Visie als fundament. Gerrit de Niet. 2.1 Behoefte om te veranderen Wetenschap is niet genoeg Het verpleegkundig team 13

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Visie als fundament. Gerrit de Niet. 2.1 Behoefte om te veranderen 12. 2.2 Wetenschap is niet genoeg 12. 2.3 Het verpleegkundig team 13"

Transcriptie

1 11 2 Visie als fundament Gerrit de Niet 2.1 Behoefte om te veranderen Wetenschap is niet genoeg Het verpleegkundig team Samenwerken Gemeenschappelijkheid Casus: implementatie van twee interventies voor slaapproblemen Intrinsieke motivatie Verschillen in het team Niet het gewenste resultaat Visie en leiderschap om verwarring te voorkomen Voor, tijdens en na implementatie Conclusie 16 Literatuur 16 H. Vermeulen, B. Tiemens (Red.), Implementatie van evidence based practice, DOI / _2, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV

2 12 Hoofdstuk 2 Visie als fundament 2 zz Inleiding Een visie hebben op een noodzaak tot verandering van zorg is een van de bouwstenen om effectief andere zorg te kunnen implementeren. Wie nieuwe zorg wil implementeren in een team of organisatie, zal dus moeten streven naar een gemeenschappelijk gedragen visie: een consensus over het doel van een implementatie en de wijze waarop dat doel moet worden bereikt. Maar die consensus bereiken en bewaren is geen sinecure. Het ontbreken van gemeenschappelijkheid leidt vaak tot verwarring. Het gevolg kan zijn een groot verschil in inspanning binnen het team, wat uiteindelijk de implementatie stevig kan frustreren. Daarom is investeren in een gemeenschappelijke visie essentieel. 2.1 Behoefte om te veranderen Een implementatietraject begint uiteraard met een behoefte tot verandering. Vaak is die behoefte ingegeven door een factor die buiten een verpleegkundig team of afdeling ligt. Te denken valt aan een veranderende zorgvraag, wetgeving of financiering of een verandering in het zorgaanbod vanwege een nieuw ontwikkelde behandelmethode of het verschijnen van een nieuwe multidisciplinaire richtlijn. Hoewel ik dat niet met wetenschap kan staven, vermoed ik dat extern geïnitieerde innovaties het minder moeilijk hebben dan intern geïnitieerde innovaties. Een extern geïnitieerde innovatie komt van een hiërarchische autoriteit en heeft een dwingend karakter. Er hoeft geen intrinsieke motivatie te worden gekweekt : het moet gebeuren en wie niet meewerkt, kan worden gesanctioneerd. Een veranderingsbehoefte van binnenuit heeft het over het algemeen moeilijker. Zelden zullen alle leden van een team tegelijk de behoefte voelen om de gebruikelijke zorg te veranderen. Meestal komt die ingeving van een van de teamleden, die een gelijkwaardige positie in het team inneemt. Dat teamlid heeft de moeilijke taak het gehele team te motiveren tot verandering. Dat kan slechts met argumenten en niet met middelen en sancties. Het presenteren van wetenschappelijke evidence die laat zien dat een beter of mooier resultaat is te verwachten, is een erg belangrijk argument. 2.2 Wetenschap is niet genoeg Maar wetenschappelijke evidence alleen is veruit onvoldoende om ook tot daadwerkelijke verandering te komen: iedereen zal namelijk ook zover gebracht moeten worden dat hij of zij het belang van de verandering onderschrijft. Hunt schrijft daarover: Als dat niet door elk persoon dat moet meewerken aan de verandering in de praktijk wordt erkend, dan zal het waarschijnlijk niet gebeuren. Het is onwaarschijnlijk dat alleen het presenteren van de evidence zal leiden tot het gewenste resultaat. [1] Erkenning dat verandering gewenst is of zelfs moet plaatsvinden is dus noodzakelijk. De literatuur laat zien hoe belangrijk het is dat een verandering breed gedragen wordt [1,2]. Het implementeren van nieuwe zorg in een verpleegkundig team kent echter een specifieke dynamiek.

3 2.5 Gemeenschappelijkheid Het verpleegkundig team Verpleegkundigen in een klinische setting onderscheiden zich van andere professionals, zoals artsen en fysiotherapeuten, omdat ze meestal werken vanuit een monodisciplinair team. Teamverplegen wordt sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw in de kliniek veel toegepast. Het is een pragmatische oplossing om de dagelijkse zorg voor een groep mensen goed te organiseren en tegelijk de zorg zoveel mogelijk patiëntgericht te laten zijn. Bij teamverplegen heeft een groep verpleegkundigen de verantwoordelijkheid voor een aantal patiënten. Een teamlid krijgt daarbij een of meer patiënten toegewezen. Het is gebaseerd op het idee dat een groep van professionals samenwerkt bij het identificeren van problemen, plannen van zorg, implementeren en evalueren. Het kernconcept daarbij is een gemeenschappelijk doel in het leveren van zorg [3]. 2.4 Samenwerken Het woord team impliceert synergie; een effectieve samenwerking waardoor het resultaat groter is dan de som van het effect van de afzonderlijke partijen. In de literatuur vinden we dan ook wel het woord team als een afkorting uitgelegd: Together Everyone Achieves More. Volgens Katzenbach en Smith is een team een klein aantal mensen met complementaire vaardigheden, die zich hebben gecommitteerd aan een gemeenschappelijk doel, uitvoeringsdoelen en een werkwijze voor dat waar ze gemeenschappelijke verantwoordelijk voor zijn [4]. 2.5 Gemeenschappelijkheid Commitment, ofwel verbintenis aan een gemeenschappelijk doel, is dus essentieel om een groep professionals efficiënt te laten samenwerken. Een implementatie vraagt immers om een andere werkwijze die is gebaseerd op een andere of bijgestelde visie over hoe die zorg verleend moet worden. Oude en gebruikelijke ideeën en werkwijzen moeten geheel of ten dele worden losgelaten [5,6]. In feite vraagt elke implementatie dus om een hernieuwd commitment aan een hernieuwde visie. Maar realiseren we ons dat altijd voldoende? Een verpleegkundig team vertoont vaak een opvallende eigenschap. Volgens mijn persoonlijke observatie kan een verpleegkundig team zich opvallend als eenheid naar buiten presenteren, bijvoorbeeld als het bedreigd wordt door reorganisaties of door professionals van andere disciplines. Over het hoofddoel van het team kan dan een expliciete en sterke consensus worden geuit. Maar binnenin kan een dergelijk team tegelijk ook verrassend veel ruimte bieden voor verschillende individuele opvattingen en werkwijzen.

4 14 Hoofdstuk 2 Visie als fundament 2.6 Casus: implementatie van twee interventies voor slaapproblemen 2 Natuurlijk moet er ruimte zijn voor een discussie om te komen tot een gezamenlijk commitment. Maar als er daarna ook nog steeds veel ruimte is voor verschillende opvattingen binnen een team, dan kan dat een implementatie behoorlijk in de weg staan. Ons onderzoek naar de toepasbaarheid van twee evidence-based interventies voor slaapproblemen in een tweetal verpleegkundige teams in de klinische ggz [7] is daarvan een voorbeeld. De eerste interventie betrof stimuluscontrole [8] : een set gedragsregels waar een patiënt zich consequent aan diende te houden om zijn slaappatroon te verbeteren. Deze interventie heeft als doel om de associatie tussen de slaapomgeving en het slapen zelf te optimaliseren. Zo mag volgens deze interventie de patiënt s nachts niet langdurig wakker liggen in bed. Sterker, het bed en de slaapkamer moeten na 15 minuten wakker liggen worden verlaten. Overdag is het liggen op bed en zelfs het gebruik van de slaapkamer taboe. De tweede interventie bestond uit het laten luisteren naar rustgevende muziek vlak voor het slapen gaan [9]. Hiervoor werden mp3-spelers gebruikt. De eerstgenoemde interventie vraagt om veel teamsamenwerking. De gedragsregels moeten namelijk zowel s nachts als overdag consequent worden toegepast. De tweede interventie kan daarentegen gemakkelijk door een individuele verpleegkundige worden toegepast Intrinsieke motivatie Bij dit project was de implementatiestrategie gebaseerd op het ontwikkelen van intrinsieke motivatie onder de verpleegkundigen, vooral door middel van discussie en informatieverstrekking. De informatie bestond onder andere uit de evidence die liet zien dat van de interventies positieve effecten waren te verwachten. De motiverende prikkel was dat de verpleegkundigen een veel belangrijkere rol kregen in het behandelen van slaapproblemen. Daarnaast veronderstelden we dat zowel de verpleegkundigen als de patiënten gemotiveerd werden door interventies die meer gericht waren op empowerment. Met de aangeboden interventies kreeg de patiënt namelijk meer verantwoordelijkheid en controle over het oplossen van diens slaapprobleem. Bovendien hadden de interventies niet de bezwaren die farmacotherapie kent. Voor de noodzakelijke middelen, zoals de mp3-spelers, werd gezorgd, de verpleegkundigen werden geïnstrueerd en ten slotte werd de implementatie planmatig ingevoerd. De teams waren vooral zelf verantwoordelijk voor de implementatie en de uitvoering. Vertegenwoordigers van het team en de onderzoekers stelden gezamenlijk een plan op om de interventies zo goed mogelijk in de praktijk neer te zetten Verschillen in het team Bij aanvang onderschreef iedereen het belang van de innovatie en het doel van de nieuwe zorg leek door iedereen gedeeld. Maar tijdens het uitvoeren in de praktijk bleek er een groot verschil tussen de teamleden wat betreft inspanning en commitment. Sommige

5 2.8 om verwarring te voorkomen 15 2 verpleegkundigen hadden de indruk dat enkele van hun collega s er toch op zijn minst ambivalente gevoelens over de interventie op na hielden. Die gevoelens werden echter niet expliciet geuit. Het werd vooral zichtbaar doordat sommige teamleden veel minder inspanning leverden voor het consequent toepassen van de interventies dan andere. Dit leidde ertoe dat de meest actieve leden van het team toenemend gedemotiveerd raakten. En zo werd al snel een neerwaartse spiraal ingezet; leden van het team traden onvoldoende op als disseminators en bewakers van de continuïteit. De ingezette innovatie doofde langzaam uit. Ook Laker [10] vond dit mechanisme in de spoedeisende somatische zorg. Wat bij dit project ook opviel was dat de interventies, en met name de stimuluscontrole, nogal eens werden aangepast. Dat is logisch, want beperkingen in de context maken uitvoering van interventies zoals in de literatuur beschreven niet altijd mogelijk. Maar de interventies werden ook aangepast omdat ze in strijd waren met de individuele opvattingen van verpleegkundigen over goede zorg. En wel in een dusdanige mate, dat kan worden verondersteld dat dit de kans op een positief resultaat sterk verminderde. Zo werden patiënten die s nachts wakker waren geworden door sommige verpleegkundigen consequent naar bed gestuurd ondanks dat dit geheel in tegenspraak was met het principe van stimuluscontrole Niet het gewenste resultaat Deze (soms stevige) aanpassingen en de teruglopende inspanningen leidden ertoe dat het uiteindelijke resultaat van stimuluscontrole niet overeenkwam met hetgeen de wetenschap voorspelde. Werd in een meta-analyse [11] nog een sterk effect (Cohen s d = 1.30) op de ervaren slaapkwaliteit gevonden, onze inspanningen leidden tot een klein en statistisch nietsignificant effect (Cohen s d = 0.39). Ook het toepassen van muziek kende operationele problemen, maar bleek wel het effect op te leveren (Cohen s d = 0.83) dat verwacht mocht worden vanuit eerder uitgevoerde studies (Cohen s d = 0.74) [9]. 2.7 Visie en leiderschap We hebben dus sterke aanwijzingen dat het afwijkende gedrag van een aantal teamleden een grote invloed kan hebben op het resultaat van het gehele team. Dat afwijkende gedrag lijkt onder andere het gevolg van het niet of onvoldoende onderschrijven van de visie die aan de verandering ten grondslag ligt. In de review van Kajermo [12,13] staat deze hindernis voor implementaties op de zevende plaats. 2.8 om verwarring te voorkomen Voor een succesvolle innovatie is het essentieel dat álle betrokkenen de nieuwe methodiek omarmen of zich er in ieder geval naar gedragen. In een ideale situatie is er een gemeenschappelijk onderschreven statement over het doel van een implementatie en de wijze waarop dat doel bereikt moet worden: een visie. Er ontstaat verwarring in een team bij het

6 16 Hoofdstuk 2 Visie als fundament 2 ontbreken van een door een ieder min of meer onderschreven visie bij een implementatietraject omdat er geen samenhang is. Terwijl sommige leden hard gaan lopen, hebben andere zich misschien ingegraven in oude stellingen. Als er geen gemeenschappelijke gedragen visie is, zal de innovatie op drijfzand worden gebouwd: de innovatie zakt weg zodra deze wordt opgebouwd. 2.9 Voor, tijdens en na implementatie Niet alleen bij aanvang, maar ook tijdens het proces is het zaak om de gemeenschappelijkheid van een visie te bewaken. Bij succesvolle implementaties zien we nogal eens een zeer actieve onderzoeker. De onderzoeker is niet slechts aanwezig om de actie waar te nemen en vast te leggen, maar is vooral ook de gedreven ontwerper, regisseur en procescoach die alle belang heeft bij een succesvolle afloop. Maar in de praktijk sterven deze successen nogal eens een stille dood zodra de onderzoeker weg is; de drijfveer bleek dan niet geïnternaliseerd te zijn. Uit het onderzoek van Verkaik [14] blijkt ook het belang van een kartrekker op de afdeling die de implementatie systematisch ondersteunt. Dit is liefst een van de leden van het team, al dan niet in de rol van een teamleider. Ook een review van Sandström [15] laat zien dat dergelijk klinisch leiderschap een zeer belangrijke rol speelt in het succes van een implementatie: iemand die het proces coacht, regelmatig de boodschap en het belang herhaalt en die vooral laat zien wat het resultaat is dat we mogen verwachten. Van Dijk et al. schrijven daarover: Vakinhoudelijk leiderschap voorziet in rolmodellen waar collega s zich aan kunnen spiegelen. Een vakinhoudelijk leider is in staat vakkennis over te dragen en te beargumenteren en weet anderen te overtuigen of spreekt hen aan op hun gedrag. [16] 2.10 Conclusie Wie succesvol nieuwe zorg wil implementeren in een verpleegkundig team, zal als leider voor en tijdens het traject flink moeten investeren in gemeenschappelijkheid om verwarring te voorkomen. Dat zal door een leider met motiverende energie bereikt en bewaakt moeten worden. Bij voorkeur een vakinhoudelijke autoriteit die deel uitmaakt van het team. Literatuur 1. Hunt JM. Barriers to research utilization. J Adv Nurs 1996; 23: Herbert C, Best A. It s a matter of values: partnership for innovative change. Healthc Pap 2011; 11: Kron T. Nursing team leadership. Philadelphia: W.B. Saunders; Katzenbach JR, Smith DK. The wisdom of teams: creating the high-performance organization. Boston: Harvard Business School; Plas M, van Engelshoven I, Mintjes-de Groot J. Doorbreek de rituelen. Utrecht: LEVV; Flynn Makic MB, VonRueden KT, Rauen CA, Chadwick J. Evidence-based practice habits: putting more sacred cows out to pasture. Crit Care Nurse 2011; 31:38 62.

7 Literatuur De Niet G, Tiemens B, van Achterberg T, Hutschemaekers G. The application of two evidence-based interventions to improve sleep quality in inpatient psychiatry. Int J Ment Health Nurs 2011; 20(5): Bootzin RR. A stimulus control treatment for insomnia. Proceedings of the American Psychological Association 1972; 7: De Niet G, Tiemens B, Lendemeijer B, Hutschemaekers G. Music-assisted relaxation to improve sleep quality: meta-analysis. J Adv Nurs 2009; 65: Laker C. Barriers to change. Preliminary results presented at: 15th international network for psychiatric nursing research conference Oxford; Murtagh DDR, Greenwood KM. Identifying effective psychological treatments for insomnia: a meta-analysis. J Consult Clin Psychol 1995; 63: Kajermo KN, Boström AM, Thompson DS, Hutchinson AM, Estabrooks CA, Wallin L. The BARRIERS scale the barriers to research utilization scale: a systematic review. Implement Sci 2010; 26: Tiemens B, Munten G, Vermeulen H. Implementatie van EBP: professionals in een context. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2012; 1: Verkaik R, Francke AL, van Meijel B, Ouwerkerk J, Ribbe MW, Bensing JM. Introducing a nursing guideline on depression in dementia: a multiple case study on influencing factors. Int J Nurs Stud 2011; 48(9): Sandström B, Borglin G, Nilsson R, Willman A. Promoting the implementation of evidence-based practice: a literature review focusing on the role of nursing leadership. Worldviews Evid Based Nurs 2011; 8(4): Van Dijk A, van Tol M, Plas M, Mintjes-de Groot J. Doorbreek de dilemma s! Sta op vakkennis, teamwork en vakinhoudelijk leiders. Utrecht: Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging; 2009.

8

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces

Nadere informatie

Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014. Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1

Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014. Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014 Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Doelstelling Nurses on the Move Bijdragen aan verbetering kwaliteit van zorg in verpleeg- en

Nadere informatie

Evidence Based Practice & Rituelen in de Zorg. Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions

Evidence Based Practice & Rituelen in de Zorg. Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions Evidence Based Practice & Rituelen in de Zorg Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions EBP en rituelen In de zorg zijn veel rituelen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Implementatie van richtlijnen. Dr. Hester Vermeulen Afdeling Chirurgie, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions

Implementatie van richtlijnen. Dr. Hester Vermeulen Afdeling Chirurgie, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions Implementatie van richtlijnen Dr. Hester Vermeulen Afdeling Chirurgie, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions Even voorstellen Dr. Hester Vermeulen Verpleegkundige

Nadere informatie

Implementatie van evidence based practice

Implementatie van evidence based practice Implementatie van evidence based practice Onder redactie van: Hester Vermeulen Bea Tiemens Implementatie van evidence based practice Praktische tips voor een complexe verandering ISBN 978-90-368-0823-1

Nadere informatie

Leiderschapsontwikkeling wat werkt wel, wat werkt niet

Leiderschapsontwikkeling wat werkt wel, wat werkt niet Leiderschapsontwikkeling wat werkt wel, wat werkt niet Programma Opening Presentatie & Interactieve oefening Pauze Worldcafé, in gesprek over leiderschap Terugkoppeling Samenvatting: Wat werkt wel en Wat

Nadere informatie

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van

Nadere informatie

Leiderschap in planning & control

Leiderschap in planning & control Leiderschap in planning & control A3 netwerkbijeenkomst, 20 januari 2015 Henk Doeleman Leiderschap in planning & control? Minder papier Meer participatief en versterkte betrokkenheid Versterking van de

Nadere informatie

EBP- Hoe pak jij het aan. Dr. Irene Jongerden

EBP- Hoe pak jij het aan. Dr. Irene Jongerden EBP- Hoe pak jij het aan Dr. Irene Jongerden i.jongerden@vumc.nl Inhoud Goede zorg en EBP Organiseren EBP in eigen instelling Wat heb je nodig? Hoe pak je het aan Hoe wordt het in VUmc aangepakt Ervaringen

Nadere informatie

Debby Gerritsen. Kaf van Koren weten wat werkt

Debby Gerritsen. Kaf van Koren weten wat werkt Debby Gerritsen Kaf van Koren weten wat werkt Doelen UKON 1) Kennis ontwikkelen (=onderzoek) 2) Deze kennis delen en vertalen in praktische producten voor deskundigheidsbevordering (=onderwijs en opleiding)

Nadere informatie

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Universitair Medisch Centrum Utrecht Verplegingswetenschappen cursusjaar

Nadere informatie

Vanzelf verandert er niets: implementatie en samenwerking tussen onderzoekers en professionals

Vanzelf verandert er niets: implementatie en samenwerking tussen onderzoekers en professionals Vanzelf verandert er niets: implementatie en samenwerking tussen onderzoekers en professionals Prof. Dr. Myrra Vernooij Dassen Radboud University Medical Centre Scientific Institute for Quality of Healthcare

Nadere informatie

aan Plan van aanpak Vroege herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt Pub.nr. 2010.5200

aan Plan van aanpak Vroege herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt Pub.nr. 2010.5200 aan Plan van aanpak Vroege herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt Pub.nr. 2010.5200 Inhoud Gegevens 3 1. Stel een veranderteam samen 4 2. Definieer het probleem, de uitdaging of de kans

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: INLEIDING

HOOFDSTUK 1: INLEIDING 168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet

Nadere informatie

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD De interventie Bed op Recept voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis laat patiënten groeien in autonomie, zelfmanagement en vaardigheden M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD

Nadere informatie

Visie op verpleegkundige professionaliteit

Visie op verpleegkundige professionaliteit Visie op verpleegkundige professionaliteit Verpleegkundige professionaliteit en trots Verpleegkundigen zijn van cruciaal belang voor het leveren van kwalitatief hoogstaande zorg in het MCL. De afgelopen

Nadere informatie

Methodisch handelen & Klinisch redeneren

Methodisch handelen & Klinisch redeneren Methodisch handelen & Klinisch redeneren Methodisch handelen & Doel: Begripsverheldering Kennismaken en oefenen met de methodiek en systematiek van klinisch redeneren aan de hand van casuïstiek Nieuwe

Nadere informatie

Format implementatieplan. Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering in de palliatieve fase

Format implementatieplan. Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering in de palliatieve fase Format implementatieplan Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering in de palliatieve fase november 2016 Format implementatieplan Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering

Nadere informatie

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 In de praktijk horen we niet alleen dat de kwaliteit van het voorschrijven

Nadere informatie

Beïnvloedende factoren vanuit EBNN die de implementatie van innovaties op verpleegafdelingen bevorderen

Beïnvloedende factoren vanuit EBNN die de implementatie van innovaties op verpleegafdelingen bevorderen Associatiedag Katrin Gillis, Krista Turnhout Heeren 12 en september Hilde Lahaye 2011 Beïnvloedende factoren vanuit EBNN die de implementatie van innovaties op verpleegafdelingen bevorderen 1 De EBNN bijdragen

Nadere informatie

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? - Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen

Nadere informatie

Implementatie Projectleidersbijeenkomst Vroege Opsporing. Fleur Boulogne / Adviseur implementatie ZonMw

Implementatie Projectleidersbijeenkomst Vroege Opsporing. Fleur Boulogne / Adviseur implementatie ZonMw Implementatie Projectleidersbijeenkomst Vroege Opsporing Fleur Boulogne / Adviseur implementatie ZonMw Definitie van implementatie Implementatie verwijst naar een reeks geplande, bewuste activiteiten die

Nadere informatie

KOERSEN OP SUCCES Workshops strategische teamontwikkeling

KOERSEN OP SUCCES Workshops strategische teamontwikkeling KOERSEN OP SUCCES Workshops strategische teamontwikkeling Koersen op Succes Of het nu gaat om het verwezenlijken van plannen, het behalen van gestelde doelen, het leuker maken van een organisatie of het

Nadere informatie

Revalidatieziekenhuis Hof ter Schelde is verhuisd naar zijn nieuw gebouw in de Drie Eikenstraat te Edegem. Het krijgt meteen ook een nieuwe naam.

Revalidatieziekenhuis Hof ter Schelde is verhuisd naar zijn nieuw gebouw in de Drie Eikenstraat te Edegem. Het krijgt meteen ook een nieuwe naam. Revalidatieziekenhuis Hof ter Schelde is verhuisd naar zijn nieuw gebouw in de Drie Eikenstraat te Edegem. Het krijgt meteen ook een nieuwe naam. Revalidatieziekenhuis RevArte de kunde en kunst van het

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Goede zorg Effectief Doelmatig Veilig Tijdig Toegankelijk

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management PCI DIAGNOSTIEK IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. PCI-DIAGNOSTIEK (PEOPLE CENTERED IMPLEMENTATION) Niet zelden zien

Nadere informatie

Evidence Based Nursing

Evidence Based Nursing Evidence Based Nursing - filosofie - Bart Geurden, RN, MScN Van verpleegkundige Diagnostiek naar evidence-based handelen Medische Diagnostiek >1900 Multi- Disciplinaire Problemen 1980- Verpleegkundige

Nadere informatie

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans Methodisch werken in een weerbarstige praktijk Prof. dr. Koen Hermans Vertrekpunt: vraag Context : beleidsaandacht voor evidence-based practice JE: tweevoudige vraag IPT wetenschappelijk onderbouwen Effectiviteit

Nadere informatie

Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening

Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Helen I. de Graaf-Waar Herma T. Speksnijder Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Houten 2014 Helen I.

Nadere informatie

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015 Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk Lies Braam, verpleegkundig specialist neurologie 26 maart 2015 V &VN neurocongres Definitie EBP Bij EBP gaat het om klinische beslissingen op basis van

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

9-12-2011. Is uw zorg state of the art? Wie wil er veranderen? Wie bepaalt of uw zorg state of the art is? Hoe wordt uw zorg state of the art?

9-12-2011. Is uw zorg state of the art? Wie wil er veranderen? Wie bepaalt of uw zorg state of the art is? Hoe wordt uw zorg state of the art? Wie wil er veranderen? Is uw zorg state of the art? Oogsten en verbinden Kennis en praktijk Bea Tiemens Hoe wordt uw zorg state of the art? Wie bepaalt of uw zorg state of the art is? De wetenschapper?

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Agile & Scrum Projectmanagement De cursus Agile & Scrum Projectmanagement duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

17-5-2014 GEFELICITEERD! Evidence-based logopedie. Evidence-based logopedie: 10 jaar! Taakverdeling. Wat ben jij? @hannekekalf

17-5-2014 GEFELICITEERD! Evidence-based logopedie. Evidence-based logopedie: 10 jaar! Taakverdeling. Wat ben jij? @hannekekalf Evidence-based logopedie - wat is er in 10 jaar veranderd? GEFELICITEERD! Dr. Hanneke Kalf hanneke.kalf@radboudumc.nl www.hannekekalf.nl @hannekekalf 15 mei 2014 @hannekekalf Evidence-based logopedie:

Nadere informatie

Advanced Practice Nursing

Advanced Practice Nursing Workshop Advanced Practice Nursing Prof. dr. Ann Van Hecke, UGent, Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde Miguel Lardennois, FOD DG Gezondheidszorg Waar hebben we het over? Waar hebben we

Nadere informatie

Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat?

Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat? Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat? DSRG congres, 3 november 2011 Prof dr ir Joan van Aken TU/e ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek ofwel DSR (Design Science Research): brug tussen

Nadere informatie

Evidence Based Practice

Evidence Based Practice Hoe lees je als verpleegkundige een artikel? Anne-Margreet van Dishoeck en Marjolein Snaterse Namens de Werkgroep Wetenschappelijk onderzoek; Mattie Lenzen Ingrid Schiks Henri van de Wetering Ellen van

Nadere informatie

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen Multimorbiditeit & Klinisch redeneren Karin Timm Hester Vermeulen Mw B Voorstellen Gezondheidsprobleem Multimorbiditeit Twee of meer (chronische) ziekten tegelijkertijd Bijna 2 miljoen mensen! Bij 2/3

Nadere informatie

KONING ARTHUR visie en organisatieprincipes

KONING ARTHUR visie en organisatieprincipes KONING ARTHUR visie en organisatieprincipes Ed Knies Koning Arthur; visie en organisatieprincipes Welkom Dit boek is een moreel boek voor professionals. Met moreel bedoelen we dat er binnen organisaties

Nadere informatie

Evidence Equals Excellence

Evidence Equals Excellence Excellence in Nursing EBP- wat doe je ermee? Evidence Equals Excellence Prof. dr. Hester Vermeulen Hoogleraar Verplegingswetenschap Bedankt Buurvrouw Complimenten: Prachtig programma Excellence in Nursing

Nadere informatie

De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem

De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem Ontwikkelingen in omgeving 1. Vraag naar klinische geriatrische

Nadere informatie

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Evidence Based Practice Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Inhoud presentatie - Inleiding - Ervaringen EBP - Herhaling theorie en de 5 EBP-stappen met praktijkvoorbeeld

Nadere informatie

TOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS

TOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS TOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS Centrale vraag: Hoe kunnen we de praktijk van evalueren optimaliseren om zo een kwaliteitsvolle, gebalanceerde evaluatiepraktijk te realiseren? DE KRACHT VAN

Nadere informatie

Muziektherapie in de oncologie

Muziektherapie in de oncologie Muziektherapie in de oncologie Wetenschap en praktijk combineren Tom Abrahams 26 mei 2015 Wat is muziektherapie? Een vorm van vaktherapie Ervaringsgericht Interventies binnen muzikale context Waar wordt

Nadere informatie

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,

Nadere informatie

Training met persolog profielen

Training met persolog profielen Training met persolog profielen Verkrijg de beste resultaten op het werk en in uw dagelijks leven Ontdek een praktische manier om uw persoonlijkheid te ontwikkelen: U leert verschillende gedragstendensen

Nadere informatie

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals FOCUS ON THE FUTURE Je bent een HR professional met veel ambitie en je wilt succesvol(ler) zijn. Je bent gericht op de nieuwste HR ontwikkelingen en nieuwsgierig naar hoe andere HR professionals zaken

Nadere informatie

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede 20-3-2013 Lectoraat Frits Oosterveld 1 Frits, van harte proficiat! 20-3-2013

Nadere informatie

Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice

Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalisering: het stimuleren van een onderzoekende houding bij honoursdocenten

Nadere informatie

Sunmeeting 20 februari 2019 Interprofessioneel high fidelity simulatie onderwijs in Bachelor Opleiding Vroedkunde

Sunmeeting 20 februari 2019 Interprofessioneel high fidelity simulatie onderwijs in Bachelor Opleiding Vroedkunde Sunmeeting 20 februari 2019 Interprofessioneel high fidelity simulatie onderwijs in Bachelor Opleiding Vroedkunde INHOUD WORKSHOP Begripsomschrijving Interprofessioneel onderwijs (IPE) Meerwaarde van interprofessioneel

Nadere informatie

Reumatologie Congres Workshop EBP. wat wil je leren tijdens deze workshop? inhoud. evidence based practice

Reumatologie Congres Workshop EBP. wat wil je leren tijdens deze workshop? inhoud. evidence based practice Disclosure belangen spreker Reumatologie Congres 6-11-2018 Workshop EBP Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst relevante relaties met bedrijven Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede Harm van Noort, RN

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus IT & Process Management De cursus IT & Process Management duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Hart voor je patiënt, goed in je vak, trots op je werk

Hart voor je patiënt, goed in je vak, trots op je werk Visie Verpleging & Verzorging VUmc 2015 Preventie Zorg plannen Pro-actief State-of-the-art zorg Samen Zorg uitvoeren Gezamenlijk verant wo or de lijk Screening & diagnostiek Efficiënt Zinvolle ontmoeting

Nadere informatie

Implementatie van de richtlijn angststoornissen

Implementatie van de richtlijn angststoornissen Implementatie van de richtlijn angststoornissen De lange termijn behandeleffecten Door: Maarten van Dijk (Hoofdwetenschappelijk bureau HSK/GZ-psycholoog) Achtergrond Studie binnen team angststoornissen

Nadere informatie

STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding

STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING Inleiding De door leidinggevenden gehanteerde stijlen van beïnvloeding kunnen grofweg in twee categorieën worden ingedeeld, te weten profileren en respecteren. Er zijn twee profilerende

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting

Chapter 10. Samenvatting 1 Chapter 10 Samenvatting 2 INLEIDING Adequate pijnbehandeling voor traumapatiënten is een complex probleem in de (prehospitale) spoedzorg. Met dit proefschrift willen we inzicht geven in de vroegtijdige,

Nadere informatie

Paul Brand Kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle Hoogleraar klinisch onderwijs UMC Groningen 1

Paul Brand Kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle Hoogleraar klinisch onderwijs UMC Groningen 1 Opleiden in de klinische praktijk Paul Brand Kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle Hoogleraar klinisch onderwijs UMC Groningen 1 Leerdoelen Aan het einde van deze middag: Kent u de principes

Nadere informatie

Wiskunde en informatica: innovatie en consolidatie Over vragen in het wiskunde- en informaticaonderwijs

Wiskunde en informatica: innovatie en consolidatie Over vragen in het wiskunde- en informaticaonderwijs Tijdschrift voor Didactiek der β-wetenschappen 22 (2005) nr. 1 & 2 53 Oratie, uitgesproken op 11 maart 2005, bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Professionalisering in het bijzonder in het onderwijs

Nadere informatie

Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans

Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans LEADERSHIP IN PROJECT-BASED ORGANIZATIONS Dealing with complex and paradoxical demands Leiderschap

Nadere informatie

Leren implementeren. Waar sta jij met Leren implementeren? Leren in de wijk 30 januari2017 Karlijn Stals, programmaleidervakmanschapnji

Leren implementeren. Waar sta jij met Leren implementeren? Leren in de wijk 30 januari2017 Karlijn Stals, programmaleidervakmanschapnji Leren implementeren Leren in de wijk 30 januari2017 Karlijn Stals, programmaleidervakmanschapnji Ik weet alles over implementeren en kan het ook heel goed! Ik sta voor een afgebakende, overzichtelijke

Nadere informatie

Photovoice. Een visueel middel voor onderzoek (PAR) Ook een bruikbaar middel in. de ergotherapie?

Photovoice. Een visueel middel voor onderzoek (PAR) Ook een bruikbaar middel in. de ergotherapie? Photovoice Een visueel middel voor onderzoek (PAR) Ook een bruikbaar middel in de ergotherapie? Een voorbeeld. Ik maakte deze foto toen ik alleen een dagje naar zee ging. De dame op het dekentje deed mij

Nadere informatie

Van praktijk naar wetenschap naar praktijk

Van praktijk naar wetenschap naar praktijk 15-11-2013 Van praktijk naar wetenschap naar praktijk de UKON methode Debby Gerritsen Senior onderzoeker UKON UKON: samenwerken in zorg en wetenschap Stimuleren van wetenschappelijk onderzoek Organiseren

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Verandermanagement & Leadership De cursus Verandermanagement & Leadership duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Hoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie?

Hoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie? Hoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie? Maartje van Stralen: Mine Yildirim: Femke van Nassau: Mia Kösters: Hoe evalueer ik hoe mijn interventie werkt? Analyse van mediatoren Hoe evalueer

Nadere informatie

Powersessie Leidinggeven. D-na Lies Verstraete 15 Mei 2019 Gate 15 Antwerpen

Powersessie Leidinggeven. D-na Lies Verstraete 15 Mei 2019 Gate 15 Antwerpen Powersessie Leidinggeven D-na Lies Verstraete 15 Mei 2019 Gate 15 Antwerpen Wij helpen organisaties vernieuwen D-na Wij brengen terug magie in uw organisatie Focus op drie domeinen Team Leidinggeven Organisatie

Nadere informatie

Succesvol herstel en duurzame inzetbaarheid

Succesvol herstel en duurzame inzetbaarheid Ketenpartners Succesvol herstel en duurzame inzetbaarheid Behandelcentrum voor bewegen en functioneren Samen resultaten boeken met eigen verantwoordelijkheid Effectieve behandelprogramma bij langdurige

Nadere informatie

NVAB-richtlijn blijkt effectief

NVAB-richtlijn blijkt effectief NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies

Nadere informatie

Hoe creëer je meer geluk op de werkvloer?

Hoe creëer je meer geluk op de werkvloer? Hoe creëer je meer geluk op de werkvloer? In deze bijdrage neemt Gea Peper, eigenaar van het HappinessBureau, ons mee in het belang van geluk op het werk in de vorm van een interview met Onno Hamburger.

Nadere informatie

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,

Nadere informatie

VERANDERINGEN BINNEN HET

VERANDERINGEN BINNEN HET VERANDERINGEN BINNEN HET VERPLEEGKUNDIG LANDSCHAP Verpleegkunde en Geestelijke Gezondheidszorg Trends Vermaatschappelijking van zorg Individualisering van zorg, patiënt wordt mondiger GGZ-problemen komen

Nadere informatie

The Systematic Activation Method: a Nursing Intervention study for patients with Late Life Depression.

The Systematic Activation Method: a Nursing Intervention study for patients with Late Life Depression. The Systematic Activation Method: a Nursing Intervention study for patients with Late Life Depression. Samenvatting De prevalentie van een ernstige depressie op latere leeftijd varieert tussen de 1 en

Nadere informatie

HOE KRIJG IK ARTSEN MEE?

HOE KRIJG IK ARTSEN MEE? Deze WORKSHOP vormt onderdeel van het teamwork curriculum 'TeamSHOPP'. TeamSHOPP is een wetenschappelijk onderbouwd en op-maat toe te passen curriculum dat multidisciplinaire zorgteams ondersteunt in het

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Customer Relationship Management De cursus Customer Relationship Management (CRM) duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van

Nadere informatie

Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken. multi.

Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken. multi. Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken multi morbiditeit Nieuwe werkwijze voor mensen met meerdere chronische aandoeningen Werkt

Nadere informatie

Richtlijnen wat zijn ze en worden ze ook toegepast?

Richtlijnen wat zijn ze en worden ze ook toegepast? Richtlijnen wat zijn ze en worden ze ook toegepast? Lentecongres - Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie Marleen Finoulst Arts-journalist Coördinator www.gezondheidenwetenschap Hoofdredacteur Knack-Bodytalk

Nadere informatie

Een praktijkgericht onderzoek bij verpleegkundigen naar het objectiveren van cognitieve functies

Een praktijkgericht onderzoek bij verpleegkundigen naar het objectiveren van cognitieve functies Een praktijkgericht onderzoek bij verpleegkundigen naar het objectiveren van cognitieve functies Marloes Peeters Verpleegkundig Specialist GGZ mpjpeeters@vvgi.nl 12-12-2014 Agenda Probleem Vraagstelling

Nadere informatie

Covey. Introductie Covey. TRAINING: LEIDINGGEVEN IN DE 21ste EEUW

Covey. Introductie Covey. TRAINING: LEIDINGGEVEN IN DE 21ste EEUW Covey Onze training persoonlijk leiderschap is gebaseerd op de bestseller van Stephen Covey The 7 habits of highly effective people. In het Nederlands is dit boek vertaald onder de titel De 7 eigenschappen

Nadere informatie

KWALITEIT VAN ZORG VERBETEREN EEN KWESTIE VAN CULTUUR? Hub Wollersheim, Marlies Hulscher, Theo van Achterberg

KWALITEIT VAN ZORG VERBETEREN EEN KWESTIE VAN CULTUUR? Hub Wollersheim, Marlies Hulscher, Theo van Achterberg KWALITEIT VAN ZORG VERBETEREN EEN KWESTIE VAN CULTUUR? Hub Wollersheim, Marlies Hulscher, Theo van Achterberg Vertrekpunt Er is veel praktijkvariatie De praktijk van de zorg kan heel vaak nog beter Er

Nadere informatie

Het White Box model:

Het White Box model: Het White Box model: Een krachtige veranderstrategie die mensen in beweging brengt. Visie, aanpak en trainingsadvies Een waardevol gespreksmodel voor, WMO en Jeugdwet, consulenten om eigen initiatief en

Nadere informatie

Visie Dimence Groep op VerpleGinG en VerzorGinG

Visie Dimence Groep op VerpleGinG en VerzorGinG Visie Dimence Groep op verpleging en verzorging Visie Dimence Groep op verpleging en verzorging De zorg verandert en vindt zoveel mogelijk thuis of dichtbij huis plaats. Er worden minder mensen opgenomen

Nadere informatie

MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN. Ruysdael onderzoek 2015

MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN. Ruysdael onderzoek 2015 MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN Ruysdael onderzoek 2015 Succes maak je samen Ruysdael is gespecialiseerd in innovatie van mens en organisatie. Vanuit de overtuiging dat je samen duurzame meerwaarde creëert.

Nadere informatie

Inspiratiesessie: Clinical Leadership Project (CLP): leiding geven voor betere patiëntenzorg. Dirk Gils 21/03/2013

Inspiratiesessie: Clinical Leadership Project (CLP): leiding geven voor betere patiëntenzorg. Dirk Gils 21/03/2013 Inspiratiesessie: Clinical Leadership Project (CLP): leiding geven voor betere patiëntenzorg Dirk Gils 21/03/2013 2 sinds 1/09/ 2009 is AZ Turnhout één regionaal ziekenhuis. ruim 1700 medewerkers 160 artsen

Nadere informatie

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT:

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Op weg naar een Kamer Mondzorg Josef Bruers LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Quality for the future 4 oktober 2013 Kamer Mondzorg Werktitel voor een initiatief om in Nederland te komen

Nadere informatie

ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN

ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN Veerle Duprez Prof. dr. Ann Van Hecke AANLEIDING Beroeps- & opleidingsprofiel Mensen met chronische aandoening

Nadere informatie

ehealth en zelfmanagement, hoe worden we daar beter van?

ehealth en zelfmanagement, hoe worden we daar beter van? Medicinfo Kennisrapport ehealth en zelfmanagement, hoe worden we daar beter van? Mensen die zelf de verantwoordelijkheid nemen voor hun gezondheid en welzijn maken de beste keuzes. november 2012 Specialist

Nadere informatie

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen?

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen? Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen? Leerlingen met SOLK Effectieve gesprekken met ouders en leerlingen drs. Hilde Jans psycholoog

Nadere informatie

Johanna van Gaalen, arts-onderzoeker Afdeling Medische Besliskunde 9 juni 2010

Johanna van Gaalen, arts-onderzoeker Afdeling Medische Besliskunde 9 juni 2010 Implementatie van internet-based zelfmanagement: wat werkt het beste? Johanna van Gaalen, arts-onderzoeker Afdeling Medische Besliskunde 9 juni 2010 Implementatie internet-based asthma selfmanagement (IBSM)

Nadere informatie

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week

Nadere informatie

BEÏNVLOEDINGSSTIJLEN. Tegenbewegende stijlen. Meebewegende stijlen. = duwen = trekken. evalueren aansporen en onder druk zetten

BEÏNVLOEDINGSSTIJLEN. Tegenbewegende stijlen. Meebewegende stijlen. = duwen = trekken. evalueren aansporen en onder druk zetten BEÏNVLOEDINGSSTIJLEN Er zijn verschillende beïnvloedingsstijlen te onderscheiden. De stijlen kunnen worden onderverdeeld in: TEGENBEWEGENDE STIJLEN MEEBEWEGENDE STIJLEN = duwen = trekken Tegenbewegende

Nadere informatie

de plek van de leider

de plek van de leider Wat komt er kijken bij succesvol leiderschap? Deze en andere vragen stellen wij tijdens de Leergang Leiderschap. We gaan samen op zoek naar de essentie van leiderschap. Zo ontwikkel je een geoefend oog

Nadere informatie

Creëren van een sense of urgency

Creëren van een sense of urgency Creëren van een sense of urgency Evaluatie van de poliklinische epilepsiezorg in het MUMC+ Kwaliteitsindicatoren richtlijn epilepsie in de praktijk Jeske Nelissen Verpleegkundig specialist Neurologie Inhoud

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Post HBO IT & Process Management De Post HBO opleiding IT & Process Management duurt onge veer 5 maanden en omvat 10 colleges van 3 uur. U volgt de opleiding met 10-15 studenten in Utrecht. Hierin volgt

Nadere informatie

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Handleiding Voltijd Jaar 3 Studiejaar 2015-2016 Stage-opdrachten Tijdens stage 3 worden 4 stage-opdrachten gemaakt (waarvan opdracht 1 als toets voor de

Nadere informatie

Toelichting De kerncompetentie vakinhoudelijk handelen vormt de rode draad van elke leerweg. De andere kerncompetenties zijn daarbij ondersteunend.

Toelichting De kerncompetentie vakinhoudelijk handelen vormt de rode draad van elke leerweg. De andere kerncompetenties zijn daarbij ondersteunend. Kerncompetenties Kerncompetentie 1 Vakinhoudelijk handelen De beroepsbeoefenaar integreert alle vakinhoudelijk kennis en vaardigheden en een professionele attitude t.b.v. optimale patiëntenzorg en werkprocessen.

Nadere informatie

Voor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten.

Voor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten. Balanced Scorecard & EFQM 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004 Voor vandaag! Grondslagen van Balanced Scorecard Aan de hand van het 4x4 model! Het EFQM model in vogelvlucht De 3 facetten! De LAT-relatie

Nadere informatie

Dit zijn de nieuwe trainingen en workshops van Mankind Mens & Organisatie in 2016:

Dit zijn de nieuwe trainingen en workshops van Mankind Mens & Organisatie in 2016: Mankind Mens & Organisatie gelooft in de kracht van dromen en drijfveren in relatie tot ondernemerschap en leiderschap. Dromen en drijfveren vormen de grond waarop ambitie kan groeien. Passie zorgt vervolgens

Nadere informatie

Succesvol Implementeren van Veranderingen

Succesvol Implementeren van Veranderingen 1 Succesvol Implementeren van Veranderingen Wiebe Broekema, senior consultant broekema@pentascope.nl 06 222 33 592 Pentascope BV Utrechtseweg 47 1213 TL Hilversum T 088 567 00 00 F 088 567 00 99 www.pentascope.nl

Nadere informatie