Revalidatie van patiënten met een beroerte begint in het ziekenhuis!
|
|
- Anja de Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 2 Revalidatie van patiënten met een beroerte begint in het ziekenhuis! J.M.A. Visser-Meily, G. Kwakkel, L.J. Kappelle Veel nieuwe inzichten zijn ontstaan over hoe de revalidatie van mensen met een beroerte vorm moet krijgen. Revalidatie leidt tot de beste uitkomst door multidisciplinaire diagnostiek en behandeling, vroege mobilisatie, intensief oefenen gedurende de eerste dagen tot weken na een beroerte en door het betrekken van partners bij de behandeling. Er is geen bewijs voor de effectiviteit van neurodevelopmental treatment (NDT) of bobath-therapie, maar het staat wel vast dat herstel van vaardigheden in belangrijke mate tot stand komt door het steeds beter leren omgaan met het bestaande functieverlies. Op elke stroke unit dient daarom bij iedere patiënt binnen 24 uur na opname te worden gestart met een specifiek toegesneden revalidatieprogramma. (Tijdschr Neurol Neurochir 2009;110:67-71) Inleiding Tot voor kort was de zorg voor patiënten met een beroerte sterk versnipperd en was er nauwelijks sprake van coördinatie en afstemming tussen de betrokken hulpverleners en voorzieningen. De laatste jaren is dit sterk verbeterd. Vooral door de zogenoemde stroke services is een meer samenhangende zorg ontstaan. Wat betreft de behandeling van patiënten met een beroerte in het ziekenhuis kan een onderscheid worden gemaakt in 2 fasen. De acute fase is de fase waarin, na het vaststellen van de diagnose en achterliggende oorzaak, snel en adequaat gereageerd moet worden om de schade aan de hersenen zoveel mogelijk te beperken en waar mogelijk te herstellen. In deze fase moet trombolyse worden overwogen bij patiënten met een herseninfarct, omdat snelle reperfusie van de penumbra rondom het infarct in de eerste uren na ontstaan van een beroerte bepalend is voor de omvang van de irreversibele hersenschade. In de tweede fase zal het beleid gericht moeten zijn op het afweren van secundaire complicaties, zoals een verslikpneumonie, en tegelijkertijd op het faciliteren van herstel en het behouden en optimaliseren van de restfuncties. Op dit moment wordt verondersteld dat bij een verbetering in de kwaliteit van beweging na een cerebrovasculair accident (CVA) altijd sprake is van adaptief bewegingsgedrag, waarbij zowel leren- als niet-lerenafhankelijke mechanismen van invloed zijn op het herstel van vaardigheden. 1 Bij niet-lerenafhankelijke mechanismen kan worden gedacht aan herstel van de penumbra en elevatie van cerebrale shock of diaschisis als mogelijke verklaringen voor het min of meer spontane neurologische herstel na een beroerte. 1 Bij leren-afhankelijke mechanismen denkt men aan Hebbiaanse en niet-hebbiaanse leerprincipes die door middel van langetermijnpotentiatie en langetermijndepressie aanzet geven tot veranderingen in neuronale netwerken als gevolg van synaptogenese. 2 Recentelijk zijn aanwijzingen gevonden dat door Auteurs: mw. dr. J.M.A. Visser-Meily, afdeling Revalidatie en Sportgeneeskunde en Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen, en dhr. prof. dr. L.J. Kappelle, afdeling Neurologie en Neurochirurgie en Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht, en dhr. prof. dr. G. Kwakkel, Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht, en afdeling Revalidatiegeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam. Correspondentie graag richten aan mw. dr. J.M.A. Visser-Meily, revalidatiearts, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Huispost F00 810, Postbus 85500, 3508 GA Utrecht, tel: +31 (0) , adres: j.m.a.visser-meily@umcutrecht.nl Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Trefwoorden: cerebrovasculair accident, revalidatie, vroege mobilisatie. Ontvangen 15 december 2008, geaccepteerd 16 februari
2 intensieve training neuronale groeifactoren vrijkomen, zoals brain-derived neurotrophic factor (BDNF) en insulin-like growth factor 1 (IGF-1), die op hun beurt weer in staat zijn de synpatogenetische cyclus te versterken. 3,4 Het revalideren behoort al in de acute fase te starten. Het beleid is gericht op een zo goed mogelijk functioneel herstel en op het geven van informatie en educatie aan de patiënt en zijn of haar familie. Hierdoor zullen de kans op terugkeer naar huis en de mogelijkheden voor participatie in de samenleving zo groot mogelijk zijn. Met betrekking tot de revalidatie in de acute fase en de daarop volgende weken, worden in dit artikel een aantal nieuwe inzichten en ontwikkelingen beschreven die van toepassing zijn op zowel het ziekenhuis als het revalidatiecentrum als het verpleeghuis. De belangrijkste uitgangspunten voor de revalidatie, waarop de nieuwe inzichten zijn gebaseerd, zijn: georganiseerde, multidisciplinaire zorg op een gespecialiseerde zogenoemde stroke unit reduceert de kans op overlijden en zorgt ervoor dat patiënten vaker naar huis kunnen en beter herstellen; 5 vroege mobilisatie leidt tot een beter functioneel herstel. Uitzonderingen daargelaten moet bij voorkeur binnen 24 uur na ontstaan van een herseninfarct of intracerebrale bloeding een begin worden gemaakt met het mobiliseren; 6 de effecten van revalidatie in termen van herstel van functie en activiteiten is het grootst in de eerste weken na een beroerte. 1 Aangenomen wordt dat gestructureerde revalidatie in deze fase het effectiefst is; revalidatie kent een dosis-responsrelatie waarbij een hogere intensiteit van oefenen tot grotere zelfstandigheid van de algemene dagelijkse verrichtingen (ADL) en loopvaardigheid leidt; 1 herstel van vaardigheden na een beroerte komt mede tot stand doordat patiënten steeds beter leren omgaan met het bestaande functieverlies. 1 Multidisciplinaire diagnostiek Een recente meta-analyse van 26 gerandomiseerde studies (n=5.592), waarin stroke units werden vergeleken met niet-gespecialiseerde afdelingen, toont aan dat opname op stroke units de kans op overlijden of blijvende afhankelijkheid van de zorg van anderen met 18% vermindert (OR 0,82; 95% BI 0,73-0,92). 5 Diagnostiek door paramedici en verpleegkundigen van zowel stoornissen (motoriek, cognitie en stemming) als beperkingen (ADL, handelen en communiceren) kan in een vroeg stadium bijdragen tot identificatie van patiënten met een goede of slechte prognose betreffende een bepaalde vaardigheid, zoals lopen of arm-handvaardigheid. 7,8 Inzicht in de functionele prognose kan worden gebruikt voor het kiezen van een ontslagbestemming en het onderbouwen van deze keuze naar patiënt en familie (transparantie). De inrichting van oefentherapie (aan welk doel wordt vandaag gewerkt en door welke disciplines) hangt af van de multidisciplinaire diagnostiek. Deze informatie zal snel verzameld en bij elkaar gebracht moeten worden, aangezien in de meeste ziekenhuizen gestreefd wordt naar triage en overplaatsing binnen 5 tot 10 dagen na de beroerte. Op basis van eerder onderzoek 9 en een uitgevoerde Delphi-studie onder alle betrokken disciplines in de zorg, is een voorzet gedaan voor een ziekenhuisset door de Werkgroep CVA Nederland (WCN; een werkgroep van revalidatieartsen met CVA-zorg en -onderzoek als thema). In deze set staat welke stoornissen en beperkingen minimaal vastgesteld dienen te worden in de ziekenhuisfase voor prognostiek en evaluatie van het functioneren van de patiënt later in het revalidatietraject. Daarbij wordt een advies gegeven welke instrumenten gebruikt kunnen worden. Door de WCN zijn verschillende sets gemaakt voor verschillende fasen na een beroerte en/of voor behandellocaties, waarbij steeds gebruik kan worden gemaakt van de gegevens van het voorgaande echelon (ziekenhuisset, klinische revalidatie, poliklinische revalidatie en thuissituatie). De ziekenhuisset is kort en het accent ligt op het premorbide functioneren, de thuissituatie, motoriek, cognitie, stemming en ADL. Neuropsychologische diagnostiek in de eerste dagen na een beroerte staat, ondanks bewezen prognostische waarde voor het algehele herstel, nog steeds ter discussie. 10 De discussie betreft vooral de haalbaarheid vanwege de beperkte belastbaarheid van patiënten en de veelal geringe capaciteit aan neuropsychologen, waardoor het uitvoeren van een screening vaak niet bij alle patiënten haalbaar is. Hierdoor is er behoefte aan een screeningsinstrument dat tijdens de eerste paar dagen na een beroerte standaard gebruikt kan worden. Deze screening moet in elk geval visuele waarneming, visueel geheugen en hemineglect meenemen, omdat stoornissen in deze domeinen afhankelijkheid in het dagelijkse leven voorspellen
3 2 Duits et al. geven aan dat de Cambridge Cognitive Examination-revised -schaal (R-CAMCOG; ongeveer 10 minuten) en de Barrow Neurological Institute Screen for Higher Cerebral Functions (BNIS; 20 minuten) hiervoor geschikt zouden zijn. 11 Vroege mobilisatie Er zijn sterke aanwijzingen dat het vroegtijdig mobiliseren, bij voorkeur gestart binnen 24 uur na ontstaan van een beroerte, signi-ficant vaker gepaard gaat met een afname van complicaties, zoals longinfecties (OR 0,60; 95% BI 0,42-0,87), overige infecties (OR 0,56; 95% BI 0,40-0,84) en het aantal gevallen van decubitus (OR 0,44; 95% BI 0,22-0,85). 5 Een ander argument voor vroegtijdig mobiliseren (dat wil zeggen binnen 24 uur) is dat de preventiewinst wat betreft blijvende afhankelijkheid het sterkst was bij studies waar het vroegtijdig mobiliseren een integraal onderdeel was van de zorg op de stroke unit. In een recente studie werd aangetoond dat mobilisatie binnen 24 uur na ontstaan van een beroerte haalbaar en veilig is. 6 In een observationeel onderzoek werd aangetoond dat de meeste patiënten met een beroerte op een stroke unit inactive and alone zijn, 12 hetgeen geleid heeft tot een early mobilisation program met intensieve revalidatie tot 2 weken na een beroerte. 6 Verpleegkundigen en familieleden worden hierbij sterk betrokken en besteden veel tijd aan het activeren en mobiliseren van de patiënten. Het vroegtijdig gestarte revalidatieprogramma leidde ertoe dat patiënten 20% minder in bed lagen dan voorheen. 6 Vroege mobilisatie gevolgd door het uitlokken van meer fysieke activiteiten blijkt dus haalbaar. Intensiteit van oefenen Veel studies wijzen op het belang van de intensiteit van de revalidatiebehandeling (gericht op motoriek en communicatie) Hoe meer therapie, hoe beter het herstel gedurende de eerste 6 maanden na een beroerte. Het use it or lose it -principe past in de huidige kennis over de plasticiteit van het brein en het herstel van neuronale netwerken. In 23 studies kregen patiënten met een beroerte (n=2.886) gemiddeld 48 minuten fysiotherapie en 23 minuten ergotherapie per werkdag. 13 Dit laatste suggereert dat patiënten die opgenomen zijn op een stroke unit (van ziekenhuis, verpleeghuis of revalidatiecentrum) minimaal tweemaal per dag 20 tot 30 minuten in de gelegenheid gesteld moeten worden om te oefenen. Het kleine effect dat werd gevonden in deze metaanalyse suggereert tegelijkertijd dat de zorgintensiteit flink zal moeten worden verhoogd, willen patiënten baat hebben bij intensieve oefentherapie. Om aan deze intensiteit van behandelen te kunnen voldoen, zal creatief moeten worden omgegaan met menskracht en middelen. Men kan denken aan groepstherapie, hulp van familie, huiswerkprogramma s, constraint-induced movement therapy, constraintinduced aphasia therapy of het gebruik van innovatieve behandelmethoden, zoals robotica en telerevalidatie CIMT ( constraint-induced movement therapy ) is ook wel bekend als forced use -therapie. Hierbij wordt de paretische arm intensief getraind en de niet verlamde zijde gedurende een aantal uren per dag wordt geïmmobiliseerd. De patiënt wordt hierdoor gedwongen om de aangedane arm functioneel te gebruiken. 14,15 CIAT ( constraint-induced aphasia therapy ) richt zich op intensieve therapie gedurende korte tijd en is gericht op verbale communicatie. Nonverbale communicatie (gebaren, gezichtsuitdrukking) wordt bij deze therapie verboden. 16 Therapeuten zouden hierbij meer een begeleidende rol moeten krijgen. De patiënt met een beroerte zou vanaf dag 1 als een revalidant moeten worden beschouwd. Hiervoor is een attitudeverandering nodig bij zowel de zorgverleners als bij patiënt en familie. Neurorevalidatie Naast het belang van intensiteit wijzen veel studies ook op het belang van compensatiestrategieën om het herstel van functionaliteit te begrijpen. Therapieën die alleen gericht zijn op het terugwinnen van uitgevallen neurologische functies (restitutie) blijken geen meerwaarde te hebben voor het herstel van vaardigheden. Een recent systematisch literatuuroverzicht van 16 gecontroleerde studies laat zien dat er geen bewijs is voor het geven van neurodevelopmental treatment (NDT) of bobath-therapie. 17 Herstel van functionaliteit, zoals het leren staan en lopen, komt vooral tot stand door het steeds beter leren omgaan met het bestaande functieverlies (substitutie van functie). 1 Verschillende onderzoeken tonen bijvoorbeeld aan dat het asymmetrisch staan en lopen een prima compensatiestrategie van de patiënt is om op een veilige manier de best mogelijke functionaliteit te bereiken. 18,19 Verbetering in vaardig- 69
4 Aanwijzingen voor de praktijk 1. Vroegtijdige mobilisatie, bij voorkeur binnen 24 uur na ontstaan van een beroerte, vermindert de kans op complicaties, overlijden en blijvende afhankelijkheid in de algemene dagelijkse verrichtingen. 2. In Nederland is de neurodevelopmental treatment -opleiding opgeheven en wordt sinds 2007 onder auspiciën van de Dutch Society of Neuro-Rehabilitation (DSNR: een nieuwe opleiding Neurorevalidatie CVA verzorgd. Intensiteit en taakspecificiteit van het behandelen staat centraal. Tegelijk wordt binnen de cursus kennis over herstelmechanismen en leerprincipes aangereikt. 3. Patiënten met een beroerte dienen in de gelegenheid gesteld te worden om minimaal tweemaal per dag ten minste 20 tot 30 minuten te oefenen, ook in het ziekenhuis. heden, zoals stabalans en loopvaardigheid, vinden plaats zonder significante aanpassingen aan de hemiplegische zijde. 19 Dit betekent dat symmetrisch staan en lopen en tonusnormalisatie in de meeste gevallen geen reële doelstellingen zijn binnen een revalidatiebehandeling, zoals dat wel binnen het NDT-concept werd beschouwd. Afhankelijk van het te verwachten spontane neurologische herstel in de eerste weken na een beroerte, luidt tegenwoordig meer het advies patiënten zo snel mogelijk te mobiliseren en gebruik te maken van de functionele adaptaties tijdens het trainen. Deze zijn zoveel mogelijk gericht op het terugwinnen van noodzakelijke basisvaardigheden en het beletten van deconditionering als gevolg van inactiviteit. Familie en mantelzorg Het aanleren van vaardigheden bij partners, zoals het betrekken bij therapieën en verzorging op de afdeling in het ziekenhuis, bleek een positief effect te hebben op zowel partners als patiënten. 20 De training was hands-on, gericht op transfers, lopen, eten, wassen en kleden. Partners kregen eveneens training tijdens 3 tot 5 sessies van 30 tot 45 minuten. Vervolgens werd een sessie thuis gegeven, meteen na ontslag. De ontslagbestemming werd niet beïnvloed door de training, maar de stemming en kwaliteit van leven van de patiënt en zijn of haar partner waren beter vergeleken met controles, zowel na 3 als na 12 maanden. Conclusie Een intensief revalidatieprogramma gedurende de eerste weken na een beroerte is van groot belang voor het herstel op de lange termijn. In de moderne zorg is dit niet alleen een taak voor verpleeghuizen en revalidatiecentra, maar ook voor de behandelaars op de stroke unit. Het is belangrijk om patiënten al in het ziekenhuis tijdens de eerste dagen tot weken na ontstaan van de beroerte te activeren en gericht te behandelen. Tevens is het van belang partners van patiënten hiervan deelgenoot te maken. Referenties 1. Kwakkel G, Kollen B, Lindeman E. Understanding the pattern of functional recovery after stroke: facts and theories. Restor Neurol Neurosc 2004;22: Cooke SF, Bliss TV. Plasticity in the human central nervous system. Brain 2006;129: Ploughman M, Granter-Button S, Chernenko G, Attwood Z, Tucker BA, Mearow KM, et al. Exercise intensity influences the temporal profile of growth factors involved in neuronal plasticity following focal ischemia. Brain Res 2007;1150: Ploughman M, Granter-Button S, Chernenko G, Tucker BA, Mearow KM, Corbett D. Endurance exercise regimens induce differential effects on brainderived neurotrophic factor, synapsin-i and insulin-like growth factor I after focal ischemia. Neuroscience 2005;136: Govan L, Weir CJ, Langhorne P; for the Stroke Unit Trialists Collaboration. Organized Inpatient (Stroke Unit) Care for Stroke. Stroke 2008; epub ahead of print. 6. Bernhardt J, Dewey H, Thrift A, Collier J, Donnan G. A Very Early Rehabilitation Trial for Stroke (AVERT). Safety and feasibility. Stroke 2008;39: Kollen B, Van de Port I, Lindeman E, Twisk J, Kwakkel G. Predicting improvement in gait after stroke: a longitudinal prospective study. Stroke 2005;36: Schiemanck SK, Kwakkel G, Post MW, Kappelle LJ, Prevo AJ. Predicting long-term independency in activities of daily living after middle cerebral artery stroke: does information from MRI have added predictive value compared 70
5 2 with clinical information? Stroke 2006;37: Meijer T, Van Limbeek J, Peusens G, Rulkens M, Dankoor K, Vermeulen M, et al. The Stroke Unit Discharge Guideline, a prognostic framework for the discharge outcome from the hospital stroke unit. A prospective cohort study. Clin Rehabil 2005;19: Nys G. The neuropsychology of acute stroke. Characterisation and prognostic implications [proefschrift]. Utrecht: Universiteit van Utrecht; Duits A, Bol Y, Van Heugten C. Neuropsychologische diagnostiek in de acute fase na een beroerte is geen overbodige luxe: een overzicht van potentiële methoden. Tijdschrift voor Neuropsychologie 2009; in press. 12. Bernhardt J, Dewey H, Thrift A, Donnan G. Inactive and alone. Stroke 2004;35: Kwakkel G, Van Peppen R, Wagenaar RC, Wood Dauphinee S, Richards C, Ashburn A, et al. Effects of augmented exercise therapy time after stroke: a meta-analysis. Stroke 2004;35: Kwakkel G. Impact of intensity of practice after stroke: issues for consideration. Disabil Rehabil 2006;28: Wolf SL, Winstein CJ, Miller JP, Taub E, Uswatte G, Morris D, et al.; EXCITE Investigators. Effect of constraint-induced movement therapy on upper extremity function 3 to 9 months after stroke: the EXCITE randomized clinical trial. JAMA. 2006;296: Meinzer M, Elbert T, Djundja D, Taub E, Rockstroh E. Extending the Constraint-Induced Movement Therapy (CIMT) approach to cognitive functions: Constraint-Induced Aphasia Therapy (CIAT) of chronic aphasia. NeuroRehabilitation. 2007;22: Kollen BJ, Lennon S, Lyons, B, Wheatley-Smith L, Scheper M, Kwakkel G, et al. The effectiveness of the Bobath concept in stroke rehabilitation. What is the evidence? Stroke 2009; epub ahead of print. 18. De Haart M, Geurts AC, Huidekoper SC, Fasotti L, Van Limbeek J. Recovery of standing balance in postacute stroke patients: a rehabilitation cohort study. Arch Phys Med Rehabil 2004;85: Buurke J, Nene A, Kwakkel G, Erren-Wolters V, IJzerman M, Hermens H. Recovery of gait after stroke, what changes? Neurorehabil Neural Repair 2008;22: Kalra L, Evans A, Perez I, Melbourn A, Patel A, Knapp M, et al. Training carers of stroke patients: randomised controlled trial. BMJ. 2004;328:
CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily
CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet Anne Visser-Meily beste herstel geen herhaling weer werken energie hebben huishouden doen met kleinkinderen naar park geen ruzie met man weer naar feestje
Nadere informatieOost 3. CVA (Cerebro Vasculair Accident)
Oost 3 CVA (Cerebro Vasculair Accident) 1 2 Inhoudsopgave Blz. Inleiding 4 Het onderzoek bij een CVA 4 De behandeling van een CVA 5 Belangrijke aandachtspunten 6 Hoe verloopt de verdere behandeling en
Nadere informatieCircuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter
Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht
Nadere informatieSnel in Beweging Ontwikkeling en implementatie van de zelf-oefengids
Snel in Beweging Ontwikkeling en implementatie van de zelf-oefengids Deborah Zinger MSc, fysiotherapeut UMC Utrecht Identificeer probleem/ hulpvraag patiënt Formuleer klinisch relevante vraag ZSU Maak
Nadere informatieHoe u met fysiotherapie de lichamelijke problemen door een beroerte vermindert
Hoe u met fysiotherapie de lichamelijke problemen door een beroerte vermindert Wat is een beroerte (CVA) precies? De medische term voor een beroerte is CVA, wat staat voor cerebro vasculair accident. Letterlijk
Nadere informatieSamen Werken aan hetzelfde Prof. dr. Anne Visser-Meily
Samen Werken aan hetzelfde Prof. dr. Anne Visser-Meily Revalidatiearts UMC Utrecht Hoofd Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht > Samenwerking tussen De Hoogstraat Revalidatie en UMC Utrecht Hersencentrum
Nadere informatieBehandeling van patiënten met een beroerte
Revalidatie Behandeling van patiënten met een beroerte Een beroerte heeft vaak grote gevolgen. Een beschadiging van de linker hersenhelft heeft andere gevolgen voor het dagelijks functioneren van de patiënt,
Nadere informatieVELE HANDEN. In kader van CVA. Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie
VELE HANDEN In kader van CVA Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie Informatiebijeenkomst 14-12-2010 aan wijkverpleegkundige betrokken bij CVA patiënten. Inhoud presentatie Wat is CVA Verschillende
Nadere informatieMasterlijke fysiotherapie in het ziekenhuis
Masterlijke fysiotherapie in het ziekenhuis 24 april 2013 Remco Looijen, master geriatriefysiotherapie Ziekenhuis Gelderse Vallei 230.00 inwoners 510 beschikbare bedden 22.271 klinische opnamen 126.747
Nadere informatieweken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen Het is aangetoond dat compensatietraining (het aanleren van
Richtlijn Cognitieve revalidatie Niveau A (1) Het is aangetoond dat.. Aandacht Het is aangetoond dat aandachtstraining gedurende de eerste 6 weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen
Nadere informatieDe Stroke unit. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
De Stroke unit U verblijft na een beroerte op de Stroke unit in Rijnstate. Dit is een onderdeel van de afdeling Neurologie. In deze folder vindt u informatie over de Stroke unit en de gang van zaken tijdens
Nadere informatieEen beroerte, wat nu?
Een beroerte, wat nu? U bent opgenomen in het VUmc op de zorgeenheid neurologie, omdat u een beroerte heeft gehad. Wat is een beroerte? Een beroerte wordt in vaktaal een CVA genoemd: een Cerebro Vasculair
Nadere informatiebehoud. Uw zelfstandigheid. Informatie over: Een beroerte
behoud. Informatie over: Een beroerte Uw zelfstandigheid. Uw leven zo goed mogelijk oppakken na een beroerte. Samen met Laurens. Lees meer over wat Laurens voor u kan betekenen. meer dan zorg De medische
Nadere informatieTransmurale zorg. Patiënteninformatie. Transmurale CVA-zorg. Slingeland Ziekenhuis
Transmurale zorg Transmurale CVA-zorg i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Per jaar krijgen in Nederland ruim 39.500 mensen een beroerte. In de medische wereld wordt dit een cerebro vasculair
Nadere informatieRecovery of gait after stroke
Recovery of gait after stroke Boudewijn Kollen Cover image: S. Zanen Cover design: P.W. Gelderman Revised edition ISBN: 90 393 41 788 Printed by Ponsen & Looijen bv, Wageningen, The Netherlands 2006 ii
Nadere informatieDe rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team
De rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team Dineke Vis, M NR - Master of NeuroRehabilitation. Verpleegkundige neurorevalidatie Transmuraal ketencoördinator CVA Doel presentatie
Nadere informatieMaatschap Neurologie. CVA: Cerebro Vasculair Accident
Maatschap Neurologie : Cerebro Vasculair Accident Inleiding Deze folder geeft u informatie over de zorg en de behandeling na een ook wel een beroerte genoemd. Onverwacht gebeurde het: een. En de mensen
Nadere informatieNAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten
NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten Universiteit Maastricht c.vanheugten@np.unimaas.nl Inhoud presentatie Plasticiteit van het brein Hersenletsel Schade en herstel
Nadere informatieSamenwerking en INnovatie in GEriatrische Revalidatie Ineke Zekveld LUMC
Resultaten monitor proeftuinen SINGER Samenwerking en INnovatie in GEriatrische Revalidatie Ineke Zekveld LUMC Inhoud presentatie Organisatie proeftuinen Vraagstelling SINGER Conclusies uit eerder onderzoek
Nadere informatieStroke Care Unit Let op! Wat is een CVa?
Stroke care unit Stroke Care Unit In overleg met de neuroloog is besloten om u op de stroke care unit van Haarlem Zuid op te nemen. (Stroke is Engels voor beroerte.) Op deze afdeling worden patiënten
Nadere informatieCVA-Ketenzorg Noordwest-Veluwe. Neurologie
CVA-Ketenzorg Noordwest-Veluwe Neurologie Inhoudsopgave Wie doen mee aan de ketenzorg?...6 Opname in het ziekenhuis...7 Vervolgtraject...8 Naar huis...8 Klinische geriatrische revalidatie...8 Klinische
Nadere informatieDe complexiteit van Geriatrische Revalidatie
De complexiteit van Geriatrische Revalidatie Dr. Bianca Buijck Managing Director Rotterdam Stroke Service Opmaak: 19 maart 2019 Evaluatiedatum: 19 maart 2021 1 Inhoud De complexiteit van Geriatrische Revalidatie...
Nadere informatieDuoavonden. 19 November 2013 Nicolien Schuring Physician Assistant
Duoavonden 19 November 2013 Nicolien Schuring Physician Assistant Inhoud - FF de diepte in - Ziekenhuisfase - Triage Cirkel van Willis Wat is een beroerte Probleem in de bloedvaten van de hersenen Cerebrovasculaire
Nadere informatieArm-hand revalidatie. op basis van CIMT-BiT
Arm-hand revalidatie op basis van CIMT-BiT Inhoud Inleiding 3 Wat is CIMT-BiT? 3 Doel 3 Opname 4 Wat gaat vooraf aan de behandeling? 4 De behandeling 4 Resultaten 5 Meenemen bij opname 6 Inleiding Een
Nadere informatieStroke Care Unit Wat is een CVa?
Stroke care unit Stroke Care Unit In overleg met de neuroloog is besloten om u op de stroke care unit van het Kennemer Gasthuis op te nemen. (Stroke is Engels voor beroerte.) Op deze afdeling worden patiënten
Nadere informatiePatiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel Neurorevalidatie. CVA Neurorevalidatie
Patiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel CVA 2 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 4 Wat houdt de NDT-methode in?... 4 Behandelteam... 5 Wat kunt u als familie of bekende bijdragen?...
Nadere informatieOp weg naar huis: samen revalideren in de keten. Revalidatie in de acute fase na een CVA in het Elkerliek ziekenhuis
Op weg naar huis: samen revalideren in de keten Revalidatie in de acute fase na een CVA in het Elkerliek ziekenhuis Revalidatie volgens de richtlijn diagnostiek, behandeling en zorg voor patiënten met
Nadere informatieStroke Service Assen. Zorg op maat na een beroerte. stroke service
Stroke Service Assen Zorg op maat na een beroerte z z stroke service assen 1 Stroke Service Assen staat garant voor goede zorg aan inwoners van Assen en omstreken die getroffen zijn door een beroerte.
Nadere informatieSAMENVATTING. Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56
SAMENVATTING Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56 Schiemanck_totaal_v4.indd 134 06-03-2007 10:13:56 Samenvatting in het Nederlands Beroerte (Cerebro Vasculair Accident; CVA) is een veel voorkomende
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch) Herstel van arm- en handvaardigheid, vroegtijdig na een beroerte: prognose en interventie
Samenvatting (Summary in Dutch) Herstel van arm- en handvaardigheid, vroegtijdig na een beroerte: prognose en interventie Samenvatting Een beroerte is een van de belangrijkste oorzaken van chronische invaliditeit
Nadere informatieSymposium CBO richtlijn beroerte. 11 december 2008 en 6 maart 2009
Symposium CBO richtlijn beroerte. 11 december 2008 en 6 maart 2009 Ochtendprogramma CBO richtlijn beroerte: Acuut aan de slag ermee (prof. dr. M. Limburg, hoogleraar neurologie). Aan de slag in de revalidatiefase
Nadere informatieDe Stroke Unit. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
De Stroke Unit U verblijft na een herseninfarct of hersenbloeding op de Stroke Unit in Rijnstate. Dit is een onderdeel van de afdeling Neurologie. In deze folder vindt u informatie over de Stroke Unit
Nadere informatieInhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling
VOORSPELLEN VAN VERBAAL COMMUNICATIEVE VAARDIGHEID VAN AFASIEPATIËNTEN NA KLINISCHE REVALIDATIE AfasieNet Netwerkdag 31.10.2014 Marieke Blom-Smink Inhoud predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling
Nadere informatieInhoud. D.W.J. Dippel. G.M. Ribbers. N. Koenen-Bornet en N.C.Verhoeven-de With. 1 Cerebrovasculair accident medische aspecten... 1
Inhoud VII Inhoud 1 Cerebrovasculair accident medische aspecten.... 1 D.W.J. Dippel 1.1 Inleiding.... 2 1.2 Bloedvoorziening van de hersenen.... 2 1.3 Epidemiologie CVA.... 2 1.4 Herseninfarct... 4 1.5
Nadere informatieScholingsbijeenkomst. Samen sterk in de zorg na een beroerte
Scholingsbijeenkomst Samen sterk in de zorg na een beroerte Programma scholingsbijeenkomst 1. Welkom, inleiding 2. Simulatiespel Heb ik een probleem dan? 3. Lezing Lange termijn gevolgen CVA voor patiënt
Nadere informatieActiviteitenbegeleiders inzetten als assistenten van therapeuten.
Activiteitenbegeleiders inzetten als assistenten van therapeuten. Met name in de geriatrische revalidatie worden activiteiten begeleiders in een therapeutisch kader ingezet. De welzijnsactiviteiten worden
Nadere informatieH Revalidatie na een CVA
H.40033.0217 Revalidatie na een CVA Inleiding U heeft een CVA (cerebrovasculair accident), ook wel beroerte genoemd, doorgemaakt. Hiervoor bent u in eerste instantie in het ziekenhuis behandeld. Na deze
Nadere informatieStroke-care Unit afdeling neurologie
Stroke-care Unit afdeling neurologie Algemeen U heeft een C.V.A. (Cerebro Vasculair Accident) ofwel een beroerte gehad en u bent opgenomen op de Stroke-care Unit van afdeling neurologie 1d. Binnen deze
Nadere informatieOnderzoeksvraagstelling
EPOS-onderzoek EPOS Early Predicting of functional Outcome after Stroke Een prognostisch onderzoek, uitgevoerd door fysiotherapeuten en ergotherapeuten werkzaam in de Nederlandse universitair medische
Nadere informatieRevalideren na niet-aangeboren hersenletsel. kinderen en jongeren
Revalideren na niet-aangeboren hersenletsel kinderen en jongeren Inhoud Wat is niet-aangeboren hersenletsel? 3 Welke problemen kan uw kind ervaren? 3 Wat kunt u verwachten in het revalidatiecentrum 4 Revalidatieplan
Nadere informatieRICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE
RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE Samenvatting versie voor mensen met afasie en naasten Afasie is een taalstoornis, geen intelligentiestoornis Juli 2017 1 van 23 Inhoud Inleiding... 3 H1:
Nadere informatieStroke Service Project Bergen op Zoom e.o.
Stroke Service Project Bergen op Zoom e.o. De juiste zorg op de juiste plaats U bent in het Lievensberg ziekenhuis opgenomen omdat u een beroerte heeft gehad. In de medische wereld wordt een beroerte
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieRevalidatie. Revalidatie & Herstel
Revalidatie Revalidatie & Herstel De afdeling Revalidatie in het BovenIJ ziekenhuis is een onderdeel van de afdeling Revalidatie en Herstel. Met deze folder willen wij u graag vertellen wat wij voor u
Nadere informatieInformatie over Neuro Development Treatment
Informatie over Neuro Development Treatment (Hoe om te gaan met iemand met een halfzijdige verlamming) Maatschap Neurologie Algemeen Uw partner/familielid is door een hersenbeschadiging (bijvoorbeeld een
Nadere informatieWelkom. Wietske van de Geer Peeters. Revalidatiearts. Klimmendaal locatie Zutphen Gelre. ziekenhuizen Zutphen
Welkom Wietske van de Geer Peeters Revalidatiearts Klimmendaal locatie Zutphen Gelre ziekenhuizen Zutphen Revalidatiegeneeskunde Missie: Actief naar zelfredzaamheid en eigen regie. Visie: Revalidatiegeneeskunde
Nadere informatieNEUROLOGIE. Opname op de Stroke Unit
NEUROLOGIE Opname op de Stroke Unit Opname op de Stroke Unit U bent opgenomen op de Stroke Unit, een onderdeel van de afdeling Neurologie. De Stroke Unit is bedoeld voor mensen die speciale neurologische
Nadere informatieHandleiding bij de oefengids
Handleiding bij de oefengids Voor hulpverleners die aan de gang willen met de oefengids beroerte (CVA) Februari 2015 Heeft u aanvullende tips of ervaringen? Mail deze naar snelinbeweging@dehoogstraat.nl
Nadere informatieBehandelingen opname. 1 Cognitieve Behandelunit. 2 Intensief Communicatie Programma
31/07/2019 Behandelingen opname 1 Cognitieve Behandelunit We besteden aandacht aan stoornissen van uw cognitieve functies. Uw behandeling vindt grotendeels in een groep plaats met 4 tot 6 andere mensen
Nadere informatieActiviteitenbegeleiders inzetten als assistenten van therapeuten.
Activiteitenbegeleiders inzetten als assistenten van therapeuten. Met name in de geriatrische revalidatie worden activiteiten begeleiders in een therapeutisch kader ingezet. De welzijnsactiviteiten worden
Nadere informatieSamenvatting in Nederlands
* Samenvatting in Nederlands Samenvatting in Nederlands Dit proefschrift is gebaseerd op gegevens verkregen uit het FuPro-CVA onderzoek (Functionele Prognose bij een cerebrovasculair accident (of beroerte)).
Nadere informatieSCHEMA AFASIE. Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling
SCHEMA AFASIE Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling Verwijzing en aanmelding 3 Welke invloed hebben duur en intensiteit van afasietherapie op het herstel van de afasie? 4 Wat is voor
Nadere informatieWater een Leerrijk landschap
Water een Leerrijk landschap Casus Mister Johnson Mister Johnson Problematiek Literatuur 1. 2.5 maanden ontslag - spontaan herstel fase -- ( Kwakkel 2004 Prognose ) Geen Recovery maar Compensatie (Levin
Nadere informatiePLS is een broertje van ALS
PLS is een broertje van ALS Juni 2018 Wetenschappelijk onderzoek specifiek naar primaire laterale sclerose (PLS) gebeurt slechts op zeer kleine schaal. Deze motorneuronziekte is zo zeldzaam, dat het moeilijk
Nadere informatieHandleiding bij de oefengids Snel in Beweging
Handleiding bij de oefengids Snel in Beweging Voor hulpverleners die aan de gang willen met de oefengids Heeft u aanvullende tips of ervaringen? Mail deze naar snelinbeweging@dehoogstraat.nl Inhoudsopgave
Nadere informatieFunction Focused Care in het ziekenhuis Ontwikkeling en eerste ervaringen pilot
Function Focused Care in het ziekenhuis Ontwikkeling en eerste ervaringen pilot Carolien Verstraten RN MSc Janneke M. de Man-van Ginkel RN PhD, Silke Metzelthin PhD, Marieke Schuurmans RN PhD & Basic Care
Nadere informatieRestore4Stroke, van onderzoek(sprogramma) tot implementatie(project)
Restore4Stroke, van onderzoek(sprogramma) tot implementatie(project) Marloes van Mierlo 1, Caroline van Heugten 2, Sander Geurts 3, Anne Visser-Meily 4 Namens het Restore4Stroke Consortium, in alfabetische
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch) Evidentie voor fysiotherapie na een beroerte: prognose en interventie
* Samenvatting (Summary in Dutch) Evidentie voor fysiotherapie na een beroerte: prognose en interventie Jaarlijks maken ongeveer 45.000 mensen in Nederland een beroerte, ook wel cerebrovasculair accident
Nadere informatieFysiotherapie op de ziekenhuis stroke unit
Fysiotherapie op de ziekenhuis stroke unit een verander(en)d perspectief? Stroke service - Aansluitende zorg met adequate overdracht - Intensieve, regionale samenwerking - Interdisciplinair, gecoördineerd,
Nadere informatieNDT. Neuro Developement Treatment
NDT Neuro Developement Treatment Algemeen Momenteel bent u opgenomen op afdeling neurologie, waar u behandeld wordt op de Stroke Unit in verband met een C.V.A. C.V.A. is een afkorting voor Cerebro Vasculair
Nadere informatieDe CVA- keten Delft/Westland/Oostland
Transferpunt Patiënteninformatie De CVA- keten Delft/Westland/Oostland U of één van uw familieleden heeft onlangs een beroerte gehad. In de regio Delft/Westland/Oostland werken verschillende zorginstellingen
Nadere informatieTIA/ herseninfarct van spoed- naar ketenzorg
TIA/ herseninfarct van spoed- naar ketenzorg neurologie Folkert Hoekstra, huisarts Renske van den Berg-Vos, neuroloog ACUTE FASE stroke ketenzorg START CHRONISCHE FASE 3 NHG standaard beroerte nieuwe standaard
Nadere informatieBehandeling van het acute herseninfarct
Behandeling van het acute herseninfarct VPL symposium 14-03-2014 Puck Fransen, onderzoeker neurologie, Erasmus MC Inhoud Achtergrond (epidemiologie/etiologie) Behandeling endovasculaire behandeling Huidige
Nadere informatieGeriatrische revalidatie
Geriatrische revalidatie Geriatrische revalidatie Geriatrische revalidatie biedt tijdelijke intensieve zorg aan kwetsbare ouderen om te herstellen en te reactiveren na een operatie, ongeval of ernstige
Nadere informatieStroke-care-unit (SCU)
Neurologie Stroke-care-unit (SCU) Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep In overleg met neuroloog bent u opgenomen op de Stroke Care Unit. Dit is een
Nadere informatieOpgenomen met een beroerte Afdeling 4-Noord.
Opgenomen met een beroerte Afdeling 4-Noord www.nwz.nl Inhoud Wat is een beroerte 3 Onderzoek en behandeling 4 Gang van zaken op de stroke-unit 8 Revalidatie en herstel na uw opname 9 Meer informatie 10
Nadere informatieKETENZORG CVA 181-011112
KETENZORG CVA In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie met betrekking tot de ketenzorg na de beroerte (= CVA (Cerebro Vasculair Accident) die u heeft gehad. Dit kan
Nadere informatieTransferpunt De CVA- keten Delft/Westland/Oostland
Transferpunt De CVA- keten Delft/Westland/Oostland Inleiding U of één van uw familieleden heeft onlangs een beroerte gehad. In de regio Delft/Westland/Oostland werken verschillende zorginstellingen met
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal
Nadere informatieSpiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum
Spiegeltherapie Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Plasticiteit v.d. hersenen 7 jarig Turks meisje Op drie-jarige leeftijd oa taalgebieden verwijderd Tweetalig
Nadere informatieCVA-patiënten 50% actiever in het verpleeghuis dan in het ziekenhuis:
CVA-patiënten 50% actiever in het verpleeghuis dan in het ziekenhuis: reden voor een snelle overplaatsing binnen de keten Ben Fengler, MPA, physician assistant revalidatiegeneeskunde, Rudolf Magnus Instituut
Nadere informatieKwaliteitscriteria Rotterdam Stroke Service April 2011
Kwaliteitscriteria Rotterdam Stroke Service April 2011 Inleiding De missie van de RSS is Het realiseren van de best mogelijke kwaliteit van leven voor iedere CVA-patiënt binnen de regio Rotterdam, uitgaande
Nadere informatieHandleiding bij de oefengids Snel in Beweging
Handleiding bij de oefengids Snel in Beweging Voor hulpverleners die aan de gang willen met de oefengids Heeft u aanvullende tips of ervaringen? Mail deze naar snelinbeweging@dehoogstraat.nl Inhoudsopgave
Nadere informatieThema: Beroerte. Nieuwe ontwikkelingen. Maarten Uyttenboogaart Neuroloog in opleiding. 3 maart 2010 16-3-2010 2
Thema: Beroerte Nieuwe ontwikkelingen Maarten Uyttenboogaart Neuroloog in opleiding 3 maart 2010 16-3-2010 2 Inhoud Behandeling acuut herseninfarct: - stroke unit - trombolyse - dotteren - schedeldaklichting
Nadere informatieTrainen van CVA patiënten in zorgcentra/verpleeghuizen in de chronische fase.
1 Trainen van CVA patiënten in zorgcentra/verpleeghuizen in de chronische fase. Inleiding In Nederland leven ongeveer 200.000 (1,2) mensen, die na een beroerte met een handicap moeten leren leven. Deze
Nadere informatieMindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014
Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)
Nadere informatieLange termijneffecten van een subarachnoïdale bloeding
Lange termijneffecten van een subarachnoïdale bloeding Mervyn Vergouwen, neuroloog 29 november 2014 Belangenverstrengeling Geen - # 2 Inhoud Inleiding: aneurysma s subarachnoidale bloedingen (SAB s) Resultaten
Nadere informatieZorg en behandeling na een CVA
Zorg en behandeling na een CVA Inleiding U bent of uw partner is opgenomen in het ziekenhuis met een CVA (Cerebro Vasculair Accident, ofwel een beroerte). Dit CVA is plotseling ontstaan en is een ingrijpende
Nadere informatieOpbouw. Multidisciplinaire samenwerking NAH in de eerste lijn. Aanleiding. Geschiedenis. Visie: Missie: 18-6-2015
Opbouw Multidisciplinaire samenwerking NAH in de eerste lijn Jetty van Lieshout ergotherapie CPCRT Mariolein Boerrigter, ergotherapie CPCRT Aanleiding samenwerkingsverband Geschiedenis EENW Casuïstiek
Nadere informatieEEN BEROERTE, EN DAN?
EEN BEROERTE, EN DAN? Hersenbloeding Afdeling 3 Zuid INLEIDING U bent opgenomen in het Zaans Medisch Centrum in Zaandam met een hersenbloeding (beroerte). Middels deze diavoorstelling geven wij u informatie
Nadere informatieAfdeling neurologie NDT. Een behandelconcept voor patiënten met een CVA
Afdeling neurologie NDT Een behandelconcept voor patiënten met een CVA Inleiding Deze folder is bestemd voor familie en/of relaties van patiënten welke getroffen zijn door een CVA (Cerebro Vasculair Accident).
Nadere informatiePatiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel CVA-ketenzorg CVA
Patiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel CVA 2 INHOUDSOPGAVE Noordwest Veluwe... 4 Wie doen mee aan de ketenzorg?... 5 Trombolyse... 5 Stroke-unit... 5 MDO en doorstroming...
Nadere informatieIn deze folder kunt u lezen wat de zorgverleners van de Stroke-unit kunnen doen voor mensen die een beroerte hebben doorgemaakt.
Stroke-unit Inleiding In overleg met de neuroloog is besloten om u op te nemen op de Stroke-unit van de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht. Dit is een onderdeel van de afdeling neurologie (B3),
Nadere informatieZorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?
Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,
Nadere informatieCognitieve beperkingen & delier
Cognitieve beperkingen & delier Introductie Uit eerder onderzoek blijkt dat 16-40% van oudere patiënten op de SEH cognitieve beperkingen hebben Oorzaken: Dementie Delier Depressie Klinisch ziek zijn hypoperfusie
Nadere informatieUitgangsvragen en aanbevelingen
Uitgangsvragen en aanbevelingen behorende bij de richtlijn Diagnostiek en Behandeling van afasie bij volwassenen. De aanbevelingen dienen te worden gelezen in relatie tot de tekst in de desbetreffende
Nadere informatiewaardoor een beroerte kan worden gezien als een chronische aandoening.
amenvatting Elk jaar krijgen in Nederland zo n 45.000 mensen een beroerte, ook wel CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd. Ongeveer 60% van hen keert na opname in het ziekenhuis of revalidatiecentrum
Nadere informatieCVA-zorg in beeld. Zorgprogramma Ketenzorg CVA regio Helmond Quartz. Inleiding
CVA-zorg in beeld Zorgprogramma Ketenzorg CVA regio Helmond Quartz Inleiding Jaarlijks worden 45.000 mensen getroffen door een CVA en 200.000 Nederlanders hebben ooit een CVA gehad. CVA is een complexe
Nadere informatieOpname en ontslag bij een beroerte. CVA-ketenzorg
Opname en ontslag bij een beroerte CVA-ketenzorg 2 U hebt een beroerte gehad en bent daarom opgenomen op de afdeling neurologie van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ). Deze folder is bedoeld om u
Nadere informatieNeuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek Inleiding Neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen gedrag en de werking van de hersenen. De neuropsycholoog stelt met een psychologisch
Nadere informatieSchema Afasie. 1 De logopedist neemt bij het vermoeden van een afasie de ScreeLing af, bij voorkeur binnen een week na de beroerte.
Schema Afasie Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling Verwijzing en aanmelding 3 Welke invloed hebben duur en intensiteit van afasietherapie op het herstel van de afasie? 11 De logopedist
Nadere informatieStroke-unit. Verpleegafdeling West 44
Stroke-unit Verpleegafdeling West 44 Inleiding U bent opgenomen op de Stroke-unit. De Stroke-unit is gespecialiseerd in onderzoek en behandeling van mensen die een beroerte hebben gehad. Stroke is het
Nadere informatieCognitieve stoornissen en Depressie na TIA en beroerte. Anouk van Norden Neuroloog
Cognitieve stoornissen en Depressie na TIA en beroerte Anouk van Norden Neuroloog INTRODUCTIE Cognitive function in elderly individuals with cerebral small vessel disease an MRI study Anouk GW van Norden
Nadere informatieBeroerte en een TIA zijn spoedeisende ziekten. Rob Bernsen en Marian van Zagten Neurologen JBZ
Beroerte en een TIA zijn spoedeisende ziekten Rob Bernsen en Marian van Zagten Neurologen JBZ TIA CVA: inhoud + TIA: Rob Bernsen + CVA: Marian van Zagten + Rijbewijs : Rob Bernsen Voorlichting Hartstichting
Nadere informatieRevalidatie en therapie. Poliklinische revalidatie na CVA
Revalidatie en therapie Poliklinische revalidatie na CVA Inhoudsopgave Inleiding...4 Wat is een CVA?...4 Wat kunt u verwachten?...5 Het behandelproces...5 Observatiefase...5 Behandelfase...6 Nazorgfase...6
Nadere informatiep a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
Afdeling Neurologie Inleiding U bent of uw partner is opgenomen in het ziekenhuis met een acuut neurologisch ziektebeeld. Dit is plotseling ontstaan en is een ingrijpende gebeurtenis. Deze brochure geeft
Nadere informatieSubarachnoidale bloedingen onderzoek in UMCU. G.J.E. Rinkel Hoogleraar en hoofd Neurologie afdeling Neurologie & Neurochirurgie
Subarachnoidale bloedingen onderzoek in UMCU G.J.E. Rinkel Hoogleraar en hoofd Neurologie afdeling Neurologie & Neurochirurgie Belangenverstrengeling Geen subsidies of betalingen van bedrijven Gezondheidsonderzoek
Nadere informatienieuwe behandelingen voor het herseninfarct
nieuwe behandelingen voor het herseninfarct L.J. Kappelle UMC Utrecht L.J. Kappelle Ik heb geen conflict van belangen beroerte ( CVA ) in Nederland (2017) 38.800 nieuwe patiënten per jaar 341.100 mensen
Nadere informatieInleiding. Hersenletsel en de gevolgen. Het programma
Revalidatie na nietaangeboren hersenletsel 2 Inleiding Door een hersenletsel kan het leven van de één op andere dag ingrijpend veranderen. De polikliniek Revalidatie van Zuyderland Medisch Centrum heeft
Nadere informatieRevalideren na een beroerte De Wielingen en Lindenhof
Revalideren na een beroerte De Wielingen en Lindenhof Revalideren na een beroerte De Wielingen en Lindenhof Wat is een beroerte? De medische benaming voor een beroerte is Cerebro Vasculair Accident, meestal
Nadere informatie