ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE VAN MEDISCH PATERNALISME NAAR CONSUMENTISME VAN PATIËNT NAAR KLANT PROF. DR. LOEK H.L. WINTER

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE VAN MEDISCH PATERNALISME NAAR CONSUMENTISME VAN PATIËNT NAAR KLANT PROF. DR. LOEK H.L. WINTER"

Transcriptie

1

2 ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE VAN MEDISCH PATERNALISME NAAR CONSUMENTISME VAN PATIËNT NAAR KLANT PROF. DR. LOEK H.L. WINTER

3 Zorgondernemerschap in vier etappes 1. De Patiënt als klant 2. Ziekenhuis en focuskliniek 3. Ondernemerschap en innovatie 4. Ziekenhuiszorg: van A naar B

4 Drie `zorgmarkten

5 De Patiënt is consument geworden

6 ... Met gedifferentieerde voorkeuren en gedrag

7 Praktijkvoorbeeld: Het traditionele ziekenhuis gaat op de schop in Friesland

8 Verbeteringen in de zorg verhogen de levensverwachting maar ook de chroniciteit

9 Collectieve zorguitgaven zullen blijven stijgen

10 Terwijl andere collectieve uitgaven dalen

11 Groei in ziekenhuiskosten werd gedreven door meer zorgconsumptie

12 Groei in arbeidsproductiviteit blijft achter bij de vrije markt sector en de overheid

13 Groei zorguitgaven structureel?

14 Zorgondernemerschap in vier etappes 1. De Patiënt als klant 2. Ziekenhuis en focuskliniek 3. Ondernemerschap en innovatie 4. Ziekenhuiszorg: van A naar B

15 Wat is een (algemeen) ziekenhuis?

16 Succes-formule

17 Volume, standaardisatie en ketenvorming interessant voor het ziekenhuis

18 Het aantal ZBCs is zeer onstuimig gegroeid

19 Groei omzet in de ZBC sector meer dan navenant

20 Praktijkvoorbeeld: Kinderoncologie in Nederland zal worden geherstructureerd

21 Sterke bereidheid om verder te reizen voor specifiek zorgaanbod en kwaliteit

22 Grote verschillen in uitkomsten tussen ziekenhuizen

23 Transparantie op het gebied van kwaliteit heeft een kostenverlagend effect

24

25 Zorgondernemerschap in vier etappes 1. De Patiënt als klant 2. Ziekenhuis en focuskliniek 3. Ondernemerschap en innovatie 4. Ziekenhuiszorg: van A naar B

26 Zorginstellingen kennen een (te) lage solvabiliteit, die maar langzaam verbetert

27 Drie thema s beheersen het debat rond privaat geld in de zorg

28 Het draait om het voorkomen van publiekprivate vermenging van vermogen

29 Aandeelhouder en privatisering, niet slechter, maar sneller

30 Ontwikkelingen in governance lopen achter de feiten aan Zorgbrede governance 2005 Aanpassing 2010, op basis van healthcare governance volgens Meurs et al. Goed bestuur, goed toezicht, verantwoording Gericht op non profit Opening voor maatschappelijke onderneming Weinig aandacht voor ZBC s / ondernemingen

31 Typische investeerders die in de zorg geinteresseerd zijn Ondernemers Family offices Venture capitalists / angel investors Pensioenfondsen Publieke participatie/ontwikkelingsmaatschappijen

32 Soorten leiders Regenten Bestuurders Managers Ondernemers

33 Wat is een ondernemer (1/2)? Some see private enterprise as a predatory target to be shot, others as a cow to be milked, but few are those who see it as a sturdy horse pulling the wagon. Sir Winston Churchill [The entrepreneur is]... one who undertakes an enterprise, acting as intermediary between capital and labour Jean Baptiste Say

34 Wat is een ondernemer (2/2)? The function of entrepreneurs is to reform or revolutionize the pattern of production... by exploiting an invention or, more generally, an untried technological possibility for producing a new commodity or producing an old one in a new way, by opening up a new source of supply of materials or a new outlet for products, by reorganizing an industry and so on. Joseph Schumpeter "What we need is an entrepreneurial society in which innovation and entrepreneurship are normal, steady and continuous." Peter Drucker

35 Typen ondernemers Entrepreneur Intrapreneur Social entrepreneur

36 China case

37 Zorgondernemerschap in vier etappes 1. De Patiënt als klant 2. Ziekenhuis en focuskliniek 3. Ondernemerschap en innovatie 4. Ziekenhuiszorg: van A naar B

38 Conclusie Demografische, sociologische en economische macro-trends vereisen een andere gezondheidszorg Leidend daarbij is de succesformule: focus x volume = kwaliteit en kosten Innovatie en bijbehorende creatieve destructie zijn cruciaal voor deze verandering (Zorg) ondernemers zullen diegenen zijn die de transitie vorm gaan geven!

39 Succes-formule

40 Wat is een (algemeen) ziekenhuis?

41 Praktijkvoorbeeld: ziekenhuis verplaatste zorg door Mediq

42 Videoclip Tele-IC OLVG MC Zuiderzee

43 Videoclip Telemonitoring Microsoft s Future Vision

44

45 Wat moet er gebeuren? Faciliteer ondernemerschap Stel centraal eisen aan kwaliteit (en dus aan volume) Vergroot verantwoordelijkheid verzekeraar Creëer een level-playing field Ontschotting bekostiging ziekenhuis ZBC-sector Ontschotting bekostiging zorgonderneming en professional Toegang privaat kapitaal; mogelijkheid winstdeling en regeling publiekprivate transfer Maximaliseren prestatie-bekostiging Versterk eigen vermogen van de sector Verbeter en verzakelijk de governance

46 Geslaagde therapie oktober 2021 De consument is aan de beurt Meer vrije keuze en bijpassende eigen bijdrage Minder overheid, meer ondernemers dan managers Macro-zorg-kosten stijgen in harmonie met BNP Sterke groei private sector van 1.5% naar 40% 70% geleverd door zorgmerken Herstructurering systeemfuncties afgerond Academische functies herverdeeld en geconsolideerd Medical malls in middelgrote steden Ketenvorming en transmuralisering bij hoog volume, lage complexiteit en chronische problematiek Verbeterde governance, ICT, EPD, ehealth Financieringslandschap geherstructureerd

Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 12 juni 2014

Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 12 juni 2014 Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 12 juni 2014 ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE van medisch paternalisme naar consumentisme van Patiënt naar Klant prof. dr. L.H.L. Winter Zorgondernemerschap in vier

Nadere informatie

TIAS-MBE Summer Academy 28 augustus 2014

TIAS-MBE Summer Academy 28 augustus 2014 TIAS-MBE Summer Academy 28 augustus 2014 ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE van medisch paternalisme naar consumentisme van Patiënt naar Klant prof. dr. L.H.L. Winter Zorgondernemerschap in vier etappes

Nadere informatie

ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE PROF. DR. LOEK H.L. WINTER

ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE PROF. DR. LOEK H.L. WINTER ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE PROF. DR. LOEK H.L. WINTER Hand out De PowerPoint van de inaugurele rede en het oratieboek zijn als PDF te downloaden vanaf www.loekwinter.nl. Links naar films vertoond

Nadere informatie

Publiek Private Samenwerking 14 december 2016

Publiek Private Samenwerking 14 december 2016 Publiek Private Samenwerking 14 december 2016 ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE van medisch paternalisme naar consumentisme van Patiënt naar Klant prof. dr. L.H.L. Winter De zorgmarkt Patiënt Zorgconsumptiemarkt

Nadere informatie

Visie op zorg: marktwerking anno nu

Visie op zorg: marktwerking anno nu Visie op zorg: marktwerking anno nu 5 juni 2014 Stelling: Zonder samenwerking geen verandering in de zorg Agenda Visie op ziekenhuiszorg Aanpak transitie Toekomst: innovatie en preventie 2 Visie op ziekenhuiszorg

Nadere informatie

krasse opmerkingen doen. Dan weet u hoe wij erover denken en hoe de zorg beter kan.

krasse opmerkingen doen. Dan weet u hoe wij erover denken en hoe de zorg beter kan. MEMORAD artikelen Zorgondernemerschap als therapie Op 11 oktober jl. hield prof.dr. Loek H.L. Winter als hoogleraar Healthcare Entrepreneurship aan de Nyenrode Business Universiteit zijn oratie. Hieronder

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

Nij Smellinghe loopt vooruit

Nij Smellinghe loopt vooruit Management Opdracht VvAA MBA Management Opdracht: Het optimaliseren van de afdeling orthopedie van het Nij Smellinghe Ziekenhuis vanuit het oogpunt van organisatie, service en kostenreductie door introductie

Nadere informatie

Nieuw denken: van aanbod naar waarde

Nieuw denken: van aanbod naar waarde Nieuw denken: van aanbod naar waarde Presentatie voor Platform Nieuwe Zorg 28 juni 2014 Agenda Waarde in de zorg: Value Based Organising I Bewegingen in het zorgveld II Value Based Organising De gedachte

Nadere informatie

EO Lidmaatschapscriteria. EO Lidmaatschapscriteria HANDLEIDING VOOR EO LEDEN. Beschrijving toetsingscriteria voor nieuwe en bestaande leden.

EO Lidmaatschapscriteria. EO Lidmaatschapscriteria HANDLEIDING VOOR EO LEDEN. Beschrijving toetsingscriteria voor nieuwe en bestaande leden. EO Lidmaatschapscriteria HANDLEIDING VOOR EO LEDEN Beschrijving toetsingscriteria voor nieuwe en bestaande leden. Page 1 Inhoud Inleiding... 4 Het aanname proces... 5 Criterium 0 Is de persoon een ondernemer

Nadere informatie

ICT & ehealth. Programmadirecteur Innovatie & ICT. Ellen Maat. Utrecht, 09-02-2011

ICT & ehealth. Programmadirecteur Innovatie & ICT. Ellen Maat. Utrecht, 09-02-2011 ICT & ehealth Programmadirecteur Innovatie & ICT Ellen Maat Utrecht, 09-02-2011 Uitdagingen voor de toekomst Behoud van kwaliteit, toegankelijkheid en beschikbaarheid van zorg 2 Increase in chronic illnesses

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Onderzoek naar e-gezondheidszorg in Europa: artsen moeten meer gebruik maken van ICT

Onderzoek naar e-gezondheidszorg in Europa: artsen moeten meer gebruik maken van ICT IP/08/641 Brussel, 25 april 2008 Onderzoek naar e-gezondheidszorg in Europa: artsen moeten meer gebruik maken van ICT De Europese Commissie heeft vandaag de resultaten bekendgemaakt van een pan-europees

Nadere informatie

Van ziekenhuiszorg naar ZBC Terug naar de menselijke maat in medisch specialistische zorg

Van ziekenhuiszorg naar ZBC Terug naar de menselijke maat in medisch specialistische zorg Van ziekenhuiszorg naar ZBC Terug naar de menselijke maat in medisch specialistische zorg Menno Baars, HartKliniek Nederland 27 mei 2015 Basisziekenhuis klem Weinig ondernemers actief in ziekenhuizen /

Nadere informatie

Inzet van ERP maximaliseren

Inzet van ERP maximaliseren Inzet van ERP maximaliseren Ziekenhuis Gelderse Vallei 4 december 2014 Introductie Sprekers van Vandaag Jan de Boer Partner KPMG IT Advisory Global Lead Healthcare +31 (0)30 658 2156 deboer.janjc@kpmg.nl

Nadere informatie

Ondersteuning van impact door Hogescholen

Ondersteuning van impact door Hogescholen Ondersteuning van impact door Hogescholen Ronald Mooijer 27 juni 2017 Agenda IXA Impact Het belang van netwerken Directe ondersteuning aan onderzoekers driehoek Probleem Stakeholders Product Financiering

Nadere informatie

Nieuwe dynamiek voor binnensteden

Nieuwe dynamiek voor binnensteden Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland Nieuwe dynamiek voor binnensteden Drs. I.R.M. Ploegmakers MRICS Manager Retail Consultancy bij WPM Groep De binnensteden van de toekomst Ingrid Ploegmakers

Nadere informatie

EO Lidmaatschapscriteria. EO Lidmaatschapscriteria HANDLEIDING VOOR EO LEDEN. Beschrijving toetsingscriteria voor nieuwe en bestaande leden.

EO Lidmaatschapscriteria. EO Lidmaatschapscriteria HANDLEIDING VOOR EO LEDEN. Beschrijving toetsingscriteria voor nieuwe en bestaande leden. EO Lidmaatschapscriteria HANDLEIDING VOOR EO LEDEN Beschrijving toetsingscriteria voor nieuwe en bestaande leden. Page 1 Inhoud Inleiding... 4 Het aanname proces... 5 Criterium 0 Is de persoon een ondernemer

Nadere informatie

Financiële Zorgthermometer - 3 e kwartaal

Financiële Zorgthermometer - 3 e kwartaal Financiële Zorgthermometer - 3 e kwartaal 2012 - Utrecht, september 2012 Agenda Managementsamenvatting Generieke resultaten Sectorresultaten: Verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) Gehandicaptenzorg

Nadere informatie

De Trend van Zelforganisatie de rol van burgers & sociaal ondernemers in transities Dr. Flor Avelino Bouwcampus Duurzaamheid, 27 juni 2012,

De Trend van Zelforganisatie de rol van burgers & sociaal ondernemers in transities Dr. Flor Avelino Bouwcampus Duurzaamheid, 27 juni 2012, De Trend van Zelforganisatie de rol van burgers & sociaal ondernemers in transities Dr. Flor Avelino Bouwcampus Duurzaamheid, 27 juni 2012, Amersfoort www.drift.eur.nl www.transitiepraktijk.nl www.transitionsnetwork.org

Nadere informatie

De Rijksbegroting voor dokters

De Rijksbegroting voor dokters Medisch Contact Live 11 december 2013 De Rijksbegroting voor dokters Marco Varkevisser Universitair hoofddocent Economie en Beleid van de Gezondheidszorg Erasmus Universiteit Rotterdam Contact: varkevisser@bmg.eur.nl

Nadere informatie

Netwerk. Je Weg. Naar Succes

Netwerk. Je Weg. Naar Succes Netwerk Je Weg Naar Succes NETWERKDOELEN EEN GOEDE WERKRELATIE ONDERHOUDEN MET BESTAANDE NETWERKEN DIENSTVERLENING EN VERKOOP BIJ BESTAANDE NETWERKEN UITBREIDEN VERGROTEN DOOR NIEUWE NETWERKEN EN MARKTEN

Nadere informatie

Innovatie door gedeeld leiderschap Dr. Anita Wydoodt Lid Raad van Bestuur ETZ (06)

Innovatie door gedeeld leiderschap Dr. Anita Wydoodt Lid Raad van Bestuur ETZ (06) Innovatie door gedeeld leiderschap Dr. Anita Wydoodt Lid Raad van Bestuur ETZ a.wydoodt@etz.nl (06) 40 19 26 56 Wat is goed leiderschap? Grote ondernemingen zijn te complex voor één bestuurder die met

Nadere informatie

zorgondernemerschap als therapie - van medisch paternalisme naar consumentisme van patiënt naar klant prof. dr. loek h.l. winter

zorgondernemerschap als therapie - van medisch paternalisme naar consumentisme van patiënt naar klant prof. dr. loek h.l. winter zorgondernemerschap als therapie - van medisch paternalisme naar consumentisme van patiënt naar klant prof. dr. loek h.l. winter zorgondernemerschap als therapie van medisch paternalisme naar consumentisme

Nadere informatie

Vragen: zie foto 2. tweede ronde: Discussie met Hans van der Schoot adhv de vragen Conclusies zie foto 3

Vragen: zie foto 2. tweede ronde: Discussie met Hans van der Schoot adhv de vragen Conclusies zie foto 3 Sessie ziekenhuizen Eerste ronde: Inventariseren vragen voor Hans van der Schoot, NVZ Toekomst branche Positie ziekenhuizen Gevolgen en kansen werknemers Hoe invloed? Wat betekenen de ontwikkelingen voor

Nadere informatie

zorgondernemerschap als therapie - van medisch paternalisme naar consumentisme van patiënt naar klant prof. dr. loek h.l. winter

zorgondernemerschap als therapie - van medisch paternalisme naar consumentisme van patiënt naar klant prof. dr. loek h.l. winter zorgondernemerschap als therapie - van medisch paternalisme naar consumentisme van patiënt naar klant prof. dr. loek h.l. winter zorgondernemerschap als therapie van medisch paternalisme naar consumentisme

Nadere informatie

Gezondheid & Innovatie. KvK Dag van de Innovatie

Gezondheid & Innovatie. KvK Dag van de Innovatie Gezondheid & Innovatie KvK Dag van de Innovatie Leren vragen te stellen Brug tussen zorg en technologie Picasso: Computers zijn ondingen. Ze kunnen alleen maar antwoorden geven. Center of Applied Research

Nadere informatie

Controller waar gaat gij heen?

Controller waar gaat gij heen? Controller waar gaat gij heen? Business partner? Of ook politieagent? Concerncontrol binnen de Gemeente Seminar de Reehorst Ede 15 maart 2018 rob@schapink.nl Achtergrond / aanleiding seminar Seminar concern

Nadere informatie

Ondernemerschap. Amsterdam Center for Entrepreneurship. Erik Boer, directeur

Ondernemerschap. Amsterdam Center for Entrepreneurship. Erik Boer, directeur Ondernemerschap Amsterdam Center for Entrepreneurship Erik Boer, directeur Inhoud Over ACE Feiten & Trends Eco- systemen Waarom ACE? Entrepreneurs zijn de dragers van economische groei en nieuwe werkgelegenheid

Nadere informatie

We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them.

We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them. We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them. Nieuw Besturen Workshop Vincent Schouten Van zorginstelling naar maatschappelijke onderneming: Trial & error of

Nadere informatie

De toekomst van de (1 e lijns)zorg is niet meer wat deze geweest is.

De toekomst van de (1 e lijns)zorg is niet meer wat deze geweest is. De toekomst van de (1 e lijns)zorg is niet meer wat deze geweest is. Investeren in vitale gemeenschappen Michel van Schaik, directeur gezondheidszorg Nunspeet, 15 april 2019 Rabobank ontwikkelt eigen visie

Nadere informatie

De pensioenmarkt in 2020 26 januari 2012

De pensioenmarkt in 2020 26 januari 2012 De pensioenmarkt in 2020 26 januari 2012 RM stephan@makingstrategywork.nl +31 (0)6 23 598 223 @slinnenb Atos Consulting Making Strategy Work Logica Business Consulting Partner Financial Services Scenario

Nadere informatie

C - de totale constante kosten. N - de normale bezetting in stuks

C - de totale constante kosten. N - de normale bezetting in stuks STANDAARDKOSTPRIJS Een bedrijf moet een verkoopprijs bepalen om zijn producten te kunnen verkopen. De klant moet vooraf weten welke prijs betaald moet worden voor het aangeboden product. De standaardkostprijs

Nadere informatie

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015 Richtlijn IC Over het toevoegen van waarde voor de patiënt PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG 1-12-2015 Topics in IC 2015 Voettekst van presentatie Huidige richtlijn uit 2006 Start

Nadere informatie

IT risk management voor Pensioenfondsen

IT risk management voor Pensioenfondsen IT risk management voor Pensioenfondsen Cyber Security Event Marc van Luijk Wikash Bansi Rotterdam, 11 Maart 2014 Beheersing IT risico s Het pensioenfonds is verantwoordelijk voor de hele procesketen,

Nadere informatie

Social Impact Bonds. Wat is het en hoe werkt het? SEO Economisch Onderzoek. 30 januari Arjan Heyma

Social Impact Bonds. Wat is het en hoe werkt het? SEO Economisch Onderzoek. 30 januari Arjan Heyma Social Impact Bonds Wat is het en hoe werkt het? 30 januari 2019 Arjan Heyma SEO Economisch Onderzoek Roetersstraat 29 1018 WB Amsterdam Tel: +31 (0)20 525 1630 secretariaat@seo.nl www.seo.nl Social Impact

Nadere informatie

Ronde-Tafel overleg Sportfederaties 3december

Ronde-Tafel overleg Sportfederaties 3december Ronde-Tafel overleg Sportfederaties 3december 2013 www.oksigen.eu Agenda 1. Jan van den Nieuwenhuijzen 2. Visie Oksigen 3. Innovatie en sport A. Missie B. Visie ontwikkeling C. Strategie: a. SWOT b. Focus

Nadere informatie

Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg. Zorgdialoog. 16 oktober Dr. Janneke P. Schermers. Presentatie

Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg. Zorgdialoog. 16 oktober Dr. Janneke P. Schermers. Presentatie Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg Zorgdialoog 16 oktober 2014 Dr. Janneke P. Schermers Presentatie Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg Nederlandse gezondheidszorg spelers

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 26 april 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 26 april 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Privaat kapitaal in de zorg: vragen, dilemma s en inschattingen

Privaat kapitaal in de zorg: vragen, dilemma s en inschattingen HEALTHCARE Privaat kapitaal in de zorg: vragen, dilemma s en inschattingen ZKN Jaarcongres 2011 Rotterdam 7 juni 2011 ADVISORY Privaat kapitaal in de zorg Wat wilt u eerst? Het goede nieuws? Of het slechte

Nadere informatie

De CAO-wet en nieuwe vormen van arbeid. Prof. Dr. Frank Hendrickx Gewoon hoogleraar, Instituut voor Arbeidsrecht, KU Leuven

De CAO-wet en nieuwe vormen van arbeid. Prof. Dr. Frank Hendrickx Gewoon hoogleraar, Instituut voor Arbeidsrecht, KU Leuven De CAO-wet en nieuwe vormen van arbeid Prof. Dr. Frank Hendrickx Gewoon hoogleraar, Instituut voor Arbeidsrecht, KU Leuven Doel presentatie 5 legal hot spots In het kader van New Forms of Work Relevant

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability The role of mobility in higher education for future employability Jim Allen Overview Results of REFLEX/HEGESCO surveys, supplemented by Dutch HBO-Monitor Study migration Mobility during and after HE Effects

Nadere informatie

De winst van de zorg uitbetalen De rol van publiek private samenwerking

De winst van de zorg uitbetalen De rol van publiek private samenwerking De winst van de zorg uitbetalen De rol van publiek private samenwerking Masterclass Nieuwe Zorg, 6 april 2017 André Vermeulen, Manager Sectormanagement Zorg & HID RaboResearch 1 Wij beginnen bij u Wie

Nadere informatie

Het speelveld van de Chief Commercial Officer

Het speelveld van de Chief Commercial Officer Het speelveld van de Chief Commercial Officer Omgaan met dilemma s Stephan Linnenbank 28 november 2008 Atos, Atos and fish symbol, Atos Origin and fish symbol, Atos Consulting, and the fish symbol itself

Nadere informatie

Waarom stijgen de uitgaven? Prijs- en volume. Vergrijzing als kostenbom. Kostenontwikkeling 1999-2003 Bron: Zorg voor euro s-2

Waarom stijgen de uitgaven? Prijs- en volume. Vergrijzing als kostenbom. Kostenontwikkeling 1999-2003 Bron: Zorg voor euro s-2 Zorguitgaven, 1972-2009 miljard euro (bron:cbs) Macro-economie, gezondheid en zorg Johan Polder 1 NVAG Jubileumcongres 19 november 2010 Zorguitgaven, 1972-2009 miljard euro Zorguitgaven, 1972-2009 miljard

Nadere informatie

Themabijeenkomst Verbonden Partijen. Emmen, 18 februari 2013 Mr. Frank A.H.M. van Attekum Deloitte Consulting B.V.

Themabijeenkomst Verbonden Partijen. Emmen, 18 februari 2013 Mr. Frank A.H.M. van Attekum Deloitte Consulting B.V. Themabijeenkomst Verbonden Partijen Emmen, 18 februari 2013 Mr. Frank A.H.M. van Attekum Deloitte Consulting B.V. Agenda Onderwerp Voorstellen, inleiding en verwachtingen Gemeentelijke taken in perspectief

Nadere informatie

Wie doet het met wie. Hylke Kingma.

Wie doet het met wie. Hylke Kingma. Wie doet het met wie Hylke Kingma kingma.hylke@kpmg.nl / @hylkekingma www.wiedoethetmetwie.nl 6 jaar onderzoek naar allianties in de zorg welke allianties zien we ontstaan nieuwe allianties toekomstige

Nadere informatie

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE FIT TEST VOOR UNIFACE

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE FIT TEST VOOR UNIFACE GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE FIT TEST VOOR UNIFACE 2 DIGITALISATIE VEREIST: Toegevoegde waarde Agility en snelheid Security en betrouwbaarheid 3 COMBINATIE BUSINESS & IT BUSINESS TECHNOLOGY

Nadere informatie

ehealth = Health Investeringen uit het verleden belemmeren de toekomst? Chris Flim VU PICA Kenniscentrum Patiëntenlogistiek 21 03 2011

ehealth = Health Investeringen uit het verleden belemmeren de toekomst? Chris Flim VU PICA Kenniscentrum Patiëntenlogistiek 21 03 2011 ehealth = Health Investeringen uit het verleden belemmeren de toekomst? Chris Flim 1 ehealth is mensenwerk Bedrijfskundige informatica 10 jaar in Telecom & Media bij KPN (Call Centers, doelgroepmarketing,

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

ZKN Academie Workshop Zorgverkoop; besturen met invloedstijlen

ZKN Academie Workshop Zorgverkoop; besturen met invloedstijlen ZKN Academie Workshop Zorgverkoop; besturen met invloedstijlen 11 september 2014 Programma van deze ochtend Tijd Wat 09.00 09.20 inloop 09.20 09.30 Welkom door ZKN 09.30-10.30 Presentatie Waar kijk een

Nadere informatie

some things just get be.er with age

some things just get be.er with age some things just get be.er with age LEVENSVERWACHTING EU IN 2017 84,6 89,1 TREND 1 - HET AANTAL 60-PLUSSERS STIJGT 700,000 525,000 350,000 175,000 0 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045

Nadere informatie

Groei stimuleren bij beloftevolle startende en groeiende ondernemingen door hen in contact te brengen met privéinvesteerders.

Groei stimuleren bij beloftevolle startende en groeiende ondernemingen door hen in contact te brengen met privéinvesteerders. www.ban.be Groei stimuleren bij beloftevolle startende en groeiende ondernemingen door hen in contact te brengen met privéinvesteerders. De business angels investeren naast kapitaal ook hun eigen knowhow,

Nadere informatie

3aWinst maken in de zorg, waarom eigenlijk?

3aWinst maken in de zorg, waarom eigenlijk? Hoofdstukken 3aWinst maken in de zorg, waarom eigenlijk? L.H.L. Winter 1 Innovatie Als een Centre of Excellence (innovatief nieuw bedrijf) innovatie wil financieren, gaat dat bedrijf naar een venture capitalist.

Nadere informatie

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting:

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting: VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, 9.1.2 en 9.1.3 te wijzigen als volgt: Huidige tekst: 7.7.1. Het Bestuur, zomede twee (2) gezamenlijk handelende

Nadere informatie

Introductie Methoden Bevindingen

Introductie Methoden Bevindingen 2 Introductie De introductie van e-health in de gezondheidszorg neemt een vlucht, maar de baten worden onvoldoende benut. In de politieke en maatschappelijke discussie over de houdbaarheid van de gezondheidszorg

Nadere informatie

De oplossing is Zo-Dichtbij

De oplossing is Zo-Dichtbij De oplossing is Zo-Dichtbij Dr. Wally Keijzer-Broers MBA (Zo-Dichtbij) Gerard Wilts (gemeente Alkmaar) 8 november 2018 Maak kennis met John: mantelzorger 1 van de 4,5 miljoen mantelzorgers in NL John is

Nadere informatie

UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG. # Het begint met een idee

UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG. # Het begint met een idee UVA AMSTERDAM CENTRE FOR INSURANCE STUDIES (ACIS) UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS EN PENSIOENFONDSEN UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG Bart Joosen 17 mei 2019 # Het begint

Nadere informatie

Leading the Way towards better Governance in Sport

Leading the Way towards better Governance in Sport Leading the Way towards better Governance in Sport Supporting the Transition of the Netherlands Sport sector in a sustainable cultural change process Huibert Brands, Projectleider NOC*NSF Huibert.brands@nocnsf.nl

Nadere informatie

Met Zorg naar Gezondheid!

Met Zorg naar Gezondheid! Met Zorg naar Gezondheid! dr. Hans Hobbelen Lector Healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Kenniscentrum CaRES: Care, Rehabilitatie, Educatie, Sport (CaRES) Lectoraat Transparante Zorgverlening Lectoraat

Nadere informatie

www.ban.be 1 Groei stimuleren bij beloftevolle startende en groeiende ondernemingen door hen in contact te brengen met privéinvesteerders. De business angels investeren naast kapitaal ook hun eigen knowhow,

Nadere informatie

Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving

Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving Strategie egon Nederland Commissarissen symposium KPMG Amstelveen 9 oktober 2017 Aegon Future Fit Introductie Aegon

Nadere informatie

Hoe kan de governance in de ziekenhuissector worden verbeterd?

Hoe kan de governance in de ziekenhuissector worden verbeterd? Hoe kan de governance in de ziekenhuissector worden verbeterd? Voorstellen Leo Schoots, 64 jaar Tandheelkunde, bedrijfskunde Interim-bestuurder Kerndocent Succesvol Besturen van Ziekenhuizen (Sioo & BoerCroon)

Nadere informatie

Schaatsen op dun ijs in het nieuwe zorglandschap. Nieuwe financieringsmogelijkheden voor zorgvastgoed - Rotterdam 12 december 2012

Schaatsen op dun ijs in het nieuwe zorglandschap. Nieuwe financieringsmogelijkheden voor zorgvastgoed - Rotterdam 12 december 2012 Schaatsen op dun ijs in het nieuwe zorglandschap Nieuwe financieringsmogelijkheden voor zorgvastgoed - Rotterdam 12 december 2012 Agenda Perspectief zorgsector Het nieuwe zorglandschap Bancaire kredietverstrekking

Nadere informatie

De toekomst van ehealth de hype voorbij?

De toekomst van ehealth de hype voorbij? De toekomst van ehealth de hype voorbij? GDW kennisdelingsconferentie Rolien de Jong MSc Amersfoort, 31 maart 2011 Introductie NVEH NVEH, de Nederlandse Vereninging g voor ehealth, is dé vereniging voor

Nadere informatie

Bancaire financiering in de zorg, risicovolle belegging of kansrijke propositie? Chris Zegers Regiodirecteur & Directeur Healthcare

Bancaire financiering in de zorg, risicovolle belegging of kansrijke propositie? Chris Zegers Regiodirecteur & Directeur Healthcare Bancaire financiering in de zorg, risicovolle belegging of kansrijke propositie? Chris Zegers Regiodirecteur & Directeur Healthcare Rotterdam, 12 februari 2016 Nieuwe Zorg, een verhaal vanuit de bank!

Nadere informatie

Zonder intrapreneurs geen innovatie(?) Wim Van Opstal 26 september 2017

Zonder intrapreneurs geen innovatie(?) Wim Van Opstal 26 september 2017 Zonder intrapreneurs geen innovatie(?) Wim Van Opstal 26 september 2017 Inhoud Kennismaking Innovatie en ondernemerschap in sociale ondernemingen De sociale onderneming Omgevingsanalyse Tools Intrapreneurship

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

Stel de juiste vraag

Stel de juiste vraag Missie, visie strategie Ethiek de zorg Finance Ondernemerschap Verandermanagement Stel de juiste vraag Het belang van de juiste vraag Aan wie is het om de juiste vraag te stellen? Missie, visie strategie

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

ehealth PROMIS Linda Mook Erasmus MC

ehealth PROMIS Linda Mook Erasmus MC ehealth PROMIS Linda Mook Erasmus MC (l.mook.1@erasmusmc.nl) Disclosure belangen spreker Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties¹ Sponsoring of onderzoeksgeld²

Nadere informatie

Zorg en betaalbaarheid - de rol van zorgverzekeraars. AndrØ Rouvoet, Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Zorgseminar AvØro Achmea, 3 september 2013

Zorg en betaalbaarheid - de rol van zorgverzekeraars. AndrØ Rouvoet, Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Zorgseminar AvØro Achmea, 3 september 2013 Zorg en betaalbaarheid - de rol van zorgverzekeraars AndrØ Rouvoet, Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Zorgseminar AvØro Achmea, 3 september 2013 Rode draad De kosten van de zorg: een probleem? Rol

Nadere informatie

Van Commissionaire naar LRD?

Van Commissionaire naar LRD? Van Commissionaire naar LRD? Internationale jurisprudentie en bewegingen in het OESO commentaar over het begrip vaste inrichting (Quo Vadis?) Mirko Marinc, Michiel Bijloo, Jan Willem Gerritsen Agenda Introductie

Nadere informatie

Individueel vermogensbeheer Update btw aspecten. 18 september 2012 Martijn Jaegers / Elwin Makkus

Individueel vermogensbeheer Update btw aspecten. 18 september 2012 Martijn Jaegers / Elwin Makkus Individueel vermogensbeheer Update btw aspecten 18 september 2012 Martijn Jaegers / Elwin Makkus Agenda Inleiding Huidige visie Nederlandse belastingdienst Uitspraak HvJ zaak C-44/11 Deutsche Bank Gevolgen

Nadere informatie

Business Angels Netwerk BAN Vlaanderen vzw. Financiering ICT-bedrijven 13/11/2013

Business Angels Netwerk BAN Vlaanderen vzw. Financiering ICT-bedrijven 13/11/2013 Business Angels Netwerk BAN Vlaanderen vzw Financiering ICT-bedrijven 13/11/2013 Overzicht presentatie 1. Equity Gap : Behoefte aan BA-financiering 2. Keuze van financieringsbron 3. Meer dan geld 4. Profiel

Nadere informatie

1)Hoe ziet de digitale toekomst van gemeenten eruit? 2)Wat betekent dat concreet voor arbeid en organisatie?

1)Hoe ziet de digitale toekomst van gemeenten eruit? 2)Wat betekent dat concreet voor arbeid en organisatie? Opzet workshop 1)Hoe ziet de digitale toekomst van gemeenten eruit? 2)Wat betekent dat concreet voor arbeid en organisatie? 2 Samenhang tech en werk x 3 x 1 Digitale toekomst en innovatie 4 De digitale

Nadere informatie

Gezondheidszorg 2025, Who needs a doctor?

Gezondheidszorg 2025, Who needs a doctor? Gezondheidszorg 2025, Who needs a doctor? Anna van Poucke Voorzitter KPMG gezondheidszorg Nederland Belangrijke fundamentele ontwikkelingen binnen de gezondheidszorg: De veranderende samenstelling van

Nadere informatie

Bilthoven, 9 november

Bilthoven, 9 november Bilthoven, 9 november 2011 1 Onze visie is dat er in alle organisaties een groot onbenut potentieel aanwezig is dat geïncasseerd kan worden door de bestaande middelen zoals processen, machines, informatie,

Nadere informatie

KNVG wil seniorvriendelijk gemeentebeleid

KNVG wil seniorvriendelijk gemeentebeleid KNVG wil seniorvriendelijk gemeentebeleid Seniorenorganisaties KNVG en NVOG hebben gezamenlijk de Nederlandse gemeentes een brief gestuurd, waarin wordt aangedrongen op een seniorvriendelijk gemeentebeleid.

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

GOED BESTUUR VANUIT DRIE PERSPECTIEVEN

GOED BESTUUR VANUIT DRIE PERSPECTIEVEN NVZD najaarscongres 25 november 2015, Nyenrode Business Universiteit, Breukelen GOED BESTUUR VANUIT DRIE PERSPECTIEVEN Naar permanente leiderschapsontwikkeling Ambitie De NVZD wil met dit congres onderstrepen

Nadere informatie

Financiering. (Alternatieve) Financiering en Voorwaarden. Financiering - MCN

Financiering. (Alternatieve) Financiering en Voorwaarden. Financiering - MCN Financiering (Alternatieve) Financiering en Voorwaarden Financiering - MCN De kapitaalmarkt in Beweging Toegang tot bancaire financiering meer onder druk Investeerders schuiven op in het gat dat banken

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Blockchain en Assurance

Blockchain en Assurance Kennisgroep Keteninformatiemanagement en Control Blockchain en Assurance Algemene Ledenvergadering 6 juni 2019 Dr. René Matthijsse RE 1 Bron: Cognizant, 2018 2 Agenda Inleiding Risicogebieden Effecten

Nadere informatie

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen For a presentation in ppt format, Please call +31 6 11356703 or send an e-mail to info@flostock.com Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen Robert Peels Supply Chain Innovations April

Nadere informatie

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

ehealth in de regio Lonneke Baas 10 november 2016

ehealth in de regio Lonneke Baas 10 november 2016 ehealth in de regio Lonneke Baas 10 november 2016 About InnovationQuarter 1 Shareholders Invest & Innovate in West Holland ehealth Wat is het? Gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren

Nadere informatie

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT THE WORK During the twenty years of its existence Studio Berkhout has evolved into the number one studio specialized in still life fashion photography. All skills needed for photography and styling, including

Nadere informatie

Voorwoord. Erik Sterk Guido Walraven

Voorwoord. Erik Sterk Guido Walraven Voorwoord Erik Sterk Guido Walraven Ondernemende burgers in lokale gemeenschappen kunnen sociale, economische en ecologische impact hebben, zo is de laatste jaren steeds duidelijker geworden. De verschillende

Nadere informatie

Masterclass: Hoe vind ik financiering voor mijn bedrijf?

Masterclass: Hoe vind ik financiering voor mijn bedrijf? Masterclass: Hoe vind ik financiering voor mijn bedrijf? 1 Doel van vandaag Ik heb een duidelijk beeld van welke typen financiering er zijn voor het MKB en hoe ik tot de juiste financiering voor mijn bedrijf

Nadere informatie

Managen van dualiteiten: een keukentafelgesprek over de implementatie van Levenskracht

Managen van dualiteiten: een keukentafelgesprek over de implementatie van Levenskracht Managen van dualiteiten: een keukentafelgesprek over de implementatie van Levenskracht Marjolein van Offenbeek (RuG) 4 e Healthwise congres Organising Healthcare Innovations 4 november 2016 Een innovatie

Nadere informatie

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM 5 maart 2014 De Beukenhof Terweeweg 2-4 2341 CR Oegstgeest 071-517 31 88 Security Intelligence Bijeenkomst Corporate IAM On the Internet,

Nadere informatie

CENTER FOR PHILANTHROPY STUDIES UNIVERSITY OF BASEL SAME BUT DIFFERENT: RELATIE CORPORATE FOUNDATION MET HAAR FOUNDER

CENTER FOR PHILANTHROPY STUDIES UNIVERSITY OF BASEL SAME BUT DIFFERENT: RELATIE CORPORATE FOUNDATION MET HAAR FOUNDER CENTER FOR PHILANTHROPY STUDIES UNIVERSITY OF BASEL CORPORATE FOUNDATIONS KNOWLEDGE EXCHANGE SAME BUT DIFFERENT: RELATIE CORPORATE FOUNDATION MET HAAR FOUNDER CORPORATE GIVING AT ARMS LENGTH DR. LONNEKE

Nadere informatie

Lerende generaties op de werkvloer

Lerende generaties op de werkvloer Inspiratiesessie D Lerende generaties op de werkvloer Prof. dr Mien Segers Dr. Simon Beausaert Maike Gerken en Dominik Froehlich School of Business and Economics, Maastricht University Programma Introductie

Nadere informatie

Slimmer en anders! werken, organiseren & positioneren! Kansen door Het Nieuwe Werken?! Juni 2012 @RosanGompers #HNNW

Slimmer en anders! werken, organiseren & positioneren! Kansen door Het Nieuwe Werken?! Juni 2012 @RosanGompers #HNNW Slimmer en anders! werken, organiseren & positioneren! Kansen door Het Nieuwe Werken?! Juni 2012 @RosanGompers #HNNW Kansen door Het Nieuwe Werken?! #Het Nieuwe Werken De nieuwe werkcontext Wat is Het

Nadere informatie

Wehkamp: the road to realtime analytics MOA Digital Analytics congres

Wehkamp: the road to realtime analytics MOA Digital Analytics congres Wehkamp: the road to realtime analytics 09-10-2018 - MOA Digital Analytics congres 3 Thank you for having me! Kevin Swelsen Lead Experimentation & Analytics at Wehkamp Co-founder Measurecamp Amsterdam

Nadere informatie

Horizontale Focusklinieken & Management van ziekenhuizen

Horizontale Focusklinieken & Management van ziekenhuizen Horizontale Focusklinieken & Management van ziekenhuizen ZORG ACCESS Contact informatie P.O. Box 1004 5004 BA Tilburg Genemuidenstraat 9 5043LS Tilburg, The Netherlands T +31 638673502 E info@prometheushealthcare.nl

Nadere informatie

De mens centraal in het nieuwe zorglandschap. Paul Berger Vaatchirurg en Medisch Adviseur Strategie en Innovatie Zilveren Kruis

De mens centraal in het nieuwe zorglandschap. Paul Berger Vaatchirurg en Medisch Adviseur Strategie en Innovatie Zilveren Kruis E-health oftewel De mens centraal in het nieuwe zorglandschap Paul Berger Vaatchirurg en Medisch Adviseur Strategie en Innovatie Zilveren Kruis Algemene Vergadering van de Achmea Gepensioneerden Vereniging

Nadere informatie