beoogt dat leerlingen in de groepen 1 t/m 8 de basisprincipes en basisvaardigheden van lezen en spellen onder de knie krijgen. Dat wil

Nadere informatie

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Informatie en advies voor docenten SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten

Nadere informatie

Inhoud. Studiedag VSZ 29-10-2009 1

Inhoud. Studiedag VSZ 29-10-2009 1 Studiedag VSZ 29-10-2009 1 John Vollenbroek Human Error Consultancy 1. Kennis verzamelen en verspreiden over menselijke fouten. 2. Het leren van fouten bevorderen. Consultancy Training Incidentenonderzoek

Nadere informatie

Afspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave:

Afspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave: 11-12-2007 Inhoudsopgave: 1. Dyslexie...3 1.1 Wat is het dyslexieprotocol?...3 1.2 Doel van het Protocol Dyslexie....3 1.3 Inhoud van het protocol...3 2. Preventie en interventiehandelingen...4 2.1 Groep

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Versie: mei 2018

Dyslexieprotocol. Versie: mei 2018 Dyslexieprotocol 1 Versie: mei 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz.3 2. Doel van het protocol blz.3 3. Wat is dyslexie? blz.3 4. Signaleringsmiddelen blz.4 5. Minimumdoelen voortgezet technisch lezen blz.5

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier Dyslexie

Aanmeldingsformulier Dyslexie Aanmeldingsformulier Dyslexie Van Graafeiland Psychologie/Dyslexiekliniek Beukenlaan 4-i 2612 VC DELFT De Korf 53 2924 AH KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Tjeerd Kuipersstraat 29 2662 GM BERGSCHENHOEK Telefoonnummer:

Nadere informatie