Spelen,spelen,spelen,spel,spelen, spelen,spelen,spelen,spelen,spele n,spel,spelen,spelen,spelen,spele n,spelen,spelen,spelen,spelen,sp

Transcriptie

1 Spelen,spelen,spelen,spel,spelen, spelen,spelen,spelen,spelen,spele n,spel,spelen,spelen,spelen,spele n,spelen,spelen,spelen,spelen,sp el,spelen,spelen,spelen,spelen,sp elen,spelen,spelen,spel,spelen,sp elen,spelen,spelen,spelen,spelen, spelen,spelen,spelen,spelen,spele n,spelen,spel,spelen,spelen,kinde rspel,spelen,spelen,spelen,spelen,spelen,spelen,spelen,spelen,spel en,spelen,spel,spelen,spelen,spel Spelen is en,spelen,spelen,spelen,spelen,s pelen,spelen,spelen,spelen,spele kinderspel n,spelen,spelen,spelen,spel,spele n,spelen,spelen,spelen,spel,spele n,spelen,spelen,spelen,spelen,sp elen,spelen,spelen,spelen,spelen, spelen,spelen,spelen,spelen,spele n,spel,spelen,spelen,spel,spelen

2 Speelruimtebeleid gemeente Steenbergen Periode

3 Samenvatting De gemeente Steenbergen wil graag een speelruimtebeleid vaststellen voor de komende de periode van Om het beleid te kunnen formuleren is een behoefte onderzoek onder de doelgroep uitgevoerd door twee stagiaires. De uitkomsten van hun rapport is gebruikt als input voor de keuzes in het speelruimtebeleid. Buiten spelen is belangrijk voor kinderen, spelen zorgt voor een goede gezondheid. Niet alleen door de beweging, juist ook de sociale gezondheid wordt door spelen gestimuleerd. Door het elkaar ontmoeten en omgaan met anderen worden kinderen van jongs af aan al sociaal gestimuleerd. Speelvoorzieningen zijn belangrijk om het spelen te stimuleren. Naast het positieve effect op kinderen, hebben speelvoorzieningen een positief effect op de omgeving. Een omgeving wordt aantrekkelijker wanneer er kinderen spelen en speelvoorzieningen met groen zijn. Speelvoorzieningen zijn te onderscheiden in twee soorten; formele en informele speelvoorzieningen. De gemeente Steenbergen is een plattelands gemeente met veel groen. Hierdoor is de noodzaak van formele speelvoorzieningen anders dan in grote steden. Kinderen in dorpen hebben geen formele speelvoorzieningen nodig om buiten te kunnen spelen, maar deze stimuleren wel het spel. De gemeente heeft de behoefte van spelen onderzocht. Uit het onderzoek komt naar voren dat er bijna overal voldoende speelvoorzieningen zijn. De bestaande voorzieningen worden als saai gezien en zijn slecht onderhouden volgens de ondervraagden. Om het onderzoek en de theorie te kunnen toepassen in de gemeente is er een visie opgesteld hoe we met buiten spelen omgaan. Buiten spelen moet bijdragen aan het gezond opgroeien en het goed ontwikkelen van kinderen. Door middel van een speelruimtebeleid wil de gemeente Steenbergen bijdragen aan de gezondheid van kinderen door beweging, ontmoeting en ontwikkeling te stimuleren. Dit willen we bereiken door voor de jeugdigen van 0 tot 18 jaar voldoende kwalitatief goede speelruimten aan te beiden zodat zij buiten kunnen spelen en elkaar kunnen ontmoeten. Om deze visie na te kunnen streven hebben we tien uitgangspunten geformuleerd. Aan de hand van deze uitgangspunten is gekeken in hoeverre we nu al voldoen aan de visie. Er is gekeken of we voldoende speelvoorzieningen hebben. Dit wordt op drie manieren gemeten. Het eerste deel is de beleving van de bevolking, die is voldoende zoals hiervoor beschreven. Daarnaast wordt er gekeken naar de speelruimtenorm van Jantje Beton en als derde de actieradius. Hieruit kan worden geconcludeerd dat er bijna aan de voorwaarden voldaan wordt. Er kunnen nog aanpassingen worden gedaan om te voldoen aan de opgestelde visie. Hiervoor zijn actiepunten opgesteld. Deze actiepunten gaan in op aanpassingen bij de bestaande speelvoorzieningen zoals extra bankjes en prullenbakken; randvoorwaarden. Ook het aanpassen van het soort voorzieningen op de bestaande plekken wordt genoemd. Samen met aanpassingen om enkele voorzieningen beter toegankelijk te maken voor minder valide kinderen. Het opstellen van een Meerjaren Onderhouds Plan zou meer structuur moeten brengen in de vervanging en aanpassing van de voorzieningen. Zodat ook de demografische ontwikkelingen van een wijk of buurt mee kunnen worden genomen. Daarnaast is er een actiepunt uitgewerkt om het aanbod van speelvoorzieningen te vergroten met natuurlijke speelvoorzieningen. 3

4 Lijst met gebruikte afkortingen NUSO- Organisatie die zich hard maakt voor speelruimten en speelruimtebeleid WAS- Warenwet Attractiebesluit Spelen- per 2003 vroeger hette het BVAS BVAS- Besluit Veiligheid Attractie en Speeltoestellen ( tot aan 2003) JOP s Jongeren Ontmoetings Plekken BOA- Buitengewoon Opsporings Ambtenaar MOP- Meerjaren Onderhoud Planning 3VO- Verenigde Verkeers Veiligheids Organisatie 4

5 Voorwoord wethouder Voor uw ligt het speelruimtebeleid De gemeente Steenbergen vindt het belangrijk dat kinderen de mogelijkheid hebben om te spelen. Buiten spelen is belangrijk voor de gezondheid van kinderen. Hiermee ontwikkelen kinderen hun sociale en motorische vaardigheden. Speelvoorzieningen zijn niet nieuw in de gemeente, een beleid hiervoor wel. Met het speelruimtebeleid willen we bereiken dat er voldoende kwalitatief goede speelvoorzieningen in de gemeente zijn. Wat we daarmee bedoelen staat in onze visie en de uitwerking hiervan beschreven. De gemeente wil investeren in speelvoorzieningen voor alle kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar, we willen jongeren de ruimte geven om te spelen. Dit doen we graag samen met de bewoners. Wij vinden het belangrijk dat omwonenden zelf verantwoordelijk worden voor de speelvoorzieningen. Hiervoor willen we adoptieteams opzetten. De adoptieteams zullen samen met de gemeente verantwoordelijk zijn voor het beheer en onderhoud van de speelvoorzieningen in hun buurt. Ook de dorpsraden zullen hier een rol in gaan spelen. Zij zullen gevraagd worden om bij het samenstellen en het uitvoeren van de adoptieteams te helpen. Daarnaast wil de gemeente samen met maatschappelijk en andere partners optrekken om nieuwe speelvoorzieningen te ontwikkelen. Ook bij de vervanging van bestaande speelvoorzieningen kunnen deze partners een rol vervullen. Speelruimte zijn belangrijk element voor de samenleving, wij vragen de samenleving samen met ons aan goede speelruimte te werken. Wethouder de Koning. Jeugd en jongerenwerk 5

6 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Lijst met gebruikte afkortingen... 4 Voorwoord wethouder... 5 Inhoudsopgave... 6 Inleiding... 8 Leeswijzer... 8 Hoofdstuk 1: Achtergrond van spelen Ontwikkeling van het kind Spelvormen Goede speelvoorzieningen Hoofdstuk 2: Formele en informele speelruimten Formele speelvoorzieningen Wetgeving JOP s Sport en trimtoestellen Informele speelruimten Behoefte en eisen aan een speelvoorziening Bereikbaarheid Materiaal Veiligheid Ruimtebehoefte Herbergzaamheid Betrokkenheid van de bewoners...17 Hoofdstuk 3: Hoe doen we dat nu in Steenbergen? Aantal speelvoorzieningen in de gemeente Steenbergen Richtlijn aantal formele en informele speelvoorzieningen per kind Conclusie tabel voorzieningen in Steenbergen Onderhoud en beheer Ondergrond Aansprakelijkheid...20 Hoofdstuk 4: Speelruimtebeleid en andere beleidsterreinen Speelruimte en groenbeleid De beeldkwaliteit Speelruimte en hondenbeleid Speelruimte en verkeer en veiligheid Speelruimte, volksgezondheid en sport Speelruimte en leefbaarheid en economische aantrekkelijkheid Hoofdstuk 5: Onderzoek naar speelbehoeften Respons enquêtes Conclusies enquête nul tot en met vijf jaar Conclusies enquête zes tot en met twaalf jaar Conclusies enquête dertien tot en met achttien jaar Algemene aanbevelingen...26 Hoofdstuk 6: Visie over spelen in de gemeente Steenbergen Visie...27 Hoofdstuk 7: Vertaling van de visie in uitgangspunten en beleid Uitgangspunten Vertaling van de uitgangspunten in het beleid Iedereen voldoende gevarieerde speelruimte Betrokkenheid bij ontwikkeling Onderhoud en klachtafhandeling

7 Hoofdstuk 8: Actiepunten voor de periode Evaluatie demografische gegevens Meer variatie in de huidige speeltoestellen Randvoorzieningen op speelterreinen controleren Meerjaren Onderhouds Planning (MOP) opstellen Aanleg enkele natuurlijke speelvoorzieningen in de gemeente Overleggen over openstelling van schoolpleinen en sportparken Adoptieplan speelruimten door buurtverenigingen en dorpsraden Speelvoorziening geschikt voor minder validen Nationale straatspeeldag...37 Hoofdstuk 9: Planning Jaarlijks terugkerende activiteiten Planning actiepunten Evaluatie beleidsplan...38 Hoofdstuk 10: Financiën Begroting 2010, beheer en onderhoud van speelvoorzieningen Financiën andere afdelingen Subsidies Vandalisme Nieuwe ontwikkelingen en acties Financieel plaatje per jaar...41 Bronnen...42 Bijlage...44 Bijlage 1: Onderhoudsschema...44 Bijlage 2: Valhoogtes...44 Bijlage 3: Aantal m2 speelvoorzieningen per kern Bijlage 4: Aantal kinderen per kern per voorziening...45 Bijlage 5: Soorten speelvoorzieningen per kern

8 Inleiding Bij speelruimte gaat het om een plek waar kinderen kunnen spelen. Maar kinderen spelen overal. Een grasveld, het trottoir, de portieken, de tuin, het park, plein, winkelcentrum, een bouwterrein in de buurt, de groenwal, alles kan in dienst staan van spannend spel. Geen kind beperkt zich alleen tot de officieel voor hem gereserveerde speelplaatsen. Kinderen zien de hele woonomgeving als speelruimte. In feite gaat het bij speelruimte om de bespeelbaarheid van de woonomgeving als geheel. Het creëren van speelruimte, en als onderdeel daarvan het inrichten van speelvoorzieningen, is geen eenmalige investering. Speelruimte/speelvoorzieningen moeten worden beheerd en op termijn vervangen. De bevolkingssamenstelling verandert, belangen en wensen verschuiven, allerlei ontwikkelingen kunnen de beschikbare speelruimte onder druk zetten. Binnen dit krachtenveld vraagt speelruimte continue aandacht en zorg. Voldoende en goede speelruimte kan alleen tot stand worden gebracht als er een helder speelruimtebeleid is. De gemeente Steenbergen heeft tot nu toe geen vastgesteld speelruimtebeleid. Dit betekent niet dat er niets aan gedaan wordt. De gemeente heeft in haar kernen een behoorlijk aantal speeltoestellen staan. Deze worden allemaal onderhouden. Nieuwe voorzieningen worden aangelegd wanneer er behoefte is. Daarnaast zijn er diverse groenstroken geschikt om te spelen. Dit alles wordt nu gedaan wanneer er behoefte is of wanneer het nodig is. Er zijn geen richtlijnen geformuleerd waaraan getoetst kan worden. Door het schrijven van een speelruimtebeleid willen we de zaken die nu al gedaan worden op het gebied van speelruimte samen met nieuwe ontwikkelingen structureren. Leeswijzer In hoofdstuk 1, 2, 3 en 4 zal eerst ingegaan worden op de achtergronden van spelen. Waarom en hoe spelen kinderen. Door aan te geven wat voor speelvoorzieningen er zijn, wat het verschil is in formele en informele speelruimten. Er zal ingegaan worden op wat voor gevolgen spelen heeft op de omgeving en andere beleidsterreinen binnen de gemeente. En wat we nu doen binnen de gemeente aan speelruimte. Er is een behoefte onderzoek gedaan naar het spelen in de gemeente Steenbergen. Dit onderzoek is gehouden onder jongeren van 6 tot 18 jaar en de ouders van de jongeren van 0 tot 6 jaar. De aanbevelingen uit het behoefte onderzoek zijn weergegeven in hoofdstuk 5. Dit alles heeft geleid tot een visie in hoofdstuk 6 opgenomen hoe we in de gemeente naar spelen en speelruimte kijken. Om deze visie uit te kunnen werken zijn er uitgangspunten geformuleerd, hoofdstuk 7. Deze uitgangspunten zijn vertaald naar nieuwe acties en onderwerpen die nu al uitgevoerd worden op het gebied van speelruimten. De visie en acties die nu al uitgevoerd worden resulteren in nieuwe acties gebundeld in een actieplan in hoofdstuk 8. In dit actieplan worden onderwerpen beschreven die nieuw zijn, deze zijn een aanvulling op de huidige acties. Zij zorgen ervoor dat het speelruimtebeleid meer variatie en mogelijkheden biedt. Het stuk wordt afgesloten met een financieel hoofdstuk, de planning en een voorzet voor de evaluatie van dit beleid over 4 jaar, hoofdstukken 8, 9 en 10. 8

9 Hoofdstuk 1: Achtergrond van spelen Kinderen spelen en dat is goed. Uit onderzoek door de universiteit van Utrecht, is gebleken dat buitenspelen in een omgeving met voldoende en veilige speelgelegenheid een groot aantal effecten heeft. Deze zijn er niet alleen voor het kind maar ook voor de omgeving. Uit dit onderzoek komt duidelijk de brede waarde van buitenspelen naar voren. Een goed speelruimtebeleid is niet alleen in het belang van kinderen, maar heeft effecten op een groot aantal beleidsgebieden zoals volksgezondheid, sportbeleid en het groenbeleid. Met andere woorden, het effect van voldoende speelruimte en een goed en dynamisch speelruimtebeleid geeft een veel hoger rendement dan op het eerste gezicht lijkt. (bron Nuso) 1.1 Ontwikkeling van het kind. Buitenspelen is gezond. Kinderen die veel buitenspelen ontwikkelen meer spieren en behendigheid, hebben minder kans op astmatische aandoeningen en tekort aan vitamine D (opbouw botstructuur). Het creëren van speelruimte kan daarom bijdragen aan besparing op latere kosten voor gezondheidszorg, mits het spelen in een veilige omgeving kan plaatsvinden. De ontwikkelingen van de laatste jaren die een duidelijke toename van het (over)gewicht van kinderen laat zien is zorgwekkend. Het minder buitenspelen door kinderen is hierin ook een belangrijke factor. Buitenspelen heeft positieve effecten op de cognitieve ontwikkeling: spel bevordert probleemoplossend gedrag, logisch denken, taal en betekenisverwerving. En dat heeft weer een meetbaar effect op schoolprestaties. Buitenspelen beïnvloedt de sociale ontwikkeling van het kind en de ontwikkeling van de persoonlijkheid. Zelfwerkzaamheid wordt groter evenals het goed hanteren van sociale interactie met meer begrip voor culturele verschillen. 9

10 1.2 Spelvormen. Het spel dat kinderen spelen laat zich onderscheiden in een aantal soorten spelvormen. Speelruimten zowel formeel als informeel moeten de mogelijkheid bieden om deze spelvormen te kunnen spelen. In grote lijnen zijn de volgende functies van spel te onderscheiden: beweging, socialisatie, constructie en fantasie/verkenning. Deze functies kun je terug leiden naar de volgende spelvormen. 1. Bewegingsspel Dit zijn spelletjes waarbij bewegen centraal staat, zoals rennen, balanceren, klimmen, glijden, fietsen, rolschaatsen, springen, graven, hangen. Door te bewegen ontwikkelen zij hun kracht en motorische vaardigheid en leren de wereld om zich heen kennen. Bewegingsspel kan bevorderd worden door objecten die uitnodigen tot bepaalde bewegingsvormen, maar ook door zaken als hoogteverschillen, een ondergrond waarop gereden kan worden, enz. 2. Constructiespel Bij dit spel staat het maken en bouwen van dingen centraal: hutten bouwen, blokken stapelen, met zand spelen, waterlopen maken. Constructiespel helpt bij het leren waarnemen, logisch denken, problemen oplossen en het geheugen trainen. Constructiespel kan bevorderd worden door los beweegbaar omgevingsmateriaal, zoals zand (liefst in combinatie met water/stenen/takken), door bouwmateriaal en gereedschap, maar ook door een plaats waar regenwater blijft staan of waar een grote stapel takken en stammetjes ligt. 3. Rollenspel Vadertje en moedertje, winkeltje, politie-agentje, circusje: bij rollenspel kruipt het kind in de huid van een ander. Rollenspel is voor kinderen belangrijk om indrukken te verwerken en door imitatie te oefenen voor later. De mooiste plekken om een rollenspel te spelen zijn: besloten plekken, waar kinderen kunnen spelen zonder de supervisie van volwassenen en afgeschermd van het meer actieve spel en/of een afwisselend ingericht gebied met struiken, heuvels, kuilen. 4. Regel- en wedstrijdspel Vooral vanaf een jaar of acht/negen worden spelletjes met een competitieelement belangrijk. Om het hardst rennen, stenen gooien, wielrennen, voetballen. Kinderen vergelijken hun prestaties met die van een ander en proberen te winnen. Hiermee ontwikkelen zij hun zelfbeeld. Regel- en wedstrijdspel wordt bevorderd door: een vlakke ondergrond van steen of gras, zonder kwetsbare onderdelen (zoals ruiten) in de directe omgeving en met voorzieningen als doelpalen, basketbalpalen, een hoge blinde muur, en dergelijke. 5. Ontmoeting of rust Dit zijn activiteiten waarbij kinderen ogenschijnlijk niet spelen, maar met elkaar kletsen, hangen, rondlopen. Kinderen experimenteren tijdens deze rustpauzes met gedrag, maar ook rusten ze uit en zijn ze toeschouwer. Om rust of ontmoeting te stimuleren kan gedacht worden aan zitmogelijkheden of steuntjes (muurtje/hek) om tegenaan te leunen, uitkijkposten, zoals platforms, heuvels, bomen en kalmerende onderdelen zoals groen en schaduw. 10

11 1.3 Goede speelvoorzieningen. De ideale speelvoorzieningen voor kinderen biedt hen de gelegenheid, zoveel als ze willen en zo gevarieerd als ze willen, buiten te spelen. De ruimte is interessant en uitdagend voor kinderen van verschillende leeftijdsgroepen en temperament en ze kunnen verschillende spelvormen spelen. Er moeten dan een of meer van de volgende elementen voorkomen: Meervoudige betekenisgeving: Kinderen kunnen objecten uit hun omgeving gebruiken voor verschillende doeleinden. Een boom is niet alleen een boom, maar kan ook een doelpaal zijn, het huis van een kabouter of de basis voor een hut. Een speelhuisje kan de ene keer een winkel zijn de andere keer een verstopplek. Een speelelement waarbij ieder detail is uitgewerkt onderdrukt juist de fantasie. Oplopende moeilijkheidsgraad: kinderen spelen het liefst op het randje van hun kunnen. De omgeving moet het kind uitdagen in zijn spel steeds een stapje verder te gaan, zodat het zich ontwikkelt. De mogelijkheden van een ruimte moeten dus zeer duidelijk zijn afgestemd op een bepaalde leeftijdsgroep. Anderzijds moet samenspel tussen kinderen uit verschillende leeftijdsgroepen niet onmogelijk worden door speelruimte al te strikt te bestemmen voor één bepaalde leeftijdsgroep. 11

12 Hoofdstuk 2: Formele en informele speelruimten Bij het spelen onderscheiden we twee soorten speelruimten aldus de NUSO, landelijke organisatie voor speeltuinwerk en jeugdrecreatie. De formele speelruimten en de informele speelruimten. Speelruimte die bewust voor buiten spelen bestemd zijn worden de formele speelruimten genoemd. De omgeving waarin gespeeld wordt zijn informele speelruimten. De formele speelruimten worden aangelegd en dienen de bovengenoemde functies van spelen te stimuleren. Bij deze speelvoorzieningen moet er op de volgende punten gelet te worden: 2.1 Formele speelvoorzieningen In het Warenwet Attractie Besluit (WAS) is de definitie van een speeltoestel: inrichting die bestemd is voor vermaak of ontspanning, waarbij uitsluitend van de zwaartekracht of de fysieke kracht van de mens gebruik wordt gemaakt. Het onderscheid met attractietoestellen is dat in de definitie van een speeltoestel het element voortbeweging van personen bewust is weggelaten. Voor attractietoestellen is dat juist één van de belangrijke definiërende kenmerken, maar voor speeltoestellen geldt dat niet alle elementen van het spel met een speeltoestel worden gekenmerkt door voortbeweging. Inrichtingen als een zandbak of een ballenbak zijn dan ook speeltoestellen in de zin van het WAS Wetgeving Er bestaat geen wet- of regelgeving die gemeenten verplicht om speelvoorzieningen te hebben. De enige regelgeving waarmee rekening moet worden gehouden is het besluit over ontwerp, constructie, installatie, beheer, gebruik en onderhoud van speeltoestellen. Dit is sinds maart 1997 opgenomen in het Besluit Veiligheid Attractie- en Speeltoestellen (BVAS), ofwel Staatsbesluit 474 als onderdeel van de WarenwetBesluit (WAS) In de WAS geldt dat nieuwe toestellen voorzien moeten zijn van een certificaat van typekeuring. Alle speeltoestellen die zijn gebouwd na 26 maart 1997 worden gecertificeerd door een keuringsinstelling van de overheid. Speeltoestellen die niet onder de WAS vallen zijn de toestellen die primair gebruikt worden voor sportbeoefening. De gemeente Steenbergen heeft sinds 1997 alleen maar gecertificeerde speeltoestellen aangeschaft die aan deze wetgeving voldoen. Binnen de gemeente zijn er nog speeltoestellen aanwezig van voor Deze worden gekeurd volgens de destijds geldende normen van de BVAS. Voor plaatsing van bepaalde speeltoestellen is een bouwvergunning noodzakelijk. Sinds 1 januari 2003 zijn hieraan nieuwe eisen gesteld. In artikel 3, lid 2, van het Besluit bouwvergunningvrije en licht-vergunningsplichtige bouwwerken van de Woningwet wordt bepaald dat het bouwen van een speeltoestel, als bedoeld in artikel 1, onderdeel c, van het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen bouwvergunningvrij is, mits de hoogte, gemeten van de voet, minder is dan drie meter. 12

13 JOP s Naast de voor meeste mensen bekenden speeltuinen, wordt de term JOP gebruikt. Een JOP, is een Jongeren Ontmoetings Plaats. Deze plek daagt met name de leeftijdsgroep van dertien tot achttien jarigen uit tot ontmoeten. Voor hun is dit de belangrijkste vorm van spelen. De uitstraling en vorm van een JOP kan zeer divers zijn. Van een hangplek met bankje tot een Soccercourt en spelcourt. Wanneer de term JOP wordt gebruikt wordt hier niet direct een soort mee bedoeld, deze is meestal afhankelijk van de wensen van de jongeren zelf Sport en trimtoestellen Gemeenten hebben naast speeltoestellen vaak ook trimtoestellen staan. Deze toestellen stimuleren mensen die buiten aan het bewegen zijn in diverse bewegingen. De trimtoestellen staan meestal opgesteld in een groene omgeving waar hardgelopen wordt. Dit soort toestellen zijn niet gericht op kinderen, maar meer op volwassenen. Er is vanuit Amerika een nieuwe trend aan het overwaaien waarbij in de openbare ruimte fitnesstoestellen geplaatst worden. Deze sporttoestellen zijn aangepast aan buiten en het algemeen gebruik en dienen ter stimulering van de beweging. Ook hiervoor geldt dat zij niet gericht zijn op kinderen maar volwassenen. Voor de oudste leeftijdsgroep kan het gebruik van deze toestellen interessant zijn om beweging te stimuleren. In het sportbeleidsplan is verder ingegaan op het gebruik van deze sport en trimtoestellen. 2.2 Informele speelruimten De informele speelruimte zijn de plaatsen waar kinderen leven, wonen en spelen, zoals de straat of het water, waar geen specifieke speeltoestellen staan. Er zijn talloze mogelijkheden om speelgelegenheid te realiseren. Kinderen kunnen natuurlijk niet overal spelen en niet iedere omgeving is hiervoor geschikt, maar het is toch goed om te streven naar zoveel mogelijk informele speelruimte voor de kinderen. Kinderen kunnen in een gevarieerde omgeving met gras, struiken, bomen, pleinen, stoepen en water vrijwel alle vormen van spel uitoefenen. Speeltoestellen kunnen gezien worden als vervanging van de mogelijkheden die van nature aanwezig zijn. Bij een goed speelruimtebeleid is de verhouding tussen de formele en informele speelruimten belangrijk. De informele speelruimte wordt steeds belangrijker, formele speelruimten zijn een aanvulling op de informele ruimten. Zeker voor de jongere kinderen zijn ruimten dicht bij huis belangrijk. Deze kinderen maken vaak gebruik van de informele speelruimte en gaan voor de variatie naar formele speelruimten. 13

14 Informele speelruimte wordt bepaald door de structuur en samenstelling van het openbaar groen, het water en de wegen bepalen. Als er veel groen en water is en er 30- kilometerwegen met stoepen zijn, dan zal de bespeelbaarheid groot zijn. Het is niet te meten hoeveel informele speelruimte er zijn. 14

15 2.3 Behoefte en eisen aan een speelvoorziening Wanneer kinderen spelen op zowel formele als informele speelvoorzieningen zijn er enkele zaken van belang. In de tabel hieronder is schematisch de behoefte van spelen aangegeven. In de onderstaande alinea s is per leeftijdsgroep zijn aangegeven welke behoeften en eisen er zijn aan speelvoorzieningen. (bron Leeftijd 0-5 jaar 6-11 jaar jaar Speelgebied Aaneengesloten Openbare ruimte in de Openbare ruimte in de ruimte dicht bij buurt buurt huis Ruimte 20 m2 per kind 50 m2 per 5 kinderen Één plek per 15 jongeren Voorwaarden Geen of zeer weinig auto s, brommers, fietsers Geschikte speelruimte Tuin, oprit, stoep, straat, grasveldje Interesse Materialen en bewegingen leren kennen 30 km per uur zone, weinig verkeer Grasveld, plantsoen, pleintje, straat, openbaar groen, sloten/poelen, bosjes/ruigten, vijvers/meren Ontmoeten en verkennen Straatspel/balspel, verstoppertje, bloemen plukken, hutten bouwen Niet op de rijbaan of direct in de buurt van woningen Ruimte nodigd uit om te ontmoeten Plein, straat, grasveld, zwemwater, winkelcentrum Ontmoeten van leeftijdsgenoten, kletsen, zitten, kijken naar voorbijgangers, muziek luisteren. Leeftijdscategorie nul tot vijf jaar: Deze categorie speelt voornamelijk dicht bij huis. Zij spelen in de tuin, op de oprit, de stoep, in de straat en op een grasveldje. Kleuters moeten de eigen woning kunnen zien en op roepafstand van de ouders zijn. Leeftijdscategorie zes tot twaalf jaar: Deze kinderen spelen op de openbare ruimte in de omgeving. Hierbij kan gedacht worden aan; grasveldjes, plantsoenen, pleintjes, straten, openbaar groen, sloten, poelen, bosjes, ruigten en vijvers. Jonge kinderen moeten hun omgeving kunnen verkennen, maar snel weer thuis kunnen zijn. Leeftijdscategorie dertien tot achttien jaar: De kinderen in deze categorie ontmoeten elkaar op de openbare ruimte in de omgeving. Zij spreken af op pleinen, straten, grasvelden, bij water en in het winkelcentrum. Zij spreken vaak in grotere groepen en op vaste plekken af. Hierdoor wordt soms overlast ervaren van de buurt. 15

16 2.3.1 Bereikbaarheid Kinderen hebben in verschillende leeftijdscategorieën een bepaalde actieradius: de afstand die ze zelfstandig van huis gaan. Om zelfstandig een speelplek te kunnen bereiken, moet deze binnen de actieradius van een kind liggen. Per leeftijdscategorie worden er andere eisen aan het spelen gesteld. In de loop van de ontwikkeling van een kind breidt de actieradius zich uit van de eigen woning tot een gebied met een straal van een kilometer of meer voor een veertienjarige. Het centrum in de speelomgeving blijft echter de eigen woning, de ruimte direct daaromheen blijft het meest intensief gebruikte deel van de speelomgeving. De uitbreiding van de actieradius is naast leeftijd afhankelijk van temperament, de aanwezigheid van andere kinderen, de tolerantie van ouders en de kwaliteit/veiligheid van de woonomgeving. In de onderstaande tabel staat aangegeven van welke actieradius uitgegaan kan worden per leeftijd voor de bereikbaarheid van speelvoorzieningen per leeftijdsgroep. Leeftijd 0-5 jaar 6-12 jaar jaar Actieradius +/- 100 meter +/- 400 meter 800 meter en verder Gemiddeld aantal kinderen 15 tot tot tot 100 woonachtig binnen actieradius Benodigde voorzieningen, het aantal speeltoestellen Aantal minuten lopen tot voorziening Verzorgingsgebied van een speelvoorziening 4 ha 36 ha 256 ha Materiaal Daarbij kunnen bewust allerlei tegenstellingen worden gehanteerd: wilde en niet-wilde elementen (een stukje bos, naast een gazon met speeltoestellen), hoog - laag (bewegingsspel en rollenspel), harde ondergrond (bewegingsspel) versus zachte ondergrond, zoals zand (constructiespel), open besloten, nat droog, veranderbaar onveranderbaar, zon schaduw, enz Veiligheid De veiligheid van kinderen is een belangrijk onderwerp bij informele speelruimte. Op het gebied van verkeer vormt zowel de rijdende als de geparkeerde auto een belemmering, terwijl straten toch een belangrijk speelgebied voor kinderen zijn. Vooral de speelruimte van nul tot en met elf jaar wordt hierdoor beïnvloed. Bij de formele speelvoorzieningen blijkt dat veiligheid voor kinderen geen reden is om wel of niet gebruik te maken van de speeltoestellen, ze zijn immers speciaal voor hen neergezet. Volwassenen moeten de veiligheid garanderen wat betreft de keuze van het toestel, de situering, de omgeving en het onderhoud. Hierbij is de gemeente verantwoordelijk voor het toestel. En de ouders zijn verantwoordelijk voor het spelen en de veiligheid Ruimtebehoefte Met het toenemen van de actieradius neemt de ruimtebehoefte toe. Grotere kinderen hebben meer ruimte nodig voor hun spel dan kleinere. Daarbij moet niet alleen gedacht worden aan grotere oppervlaktes gras om te voetballen, maar aan alle spelvormen. Een achtjarige wil nog wel eens in de zandbak spelen, maar dan met grote scheppen en diepe kuilen. Een zandbak op een doorsnee speelplek is daar vaak niet op ingericht. 16

17 2.3.5 Herbergzaamheid Kinderen moeten zich veilig en beschut kunnen voelen op de plekken waar ze spelen. Vooral voor kleine kinderen betekent dit dat er naast grote open ruimtes ook kleine, meer besloten ruimtes moeten zijn, die ze goed kunnen overzien Betrokkenheid van de bewoners Bewoners die betrokken zijn bij de eigen woonomgeving zijn onmisbaar. Bewoners moeten zich in hun omgeving thuis kunnen voelen en bereid zijn toezicht uit te oefenen op de openbare voorzieningen. Zonder toezicht kunnen openbare speelvoorzieningen niet bestaan. Een voorwaarde daarvoor is dat bewoners het idee hebben iets over hun eigen woonomgeving te zeggen te hebben en de ruimte bij de speelvoorziening zo is ingericht dat hij hen uitnodigt. Pas dan zijn ze bereid beheerstaken op zich te nemen. Bewonersparticipatie en jeugdparticipatie zijn daarom essentieel. 17

18 Hoofdstuk 3: Hoe doen we dat nu in Steenbergen? In de gemeente Steenbergen hebben we al jaren diverse speelvoorzieningen staan. Deze voorzieningen zijn verspreid over de kernen en zijn meestal neergezet vanwege de wens van bewoners of de verandering in leeftijdsopbouw van de wijk. Onderhoud en beheer wordt uitgevoerd door de uitvoerende dienst. In de laatste jaren is is speelruimte steeds meer een interactie geworden met de omwonenden en de kinderen. In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe we nu met speelruimte omgaan in de gemeente Aantal speelvoorzieningen in de gemeente Steenbergen Er is door Jantje Beton en de NUSO landelijke norm uitgegeven om speelruimte te optimaliseren. Deze norm is niet wettelijk vastgesteld. De speelruimtenorm houdt in dat we minimaal 3% van de woonoppervlakte bestemmen voor speelruimte. De landelijke normstelling voor formele speelruimten bedraagt een reservering van 3% per hectare bebouwde oppervlakte. Met andere woorden per hectare bebouwing 300m² reserveren voor formele speelruimte. Dit is een wensbeeld en vooral van belang in gebieden waar veel bebouwing en verkeer is waardoor kinderen niet de ruimte hebben om te kunnen spelen. De gemeente Steenbergen heeft 195 hectare bebouwd volgens de cijfers van Algemene Uitkering. Dit is alle bebouwing zowel woningen als bedrijven. Dit betekent dat in de gemeente Steenbergen 5.85 hectare aan speelruimte besteed zou moeten worden. De gemeente Steenbergen heeft nu 12,1 hectare aan speelruimte dit is 6,2 % van de bebouwde oppervlakte. Dit is het oppervlakte van alle speelveldjes waar een speeltoestel op geplaatst is. De speelruimtenorm is vooral opgesteld voor steden en stedelijke omgevingen. De gemeente Steenbergen is een plattelandsgemeente met de bijbehorende groene omgeving. Hierdoor hebben de jongeren in Steenbergen meer ruimte om te spelen bij de speelvoorzieningen. 18

19 3.2 Richtlijn aantal formele en informele speelvoorzieningen per kind. Als gemeenten vinden we het belangrijker om de doelgroep te bedienen dan aan normstellingen te voldoen. Hierdoor hanteren we in plaats van de speelruimtenorm van Jantje Beton een doelgroep gerelateerde richtlijn Bij deze richtlijn kijken we naar het aantal formele speelruimten per aantal kinderen in een kern of wijk. Deze richtlijn is gebaseerd op de eerder genoemde actieradius. De actieradius geeft de afstand aan dat een kind kan overbruggen voor een bezoek aan een speelvoorziening. De actieradius is gebaseerd op de leeftijd van een kind en het verzorgingsgebied weergegeven in hectare. Bij formele speelvoorzieningen moet er voor iedere leeftijdscategorie een verschillend aantal voorzieningen zijn. Voor de leeftijd van 0 tot en met 5 jaar is dit één voorziening per 30 kinderen. Voor de leeftijd van 6 tot en met 12 jaar is dit één voorziening per 70 kinderen en voor de oudste leeftijdsgroep is dit één voorziening per 100 kinderen. Aantal formele speelvoorzieningen per leeftijdsgroep (meetdatum ) Kern 0-5 jaar (30 kinderen 6-12 jaar (70 kinderen jaar (100 per voorziening) per voorziening) kinderen per voorziening) 1=bestaande voorzieningen 2= aantal kinderen 3= benodigd aantal voorzieningen De Heen Dinteloord Kruisland Nieuw Vossemeer Welberg Steenbergen zuid Steenbergen noord Steenbergen centrum Totaal Conclusie tabel voorzieningen in Steenbergen Wanneer we kijken naar het totaal aantal formele speelvoorzieningen per wijk per leeftijdsgroep voldoet de gemeente aan deze richtlijn. Voor de leeftijdsgroep 0 tot en met 5 jaar is dit in Steenbergen zuid en Steenbergen centrum niet voldoende. In steenbergen zuid zijn vijf speelvoorzieningen voor 211 kinderen. Wanneer we het uitgangspunt van 30 kinderen per voorziening hanteren zou hier 7 voorzieningen moeten zijn. In Steenbergen centrum zijn drie voorzieningen voor 138 kinderen. Hier zouden minimal vier voorzieningen moeten zijn. Voor de leeftijdsgroep 6 tot en met 12 jaar zijn er voldoende formele speelvoorzieningen aanwezig. Voor de leeftijdsgroep 13 tot en met 18 jaar zijn er voldoende speelvoorzieningen. In het centrum van Steenbergen en steenbergen noord zijn net voldoende voorzieningen. 19

20 3.3 Onderhoud en beheer De gemeente Steenbergen voorziet zelf in het onderhoud en beheer van de speeltoestellen. Bepaalde werknemers hebben hiervoor een cursus gevolgd, waarin zij kennis hebben verkregen over onderhoud en beheer van speelvoorzieningen. Op deze manier hoeft de gemeente deze dienst niet uit te besteden aan een extern bureau. Een belangrijke procedure voor het onderhoud en beheer van de toestellen is dat er op gezette tijden in een jaar de toestellen bekeken moeten worden. Dankzij de inspecties wordt de veiligheid, functionaliteit en netheid van de toestellen gecontroleerd. Er vindt een vergelijking plaats van de huidige situatie en de originele situatie. Dit is nodig, omdat er door het gebruik, het weer en vandalisme gebreken (slijtage, breuk, ontbrekende onderdelen) kunnen optreden aan het toestel. Niet alle toestellen hoeven even vaak geïnspecteerd te worden. Sporttoestellen worden niet gebruikt om in of op te spelen en vallen niet onder het WAS. De toestellen hoeven minder frequent geïnspecteerd te worden en toestellen met een hoge gebruiksdruk of in vandalismegevoelige buurten juist meer. 3.4 Ondergrond De gemeente krijgt veel klachten over de ondergrond. Ouders en jongeren vinden de boomschors niet fijn. Zij vinden het slecht onderhouden door de vele kuilen en onhygiënisch vanwege katten en honden. Er is door de gemeenten tot nu toe altijd gekozen voor boomschors vanwege de veiligheid bij de valhoogte. Men is veelal niet op de hoogte van de betere valdemping ten opzichte van rubberen tegels. Boomschors is minder vandalismegevoelig en gemakkelijker in het onderhoud. Het soort dat gebruikt wordt is minder aantrekkelijk voor katten om hun behoefte erin te doen waardoor dit hygiënischer is dan zand. 3.5 Aansprakelijkheid Voor het plaatsen van speelvoorzieningen is de leverancier aansprakelijk wanneer deze de voorziening plaatst. De beheerder kan ervoor kiezen de voorziening zelf te plaatsen, maar dan is hij aansprakelijk. Zodra de voorziening geplaatst is, valt de verantwoordelijkheid onder de beheerder. In het geval van de gemeente Steenbergen zorgt zij zelf voor het onderhoud van de speeltoestellen door de hiervoor geschoolde medewerkers. Indien er een onderdeel kapot is of vervangen moet worden, wordt dit gerepareerd. Hiermee blijft de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij de gemeente. De gemeente is verplicht een lijst bij te houden van de gemelde ongevallen met of bij speelvoorzieningen. Wanneer blijkt dat een ongeval ontstaan is door een mankement aan de speelvoorziening kan de gemeente aansprakelijk worden gesteld. Niet alleen op gemelde ongelukken wordt gereageerd, wanneer de gemeente een signaal krijgt dat er iets voorgevallen is met letsel, proberen we te achterhalen om wie het gaat en wat er gebeurd is. Vaak gaat het om kinderen die tijdens het spel gevallen zijn. De gemeente stuurt deze kinderen, wanneer ze bij ons bekend zijn altijd een presentje. Jaarlijks is er controle in het kader van de BVAS over de inspecties die gedaan zijn. Alle inspecties en reparaties moeten worden vermeld in een systeem daar wordt ook de lijst met gemelde ongevallen in verzameld. De gemeente heeft in de afgelopen jaren de inspecties en reparaties goed uitgevoerd, er weinig ongelukken gemeld die bij onze speelvoorzieningen zijn gebeurd. 20

21 Hoofdstuk 4: Speelruimtebeleid en andere beleidsterreinen Een speelruimtebeleid raakt diverse beleidsterreinen binnen een gemeente. Al deze beleidsterreinen van de gemeenten zijn gezamenlijk verantwoordelijk om tot kwalitatief goede speelruimte te komen. In de diverse beleidsdocumenten zijn stukken opgenomen die gaan over spelen en speelruimte. Daarnaast zijn er nog beleidsterreinen die indirect van invloed zijn of beïnvloed worden door speelruimten. Hieronder zijn de diverse beleidsterreinen en het raakvlak met speelruimten benoemd. 4.1 Speelruimte en groenbeleid Steenbergen wil genoeg groen voor iedereen en streeft naar veelzijdig gebruik van dat groen. Binnen de hoofdgroenstructuur van de gehele gemeente, liggen de wijkgroenstructuren. Deze komen met name in de woonstraten voor en zijn voor de burgers het meest belangrijk. De invulling van die structuur wordt daarom samen met de burgers bepaald, binnen kaders die de gemeente stelt. Burgers kleuren als het ware een kleurplaat in met kleuren die de gemeente hen aanreikt. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten: De hoeveelheid en soort groen passen bij het karakter van een landelijke gemeente Groen biedt ruimte aan meerdere functies: wandelen, rusten, sporten, ontmoeten, festiviteiten, spelen, natuur, enzovoorts De combinatie van water en groen biedt kansen In elke wijk moet voldoende groen verspreid over de wijk aanwezig zijn om een groen karakter te waarborgen. Stenige woonstraten worden hiermee voorkomen De beeldkwaliteit. Wanneer de beeldkwaliteit wordt afgestemd op de functie en locatie van het groen kan dit betekenen dat plaatselijk een lager of juist hoger beheerniveau wordt gehanteerd. De inzet van middelen en mankracht sluit hiermee beter aan op het doel dat men zich in het structuurplan heeft gesteld. Voor speelruimte betekent dit dat het groen zo ontworpen wordt dat er ruimte is voor spelen. Rond de formele speelplekken wordt groen geplaatst dat kindvriendelijk is, hier worden dan bijvoorbeeld geen prikkelstruiken geplaatst. Naast het groen bij formele speelvoorzieningen speelt een groene ruimte bij de informele speelruimte een heel belangrijke rol. Meestal zijn de informele speelruimten gelegen in, naast of bij groene gedeelten van de kernen. Jongeren spelen juist in en met het groen, denk hierbij aan veldjes om een balletje te trappen, bosjes om boomhutten in te bouwen of een pleintje dat een fietsparcours wordt. Hierbij moet het groen naast de natuurlijke omgeving ook de jeugd uitdagen om te spelen. Binnen het groenbeleid wordt rekening gehouden dat er voldoende informele speelplaatsen blijven bestaan en de inrichting dusdanig is dat het uitnodigt om te spelen. Daarnaast wordt er toezicht gehouden dat het groen niet leidt onder spelende kinderen. Hutten en achtergebleven afval worden regelmatig opgeruimd. 21

22 4.2 Speelruimte en hondenbeleid Er is veel ergernis onder jongeren en ouders over hondenpoep op de speelvelden. De gemeente Steenbergen heeft in 2009 een hondenpoepbeleid aangenomen. In dit beleid is opgenomen op welke locaties honden los mogen lopen en hun behoefte mogen doen. De algemene lijn van dit beleid is dat honden binnen de bebouwde kom alleen los mogen lopen op de aangewezen losloopplekken. Honden mogen niet op speelvoorzieningen komen en de hondenpoep moet op alle plekken in de bebouwde kom worden opgeruimd. Alleen buiten de bebouwde kom mogen de honden vrij rondlopen en poepen. Dit betekent voor het speelruimtebeleid dat er in principe geen overlast meer zou moeten zijn van hondenpoep op de speelvoorzieningen omdat daar geen honden mogen komen. Op de informele speelvoorzieningen zou geen overlast meer moeten zijn, honden mogen daar wel komen maar de hondenpoep moet opgeruimd te worden. Om dit beleid na te streven en te controleren heeft de gemeente een Buitengewoon Opsporings Ambtenaar (BOA) in dienst. Deze BOA controleert en geeft hondenbezitters tips om het beleid zo goed mogelijk uit te voeren. In de afgelopen maanden lag de prioriteit van de controles rond de formele speelvoorzieningen om die zo goed mogelijk hondenpoepvrij te krijgen en te houden. 4.3 Speelruimte en verkeer en veiligheid Bij de inrichting van speelvoorzieningen wordt er zo veel mogelijk rekening gehouden met de verkeersveiligheid van de omgeving. Kinderen moeten op de speelvoorzieningen zo veilig mogelijk kunnen spelen zonder risico en overlast van ander verkeer. De inzichten van kinderen op het gebied van verkeer variëren per leeftijd. Hieronder is een tabel opgenomen hoe in het algemeen kinderen op verschillende leeftijden kijken en reageren in het verkeer. Deze begint met 8 jarigen, omdat aangenomen mag worden dat jongere kinderen niet alleen mogen deelnemen aan het verkeer. Verkeersinzicht bij kinderen volgens NUSO Tot 8 jaar Kinderen zien gevaar vaak niet aankomen Tot 10 jaar Kinderen onderschatten de snelheid van het verkeer Tot 11 jaar Kinderen rennen soms plotseling de straat op 10 tot 14 jaar Met name jongens onderschatten de snelheid van het verkeer Vanaf 12 jaar Het vermogen tot waarnemen en adequaat handelen groeit Vanaf 14 jaar De fietsvaardigheid groeit, vooral het combineren van taken vereist veel oefening Om de verkeersveiligheid bij speelveldjes zo groot mogelijk te houden worden deze zo min mogelijk bij gevaarlijk of drukke wegen geplaatst zijn. Er wordt bij speelveldjes zo veel mogelijk gebruik gemaakt van natuurlijk afscheidingen naar wegen, tuinen of water. Door bosjes of hekjes te plaatsen wordt voorkomen dat kinderen tijdens het spel onverwachts de weg op rennen. Speelvoorzieningen worden op een zo groot mogelijke afstand van water geplaatst zodat kinderen tijdens een val niet doorrollen het water in. Wanneer er afscheidingen worden geplaatst wordt er gelet op de overzichtelijkheid van het terrein. De terreinen moeten geen donkere plekken worden. Het omliggende verkeer moet zicht hebben op kinderen die het terrein verlaten. 22

23 4.4 Speelruimte, volksgezondheid en sport. Spelen is belangrijk voor de gezondheid van kinderen. Naast het actief bewegen is spelen van belang voor de geestelijke, emotionele en motorische ontwikkeling. Niet alle kinderen willen, hebben de mogelijkheden niet of hebben geen interesse om actief deel te nemen aan georganiseerde sport. Wanneer kinderen de mogelijkheid hebben om op straat te spelen of op een speelveldje in de buurt, bevordert dit hun gezondheid. Kinderen hebben door het spelen meer beweging waardoor hun gezondheid bevordert wordt en zij minder kans hebben op overgewicht. Ook hun sociale vaardigheden worden ontwikkeld door het samenspel met andere kinderen. Binnen de gemeente Steenbergen stimuleren we kinderen om de richtlijnen voor bewegen na te streven. Kinderen zouden minimaal 60 minuten per dag intensief moeten bewegen. Spelen draagt daar positief aan bij. Hierdoor wordt kracht, lenigheid en coördinatie bevordert. Speelruimten zowel formeel als informeel dragen positief bij aan de beweging van kinderen en jongeren. De openbare ruimten vormen een steeds belangrijkere plek om sport te beoefenen. Met de trend van het ongeorganiseerde en ongebonden sporten biedt een goed ingevulde speelruimte diverse mogelijkheden. Met de komst van kunstgras zijn de mogelijkheden om het hele jaar door te sporten en bewegen vergroot. Sporttoestellen vormen een nieuwe doelgroep binnen de speelruimten, naast de al bestaande voetbalveldjes en basketbalpalen. Deze nieuwe toestellen hebben vaak ook een andere doelgroep. Vooral volwassenen maken gebruik van geplaatste sport- en trimtoestellen om in ongeorganiseerd verband te sporten. 4.5 Speelruimte en leefbaarheid en economische aantrekkelijkheid. Voldoende formele en informele speelruimten zorgen ervoor dat een buurt, wijk of dorp aantrekkelijk is. De leefbaarheid in de omgeving wordt verhoogd. Kinderen leggen snel contacten en bouwen een eigen netwerk op. Daarbij betrekken zij vanzelfsprekend hun ouders. Buitenspelen levert daardoor een bijdrage aan het ontstaan van sociale netwerken in een buurt. Bovendien zijn kinderen in een omgeving met voldoende speelgelegenheid minder agressief, wat een positief effect heeft op het voorkomen van criminaliteit. Met een goed speelruimtebeleid bespaart een gemeente op kosten voor vandalismebestrijding en herstellen van schade door vernieling. De speelruimte moeten passen bij de kenmerken van de (leeftijd) opbouw in de wijk. Tegenwoordig kijken huizenkopers zeer bewust naar de locatie van hun toekomstige woning. Een investering in groen en openbare recreatievoorzieningen kan gedeeltelijk gefinancierd worden uit de waardevermeerdering van het onroerend goed. Met als gevolg daarvan en de grotere opbrengst van de onroerendzaakbelasting (OZB). 23

24 Hoofdstuk 5: Onderzoek naar speelbehoeften In de maanden september, oktober en november 2009 hebben twee studenten een onderzoek gedaan of het huidige aanbod van formele speelvoorzieningen in de gemeente Steenbergen nog voldoet aan de behoefte van de diverse doelgroepen. In dit hoofdstuk zullen de conclusies van dit onderzoek aan bod komen. 5.1 Respons enquêtes De gemeente steenbergen heeft 4799 jongeren in de leeftijd van nul tot achttien jaar,(telling 31 december 2008). Dit is 20% van het totaal aantal inwoners van de gemeente Steenbergen. Hieronder is weergegeven hoe deze cijfers zijn opgebouwd per leeftijdscategorie. Gemeente Steenbergen (alle kernen) Leeftijdscategorie Totaal aantal kinderen Percentage kinderen van totaal aantal bewoners Leeftijd 0-5 jaar ,89% Leeftijd 6-12 jaar ,08% Leeftijd jaar ,69% Totalen ,66% Er is onderzoek gedaan naar de behoefte van spelen bij drie verschillende leeftijdscategorieën. Hiervoor zijn enquêtes afgenomen onder ouders van kinderen in de leeftijd van 0-5 jaar. De ouders zijn per brief verzocht om deel te nemen aan een digitale vragenlijst. De kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar hebben allemaal een vragenlijst ingevuld in de klas. De scholen is verzocht om hieraan deel te nemen. Niet alle scholen of alle klassen hebben hieraan meegedaan. De jongeren van 12 tot 18 jaar hebben ook een persoonlijk geadresseerde brief ontvangen om een digitale enquête in te vullen. In de onderstaande tabel is de respons van de enquêtes weergegeven. Dit is niet uitgesplitst per kern. Verstuurde enquêtes en respons (alle kernen) Leeftijdscategorie Aantal verstuurd Aantal reacties Percentage reacties Nul tot en met vijf jaar ,6% Zes tot en met twaalf jaar ,6% Dertien tot en met achttien jaar ,8% De respons van de enquêtes voor de ouders van de kinderen van 0 tot en met 5 jaar is goed te noemen. Ruim een kwart heeft gereageerd op het verzoek de digitale vragenlijst in te vullen. Hiermee wordt de mening van deze ouders representatief voor dat deel van de bevolking. Bij de kinderen van zes tot en met twaalf jaar is de respons zeer groot. De mening van deze groep is hiermee zeer betrouwbaar. Voor de groep van dertien tot en met achttien jaar is de respons te laag. De mening van deze groep is niet betrouwbaar, desondanks wordt deze wel verwerkt. De uitwerking hiervan zal niet leidend zijn maar geeft een beeld. 24

25 5.2 Conclusies enquête nul tot en met vijf jaar Deze enquête is verzonden naar alle ouders in de gemeente met kinderen in de leeftijd van nul tot en met vijf jaar. De respons van de vragenlijsten is 27,6%. In de gemeente Steenbergen geeft 78% van deze ouders aan dat er speelvoorzieningen in de buurt zijn. 66% zegt dat zij dit niet voldoende vinden. Van de ondervraagden geeft 77% aan dat de speelvoorzieningen in de buurt veilig zijn. Er is geen vraag gesteld over wat niet veilig is. De speelvoorzieningen bevinden zich bij 39% van de ouders op 100 meter afstand van hun huis. Bij 34% is dit 500 meter afstand. Bij 12% is de afstand tot een speelvoorziening meer dan 1000 meter vanaf hun huis. Aan de ouders is gevraagd of zij het een probleem zouden vinden als hun jonge kinderen op een speelvoorzieningen spelen waar ook jongere en oudere kinderen spelen. 59% vindt dit een goed idee en heeft hier geen bezwaar tegen. 24% van de ondervraagden vindt dit geen goed idee. De overige 17% heeft hier geen mening over. Gezien de percentages is het een idee om kinderen van verschillende leeftijden op één locatie te laten spelen. 5.3 Conclusies enquête zes tot en met twaalf jaar De kinderen in de leeftijd van zes tot twaalf jaar hebben een vragenlijst ingevuld op school. De scholen hebben hier vrijwillig aan meegedaan. Van de verstuurde vragenlijsten is 51,6% terug gekomen. Hiervan heeft 96,6% aangegeven dat er speelvoorzieningen in de buurt zijn. Op de vraag of de aanwezige voorzieningen saai zijn, heeft 53% geantwoord dat dit zo is. 47% vindt dat de huidige speelvoorzieningen niet saai zijn. De kinderen is gevraagd waar zij spelen. Ruim de helft van de ondervraagden speelt in zijn eigen buurt, tweederde speelt in zijn eigen straat en tweederde speelt in een andere wijk. Bij deze vraag waren meerdere opties mogelijk. Hieruit kan geconcludeerd worden dat kinderen in hun eigen straat of op loopafstand spelen. Op de vraag waarmee ze graag spelen is het klimrek en/of glijbaan het meest populair gevolgd door het spelen op een groot veld. De kinderen spelen het liefst met anderen waarbij ze graag rennen, springen en klimmen. Ook deze groep is gevraagd of zij op speelvoorzieningen willen spelen waar jongere en oudere kinderen spelen. Bijna tweederde van de kinderen heeft aangegeven dat zij dit leuk vinden. 5.4 Conclusies enquête dertien tot en met achttien jaar De respons op de vragenlijsten van dertien tot achttien jarigen is zoals eerder genoemd niet representatief. Toch worden hieronder uitkomsten gegeven van de teruggekomen vragenlijsten om een globaal beeld te krijgen. Op de vraag of er genoeg speel- of ontmoetingsplaats(en) in jouw buurt zijn, heeft 77% geantwoord dat er niet genoeg aanwezig is. 60% gaf aan dat er binnen 500 meter een speel- of ontmoetingsplaats te bereiken is. 22% kan binnen één kilometer een speellocatie bereiken, 4% binnen twee kilometer en voor 14% is dit meer dan twee kilometer. De bestaande speelvoorzieningen voor deze leeftijd wordt door 72% saai gevonden. Als favoriete plek gaf 36% aan dat zij graag op een trapveld is. 17% is graag op een JOP. De overige jongeren 47% hebben aangegeven liever op een andere plek, zoals thuis bij vrienden of in de buurt van winkels te willen hangen. Vanuit de kleinere kernen is er meer vraag naar voorzieningen die aansluiten op deze leeftijdsgroep. 25

26 Wat vind je ervan als er zowel jongere als oudere kinderen op dezelfde plaats aan het spelen zijn? 34% vindt het goed dat jongere en oudere kinderen samen spelen, 44% slecht en 22% heeft er geen mening over. 69% voelt zich veilig op de speel- of ontmoetingsplaatsen en 31% niet. Het aantal jongeren dat zich niet veilig voelt is meer dan verwacht. In de vragenlijst is geen vraag opgenomen waarom zij zich onveilig voelen. 5.5 Algemene aanbevelingen Uit de resultaten van het onderzoek komen een aantal algemene aanbevelingen regelmatig terug. Men vindt het onderhoud van de speelvoorzieningen slecht. De voorzieningen zijn vaak groen van de aanslag van algen. De ondergrond, zeker bij de schommels, bevat veel kuilen. Men zou graag voor de veiligheid van de kinderen een betere afscheiding tussen de speelvoorzieningen en de openbare ruimte zien, het liefst met groen. Er is behoefte aan meer bankjes en prullenbakken bij de speelvoorzieningen. In de actiepunten zal hierop terug gekomen worden. 26