Rene Bok, EZ, DG Bedrijfsleven en Innovatie Mark Leunissen, RVO C. Vollebregt, EZ, Topsector AF uitv.lijn MKB Facilitatoren: Jol Moors en Ad Schoof

Transcriptie

1 Concept werkdocument workshop kennisontsluiting MKB Veenendaal: 7 december 2015 Aanwezig: Richelle Wind, Han Bio Centre Herman Peppelenbosch, HAS CoE Food Kees Lokhorst, VHL CoE Agrodier & DLO Mark Kats, innovatiemakelaar gezondheid Geert van der Peet, DLO Kees de Gooijer, TKI AgriFood Koos Oosterhaven, NIZO Marianne vd Hoek, Landbouwbedrijf C. vd Hoek Jeroen Willemsen, Food for Impact Marc Oude Luttikhuis, Food Atelier Gerry Kouwenhoven, In Holland Anja Kleijn, Groen Kennisnet Gentia Lokkers, ATB Emmo Meijer, Topsector AF Jan van Rijsingen, Topsector AF Cor Wever, EZ, Topsector AF Kennis en Innovatie Rene Bok, EZ, DG Bedrijfsleven en Innovatie Mark Leunissen, RVO C. Vollebregt, EZ, Topsector AF uitv.lijn MKB Facilitatoren: Jol Moors en Ad Schoof Inleiding Jan van Rijsingen, topteam Topsector Agri&Food, trekker uitvoeringslijn MKB. Vandaag staat de ondernemer centraal. Vanuit dat perspectief gaan wij vandaag met elkaar aan de slag. Centrale vraag: Hoe kun je het rendement van publiek geld voor innovatie stimulering MKB verbeteren o.a. door betere ontsluiting van (beste) bestaande kennis. Uit een evaluatie van zowel de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij als Oost NV blijkt dat het aantal ideeën dat uiteindelijk wordt ondersteund respectievelijk 4 en 5,5% te bedragen. Een deel daarvan lukt het om uiteindelijk zwarte cijfers te schrijven. Dit moet beter kunnen. Wat kunnen wij als Topsector AgriFood en kennisleveranciers doen om de ondernemer in dit proces zo optimaal mogelijk te ondersteunen. Vandaag richten wij ons daarbij op de ontsluiting van reeds bestaande kennis. Hier liggen een aantal mogelijke redenen aan ten grondslag: Idee/product wordt doorontwikkeld waarbij te laat de markt betrokken wordt Vraagarticulatie (is de vraag duidelijk, behoefte van de ondernemer en krijgt hij het gewenste antwoord) Concept werkdocument versie 1: 10 december

2 Men begint enthousiast zonder er zich voldoende van bewust te zijn wat het kost en wat de doorlooptijd is om een goed product en/of dienst te ontwikkelen en dat succesvol in de markt te zetten. Waar liggen de kansen bekeken vanuit de marketpull situatie om de ondernemers aan de beste kennis (wereldwijd) te helpen. Niet alleen technische kennis, maar ook bijvoorbeeld marktkennis; alles wat de ondernemer nodig heeft. Tijdens de workshop wordt geïnventariseerd waar de knelpunten liggen/waar zit de pijn. Na deze inventarisatie een gezamenlijke inventarisatie om tot een aantal pilots te komen om dit proces te verbeteren. Rapport AWTI MKB en Hogescholen Emmo Meijer licht het rapport en de aanbevelingen toe van de Awti (Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie). Voor het volledige rapport De vraagarticulatie vanuit het MKB kan verbeterd worden. De vragen zijn niet altijd inpasbaar binnen de hogescholen. Wellicht is clustering van vragen vanuit het MKB mogelijk. Concept werkdocument versie 1: 10 december

3 Flexibiliteit en organiserend vermogen bij de onderwijsinstelling kan beter. De dynamiek bij de ondernemer is anders als die bij de onderwijsinstellingen. Vaak lastig in te passen in het onderwijs. De onderwijskant van de hogescholen is dominant. Hogescholen zijn niet de enige kennisleveranciers voor het MKB. De samenwerking tussen de verschillende kennisleveranciers komt nog onvoldoende van de grond mede vanwege de onbekendheid bij andere kennisleveranciers met het onderzoek op hogescholen. Concurrentie speelt daarbij ook een rol. De Awti heeft op basis van het rapport een aantal aanbevelingen gedaan: Faciliteer de vraagarticulatie van het MKB. Wellicht door de inzet van brancheorganisaties. Er zijn voorbeelden waarbij dit goed werkt (carrosseriebouw). Stimuleer de aanpassing van de interne organisatie binnen de hogescholen. Bevorder de samenwerking tussen de publieke kennisinstellingen. Bevorder de samenwerking tussen de publieke kennisinstellingen. Reacties: Kijk bijvoorbeeld naar de universiteit van Leuven in België, die schakelt 1 op 1 met ondernemers. Het valorisatietraject is daar heel anders ingericht. Valorisatie is een zelfstandige unit, vele malen professioneler georganiseerd dan in Nederland. Brancheorganisaties werken meestal voor 100% van hun achterban. Terwijl het slechts een beperkte groep is die met innovatie bezig is. De rol van de overheid is veranderd. In het verleden waren er innovatievouchers, makelaars, Innovatie Prestatie Contracten (IPC s), deze instrumenten werden hoog gewaardeerd. Ook de oude rol van Syntens wordt hierin gemist. Het terughalen van een aantal van deze instrumenten is geen gekke gedachte. Hogescholen lenen zich bij uitstek voor multidisciplinaire interactie met het MKB. Concept werkdocument versie 1: 10 december

4 WORKSHOP Er is gewerkt in 2 groepen. Centrale vraag geredeneerd vanuit de ondernemer. Hoe kan de ondernemer aan de beste kennis komen. De eerste ronde is puur inventariserend en binnen de groepen wordt een eerste prioritering aangebracht welke thema s volgens de groep aangepakt zouden moeten worden. Korte samenvatting sheets Kansen Maak een haastpyramide Business angels meeting, creëer interactie HBO Alumni koppelen aan MKB Haal de luiheid uit de MKB'er Meer MKB ers in dienst bij (bestaande) Kennisinstellingen Maak impuls voor transfer bij WO-HBO en TO2 via H.R. Clustering MKB thematisch Over de grens van vestigingsregio heen kijken --> samenwerking MKB Ontwikkeling ondernemersskills (vaardigheden) Zelfde taal spreken Wat gaat goed Provinciale steun, beschikbaarheid van subsidies, vouchers, wbso Verbinding kennisinstellingen: de drempel voor het MKB wordt steeds lager Intermediairs: innovatiemakelaars! Praktijkonderzoek op HBO niveau. Lectoren draaien actief mee in netwerk. Onderzoeker/docenten minimaal 60% onderzoek. Kennis ontsluiting/delen: MKB werkt (onderling) samen. Laagdrempelig: bv Beeldenbank ziekten en plagen. Samenwerking: kleinere groepen die elkaar vertrouwen. Onderzoek samen met MKB. Koploperloket en Syntens ging goed. MKB = motor AgriFood = multinationaal. Gezamenlijke regionale agenda s (bv Noord NL en Helmond). CoE s zichtbaar. Veel onderzoeks/kenniscapaciteit Goed niveau basis kennis Opleiding ondernemer (leven lang leren) Aanbod bijscholing Concept werkdocument versie 1: 10 december

5 Knelpunten: Behoefte aan laagdrempelige kleine fin. steun CoE vaak te duur Duur: voorkeur voor groot ipv klein Goede verdeling innovatiegelden Veel transactiekosten/inspanning DLO/TNO Onbekendheid van DLO/TNO bij MKB ers Arrogantie van de kennisinstelling (MKB heeft ook kennis) Inhuren DLO voor kleine vragen Kennisinstellingen teveel loketten Hogescholen bij onderzoek van CoE Onderwerp past niet in onderwijssysteem Flexibiliteit hogescholen --> moet mee in onderwijs Interne organisatie kennisinstituten slecht geregeld Onderwijs loopt achter op MKB Niet op tijd leveren Niet goed toegankelijk Goede nieuwe kennis is afgeschermd Bestande kennis achter slot bv CIV TU Versnipperd / zichtbaarheid Koploperloket opgeheven Te veel adressen Vertellen waar MKB terecht kan (zichtbaar zijn als kennisinstelling) Elkaar niet kunnen vinden Waar bij wie, ondernemersloketten slecht Waar is het loket? Voor een MKB vraag Dynamiek Ongeduld: te snel naar de markt willen Te weinig tijd voor probleem definitie Maatwerk gewenst Vertrouwen / onveilig Bedrijven zien alles als vertrouwelijk/concurrentie gevoelig Hoge drempels financieel, stelen (spinoff) Commercie universiteiten/instituten onbetrouwbare partner Eilandjes zowel qua beleid als kennis (oorzaak privatisering) Beleid gebaseerd op commerciële instituten met belangen Concept werkdocument versie 1: 10 december

6 Vervolg knelpunten: Communicatie Mismatch vakjargon Communicatie te moeilijk/onduidelijk Informatievaardigheden beperkt Overig BOGO stopt / werkte ook niet Niet duidelijk wat bestaande kennis voor MKB kan betekenen! What s in it for me (now)! IP management (onafhankelijk advies; kwaliteit HBO?) Prioritering Op basis van de inventarisatie hebben de deelnemers de mogelijkheid gekregen geld in te zetten voor oplossingen. Een aantal onderwerpen kregen geld: 25 Onderzoek samen met MKB 50 HBO Alumni koppelen aan MKB 50 Maak een haast pyramide 50 Toegankelijkheid Vertrouwen/onveilig 75 Communicatie 125 Concurrentie/versnippering (o.a. door privatisering) --> uitgewerkt 150 Dynamiek vs flexibiliteit kennisinstelling 150 Stage/afstudeerverslagen digitaal toegankelijk maken --> uitgewerkt 175 Versnippering/zichtbaarheid waar MKB terecht kan 200 Omdenken zonder MKB geen HBO, kennisinstellingen benaderen MKB als kennisontwikkelaar uitgewerkt Op basis van de inventarisatie zijn door de deelnemers groepen gevormd op onderwerpen waar zij aan verder willen werken: 1. Stage / afstudeerverslagen digitaal toegankelijk maken Deelnemers: Kees de Gooijer, Marianne van den Hoek, Gerry Kouwenhoven en Marc Oude Luttikhuis Verplichting vanuit Directie ANK/Min. EZ aan groen onderwijs om deze verslagen op te slaan in het Groen Kennisnet, waarbij aandacht is voor de IP en kennisbescherming waar het MKB aan hecht. Daarnaast nog aantal stappen nodig: - Zoekfunctie binnen groenkennisnet - Ontsluit het grijze groen - Grijze literatuur ontsluiten - Promotieplan en toetst op usability - Lange termijn ook Europa - Korte termijn promotieplan en toets Concept werkdocument versie 1: 10 december

7 2. Omdenken zonder MKB geen HBO ( MKB als kennisontwikkelaar ) Deelnemers: Kees de Gooijer, Marianne van den Hoek, Gerry Kouwenhoven en Marc Oude Luttikhuis Eindbeeld is forse stap naar Meester Leerling Systeem = na stap wederzijds respect (bedrijfsschool) Onderneemster in de klas student in haar sas Slogan: Student bij de band MKB is meer dan klant Aanpak van disbalans Kennisinstelling en MKB Pilot bij InHolland Delft over Agro - Food Retail keten Claudia, Marc, Koen +1+1 (= ondernemers), Gerry, Woody, Kees en Marianne Voor uitrol: systeem aanpak, meteen concreet aan de slag met voorbeeld. (vergiffenis achteraf ) Datum prikken Gerry in januari (inmiddels geprikt dinsdag 7 februari 2016). 3. MKB verdient voor 2 / clustering MKB Deelnemers: Jeroen Willemsen, Mark Leunissen, Herman Peppelenbosch, Geert v.d. Peet en René Bok. MKB als kennisleverancier. Geen HBO project zonder MKB betrokkenheid! 2018 minimaal 5 thematische MKB clusters * Clustering met alleen MKB (uit hele keten grondstoffen, primair, verwerkers, aanbieders) * zorgt voor gebundelde vraagarticulatie en vertrouwen * en kennisontsluiting naar MKB en Kennisinstituten Mogelijke clusters: Plant based diet / eiwit / groente One Health Smart Farming Personalised Food Concept werkdocument versie 1: 10 december

8 4. Versnippering / privatisering / concurrente Deelnemers: Gentia Lokkers, Cor Wever, Mark Kats, Anja Kleijn en Koos Oosterhaven Commerciële instituten onbetrouwbare partner Beleid gebaseerd op commerciële instituten -> eigen belang Iedereen op een eiland qua beleid en kennis (oorzaak privatisering) Gewenste situatie: 1. Zonder belemmeringen / angsten kennis uitwisseling vragers/aanbieders 2. Geen commerciële activiteiten bij onderwijsinstellingen / TO2 3. Duidelijke scheidslijnen en spelregels A kenniseigendom + levering diensten B toezicht op naleving C Standaard geheimhoudingsverklaring (overheid) en samenwerkingsovereenkomst 4. Wie staat daarvoor aan de lat: 3A. overheid 3B. overheid 3C. overheid langere termijn --> CoE s, CIV s; richting op zich goed, uitvoering kan beter. D. kennisuitwisseling (MKB) E. samenwerking aanjagen (kennisinstellingen en TO2) + MKB erkennen als kennisdrager Vervolg: De 4 verschillende thema s die zijn uitgewerkt, zijn kort gepitcht voor de groep en Jan van Rijsingen als afgevaardigde van het topteam Topsector AgriFood. Jan van Rijsingen bedankt iedereen voor de inbreng vandaag. Er zijn duidelijk stappen gezet en er zit veel energie op. De resultaten van de workshop zullen worden uitgewerkt door Caroline Vollebregt en nog dit jaar worden verspreid. Zij zal de resultaten met alle deelnemers delen en daarbij vragen om zo nodig aan te passen of aan te scherpen. Dit werkdocument vormt de basis voor de vervolgstappen. In 2016 wordt gestart met een aantal pilots om de kennisontsluiting van bestaande kennis met/voor het MKB te stimuleren. Toegezegd wordt alle deelnemers op de hoogte te houden van de voortgang. Concept werkdocument versie 1: 10 december

9 Foto impressie workshop Kennisontsluiting MKB 7 december 2015 Concept werkdocument versie 1: 10 december