Anders veranderen A-1811
|
|
- Siebe Stijn Brabander
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Anders veranderen Een warme zomermiddag in een conferentieverblijf in Zuidlaren. Grote eiken voor het raam werpen schaduwen op de tafels, buiten lonkt de aanstaande vakantie. Het managementteam van een school werkt aan een programma om het verzuim in de organisatie te reduceren. Het team heeft de oorzaken geanalyseerd en het beleid onder de loep genomen. De problemen lijken ter plekke te groeien onder alle aandacht en onoplosbaar bezien door de bril van vandaag. Met het wegzakken van de energie verdwijnt de aandacht voor waar het echt om gaat. Om mensen. Aanpak bij de bron...storingen hebben voorrang...de klassieke veranderaanpak... Hoe komen we uit de fuik? Wie zich -als adviseur, leidinggevende of medewerker- bezighoudt met leren en ontwikkelen in organisaties komt er onvermijdelijk mee in aanraking: problemen. Problemen zijn er in allerlei soorten en maten, van groot tot klein. Soms zijn ze existentieel van aard, dan weer praktisch en concreet. Soms urgent, soms eenvoudig te verhelpen. Problemen zijn in feite onoplosbaar: ze horen bij een organisatie zoals eb bij vloed hoort. Mensen hebben het veel en graag over problemen. Problemen houden van mensen en omgekeerd. In de benadering van ontwikkeling van organisaties is iets vergelijkbaars aan de hand. Het traditionele verandermanagement spoort problemen op, stelt diagnoses en zoekt naar oplossingen. Dit is het medische model waarin ook wij als adviseurs bij CAP ooit zijn geschoold. Heel logisch. Maar werkt het ook? We dagen u uit om een andere aanpak te proberen. Een waarderende aanpak waarbij medewerkers worden aangesproken op hun sterktes. Een aanpak die verbinding tot stand brengt tussen verleden, heden en toekomst. En ook een verbinding tussen werken in en werken aan een organisatie. We staan eerst stil bij de problemen die wij zien bij de probleemgerichte benadering. Daarna nemen we u mee naar twee positief georiënteerde werkwijzen: Oplossingsgericht Veranderen ofwel de Solution Focused aanpak, en Waarderend Onderzoeken ofwel Appreciative Inquiry. Daarbij geven we enkele voorbeelden uit onze CAP-praktijk. Probleemgerichtheid: een probleem op zich?! Er zijn verschillende nadelen te noemen van de probleemgerichte aanpak. Wie zoekt, zal vinden. Juist omdat we zo driftig zoeken naar problemen, vinden we die. En door ze te benadrukken, vergroten we ze. Problemen creëren vaak weer nieuwe problemen. Want wat je aandacht geeft, dat groeit. Problemen zijn doorgaans lastig op te lossen en verdwijnen vooral als een nieuwer en sterker doel verschijnt aan de horizon. De probleemfocus richt zich op het verleden. Oplossingen dienen ertoe om het ongewenste verleden ongedaan te maken. Ze worden vaak gezocht in eer procedures en regels om fouten te vermijden. Het groeiende woud van regelgeving is niet aantrekkelijk en uiteindelijk kunnen de regels elkaar zelfs tegenspreken. Daarbij komt dat de aandacht voor fouten snel gepaard gaat met het aanwijzen van schuldigen die deze fouten hebben veroorzaakt. Dat vergroot de kans op weerstand, waarbij mensen eerder afstand nemen en afhaken dan toenaderen en samenwerken.
2 De gerichtheid op problemen leidt niet automatisch tot een oplossing voor die problemen. Zeker niet als het gaat om menselijke problemen. Als het scherm van uw computer is gebroken, raadpleegt u een expert. Na analyse van het probleem volgt als het ware vanzelf een oplossing: een nieuw scherm wordt geplaatst of uw computer moet worden vervangen. Mensen en organisaties zijn geen harde systemen; geen machines die je stil kunt zetten voor nader onderzoek of reparatie. Ze zijn voortdurend in beweging en ontwikkeling. Wanneer u staat voor een dreigende breuk in uw team, leidt een analyse daarvan niet automatisch tot nieuwe kennis over hoe de samenwerking te herstellen en te verbeteren. Oplossingen ontstaan in de interactie. Werken in de organisatie betekent werken aan de organisatie. En tenslotte: bij de probleemfocus ontstaan er zelden nieuwe, positieve beelden over de toekomst. Terwijl veranderen en ontwikkelen begint bij een verlangen: naar beter, meer, zinvoller. Een verlangen naar iets nieuws, iets anders in de tijd die komt. Even pauze tijdens de teamdag. Een blokje om, door het groen. Een haas verdwijnt in het veld, ergens het getik van een specht. Waar zit de energie? Lukt het om vooruit te komen? Hoe verder? De probleemgerichte focus zo maar overboord zetten? Gewoon haasje over? Alsof we reële vraagstukken niet meer serieus hoeven nemen? Een dilemma is geboren. Hoe kunnen we veranderen zonder dat we het gevoel creëren dat het oude niet deugt? Zonder het gevoel dat we tekort zijn geschoten, het niet goed deden, dat iemand anders -of erger: uzelf- niet voldeed? Waar ligt uw ontwikkelfocus? Gaat u ervan uit dat zwakke punten de meeste ruimte bieden voor groei? Dat u zich het best kunt richten op het verbeteren van tekortkomingen? Of richt u zich op het ontwikkelen vanuit kwaliteit, waarbij sterke punten de meeste ruimte bieden voor groei? Positieve benadering Tegen het eind van de vorige eeuw kwam er vanuit de Verenigde Staten een kentering in het denken over het veranderen en ontwikkelen van mensen en hun organisaties. Klaarblijkelijk was de tijd rijp voor een meer positieve benadering van de praktijk. De psychologen Seligman en Csikszentmihalyi (bekend van zijn publicaties over Flow ) legden destijds de basis voor de positieve psychologie. Zij ontdekten dat de effecten van behandeling met een gerichtheid op problemen, trauma s en afwijkingen gering zijn. Ook ontdekten ze dat het veel effectiever is om je te richten op de kracht en kwaliteiten van mensen. Om te excelleren, zullen mensen datgene moeten optimaliseren waar ze van nature al goed in zijn. In verandermanagement ontstond eveneens de positieve stroming met als centrale idee versterken van dat wat al goed werkt. Het gesprek over die goede zaken vormt daarbij het startpunt voor verandering omdat het mensen aanzet tot dromen over hun gewenste toekomst. Wie wil er nou niet prettig fantaseren? We willen toch allemaal méér van wat er goed werkt? Uitgangspunt in de positieve stromingen binnen verandermanagement is dat mensen, klanten, zelf aangeven wat zij belangrijk vinden en waar zij naar toe willen. De verandermanager, of adviseur, stelt zich op als begeleider van dat proces -niet als expert- en neemt een houding
3 aan van niet-weten: onbevooroordeeld, onbevangen en vragend. Ook in Nederland raakt de positieve, waarderende methode steeds meer in zwang. Aan de slag met de waarderende benadering U bent langzamerhand nieuwsgierig geworden naar die andere aanpak. We doen u hieronder een paar suggesties aan de hand onder het motto: try this at home! Oplossingsgericht veranderen In de jaren 70 ontwikkelden de Amerikaanse therapeuten Insoo Kim Berg en Steve de Shazer de Solution Focused aanpak. Als snel werd deze ook organisatiegericht ingezet en buiten de landsgrenzen populair. In Nederland spreken we veelal van oplossingsgericht veranderen. In deze aanpak laat de adviseur of therapeut de klant vertellen over de gewenste situatie en wat daarvan nu al aanwezig is. Men exploreert haalbare doelen en werkt in kleine stappen daar naar toe. De focus ligt op oplossingen, op wat goed gaat en op de toekomst. De aanpak haakt aan bij de positieve uitzonderingen die altijd op probleemsituaties van toepassing zijn. De methode is uitstekend bruikbaar in de context van individuele coaching en teamontwikkeling. Wondervraag: Terwijl je slaapt gebeurt er een wonder. Het probleem waar je last van hebt is in één keer opgelost. Dat weet je niet, want je slaapt. Wat zou er dan veranderd zijn als je morgenochtend wakker wordt? Waaraan merk je het eerst dat het probleem weg is? Haasje over: Stel je voor, hoe ziet het eruit als de ongewenste situatie weg is?. Stel, je bent een half jaar verder en je bent er beter in geworden. Waaraan zul je dat merken? Waaraan merken anderen dat? Schaalvraag: Als je zou duiden op een schaal van 0-10, waarbij geldt 0 = het probleem op z n ergst en 10 = de gewenste situatie: waar zit je dan nu? Succesvraag: Overdenk je tijd in deze organisatie en sta stil bij een top-ervaring, een moment waarin je je het meest effectief en bevlogen voelde. Wat valt op in dit succes? Waarderend onderzoeken Omstreeks de jaren 80 ontdekte de eveneens Amerikaanse prof. Cooperrider dat de positieve vraagmethode ongekende veranderingsprocessen teweeg kan brengen binnen organisaties. Hij stond aan de wieg van de Appreciative Inquiry benadering, ofwel het waarderend onderzoeken. Kort gezegd houdt deze benadering in dat er een proces op gang komt waarin medewerkers met elkaar praten over wat ze waardevol achten in zichzelf, hun werk en organisatie; wat er goed werkt; wat succescases zijn en welke condities tot dat succes leiden. In de dialoog zetten zij hun waarden en dromen om in positief gedrag en bepalen zij welke systemen, structuren, middelen, strategie, etc. nodig zijn om zinvol te werken. Ze geven zo gedeelde betekenis aan de gewenste toekomst en maken de succesvariabelen tot sturingsprincipes. Een proces van waarderend onderzoeken volgt vaak de 4D-cyclus (zie schema).
4 Voorbeeld De directeur van het rioolbedrijf in Parijs gebruikte deze benadering om met zijn medewerkers een toekomstplan te maken. Hij stelde hen een vraag: wat is onze droom? Het antwoord luidde: dat er weer zalm zwemt in de Seine! Op slag veranderde het werk. Was het eerst vies en smerig, nu kreeg het een prachtige betekenis. De wens dat er weer zalm zwemt in de Seine is inmiddels vervuld. Aangezien analyse en verandering samen opgaan, worden alle medewerkers bij het proces betrokken. Op het moment dat medewerkers met elkaar de goede dingen in een organisatieproces herbeleven, raken zij enthousiast om dit in de toekomst te reproduceren. De organisatie wordt dan niet beleefd als een studieobject of machine, maar als een proces waar men deel van uitmaakt. Waarderend onderzoeken en de 4D-cyclus 4. Destiny Wat zal er zijn. Innoveren: hoe maken we dit mogelijk? 1. Discover Wat geeft leven. Ontdek het beste van wat er is, en van wat er is geweest. Positieve kern 2. Dream Wat zou er kunnen zijn. Verbeeld de ideale toekomst waarin alle potentie is ontwikkeld. 3. Design Hoe zou het eruit moeten zien. Samen ontwerpen van het ideaal. Enkele ervaringen van CAP-adviseurs Coaching Jan verliest zijn functie en zoekt een andere werkomgeving. Hij is somber over zijn kansen, voelt zich onzeker en heeft moeite zich stevig te presenteren. De coach bevraagt Jan op situaties in zijn werk waarin hij zich energiek en sterk voelde. Stimulerend doorvragen brengt Jan bovendien tot 20 redenen waarom het hem gaat lukken een andere baan te vinden. Jan krijgt weer zicht op en aandacht voor zijn kwaliteiten.
5 Organisatieonderzoek In een programma rond het verbeteren van de vitaliteit in organisaties, vragen wij medewerkers om met een rapportcijfer te duiden hoe vitaal zij hun organisatie ervaren. Vervolgens bespreken wij wat al goed gaat en hoe dat is gelukt, wanneer de organisatie al vitaler was en hoe dat voor nu bruikbaar is. Ook vragen wij hen een cijfer te geven voor de gewenste vitaliteit over één jaar en wat de volgende stap vooruit moet zijn om daar te komen. We merken een positieve impuls: het geeft medewerkers inspiratie en kennis dat ze het goed doen. Het stimuleert hen om door te gaan met wat goed werkt, met een verhoogd bewustzijn van wat werkt. Ze vertellen trots over hun organisatie en hebben uitdagende beelden bij de gewenste toekomst en hoe die te bereiken. Teamontwikkeling Nadat medewerkers het vertrouwen in hun leidinggevende dreigen op te geven, grijpt het bestuur in. Er komt tijdelijk een coach-on-the-job die de directeur en het team weer samenbrengt. CAP richt enkele werkconferenties in om de ontwikkeling naar het gewenst perspectief te stimuleren. Het team reflecteert op de goede momenten in de samenwerking, vormt beelden bij de gewenste toekomst en stelt de voornaamste ontwikkellijnen vast. Ook spreken de teamleden met elkaar over welk gedrag zij van elkaar verwachten en waarderen. De conferenties genereren duidelijkheid en energie om gezamenlijk de draad weer op te pakken. Conclusie Het veranderen en ontwikkelen van mensen en organisaties verdient een aanpak die meer is dan het oplossen van problemen. We zijn geobsedeerd door het leren van onze fouten. Maar waarom zijn we er niet op gericht om onze successen te vermenigvuldigen; zo vaak dat ze onze onsuccesvolle delen overvleugelen? Of, om het positiever te stellen: laten we onze successen benutten als uitgangspunt in onze ontwikkeling! De positieve benadering is geen kant-en-klaar methode of uniek recept voor succes. Wel biedt ze een andere bril om de werkelijkheid te aanschouwen en energie te genereren om te veranderen. Kijken door deze bril lijkt naïef, maar is doordacht eenvoudig. Als u maar doet wat werkt.
3. Principes ophalen en groeperen: wat is voor de groep dus effectief samenwerken?
FCE / Stichting Opleidingskunde 2007 Een groep interviewen met de waarderende methode Bijvoorbeeld over samenwerken... 1. Thema scherp (het gaat in dit voorbeeld over effectief samenwerken ) 2. In kleine
Nadere informatieOplossingsgericht adviseren. Wat is oplossingsgericht adviseren? Waar komt het vandaan? Wat is de meerwaarde ervan?
Wat is oplossingsgericht adviseren? Waar komt het vandaan? Wat is de meerwaarde ervan? Arbo congres 07-12-2017 Psycholoog (MSc), trainer & coach Kennismaking Procesbegeleiding gericht op samenwerken en
Nadere informatieOplossingsgericht werken. Arteveldehogeschool 19 maart 2015
Oplossingsgericht werken Arteveldehogeschool 19 maart 2015 Vragen Waaraan zou jij morgen kunnen opmerken dat deze workshop vandaag zinvol voor jou was? Wat zou je zelf kunnen doen om het zinvol te maken?
Nadere informatieDe magie van Florerend Verkennen Geknipt om te bouwen aan zelfsturing. Intro
De magie van Florerend Verkennen Geknipt om te bouwen aan zelfsturing Door Pepijn Happel Intro We zijn zo gewend te focussen op wat niet werkt, daarbij geholpen door traditionele probleemoplossende methoden,
Nadere informatieWorkshop Oplossingsgericht werken, een krachtige aanpak! Annemarie de Koning, huisarts en kaderarts GGZ Annemie Hanssen, POH-GGZ en trainer/coach
Workshop Oplossingsgericht werken, een krachtige aanpak Annemarie de Koning, huisarts en kaderarts GGZ Annemie Hanssen, POH-GGZ en trainer/coach Oplossingsgericht werken, een krachtige aanpak praten over
Nadere informatieHulpvragen Signs of Success
Hulpvragen Signs of Success Signs of Success is een vragende benadering. Je probeert verandering bij de jongere en zijn netwerk op gang te brengen door vragen te stellen. In deze tool vind je een bonte
Nadere informatieVeel begeleiders, managers en adviseurs zijn sterk gericht op problemen en defecten.
Pagina 1 Oplossingsgericht werken De kern van oplossingsgericht werken (OW) is dat de focus ligt op de gewenste situatie (in plaats van het probleem), op reeds bereikte successen (en niet op missers en
Nadere informatieAls wij dit soort vragen stellen dan gaan wij uit van de talenten en mogelijkheden van cliënten.
Hand-out Workshop oplossingsgericht gesprekvoeren. Wat is oplossingsgericht werken? Volgens Mahlberg&Sjöblom (2011) wordt er over het algemeen uit gegaan van een probleem gerichte benadering. Een probleem
Nadere informatieOplossingsgericht en waarderend coachen.
Oplossingsgericht en waarderend coachen. Coaching is die vorm van professionele begeleiding waarbij de coach als gelijkwaardige partner de cliënt ondersteunt bij het behalen van zelfgekozen doelen. Oplossingsgericht
Nadere informatieSchoolSmaker OPLOSSINGSGERICHT COACHEN IN JOUW SCHOOL. Yves Larock & Saskia Vandeputte OPLOSSINGSGERICHT COACHEN
i.s.m. SchoolSmaker IN JOUW SCHOOL Yves Larock & Saskia Vandeputte 1 De persoon construeert eigen oplossingen uitgaande van zijn of haar sterke kanten en successen Inso Kim Berg Steve De Shazer Praten
Nadere informatieHele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig
De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar
Nadere informatieGroene taal. Spreekt voor zich!
Groene taal Spreekt voor zich! Christophe Vansteeland PIEO-studiedag Gent 1 december 2016 DOELEN We reflecteren op waarderend en oplossingsgericht communiceren binnen onze eigen praktijk. We onderzoeken
Nadere informatieWie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg
Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Voor wie? Waarom? Wat? Hoe? Voor Omdat leiding Ervaringsgerichte Door middel van leidinggevenden, geven, adviseren en coaching en werkvormen waarbij het adviseurs
Nadere informatieAansluiten bij ouders. Kanteling organisatie vanuit een waarderende benadering
Aansluiten bij ouders Kanteling organisatie vanuit een waarderende benadering Wie zijn we? Kind & Gezin Vlaanderen Afdeling Limburg Consultatiebureau voor zuigelingen een lange traditie Start: medische
Nadere informatieOPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING OPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING. Programma
OPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING Coachingscongres HoGent 30 mei 2013 Anton Stellamans info@ilfaro.be www.ilfaro.be OPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING Of hoe ik geleerd heb om me geen zorgen meer te maken...
Nadere informatieWorkshop en coaching Plezier in je (levens)loopbaan
Workshop en coaching Plezier in je (levens)loopbaan Persoonlijk leiderschap in je loopbaan voor Young Career Professionals Persoonlijk leiderschap in je loopbaan voor Mid Career Professionals Persoonlijk
Nadere informatieOplossingsgerichte benadering MBO platformdag, 9 april 2015
Oplossingsgerichte benadering MBO platformdag, 9 april 2015 Joost Iserief & Ingrid Kroezen Waarom oplossingsgerichte gespreksvoering? Praten over problemen leidt vaak niet tot oplossingen, praten over
Nadere informatieUITGANGSPUNTEN EEN MIRAKEL EN EEN 1. PROBLEMEN EN BEPERKINGEN DRIE THEMA S HET VERHAAL VAN DESMOND
UITGANGSPUNTEN Respect voor de vraag en het mandaat. Wat wil het kind/jongere? Weerstand is geen bruikbaar begrip. EEN MIRAKEL EN EEN TOVERSTAF OPLOSSINGSGERICHT WERKEN EN AUTISME SIG Vrijdag 6 juni 2018
Nadere informatieOplossingsgericht werken
Oplossingsgericht werken Open inschrijving Wat² bieden wij? Individuele inschrijving voor de training Oplossingsgericht werken Een bevlogen en ervaren trainer met persoonlijke aanpak Een combinatie van
Nadere informatieHand out Ontwikkelgesprekken voeren
Hand out Ontwikkelgesprekken voeren Wil je als leidinggevende vanuit een waarderend perspectief ontwikkelgesprekken voeren met medewerkers? Dan is deze hand out zeer behulpzaam. De waarderende benadering
Nadere informatieOplossingsgericht werken - handleiding
Oplossingsgericht werken, een handleiding Tekst: Frank Vanderheijden (www.werkenmetsucces.nl) Sommige mensen zien problemen en vragen waarom. Ik droom dromen en vraag waarom niet. (Robert F. Kennedy) De
Nadere informatieSchaalvragen. Wat maakt schaalvragen nuttig? Valkuilen. Wat maakt schaalvragen nuttig?
Inzoemen op een techniek : schaalvragen Ontstaan van de schaalvragen Steve De Shazer en Insoo Kim Berg gebruikten deze technieken in elk gesprek Chris Van Dam Wat maakt schaalvragen nuttig? Een gedifferentieerde
Nadere informatieBevlogen aan het werk
Beeld: Odette Meyer Bevlogen aan het werk In tumultueuze tijden; 5 tips om het beste uit jezelf te halen Veel organisaties zijn in deze tumultueuze tijden in verandering: nieuw leiderschap is nodig, oude
Nadere informatieTRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN
TRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN INHOUD De training is gebaseerd op 7 hoofdonderwerpen. De 7 sleutels tot positieve verandering: 1. Bevorder je positieve emoties 2. Denk positiever 3. Waardeer
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieNummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien
Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het
Nadere informatieOplossingsgerichte gesprekken. Met kinderen
Oplossingsgerichte gesprekken Met kinderen VANDAAG Geeft meer richting in je gesprekken met kinderen. Leer je loslaten dat jij de oplossing moet hebben. Vanaf NU: Ga je anders handelen. Ben je gericht
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieAppreciative Inquiry. Marit Agenant
Appreciative Inquiry Marit Agenant Inhoudsopgave * Uitgangspunten van AI * Toepassing in de praktijk (4D model) * Casus Zwolle * Gespreksvoering 80% van de veranderingsprocessen heeft niet het gewenste
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke
Nadere informatieBewust Omgaan met een Verslaving
Bewust Omgaan met een Verslaving Dit stuk biedt enkele handvatten om bewust te leren omgaan met je verslaving. Misschien denk je op dit punt wel dat je er niet mee om wil léren gaan, maar dat je er gewoon
Nadere informatieEr was eens Appreciative Inquiry
Er was eens Appreciative Inquiry Over Appreciative Inquiry is er al veel gezegd en geschreven. Maar daarom is nog niet duidelijk wat het effectief betekent op de werkvloer. Misschien kan een verhaal opheldering
Nadere informatieOplossingsgericht werken
Oplossingsgericht Open inschrijving Wat² bieden wij? Individuele inschrijving voor de training Oplossingsgericht Een bevlogen en ervaren trainer Persoonlijke aanpak in de training Een combinatie van training
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatieMotiverend leidinggeven: invloed op gedrag. 26 november 2014 Frank Goijarts
Motiverend leidinggeven: invloed op gedrag 26 november 2014 Frank Goijarts Programma Gedragsverandering: wat werkt? Weerstand tegen veranderen Motivatie 3.0 (intrinsiek) Kernpunten Motiverende benadering
Nadere informatieadviseren vanuit je kern
adviseren vanuit je kern De wereld wordt er niet beter van, de werkomgeving wordt er niet ideaal van, maar je leert te roeien met de riemen die je hebt, te accepteren wat de kwaliteiten zijn waar je mee
Nadere informatieCoalitielid met hart en ziel
Coalitielid met hart en ziel Samenwerken vind ik belangrijk omdat... Peter Rooze 29 januari 2011 Teambuilding en samenwerking. Resultaten: 1. Kennismaking met - motieven van - collega s. 2. Betere samenwerking.
Nadere informatieInspiratie voor het oplossingsgericht coachen
Inspiratie voor het oplossingsgericht coachen In het begeleid intervisieconcept Eye Opener laten we ons inspireren door het oplossingsgericht werken. Hieronder geven we een kort overzicht van de belangrijkste
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieSchoolprogramma Waarderende oudergesprekken (en/of leerlinggesprekken)
BROCHURE Schoolprogramma Waarderende oudergesprekken (en/of leerlinggesprekken) Voorkom negativiteit, weerstand en spanningen tussen ouder en leerkracht. Laat hen met plezier samenwerken. Breng hun werelden,
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatieVoor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten
Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Anderen over het werk van David en Arjan: Met hun boek en hun seminars maken De Kock en Vergeer heel Nederland gelukkig.
Nadere informatieEEN DIERBARE VERLIEZEN
EEN DIERBARE VERLIEZEN 994 Inleiding Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt zorgen. U heeft kort
Nadere informatieWaarderend toezicht, vanuit een ander perspectief werken aan goed toezicht.
Waarderend toezicht, vanuit een ander perspectief werken aan goed toezicht. drs Rixt Heegsma drs Carla Dubbelman MMC maart 2017 Waarderend toezicht, vanuit een ander perspectief werken aan goed toezicht.
Nadere informatieHoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Speelruimte Energie Trots
Hoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Over Vitalavie Waarom de reis. Verleden Heden Top Down Bottom up 60% deelname 100% deelname Deelnemer Eigenaar Bedenker Creator Mismatch Match
Nadere informatieBewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving
Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving Jouw ervaring Neem iets in gedachten dat je nu goed kunt en waarvan je veel plezier hebt in je werk: Vertel waartoe je in staat bent. Beschrijf
Nadere informatieSuccesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018
E-BOOK Succesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018 0 Inhoudsopgave 1. Voorwoord... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Inleiding... 3 Wie is Monique Dekker?... 3 3. Bewustzijn... 4 Zijn wie
Nadere informatieKiezen voor coaching als managementstijl
Kiezen voor coaching als managementstijl Druk, druk druk! Bijna iedere manager kent wel dit gevoel. Beter leren delegeren dus! Om te kunnen delegeren heb je echter verantwoordelijke en zelfsturende medewerkers
Nadere informatieZonder dieet lekkerder in je vel!
Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen
Nadere informatieIntervisie. Helpende Z&W versnelde leerroute. ROC Mondriaan, School voor Zorg en Welzijn, Leiden
Intervisie Helpende Z&W versnelde leerroute ROC Mondriaan, School voor Zorg en Welzijn, Leiden Reflecteren Eén van de definities van reflecteren: Reflecteren is het terugblikken op je handelen, nadenken
Nadere informatieDag van de uitvoering
Mijn naam is Peter, Partici Peter Camping Powned, onderhandelen, Cialdini via schaarste beïnvloeden, oplossingsgericht werken en succesvolle Dag van de uitvoering 1 Camping Powned *Feedback vanuit verwondering
Nadere informatieEen sterk team. Maatwerk van vakvrouwen
Een sterk team Maatwerk van vakvrouwen Een echte topkok kookt niet uit een boekje. Natuurlijk kan hij er een openslaan, maar uiteindelijk draait het om gevoel en talent. Bij teamontwikkeling is dat eigenlijk
Nadere informatieTeam:Sales en Marketing Datum: 21-04-2011 WICKED TEAMS RAPPORT
Team:Sales en Marketing Datum: 21-04-2011 WICKED TEAMS RAPPORT 1. Inleiding Het Team Testing team heeft de WickedTeams Teamanalyse gedaan. Deze teamanalyse geeft inzicht in een aantal kenmerken die van
Nadere informatiePROGRAMMA RESULTAAT- EN OPLOSSINGSGERICHT DENKEN. Resultaat. oplossingsgericht denken. Resultaat- en. Probleemgericht denken
Resultaat- en oplossingsgericht denken Laura Krause Obelisk 1 RESULTAAT- EN OPLOSSINGSGERICHT DENKEN PROGRAMMA 1 Denken in problemen of denken in oplossingen Resultaat- en oplossingsgericht De taal van
Nadere informatieLeermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap
Leermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap Zelfleiderschap is dat je jezelf aanstuurt. Je doet wat jij belangrijk, waardevol, leuk of interessant vindt. Je kiest je eigen weg en je zorgt goed voor jezelf.
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieCultuurverandering. Van Oort & Ros Partners bij ontwikkeling. Inhoudsopgave 1. Visie op cultuurverandering 2. Schema Afstemming individu organisatie 5
Van Oort & Ros Partners bij Ontwikkeling Adres: Kerkedijk 11, 1862 BD Bergen Website: www.vanoort-ros.nl E-mail: info@vanoort-ros.nl Telefoon: 072-5814749 Cultuurverandering Inhoudsopgave 1 Visie op cultuurverandering
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieEFFECTIEF LEIDERSCHAP IN DE NIEUWE ECONOMIE
EFFECTIEF LEIDERSCHAP IN DE NIEUWE ECONOMIE De markt van morgen In de markt van morgen hebben we te maken met bewuste consumenten. Verzet tegen de oude economie groeit en bereikt een momentum waarbij je
Nadere informatie360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels
360 feedback 3.1 Student: M. camp Studentnummer: 11099003 Klas: WDH31 Datum: 2-02-2014 Personen welke de formulieren hebben ingevuld: - M. Camp - Menno Lageweg - Ir. S.W.L. van Herk - D.J. Jager M. Camp
Nadere informatieAntreum RAPPORT PF. Test Kandidaat Administratienummer: Datum: 01 Sep 2011. de heer Consultant
RAPPORT PF Van: Test Kandidaat Administratienummer: Datum: 01 Sep 2011 Normgroep: Advies de heer Consultant 1. Inleiding Persoonlijke flexibiliteit is uw vermogen om met grote uitdagingen en veranderingen
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatiePROGRAMMA RESULTAAT- EN OPLOSSINGSGERICHT DENKEN. Resultaat- en oplossingsgericht denken. Resultaat- en. Pollvraag 1. Laura Krause Obelisk
Resultaat- en oplossingsgericht denken Laura Krause Obelisk RESULTAAT- EN OPLOSSINGSGERICHT DENKEN PROGRAMMA 1 Denken in problemen of denken in oplossingen Resultaat- en oplossingsgericht De taal van Het
Nadere informatieSCHATTEN VAN ADVOCATEN
SCHATTEN VAN ADVOCATEN PRAKTIJKOPLEIDINGEN VOOR DE ADVOCATUUR Vaardigheden in de praktijk Coachen in de praktijk Leidinggeven in de praktijk Teamwork in de praktijk SCHATTEN VAN ADVOCATEN Wij zijn er van
Nadere informatieHANDVATEN VOOR TEAMVEERKRACHT. Anton Stellamans OPZ GEEL 6 december 2012
HANDVATEN VOOR TEAMVEERKRACHT Anton Stellamans OPZ GEEL 6 december 2012 1 2 Thema Handvaten om de veerkracht van de teams waarin we werken te vergroten Ofwel: Hoe word ik een veerkracht guerrilla op mijn
Nadere informatie[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen. "Kids Skills" Gerrit van de Vegte www.centrumoplossingsgerichtwerken.nl gerritvandevegte@home.
[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen "Kids Skills" Gerrit van de Vegte gerritvandevegte@home.nl WAT IS KIDS SKILLS? Kids Skills is een speelse,praktische en oplossingsgerichte benadering om kinderen
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieCarefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT
Carefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT Inleiding Aandacht is een essentieel onderdeel in de zorg. Aandacht voor de patiënt en de zorgverlener vergroot de vitaliteit, de effectiviteit en de kwaliteit
Nadere informatieWaarderend organiseren: veranderen met de glimlach
Waarderend organiseren: veranderen met de glimlach Inhoud Even voorstellen Goede redenen voor medewerkers om niet te willen innoveren Wat is waarderend organiseren? Hoe werkt het? Toepassingen in de Plantijn
Nadere informatie5 manieren om je eigen pad te bewandelen
5 manieren om je eigen pad te bewandelen Hierbij het nieuwe artikel met als onderwerp: 5 manieren om je eigen pad te bewandelen. Het is geschreven door wandelcoach Tineke Franssen. Tineke wandelt al een
Nadere informatie' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis
IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan
Nadere informatieeen dierbare verliezen
een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of
Nadere informatieSPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover
Nadere informatieIedereen sterk. Zo stimuleer je innovatief gedrag en eigenaarschap van medewerkers
Iedereen sterk Zo stimuleer je innovatief gedrag en eigenaarschap van medewerkers JANUARI 2016 Veranderen moet veranderen Verandering is in veel gevallen een top-down proces. Bestuur en management signaleren
Nadere informatieGaat u elke ochtend fluitend aan de slag?
Gaat u elke ochtend fluitend aan de slag? CONSULT COACHING TRAINING Voorbij je grenzen: stuur je kracht training persoonlijke kracht Gaat u elke ochtend fluitend aan de slag? Waarschijnlijk niet. En u
Nadere informatie?Hoe Zo! >> Werken bij de gemeente betekent je inzetten voor burgers en bedrijven. En daarbij geldt:
Wabo effectief ?Hoe Zo! >> Het toepassen van de Wabo is meer dan alleen de IT-structuur aanpassen, de procedures herzien en/of de processen opnieuw beschrijven en herinrichten. Het zijn de medewerkers
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieZelfmanagement. stappenplan voor effectieve verandering
Zelfmanagement stappenplan voor effectieve verandering Iedereen wil graag met energie aan de (werk)dag beginnen en voldaan én energiek weer naar huis gaan. Dat is het ideaal, maar vaak lukt dit niet. Conflicten,
Nadere informatieInhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!
1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk
Nadere informatieWaarderend Veranderen Richting Diversiteit aan de Universiteit
Waarderend Veranderen Richting Diversiteit aan de Universiteit VSNU Seminar Diversiteit Danielle Zandee 12 mei 2017 Leadership Entrepreneurship Stewardship Executive Education & Organizational Development
Nadere informatieWelkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel
Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Pen en papier? Wat is een businessmodel? Jouw businessmodel is de manier waarop jij in business bent Twee
Nadere informatieBusiness Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!
Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:
Nadere informatieInge Test 07.05.2014
Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij
Nadere informatieVanjezelfhouden.nl 1
1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag
Nadere informatieHEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN
E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te
Nadere informatieInhoudsopgave van de gehele gids:
Inhoudsopgave van de gehele gids: 1. Inleiding 2. De rol van werk 3. Talent 3.1 Wat is talent en toptalent? 3.2 Hoe ontstaat een talent? 4. Talent ontdekking: Ontdek je talenten 4.1 Waaraan herken je een
Nadere informatieCursus DE MACHTIGE MINDSET
Cursus DE MACHTIGE MINDSET Gelukkig worden, begint met de vraag: Wat houdt mij tegen? Neale D. Walsch Inleiding Je mag nu al trots op jezelf zijn. Trots, omdat je de eerste stap hebt gezet om gelukkiger
Nadere informatieAls je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.
Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen
Nadere informatieMenukaart Loopbaanevents. Investeer in jouw talent
Menukaart Loopbaanevents Investeer in jouw talent Inhoud 1. LOOPBAANEVENTS OP LOCATIE... 3 Inleiding... 3 Praktisch... 3 2. TALENT ONTWIKKELEN ( TALENTMANAGEMENT)... 4 (her)ken je Talent/ Kernkwaliteiten...
Nadere informatieDe oplossingsgerichte flowchart
De oplossingsgerichte flowchart Inleiding De oplossingsgerichte flowchart is een hulpmiddel om de werkrelatie te beschrijven tussen cliënt en hulpverlener. Het instrument kan bij elke client-hulpverlener
Nadere informatieInformatie voor ouders
Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Nadere informatieHoe bouw ik een goede website?
Hoe bouw ik een goede website? Inleiding Stel, u heeft een eigen bedrijf en u wilt een website. U hebt gezien dat u zelf een site kunt bouwen met behulp van gratis tools die sommige providers aanbieden.
Nadere informatie10 Innovatielessen uit de praktijk 1
10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even
Nadere informatieNaar slimmere MM-maatregelen met het 9-stappenplan
Naar slimmere MM-maatregelen met het 9-stappenplan Uitgangspunt en doel van het stappenplan Uitgangspunt van ons stappenplan is niet de plannen zijn niet goed, maar wel vanuit gedragsperspectief kan het
Nadere informatieLuisteren en samenvatten
Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister
Nadere informatieMeer succes met je website
Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieSport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve
Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve Dit onderdeel gaat over emoties, want sport en emoties zijn nu eenmaal sterk met elkaar verbonden. En dat is maar goed ook, want die emoties zijn
Nadere informatieSpiritueel dagboek. Met teksten en inzichten van MORYA zoals opgetekend door Geert Crevits
Spiritueel dagboek Met teksten en inzichten van MORYA zoals opgetekend door Geert Crevits Voorwoord: Een spiritueel dagboek 5 Waarom een spiritueel dagboek? 7 Om bewuster te leven en te handelen Aandachtspunten
Nadere informatie