Vrijetijdsmonitor 2008

Transcriptie

1 Vrijetijdsmonitor 2008

2

3 Voorwoord In de twintigste eeuw is vrije tijd een steeds belangrijkere rol gaan spelen. Mensen kregen steeds meer vrije tijd door kortere werktijden en meer vakantiedagen. Wie heeft er nog vrije tijd? Ondanks, of misschien juist dankzij, die vrije tijd, hebben mensen het ook erg druk gekregen. Ik schrik wel eens, bijvoorbeeld als ik lees dat kinderen er agenda s op moeten nahouden omdat al hun vrije tijd zinvol gevuld is met educatieve, culturele, sociale en sportieve activiteiten. Bij jeugd hoort ook tijd om je lekker te vervelen. Vrije tijd zou de tijd moeten zijn dat van alles mag. Zodra er sprake is van moeten, is er geen sprake meer van èchte vrije tijd. Het maakt niet zoveel uit of wij onszelf opleggen wat wij moeten, of dat ons dat aangepraat wordt door slimme marketingmensen. Er zijn in de afgelopen decennia al veel pogingen gedaan om mensen te laten onthaasten. Maar veel succes hebben die pogingen nog niet gehad. Wie echt vindt dat hij of zij te weinig vrije tijd heeft en daardoor onder druk komt te staan, heeft de sleutel tot onthaasting altijd in eigen hand. Om precies te weten hoe mensen hun vrije tijd doorbrengen, waar kansen en mogelijkheden zijn voor gemeenten, bedrijven, organisaties en voor recreanten met alle denkbare achtergronden, wordt jaarlijks de vrijetijdsmonitor van de gemeente Dordrecht geactualiseerd. 4 5

4 Die actuele monitor kan via de website worden bekeken. Om de twee jaar verschijnt een monitor in druk, waarbij de aandacht uitgaat naar de meest in het oog lopende ontwikkelingen en aspecten. Althans: tot nu toe. De Vrijetijdsmonitor Dordrecht verschijnt ditmaal voor de laatste keer. Het Sociaal Geografisch Bureau van de gemeente Dordrecht veranderde in 2008 in het Onderzoekcentrum Drechtsteden. De vrijetijdsmonitor zal in het vervolg niet alleen de ontwikkelingen in Dordrecht laten zien, maar de ontwikkelingen in het geheel van de Drechtsteden. Als voorzitter van de Drechtsteden juich ik dit van harte toe. In de Drechtsteden wordt op het gebied van toerisme en recreatie al goed samengewerkt volgens het concept Hollands Glorie. De Drechtsteden hebben gezamenlijk veel te bieden aan eigen inwoners en binnen- en buitenlandse bezoekers. Al het goede wat Holland te bieden heeft is in onze regio op korte afstand van elkaar te vinden, waarbij het water een belangrijk verbindingsmiddel is. steeds betrouwbaarder naarmate die over een reeks van jaren wordt uitgevoerd. De gedrukte en de digitale monitor geven belangrijke informatie die alle organisaties, die zich bezighouden met vrije tijd, kunnen gebruiken om hun beleid voor de toekomst op uit te zetten. Tenslotte biedt de monitor de mogelijkheid om snel inzicht te krijgen in hoe het er in Dordrecht voorstaat op het gebied van toerisme en recreatie. Kortom: plezierig leesvoer. voor als u nog wat tijd heeft. R.J.G. Bandell De vrijetijdsindustrie is een belangrijke economische factor geworden. Geen enkele andere bedrijfstak biedt zoveel groeipotentieel daar waar het gaat om werkgelegenheid. Door voortdurend te monitoren kan dat potentieel optimaal worden benut, kunnen vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd. Een monitor wordt 6 7

5 Inhoud Inleiding Bevolking Toerisme Evenementen Recreatie Sport Kunst en cultuur Horeca Doelstellingen MJP Bijlagen Toelichting begrippen...93 Bronnen

6 Inleiding In deze tweede Vrijetijdsmonitor presenteren we verschillende kerncijfers op het gebied van vraag en aanbod van vrijetijdsvoorzieningen in Dordrecht. De kerncijfers in deze Vrijetijdsmonitor zijn een selectie uit een omvangrijk digitaal bestand dat het Onderzoekcentrum Drechtsteden in de afgelopen jaren heeft opgebouwd. In deze digitale versie van de Vrijetijdsmonitor zijn ruim 100 tabellen opgenomen met uiteenlopende informatie over vrijetijdsvoorzieningen in Dordrecht. Het bestand wordt jaarlijks geactualiseerd. Wij nodigen u uit een kijkje te nemen in onze digitale vrijetijdsmonitor: In de Vrijetijdsmonitor die voor u ligt, presenteren we de belangrijkste, opvallendste, leukste en meest recente gegevens uit het digitale bestand op een overzichtelijke en leesbare wijze

7 Leeswijzer Vrijetijd is een ruim begrip. Het is dan ook niet vreemd dat mensen, wanneer zij worden overvallen met de vraag wat is vrijetijd?, antwoorden geven als: tijd voor jezelf, doen waar je zin in hebt, tijd voor leuke dingen en er even tussenuit zijn. In deze monitor onderscheiden we zes thema s: Toerisme Evenementen Recreatie Sport Kunst en Cultuur Horeca Ook presenteren we in deze Vrijetijdsmonitor, waar mogelijk en relevant, gegevens van andere steden die vanwege omvang en/of karakter goed vergelijkbaar zijn met Dordrecht: Amersfoort Breda Delft Gouda Leiden Zaanstad We beginnen deze monitor met enkele kerncijfers over de Dordtse bevolking. Zoals in de vorige Vrijetijdsmonitor houden we per thema zoveel mogelijk dezelfde structuur aan. Allereerst geven we een introductie van het meest actuele aanbod, waarna we kerncijfers over de vraag/het gebruik van voorzieningen presenteren. Indien gegevens beschikbaar zijn, sluiten we het thema af met indicatoren die duiden op de waardering en betekenis voor Dordrecht

8 Bevolking We zien de laatste jaren een lichte afname van het bevolkingsaantal in Dordrecht. Op 1 januari 2008 telde Dordrecht ruim inwoners, in vergelijking met ruim inwoners in Op basis van voorlopige bevolkingsprognoses verwachten we dat deze trend doorzet en het inwonertal van Dordrecht in 2011 zal liggen rond de inwoners. Daarna zal het bevolkingsaantal weer licht stijgen en op het niveau van 2004/2005 uitkomen. Er wonen relatief veel (vooral niet-westerse) allochtonen in Dordrecht. Wat betreft de leeftijdsopbouw van de Dordtse bevolking zien we geen verschil met het Nederlandse gemiddelde. Bevolking Dordrecht, jaar aantal inwoners Bron: GBA 14 15

9 Bevolking Dordrecht vs. Nederland naar etniciteit, 2008 Dordrecht Nederland autochtonen 73% 80% Westerse allochtonen 10% 9% niet-westerse allochtonen 17% 11% totaal 100% 100% Bron: GBA en CBS Bevolking Dordrecht vs. Nederland naar leeftijd, 2008 leeftijd Dordrecht Nederland 0-14 jaar 18% 18% jaar 12% 12% jaar 13% 12% jaar 30% 30% jaar 12% 13% 65 jaar e.o. 15% 15% totaal 100% 100% Bron: GBA en CBS Bevolking Dordrecht vs. andere steden, 2008 stad aantal inwoners Dordrecht Amersfoort Breda Delft Gouda Leiden Zaanstad Bron: GBA en CBS Ontwikkeling bevolking van Dordrecht tot

10 Toerisme Als je in Dordrecht komt, proef je historie en beleef je het water. Die twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden: de Historische Binnenstad ligt verscholen tussen machtige rivieren. Het aanbod Misschien wel het mooiste begin om Dordrecht te ontdekken is het Groothoofd, waar de Oude Maas, Noord en Merwede samenvloeien en waarachter de historie tastbaar is. De Wijnstraat met zijn koopmanshuizen of de binnenhavens met de monumentale pakhuizen. De beste tradities van een middeleeuwse handelsstad weerspiegelen zich in meer dan duizend monumenten. Dordrecht is hiermee de 8 e monumentenstad van Nederland en plaatst zich in de top-5 van cultuurhistorische steden. Dordrecht is echter niet alleen een stad met een rijke historie, maar ook een eigentijdse stad die de functie van centrumgemeente in de regio vervult. Kortom, Dordrecht heeft de toeristische bezoeker veel te bieden

11 Aantal rijksmonumenten, per Hollands Glorie: het bundelen van krachten In april 2005 heeft het bestuur van de Drechtsteden de opdracht gegeven tot het opstellen van een regionale toeristische visie. Hollands Glorie is de werktitel van het concept dat uitgaat van bundeling van toeristisch-recreatieve pijlers in de regio Drechtsteden, om zo een sterker toeristisch-recreatief product te realiseren. Het gaat hierbij om de elementen die het klassieke beeld van Holland oproepen, met (de beleving van) het water als verbindende schakel. In het bijzonder gaat het om het op de kaart zetten van drie iconen: - de Historische Binnenstad van Dordrecht - het Werelderfgoed Kinderdijk - Nationaal Park de Biesbosch (in het bijzonder de Hollandse Biesbosch) De vierde icoon staat in de startblokken. In 2008 worden de kansen verder onderzocht van de mogelijkheden van maritiem industrieel erfgoed (bron: rapportage Hollands Glorie 2007). Amersfoort Breda Delft Dordrecht Gouda Leiden Zaanstad Bron: Erfgoed Nederland De vraag Toeristisch dagbezoek aan Dordrecht In 2007 hebben in totaal Nederlanders Dordrecht bezocht voor een dagbezoek, samen goed voor anderhalf miljoen bezoeken. In vergelijking met 2002 zien we niet alleen een afname van het aantal bezoekers en bezoeken, ook de bezoekfrequentie is afgenomen van 3,4 naar 2,3 keer per bezoeker

12 Daarmee is de gemiddelde bezoekfrequentie in Dordrecht, vergeleken met andere steden in Nederland, relatief laag. Kijken we naar de leeftijd van bezoekers aan Dordrecht, dan zien we dat Dordrecht een wat ouder publiek kent dan steden als Amersfoort, Breda en Leiden maar juist ook een groter aandeel jongeren trekt: 28% is jonger dan 30 jaar, 41% is ouder dan 50 jaar. Daarnaast is het hoge aandeel jongeren tot 15 jaar onder de toeristische bezoekers van Dordrecht opvallend. Winkelen voor plezier is de activiteit die het vaakst wordt ondernomen tijdens een toeristisch bezoek aan Dordrecht: tijdens ruim zes op de tien toeristische bezoeken stond dit zogenaamde funshoppen op het programma. Andere activiteiten die vaak door toeristen tijdens hun bezoek aan Dordrecht ondernomen worden, zijn: het maken van een stadswandeling, lunchen of dineren in een restaurant en een terrasje pikken. 1 Volgens het CVO kunnen de resultaten voor het aantal bezoeken relatief sterk afhankelijk zijn van toevalligheden in de steekproeven. Dit mogelijke effect zal eerder bij de kleinere steden spelen dan bij de grotere. Niettemin is het verschil zo groot dat het onwaarschijnlijk is dat het hier louter om steekproeftoevalligheden zou gaan. Aantal toeristische bezoekers, bezoeken en bezoekfrequentie Dordrecht vs. andere steden, 2007 stad bezoekers bezoeken bezoekfrequentie Amersfoort ,4 Breda ,2 Delft ,6 Dordrecht ,3 Gouda ,5 Leiden ,2 Bron: ContinuVakantieOnderzoek (CVO) Bezoekers naar leeftijd, 2007 Bron: ContinuVakantieOnderzoek (CVO) 22 23

13 Activiteiten die tijdens een toeristisch bezoek worden ondernomen, 2007 Intree Dordrecht w inkelen voor plezier Dordrecht is een prachtige stad, die bezoekers een kijkje biedt in de geschiedenis van Holland. Veel Dordtenaren weten de talloze verscholen monumenten, plekjes en straten moeiteloos te vinden. Toeristen en andere bezoekers moeten hierbij geholpen worden. Sinds april 2007 biedt intree Dordrecht de oplossing. maken van stadsw andeling lunchen/dineren in restaurant Intree Dordrecht aan de Spuiboulevard is de ontvangsthal van Dordrecht en de regio. Een gastvrij onthaal gaat er vergezeld van alle informatie. Alles komt aan bod, waaronder recreatie en toerisme. Door middel van interactieve tentoonstellingen, films, spelletjes, digitale kaarten wordt men geprikkeld om Dordrecht te leren kennen. Het concept is uniek in Nederland. Er is geen andere stad die zijn gasten op deze bijzondere wijze ontvangt. op terrasje zitten bezoek evenem ent bezoek m useum bezoek bioscoop bezoek theater/concert bezoek attractie Gouda Breda Dordrecht Bron: ContinuVakantieOnderzoek (CVO) 24 25

14 Kerncijfers VVV Dordrecht De VVV in Dordrecht heeft het ook in 2007 weer erg druk gehad. In totaal werden er boekjes verkocht voor het maken van stadswandelingen, waren er 171 deelnemers aan individuele dagtochten en ruim deelnemers aan groepsdagtochten. Ondanks de gestage groei tot en met 2006 is dit laatste, het aantal deelnemers aan groepsdagtochten, in 2007 flink afgenomen. Het aantal deelnemers aan individuele dagtochten neemt al sinds 2004 af. Het aantal bezoekers van zowel de internetsite van de VVV Dordrecht als die van de VVV Zuid-Holland Zuid is explosief toegenomen. In totaal hebben ruim mensen de internetsite van de VVV Dordrecht bezocht en ruim die van de VVV Zuid-Holland Zuid. Het is daarom ook niet zo vreemd dat het aantal bezoekers aan de balie en het aantal telefoontjes is afgenomen. Kerncijfers VVV Dordrecht, aantal bezoekers balie telefoontjes bezoekers internetsite Dordrecht bezoekers internetsite Zuid-Holland Zuid verkochte boekjes stadswandelingen deelnemers groepsdagtochten deelnemers dagtochten individueel Bron: VVV Zuid-Holland Zuid 26 27

15 Bezoekersaantallen historisch/culturele bezienswaardigheden De Grote Kerk in Dordrecht kent al een aantal jaren een stabiel bezoekersaantal dat rond de bezoekers ligt. Voor het Hof geldt hetzelfde verhaal, ware het niet dat het aantal bezoekers aan het Hof in 2006 enorm gestegen en verdubbeld is van bezoekers in 2005 naar in In 2007 daalde het bezoekersaantal naar bezoekers. Ook het Werelderfgoed Kinderdijk kan rekenen op een hoog bezoekersaantal. In 2007 bezochten mensen de bezoekersmolen en circa mensen het gebied. Het Dordrechts museum mocht in bezoekers begroeten en het Simon van Gijn museum opende haar deuren voor bezoekers. Voor beide musea betekent dit dat de (flinke) daling in 2006 zich voortzet. Voor het Dordrechts museum is dit niet zo vreemd, aangezien het museum voor een deel in 2007 gesloten was en momenteel (anno 2008) nog steeds gesloten is vanwege een grote verbouwing. Bezoekersaantallen historisch/culturele bezienswaardigheden en musea, historisch/cultureel De Grote Kerk t Hof Werelderfgoed Kinderdijk bezoekersmolen gebied musea Dordrechts museum Simon van Gijn, museum aan huis ) betreft bezoekers in de periode van 1 april tot 1 november 2) betreft bezoekers aan tentoonstellingen, rondleidingen, concerten e.d. (exclusief bezoekers bij besloten bijeenkomsten bij verhuur) 3) varieert van tot (schatting) 4) in 2002 van februari t/m mei gesloten i.v.m. renovatie Bron: Stichting Behoud Grote Kerk, Stichting Het Hof, Stichting Werelderfgoed Kinderdijk, Dordrechts Museum, Simon van Gijn, museum aan huis

16 Riviercruiseschepen Dordtevaer rondvaarten In Dordrecht zijn acht verschillende aanlegplaatsen voor riviercruiseschepen. In 2007 legden een recordaantal van in totaal 383 passagiersschepen aan in Dordrecht, 301 riviercruiseschepen en 82 andersoortige passagiersschepen. In 2006 waren dit er 381, in 2005 en 2004 legden respectievelijk 306 en 301 schepen aan. Er is geen informatie beschikbaar over de activiteiten die deze passagiers in Dordrecht ondernemen. Wel weten we dat hun bezoek aan de Dordtse binnenstad minimaal is (bron: VVV Zuid- Holland Zuid). De riviercruiseschepen doen Dordrecht vooral aan om voorraad in te slaan. De passagiers brengen vaak met de bus een bezoek aan een bezienswaardigheid in de regio, zoals de molens in Kinderdijk. De spin-off naar de Dordtse binnenstad lijkt dus (nog) gering. Aantal schepen dat in Dordrecht aanlegt, * ) Aanlegplaatsen riviercruiseschepen: Binnenwatervest, Groothoofd, 300 Leuvehaven, Merwekade, Mond 200 Kuipershaven en Wantij. 100 Aanlegplaatsen andere passagiersschepen: Kuipershaven en Riedijkshaven In 2007 hebben mensen deelgenomen aan de Dordtevaer rondvaarten, waarmee zij Dordrecht bekeken hebben vanaf een andere kant dan gewoonlijk: namelijk het water. Op de fluisterboot krijgt men een bijzonder beeld van de beslotenheid van de binnenstadshavens en de rivieren. In 2005 namen nog ruim mensen deel aan de Dordtevaer. Aantal deelnemers Dordtevaer rondvaarten, * ) Het betreft de periode april t/m oktober Bron: Restaurant De Stroper riviercruiseschepen andere passagiersschepen Bron: Havenbedrijf 30 31

17 Kerncijfers Hollandse Biesbosch Betekenis en waardering Het aantal bezoekers aan het dagrecreatiegebied de Hollandse Biesbosch en het Biesboschcentrum is stabiel te noemen. In totaal bezochten in 2006 ongeveer mensen het recreatiegebied en zo n mensen (in 2007) het Biesboschcentrum. Het aantal deelnemers aan excursies en rondvaarten is weer toegenomen na een (flinke) daling in 2005, maar nog altijd niet op het niveau van Ook het aantal kano s dat verhuurd werd, is in vergelijking met 2005 wat gestegen: in 2007 werden kano s verhuurd. Het aantal verhuurde fietsen is daarentegen wat afgenomen. Bestedingen Een toeristische bezoeker in Dordrecht besteedt per bezoek gemiddeld c 38,-. Dit is vergelijkbaar met een stad als Gouda. De afname in de gemiddelde besteding in euro s per persoon per bezoek (van c 41,- in 2001 naar c 38,-) in combinatie met de afname van het aantal toeristische bezoeken aan Dordrecht, wijst op een afname van het totaal aan toeristisch-recreatieve bestedingen in Dordrecht. Kerncijfers Hollandse Biesbosch, aantal bezoekers dagrecreatiegebied * bezoekers Biesboschcentrum deelnemers excursies deelnemers rondvaarten verhuurde kano s verhuurde fietsen * ) gegeven niet beschikbaar Bron: Biesboschcentrum Dordrecht Werkgelegenheid Wat betreft de werkgelegenheid in de sector toerisme en recreatie is er weinig veranderd in de afgelopen jaren. In totaal waren er in 2007 ongeveer mensen werkzaam in de sector. Dit komt neer op 4% van de totale werkgelegenheid. Vergeleken met andere steden blijft de betekenis van de sector toerisme en recreatie in Dordrecht nog altijd beperkt

18 Bestedingen toeristische bezoekers, 2001, Amersfoort Breda Delft Dordrecht Gouda Leiden *) gemiddelde besteding in euro s per persoon per bezoek Bron: ContinuVakantieOnderzoek (CVO) Waardering Een toeristisch bezoek aan Dordrecht werd in 2006 gemiddeld gewaardeerd met een 7,6; goed vergelijkbaar met andere steden zoals Amersfoort, Gouda en Leiden. Passanten in het Dordtse kernwinkelgebied beoordeelden de sfeer, het winkelaanbod en het winkelklimaat van het kernwinkelgebied in 2007 gemiddeld met een 7,1. Vergeleken met 2004 is de waardering voor de sfeer in het Dordtse kernwinkelgebied het meest verbeterd, namelijk van een 6,9 naar een 7,1 gemiddeld. Aandeel banen in toerisme en recreatie op totale werkgelegenheid (%), 2007 Amersfoort Breda Delft Dordrecht Gouda Leiden Zaanstad Bron: Bedrijvenregister Dordrecht & LISA Waardering toeristisch bezoek, ,6 7,8 7,7 7,6 7,6 7,6 Amersfoort Breda Delft Dordrecht Gouda Leiden Bron: ContinuVakantieOnderzoek (CVO) 34 35

19 sfeer Gemiddelde rapportcijfers Dordtse kernwinkelgebied, 2004 en ,1 6,9 Winkelen w inkelaanbod 7,1 7,2 w inkelklimaat 7, Bron: Passantenenquête Kernwinkelgebied 2007, OCD In het Dordtse stadscentrum is de laatste jaren aanzienlijk meer winkelaanbod gekomen. Het overdekte modewinkelcentrum Drievriendenhof en de winkels op het Statenplein en omgeving zijn een belangrijke aanvulling op het winkelaanbod. In dit nieuwe winkelhart vindt men niet alleen de betere speciaalzaken, maar ook de levendige en drukbezochte weekmarkt. De markt was in 2005 de Beste markt van Nederland. Maar ook komende jaren zal het Dordtse winkelgebied zich uitbreiden. Begin 2008 heeft de nieuwe winkelstrip Het Paradium aan het Achterom de deuren geopend. Wist u trouwens dat de Voorstraat de langste winkelstraat van Nederland is? 36 37

20 In 2006 hebben Lagroup Leisure & Arts Consulting en ContinuVakantieOnderzoek (CVO) voor de tweede keer het toeristisch imago onderzocht van twintig Nederlandse steden. Zij maakten hierbij een onderscheid tussen het beeld dat bezoekers hebben en het beeld dat niet-bezoekers hebben van een stad. In 2002 vond het eerste onderzoek plaats. Dordrecht heeft aan beide onderzoeken deelgenomen. Enkele resultaten: Aan de bezoekers van de Dordrecht is gevraagd de aantrekkelijkheid van de stad te beoordelen. Dordrecht scoort vooral positief op de historische stad. Echter, ook op sfeeraspecten scoort de stad redelijk goed. De stad is bruisend, aantrekkelijk, sfeervol, vriendelijk, gezellig en fraai. In vergelijking met 2002 wordt Dordrecht anno 2006 gezien als provincialer, veiliger, schoner en sfeervoller. Goed nieuws en minder goed nieuws over het (toeristisch) imago gaan zij aan zij. Het goede nieuws is dat het (toeristisch) imago van Dordrecht onder bezoekers sterker is geworden. Het hinkt niet alleen meer op het ene been van de historische stad, maar voegt daar een tweede poot aan toe: het water. Het minder goede nieuws is dat niet-bezoekers een minder sterk beeld of soms zelfs geen beeld hebben van Dordrecht. Uit de uitkomsten blijkt onder meer dat Dordrecht met haar historische binnenstad geen deel meer uitmaakt van de top-5 van fraaie steden en de top-5 van steden met aantrekkelijk historisch erfgoed/monumenten. Dit komt vooral door de niet-bezoekers. Op de totaalscore van het toeristisch imago behoort Dordrecht tot een groep steden die een weinig aantrekkelijk overall toeristisch imago hebben. Voor driekwart van de ondervraagden blijft Dordrecht aantrekkelijk voor een dag- of dagdeelbezoek. Een vijfde van de bezoekers aan Dordrecht noemt de stad een aantrekkelijke bestemming voor een kort weekendbezoek. Echter, meer dan in 2002, vinden niet-bezoekers Dordrecht helemaal niet aantrekkelijk voor een toeristisch bezoek. Hoewel Dordrecht op het gebied van evenementen al jaren flink aan de weg timmert, zegt nog steeds meer dan 75% van de ondervraagden dat de stad geen aantrekkelijk evenementenaanbod heeft of dit niet bekend is. Dordrecht scoort op het punt van evenementen een rapportcijfer van 5,3. Bezoekers en 50-plussers waarderen dit aanbod duidelijk hoger dan niet-bezoekers. Meer over evenementen vindt u in het volgende hoofdstuk

21 Evenementen In Dordrecht is altijd wat te beleven is te lezen op de internetsite van de gemeente Dordrecht. Niet voor niets werd Dordrecht in 2003 verkozen tot Evenementenstad van het jaar. Het aanbod Het hele jaar door zijn er kleurrijke en verrassende evenementen, die bezoekers trekken uit het hele land en zelfs daarbuiten. In totaal zijn er in Dordrecht in 2007 ruim 70 evenementen georganiseerd, waarvan een deel gesubsidieerd door de gemeente en een deel ongesubsidieerd. Een groot aantal vindt plaats in de Dordtse binnenstad. De vraag Het evenement dat al jaren het grootste aantal bezoekers kent, is nog altijd Dordt in Stoom. Dordt in Stoom wordt om het jaar georganiseerd en is het grootste stoomevenement van Europa. In 2006 (alweer de 13 e keer dat Dordt in Stoom werd georganiseerd) trok het evenement zo n bezoekers, waaronder ook veel bezoekers uit het buitenland. Andere evenementen die in 2007 weer vele bezoekers mochten begroeten, zijn de Kerstmarkt ( ), op grote afstand gevolgd door de Zomerkermis (95.000) en de Boekenmarkt (75.000). Kijken we naar ontwikkelingen in bezoekersaantallen, dan zien we de grootste stijging bij de Sinterklaasintocht. In 2004 bezochten zo n mensen dit evenement, in 2007 waren dit er

22 De grootste daling heeft zich tussen 2006 en 2007 voorgedaan bij Dordt Monumenteel. De verklaring hiervoor is dat dit evenement in 2007 is omgezet naar Open Monumentendag, dat beduidend minder bezoekers trekt. Bezoekersaantallen evenementen, evenementen Dordt in Stoom Kerstmarkt Zomerkermis Boekenmarkt Koninginnedag Big Rivers Rhythm & Blues Festival Boulevard of Dance Wantijpop/Rainbowpark Sinterklaashuis Dordt Monumenteel Wantijconcerten Intocht Sinterklaas Kerstijsbaan Internationaal Poppentheater Festival Dordt in de Mode Wereld Jazzdagen Carnavalsoptocht Stoffenspektakel Biesbosch Lentefeest Dag van Mens en Dier Dordt op je Bord Schefferspop/Parking Pop Kinderboekenweek Schotlandfestival Platen/CD-funmarkt (2x) Boekenweek Buitenfilm (3x) Stripfestijn Keramiekmarkt Dwars door Dordt loop Dordt Beach Bron: Evenementenbureau, gemeente Dordrecht en OCD 42 43

23 Nieuwe evenementen in 2007 Dordrecht staat niet stil op het gebied van evenementen: sommige evenementen houden op te bestaan, waar nieuwe evenementen voor in de plaats komen. In totaal zijn er in 2007 drie nieuwe evenementen georganiseerd: BIES! (theater in de Biesbosch), het Korenfestival en Woondag Drechtsteden. Betekenis en waardering Dordtse evenementen trekken niet alleen bezoekers uit Dordrecht of uit de regio aan, ook komen op verschillende Dordtse evenementen relatief veel bezoekers van buiten de regio af. Een deel van deze toeristische bezoekers combineert hun bezoek aan een Dordts evenement met andere activiteiten in de stad, zoals winkelen, bezoek aan vrienden/familie en uit eten gaan en maken op deze manier nader kennis met de stad. Ook kan een bezoek aan een Dordts evenement leiden tot een herhalingsbezoek. In 2005 en 2006 heeft het Onderzoekcentrum Drechtsteden publieksonderzoeken uitgevoerd naar twee evenementen: het Internationaal Poppentheater Festival 2005 en Sinterklaashuis Van de bezoekers van het Sinterklaashuis in 2006 kwam bijna de helft (45%) van buiten de regio. Evenementen hebben ook een belangrijke economische betekenis voor de stad Dordrecht, wat we kunnen uitdrukken in uitgelokte bestedingen : bestedingen van bezoekers die speciaal voor het evenement naar Dordrecht zijn gekomen. Het Internationaal Poppentheater Festival in 2005 heeft naar schatting c aan uitgelokte bestedingen opgeleverd, het Sinterklaashuis in 2006 c Vergeleken met evenementen als Dordt in Stoom, de Kerstmarkt en de Boekenmarkt dragen zij hiermee minder bij aan de Dordtse economie. Dit is niet meer dan logisch, aangezien dit qua bezoekersaantallen ook vele grotere evenementen zijn. In de publieksonderzoeken is ook gevraagd naar een algemeen oordeel over het betreffende evenement. Het Internationaal Poppentheater Festival 2005 werd beoordeeld met een gemiddeld rapportcijfer van 8,0, het Sinterklaashuis 2006 met een 8,

24 Betekenis en waardering evenementen, 2005 en 2006 % bezoekers uit regio % bezoekers buiten regio uitgelokte bestedingen (x euro) waardering (rapportcijfer) Dordtse evenementen voeren de lijst aan Internationaal Poppentheater Festival ,5 8,0 Sinterklaashuis ,4 Bron: Evaluatie Internationaal Poppentheater Festival 2005 en Publieksprofiel en economische en toeristische betekenis Sinterklaashuis 2006, OCD de Dordtse Kerstmarkt is de grootste markt van Nederland. Dordt in Stoom is het grootste stoomevenement van Europa. de Dordtse Boekenmarkt is de op één na grootste van Nederland. de Dordtse Zomerkermis won in 2003 de prijs Beste Kermis van Nederland. het Sinterklaashuis won in 2002 de prijs Leukste Stadsevenement van Nederland. in 2004 won de fluisterboot, onderdeel van het Internationaal Poppentheater Festival, deze prijs. In het kader van een in 2007 uitgevoerde evaluatie van het festival- en evenementenbeleid van de gemeente Dordrecht, heeft het Onderzoekcentrum Drechtsteden de Dordtse bevolking gevraagd hoe belangrijk in hun ogen Dordtse evenementen voor de stad zijn. Dit duidt (deels) ook op de betekenis van deze evenementen voor Dordrecht. Het evenement dat het meest belangrijk wordt gevonden door de Dordtenaren zelf is Dordt in Stoom: ruim de helft van de Dordtse bevolking noemt dit evenement belangrijk voor de stad, ruim eenderde zelfs onmisbaar. Ook de Kerstmarkt, het Sinterklaashuis en de Boekenmarkt worden (erg) belangrijk gevonden

25 Belang evenementen voor de stad Dordrecht, 2007 Dordt in Stoom Kerstmarkt Sinterklaashuis Boekenmarkt Kerstijsbaan Wantijpop Wantijconcerten Dag van Mens en Dier Internationaal Poppentheater Festival Big Rivers Rhythm & Blues Festival Boulevard of Dance % 20% 40% 60% 80% 100% onmisbaar belangrijk minder belangrijk Bron: Evaluatie festival- en evenementenbeleid Dordrecht, OCD weet niet /geen mening Waardering De waardering voor de Dordtse evenementen is gemiddeld een 3,8 (op een schaal van 1 t/m 5); een ruime voldoende. Dordt in Stoom wordt het hoogst gewaardeerd met een gemiddelde van 4,3. De jaarlijkse carnavalsoptocht wordt met een 2,7 het minst gewaardeerd. In totaal scoren elf evenementen een 4,0 (=goed) of hoger en nog eens acht evenementen tussen een 3,7 en 3,9. De bekendheid van de Dordtse evenementen is over het algemeen ook goed te noemen. De twee bekendste evenementen in Dordrecht (onder de Dordtse bevolking) zijn Dordt in Stoom en de Kerstmarkt (beide 98%). Waardering en bekendheid Dordtse evenementen, 2007 gem. waardering bekendheid % Dordtse bevolking Dordt in Stoom 4,3 98 Internationaal Poppentheater Festival 4,2 62 Boekenmarkt 4,1 91 Sinterklaashuis 4,1 91 Wantijconcerten 4,