Cornelis Lelylezing 2014
|
|
- Fedde Peter van der Zee
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cornelis Lelylezing 2014 Kim Putters, Directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) Met de billen bloot! Een stand van zaken rond decentraliseren, participeren en democratiseren Dames en heren! Met deze prikkelende titel wil ik in Flevoland beginnen We gaan met de billen bloot vandaag. Er is nog anderhalve maand te gaan en dan bent u officieel volgens de wet verantwoordelijk voor de zorg aan ouderen, mensen met beperkingen, jeugdigen en mensen op de arbeidsmarkt. Uw wethouders zorg zijn de meest machtige bestuurders geworden. De mantelzorger is uw held en de keukentafelambtenaar de spil. Staat alles klaar, bent u gereed, zijn uw burgers geïnformeerd? Kortom, tijd om met de billen bloot te gaan. Ik bedoel het uiteraard overdrachtelijk en in de positieve zin van het woord. Want waarom ook alweer decentraliseren? In de Troonrede van 2013 werd geprobeerd dat met de participatiesamenleving te duiden. Een jaar lang werd erover gedebatteerd, en vroeg het parlement zich af welke visie erachter schuil ging. Hem te stellen tegenover de klassieke verzorgingsstaat deed vermoeden dat het om een fundamenteel andere inrichting van onze samenleving kon gaan. Het duurde tot april 2014 totdat het kabinet met een brief aan de Tweede Kamer kwam op verzoek van de motie Slob waarin vooral werd aangegeven wat het niet is: geen sturing van bovenaf en minder beknelling van eigen initiatief en ondernemerschap. Minder regels over de kwaliteit en betaalbaarheid van voorzieningen en meer lokale oplossingen en eigen verantwoordelijkheid. Een Troonrede later lijkt de term vervangen door veerkracht van de samenleving, maar het gaat nog steeds over decentraliseren. Waarom? Maatschappelijk leven in Nederland wijzigt fundamenteel Er liggen maatschappelijke trends aan ten grondslag die zich inmiddels in volle omvang in de dagelijkse praktijk laten zien. Lange tijd bleef het groeiend aantal 65 plussers met een term als vergrijzing een beetje toekomstmuziek. Het is nu 1
2 realiteit, we zijn vergrijsd. Lange tijd bood een gezondere levensverwachting een wenkend perspectief om meer dan 80 jaar oud te worden. Het is nu realiteit, we worden gemiddeld ouder dan 80. Lange tijd bood het onderwijssysteem perspectief aan lager opgeleiden om hogerop te komen en verder te studeren. Het is nu realiteit, ons onderwijs biedt alle kansen, ook al liet een recent rapport van de WRR en het SCP een afstand tussen hoger en lager opgeleiden zien. Laten we dus de feiten onder ogen zien. Decentraliseren is enerzijds het gevolg van een Rijksoverheid die er niet in is geslaagd de problemen en kostenstijgingen aan te pakken, maar ook omdat maatschappelijke trends in die richting sturen. Ik loop de belangrijkste langs: over zorg, werk, leren, meebeslissen = allemaal participatie. Trend 1: Oudere, meer geëmancipeerde en gezonder bevolking De Nederlandse bevolking is steeds hoger opgeleid. We leven daardoor langer in goede gezondheid, zijn geëmancipeerder dan voorheen en vinden aardig onze weg in de kennissamenleving. Mannen worden bijna 80 jaar oud in Nederland en vrouwen bijna 83 jaar. Het verschil wordt iets kleiner, wat vooral door toegenomen arbeidsdeelname en roken onder vrouwen komt. Richting betekent het dat er van 2,6 miljoen 65 plussers in 2014 een groei ontstaat naar circa 4,8 miljoen mensen. Van die groep zal ongeveer de helft boven de 75 jaar oud zijn. Dat is ongeveer evenveel als we nu aan 65 plussers kennen. Deze groep is koopkrachtiger, geëmancipeerder, hoger opgeleid en ook eigenwijzer dan ooit. Dat is een groot goed, maar roept ook vragen op. De discussie over langer doorwerken tot 67 jaar lijkt bijvoorbeeld een achterhoede-debat als je de getallen op je in laat werken, ook al vlakt het aantal ouderen demografisch gezien na 2040 weer wat af. Binnen de groep zijn er naast mensen die hulp nodig hebben ook veel mensen die elkaar willen ondersteunen. Je zit niet altijd op een 20-jarige in huis te wachten. De bereidheid onder ouderen neemt toe! Trend 2: Evenveel meer hoog opgeleiden als minder laag opgeleiden Het totaal van de bevolking is ondertussen ook steeds hoger opgeleid. Tussen 2001 en 2011 nam het aandeel jongvolwassen mannen (25-34 jaar) met een hoog opleidingsniveau (hbo, wo) verder toe met 8%, bij jongvolwassen vrouwen bedroeg de stijging 14%. Intussen zijn vrouwen ook de mannen voorbijgestreefd: in 2011 had 44% van de jongvolwassen vrouwen en 36% van 2
3 de jongvolwassen mannen een hoog opleidingsniveau. Het aandeel hoogopgeleiden (hbo, wo) in de bevolking van jaar nam in het eerste decennium met 8 procentpunten toe. Het aandeel laagopgeleiden (basisonderwijs, vmbo) daalde met 8 procentpunten. De middengroep (havo, vwo, mbo) bleef in deze periode nagenoeg gelijk. Hoewel Nederland qua opleidingsniveau hoog scoort, zelfs excellent, zien we die excellentie niet altijd terug in het onderwijs. Het onderwijssysteem scoort goed aan de onderkant, want er zijn weinig slechtpresteerders en uitval wordt steeds meer bestreden, maar ook weinig hoogpresteerders. De inzet is zowel op excellentie in het hoger onderwijs, als in vakmanschap in bijvoorbeeld het mbo. Dat is nodig, want een leven lang leren en het afstemmen van zorg en werk, betaald en onbetaald werk zijn onmisbare schakels in de participatiesamenleving. Trend 3: Grotere ruimtelijke verschillen: krimp versus groei Maar er zijn ook geografisch verschillen. De economie en arbeidsmarkt zijn veelal levensader voor vitaliteit in een regio. Als we kijken naar de ruimtelijke verschillen in sociale status, die met opleiding, gezondheid en inkomen te maken hebben, dan zien we dat met name in verder van de stad gelegen dorpen dalen in sociale status. Daar is sprake van krimp, doordat bedrijvigheid en jonge hoog opgeleide mensen wegtrekken. De dorpen dichtbij steden doen het aanzienlijk beter. Jonge hoog opgeleiden wonen daar juist en werken in de stad. Bedrijven, onderwijsinstellingen en gemeenten staan voor een belangrijke maatschappelijke opdracht die dus ook een leefbaarheidscomponent kent. Overigens moet hier bij opgeteld worden zo blijkt uit de Sociale Staat van Nederland dat bij zo n 6 tot 7 % van de bevolking de problemen rond gezondheid, inkomen en werk zich stapelen en dat zij een groter beroep op voorzieningen moeten doen. Daar tekent zich ook een ruimtelijke oorzaak af. Dat zijn bijvoorbeeld niet westerse migranten, bijstandmoeders en eenoudergezinnen, maar ook groepen kleine zelfstandigen. Het maakt daarbij nogal uit of we het hebben over een krimpregio of niet. De demografie is er verschillend, maar ook de vraagstukken zijn anders, zoals leegstand en wegtrekkende bedrijvigheid. Er is geen uniforme aanpak mogelijk, die vanuit Den Haag wordt aangestuurd. Het vraagt om een overheid die samenspraak met instellingen en bedrijven organiseert en de kansen van krimp opzoekt, zoals een aantrekkelijk gebied te zijn voor ouderen en daar horeca, 3
4 deeltijdbanen en vrijwilligerswerk op af te stemmen. Een ziekenhuis is vaak de grootste werkgever, met de meeste deeltijdbanen en opleidingsplaatsen, meeste vrouwen in dienst en vertakkingen naar wijken. Daar moet je op inzetten, juist bij krimp! Trend 4: Lokalisering en internationalisering: tussen de wijk en de wereld Naast het verschuiven van taken en verantwoordelijkheden van de nationale naar de lokale overheid en gemeenschap, is er sprake van een voortgaande internationalisering, waarbij taken en verantwoordelijkheden richting de Europese en internationale gemeenschap getrokken worden. Uit het Continu Onderzoek Burgerperspectieven van het SCP blijkt steeds opnieuw dat de opvattingen hierover in de Nederlandse samenleving scherpe tegenstellingen bestaan. Er is veel wantrouwen. Globalisering, Europese afstemming en bijvoorbeeld digitalisering beïnvloeden de leefsituatie, maar ook de onzekerheid en keuzes van mensen in het economische en maatschappelijk leven (o.a. in tijdsbesteding, opleiding en arbeid). Hoe waarderen mensen het werk, maar ook het eigen netwerk en de wijk in die globaliserende wereld? Het raakt kwesties van identiteit. Het gaat daarbij onder meer om de verzorgingsstaat als bedreigd nationaal bezit, het gevoel van nationale lotsverbondenheid en het gevoel dat men al dan geen grip op de persoonlijke en gemeenschappelijke toekomst heeft. Het onbehagen over de bredere ontwikkelingen in de economie en de wereld doet het kleine dat dichtbij is weer meer waarderen. Naarmate mensen meer betrokken zijn bij wat er in de wijk gebeurt groeit de tevredenheid. Dat bleek ook uit ons Krachtwijkenonderzoek, maar ook uit recent onderzoek van het AD onder inwoners. Mensen waarderen de directe leefomgeving het meest. Trend 5: Digitalisering en medialisering: we worden sneller en gelijkwaardiger Tegen de achtergrond van al deze trends veranderen sociale structuren fundamenteel van aard. Familiaire relaties zijn horizontaler geworden. Kinderen zijn hun ouders in opleiding en kansen op werk voorbij gegaan. De grotere rol van internet en (sociale) media maakt contacten tussen mensen frequenter, maar soms ook oppervlakkiger en losser. Het leidt ertoe dat we continu over van alles (en soms ook over niets) met elkaar in contact zijn. De kennissamenleving stelt nieuwe eisen aan vaardigheden zoals samenwerken, creativiteit, communiceren, probleemoplossend vermogen en kritisch denken. Nieuwe digitale en 4
5 communicatietechnieken versterken het twee- of meer richtingsverkeer in het onderwijs, in arbeid en in sociale netwerken. Nederland loopt in Europa op kop als het om digitalisering en medialisering gaat. Nederlanders maken dagelijks 8 uur en 40 minuten gebruik van media. De meeste tijd doen Nederlanders dit samen met andere activiteiten (multitasking), zoals studeren en werken. (Aan studie en werk wordt gemiddeld 14% van alle tijd besteed, aan eten en verzorging 10%, aan huishouden en winkelen 9%, aan slapen 36% en aan reistijd 4%). Het grootste aandeel van de mediatijd bestaat uit kijktijd (circa 3 uur), gevolgd door luistertijd (2 uur en 49 minuten) en communicatie (1 uur en 6 minuten). Ouderen besteden relatief veel tijd aan kijken, luisteren en lezen, terwijl jongeren meer tijd besteden aan communicatie. Dat biedt veel kansen voor zorg, werk en ondersteuning. Dus: de maatschappelijke trends zetten de verzorgingsstaat onder grote druk, maar zorgen er tegelijk voor dat de participatiesamenleving er gewoon al is. Het ziet er alleen overal anders uit, en dat was ook de bedoeling. Gevolgen voor de lokale en regionale democratie Dat brengt me dan wel bij de rol die de lokale en regionale overheid en politiek daarbij te spelen hebben. Enerzijds kiezen we volksvertegenwoordigers in een representatieve democratie. Anderzijds worden we in de participatiesamenleving bijna dwangmatig opgeroepen om in een doe-democratie te participeren. Maar kan een gemeenteraad overrulen wat daaruit komt? Kamerleden doen dat. En we weten wat dit voor effect op het vertrouwen heeft: structureel onder de 40%. Er liggen in een meer lokale verzorgingsstaat flinke teleurstellingen op de loer als we niet anders gaan nadenken over de werking van onze democratie. De Vlaamse politicoloog David van Reybrouck geeft scherp aan dat de instituties van onze democratie niet met de tijd meebewogen hebben. Hij geeft aan dat de representatieve democratie zich teveel heeft ontwikkeld als een selectiemechanisme voor hoger opgeleide experts die een elite op zichzelf worden die voor de grotere gemeenschap steeds minder herkenbaarheid heeft. We zijn hoger opgeleid, meer geëmancipeerd en de media-mogelijkheden zijn onbeperkt om betrokken zijn. Dat moet ons dwingen volgens Van Reybrouck om ook anders over democratie te denken en te voorkomen dat de representatieve democratie meer op een aristocratie gaat lijken. Hij pleit voor het 5
6 samenstellen van een democratische arena door loting, eventueel voorlopig naast een representatief deel van de politieke arena zoals Amersfoort. Dat vergroot betrokkenheid en waarom zou het geen democratie zijn? Voorlopig blijven we nog hangen in gedachten over een zogenaamde doedemocratie, waarin mensen vooral verantwoordelijkheid voor problemen rond veiligheid en zorg in de eigen wijk doorgeschoven krijgen. En vanuit regionale gemeenschappelijke regelingen komen wethouders met handen in het haar bij hun raad terug, omdat bij meerderheid anders is besloten. Het democratisch gat wordt vergelijkbaar groot als bij de EU, waar ministers hetzelfde overkomt als ze uit de Europese Raad terugkomen. Als gemeenten bovendien aan de leiband van Haagse regels moeten lopen en geen ruimte krijgen voor eigen beleid en eigen inkomsten, komt er van de decentrale filosofie niets terecht. Als burgers bij het kruisje van de lokale beleidsplannen moeten tekenen van burgerkracht ook niet! De fundamentele doordenking van ons Huis Van Thorbecke vormt de achilleshiel voor de omvorming van onze verzorgingsstaat. De emancipatie van onze bevolking en de herziening van onze verzorgingsstaat brengen dusdanig andere verhoudingen met zich mee dat dit HET moment is om een stap verder te gaan. Gekozen burgemeesters en referenda wellicht, maar vooral de mogelijkheden benutten van ICT voor echte burgermacht. Ik heb om die reden in het FD al eens voor een Staatscommissie gepleit. Het was een slimme zet geweest als Loek Hermans bij de Algemene Beschouwingen niet alleen had ingezet op een doordenking van het Tweekamerstelsel, maar het Huis van Thorbecke als geheel ter discussie had gesteld. De loting van Van Reybrouck kan er evenwel nog steeds een mooie rol in spelen. Wat te zeggen van een de omvorming van een Eerste Kamer die twee eeuwen terug werd samengesteld via loting door de Koning in kleine kring, naar een Parlement dat tot stand komt door loting onder de gehele bevolking? Als tegenmacht voor de aristocratisch verworden Tweede Kamer. De commissie rapporteert echter in 2019 Dan is Facebook al verdwenen en heeft Blendle alle kranten overgenomen. Wellicht kan een provincie als Flevoland dit gewoon oppakken en doen! U hebt een overzichtelijk landschap met 6 gemeenten. Die zitten niet altijd op 1 lijn, de een heeft de focus richting het Amsterdamse en de ander richting de Veluwe, maar u weet elkaar snel te vinden. Dat bewijst u al in de jeugdsector en bij de omgevingsdiensten. Laat het ook zien bij democratische vernieuwing! 6
7 Gevolgen voor ambtenarij en journalistiek Democratie is echter meer dan volksvertegenwoordigers of burgers die zelf aan de macht zijn. Het gaat ook om een deskundige ambtenarij en een objectieve kritische journalistiek. Hoe beoordeel je of de overheid nog voor zwakkeren zorgt als het overal anders gaat? Smart wordt er nog niet overal gewerkt, dus toetsbaar is het ook nog niet zo. Er zijn bovendien nog geen handvatten om de sociale grondrechten op zorg en zekerheid lokaal hanteerbaar maken. Het College voor de Rechten van de Mens is daar wel mee bezig, want decentralisatie of niet, elke inwoner heeft recht op zorg en bestaanszekerheid. En ook wij zijn bij het SCP in samenwerking met het Rijk en de VNG met de monitoring in en van het sociaal domein bezig. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van rijk en gemeenten. Het rijk moet erop toezien, maar gemeenten stellen de normen en de voorzieningen vast. Dus: Hoort tafeltje dekje erbij, de wijkverpleegkundige? Gaat het over verwaarlozing en vereenzaming? Hoe kijken we aan tegen psychische hulp? De verschillen per dorp, stad of regio en daarbinnen per wijk zijn dan van belang. Het zal ook op het bordje van journalisten komen te liggen om nog nadrukkelijker vragen hierbij te stellen. Zijn die lokale en regionale journalisten er nog? Zitten ze nog bij raadsvergaderingen, of zijn dat er in het werkgebied zoveel geworden dat het via tweets van raadsleden gevolgd moet worden? Het geheel vraagt ook om nogal wat ambtelijke deskundigheid om alle informatie te wegen en dat te vertalen naar keukentafelgesprekken, naar wat mensen nodig hebben en wat voor wijken goed is. Dat ambtelijk apparaat staat onder druk en er wordt op bezuinigd, er is steeds minder vakinhoudelijke kennis aanwezig omdat die is geprivatiseerd of op afstand gezet, maar in de klassieke Weberiaanse uitleg is een inhoudelijk deskundig ambtelijk apparaat cruciaal voor een goed functionerende democratie. Erosie van de ambtenarij dus. Er zal geïnvesteerd moeten worden in kennis en kunde, of in andere kennis en kunde dan nu soms aanwezig is. Hebt u dit al in huis? Even met die billen bloot Daar zijn ze dan: de billen van de buren Dat brengt me terug bij de blote billen, om te laten zien wat dit allemaal in de praktijk betekent. Lijfelijke zorg blijft verzekerde zorg ook na 1 januari a.s. Politici en beleidsmakers vechten tegen het beeld dat mensen verplicht zouden worden om hun ouders of buren lichamelijk te verzorgen. Dat is niet zo, dat is wettelijk verzekerde zorg. Maar toch maken mensen zich zorgen, omdat burgers 7
8 en ook lokaal bestuurders zich afvragen wat de toekomst in dat opzicht brengen gaat. Want waar leg je de grens, in informele contacten of aan de keukentafel? Hoeveel bevoogding pas je toe en op basis van welke kennis of welk mandaat? De letter van de wet is een, de praktijk is twee. Want wie schat in, indiceert, weegt af, beslist en controleert? Aan de keukentafel komen heel wat vragen voorbij: Kan een familielid mantelzorgen? Kan een buurman een boodschap doen of wat hulp in het huishouden? Er wordt meer van mensen zelf en van hun familie verwacht. Dat gaat over mantelzorg, waarbij een langdurige zorgrelatie ontstaat en er tegelijk steeds meer huishoudelijke taken bij de mantelzorger terechtkomen. Het gaat ook om vrijwilligers die kortdurend en meer afgebakend klusjes doen, zoals een boodschap, een keer de ramen zemen voor de buren of iemand naar de dokter brengen. De bereidheid onder Nederlanders is desgevraagd groot om dit allemaal te doen. Als je echter doorvraagt dan zitten er heel wat haken en ogen aan vast. Uit onze recente evaluatie van de Wmo blijkt dat het aantal mensen dat mantelzorg en vrijwilligerswerk verricht toeneemt, maar ook dat de professionele zorg en de kosten (nog) niet afnemen. Waar komt dat door? In de eerste plaats is het er niet altijd. Mensen willen wel zorgen voor directe familie en soms voor buren, maar niet voor zomaar iedereen. Mantelzorg is iets dat je overkomt, omdat een partner of ouders zorg nodig hebben. Daar kies je dus niet voor. In Flevoland zijn er zo n mantelzorgers, waarvan er overbelast zijn, zo concludeert het Verwey Jonker. Daar is ondersteuning nodig. Dat kan ook door vrijwilligers gebeuren. De flitsvrijwilliger, die kortdurende en snelle klusjes tussendoor wil doen is wel in opkomst. Dat geldt ook voor bewonersinitiatieven die vaak door ouderen zelf georganiseerd worden, zoals in kookkringen. Het maakt daarbij veel uit om wat voor activiteit het gaat en voor wie. Bij buren worden de meeste mensen namelijk al minder stellig dat ze zorgtaken op zich willen nemen. Je hoeft maar naar de rijdende rechter te kijken en je begrijpt dat. Als het gaat om onbekenden in een wijk verderop dan is die bereidheid grotendeels verdwenen. Weet u wie in uw gemeenten bereid is iets te doen en hoe faciliteert u dat? In de tweede plaats lukt het niet altijd. De mantelzorg komt namelijk grotendeels op dezelfde groep neer. Dat zijn veelal vrouwen van boven de 45 jaar oud die verzorgende beroepen of opleidingen achter de rug hebben. Zij gaan steeds meer zorgen en daar soms zelfs minder voor werken. Ze leveren ADV dagen of salaris in, maar de druk wordt regelmatig te groot om het allemaal voor elkaar te 8
9 krijgen. Een grotere groep mensen is wel bereid om vrijwilligersactiviteiten te doen, maar ook dat lukt niet altijd in combinatie met andere werkzaamheden. De tijd laat het vaak niet toe. Veel mensen zijn al enorm druk. Dit komt erbij. In de derde plaats is het niet altijd de beste oplossing. Niet ieder kind kan en wil de billen van zijn ouders wassen. Het hoeft ook niet, nogmaals lichamelijke zorg is verzekerde zorg, maar de druk aan de keukentafel kan groot worden als de vraag informeel op tafel ligt. Dat raakt de ethiek van de ouder-kindrelatie. In die privésfeer is niet alles vanzelfsprekend. Het is niet wenselijk dat af te dwingen, zeker als dat de afhankelijkheidssituatie verder versterkt. Een beroep op de kinderen is niet altijd wenselijk als deze te ver weg wonen. Dat is veel vaker dan vroeger het geval. Het is dan niet met werk te combineren en het leidt eerder tot zwaardere belasting van een gezin dan tot een oplossing. Het voorbeeld van de billen van de buren laat zien dat er meer nodig dan een eenzijdig pleidooi voor mantelzorg. Gaat de Wmo-ambtenaar verplichten om voor de buren te zorgen, of blijft het bij een appel? Het eerste leidt tot een bevoogdende overheid die de vrijwilligheid oplegt, iets dat door weinigen ideaal gevonden wordt. Als het blijft bij het moreel appel, dan is het inzicht belangrijk in wie mantelzorg verleent, wie dat bereid is te gaan doen en waar dat niet kan of onwenselijk is. Het vraagt om deskundige en betrokken ambtenarij, inspraak van burgers en transparante politiek. Hier moet je als gemeenten op samenwerken. Dus: een participatiesamenleving vraagt veel van mensen in termen van zorg, werk en leren. Het recente AD onderzoek onder mensen liet dus zien dat de meerderheid positief is over de eigen omgeving en iets op die terreinen voor elkaar over heeft. Dat vraagt echter wel om een participerende overheid die zich inleeft in wat burgers beweegt en ondersteunt waar dat nodig is. In de politiek en aan de keukentafel moeten besluiten eerlijk en goed genomen worden. Daar moeten participerende burgers op kunnen rekenen. Voor het vertrouwen daarin zijn nieuwe vormen van democratie, ambtelijke deskundigheid en objectieve journalistiek nodig. Daarom zeg ik tegen u, laat zien wat u daarvoor doet en over heeft in Flevoland: bloot, met die billen! Dank u wel. 9
Kim Putterslezing 2014. Die participatiesamenleving bestaat hier allang!
Kim Putterslezing 2014 Die participatiesamenleving bestaat hier allang! Dames en heren! Nog 3 weken te gaan en dan zijn onze gemeenten officieel volgens de wet verantwoordelijk voor de meeste zorg aan
Nadere informatieVan verzorgingsstaat naar verzorgingsstad?
Van verzorgingsstaat naar verzorgingsstad? Naar een agenda voor de participatiesamenleving Prof.dr. Kim Putters Amsterdam, 23-01-2014 1 Opzet 1. De sociale staat van Nederland: van economische naar sociale
Nadere informatieparticipatiesamenleving
Tussen verzorgingsstaat en participatiesamenleving De feiten en fabels over informele zorg Prof. dr. Kim Putters Mezzo, 14 mei 2014 Inhoud 1. SCP en Mezzo 2. De Sociale Staatt van Nederland d 2013 3. De
Nadere informatieVan verzorgingstaat naar participatiesamenleving? Over het potentieel van Nederland en de GGZ. Maarssen, 19 november 2013 Prof.dr.
Van verzorgingstaat naar participatiesamenleving? Over het potentieel van Nederland en de GGZ Maarssen, 19 november 2013 Prof.dr. Kim Putters Directeur Sociaal en Cultureel Planbureau Hoogleraar Beleid
Nadere informatieSpeech bij de Nederlandse Vereniging van Journalisten d.d. 12 november Kim Putters, Directeur Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP)
Speech bij de Nederlandse Vereniging van Journalisten d.d. 12 november 2014 Kim Putters, Directeur Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) De ideale journalist Dames en heren! Geen evenwicht zonder tegenwicht.
Nadere informatieParticipatiesamenleving: retoriek of realiteit?
Participatiesamenleving: retoriek of realiteit? De betekenis van gezondheid voor burgerparticipatie Prof. dr. Kim Putters 11 april 2014 Inhoud 1. De Sociale Staat van Nederland 2013 2. Minder verzorgingsstaat,
Nadere informatie'Gratis' mantelzorg (m/v)
'Gratis' mantelzorg (m/v) Presentatie Eelco Wierda bij NVR-expertmeeting 'Gendersensitief beleid bij gemeenten' 11 juni 2015 Vorig jaar ben ik mij vanuit Atria als Kenniscentrum voor Emancipatie verder
Nadere informatieVoorbij Den Haag Opgaven in en van de gedecentraliseerde verzorgingsstaat
Voorbij Den Haag Opgaven in en van de gedecentraliseerde verzorgingsstaat Overheidslezing 2015 Kim Putters, Directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) 1. In de gedecentraliseerde verzorgingsstaat
Nadere informatieOp weg naar een participatiesamenleving
Op weg naar een participatiesamenleving mogelijkheden en dilemma s Verslag van de Cornelis Lely Lezing 2014 11 november 2014 Provinciehuis Flevoland Spreker van de lezing prof. dr. K. Putters, directeur
Nadere informatieJeugd in de verzorgingsstad
Jeugd in de verzorgingsstad Nji, afscheid Kees Baker 22 juni 2017 Kim Putters SCP-verklaringsmodel maatschappelijke positie en participatie van burgers 2 1 Nederland in zes groepen Hoog totaal hulpbronnen
Nadere informatieWeinig mensen sociaal aan de kant
Weinig mensen sociaal aan de kant Tevredenheid over de kwaliteit van relaties Hoge frequentie van contact met familie en vrienden Jongeren spreken of schrijven hun vrienden elke week 15 Drie op de tien
Nadere informatieJGZ in het sociaal domein Een agenda van verbinden
JGZ in het sociaal domein Een agenda van verbinden Prof.dr. Kim Putters Directeur Sociaal en Cultureel Planbureau Hoogleraar Beleid en Sturing van de Zorg Trends: Nederland, participatiesamenleving? Lange
Nadere informatieMantelzorgers maken weinig gebruik van verlofregelingen
Mantelzorgers maken weinig gebruik van verlofregelingen Martijn Souren Ongeveer 7 procent van de werknemers met een verleent zelf mantelzorg. Ze maken daar slechts in beperkte mate gebruik van aanvullende
Nadere informatieZeg nou zelf! Wat zeggen burgers over de gezondheidszorg?
Zeg nou zelf! Wat zeggen burgers over de gezondheidszorg? Josje den Ridder 1 Zeg nou zelf! Praat mee over burgers en gezondheid! Wat zouden burgers zeggen als ze zelf mee zouden praten? Houdt het onderwerp
Nadere informatieVoorbij Den Haag. Overheidslezing Opgaven in en van de gedecentraliseerde verzorgingsstaat
Overheidslezing 2015 Voorbij Den Haag Opgaven in en van de gedecentraliseerde verzorgingsstaat Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) 1. In de gedecentraliseerde verzorgingsstaat
Nadere informatieDe burgers: ontwikkelingen, verschillen en perspectieven
De burgers: ontwikkelingen, verschillen en perspectieven Lelystad, 24 april 2018 Paul Dekker (paul.dekker@uvt.nl) Outline 1. Veronderstellingen van bestuurders 2. De gemiddelde burger: Nederland in Europa
Nadere informatieNaar een nieuw sociaal contract
Naar een nieuw sociaal contract Transformatie, the next step! Sociaal Werk Nederland 29 november 2017 Kim Putters Sociaal en Cultureel Planbureau @SCPonderzoek Temperatuur van de samenleving: Decentralisaties
Nadere informatieDEMOGRAFIE. Mensen werken langer door uit financiële 65+ noodzaak COMPLEXITEIT VOOR UWV NEEMT TOE
UWV \210 118S212 TR[25 lt. 1 ij If. 1.t. t Aik Aantal klanten van UWV blijft ongeveer gelijk DEMOGRAFIE Mensen werken langer door uit financiële 65+ noodzaak Laagopgeleiden minder lang gezond dan hoogopgeleiden
Nadere informatieDe toekomst van zorg en ondersteuning
De toekomst van zorg en ondersteuning Van Verzorgingsstaat naar Verzorgingssteden Opening Huis voor Sociaal Domein 23 maart 2017 Kim Putters Sociaal en Cultureel Planbureau @SCPonderzoek Is Nederland een
Nadere informatieDe Sociale Staat van Nederland
De Sociale Staat van Nederland Uitdagingen voor praktijk, onderzoek en opleidingen in de langdurige zorg Ben Sajet Centrum, 22 april 2016 Kim Putters Is Nederland een participatiesamenleving? Verdeling
Nadere informatieVoor het eerst neemt vrije tijd niet meer af
Voor het eerst neemt vrije tijd niet meer af Hoe gaan Nederlanders met hun tijd om? vraagt het Sociaal en Cultureel Planbureau zich af in het laatste rapport over het vijfjaarlijkse Tijdsbestedingsonderzoek.
Nadere informatieSOC bijeenkomst, 26 november 2014
1 Stijlvol Ouder Jeannette Dijkman Anders kijken naar ouder worden Onderzoek, marketing, communicatie, seniorenmakelaar Inhoud: Algemene trends en toekomstperspectief Demografische ontwikkelingen De nieuwe
Nadere informatieMantelzorg, waar ligt de grens?
Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 24 september 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieDe perspectief nota en de najaarsnota lieten een positief beeld zien.(+137.000).
Begroting 2015-2018 Begroting 2015-2018 11-11-2014 voor ons ligt de begroting 2014 2018. Voor de PvdA zijn de mensen belangrijk. Mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt die nu buiten spel staan, maar
Nadere informatieSamen voor een sociale stad
Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging
Nadere informatieDe toekomst: iedereen doet mee!? Carolien Plevier - GGD regio Utrecht Hanneke Schreurs - Gemeente Utrecht Volksgezondheid
De toekomst: iedereen doet mee!? Carolien Plevier - GGD regio Utrecht Hanneke Schreurs - Gemeente Utrecht Volksgezondheid Regio Utrecht: divers én groeiend Aantal: 1,3 miljoen inwoners Groei inwoneraantal:
Nadere informatieSamen werken aan goed openbaar bestuur
Samen werken aan goed openbaar bestuur SAMEN WERKEN AAN GOED OPENBAAR BESTUUR Gemeenten, provincies, waterschappen, het Rijk, de EU en hun samenwerkingsverbanden vormen samen het openbaar bestuur in ons
Nadere informatieNieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen
Nieuwsbrief nr. 3, september 2013 Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Amstelveen, donderdagochtend 29 augustus om 7.45 uur s ochtends op het plein voor het raadhuis. Een vriendelijk
Nadere informatieSamenvatting Resolutie. Democratie van Nu. D66 krijgt het voor elkaar
Samenvatting Resolutie Democratie van Nu D66 krijgt het voor elkaar 20190115162135_1090.adpro.indd 1 1/15/2019 4:21:51 PM Samenvatting Democratie van Nu 3 De oprichters van D66 maakten zich zorgen. Ze
Nadere informatieVrijwilligerswerk is geen containerbegrip
Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip De veranderende politieke en maatschappelijke verhoudingen resulteren in minder overheid en meer burger. Door de terugtredende overheid ontstaat er meer ruimte
Nadere informatieGebruik van kinderopvang
Gebruik van kinderopvang Saskia te Riele In zes van de tien gezinnen met kinderen onder de twaalf jaar hebben de ouders hun werk en de zorg voor hun kinderen zodanig georganiseerd dat er geen gebruik hoeft
Nadere informatiesolidariteit van jong met oud, of ook omgekeerd?
Bijdrage prof. dr. Kees Goudswaard / 49 Financiering van de AOW: solidariteit van jong met oud, of ook omgekeerd? Deze vraag staat centraal in de bij drage van bijzonder hoogleraar Sociale zekerheid prof.
Nadere informatieOpgave 3 Een nieuwe klassenmaatschappij?
Opgave 3 Een nieuwe klassenmaatschappij? 19 maximumscore 4 een beschrijving van twee moderniseringsprocessen op economisch gebied (per proces 1 scorepunt) 2 het aangeven van het gevolg: vraag naar hogeropgeleide
Nadere informatieWordt de participatiesamenleving echt onze toekomst?
Wordt de participatiesamenleving echt onze toekomst? Groningen, 12 november 2015 Paul Schnabel Universiteit Utrecht Troonrede 2013... De klassieke verzorgingsstaat verandert langzaam maar zeker in een
Nadere informatieWiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk. Mythen en feiten rond de informele steunstructuren
Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk Mythen en feiten rond de informele steunstructuren Tot slot: Meer doelmatigheid van het professionele aanbod valt te verkrijgen door het kritisch doorlichten
Nadere informatieVrouwen op de arbeidsmarkt
op de arbeidsmarkt Johan van der Valk Annemarie Boelens De arbeidsdeelname van vrouwen lag in 23 op 55 procent. De arbeidsdeelname van vrouwen stijgt al jaren. Deze toename komt de laatste jaren bijna
Nadere informatieVier Trends rond Regio Zwolle. Hans Peter Benschop Trendbureau Overijssel Zwolle, 31 oktober 2014
Vier Trends rond Regio Zwolle Hans Peter Benschop Trendbureau Overijssel Zwolle, 31 oktober 2014 1. Waar verdienen we ons geld? In de Stad (maar ga niet te makkelijk uit van trends) Aan de ene kant Dynamiek
Nadere informatieVRAGENLIJST. Mantelzorger
VRAGENLIJST pagina 2 Uw ervaringen als mantelzorger zijn waardevol U zorgt voor uw partner, een familielid, een vriend of andere naaste. In deze lijst staan vragen over wat die zorg betekent voor u als
Nadere informatieEen wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.
Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.
Nadere informatieOpgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa
Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in
Nadere informatieDeze brochure is een uitgave van: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Postbus EA Den Haag
Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Postbus 20011 2500 EA Den Haag www.rijksoverheid.nl Maart 2019 Publicatie-nr. 120128 120128_Brochure_SVHBV2.indd
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot vwo 2017-I
Opgave 1 Solidariteit in het pensioenstelsel Bij deze opgave horen tabel 1, tekst 1, figuur 1 en figuur 2. Inleiding Vanaf het moment van pensionering heeft iedereen recht op een AOW-uitkering (Algemene
Nadere informatieArmoede en Arbeidsmarkt
2 Armoede en Arbeidsmarkt Presentatie Masterclass 4: Armoede en arbeidsmarkt op het congres Overerfbare Armoede, Emmen, 25 september 2017 Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Arjen
Nadere informatieVerslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013
Verslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013 Aanwezig ca. 100 personen. Sprekers: Vz. Turks Museum Rustem Akarsu, Vz. Platform Allochtone Ouderen de heer R. Ramnath,
Nadere informatieMantelzorg in Nederland; soorten en maten. Alice de Boer SCP/VU
Mantelzorg in Nederland; soorten en maten Alice de Boer SCP/VU 1 Beelden bij mantelzorg hulp aan familie, niet buren of vrienden persoonlijke verzorging is echte zorg vrouwen van middelbare leeftijd die
Nadere informatieBouwstenen voor Burgerkracht. Dag van de transities, 19 november 2014 Helga Koper en Lydia Sterrenberg
Bouwstenen voor Burgerkracht Dag van de transities, 19 november 2014 Helga Koper en Lydia Sterrenberg Even voorstellen: Platform 31 Wie zijn we? Een kennis- en netwerkorganisatie voor stedelijke en regionale
Nadere informatieBijlage 2 Inventarisatie trends
Bijlage 2 Inventarisatie trends In de motie van de Raad wordt gevraagd de belangrijkste trends en de impact daarvan op de Utrechtse Heuvelrug te beschrijven. Hieronder wordt dit verder uitgewerkt. Trends
Nadere informatieNiet alles verandert in de zorg
Over wat blijft en wat er verandert in de zorg 15 september 2014, Hercules Diessen Niet alles verandert in de zorg. Gelukkig maar! Er gaat veel veranderen in de zorg. Maar er blijft gelukkig ook veel hetzelfde;
Nadere informatieVakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong
Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Leon Pouwels 11 juni 2014 Achtergrond Achtergrond 2 Achtergrond - onderzoeksopzet Doelstelling Steekproef Methode De doelstelling van dit onderzoek is het verkrijgen
Nadere informatie8. Werken en werkloos zijn
8. Werken en werkloos zijn In 22 is de arbeidsdeelname van allochtonen niet meer verder gestegen. Onder autochtonen is het aantal personen met werk nog wel licht toegenomen. De arbeidsdeelname onder Surinamers,
Nadere informatieInstructie: Landenspel light
Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)
Nadere informatieOpvoeden in andere culturen
Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552
Nadere informatieLokale Democratie, Vertrouwen en Burgerparticipatie. Prof. dr. Monique Leyenaar Drechtstedendinsdag, 7 februari 2012
Lokale Democratie, Vertrouwen en Burgerparticipatie Prof. dr. Monique Leyenaar Drechtstedendinsdag, 7 februari 2012 Weemoed naar vroeger? Realiteit Sociaal-maatschappelijke context is veranderd, politieke
Nadere informatieGoed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13
Goed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13 1 Wat is Mezzo? Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg Visie: Wij maken het mogelijk dat mensen op eigen wijze voor elkaar
Nadere informatieVertrouwen in politiek
rechtspraak respect opleiding raad regering college democratie Juni 2018 Interne Dienstverlening/BI/O&S wijken diversiteit leeftijd onderling vertrouwen ambtelijke organisatie Vertrouwen in politiek Hoe
Nadere informatieVerslag college 1: Democratische waarden onder druk?
Verslag college 1: Democratische waarden onder druk? In de collegereeks Democratie en burgerschap, georganiseerd door ProDemos en de Universiteit van Amsterdam, kijken we naar de huidige stand van zaken
Nadere informatieStrategische agenda. Auteur Datum. Jan Bartling
Strategische agenda Auteur Datum Jan Bartling 13-09-2018 Strategische agenda digitalisering mbo 2 Strategische agenda digitalisering mbo Bronnen onderzoek Interviews 16 april: conferentie Consultatie Concretiseren
Nadere informatiegemeente Eindhoven Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college
gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 13R5271 13bst00404 Beslisdatum B&W 12 maart 2013 Dossiernummer 13.11.551 RaadsvoorstelVerbindende kracht - Samen voor elkaar: de ontwikkeling van samenkracht
Nadere informatieOok moet gekeken worden wat efficiënter kan. Hierdoor ontstaat inzicht waarop bezuinigingen kunnen worden gerealiseerd.
OPA Borsele Speerpunten Ondersteuning van mensen in kwetsbare situaties Mensen met een psychische, verstandelijke of lichamelijke beperking en ouderen worden steeds meer aangesproken op hun eigen kracht
Nadere informatieOpgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst?
Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst? Bij deze opgave horen tekst 1 en 2 en de tabellen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje. Inleiding In Nederland zijn ruim 4 miljoen mensen actief in het vrijwilligerswerk.
Nadere informatieVrijwilligerswerk in de provincie Groningen stabiel
Vrijwilligerswerk in de provincie Groningen stabiel De afgelopen jaren verschuiven steeds meer taken en verantwoordelijkheden in de samenleving van de overheid naar inwoners. Het idee achter deze participatiesamenleving
Nadere informatieMANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN
MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN Veel jongeren hebben al vroeg de zorg voor een gezinslid. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hen? De klassieke verzorgingsstaat verandert in
Nadere informatie29 november 2014. Onderzoek: Veranderingen in de zorg en mantelzorg
29 november 2014 Onderzoek: Veranderingen in de zorg en mantelzorg Veranderingen in de zorg en mantelzorg 29 november 2014 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 40.000
Nadere informatieMantelzorg en vrijwilligerswerk. Servanda 7 mei 2018 Kim
Mantelzorg en vrijwilligerswerk Servanda 7 mei 2018 Kim Putters @SCPonderzoek 25 jaar veranderingen in enkele cijfers Inwoners +2 miljoen 65-plussers 13% 18% Mensen met migratie-achtergrond +1 miljoen
Nadere informatieDe mantelzorg DER LIEFDE
De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers
Nadere informatieZorgvrijwilligers, hoe zet je ze op een verantwoorde manier in? Ilse de Bruijn 12 november 2013, Den Haag
Zorgvrijwilligers, hoe zet je ze op een verantwoorde manier in? Ilse de Bruijn 12 november 2013, Den Haag Vrijwilligerswerk in zorg & ondersteuning Werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en
Nadere informatieRAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO GEMEENTE VOORST LOKALE DEMOCRATIE. 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk
RAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO LOKALE DEMOCRATIE GEMEENTE VOORST 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk Agenda 19.30 uur Opening door burgemeester 19.35 uur Presentatie foto lokale
Nadere informatie'Gratis' mantelzorg (m/v)
'Gratis' mantelzorg (m/v) Presentatie Eelco Wierda bij NVR-expertmeeting 'Gendersensitief beleid bij gemeenten' 11 juni 2015 Vorig jaar ben ik mij vanuit Atria als Kenniscentrum voor Emancipatie verder
Nadere informatieHoe staan we er nu voor?
Presentatie voor het debat Iedereen ZZP-er: Over winners' en 'losers' op de arbeidsmarkt, Groninger Forum, 26 maart 2015 Prof.dr. Jouke van Dijk Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Rijksuniversiteit
Nadere informatiePolitieke participatie
11 Politieke participatie Interesse in de (gemeente)politiek, stemintentie, opkomst en partijkeuze komen in dit hoofdstuk aan de orde. De centrale vraag is: welke Amsterdammers zijn politiek betrokken,
Nadere informatieVerenigingen en vrijwilligerswerk: hardnekkige fenomenen
Verenigingen en vrijwilligerswerk: hardnekkige fenomenen Luk Bral en Guy Pauwels Studiedag 20 jaar peilen in Vlaanderen Leuven, 31 januari 2017 Inhoud Context Opzet Evolutie informele contacten, lidmaatschap
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieAlleenstaande moeders op de arbeidsmarkt
s op de arbeidsmarkt Moniek Coumans De arbeidsdeelname van alleenstaande moeders is lager dan die van moeders met een partner. Dit verschil hangt voor een belangrijk deel samen met een oververtegenwoordiging
Nadere informatieInformele helper en o zo gelukkig Alice de Boer en Crétien van Campen
Informele helper en o zo gelukkig Alice de Boer en Crétien van Campen In krantenberichten wordt informele hulp vaak geassocieerd met overbelaste verzorgers die naast een baan ook nog veel tijd besteden
Nadere informatieGoede zorg van groot belang. Nederlanders staan open voor private investeringen
Goede zorg van groot belang Nederlanders staan open voor private investeringen Index 1. Inleiding p. 3. Huidige en toekomstige gezondheidszorg in Nederland p. 6 3. Houding ten aanzien van private investeerders
Nadere informatieMantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015
Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015 April 2015 Ant Stremmelaar Adviseur Zorg en Kwaliteit Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel 3 3. Begripsbepaling 3 4. Uitgangspunten WZU Veluwe 4 2 Inleiding Mantelzorg
Nadere informatieThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 3. 2.3 Begeleiden op sociaal/maatschappelijk gebied Antwoordmodellen
ThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 3 2.3 Begeleiden op sociaal/maatschappelijk gebied Antwoordmodellen Inhoudsopgave 1 Een zorgvrager begeleiden 5 1.1 Het sociale netwerk begeleiden 5 Praktijk: Ik zie bijna
Nadere informatieVoorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2
Nieuwsbrief sociaal domein, #1 Vernieuwing welzijn, (jeugd)zorg en werk Inhoud Voorbereiden door krachten te bundelen... 2 Visie op nieuwe taken... 2 Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2
Nadere informatieWie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?
Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen
Nadere informatieBurgemeester, leden van de gemeenteraad van Olst- Wijhe, leden van het college, geachte aanwezigen, dames en heren,
Toespraak van commissaris van de Koningin Ank Bijleveld-Schouten bij de opening van het gemeentehuis van Olst-Wijhe op 9 maart 2012 Burgemeester, leden van de gemeenteraad van Olst- Wijhe, leden van het
Nadere informatieIn gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst
In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst Leraar Schoolleider Bestuurder Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst.
Nadere informatieGeneration What? 1 : Jongeren over Politiek
Generation What? 1 : Jongeren over Politiek De Generation What enquête peilde niet alleen naar de zogenaamd politieke opvattingen van jongeren, maar ook naar hun meer fundamentele houding tegenover het
Nadere informatieRondetafelgesprek Mantelzorg 22 november 2012
22 november 2012 Voor u ligt het verslag van het rondetafelgesprek over mantelzorg op 22 november 2012. Dit gesprek was een eerste aanzet - een experiment - om met sleutelfiguren en vrijwilligers uit verschillende
Nadere informatieArbeidsdeelname van paren
Arbeidsdeelname van paren Johan van der Valk De combinatie van een voltijdbaan met een is het meest populair bij paren, met name bij paren boven de dertig. Ruim 4 procent van de paren combineerde in 24
Nadere informatieDe verdeling van arbeid en zorg tussen vaders en moeders
De verdeling van arbeid en zorg tussen vaders en moeders Marjolein Korvorst en Tanja Traag Het krijgen van kinderen dwingt ouders keuzes te maken over de combinatie van arbeid en zorg. In de meeste gezinnen
Nadere informatieDe uitdagingen van de transformatie zijn de kansen voor de JGGZ en zijn academische functie
Inleiding Rutger Hageraats Symposium De Bascule 26-06-2015 De uitdagingen van de transformatie zijn de kansen voor de JGGZ en zijn academische functie De aanleiding Wat was er ook alweer aan de hand? Niet
Nadere informatieKrimp in Fryslân. Inwonertal
Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige
Nadere informatieInspireren, Leren & Werken. Werken aan een nieuwe werkwijze
Inspireren, Leren & Werken Werken aan een nieuwe werkwijze WIE, WAT, WAAR? BOOTCAMP JEUGDWERK 2014 BLZ 4 DAG 4 DONDERDAG 4 SEPTEMBER BLZ 8 DAG 1 MAANDAG 1 SEPTEMBER BLZ 5 DAG 5 VRIJDAG 5 SEPTEMBER BLZ
Nadere informatieHoeveel invloed hebben Groningers op hun directe leefomgeving?
Hoeveel invloed hebben Groningers op hun directe leefomgeving? De Raad voor Openbaar Bestuur stelde onlangs vast dat veel gemeenten op lokaal niveau experimenteren met nieuwe democratievormen, waarbij
Nadere informatieTRENDS EN ONTWIKKELINGEN
TRENDS EN ONTWIKKELINGEN 21 22 Trends en ontwikkelingen Alles verandert, behalve het veranderen zelf; dat verandert niet! Het is ontegenzeggelijk waar: de verzuchting dat alles om ons heen zo razendsnel
Nadere informatieVrijwilligerswerk Vrijwillige hulp
Vrijwilligerswerk Mantelzorg Vrijwillige hulp Burenhulp Maak samen het verschil. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil. Hun inzet op het gebied van onder andere cultuur, zorg, sport, natuur
Nadere informatieSociale kracht in Houten Burgerpeiling 2014
in Houten Burgerpeiling 2014 Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Houten Projectnummer 598 / 2015 Samenvatting Goede score voor Sociale Kracht in Houten Houten scoort over het algemeen goed als
Nadere informatieHoeveel potentie tot buurtparticipatie in Amsterdam?
Hoeveel potentie tot buurtparticipatie in Amsterdam? Met een terugtrekkende overheid die niet meer alle zorg kan en wil dragen, doet men steeds meer een beroep op de verantwoordelijkheid van de burgers.
Nadere informatieSamenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013
Samenvatting Losser Versie 1, oktober 2013 Lage SES, bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Losser In de gemeente Losser wonen 22.552 mensen; 11.324 mannen en 11.228 vrouwen. Als we de verschillende
Nadere informatieLezing dr. Joyce Sylvester, substituut ombudsman. Over de geest van de decentralisatie-wetten
Congres 1 april 2016 "Zeg, ken jij de (Nationale) ombudsman?" georganiseerd door de Nationale ombudsman, de Gemeente Den Haag en het Montesquieu Instituut Lezing dr. Joyce Sylvester, substituut ombudsman
Nadere informatieZeggenschap: hoe DOE je dat?
Zeggenschap: hoe DOE je dat? Werken aan nieuwe democratie startdocument bij de partijbrede discussie Harmen Binnema 22 maart 2016 Waar gaat het over? GroenLinks heeft een brede agenda van democratisering,
Nadere informatieStructureel meer aandacht voor jeugdinformatie
ADVIES 1606 Structureel meer aandacht voor jeugdinformatie Datum: 6 april 2016 Voorzitter: Nozizwe Dube Aanwezigen: Al Hilou Fatimah, Aernouts Fried, Baetens Jo, De Mesmaeker Mathias, De Vilder Gilles,
Nadere informatieTilburgs Verkiezingssymposium Ongelijkheid binnen Gelijkheid. 6 februari 2017
Tilburgs Verkiezingssymposium Ongelijkheid binnen Gelijkheid 6 februari 2017 Directe Democratie: Referenda? In hoeverre dienst de burger betrokken te worden in het proces van het nemen van een politiek
Nadere informatieVrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten
Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8
Nadere informatie