Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
|
|
- Guus Cools
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Lesvrbereiding Bachelr in het nderwijs: secundair nderwijs Naam Tm Heynssens Cluster Muzikale pveding - infrmatica Grep 2 OSO 18 Academiejaar Bachelr in het nderwijs: secundair nderwijs Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel Fax katrien.steenhaut@arteveldehs.be Stageschl Stageles Naam Sint-Andreaslyceum Datum Adres Frtuinstraat 29, 8310 Sint-Kruis Vak/Leergeheel Muzikale pveding Naam mentr Lesnderwerp De stem: werking srten - mutaties Afdeling ASO Leerjaar 1 e graad, 1 e jaar Aantal lln 21 Lesuur van 8.30 uur tt 9.20 uur Beginsituatie Onderwerp vrige les en/f gekende leerstf Vrtaak / Andere gegevens / Nima Naja + De Hutblazers Lkaal Muzieklkaal Brnnen Bijlagen Leerplan secundair nderwijs, muzikale pveding eerste graad, Licap, Brussel, Vademecum van de Algemene Muziekleer, Gistelinck D., Uitgeverij Aniscre, Gent, In Kr: Natuurlijk Zingen, Van der Vinne K., Brekmans en Van Pppel B.V., Amsterdam, Website - Cd: eigen cmpilatie Dvd: Farinelli, eigen pname Brdschema Leerlingenblad Lijst met geluidsfragmenten
2 LESONDERWERP: De stem: werking srten mutaties ALGEMENE VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES: Gezndheidseducatie (ged stemgebruik, geznd luistergedrag, ) LEERPLANDOELEN 1.2 De klankkleuren nderscheiden, vergelijken en rubriceren naar klankbrn, klankprductie, speeltechniek, klankvrming en bezetting. 1.3 De menselijke stem vergelijken en rubriceren naar stemgebruik en stemsrt. 1.9 Indrukken bij muzikale ervaringen verwrden en eigen muziekkeuzes argumenteren LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD Nima Naja zelfstandig zingen en de instructies vlgen. 1. Lesbegin 1.1 Herhaling lied: Nima Naja Het lied wrdt drgezngen met aandacht vr: Vlume: heel luid tt heel stil Temp: heel snel tt heel traag Verschillende grepen: vraag antwrd Musiceren: zingen 7 De stem als instrument herkennen. 1.2 Inleiding: De stem We luisteren naar een fragment uit The Pink Panter, van Bbby McFerrin. Enkel stemmen (ze btsen wel instrumenten na). Media: cd - Fragment The Pink Panter van Bbby McFerrin, een a capella-artiest. Luisterpdracht: welke instrumenten hr je? De stem van een klasgent herkennen. Met eigen wrden vertellen Als je dit hrt kunnen we eigenlijk wel zeggen dat nze stem k een instrument is. De menselijke stem is het meest persnlijke instrument. Geen mens is gelijk aan een ander en dus bestaan er k geen twee stemmen die precies identiek zijn. Om te weten he dit kmt meten we eerst weten he de stem werkt. 2. Lesuitwerking 2.1 Werking van de stem We ademen dr nze neus f dr nze mnd: de neus- en mndhlte staan via de keelhlte en nze luchtpijp in verbinding met nze lngen. Net nder de keelhlte ligt het strttenhfd, het vrmt de ingang van de luchtpijp. Het strttenhfd heeft twee belangrijke functies. Het Vertellen Demnstreren Iemand sluit zijn gen, iemand anders zegt iets. De ene leerling zal de andere herkennen aan zijn stem. Dit kmt mdat elke stem uniek is. Demnstreren + nderwijsleergesprek Een leerling wrdt vraan als levende 15
3 he nze ademhaling werkt. Met eigen wrden mschrijven he geluid ntstaat bij een snaarinstrument. Met eigen wrden mschrijven he nze stem werkt. vrkmt dat er vedsel in de luchtpijp kmt en het speelt een belangrijke rl bij het prduceren van geluid. Er gebeurt dus iets speciaals met die lucht die naar buiten kmt, want er is duidelijk een verschil tussen uitademen en een klank. Vrbeeld met snaarinstrument: Op een eenvudig snaarinstrument wrdt gedemnstreerd he geluid ntstaat dr trilling en dr versterking in een klankkast. De snaar begint te trillen en maakt geluid. Het geluid klinkt veel stiller znder klankkast. De stem werkt p dezelfde manier, maar in plaats van snaren wrden hier stembanden gebruikt m te trillen. Die stembanden zitten in het strttenhfd. De lucht die passeert det de stembanden trillen. He harder de lucht tussen de stembanden wrdt geperst, he luider de klank. He meer de stembanden trillen, he hger het geluid. De stembanden van mannen zijn meestal dikker en langer dan die van vruwen en kinderen. Daardr bewegen de stembanden trager. Zij hebben dan k een lagere stem dan vruwen en kinderen. mdelpp gebruikt en er wrdt een schets p het brd gemaakt. Leerlingenblad De benamingen die bij de demnstratie gebruikt werden wrden ingevuld p het leerlingenblad. Demnstratie + nderwijsleergesprek Wat gebeurt er met de snaar als ik er aan trek? Klinkt ze luider f stiller als ik de klankkast afdek? Waardr beginnen nze stembanden dan te trillen? Met eigen wrden verklaren waarm de stem verandert. Ok de mens heeft in zijn lijf een aantal klankkastjes zitten, die de trillingen van de stembanden versterken en de klank van iedere stem bepalen. Hier nemen we dat geen klankkasten maar klankhlten. Er is bijvrbeeld de neus-keelhlte. Als die vl zit met snt, zal je stem heel anders klinken. Steek dezelfde materie in een vil en je hebt een vergelijkbaar resultaat. Naast de neus-keelhlte zijn er ng de linker- en rechter vrhfdshlte, de linker- en rechter kaakhlte en de brsthlte. 2.2 stemmutaties Dat iedereen een andere stem heeft wrdt niet alleen dr de klankhlten bepaald maar k dr de lengte van de stembanden. He krter je stembanden zijn he hger je stem is. Vruwen hebben bijvrbeeld krtere stembanden dan mannen, waardr hun stem Aan een vil f een gitaar zit een klankkast vast, die het geluid van de trillende snaren versterkt. Heeft de mens k een klankkast die het geluid versterkt? Dceren + demnstreren
4 hger is. Het is natuurlijk niet z dat bij je gebrte je stem al vlledig ntwikkeld is. Het zu maar raar klinken als je met een zware mannenstem zu gebren wrden. In de puberteit beginnen de hrmnen te werken greit het strttenhfd en wrden de stembanden langer. Daardr vindt mutatie f stemwisseling plaats. Bij jngens wrdt de stem circa een ctaaf lager, bij meisjes 2 tt 3 tnen lager. Klassikale stemefening De verschillende stemsrten nderscheiden. 2.3 Stemsrten Ondanks het feit dat elke stem anders is, kunnen we de stemmen tch grepen indelen: Mannen Vruwen Bas: lage mannenstem Baritn: stem in het middenregister Tenr: hge mannenstem Alt: lage vruwenstem Mezz-spraan: stem in het middenregister Spraan: hge vruwenstem Clratuurspraan: zeer hge vruwenstem Onderwijsleergesprek De leerlingen krijgen de benamingen bas tenr alt spraan. Welke stemmen hren bij mannen, en welke hren bij vruwen? Wat zijn de hgste en wat zijn de laagste stemmen? 10 Luisterefeningen met pdrachten Alt: lage vruwenstem (Tracy Chapman - Fast Car) Tenr: hge mannenstem (Tm Organiscak Ave Maria) Spraan: hge vruwenstem (Nightwish Passin and the Opera) Bas: lage mannenstem (Viktr Wichniakv) Media: cd met meerdere fragmenten, de lln. duiden de stemsrt aan. Fragment: Tracy Chapman Fast Car Fragment: Tm Organiscak Ave Maria Fragment: Nightwish Passin and the Opera Fragment: Viktr Wichniakv Niet alle stemmen kwamen aan bd, ng enkele luistervrbeelden: Baritn: Perhaps Lve Ernst Daniel Smid Hb en dwarsfluit Mezz-spraan: Axelle Red Sensualité Strijkers Clratuurspraan: fragment uit De Tverfluit WA Mzart Spraan: clratuurspraan Welke twee hutblazers hr je in de inleiding? Welke instrumentengrep hr je in de inleiding? Is dit een mannen- f vruwenstem? Welke? Wat is het verschil met de spraan van daarnet?
5 Vertellen wat een castraat is en situeren. Dvd-fragment : Farinelli Vreger vnd men de kinder- (f knapen-) stem het miste wat er was. Het was een znde dat ze verlren ging dr de puberteit, want vruwen mchten niet veral meezingen. Z een stem heet men een castraatstem: castraatstemmen zijn mannenstemmen, die dr een peratieve ingreep in de tijd van de stemwisseling de mvang van de kinderstem behuden. Hierdr cmbineren zij de ademkacht en het uithudingsvermgen van de mannenstem met de mvang van de vruwenstem. Ze kwamen veel vr in de achttiende eeuw en waren ten echte idlen. Nu bestaat dit niet meer. Castraatrllen wrden nu dikwijls gezngen dr een cntratenr: dit is een mannelijke stem die met een speciale techniek (falsetzingen) een hge tn prduceert. Media: dvd Let p de uitverder en p de stemsrt: Wat valt er p? In welke tijd speelt dit zich af? 8 Met eigen wrden uitleggen wat a capella betekent. 2.4 A capella Zals we in het begin reeds hrden kunnen we met nze stem k instrumenten nabtsen. Als er muziek gemaakt wrdt met enkel stemmen als instrument nemen we dit a capella-muziek. Luistervrbeeld: Kingstn Tri The Lin Sleeps Tnight Media: cd De zanger is een man, maar tch zingt hij hg, znder dat het een castraat is. De stem waarmee hij zingt nemen we de falsetstem Licht, maar tch pittig. He is het karakter van deze muziek? De leskern kunnen reprduceren. 3. Lesafsluiting We herhalen de leskern p bndige wijze: - werking van de stem - de belangrijkste stemsrten Evaluatiemment 5
6 De Stem 1. Vul de juiste benamingen in. 2. Vul de ntbrekende wrden in. Als we nze stem gebruiken dan wrdt er lucht uit nze lngen naar buiten geperst. Dr de lucht beginnen nze te trillen waardr er geluid ntstaat. He sneller ze trillen, he de klank. Bij mannen trillen de stembanden dan bij vruwen, daardr klinkt hun stem. 3. Luisterefening: zet een kruisje p de gepaste plaats. Fragment 1 Fragment 2 Fragment 3 Fragment 4 bas tenr alt spraan
7 4. Invulefening: vul de wrden in p de gepaste plaats. strttenhfd - alt castraatzanger bas tenr a capella falsetstem puberteit spraan baritn mezz-spraan Algemeen bekeken kunnen we de stemmen in grepen nderverdelen. De mannenstemmen kunnen we nderverdelen in de, de en de. De vruwenstemmen verdelen we in de, de en de. Er bestaan natuurlijk uitznderingen. In de 18 e eeuw behandelde men zangers zdat ze hun kinderstem zuden kunnen behuden. Z een zanger nemde men een. Nrmaal beginnen de stembanden, die in het zitten, te greien als een kind in de kmt. Mannen kunnen k znder z een behandeling met een hge stem zingen. Dit den ze dr hun te gebruiken. Als een grep f een kr zingt znder instrumenten te gebruiken, dan nemen we dit. 5. Overzicht Vruwenstem hg : spraan laag : alt Mannenstem hg : tenr laag : bas
Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Naam Stijn Convents Cluster Muzikale opvoeding - Godsdienst Groep 17 Academiejaar Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg
Nadere informatieLesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Naam Mieke Jacob Cluster Muzikale opvoeding - wiskunde Groep 17 Academiejaar Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg 9,
Nadere informatieLesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Naam Stijn Convents Cluster Muzikale Opvoeding - Godsdienst Groep 17 Academiejaar Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg
Nadere informatieLesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvrbereiding Student leraar secundair nderwijs grep 1 Naam Eeckhut Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Grep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269 98 06 Fax
Nadere informatieTaakkaart 4 Kleding van vroeger tot nu
Taakkaart 4 Kleding van vreger tt nu Mde vr mannen: Bij feesten trekken we nze miste kleren aan. Mannen dragen dan vaak een pak. Een nette brek, verhemd en jasje. Sms den ze k een strpdas m. En ze trekken
Nadere informatieHuiswerk Informatie voor alle ouders
Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen
Nadere informatieSPEURTOCHT THEMA OCEAN. voor groep 5 t/m 8
SPEURTOCHT THEMA OCEAN vr grep 5 t/m 8 Welkm in Burgers Ocean! Met deze nderwater-speurtcht leer je van alles ver de dieren die in de zee leven. De speurtcht begint al zdra je vanuit de Bush p het strand
Nadere informatieSPREEKBEURT SCHORPIOEN
l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT SCHORPIOEN ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE SCHORPIOEN
Nadere informatieLesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269 98 06
Nadere informatieBELANGENVERENIGING PENSIOENGERECHTIGDEN PFZW KEUZEMOGELIJKHEID TUSSEN LAAG-PENSIOEN
BELANGENVERENIGING PENSIOENGERECHTIGDEN PFZW KEUZEMOGELIJKHEID TUSSEN HOOG-LAAG LAAG-PENSIOEN f f LAAG -HOOG HOOG-PENSIOEN Vr pensiengerechtigden die de 65-jarige leeftijd ng niet bereikt hebben U kunt
Nadere informatieLesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent
Nadere informatieLesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Naam Eeckhout Andreas Cluster Bio - Fys - Aar - Che Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg
Nadere informatieOnze groep bezoekt de voorstelling op: LESBRIEF
Onze grep bezekt de vrstelling p: LESBRIEF 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Geachte leerkracht, Deze lesbrief is bedeld
Nadere informatieReader afval voor de middenbouw, samengesteld door MEC De Witte Schuur, 2006-1 -
Reader afval vr de middenbuw, samengesteld dr MEC De Witte Schuur, 2006-1 - Milieu Educatie Centrum De Witte Schuur Wilhelminaplantsen 2 1601 LS Enkhuizen tel. (0228) 320 310 mec.dewitteschuur@znnet.nl
Nadere informatieSPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KALKOEN BIJ ELKAAR
Nadere informatieLesvoorbereiding. Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs. Elke Van Driessche. Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs.
Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Naam Cluster Elke Van Driessche LO Groep D Academiejaar 2011-2012 Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg 9, BE-9000 Gent
Nadere informatieAlgemene vragen. Beste leerlingen,
Beste leerlingen, Ik ben een derdejaarsstudente van de PXL Hgeschl te Hasselt. Ik vlg de pleiding maatschappelijk werk. Mijn eindwerk gaat ver de mtivatie van leerlingen in het technisch secundair nderwijs.
Nadere informatieMama Lief. Elen Lescoat en Orianne Lallemand ISBN 978 90 5924 444 3. Vanaf 3 jaar NUR 273. Uitgeverij Bakermat. Suggesties: Emy Geyskens
Elen Lescat en Orianne Lallemand ISBN 978 90 5924 444 3 Vanaf 3 jaar NUR 273 Suggesties: Emy Geyskens Krte inhud 1 Mijn mama is een fee. Haar jurk is een blesem, haar juwelen de zn en zij de miste. Mama
Nadere informatieEXPERTISESTEEKKAART. Deze activiteiten zijn tot stand gekomen in samenwerking met therapeuten van het V.O.C. Rozenweelde.
EXPERTISESTEEKKAART 1) Naam van de schl/dienst/vrziening: BLO Znnehart Adresgegevens: Sprtlaan 18 8211 Aartrijke 2) Dmein van expertise: Activiteiten: basale stimulatie en sensrische activiteit 3) Beschrijving
Nadere informatieLEERVRAAG 2. - Informatie: - informeren. - observeren. - middelen zoeken. - actie ondernemen. - evalueren
LEERVRAAG 2 Leervraag (wat is /he kan ik vraag) He krijg ik een vllediger beeld van de hulp die Daan krijgt? Activiteiten uit stappenpla n - infrmeren - bserveren - middelen zeken - actie ndernemen - evalueren
Nadere informatieLesvoorbereiding. Biol voor jou 2,leerboek, en werkboek Cd-rom Bio voor jou 2. Bordschema. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bio-Fys-Aa-Ch Groep PDT 2/3 oso Academiejaar 2006-2007 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269
Nadere informatiePESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen.
PESTEN Deze flder is een hulpmiddel vr ju en je kind m samen te leren ver pesten en he je dit kan stppen. WAT IS PESTEN? Pesten is iemand anders bewust bedreigen, bang maken, uitdagen, uitschelden f pijn
Nadere informatieChic, zo n gedragspatroongrafiek!
Chic, z n gedragspatrngrafiek! Leerdelen: De leerlingen kunnen nder begeleiding de verwevenheid tussen ecnmische, sciale en eclgische aspecten in duurzaamheidsvraagstukken herkennen. De leerlingen krijgen
Nadere informatieHet Muiswerkprogramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw.
BASISGRAMMATICA Het Muiswerkprgramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die ndig is vr het leren van de Nederlandse spelling en zinsbuw. Delgrepen Basisgrammatica Het cmputerprgramma Basisgrammatica
Nadere informatiePassend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend?
Wat zijn de grenzen aan de zrg die de Uilenburcht kan bieden? Tt hever reikt de draagkracht van De Uilenburcht? Achtergrnd Het uitgangspunt van De Uilenburcht is altijd dat we nze leerlingen z lang mgelijk
Nadere informatieOVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS
OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS In 2013 viert het Huis van het Nederlands in Antwerpen zijn 10-jarig bestaan. Om deze feestelijke gebeurtenis
Nadere informatieLesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269 98 06
Nadere informatieBeleidsplan directe instructie : 1. Verantwoording 2. Doelstellingen 3. Model 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning.
Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwrding 2. Delstellingen 3. Mdel 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning 1 Verantwrding: Wij willen binnen het nderwijs dat wij geven rekening huden met de
Nadere informatieLesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent
Nadere informatieLeer / ontwikkelingslijnen. Opleiding Helpende Zorg en Welzijn. BOL en BBL NAAM STUDENT:..
Leer / ntwikkelingslijnen Opleiding Helpende Zrg en Welzijn BOL en BBL NAAM SUDEN:.. 1 2 Uitleg van het leerlijnenbekje Vr je ligt het leerlijnenbekje van je pleiding Helpende Zrg & Welzijn niveau 2. ijdens
Nadere informatie1 Uit: Pedagogisch kader kindercentra 4-13 jaar
1 Uit: Pedaggisch kader kindercentra 4-13 jaar Deel I / hdst. 5 Relaties in de grep De grep als leermgeving De buitenschlse pvang is een fantastische preftuin vr de sciale ntwikkeling van kinderen. Ze
Nadere informatieGespreksleidraad WOII geïnteresseerden
Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden Delstellingen Diepgaand inzicht krijgen in infrmatiebehefte m.b.t. WOII persnlijke betekenis WOII ntstaan interesse in WOII beiende/interessante thema s gebruik en
Nadere informatieH5 Rechten en plichten van werkgever en werknemer
H5 Rechten en plichten van werkgever en werknemer Inhud: 5.1 Plichten van de werkgever 5.2 Plichten van de werknemer 5.3 Schadevergeding 5.4 Algemene wet gelijke behandeling 5.1 Plichten van de werkgever
Nadere informatieOnze groep bezoekt de voorstelling op: LESBRIEF
Onze grep bezekt de vrstelling p: LESBRIEF 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Geachte leerkracht, Deze lesbrief is bedeld
Nadere informatieAan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt.
Techniek & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen ntdekken de leerlingen dat er techniek in en m de Schelde, dus in nze regi, een erg belangrijke rl speelt. Gerelateerde kerndelen Vlaanderen, Primair
Nadere informatiePestprotocol basisschool Pieter Wijten
Pestprtcl basisschl Pieter Wijten Basisschl Pieter Wijten werkt aan een veilig schlklimaat waarin kinderen respectvl met elkaar mgaan. Ze hanteert drie principes: Ik zrg ged vr mezelf Ik zrg ged vr de
Nadere informatieLesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269 98 06
Nadere informatieHet Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om?
Het Grte Geldnderzek: he ga je met je geld m? Natinaal Instituut vr Budgetvrlichting (Nibud) Tijdsduur: één les Werkvrm: individueel met een discussie in de klas Niveau: bedeld vr alle leerlingen van klas
Nadere informatieVrijwilligersbeleid voetbalvereniging N.B.S.V.V.
Vrijwilligersbeleid vetbalvereniging N.B.S.V.V. Waarm deze richtlijn? Geen enkele amateur-sprtvereniging kan tegenwrdig ng bestaan znder de inzet en bijdrage van (veel) vrijwilligers. Ok binnen nze vereniging
Nadere informatieTonen, trappen, ladders en sleutels
Talen De meesten nder ns kennen en gebruiken dagelijks 2 talen: nze gesprken taal van klanken en de geschreven taal van tekens. Wat we schrijven is een afgesprken taal van tekens, van grte en kleine letters
Nadere informatieEVALUATIE TER STATE. Marion Matthijssen, Marn van Rhee. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juli 2005. In opdracht van Raad van State
EVALUATIE TER STATE Marin Matthijssen, Marn van Rhee Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) juli 2005 In pdracht van Raad van State Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) Auteur: Marin Matthijssen en
Nadere informatieLes 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND
Les 2 Een pen gesprek ver psychische gezndheid Grepsvrmingspdrachten is een prject van Diversin en MIND VOOR DE DOCENT Deze les kan als lsstaande pdracht gegeven wrden, maar k als vervlg p de MIND Yung
Nadere informatieOnze aarde in gevaar!
Auteur: Jeren Defauw Genieten, genieten, genieten De gevaren vr nze planeet Onze blauwe planeet is in grt gevaar. Onze planeet wrdt warmer en warmer. De temperatuur stijgt. Ga jij sms in het bs wandelen
Nadere informatieExperimenteren. 1 Experimenteren met energie. Luister eerst naar de afspraken van je leerkracht!
Experimenteren Luister eerst naar de afspraken van je leerkracht! Je werkt de nderzekspdrachten uit in grep. Gebruik de fiche Werken in grep met drschuifsysteem. Opgepast! Je wrdt berdeeld dr je grepsleden.
Nadere informatieVeel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012
Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:
Nadere informatieRietschans College Overgangsnormen 2013-2014
Rietschans Cllege Overgangsnrmen 2013-2014 Deel 1 vmb Deel 2 hav/vw 1 Inhudspgave Inhudspgave... 2 Deel 1 Overgangsnrmen 2013-2014 vmb... 3 ALGEMEEN BEVORDERING PER LEERJAAR... 3 Bevrdering van vmb-tl
Nadere informatieMatching bij de HAN Oriëntatie en verwachtingen
Matching bij de HAN Oriëntatie en verwachtingen In deze vragenlijst geef je aan wat je hebt gedaan m te kmen tt je keuze vr deze studie. Ok kun je hier beschrijven waarm je denkt dat deze studie bij ju
Nadere informatieGoede afspraken maken goede vrienden
Dag van de demcratie Gede afspraken maken gede vrienden Delstellingen Kinderen verkennen eigen standpunt ver klasafspraken. Kinderen verkennen de standpunten van klasgenten ver klasafspraken. De kinderen
Nadere informatieLesbeschrijving. Historische bronnen - beeldmateriaal
Lesbeschrijving Histrische brnnen - beeldmateriaal Aan de hand van deze les ntdekken de leerlingen dat de Schelde niet alleen nu, maar k vreger al veelvuldig als nderwerp p ft s werd gezet en vrkwam p
Nadere informatieToneelspelen. taaltegebruiken. teontwikkelen, terwijlzehunwoordenschat. uitbreiden. enontdekken
Tneelspelen ucievisch Kinderen verleiden 0mr taaltegebruiken enhunsciale vaardigheden tentwikkelen, terwijlehunwrdenschat uitbreiden enntdekken wateenkunstwerk bij henkanprepen. Datkandrein delestneelte
Nadere informatieLOGO Fontys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN
LOGO Fntys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN met Fntys Hgeschl XXX studiejaar 2009-2010 Vul de vragenlijst in en neem deze mee naar het gesprek met de dcent. 1. Persnlijke gegevens Vr- en
Nadere informatie20 jaar kinderrechten!
Er is er een jarig, hera hera! Rechten? Plichten? Wensen? Ken je iemand die jarig is? Je buurjngen f je beste vriend? Jarig zijn is leuk. Vr de jarige zelf, maar k vr de anderen. Er is een feestje. We
Nadere informatieEurovisie De grootste muziekwedstrijd. Geen leven zonder muziek! Auteur: Jeroen Defauw. Ken je het Eurovisiesongfestival?
Eurvisie 2010 Auteur: Jeren Defauw Geen leven znder muziek! Luister je van 's chtends vreg tt 's avnds laat naar muziek? Staat de radi altijd aan? Zing je juw favriete liedje nder de duche? De grtste muziekwedstrijd
Nadere informatieWegwijzer. Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Informatie voor kinderen en ouders
Wegwijzer Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Infrmatie vr kinderen en uders WELKOM! De kmende tijd kmen jij en je uders een dagbehandeling vlgen in Heideheuvel. In Heideheuvel werken we in een
Nadere informatieVoorbeeldvragen Methodiek NEN 2767
Nb. Per vraag kunnen er meerdere gede antwrden zijn 1. Welke van de nderstaande bewering is juist? NEN 2767 is een: methdiek vr de bepaling van achterstallig nderhud bjectieve methdiek vr de bepaling van
Nadere informatieVAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD
VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD Sinds 1 september 2004 kan elke schl een uderraad prichten vlgens het participatiedecreet. Het schlbestuur is verplicht m een uderraad p te richten als 10% van de uders er
Nadere informatieFlipped teaching voor bachelorstudenten
Flipped teaching vr bachelrstudenten Een gevalstudie vr het vak Tegepaste Mechanica deel1 en deel 3 Tinne De Laet Hfd Dienst Studentenbegeleiding Ingenieurswetenschappen Inhud Wat is flipped teaching?
Nadere informatieHuiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :
Versie: ktber 2016 Huiswerk Op nze schl wrdt in diverse grepen huiswerk gegeven. Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de schl meegegeven wrdt en waarvan verwacht wrdt dat het dr de kinderen thuis
Nadere informatieMaak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar
Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke
Nadere informatieYut-Nol-E 1 (Uit: Kinderrechtenspelen)
Yut-Nl-E 1 (Uit: Kinderrechtenspelen) Yut-Nl-E is een eeuwenud Kreaans gezelschapsspel dat traditineel p udejaarsavnd gespeeld wrdt. Typisch zijn het specifieke spelbrd en de "dbbelsteen" die uit 4 huten,
Nadere informatieGodsdienstige stellingname collega
Gdsdienstige stellingname cllega Je werkt p een penbare basisschl en hebt kinderen van verschillende natinaliteiten in je grep. Een van je cllega's draagt een hfddek. De kinderen uit haar grep scren ged
Nadere informatieS.O.S. bos. Doelstellingen
Week van het bs 1 ste graad S.O.S. bs Delstellingen De kinderen: velen verwndering vr en verbndenheid met het bs. ervaren dat bmen levensndzakelijk zijn vr mens en dier mdat ze CO² mzetten in zuivere lucht,
Nadere informatiePraktisch: Inhoudelijk: Thema: een dag uit het leven van een kind in België en in Dogbo, focus op watergebruik
1 Praktisch: Leeftijdsgrep: 1ste graad Grepsgrtte: klasgrep Omgeving: klas Tijdsduur: 50 min. Materiaal: Pwerpint met ft s van Clémence uit Dgb Smartbrd f beamer m de ft s te prjecteren Verhaal van Clémence
Nadere informatieWat kan je lezen in deze brochure? Inleiding. Deel 1. Dyslexie. Deel 2. Ik. Deel 3. Ik heb dyslexie. Quiz en stellingen. Nog meer weten?
Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010 Wat kan je lezen in deze brchure? Inleiding Deel 1. Dyslexie WAT IS DYSLEXIE? WAT IS DE OORZAAK VAN DYSLEXIE? WAAR JE LAST VAN KAN HEBBEN? WAT KAN JE ERAAN DOEN?
Nadere informatieLet op!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg. Leerdoelen: Kerndoelen Curriculum watereducatie SLO: NME leergebied: Werkvormen: Vakgebied: Niveau: Tijdsduur:
Let p!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg Vakgebied: Niveau: Tijdsduur: Bilgie, Aardrijkskunde klas 3 hav/vw ± 140 minuten Niet zwemmen i.v.m. blauwalg, we zien deze brden steeds vaker. Maar wat is blauwalg
Nadere informatieLesbeschrijving. Havens aan de Schelde. Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven
Lesbeschrijving Havens aan de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en m de Schelde leven Relatie met kerndelen: Vlaanderen: Vlaanderen Nederland Primair
Nadere informatieEkelmans & Meijer Advocaten (Rechten)
Evaluatie-rapprt STEP In-husedag bij Ekelmans & Meijer Advcaten (Rechten) -- INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE. WOORD VOORAF. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING VÓÓR DE IN-HOUSEDAG. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING
Nadere informatieprijsaanvraag prairietuin - inlichtingenformulier -
prijsaanvraag prairietuin - inlichtingenfrmulier - Datum: Gegevens Klant Naam :... Adres :......... Tel /GSM:... Fax:... @:... Particulier Prfessineel Berep:... ON nr:... Handelaar Eigenschappen tuin in
Nadere informatieDe keel. Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Belangrijke telefoonnummers
Keel-, Neus- en Orheelkunde De keel Belangrijke telefnnummers Inleiding Keel-, Neus-, en Orheelkunde Plikliniek (050) 361 27 00 Onclgie (050) 361 28 98 Fax (050) 361 17 92 U heeft een bezek gebracht aan
Nadere informatieAan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven
Lesbeschrijving Dieren & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en m de Schelde leven Relatie met kerndelen: Vlaanderen: Wereldriëntatie Natuur Levende
Nadere informatieLesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Biologie Fysica Aardrijkskunde - Chemie Groep PDT 2/3 OSO Academiejaar 2006-2007 Campus Kattenberg Kattenberg 9,
Nadere informatieHoe zet ik een tent op?
He zet ik een tent p? 1. Een Gede plek vinden en vrbereiden Zek een plek die hger ligt dan de rest Ga als het mgelijk is niet nder lfbmen staan. Bij regen druppelen deze namelijk lang na. Hud rekening
Nadere informatieNieuwsbrief 2 31 augustus 2015
Nieuwsbrief 2 31 augustus 2015 Inhud Schlftgraaf Graag uw hulp bij schlactiviteiten Burendag Infrmatieavnd Film Agenda Open mnumentendag Vacature: vrijwilliger in de schlbiblitheek Znneblemwedstrijd Tuinuders
Nadere informatieCva?Lesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Cva?Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269
Nadere informatieSPREEKBEURT GOUDVIS VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT GOUDVIS l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE GOUDVIS BIJ ELKAAR
Nadere informatieAls uitgangspunt zijn er drie wensen waar jij uit kunt kiezen:
Stap 2 Wat ga je den? Je gaat een wens kiezen ver wat jij anders wilt in het met elkaar mgaan. Daarna kies je twee manieren waarp jullie die wens gaan waarmaken. Je schrijft k ng p welke kwaliteiten en
Nadere informatieMatching bij de HAN - Oriëntatie en verwachtingen
Matching bij de HAN - Oriëntatie en verwachtingen Naam Studentnummer Opleiding In deze vragenlijst geef je aan welke activiteiten je hebt ndernmen p weg naar je vervlgstudie. Ok kun je hier beschrijven
Nadere informatiePresentatie eisen reisweek
Presentatie eisen reisweek Beste reisadviseurs, De aftrap is genmen. We zijn begnnen aan een spannende strijd m te bepalen he nze werkweek er in juni 2013 uit zal zien. Natuurlijk lijkt het een beetje
Nadere informatieTeamtrainingen en teamdagen
Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Teamtrainingen en teamdagen Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek Cntact: 06 155 77
Nadere informatieHuisbereiding in de kijker
NIEUWSBRIEF NUMMER 5 JANUARI 2010 P1 In dit nummer 1 Inleiding 2 Huisbereiding in de kijker 2 Stppen met rken 4 Zelftest 5 Vrdelen van stppen met rken Inleiding Beste nieuwslezer, 2009 det zijn uittrede,
Nadere informatieInformatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn
Infrmatiebrief ver deelname aan het nderzek Fd2Learn Beste leerlingen, uders en/f wettelijk vertegenwrdigers, Dat het eten van vis (rijk aan mega- 3 vetzuren) ged is vr het functineren van de hersenen
Nadere informatieLesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie - fysica Groep 2 ls 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent
Nadere informatieMondharmonica. Hét handboek voor mensen die altijd al een instrument wilden bespelen maar er nog nooit aan Begonnen zijn!
Mndharmnica Hét handbek vr mensen die altijd al een instrument wilden bespelen maar er ng nit aan Begnnen zijn! Inhud Ged m vraf te weten (en nit meer te vergeten). Harmnica vasthuden Embuchure, f he stp
Nadere informatieErnstig meervoudig gehandicapten. muziek
Ernstig meervoudig gehandicapten & muziek Ellen Bom Muziektherapeute De Compaan Den Haag Activiteitencentrum Kijkduin 2007 Inleiding In deze brochure wordt ingegaan op hoe muziek kan worden ingezet om
Nadere informatiel a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT KWARTEL VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN
SPREEKBEURT KWARTEL l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KWARTEL BIJ ELKAAR
Nadere informatieHet _v e reff e nen _van de_ pf_-_cu_rye_ langs grafische weg AE Wageningen
NN31545.73 Het _v e reff e nen _van de_ pf_-_cu_rye_ langs grafische weg Devendt,-be'eec: JS Pstbus 24) "" 67 AE Wagengen ^-V-i Bij het vereffenen kan men het beste ervan uitgaan, dat de pf-curve wrdt
Nadere informatieLesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Naam Eeckhout Andreas Cluster Bio Fys Aa Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005/2006 Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg
Nadere informatieWereldwaterdag 22 maart
Wereldwaterdag 22 maart Wereldwaterdag udste kleuters Delstellingen De kinderen leren verschillende srten water en het gebruik ervan kennen. De kinderen nderzeken water en srteren het vlgens verschillende
Nadere informatiel a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN
l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE WALLABY BIJ ELKAAR
Nadere informatieDieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek
DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of
Nadere informatieDyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding
Dyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding Dyslexie en dyscalculie en spellingsbegeleiding p het Carlus Clusius Cllege Zwlle Signalering en Begeleiding dyslectische / dyscalculische leerlingen Dyslexie:
Nadere informatieInleiding. Het gipsverband
Gipsverbanden 2 Inleiding U heeft p de afdeling Spedeisende Hulp f p de gipskamer een (kunststf) gipsverband gekregen. Deze flder infrmeert u he u hiermee m met gaan; waar u rekening mee met huden bij
Nadere informatieMetacognitieve Therapie
Metacgnitieve Therapie MODULE 10: TERUGVALPREVENTIE 10.1 terugvalpreventie 10.2 Psychse/schizfrenie: diagnse f stigma? Het begrip psychse, respectievelijk schizfrenie, wekt bij veel mensen een verkeerde
Nadere informatiePresenteren met Impact:
Presenteren met Impact: Gelven Presenteren is geweldig! Ik geef te, de eerste keer dat ik vr een grep stnd had ik zweethanden en een rd hfd, maar de afgelpen jaren heb ik tientallen keren vr grepen gestaan
Nadere informatieSPREEKBEURT TIJGERPYTHON
SPREEKBEURT TIJGERPYTHON l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE TIJGERPYTHON
Nadere informatieDYSCALCULIE. Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Geboortedatum:... Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Telefoonnummer:...
1 DYSCALCULIE Vragenfrmulier nderwijsgeschiedenis rekenvaardigheid vr schl Graag vraag ik u m de vlgende vragen z vlledig mgelijk te beantwrden (in zverre dat kan). Ok vraag ik u de uitgeverde handelingsplannen
Nadere informatieVerkorte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013
Verkrte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013 Starten met OTIB-skillsmanager OTIB-skillsmanager is een instrument m het gesprek dat u gaat veren met uw leidinggevende vr te bereiden. U wrdt gevraagd
Nadere informatieRollenspel Jezus redt
Rllenspel Jezus redt Krte mschrijving prgrammanderdeel De leerlingen spelen samen een bestuursrechtzaak bij de Raad van State na. De Raad van State is de hgste bestuursrechter van Nederland. In deze rechtszaak
Nadere informatieBegeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.
Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen
Nadere informatie9. Wat was het oorspronkelijke beroep van Domela?
Na de maquettezaal km je in het Ferdinand Dmela Nieuwenhuis Museum. Dit museum bestaat uit drie verschillende ruimten: de infrmatie zaal, de studeerkamer en de gang waarin zijn verlijden centraal staat.
Nadere informatie