FOCUS OP EENZAAMHEID IN MAASTRICHT
|
|
- Simon de Jong
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 FOCUS OP EENZAAMHEID IN MAASTRICHT INKADERING Een nadere definiëring van het begrip eenzaamheid is noodzakelijk om te voorkomen dat bij de ontwikkeling van beleid een te ruime omschrijving zou leiden tot verlamming. Wij sluiten aan bij de landelijk aanvaarde definitie die een situatie van eenzaamheid omschrijft als: het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Twee vormen van eenzaamheid worden onderscheiden: emotionele en sociale eenzaamheid. Emotionele eenzaamheid ontstaat bij een subjectief ervaren van een sterk gemis rond de afwezigheid van een intieme relatie. Slechts op te lossen door het aangaan van een nieuwe emotionele band. Sociale eenzaamheid is gekoppeld aan het subjectief ervaren gemis van betekenisvolle relaties met een bredere groep mensen om je heen. Eenzaamheid is onvrijwillig, het is een ervaring van mensen en daarmee van buitenaf moeilijk waar te nemen en het is een situatie waar een gebrek is aan betekenisvolle persoonlijke relaties. Ga bij ontwikkelen van beleid uit van deze definitie. Zij bepaalt de ruimte én de grenzen. Overigens bestaat voor het vaststellen van eenzaamheid op basis van deze definitie een in Nederland ontwikkeld en geijkt instrument: de eenzaamheidsschaal (De Jong Gierveld e.a.). Het is vooral bruikbaar om te meten in welke mate eenzaamheid voorkomt in een speciale bevolkingsgroep. Voor het nauwkeurig meten van eenzaamheid van één persoon is het instrument niet altijd optimaal. PREVALENTIE Eenzaamheid is op zich heel normaal. De meeste mensen maken het in hun leven wel eens mee. Het komt in alle lagen en leeftijdscategorieën van de bevolking voor, bij mannen zowel als bij vrouwen. De ernst zit in de groep zeer eenzamen en daar direct tegenaan. De Maastrichtse cijfers wijken amper af van de landelijke(lasa: 10% van de ouderen van 55 tot 85 jaar voelt zich voortdurend eenzaam). De door U gehouden buurtpeiling bracht aan het licht dat in de leeftijdsgroep 65 tot 74 jarigen in Maastricht 35% (7000 mensen) zich matig eenzaam voelt, 7% (1400 mensen) eenzaam en bijna 4% (800 mensen) zeer eenzaam. Uitgaande van het gegeven dat eenzaamheid ook in andere leeftijdscategorieën voorkomt, gaat het in Maastricht totaal om een zo groot aantal mensen met eenzaamheidsproblemen dat gericht beleid en gerichte aanpak dringend nodig is. Het sluit ook aan bij Uw Public Mental Health aanpak en bij de voorgenomen aanpak van preventie van eenzaamheid in het kader van het Beleidsplan WMO Bovendien past het in Uw project Zorginnovatie en ACZIO en Uw streven naar duurzame infrastructuur in buurten/wijken. 1
2 Enkele resultaten van de door ons gehouden inventarisatie: 1. Welzijn. In een gesprek met beleidsmedewerkers van GGD en Trajekt is gebleken dat naar aanleiding van de buurtpeiling 2004 in 2005 een werkgroep is ingesteld olv de GGD, met Gemeente, Trajekt, RIAGG Maastricht en RIBW om te achterhalen wat nodig is om eenzaamheid bij ouderen te bestrijden. Een eerste resultaat betreft de bezoekdienst verweduwden. Die lost de brede problematiek niet op. Nu, meer dan drie jaar verder, ligt er een projectvoorstel om gedurende twee jaar in één buurt Heugemerveld te starten met een proef om het zelfoplossend vermogen van de buurt te versterken om eenzaamheid in de buurt te voorkomen en/of hanteerbaar te maken. Dit project loopt tot ( zie ook onderdeel mogelijke oplossingen). 2. Armoede. Gebrek aan geld en daarmee inperking van mogelijkheden tot ontplooiing speelt, ook in Maastricht, een grote rol bij (het ontstaan van) sociale eenzaamheid. Daartoe zijn gesprekken gevoerd met de Sociale Dienst, de Maastrichtse Raad voor Uitkeringsgerechtigden, het Minimaoverleg en de Stichting OQ. Eerder spraken wij met de ouderenbonden en met de ouderenadviseurs van Trajekt. Uit de veelheid van antwoorden en ervaringen komt een weinig vrolijk beeld tevoorschijn: o iedereen is ervan overtuigd dat er een relatie is tussen geldgebrek en risico op vereenzaming: vermindering van sociale contacten, van mobiliteit, geen lidmaatschappen en/of abonnementen. o ouderen vinden het vaak een schande met hun armoede naar buiten te treden, dus moeilijk te achterhalen groep; zij haken bovendien snel af in de bureaucratische rompslomp en/of behandeling (zie ons advies één loketfunctie 2007); o er wordt slechts een gering beroep gedaan op de incidentele bijdrageregeling passend in de bijzondere bijstand; o er is bezuinigd op het aantal ouderenadviseurs bij Trajekt (zie ook mogelijke oplossingen); o het geactualiseerde rapport 2008 over het gemeentelijk armoedebeleid schetst mogelijkheden tot ruimere toepassing van het beleid; o er is in het gemeentelijk beleid geen heldere centrale doelstelling met afgeleide doelstellingen en budgetten als het gaat om bestrijding van eenzaamheid en armoede; o er zijn veel (ambtelijke) instanties en stichtingen betrokken bij de bestrijding van armoede en eenzaamheid, echter zonder duidelijke afstemming op elkaar; o o er is geen centraal meldpunt voor armoede en eenzaamheid, dus ook geen registratie; globaal is in Maastricht sprake van 6000 huishoudens (ca mensen) met een minimum inkomen. 3. Wonen. Zolang mogelijk zelfstandig in de eigen vertrouwde omgeving wonen, stelt specifieke eisen aan de woning, aan de buurt (winkels, hulploket, ontspanning, sociale samenhang), aan de bereikbaarheid en toegankelijkheid van zorg(ondersteuning). Het ontbreken hiervan kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid. Ook in Maastricht staan nog veel woningen die niet aan de eisen voldoen (zie ook mogelijke oplossingen). 4. Vrijwilligers Veel vrijwilligers bezoeken vanuit Stichtingen en/of organisaties ouderen. Voorbeelden: ouderenbonden, Geinen Daank, Zonnebloem, mantelzorgers. Zij worden vaak geconfronteerd met (complexe) problematiek, ook met mensen die zich eenzaam voelen. Zij kunnen belangrijk bijdragen aan het melden/signaleren. 2
3 5. Een groot probleem is gelegen in de moeilijkheidsgraad hoe mensen met eenzaamheidsgevoelens in beeld te krijgen, temeer daar het vaak om zorgmijders gaat. 6. Het Huis voor de Zorg ontplooit geen specifieke activiteiten in de regio Heuvelland op het gebied van ouderen en eenzaamheid. 7. Huisartsen, andere zorgaanbieders, zeker aan huis, GGD, MEE, RIAGG, Mondriaan, RIBW, Politie, Woningbouwstichtingen, Trajekt, WMO-loket en andere loketten, soms de politiek, zij allen worden eveneens geconfronteerd met mensen die eenzaam zijn. CONCLUSIE: De inventarisatie levert geen vrolijk beeld op. Zeer veel instanties onderkennen elk apart dat het probleem groot en schrijnend is. Er is sprake van een gevoel van machteloosheid, niet van elkaar weten waar mee bezig te zijn. Er ontbreekt een centraal registratiepunt, ondersteund door een goede databank. Een gecoördineerde aanpak is ver te zoeken. Wij roepen U op Uw verantwoordelijkheid te nemen en de coördinatie van eenzaamheid ter hand te nemen. Wij beseffen dat er veel beleid is gevormd dat raakvlakken met de eenzaamheidsproblematiek vertoont. Dat leidt echter blijkbaar niet tot gewenst resultaat. De prevalentie is groot en door het vigerende beleid zeker niet verminderd. Het gaat om het welzijn van zeer vele burgers in alle leeftijdscategorieën, ook ouderen. In het slotdeel van ons advies willen wij graag een positieve bijdrage leveren door het benoemen van mogelijke (deel) aspecten voor het op weg gaan naar verbetering van de aanpak van de (complexe) problematiek. (Wij willen ons nadrukkelijk beperken tot onze adviesrol). Bij nadere beschouwing van oplossingen voor de aanpak van eenzaamheid elders in Nederland, komt het beeld boven van een zekere onmacht. Iedereen is overtuigd van de immense menselijke tragiek die achter eenzaamheid schuil gaat. Met wisselend succes zijn eenzaamheidsinterventies ontwikkeld, zoals algemene voorlichting en mentaliteitsverandering, bevordering van deskundigheid van hulpverleners, sociaal culturele activering, persoonlijke activering en cursussen, gespreksgroepen en therapie. Met overigens weinig zicht op de kosten/batenkant. Een helder en concreet overall-beleid en een daarbij behorende aanpak hebben we niet gevonden. Er wacht U dus opnieuw (vergelijk aanpak WMO in Maastricht) pionierswerk. Wij zijn er van overtuigd dat het kan. 3
4 ADVIES: Enkele gedachten die mogelijk kunnen bijdragen: 1. Neem als Gemeente de verantwoordelijkheid voor het probleem en dus de sturing bij beleidsontwikkeling en beleidsuitvoering en neem daarbij als leidraad de geijkte definitie voor eenzaamheid. 2. Bepaal met partners wie de coördinatie op zich neemt. 3. Stel vast hoe de organisatie van de signaalfunctie vanuit de onderscheiden betrokkenen plaats vindt, met welke middelen en zonder vrijblijvendheid. Hanteer hierbij de geijkte eenzaamheidsschaal. Uiteraard liggen hier aansluitingskansen bij reeds in gang gezette ontwikkelingen: één loket, buurt-/wijkaanpak, armoedebeleid, buurtpeilingen. 4. Faciliteer de vrijwilligers en professionals rond eenzaamheid met cursussen ter bevordering van deskundigheid en met middelen.( zie punt 8 onder inventarisatie ). 5. Investeer in forse uitbreiding van het aantal professionele ouderenadviseurs van Trajekt. Wij zien hier voor de uitvoering en een gerichte aanpak een zeer positieve werking van uitgaan. Vooral het afleggen van huisbezoek in de vertrouwde omgeving biedt (vroeg) signaleringskansen. 6. Draag er zorg voor dat binnen wettelijke kaders de bevoegdheden van de ouderenadviseurs worden geoptimaliseerd. 7. Steun het projectvoorstel van GGD, Trajekt en Gemeente community aanpak eenzaamheid najaar 2008 en neem ons advies over de ouderenadviseurs daarin direct mee. Verder geven wij het advies dit project in meerdere wijken te starten. Tenslotte adviseren wij U alvorens te starten eerst de punten 1 t/m 3 uit te werken. 8. Dat de aanwezigheid in de buurt/wijk van optimale voorzieningen cruciaal is voor het zich wel bevinden van mensen, ook mensen met eenzaamheidsgevoelens, staat voor ons vast: zorgaanbod, winkelaanbod, buurtcentrum, scholings- en bewegingsmogelijkheden, sport- en ontspanning. Zie ook Uw Stadsvisie 2030, visie op buurten waarin U spreekt over het benoemen van welke minimale basisvoorzieningen in de buurt nodig zijn en ook stelt: om eenzaamheid te voorkomen is het echter noodzakelijk om sociale en culturele bezigheden voor ouderen in de buurten te ontplooien en te zorgen voor een duurzame infrastructuur. 9. De aanvaarding van het adagium zo lang mogelijk zelfstandig wonen in de eigen vertrouwde omgeving legt een zware verantwoordelijkheid op U: voldoet het huidige woningaanbod? Is er in de wijk voldoende mogelijkheid tot (zorg) ondersteuning? Bent U bereid het ontwikkelen van kleinschalige woonvoorzieningen met zorg in wijken en buurten mee vorm te geven? Wij zullen overigens in 2009 daarover separaat adviseren. 10. Stimuleer na vastlegging van de gemeentelijke aanpak ook initiatieven die positief kunnen bijdragen, zoals: de buurtwinkel (vgl. succes Pottenberg), de Brede School, maatjesproject en andere burgerinitiatieven, zorgcirkels, bewegen voor ouderen. 11. Voorwaarden voor het welslagen is het bevorderen van veiligheid(sgevoel), verbeteren van Vervoer op Maat en het invoeren van een bezoekvriendelijk parkeersysteem. Tenslotte: Zeer onlangs riep ACZIO op projecten in te dienen in het kader van het programma ouderenbeleid. Uit een eerste gedachtewisseling is ons gebleken dat ook U eenzaamheid (of aspecten daarvan) een, mede gelet op de doelstelling van ACZIO, zeer kansrijk project acht. Wij willen graag met U bevorderen dat een concreet projectvoorstel wordt ontwikkeld. 4
5 Tegelijk zijn wij van mening dat het project geen alibi mag zijn ons advies niet in volle omvang tot uitvoering te brengen. Het project zal echter zeker ondersteunend kunnen zijn. Graag willen wij, in overleg met U en op basis van Uw reactie, zo mogelijk in oktober, dit advies toelichten in de Commissie Breed Welzijn. 5
bijlage(n) : 1 Maastricht, 29 augustus 2008
Aan het College van Burgemeester & Wethouders van de Gemeente Maastricht Postbus 1992 6201 BZ MAASTRICHT bijlage(n) : 1 Maastricht, 29 augustus 2008 Onderwerp : ongevraagd advies Focus op eenzaamheid in
Nadere informatieBedankt voor het meedoen aan deze peiling. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. Succes!
Peiling: uw mening over de aanpak van eenzaamheid Welkom Bedankt voor het meedoen aan deze peiling. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. Succes! Vraag 1 Ik ben werkzaam bij / zet mij in voor de volgende
Nadere informatiePLAN VAN AANPAK VOORKOMEN EN BESTRIJDEN VAN EENZAAMHEID 1 INLEIDING...2
PLAN VAN AANPAK VOORKOMEN EN BESTRIJDEN VAN EENZAAMHEID Inhoudsopgave: 1 INLEIDING...2 2 DEFINITIES EN CIJFERS...2 2.1 Wat is eenzaamheid?...2 2.2 Hoe wordt eenzaamheid gemeten?...2 2.3 Eenzaamheid in
Nadere informatieOnderwerp: Raadsmededeling over: Aanpak Eenzaamheid in Teylingen - Besluitvormend
VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 22 december 2015 Besluit nummer: 2015_BW_00987 Onderwerp: Raadsmededeling over: Aanpak Eenzaamheid in Teylingen - Besluitvormend Beknopte samenvatting: In de raad van
Nadere informatieTien jaar kijken naar eenzaamheid Prevalentie, oorzaken, gevolgen en aanpak
Tien jaar kijken naar eenzaamheid Prevalentie, oorzaken, gevolgen en aanpak Erbij - Ledenbijeenkomst 30 maart 2017 Theo van Tilburg Sociologie Vrije Universiteit Amsterdam T.G.van.Tilburg@vu.nl 1 2 Zicht
Nadere informatieSamen tegen eenzaamheid
Samen tegen eenzaamheid Van 25 september tot en met 4 oktober is de Week tegen de Eenzaamheid. Het thema dit jaar is: Herken eenzaamheid en handel op tijd. Hoe eerder eenzaamheid wordt gesignaleerd en
Nadere informatieSamen tegen eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Contact Kom Erbij Bezoek- en postadres
Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt
Nadere informatieNationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Kom Erbij
Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt
Nadere informatieEenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg
Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg 4-06-13 Inhoud - In welke mantelzorgsituaties kom je eenzaamheid tegen? - Welke drie stappen kun je zetten om eenzaamheid te
Nadere informatieEenzaamheid. Aanleiding. Beschrijving. Eenzaamheid
Eenzaamheid Aanleiding In het beleidsplan Wmo 2008-2011 is toegezegd specifieke aandacht te schenken aan de aanpak van eenzaamheid. Daartoe is op 30 maart 2011 een werkconferentie gehouden. Daarbij is
Nadere informatieDo s en don ts bij aanpak van eenzaamheid bij thuiswonende senioren. Leen Heylen
Do s en don ts bij aanpak van eenzaamheid bij thuiswonende senioren Leen Heylen Inhoud Oud en eenzaam? Een situatieschets Definitie eenzaamheid Sociale en emotionele eenzaamheid Wat maakt ouderen kwetsbaar
Nadere informatie11/03/2019 DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 OVERZICHT WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID?
OVERZICHT DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 Liesbet Lommelen Leen Heylen Wat is eenzaamheid? Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Omgaan met eenzaamheid
Nadere informatieSignaleren en aanpak van. eenzaamheid. www.cvo.vu.nl
Signaleren en aanpak van eenzaamheid www.cvo.vu.nl Meer informatie over deze brochure vindt u op de website www.cvo.vu.nl. Op deze site kunt u exemplaren van de brochure bestellen of een PDF-bestand downloaden.
Nadere informatiePieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1
EENZAAMHEID Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert' EENZAAMHEID / 2 Programma Wat is eenzaamheid? Signalen Omgaan met EENZAAMHEID / 3 Wat is eenzaamheid?
Nadere informatieEenzaamheid. Gerben van Voorden
Eenzaamheid Gerben van Voorden Eenzaamheid (klik op de afbeelding om het filmpje te bekijken) Definitie Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van)
Nadere informatieMovisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat
Movisie Voor een duurzame positieve verandering Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Programma Wat is eenzaamheid en vereenzamen? Wat weten we uit onderzoek over wat werkt?
Nadere informatie[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid
[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid Het bevorderen van zelfredzaamheid en volwaardig meedoen in de stad zijn de hoofddoelen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Elke
Nadere informatieThema Huisbezoek helpt
Thema Huisbezoek helpt Project Eenzaamheid Barneveld 5 April 2011 Adrie ten Brinke (voorzitter Seniorenraad Barneveld) Els van Beurden (Wmo-adviseur gemeente Barneveld) 1 Inhoud presentatie Aanleiding
Nadere informatieKoers. Het Beleidsplan 2016 2018. EVI Panel Advies en Cliëntenraden Maastricht en Heuvelland
EVI Panel Advies en Cliëntenraden Maastricht en Heuvelland van Ervaren via Verbeteren naar Innoveren Houthem St. Gerlach 7 mei 2015 Koers Bouwen aan Limburgse vitaliteit (Verkenners Provincie Limburg)
Nadere informatieSENIORENRAAD OEGSTGEEST WERKPLAN
SENIORENRAAD OEGSTGEEST WERKPLAN 2016-2020 Inhoudsopgave: 1. Adviesstructuur van de gemeente bladzijde 2 en de positie van de Seniorenraad Oegstgeest 2. De verhouding met de gemeente bladzijde 2 3. Naamgeving
Nadere informatieWorkshop. Signaleren eenzaamheid en dan. Zeist, mei 2019
Workshop Signaleren eenzaamheid en dan Zeist, mei 2019 Programma Wat is eenzaamheid? Cijfers, oorzaken en gevolgen Wat werkt wel en wat niet? Aanpak eenzaamheid: wat kun je doen? Van signaleren naar gesprek.
Nadere informatieWebinar De lokale aanpak van eenzaamheid 8 september 2015
Webinar De lokale aanpak van eenzaamheid 8 september 2015 Geachte Wmo-raden en anderen, Inleiding Dank dat ik de gelegenheid krijg om uw aandacht te vragen voor het maatschappelijk vraagstuk eenzaamheid
Nadere informatieSamenvatting Eenzaamheidsonderzoek Coalitie Erbij
Samenvatting Eenzaamheidsonderzoek Coalitie Erbij Door TNS/NIPO oktober/november 2008 1. Inleiding Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem en treft veel Nederlanders direct in hun welzijn. Het
Nadere informatieToelichting op de lokale senioren agenda
Notitie Toelichting op de Lokale Seniorenagenda Kadernota integrale informatie, advies en cliëntondersteuning Toelichting op de lokale senioren agenda 1. Inleiding De lokale seniorenagenda is één van de
Nadere informatieEenzaam ben je niet alleen
Eenzaam ben je niet alleen Wat is eenzaamheid? Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. (Professor De Jong Gierveld)
Nadere informatieGezond ouder worden: gezondheid als een multidimensioneel concept? Prof. Dr. Anja Declercq LUCAS en Centrum voor Sociologisch onderzoek, KU Leuven
Gezond ouder worden: gezondheid als een multidimensioneel concept? Prof. Dr. Anja Declercq LUCAS en Centrum voor Sociologisch onderzoek, KU Leuven Wat is gezondheid? Definities veranderen Gezondheid als
Nadere informatieCommissie notitie. Onderwerp: Eenzaamheid.
gemeente Eindhoven 16R6662 Raadsnummer Inboeknummer 16bst00150 Dossiernummer 16.05.851 B&W beslisdatum 2 februari 2016 Commissie notitie Onderwerp: Eenzaamheid. Inleiding In het coalitieakkoord Expeditie
Nadere informatieKlanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS
2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming
Nadere informatieEenzaam ben je niet alleen
8-12-2015 Kennismaking Eenzaam ben je niet alleen Samen werken aan een nieuwe blik op eenzaamheid en sociaal isolement Eigen ervaring eenzaamheid, sociaal isolement? persoonlijk en/of professioneel. Waarom
Nadere informatieOVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK. Leen Heylen
OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK Leen Heylen OVERZICHT Theorie Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Aanpak eenzaamheid DEFINITIE EENZAAMHEID Eenzaamheid is het
Nadere informatie13 december 2007. Bijlage. Zorgvernieuwingsprojecten GGZ en Collectieve Preventie GGZ. Bestedingsplan. Regio Midden-Holland.
13 december 2007 Bestedingsplan Bijlage Regio Midden-Holland Zorgvernieuwingsprojecten GGZ en Collectieve Preventie GGZ Inleiding Op 3 oktober 2007 heeft het portefeuillehoudersoverleg Wmo ingestemd met
Nadere informatieEENZAAMHEID Inventarisatie en vooruitblik
EENZAAMHEID Inventarisatie en vooruitblik Aanleiding Uw Raad heeft via een motie op 22 februari 2016 gevraagd om een notitie waarin de huidige infrastructuur ter bestrijding van eenzaamheid wordt weergegeven
Nadere informatieDE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN
WMO W A A I E R Obstakels - Voorwaarden en Aanbevelingen DE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN 1 Het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid van dorpen wijken en buurten Obstakels Isolement Vooroordelen
Nadere informatieTeam Bemoeizorg Wageningen. Tientallen hulpvragen, twee organisaties, één meldpunt
Team Bemoeizorg Wageningen Tientallen hulpvragen, twee organisaties, één meldpunt Team Bemoeizorg Wageningen Tientallen hulpvragen, twee organisaties, één meldpunt We willen allemaal wel hulp bieden aan
Nadere informatieSociale Structuurvisie Hoogeveen voor Raad 11 oktober Ben Römgens, Gea Lunsing
Sociale Structuurvisie Hoogeveen voor Raad 11 oktober 2007 Ben Römgens, Gea Lunsing Programma 1. Aanpak 2. Huidige Sociale Staat 3. Oplossingen uit workshops met partners en bewoners 4. Hoofdbestanddelen
Nadere informatieVerkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker
Samen Sterker Samenleven > niet gelijk, maar gelijkwaardig > aantrekkelijke, ecologische woonstad > iedereen een eerlijke kans op de arbeidsmarkt Samenleven Mensen zijn niet allemaal gelijk, maar wel gelijkwaardig.
Nadere informatieOnderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos
Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures
Nadere informatieVisie Somatische Verpleegzorg Omring
Visie Somatische Verpleegzorg Omring Visie Somatische Verpleegzorg Omring Inleiding De Omring strategie gaat uit van de definitie van positieve gezondheid (Huber et al 2011) Health is the ability to adapt
Nadere informatie#+ Postbus 15. gemeentebestuur. Afdeling RMO Team: Maatschappelijke Ontwikkeling
gemeentebestuur PURMEREI' #+ Postbus 15 1440 AA Purmerend telefoon 0299-452911 telefax 0299-452124 Afdeling RMO Team: Maatschappelijke Ontwikkeling Aan de gemeenteraad van Purmerend ons kenmerk 1322073
Nadere informatieWerkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014
Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Programma Welkom en korte kennismaking Pluspunt aan het werk Ouderen Mantelzorgers Visie Pluspunt op ontwikkelingen in sociaal domein Pluspunt aan het werk
Nadere informatieWerkplan 2014. Adviesraad Sociaal Domein Lopik
Werkplan 2014 Adviesraad Sociaal Domein Lopik 18 februari 2014 Ter introductie De Adviesraad Sociaal Domein Lopik (ASDL) bestaat uit inwoners van Lopik die een actieve verhouding hebben met het sociale
Nadere informatieDe toekomst van gezondheid, zorg, wonen, opvoeden, werk en inkomen
De toekomst van gezondheid, zorg, wonen, opvoeden, werk en inkomen Stap voor stap op weg naar een nieuwe samenleving 1 Gemeenten krijgen de komende jaren steeds meer taken in de ondersteuning van inwoners
Nadere informatieOuderenmishandeling De rol van de gemeente
Ouderenmishandeling De rol van de gemeente 11/21/2013 Congres huiselijk geweld 18 november 2013 Programma: Opening Inleiding landelijke aanpak ouderenmishandeling; de meldcode De rol van de gemeente: s-hertogenbosch
Nadere informatieDe slimste route? Vormgeven toegang
De slimste route? Vormgeven toegang Grote veranderingen in zorg en ondersteuning Taken vanuit AWBZ, Jeugdzorg, Werk en inkomen. Passend onderwijs (toegang tot onderwijs) De slimste route (voor Hengelo)
Nadere informatieSociale netwerken. Waarom en hoe?
Sociale netwerken Waarom en hoe? Opbouw verhaal Zorg in Nederland -recente ontwikkelingen en hun achtergronden Verschijningsvormen en omvang informele zorg Zorg voor de informele zorg De kracht van netwerken
Nadere informatieManifest Wonen & Zorg in Maastricht
Manifest Wonen & Zorg in Maastricht Stichting Samen Onbeperkt Oktober 2017 Inleiding Waarom dit manifest? Het recht op een behoorlijke levensstandaard en bescherming tegen armoede en sociale uitsluiting,
Nadere informatieOnderzoek woonservicegebieden
Gemeente Dalfsen Onderzoek woonservicegebieden Kern: Lemelerveld Onderzoek uitgevoerd en opgesteld: - Lemelerveld: Stichting Welzijn Ouderen Lemelerveld - Dalfsen: Landstede Welzijn Ouderen Dalfsen - Nieuwleusen:
Nadere informatieCoalitie Erbij. De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015
Coalitie Erbij De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015 1. De landelijke Coalitie Erbij in 2 minuten 2. Wat is eenzaamheid? 3. De gezichten van eenzaamheid 4. De lokale aanpak van eenzaamheid
Nadere informatieInventarisatie van Wmo-raden 2012 - de uitgewerkte antwoorden -
Inventarisatie van Wmo-raden 2012 - de uitgewerkte antwoorden - 27-9-2012 Vooraf De jaarlijkse inventarisatie van de Koepel van Wmo-raden onder Wmo-raden heeft ook in 2012 een goede respons gekregen. Uitgezet
Nadere informatieMotie: "Terug in de wijk en aansluiten bij de leefwereld van mensen"
Motie: "Terug in de wijk en aansluiten bij de leefwereld van mensen" MOTIE 13 1 In het Regeerakkoord "Bruggen Slaan" maatregelen zijn aangekondigd die de Wmo in Tilburg fors raken, betrekking tot hulp
Nadere informatieWe zijn het eens en hebben het helder. Samenvatting van onze ambitie. 1. Ambitie
Aan : Geriatrisch Netwerk Van : Jan Lam, programmamanager Onderwerp : Ambitie, doelen en activiteiten Geriatrisch Netwerk (versie G [= goed]) Datum : 5-12-2017 Status : Overeengekomen op het overleg van
Nadere informatieEenzaamheid onder ouderen
Eenzaamheid onder ouderen Een inventarisatie van de stand van zaken en van een mogelijke aanpak in Ede (versie 31 oktober 2011) Op 3 februari 2011 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen over eenzaamheid
Nadere informatieOnderwerpt leiti^tiefvoorstd ^EeezaiHmheior
Onderwerpt leiti^tiefvoorstd ^EeezaiHmheior ^^EenzddMheid is de ergste vorm van armoede die een mens kan treffen. 0. Aanleiding voor het initiatief Uit het jaarverslag van de gemeente 's-hertogenbosch
Nadere informatieBEANTWOORDING TECHNISCHE VRAAG raadslid Reinette Gjaltema (namens de CDA-fractie), ingediend d.d. 24 september 2015
BEANTWOORDING TECHNISCHE VRAAG raadslid Reinette Gjaltema (namens de CDA-fractie), ingediend d.d. 24 september 2015 Technische vraag: Cijfers op basis van recente lokale GGD-monitoren laten zien dat 38%
Nadere informatieGEZOND LEVEN, GOED LEVEN GEZONDHEIDSBELEID BERNHEZE & OSS 1. POSITIEVE GEZONDHEID 2. HET PROCES 3. THEMA S GEZONDHEIDSBELEID 4.
GEZOND LEVEN, GOED LEVEN GEZONDHEIDSBELEID 2018-2021 BERNHEZE & OSS 1. POSITIEVE GEZONDHEID 2. HET PROCES 3. THEMA S GEZONDHEIDSBELEID 4. BORGING 1. POSITIEVE GEZONDHEID Positieve gezondheid is je eigen
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT NR. 6. Doetinchem, 20 september 2018 ALDUS VASTGESTELD 27 SEPTEMBER Regionale visie op inkoop Sociaal Domein vanaf 2021
Aan de raad AGENDAPUNT NR. 6 ALDUS VASTGESTELD 27 SEPTEMBER 2018 Regionale visie op inkoop Sociaal Domein vanaf 2021 Te besluiten om: In te stemmen met de regionale visie op inkoop voor het Sociaal Domein
Nadere informatieEenzaamheid nader beschouwd. Informatiebijeenkomst Gouda 1 oktober 2016
Eenzaamheid nader beschouwd Informatiebijeenkomst Gouda 1 oktober 2016 Programma Deel 1 Deel 2 Kennismaking over en weer Signaleren Coalitie Erbij & Quiz Bespreekbaar maken Cijfers, oorzaken en gevolgen
Nadere informatieVisienota netwerk Samen tegen eenzaamheid in Den Helder
Visienota netwerk Samen tegen eenzaamheid in Den Helder Inleiding Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem. Mensen die zich eenzaam voelen zijn over het algemeen angstiger, achterdochtiger, wantrouwiger
Nadere informatieZelf doen wat kan en ondersteuning waar moet.
Zelf doen wat kan en ondersteuning waar moet. Op 1 januari 2015 wordt de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) van kracht. De zes Drechtsteden zijn dan verantwoordelijk voor de ondersteuning
Nadere informatieWmo beleidsplan 2013 INLEIDING
December 2012 INLEIDING Het beleidsplan Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) 2008-2011 heeft een wettelijk bepaalde werkingsduur van vier jaren. In 2012 is besloten dit beleidsplan met één jaar te
Nadere informatieBeknopte rapportage. Pilot Informatie voor de informele zorg
Beknopte rapportage van de Pilot Informatie voor de informele zorg Gemeente Enschede en Ministerie van VWS Juni december 2012 Pagina 1 Inhoud Inleiding... 3 Grotere rol van mantelzorgers en vrijwilligers...
Nadere informatieLeidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming
incijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Uitkomsten GGD-gezondheidspeiling 2016 Gezondheid van aren BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl I
Nadere informatieIn de bijlage treft u een korte uiteenzetting aan over eenzaamheid in Nederland.
Aan: Leden gemeenteraad en fractiemedewerkers cc. college van B&W cc. pers W ET HOUDER E.G.J. VAN DER WANT P OS T B US 9900 1201 GM HILVER S UM B EZOEKADR ES : R AADHUIS DUDOKPAR K 1 T ELEF OONNUMMER 14035
Nadere informatie!!!!!!!! Van eenzaamheid naar samenleven! Actieplan bestrijding eenzaamheid 65+! !!! !!!!!!!!!!!!!! Enkhuizen, 10 december 2013!
Van eenzaamheid naar samenleven Actieplan bestrijding eenzaamheid 65+ Enkhuizen, 10 december 2013 Inleiding: het gaat gebeuren Enkele honderden ouderen in Enkhuizen zijn matig of ernstig eenzaam. Dit kan
Nadere informatieOUD EN EENZAAM? KWETSBAARHEID VOOR EENZAAMHEID OP LATERE LEEfTIJD
OUD EN EENZAAM? KWETSBAARHEID VOOR EENZAAMHEID OP LATERE LEEfTIJD Leen HEYLEN 1 Eenzaamheid en oud zijn wordt nog frequent met elkaar geassocieerd. Dit stereotype beeld gaat echter voor vele ouderen niet
Nadere informatiePlan van aanpak eenzaamheid LVB gemeente Opsterland 2013/2014
Plan van aanpak eenzaamheid LVB gemeente Opsterland 2013/2014 Timpaan Welzijn Bezoekadres: Molenlaan 6a 9244 EA Beetsterzwaag Postadres: Postbus 40 9244 ZN Beetsterzwaag Telefoonnummer: 0512 384040 Fax
Nadere informatieWijkplan Centrum/ Noord-West. Internet-versie
Wijkplan 2015 Centrum/ Noord-West Internet-versie Inhoudsopgave 1. Visie Pagina 2 2. Wijkanalyse Pagina 3 3. Conclusie Pagina 5 Wijkplan 2015 CNW, maart 2015 Pagina 1 1. Visie De visie van Veens luid:
Nadere informatieSchriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO
Schriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO Datum indiening 1 : Naam indiener: 2 oktober 2016 Adrie van Erp Onderwerp: Aanpak Eenzaamheid Vraag: Geacht college, Cijfers op basis van
Nadere informatieI org MBANSZ Nr (gewijzigd) Houten, 20 juni 2012 xxx
Raadsvoorstel I org.00000714 MBANSZ Nr.2012-030 (gewijzigd) Houten, 20 juni 2012 xxx Onderwerp: Raadsvoorstel beleidsadvies sociale armoede Beslispunten: 1. De afbakening van het begrip sociale armoede
Nadere informatieStartnotitie Integraal armoedebeleid
Startnotitie Integraal armoedebeleid Doel presentatie: o Raad informeren over onderzoek armoedebeleid o Voorlopige planning om te komen tot kadernota armoedebeleid o Rol van de gemeenteraad Aanleiding
Nadere informatieUITVOERINGSPROGRAMMA WELZIJN/WMO 2012 (gewijzigde expeditie) Bijlage 1: Doelstellingen Integrale Welzijnsnota
UITVOERINGSPROGRAMMA WELZIJN/WMO 2012 (gewijzigde expeditie) Bijlage 1: Doelstellingen Integrale Welzijnsnota WELZIJN ALGEMEEN 1 Het zo optimaal mogelijk laten participeren van de inwoners van Hendrik-Ido-Ambacht
Nadere informatieNieuw model voor Maatschappelijke Ondersteuning. Hans Weggemans 12 november 2014
Nieuw model voor Maatschappelijke Ondersteuning Hans Weggemans 12 november 2014 1 Decentralisaties Participatiewet 2015 (- ca. 20%) Wmo: Begeleiding en verzorging 2015 (-25% resp. -15%) Jeugdzorg 2015
Nadere informatieOntwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014
Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014 Inleiding Uit onze gemeentelijke armoedemonitor 1 blijkt dat Leeuwarden een stad is met een relatief groot armoedeprobleem. Een probleem dat nog steeds
Nadere informatieGemeentelijk armoedebeleid. Martijn Schut Adviseur Stimulansz
Gemeentelijk armoedebeleid Martijn Schut Adviseur Stimulansz Armoede Armoede is een complex verschijnsel met veelal samenhangende dimensies zoals inkomen, maatschappelijke participatie, opleidingsniveau,
Nadere informatieSociaal wijkteam?!?! Marijke Versteeg Teamleider sociaal wijkteam Kruiskamp- Koppel. 15 april 2014
Sociaal wijkteam?!?! Marijke Versteeg Teamleider sociaal wijkteam Kruiskamp- Koppel 15 april 2014 In deze presentatie neem ik u mee in: de beweging in het Sociaal Domein in Amersfoort de praktijk van het
Nadere informatieAanpak: Multiprobleemgezinnen. Beschrijving
Aanpak: Multiprobleemgezinnen De gemeente heeft de vragenlijst betreffende deze aanpak ingevuld en relevante documentatie toegestuurd. Een beperktere vragenlijst over deze aanpak is ingevuld door: GGD
Nadere informatiePresentatie onderzoeksresultaten werkgroep zorg en welzijn Westerbeek
Presentatie onderzoeksresultaten werkgroep zorg en welzijn Westerbeek In het najaar van 2013 hebben wij 190 inwoners uit Westerbeek een vragenlijst gegeven over de thema's wonen, welzijn, zorg in hun omgeving.
Nadere informatieWmo-werkplaats Groningen-Drenthe 2009-2012. Overzicht. Aanleiding Wmo-werkplaatsen. Opzet, bevindingen en resultaten. Aanleiding Wmo-werkplaatsen
Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe 2009-2012 Opzet, bevindingen en resultaten Lies Korevaar, lector Rehabilitatie Overzicht Aanleiding Wmo-werkplaatsen Opzet Wmo-werkplaats Groningen- Drenthe Activiteiten
Nadere informatie8 Eenzaamheid bij ouderen in de regio Gelre-IJssel
8 Eenzaamheid bij ouderen in de regio Gelre-IJssel t Eenzaamheid komt onder alle bevolkingsgroepen voor, zowel onder jongeren als onder ouderen. Toch bestaat de indruk dat bij ouderen relatief meer eenzaamheidsgevoelens
Nadere informatiePsychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers
Psychologie Inovum Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Waarom psychologie Deze folder is om bewoners, hun naasten en medewerkers goed te informeren over de mogelijkheden
Nadere informatieProject Sociaal huis Opdrachtgever Hans Killaars i.o.v. het college van B&W Trekker Nog te bepalen Datum 22 oktober 2014
Project Sociaal huis Opdrachtgever Hans Killaars i.o.v. het college van B&W Trekker Datum 22 oktober 2014 Doel Waarvoor doen we het? In december 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met de kadernota minimabeleid
Nadere informatieIedereen doet mee Dorpen en wijken leefbaar Vrijwilligers aan zet Geluk is
Iedereen doet mee Dorpen en wijken leefbaar Vrijwilligers aan zet Welzijnsdiensten in Zuidwest-Drenthe en Noordwest-Overijssel Welzijn MensenWerk ondersteunt groepen bewoners en organiseert activiteiten
Nadere informatieS. Dohmen 5772
Adviesraad Sociaal Domein Postbus 5 5340 BA Oss E-mail gemeente@oss.nl www.oss.nl Postbus 5 5340 BA Oss Wilt u bij uw reactie de datum van deze brief en ons kenmerk vermelden? Datum Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatieBestuur & Management Consultants. Katherine Boon Ester Rood
Bestuur & Management Consultants Katherine Boon Ester Rood 1 Presentatie Project!mpulsbijeenkomsten Samen in de wijk Themasessie Grenzen aan vermaatschappelijking en extramuralisering 2 Impressies Extramuralisering
Nadere informatieGemeente Haarlem. Drs. Jur Botter, MPA. Retouradres: Stadhuis, Postbus PB Haarlem. Aan de leden van de commissie samenleving
Gemeente Haarlem Haarlem Drs. Jur Botter, MPA. Wethouder Wmo, Welzijn, Volksgezondheid, Cultuur en Vastgoed Retouradres: Stadhuis, Postbus 511 2003 PB Haarlem Aan de leden van de commissie samenleving
Nadere informatieMet het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten:
Opdrachtformulering kwartiermaker integrale welzijnsopdracht Aanleiding De gemeenteraad van de gemeente Tiel heeft in haar vergadering van juli 2014 het besluit genomen om een inhoudelijke discussie te
Nadere informatieMet toepassing van artikel 169, tweede lid, van de Gemeentewet, delen wij u het volgende mede.
^^^B Kaadsmededelmq 1 5 APR. 2010 Datum Nr. Van Aan Kopie aan Het college van B&W De raads- en duoburgerieden Contactpersoon: Stijn Verstraten Email: S.P.M.Verstraten@bergenopzoom.nl Tel: 0164-277174 Onderwerp
Nadere informatieNr. 8 November / December 2015
Afd. Lisse Nr. 8 November / December 2015 Beste CDA leden, Hierbij de achtste editie van de CDA Nieuwsbrief. In maart zijn we begonnen u meer op hoogte te brengen van het wel en wee in de fractie en de
Nadere informatieSignalering en zorgcoördinatie bij begeleiding in de Wmo voor specifieke groepen
Signalering en zorgcoördinatie bij begeleiding in de Wmo voor specifieke groepen Specifieke groepen voor de extramurale begeleiding vanuit Wmo zintuiglijk gehandicapten (ZG) mensen met complex niet aangeboren
Nadere informatieInvesteren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen
Datum: 19 april 2018 Betreft: informatie voor gemeenteraadsleden Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen Beste raadsgriffier, Is uw nieuwe raad bekend met de sociaal
Nadere informatieGemeenteraadsverkiezingen 2018: Wmo-raad Sittard-Geleen doet politieke partijen suggesties
Geleen, 05 augustus 2017 Gemeenteraadsverkiezingen 2018: Wmo-raad Sittard-Geleen doet politieke partijen suggesties Aan: Voorzitter gemeenteraadsfractie XXX in Sittard-Geleen Geachte Heer / Mevrouw YYY,
Nadere informatieGGD Amsterdam Eenzaamheid in Beeld
GGD Amsterdam Eenzaamheid in Beeld Samenvatting Eén op de acht volwassen Amsterdammers voelt zich ernstig. Dat is meer dan gemiddeld in Nederland. In vergelijking met voorgaande jaren voelen steeds meer
Nadere informatieZorgvrijwilligers, hoe zet je ze op een verantwoorde manier in? Ilse de Bruijn 12 november 2013, Den Haag
Zorgvrijwilligers, hoe zet je ze op een verantwoorde manier in? Ilse de Bruijn 12 november 2013, Den Haag Vrijwilligerswerk in zorg & ondersteuning Werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieRaadsvergadering van 21 januari 2010. Onderwerp: Uitvoeringsnota Millenniumgemeente. Verantwoordelijke portefeuillehouder: W.J.M. Vissers SAMENVATTING
RAADSVOORSTEL Agendanummer Raadsvergadering van 21 januari 2010 Onderwerp: Uitvoeringsnota Millenniumgemeente Verantwoordelijke portefeuillehouder: W.J.M. Vissers SAMENVATTING Naar aanleiding van een motie
Nadere informatieMeldcode bij een vermoeden van kindermishandeling
Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling Versie februari 2012 Je huilde Logisch, je was nog zo klein En wat kon je anders Wanneer er niemand voor je kon zijn? Ik heb het geprobeerd Maar ik was
Nadere informatieEvaluatie gratis openbaar vervoer 65+-ers Rotterdam
Evaluatie gratis openbaar vervoer 65+-ers Rotterdam J. Snippe F. Schaap M. Boendermaker B. Bieleman COLOFON St. INTRAVAL Postadres Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl www.intraval.nl
Nadere informatieBeleid samenwerking met en ondersteuning van mantelzorg in de intramurale locaties van Amstelring
Beleid samenwerking met en ondersteuning van mantelzorg in de intramurale locaties van Amstelring Mantelzorgbeleid Intramuraal Amstelring 2013 1 Inleiding Mantelzorg staat in de belangstelling. Het ontwikkelen
Nadere informatieUitbouw van een Wijkgericht Netwerk
» Lokaal sociaal beleid» Wonen-welzijn-zorg Stefan Van Eeckhout Uitbouw van een Wijkgericht Netwerk bestuursdirecteur voor actieve departement detectie Thuis Wonenen - OCMW aanpak Antwerpen van & kwetsbare
Nadere informatieHet belang van anders
Het belang van anders Transitie doen we samen Maarten Kwakernaak en Meike Heessels Lector Lokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief Kenniscentrum HAN SOCIAAL 24 September 2015 Hoofdlijn van het verhaal
Nadere informatie