KWEEK ZELF DE LEKKERSTE TOMATEN EN ZUIDERSE GROENTEN

Transcriptie

1 KWEEK ZELF DE LEKKERSTE TOMATEN EN ZUIDERSE GROENTEN

2 NOTITIES

3 TOMATEN De tomaat (Lycopersicon Esculentum) is één van de populairste en meest veelzijdige vruchtgroenten. Ze behoort tot de familie van de Nachtschade (dezelfde familie als de aardappel!) en komt oorspronkelijk uit Zuid- en Centraal- Amerika. In deze infobrochure vind je een aantal tips om met succes zelf heerlijke tomaten te telen in je moestuin of in potten op het terras, balkon of je veranda. Zaaitijdstip Uitplanttijdstip Begin oogst Volle grond Eind maart Midden mei Midden tot eind juli Serre of binnen Begin tot eind maart Eind april tot begin mei Begin tot midden juli

4 DE START ZAAIEN Wacht tot maart om tomaten te zaaien. Vroeger is er te weinig licht en loop je het risico dat je zaailingen doorschieten en planten geven met lange en slappe stengels. WANNEER? In de huiskamer, bij het venster: begin maart In de (koude) serre: eind maart begin april Zaai 8 tot 10 weken voor het uitplanten in de volle grond. Te vroeg zaaien heeft geen zin, want dan moet je de groei afremmen. HOE DOE JE HET? Gebruik steeds zaai- en stekgrond. Door de hele fijne structuur en goede laatbaarheid kiemen de zaden gemakkelijk en hebben je zaailingen geen natte voeten. door- Het risico op wortelrot wordt kleiner. De fijne structuur vermindert ook de kans op wortelbeschadiging bij het verspenen. Zaai in kweekbakken, maar niet te dicht, zodat de zaailingen voldoende ruimte hebben. Dek af met een laagje zand van maximaal een halve centimeter. Verwijder iedere dag het deksel even om te verluchten. VERSPENEN Als je plantjes hun eerste twee echte blaadjes (na de kiemblaadjes) hebben, meestal zo n tien dagen na het zaaien, is het tijd om te verspenen. Kies alleen de sterk- ste plantjes, en zeker niet de opgeschoten, langgerekte. AFHARDEN Voor het uitplanten moeten de plantjes wennen aan de buitentemperatuur. Zet ze eerst in een temperatuur van 15 tot 18. Hou de planten wat droger, zodat ze zich beter aanpassen. Zet ze overdag buiten. Na een weekje mogen de planten buiten blijven staan als het s nachts niet vriest. Goed afgeharde planten zijn korter, steviger en beter bestand tegen ziekten.

5 UITPLANTEN Bereid de bodem goed voor op het planten. Een goed doorlaatbare bodem met een uitluchtige structuur, rijk aan organisch materiaal en een goede waterafvoer, is essentieel. Meng daarom 1 week voor het planten Horta Koemest of een andere bodemverbeteraar in de grond. Doe er ook wat speciale tomatenmest onder. Ideale tomatenmeststof is er een met een hoog kaliumgehalte. Tomatenplanten hebben behoefte aan zon en warmte. Geef ze daarom de zonnigste plek in je tuin, maar bescherm ze tegen urenlange felle zonneschijn of regen. De planten zijn klaar om uit te planten als de eerste bloemtros gaat bloeien. Zet een stok van ongeveer 1,5 m naast de plant en bind voorzichtig op met een touw voor extra steun. Een tomatenspiraal geeft de plant de perfecte steun zonder op te binden. Het risico op beschadiging van de plant is hierdoor miniem. Opgelet: aard geënte tomaten niet te hoog aan. Onder glas: ten vroegste eind april bij zacht weer In openlucht: vanaf 20 mei (na de IJsheiligen) TOMATENPLANTEN KOPEN Met gekochte planten wordt alles veel eenvoudiger. Een bijkomend voordeel is dat je kan kiezen voor geënte tomatenplanten. Dat zijn planten die geënt zijn op een wilde onderstam. Deze stam is sterker en beter bestand tegen ziekten. Geënte tomatenplanten verenigen de kwaliteiten van de twee delen: een mooie opbrengst en tegelijk goede resistentie tegen ziekte(n). Vooral als je tomaten jaar na jaar op dezelfde plaats plant, heb je kans op kurkwortel, iets waar geënte tomatenplanten resistent tegen zijn.

6 VERZORGING Twee dingen zijn erg belangrijk voor je tomatenplanten: voldoende verluchting en voldoende water. Verluchting krijg je door de planten niet te dicht bij elkaar te zetten. Zet in de serre, zeker bij intense zonneschijn, regelmatig de ramen open. WATER GEVEN Ook de vochtigheidsgraad is erg belangrijk. Tomatenplanten houden niet van natte bladeren. Ze gedijen daarom het beste in de serre of onder een constructie die hen beschut tegen regen. Enkele vuistregels: geef niet te veel water, geef lauw water, geef enkel water aan de voet en doe dat in een ring van 25 centimeter rond te plant. Laat de grond nooit volledig uitdrogen, want dit geeft risico op barstende vruchten. Water geven doe je op het ritme van de zon: bij zonnig weer geef je je plant een halve tot 2 liter water per plant, bij bewolkt weer een deciliter tot een halve liter per plant en per dag. Met een speciaal tomatenwaterreservoir hou je de vochtigheidsgraad op peil. BEMESTEN Mest wat bij zodra drie trossen zijn gevormd. Planten in potten geef je best elke week wat extra voeding. DIEVEN Normaal verschijnt er om de week een nieuwe bloementros op de plant. Waar de bladeren vergroeid zijn met de stengel, staan okselscheuten, de zogenaamde dieven. Ze zijn nutteloos en doen de plant kracht verliezen, waardoor de oogst minder wordt. Het is beter die scheuten weg te breken. Controleer wekelijks op ongewenste okselscheuten. Kerstomaatjes moeten niet gediefd worden.

7 TRILLEN Tomaten zijn zelfbestuivend. Het volstaat dat er stuifmeel op de stamper komt van dezelfde bloem om een vrucht te krijgen. Buiten helpt de wind daarbij een handje. Planten die binnen staan, help je best door ze om de 2 dagen te trillen. Beweeg de bloemtrossen regelmatig met de hand of met een stokje, zodat het stuifmeel loslaat en op de stamper van de bloem terechtkomt. Het beste moment is rond de middag. Of nog beter: plaats een hommelkast in de buurt van je tomatenplanten. Dan doen de hommels het werk voor jou. TROSSNOEI Als de vruchtjes op een tros zichtbaar zijn, is trossnoei aan te raden voor een regelmatige, overvloedige productie van mooie vruchten. Bij vleestomaten laat je maximaal vier tot vijf vruchten per tros uitgroeien, bij trostomaten zeven tot acht. Bij kerstomaten is trossnoei overbodig. TOPPEN Bij buitentomaten moet je de topscheut op twee bladeren boven de derde of vierde bloementros afnijpen. Onder glas top je na zes à acht trossen. Dit moet ten laatste begin augustus gebeuren. Bij struiktomaten is dat niet nodig. OOGSTEN Tomaten oogst je rijp. Op het eind van de oogsttijd kan het gebeuren dat de temperatuur te laag is om nog rijpe vruchten te kunnen oogsten. Narijpen doe je dan bij een temperatuur van 22 tot 27 C.

8 TIPS VOOR GEZONDE TOMATEN Een warme, zonnige standplaats en een goede verluchting zijn erg belangrijk. Voeg daarbij een losse, humusrijke grond en bescherming tegen de regen en je hebt echt al veel gedaan voor de gezondheid van je tomaten. Vermijd beslist natte voeten. Zo verzwakt de plant. De vochtigheid en de daaruit voortvloeiende slechte bodemstructuur werken bovendien schimmels en bacteriële ziekten in de hand. Giet dus met mate. Om nattigheid helemaal te voorkomen, gebruik je best lavameel. Dat heeft een sterk uitdrogend vermogen. Andere mogelijke problemen : - Onderste bladeren worden geel: wijst op magnesiumgebrek - Randen van de bladeren worden geel: wijst op kaliumgebrek - Zwarte vlekken op blad of steel: wijst op tomaten- en/of aardappelplaag Vraag extra advies aan je Horta tuinspecialist als je toch moet behandelen. Tip: hang in de buurt van de tomaten een insectenhotel voor lieveheersbeestjes en gaasvliegen. Dit zijn natuurlijke vijanden van bladluizen. IN DE KEUKEN De toepassingsmogelijkheden van tomaten in de keuken zijn bijna onbeperkt. Rauw in salades, snacks, aperitiefhapjes of warm in saus of soep, Je kan ze bakken, stoven, gebruiken bij pizza, pasta, vlees of vis, ze drogen of er confituur of chutney van maken. Tomaten zijn zeer caloriearm, ze bevatten ongeveer 90% water. Ze zijn rijk aan vitamine A en C, voedingsvezels, bèta-carotenen (die in het lichaam worden omgezet tot vitamine A), waaronder lycopeen. Dat speelt mogelijk een rol bij de bescherming tegen kanker. Hoe roder de tomaat, hoe meer lycopeen ze bevat. Bereide tomaten bevatten meer opneembaar lycopeen dan rauwe.

9 Ons HORTA HYBRIDE F1 TOMATEN Hybride tomatenplanten zijn een kruising van twee verschillende rassen. Ze worden gekweekt om de beste eigenschappen van die twee rassen te versterken. Hybride planten hebben vruchten met een nog betere smaak, betere oogst én ze zijn ziekteresistenter. Ze dragen steeds F1 in hun naam. TOMAAT BUFFALO STEAK F1 Supergrote tomaat, type supersteak Goed ziekteresistent Lekker, productief en zeer makkelijk te kweken TOMAAT COBRA F1 Vruchtgewicht 100 gram Zeer lekkere smaak Uniforme, stevige, ronde tomaat TOMAAT PYROS F1 Lekkere smaak Zowel voor in de serre als buiten Gewicht 140 g TOMAAT BLACK CHERRY F1 Vruchtgewicht gram Roodbruin- zwart kerstomaatje Uiterst productief en groeikrachtig Bijzonder lekkere, zachte en kruidige smaak APERITIEFTOMAAT SUPERSWEET F1 Weelderige groei Moeten niet gediefd worden Weinig ziektegevoelig Gewicht 20 g TOMAAT FANDANGO F1 Lekkere smaak Ziekteresistenter Gelijkmatige rijping Gewicht 150 g TROSTOMAAT PREMIO F1 Mooie, uniforme, ronde tomaten Fijne zoete smaak Gelijkmatige rijping Gewicht g TOMAAT FANTASIO F1 Vruchtgewicht gram Ziekteresistente plant Grote, ronde vruchten TOMAAT CRISTAL F1 Vruchtgewicht gram Vroege, robuuste kwaliteitssoort met ronde, stevige vruchten Zeer aromatisch Zeer productief TOMAAT ROMA COLIBRI F1 Vruchtgewicht gram Productieve hybride tomaat type Roma (Roma-tomaten zijn van nature nogal ziektegevoelig, vandaar de nood aan een hybride die ziektetoleranter is) GELE APERITIEFTOMAAT STAR GOLD F1 Vruchtgewicht gram Zeer zoet, goudgeel snoeptomaatje Gewicht 170 g

10 SUPERIEURE SMAAKTOMATEN Wij selecteerden een aantal tomatenplanten met een hoge opbrengst en een goede resistentie tegen ziektes. Je oogst gegarandeerd tomaten met een superieure smaak. PEERVORMIGE APERITIEFTOMAAT RED PEAR Kleine, peervormige tomaatjes Zoete smaak Mooi in salades Gewicht 30 g TOMAAT NOIRE DE CRIMÉE Platronde vorm met rood- tot zwartpaarse kleur Heerlijke smaak Tijdig oogsten, anders ontstaan scheurtjes Gewicht g GELE APERITIEFTOMAAT YELLOW PEARSHAPED Gele, peervormige tomaatjes Zeer zoet Ook in pot te telen (gesteund) Gewicht 20 g TOMAAT SAN MARZANO Vruchtgewicht gram Italiaanse, langwerpige tomaat Drogere smaak dan Roma tomaat Ideaal voor sauzen TOMAAT ORANGE QUEEN Ronde, sappige vrucht met weinig zaden Zoete smaak Geel oogsten, anders kans op scheurtjes Gewicht g TOMAAT ROMA Italiaanse langwerpige tomaat Zoete smaak Ideaal voor soepen en sauzen Gewicht 90 à 100 g TOMAAT MONTFAVET Vruchtgewicht gram Bekende vleestomaat Oudere soort waarbij vaak groenkraag voorkomt TOMAAT ANDINE CORNUE Vruchtgewicht gram Zeer homogene selectie van het in Frankrijk zeer populaire type Andenhorn-tomaten Zeer aromatisch, niet zuur TOMAAT ANANAS Grote vruchten met weinig zaadjes Zeer lekkere smaak Mooie kleuren geel, groen, rood Gewicht g

11 TOMAAT SUPERSTEAK Vruchtgewicht 500 gram en meer Supergrote tomaat TUTTI FRUTTI F1 Zoet aperitieftomaatje, type coeur de pigeon, met hoog brix-gehalte. Zeer energieke, productieve soort met een grote ziektetolerantie. Gewicht gram TOMAAT COEUR DE BOEUF Ossenhartvorm Unieke smaak Rijping gebeurt van binnen naar buiten Gewicht 230 g STRUIKTOMAAT TINY TIM Kleine, ronde tomaatjes Ideaal voor teelt in pot Moet niet gediefd worden Gewicht 3-15-g TOMAAT GOLDENE KONINGIN Vruchtgewicht gram Ronde tomaat Specifieke, iets minder zoete smaak TOMAAT GREEN ZEBRA Groene tomaat met gele strepen Heel sappig, lekkere smaak Oogsten als ze nog groen is Gewicht g TOMAAT SAINT-PIERRE Vruchtgewicht gram Ronde, gladde vruchten Vooral voor teelt in openlucht Oudere soort TOMAAT MARMANDE Platronde, geribde vleestomaat Lekkere, zoete smaak Ook geschikt voor buitenteelt Gewicht 170 g TOMAAT ROSE DE BERNE Rijp oogsten (roze van kleur) Zeer zoet en zeer aromatisch TOMAAT GREEN GRAPE Vruchtgewicht 20 gram Groengeel gestreept Zéér aromatisch en zéér zoet Ook druiventomaatje genoemd

12 GEËNTE TOMATEN Enten betekent dat je het bovenste deel van een tomatenplant laat vergroeien met een zeer sterke onderstam die heel resistent is tegen ziektes. Zo krijg je een sterke plant met een grote opbrengst. TOMAAT MAESTRIA F1 Zeer grote resistentie tegen plaag Zeer groeikrachtig Lichtjes geribde vleestomaat met lekkere smaak TOMAAT CORAZON F1 Coeur de boeuf Liguriatype Peervormig, geribbeld Grote, vlezige vruchten met lekkere smaak Gewicht g TOMAAT MATIAS F1 Grote, aromatische tomaten Vroege en rijke oogst Zeer goede ziekteresistentie Gewicht g TOMAAT ROMA Zoete, langwerpige vruchten Bevatten veel lycopeen Ziekteresistenter dan de gewone Roma Gewicht g TOMAAT CORNABEL F1 Kwaliteitssoort van het type Cornue des Andes Langwerpige, puntige vruchten, cm lang Zeer vlezig en zacht smeltend TOMAAT GOURMANDIA F1 Coeur de boeuf ossenharttype Veel sappig vruchtvlees met weinig zaadjes Goed resistent tegen ziektes Gewicht g SUPERPROF TOMATEN Tomatenplanten die het label Superprof dragen, zijn geselecteerd op sublieme smaak, grote opbrengst en betere ziekteresistentie. Sommigen zijn geënt op een wilde onderstam. ORANJE PRUIMCHERRY SANTORANGE F1 Oranje, pruimvormige kerstomaat Fruitig en zoet Hoge resistentie Gewicht 20 à 30 gram HOOGAROMATISCH NECTARTOMAATJE SOLENA F1 Vruchtgrootte 12 gram Superzoet aperitieftomaatje met hoog brix-gehalte Zeer geliefd bij kinderen TIJGERTOMAATJE COOKIE F1 Rood-groengestreepte cherrytomaat Sappig en smaakvol Gewicht 20 à 25 gram TOMAAT MINI ROMA DASHER F1 (SUPERPROF) Snoeptomaatje Nog zoeter dan de klassieke Roma Hoog lycopeengehalte Gewicht g

13 ZUIDERSE GROENTEN Met zuiderse groenten tover je meteen een beetje vakantie op je bord. Wie houdt er niet van ratatouille of gevulde paprika s? In het woord zuiders hoor je ook al warmte. De meeste van deze groenten hebben echt warmte nodig voor een goede groei en bloei. Sommigen kunnen zelfs helemaal niet zonder een serre of tunnel. Maar in ruil krijg je zoveel terug: een rijke oogst van kleurige, gezonde groenten waarmee je in de keuken aan de slag kan in eindeloze combinaties van smaken en geuren. De zuiderse groenten behoren zo goed als allemaal tot de vruchtgroenten. Dat zijn groenten die ontstaan uit planten waarvan de bloemen al dan niet bevrucht zijn. De grens tussen groenten en fruit is hier soms heel dun. Denken we maar aan meloen en komkommer, die tot dezelfde familie behoren, maar toch heel verschillend zijn. ZAAIEN Bij de meeste vruchtgroenten is temperatuur erg belangrijk om tot een goede kieming te komen. Een constante temperatuur van 20 C is meestal ideaal. UITPLANTEN De grondtemperatuur moet minimaal 15 C zijn en de kans op nachtvorst nihil. Uiteraard bereik je dat sneller in de kas dan in volle grond. Plant uit op het meest beschutte plekje in je tuin, of in de serre. PLANTEN Ook hier geldt dat de teelt van zuiderse groenten veel eenvoudiger wordt als je start met plantjes. Net zoals bij tomaten kan je dan ook kiezen voor geënte planten. Dat zijn planten die geënt zijn op een wilde onderstam. Deze stam maakt de plant sterker en beter bestand tegen ziektes. Je verenigt dan de kwaliteiten van de twee delen: een rijke oogst met een goede ziekteresistentie. VERZORGING Een warme, zonnige standplaats, een basisbemesting bij het uitplanten en een regelmatige organische bijbemesting is voor de meeste zuiderse vruchtgroenten voldoende voor gezonde planten met een rijke oogst. Let er, bij de soorten die in de serre groeien, vooral op dat je regelmatig verlucht en geef water aan de voet van de planten, niet op de bladeren. IN DE KEUKEN De mogelijkheden zijn, door de grote variatie van vruchten, ook hier eindeloos. Rauw, gevuld, gestoofd, gebakken, voorgerecht, hoofdgerecht, zelfs dessert: je vindt ze overal terug. Ga ermee aan de slag in de keuken en geniet van hun heerlijke smaken!

14 HYBRIDE SOORTEN AUBERGINE VIOLETTE Planten vanaf 16 Op een zonnige plaats Zachte smaak POTAUBERGINE OPHELIA F1 Decoratieve plant Wordt 50 à 60 cm hoog Ideaal voor vensterbank of terras Onze HORTA AUBERGINE WHITE EGG Eenjarige plant Kruipt of klimt Gebruik: vooral voor de inmaak MUIZENMELOEN Lekker, klein, ovaalrond komkommertje Eenjarige klimplant Zowel voor in de serre als buiten Vorstgevoelig KOMKOMMER FUTURA F1 Eenjarig, niet winterhard Bevat minder zaden Het ras Futura F1 is meeldauwresistent COURGETTE GOLD RUSH F1 Sterke, productieve planten Voorzie 1 m 2 per plant Zeer veelzijdig in de keuken COURGETTE BLACK BEAUTY Sterke, productieve planten Voorzie 1 m 2 per plant Zeer veelzijdig in de keuken MELOEN CHARENTAIS Wordt best in kas of tunnel gekweekt Mannelijke en vrouwelijke bloemen op één plant Sterke groeier COURGETTE RONDE VAN NICE Sterke, productieve planten Voorzie 1 m 2 per plant Zeer veelzijdig in de keuken CAYENNEPEPER Doorlevend, niet winterhard Te telen zoals paprika s Best te telen in kas MELOEN GALIA F1 Wordt best in kas of tunnel gekweekt Mannelijke en vrouwelijke bloemen op één plant Vroege oogst PAPRIKA YELLOW CALIFORNIA WONDER PAPRIKA ARIANE F1 PAPRIKA YOLO WONDER PAPRIKA BELLADONNA F1 Behoort tot de Nachtschade, zoals tomaat en aubergine Best te telen in kas Rijke oogst PATISSON BLANC Niet bewaren in de koelkast Afwijkende vorm van de courgette Teelt en oogst zoals courgette Oogst ze jong POMPOEN ROUGE VIF D ETAMPES POMPOEN RED KURI POMPOEN JACK O LANTERN POMPOEN BUTTERNUT Teel op lichtere grond (op composthoop is ideaal) Kleinere soorten zijn beter qua smaak en bewaren langer Vroege teelt in openlucht mogelijk AUGURK VERT PETIT DE PARIS Eenjarige plant Kruipt of klimt Gebruik: vooral voor de inmaak

15 zuiderse PADRON PEPER Spaanse aperitiefpepertjes Compact plantje dat heel veel vruchten geeft. APPELMELOEN Lekkere, zoete vruchten Zowel in de serre, als in de tuin als binnen, in een pot Niet winterhard Extra meststof tijdens de vruchtvorming nodig GEËNTE SOORTEN KIWANO Hoornmeloen of Afrikaanse komkommer Regelmatig water nodig Zowel voor in de serre als buiten Vorstgevoelig ANANASKERS Groeit zeer weelderig Moet niet gesnoeid worden TOMATILLO Groene variant van ananaskers Houdt van zon en verdraagt geen vorst Verkiest een luchtige, vocht vasthoudende, humusrijke grond In droge periodes is water geven noodzakelijk SPAGHETTIPOMPOEN Speciale pompoensoort waarvan het vruchtvlees lijkt op spaghetti wanneer het klaargemaakt is AUBERGINE MADONNA F1 Planten vanaf 16 Op een zonnige plaats Zachte smaak PAPRIKA ALLELA F1 Behoort tot de Nachtschade, zoals tomaat en aubergine Best te telen in kas KOMKOMMER DOMINICA F1 Rijke oogst Eenjarig, niet winterhard Niet bewaren in de koelkast Bevat minder zaden SUPERPROF SOORTEN WATERMELOEN MINI LOVE F1 Teelt alleen mogelijk in kas Vruchtgewicht tussen 3 en 6 kg Intens rood vruchtvlees Goed resistent tegen witziekte MELOEN ORANGE BEAUTY F1 Wordt best in kas of tunnel gekweekt Mannelijke en vrouwelijke bloemen op één plant Sterke groeier KOMKOMMER PASSANDRA F1 Eenjarig, niet winterhard Bevat minder zaden MINI-SNACKPAPRIKA ARIELLA MIDI RED F1 MINI-SNACKPAPRIKA ARIELLA MIDI ORANGE F1 Ook geschikt voor teelt in pot Vruchtjes van cm Zeer zoete, fruitige smaak GELE PUNTPAPRIKA PINOKKIO F1 ZOETE PUNTPAPRIKA TOSCANA F1 Groeit makkelijker dan de gewone paprika Ook geschikt voor teelt in pot Zeer zoet Dikwandige vruchten die kleuren van lichtgeel naar oranjerood

16 HORTA Uw partner voor tuin en dier Je Horta winkel maakt deel uit van een sterke groep van 34 winkels met materiaal voor jouw tuin, moestuin en dier. Horta waakt streng over de kwaliteit van de aangeboden producten. Van deze keuze pluk jij de vruchten, want jij weet hoe leuk het is om het juiste materiaal te hebben dat nodig is voor een goed resultaat. De Horta winkels wisselen continu informatie uit, het personeel volgt cursussen en opleidingen. Dat geeft jou de zekerheid van een oplossing voor jouw probleem. In je Horta winkel vind je zeker iemand die naar je luistert, meedenkt, en je op de best mogelijke manier adviseert. Voor meer informatie: uw Hortawinkel Je Horta winkel