Waarom schaaf je hout? Bekijk een aantal latten en balkjes met 1 oog en bespreek of deze vlak en haaks zijn. Laat dit ook door de cursisten doen.

Transcriptie

1 Vlak en haaks schaven basisbewerkingen het schaven van een balkje vlak en haaks schaven van een balkje de blokschaaf, de winkelhaak, de duimstok, het potlood, de werkbank met bankschroef het balkje geschaafd vurenhout 550x45x45 Tijd 15 Waarom schaaf je hout? Bekijk een aantal latten en balkjes met 1 oog en bespreek of deze vlak en haaks zijn. Laat dit ook door de cursisten doen. Hardop pratend duidelijk maken wat er aan een balkje geschaafd moet worden. Gebruik in deze toelichting de winkelhaak om de observaties te controleren. Het balkje vastzetten in de bankschroef. Hoe ligt een schaaf op de werkbank? Voordoen van de schaafrichting. Laat zien hoe je tussentijds controleert. Eerst de vier kanten schaven. Daarna de kanten breken. Balkje vastzetten, schaven, controleren Kijk met 1 oog of de zijden vlak en haaks zijn. Noteer de vorderingen Vastzetten, vlak, schaven, kantje breken, de blokschaaf, de houding, de richting, de winkelhaak, het potlood, de duimstok, de bankschroef, de houtkrul b1

2 Op maat schaven basisbewerkingen het op maat schaven van een balkje. het leren aftekenen van de juiste maat, schaven en controleren de blokschaaf, het winkelhaak, de duimstok, het potlood, werkbank met bankschroef, de passer het balkje geschaafd vurenhout Tijd 15 We meten eerst het balkje op en zetten de maten in de staat. Hoe kun je op een balkje aftekenen hoever je mag schaven? Over de hele lengte moet het geschaafde vlak even diep en vlak zijn. Welk hulpmiddel kan je dan gebruiken? Hoe controleer je de afgetekende maat? Laat het meten en aftekenen zien. Soms is het handig om het werkstuk om te draaien tijdens het schaven. Verduidelijk waarom dat zo is. Vraag of de schaaf goed afgesteld is. Hoe kan je dat zien? Hoe controleer je of een geschaafd vlak echt vlak is? Welk hulpmiddel kun je gebruiken? Dit is een opdracht die regelmatig aan de orde moet komen om een goed gevoel voor de schaaf te ontwikkelen. Een tussendoortje. Controleer regelmatig de houding van het lichaam. Regelmatig beoordelen van je vorderingen. De tijd nemen voor schaven en kijken. Samen met de cursist het eindresultaat bekijken op de mate van vlakheid. Is het kruishout goed gebruikt? de lengte, de balk, het afmeten, het aftekenen, de schaaf, schaven, afschaven, dik, dun, afstellen, controleren, vlak, plat, glad, de werkhouding, los, losmaken, vast, vastzetten, vastzitten, de bankschroef, draaien, losdraaien, vastdraaien b2

3 Recht vlak uithollen basisbewerkingen het uithollen van een recht vlak het met een duimstok uitmeten, aftekenen, inkruisen met een kruishout en met een spookschaaf 1 cm diep uithollen van een balkje vurenhout de duimstok, het potlood, de winkelhaak, het kruishout, de spookschaaf, de werkbank met bankschroef het balkje vurenhout Tijd 15 Vertel wat uithollen is. Laat de spookschaaf zien. Vraag de cursisten hoe je ermee werkt. Wat is het verschil met een blokschaaf? Wanneer gebruik je een spookschaaf? Kun je meer voorbeelden verzinnen uit het timmermansvak? Laat zien hoe een balkje wordt voorbereid en vervolgens uitgehold. Spookschaaf goed instellen. Duwend schaven. Werkstuk regelmatig draaien om een regelmatige vorm te krijgen. De cursist oefent de handelingen, niet te diep, juiste vorm, houding bij het schaven. Controleer de handelingen en bespreek de vaardigheden. Noteer de vorderingen Uithollen, de duimstok, het potlood, de winkelhaak, kruishout, de spookschaaf, hol, bol, de vorm, de regelmatige vorm, de werkhouding, van je af, naar je toe b3

4 Schuren met een klos basisbewerkingen het leren schuren met een klos de cursist leert een klos uit te zoeken, schuurpapier te kiezen en te schuren. Het gaat om een glad oppervlak en om het breken van de kantjes. het schuurpapier, de klos het ongeschaafd balkje Tijd 30 Vertel over hout, houtsoorten, grove nerven en fijne nerven. Wat is de bestemming van het hout? Waar ga je het hout voor gebruiken? Maakt het uit of je hout regelmatig aanraakt? Of je hout nog ziet in een werkstuk? Grof werk of fijn werk? Vraag voorbeelden, stel er vragen bij over de toepassing. Wat is precies de opdracht? Hoe pak je het schuren aan? In welke richting schuur je? In welke richting breek je de kantjes in de lengterichting? En in de breedterichting? Wat eerst? Per vlak werken. Daarna de kantjes breken. Wanneer kan het fout gaan? Schuren en voelen: bespreek de aanpak. Schuren en kijken, bespreek de aanpak. Het is nuttig om schuren regelmatig als aparte opdracht aan bod te laten komen. Dat kan klassikaal, gelijktijdig. Bijvoorbeeld voorafgaand aan of bij de afsluiting van een les. Door hardheid van het hout af te wisselen bij de opdracht ontstaat variatie voor de cursist. Een kleine schuurwedstrijd : hoeveel mm in 5 minuten? Controleer door te voelen, door te kijken met het blote oog, door aan de cursist datzelfde te vragen. Controleer of de vlakken vlak en haaks zijn gebleven. Het hout, het houtsoort, de nerf, de nerven, de structuur, ruw, grof, fijn, hard, zacht, de toepassing, waarvoor? In het zicht? Aanraken, kijken, voelen, beoordelen, meten, de richting, met de nerf mee, haaks op de nerf, de splinter, de scheur, de barst, de breuk, de kwast. b4

5 3 kepen uitsteken basisbewerkingen het leren gebruiken van steekbeitels het gevoel voor de werking van de steekbeitel verkrijgen en een juiste werkhouding aangereikt krijgen de winkelhaak, de kapzaag, het kruishout, de duimstok, de houten hamer, de steekbeitels 16 en 25, het schuurpapier het balkje van 400x70x45 Tijd 60 Een goede werkhouding is van belang. Laat zien hoe je staat, hoe de hamer beet gehouden wordt en hoe de beitel gebruikt wordt. Laat zien hoe er van onder naar boven gewerkt wordt. De ene zijde na de andere zijde. Na het ruwe werk overgaan op het snijden met de beitel. Wijs op de schuine hoek van de beitel. Werk hier met twee handen aan de beitel. Vertel over het vastzetten van het werkstuk. Eerst de grote stukken van twee kanten verwijderen, dan de details. Laat zien hoe de duimstok gebruikt kan worden om na te gaan of het vlak dat gesneden wordt echt vlak wordt. Controleer of de beitel van de cursist voldoende scherp is. Het is voor de cursist van belang om het gevoel te krijgen hoe de kracht van de hamer doorwerkt op de beitel. Het leren controleren van de kracht speelt ook bij de afwerking zonder hamer een rol. Controleer of de kepen op de vooraf geplande diepte zijn uitgekomen. Laat de cursist dit ook beoordelen. Vraag naar de ervaringen. Is er veel kracht nodig? Is de aanpak systematisch geweest. de keep, van beneden naar boven werken, afwerken, de snede, de kant, scherp, glad, vlak, horizontaal, de maat, de schuine hoek van de beitel, de kracht, eerst grof dan fijn b5

6 Steken in MDF basisbewerkingen het steken in MDF de cursist schrijft de eigen naam op MDF en steekt die uit de guts 6 mm, de beitel 6 mm, de passer, het potlood en de gum, de duimstok, het stanleymes, de winkelhaak 1 plaatje MDF bijv. 300x200, het A4 papier, het carbonpapier, het plakband Tijd 240 De cursist heeft de keuze om direct op het MDF of indirect via papier en carbonpapier te werken. De letters moeten op het oog goed verdeeld zijn over de breedte. De keuze voor een bepaald soort letter kan de moeilijkheidsgraad nogal beïnvloeden. Sierranden zijn er in veel soorten te maken. Het gebruik van de guts en de beitel vraagt om wat aandacht. Het Stanleymes is erg geschikt om rechte begrenzingen van letters mee te maken. Niet te diep werken. De gekozen diepte vasthouden. Voor cursisten die veel begeleiding nodig hebben is het nuttig om eerst op papier te gaan tekenen. Stap voor stap vervolgen. Elke stap laten controleren. Cursisten die dit enkele keren oefenen kunnen overgaan op eigen opdrachten. Belangrijk zijn dan de stappen waarin de cursist eerst vastlegt wat deze gaat. maken, het echte maken en de controle op de zelfgeformuleerde opdracht. Kan de cursist zichzelf een opdracht geven en zich daar aan houden? Hoe precies doet de cursist dat? Het leren gebruiken van beitel, guts en Stanley-mes vraagt om regelmatige oefening. Door variatie aan te brengen in de opdrachten ontstaat vaardigheid. de beitel, de guts, steken, uitsteken, carbon, overtrekken, de vorm, de vormen, de rand, de sierrand, lengte en breedte, evenwichtige verdeling, recht, krom, rond, diep, de diepte b6

7 Scharnieren uitsteken basisbewerkingen uitsteken van scharnieren het leren aftekenen, uitsteken en bevestigen van een scharnier de houten hamer, de steekbeitel, het stanley-mes, de duimstok, het potlood, de werkbank met de bankschroef, de schroevendraaier 2 balkjes vurenhout van 1500 x 70 x 45, 12 schroeven 4,0 x 40, 2 scharnieren Tijd 120 De precieze hoogte waarop elk scharnier geplaatst wordt, is in deze opdracht minder van belang. Het gaat om het aftekenen, uitsteken en bevestigen. Wat is een scharnier? Wat doet een scharnier? Wanneer gebruik je een scharnier? Voorbeelden. Bekijk de balken. Ga na of ze recht zijn. Sluit de naad tussen twee op elkaar gelegde balken? Hoe zorg je ervoor dat de twee helften van het scharnier verbonden kunnen worden? Hoe zorg je ervoor dat het tweede scharnier op de juiste plaats komt? Neem de buitenvorm van het scharnier over in het hout met behulp van een Stanley-mes. Begrens de rechter- en de linkerkant door met de beitel een snede aan te brengen. Teken de diepte af. Het uitsteken van scharnieren vraagt om de nodige oefening. Regelmatig herhalen. Na meerdere keren geoefend te hebben. het schanier, de pen, de deur, de deurpost, het raam, het raamkozijn, de beitel, steken, uitsteken, verbinden, draaien, indraaien, vastdraaien, de pen van het scharnier erin slaan, de naad, verbinden, de schroef b7

8 Gebruik lijmklem basisbewerkingen het gebruik van een lijmklem de cursist leert een lijmklem te gebruiken: ruimte maken, vastzetten van het werkstuk en losmaken van het werkstuk de lijmklem twee plankjes Tijd 5 Wanneer gebruik je een lijmklem? Welke lijmklemmen zijn er? Hoe stel je een lijmklem af? Hoe zwaar stel je druk af? Laten zien en direct door de cursist na laten doen. de handel, de klem, losmaken, vastzetten b8

9 Platen lijmen basisbewerkingen het lijmen van lakboard op multiplex het leren verwerken van Bison-kit bij het lijmen van twee platen de spatel, de lijmklemmen 1 plaat multiplex, 1 plaat lakboard, 1 steunbalk, 1 tube Bison-kit Tijd 15 Verduidelijk hoe de werking is van dit soort lijm. Vraag of de cursisten weten hoe het aangebracht wordt. Wat doe je met een spatel? Wat is indrogen? Wat voor effect heeft het op het lijmen? Wat doet een hoge temperatuur? En wat doet een lage temperatuur? Kun je de delen na het samenvoegen nog loskrijgen? Verduidelijk elke stap. Het is nuttig om met de cursist eens na te gaan wat er gebeurt als een steeds langere droogtijd wordt aangehouden. Bijvoorbeeld verspringend met 5 minuten. Als de cursist oefent, dan is het handig om iets onder het werkstuk te leggen, zodat de werkbank schoon blijft. Test na afloop van het drogen of de verbinding geslaagd is. lees de gebruiksaanwijzing van de lijmverpakking, bespreek de vaktaal b9

10 Dubbele pen-gatverbinding lijmen basisbewerkingen het lijmen van een dubbele pengatverbinding het leren aanbrengen van lijm, verdelen, stellen van de onderdelen en klemmen de lijmklem, de winkelhaak, de houten hamer 2 delen hout, 1 pot lijm Tijd 15 Hoe is deze verbinding gemaakt? Wat kun je van deze verbinding zeggen? Welke toepassingen zijn er te bedenken bij deze verbinding? Is de verbinding haaks? Zijn de lijmresten goed weggehaald? Is de verbinding sterk geworden? verbindingen in soorten en maten, voor allerlei en. Mooie, sterke, eenvoudige, complexe. De kracht van de verbinding. Gemakkelijk te maken, moeilijk te maken. b10

11 Open pen-gatverbinding lijmen basisbewerkingen het lijmen van een open pengatverbinding het leren aanbrengen van lijm, verdelen van lijm, stellen van de onderdelen, klemmen de lijmklem, de winkelhaak, de houten hamer 2 delen hout, 1 pot houtlijm Tijd 15 Vraag hoe deze verbinding gemaakt is. Welke stappen zijn er gezet. Wat maakt deze verbinding sterk? Wat maakt de verbinding zwak? Heeft lijm nog invloed op de verbinding? Doe voor en geef commentaar bij de handelingen. Vraag aan de cursisten om de lijmklem vast te zetten. Wanneer zit deze te los? Wanneer te vast? Laat zien hoe de haak gebruikt wordt bij inregelen van de hoek van 90 graden. Het is interessant om na het drogen na te gaan of de verbinding sterk is geworden. Als de twee delen geforceerd gescheiden worden, wat valt dan op? Het is niet nodig om veel te oefenen. de verbinding, klemmen, de klem, de lijmklem, los, losmaken, losdraaien, vast, vastdraaien, vastmaken, te los, te vast, vastgeklemd, vastgelijmd, de hoek, de graden, 90 graden b11

12 Open pen-gatverbinding basisbewerkingen Deze opdracht is gelijk aan opdracht b11 Tijd 15 b12

13 Halfhout-verbinding lijmen basisbewerkingen het lijmen van een halfhoutverbinding de cursist leert om een halfhoutverbinding te lijmen de lijmklem, de houten hamer 2 delen hout, 1 pot houtlijm Tijd 15 Waarom heet dit een halfhout verbinding? Waar kun je dit goed toepassen? Is het een sterke verbinding? Lijm aan 1 kant aanbrengen. b13

14 Zwaluwstaart-verbinding lijmen basisbewerkingen het lijmen van een zwaluwstaartverbinding de cursist leert een zwaluwstaartverbinding te lijmen (het is vergelijkbaar met andere lijmopdrachten). de lijmklem, de winkelhaak, de houten hamer 2 delen hout, 1 pot houtlijm Tijd 10 Wat kunnen we van vorm van de verbinding zeggen? En wat van de sterkte? Als we een pen-gatverbinding ernaast leggen, wat valt dan op? Wat voor toepassing kunnen we voor de zwaluwstaart bedenken? Laat zien dat deze verbinding ook zonder lijm al werkt. Hoeveel beweging is er mogelijk in de verbinding? De verbinding schoonmaken, een deel van lijm voorzien, inpassen en stellen met de winkelhaak. b14

15 Recht zagen basisbewerkingen het recht afzagen van een stukje van een balk de cursist leert een balk zo te verdelen dat na het zagen er vier gelijke stukken zijn, de cursist leert het zaagplankje te gebruiken, de cursist traint de zaagtechniek de zaagplank, de winkelhaak, het potlood, de duimstok, de handzaag 1 balk van bijvoorbeeld 1250 x 44 x 44 Tijd 15 Hoe teken je een balk aan de vier zijden op dezelfde plaats af? Hoe verdeel je de balk in vier gelijke delen? Hou je een stukje over? Aan welke kant van de aftekenlijn zaag je? Wat is de being van een zaagplankje? Wat gebeurt er bij het zagen? Hoe zet je de zaagplank vast? Waarom zetten we zaagplank vast? Hoe houden we zaag beet? Waar zetten we de wijsvinger? Wat doet de wijsvinger van de hand die zaagt? Wat doet de duim van de hand die niet zaagt? Kijk eens hoeveel van de zaaglengte gebruikt wordt? Wat gebeurt er met een zaag die voor een deel gebruikt wordt? Hoe sta je bij het zagen? Welke voet staat voor als je rechts bent? Elke stap begeleiden. Meten en aftekenen: laat de cursist vooraf noteren hoe groot elk van de af te zagen delen zal worden. Zagen: precies de houding laten aannemen door de cursist. Begeleid het starten van het zagen. Hoeveel druk zet je? Kun je daar mee spelen? Hoeveel druk zet je aan het einde van een zaagtaak, net voordat de twee delen loskomen? Bespreek met de cursist wat goed ging en wat niet. Gebruik de haak om na te gaan of de zaagsnede haaks is. Recht zagen mag regelmatig geoefend worden. Een exacte maat en een haakse snede zal steeds preciezer nagestreefd dienen te worden. zagen, in twee stukken delen, in twee stukken zagen, haaks, de maat, het zaagblad, sturen, botte tanden, scherpe tanden, de gezette tanden b15

16 Een rechte lat schulpen basisbewerkingen het schulpen van een rechte lat de cursist leert een rechte lat in twee delen te verdelen met de handzaag het kruishout, de handzaag, het potlood, de duimstok, het zaagbankje 1 lat van bijvoorbeeld 1000 x 100 x 25 Tijd 5 Als je van een lat een deel afzaagt en je tekent de precieze maat af, waar zaag je dan? Alleen als je een lat in twee gelijke delen wilt verdelen is dat anders. Waar zaag je dan? We doen deze opdracht met een zaagbankje. Wat valt op aan dat bankje? Hoe zet je de lat vast? Laat zien hoe het werkstuk eerst met de knie en later met de schoen en de hand wordt vastgezet. Regelmatig oefenen is nuttig. Bij onderhoudswerk neem je weinig tot geen machines mee. De zaag heb je altijd bij je. Door veel te oefenen ontstaat vaardigheid en zelfvertrouwen. Het is bijvoorbeeld een goed manier om groepsgewijs de les te starten. Door de hoeveelheid tijd erin te betrekken kan de cursist beoordeeld worden op tempo en uitvoering. Leg de latten naast elkaar en vergelijk. Is de hoek van de zaagsnede 90o? Na herhaalde oefening registreren het onderhoudswerk, afzagen in de lengte, doormidden zagen in de lengterichting, schulpen, vastzetten, de knie, de hand, het zaagbankje, de lat, de plank, een deel, twee delen, naast elkaar, gelijk, ongelijk, precies, de aftekenlijn, ondersteunen bij het zagen, breken, scheuren, afscheuren, losscheuren b16

17 Tanden zagen basisbewerkingen het zagen van tanden het leren afmeten van de hoogte van de tanden, aftekenen met de winkelhaak en het uitzagen de winkelhaak, het potlood, het kruishout, de duimstok, de handzaag, de werkbank 1 plankje Tijd 10 Zonder te rekenen kun je toch systematisch aftekenen. Hoe teken je de hoogte af van de tanden? Hoe bepaal je de hoek van de zijden van de tanden? Welke hoeken zijn op de winkelhaak al aangebracht? Hoe noemen we die? Hoe schrijven we dat op? Hoe kun je horizontaal zagen? Laat zien dat voor elke zijde van de tand, het werkstuk overnieuw vastgezet wordt. Je zaagt dus ongeveer op een gelijke plaats aan de werkbank. Kan deze opdracht ook met een andere zaag uitgevoerd worden? Stapsgewijs oefenen. Laat de cursist vooraf opschrijven hoe hoog de tanden zullen worden. En het aantal. Hoe kan dat opgeschreven worden in de staat? Na meten en aftekenen eerst controleren voordat de cursist verder kan met zagen. Wat is gemakkelijk gegaan? Wat ging moeilijk? Meet de hoogte van de tanden op. Vraag aan de cursist of dat de maat was die deze wilde hebben. Zijn alle tanden evenhoog? Ook aan de andere kant van de plank? Zijn de zijden van de tanden glad? Welke hoek heeft een vlak van een tand ten opzichte van de plank? Een aantal keren oefenen voordat tot registratie wordt overgegaan. rekenen, meten, aftekenen, de hoogte, de hoek, de zijde, horizontaal, 45o, 45 graden, 90o, 90 graden, evenhoog, gelijk. b17

18 Een cirkel zagen basisbewerkingen het zagen van een cirkel de cursist leert het midden te vinden van een rechthoek, de passer in te stellen een cirkel te trekken en die uit te zagen met de schrobzaag de schrobzaag, de rasp, de duimstok, het potlood, de steekpasser, het schuurblokje, het stofkapje 1 plaat MDF van 300 x 300 x 18 Tijd 10 Vertel wat MDF is. Zijn er veiligheidseisen te stellen aan de verwerking? Hoe vind je het midden van een rechthoek? Hoe stel je de passer in als de cirkel een doorsnede moet krijgen van 250mm? Werkstuk vastzetten en ondersteunen. Eerst zagen, dan raspen en tenslotte schuren. Het gaat hier vooral om het gevoel van controle op de schrobzaag. Het rond zagen vraagt om doorlopende aandacht. Is de zaagrand recht? Is het gelukt om bij het zagen de lijn te volgen die afgetekend was? Hoeveel keer is het werkstuk gedraaid? Wat is de doorsnede van de cirkel nu de opdracht klaar is? Hoe controleren we of de cirkel rond is? De cursisten kunnen meer oefenen op zelf bedachte werkstukken. Bijvoorbeeld het tekenen en zagen van een sierrand. Ook kan er met echt hout gewerkt worden. De schrobzaag kan ook gebruikt worden om een gat in een houten werkstuk groter te maken. Een opengewerkt figuur is dan het resultaat. MDF, de veiligheid, het stof, het stofmasker, veiligheid voor alles, de rand, recht, rond, vlak, de doorsnede, de cirkel, raspen, het gevoel, de beheersing, de controle, vragen om, vereist, klaar, de sierrand, het figuur, openwerken b18

19 Potloodhouder basisbewerkingen het maken van een potloodhouder het leren meten en aftekenen, uitboren en afwerken van een potloodhouder de winkelhaak, de kapzaag, de duimstok, het potlood, de zaagplank, het kruishout 1 balkje vurenhout van bijvoorbeeld 400 x 45 x 40 Tijd 50 In deze opdracht is het precies meten en aftekenen van belang. De gaten moeten op de geplande plaats geboord worden. Het werkstuk moet systematische afstanden hebben tussen de gaten en de twee rijen gaten. Hoe rekenen we dat uit? Kunnen we kiezen? Lastig? Maak een tekenopdracht op papier. Bespreek met de cursist hoe de maten kunnen worden gevonden voor de afstanden tussen de openingen.maak duidelijk dat de twee lange lijnen op veel plaatsen kunnen staan. Het gebruik van het kruishout zorgt ervoor dat er symmetrie ontstaat. Fris de aanwijzingen voor het gebruik van de kolomboormachine even op voordat de cursist aan de slag gaat. Voor cursisten die het ingewikkeld vinden is een stapsgewijze aanpak gewenst. Laat de cursist de maten optekenen die deze kiest voor het werkstuk. Het werkstuk kan verfraaid worden door er vier duvels in te maken op de onderzijde, zodat het werkstuk vrijkomt van het oppervlak waar het op komt te staan. Meet de verschillende aftekenpunten op en ga met de cursist na of de maten goed zijn uitgevallen. Bespreek eventuele verschillen. Een variatie op deze opdracht is de boorhouder. meten, aftekenen, het aftekenpunt, boren, plannen, bespreken, uitrekenen, overnemen van papier op hout, duvel b19

20 Een halfhout verbinding basisbewerkingen in het maken van een halfhout verbinding het leren maken van een passende halfhout verbinding de kapzaag, de steekbeitel no. 16, de winkelhaak, het kruishout, de duimstok, het potlood, de houten hamer, het schuurpapier 2 latten van 300 x 50 x 25 Tijd 30 Vertel over verbindingen. Vraag welke verbindingen cursisten kennen. Bespreek die verbindingen. Vergelijk deze. Welke is gemakkelijk te maken en welke moeilijk. Welke is mooi en welke is mooier. In de demonstratie gaat het over de opeenvolgende handelingen die tot succes leiden. Het meten is hier niet zo belangrijk. De cursist gaat ontdekken dat als van de ene lat het dikste deel en van de andere lat het dunste deel verwijderd wordt, we altijd een perfect passende verbinding krijgen. Het is de moeite waard om de cursist deze opdracht een paar keer te laten uitvoeren, zodat deze het gevoel van succes ervaart. Bespreek de vorm van de keep. Meet de hoeken van de in elkaar gezette verbinding op met de winkelhaak. Past de verbinding goed? de verbinding, de halfhout verbinding, het aftekenen, inzagen, uitsteken, gemakkelijk, moeilijk b20

21 Een open pen-gat verbinding basisbewerkingen in het maken van een open pen-gat verbinding het leren maken van een haakse, sluitende verbinding de kapzaag, de beitel no.12, de winkelhaak, het kruishout, de houten hamer, het potlood, de duimstok, de rasp 2 balkjes van 360 x 70 x 40 Tijd 90 Bij deze oefening is het zorgvuldig zagen van belang om een passende verbinding te krijgen. De diepte van de verbinding is 70. Leg uit waarom dat zo is. Leg uit waarom het kruishout ongeveer op een derde van de breedte kan worden gezet. Ondertitel alle handelingen. Laat de cursisten verklaren wat er gebeurt en waarom. Herhaald uitvoeren is van belang om deze opdracht goed in de vingers te krijgen. Varieer met allerlei maten. haaks, sluitend, zorgvuldig, de open pen-gat verbinding b21

22 Een dichte pen-gat verbinding basisbewerkingen het maken van een dichte pengat verbinding het leren zagen van een pen en het hakken van een gat de kapzaag, de beitel no.16, de houten hamer, de winkelhaak, het kruishout, de duimstok, de rasp 2 latten van bijvoorbeeld 300 x 70 x 35 Tijd 90 Naar keuze kan bij deze oefening aandacht gevraagd worden voor het maken van de pen of het hakken van het gat. Toepassingen uit de meubelindustrie kunnen voorafgaand aan de oefening worden getoond en besproken. In de demonstratie is het de being om veel toelichting te geven op de toepassing van het kruishout. De regel is dat het hout van de pen en het gat een maat hebben van 1/3 van het hout. Als die handelingen voor de cursist lastig zijn, dan kunnen we oefenen met hout van allerlei maten, voordat we echt deze oefening uitvoeren. In de demonstratie staat het hakken van het gat centraal. De pen is eerder behandeld. Het leren hakken vraagt om begeleid oefenen. Herhaling hoort bij deze opdracht. Toewerken naar enige routine. Variatie in de opdracht kan worden aangebracht door een excentrische pen te leren maken. Ook kan bijvoorbeeld breder stuk hout gebruikt owrden om het gat in te maken. Bij het terugkijken is het belangrijk dat de cursist in eenvoudige woorden kan vertellen wat hij gedaan heeft. De logica laten verwoorden bevordert de transfer. De pen-gat verbinding is in het timmermansvak van betekenis. De oefening behoort met enige regelmaat en in de nodige variatie aan bod te komen. De eindbeoordeling bewust laat plannen. de pen, het gat, de verbinding, steken, een derde, 1/3, de borst b22

23 Een pen-gat verbinding, 2 tanden basisbewerkingen het zagen van de pennen en het steken van de gaten het leren aftekenen van pennen en gaten, het zagen en steken de kapzaag, de beitel no.12, het dubbele kruishout, de winkelhaak, de houten hamer, het potlood, de accuschroefmachine met vlinderboor 12 1 balkje van 350 x 70 x 15 en 1 balkje van 250 x 70 x 15 Tijd 60 Vergelijk deze verbinding met andere verbindingen. Wat valt op? Vergelijk de sterkte, de zichtbaarheid, toepassing. Bespreek hoe de lengte van de pen gevonden kan worden. De vorm van de pen moet vierkant worden. Is het erg als de pennen te lang worden? Of te kort? Zaag naast de aftekenlijn van de pen. Bespreek de algemene regel dat je aan de kant van de zaaglijn blijft waar het weg gehaald wordt. Zaag wanneer mogelijk, boor als het niet anders kan. Na het passen kunnen de pennen afgetekend worden op lengte en los van de plan met de gaten Een aantal oefeningen is wenselijk. Gebruik gelijke balkjes met andere maten. Bekijk de pennen en de gaten. Bespreek de vorm, de passing. de accuschroefmachine, de vlinderboor, te lang, te kort, passing, de aftekenlijn, binnen de lijn, buiten de lijn, dicht en open, een sterke verbinding, een mooie verbinding, de vorm, de afwerking b23

24 Spijkeren op lijn basisbewerkingen in het recht spijkeren het leren spijkeren op tempo, recht en op de juiste diepte het kruishout, de duimstok, de hamer en 2 zaagplankjes 1 plank van bijvoorbeeld 550 x 45 x 30, 10 spijkers 2.2 x 45, 1 hulplat Tijd 10 Bespreek wat recht is. Trek hulplijnen aan de voorkant en achterkant. Zo zien we hoe recht de spijker in het hout zit. Stel de afstand vast tussen de spijkers. Toon de manier van beethouden van de hamer. Laat zien hoe we een spijker vasthouden. Hoe starten we? Hoe voorkomen we splijten van dun/kwetsbaar hout? Hoe gebruiken we de zaagplankjes? Veel oefenen baart kunst. Elke praktijkles een korte spijkeroefening? Varieer met spijkers van verschillende maten. Meet met de duimstok de afstand op tussen de spijkers na het timmeren timmeren, spijkeren, de kop, vastspijkeren, recht spijkeren, vastslaan, inslaan, zaagplankje, splijten, de voorkant, de achterkant b24

25 Twee plankjes spijkeren basisbewerkingen het bevestigen van twee plankjes door middel van spijker het leren voorspijkeren en afspijkeren van multiplex de hamer, de duimstok, de winkelhaak, het potlood 2 plankjes multiplex van 200 x 200 x 15, spijkers van 2.0 x 40 Tijd 10 De lijn waarop gespijkerd wordt, bevindt zich op een afstand die gelijk is aan de helft van de dikte. Hoe spijker je twee plankjes vast onder een hoek van 90o? Hoe controleer je dat? Eerst de lijn vasststellen waarop gespijkerd wordt. Als tweede stap voorspijkeren. Daarna het tweede plankje vastzetten in de werkbank en de twee plankjes vast spijkeren. Controleer of er recht gespijkerd is. Gebruik de winkelhaak om na te gaan of de plankjes een hoek van 90o hebben. Zitten de plankjes goed aan elkaar vast? een hoek van 90o, voorspijkeren, vast spijkeren, multiplex, de helft van de dikte, het b25

26 Recht schroeven basisbewerkingen het leren schroeven het leren gebruiken van de accuschroefmachine voor het schroeven de accuschroefmachine, de bithouder, het bitje, het kruishout 1 plankje van bijvoorbeeld 300 x 40 x 20, 10 schroeven 3.5 x 40 Tijd 10 Vertel iets over schroefsoorten, de accuschroefmachine en de rol/toepassingen die die combinatie heeft in het timmer- en onderhoudsvak. Geef een toelichting op de werking van de schroef. Hoeveel kracht er gebruikt moet worden. Veilig werken. Aan twee kanten aftekenen met het kruishout. Zo kunnen we zien of er recht geschroefd wordt. Vastzetten van het hout waarin geschroefd wordt. De schroef ondersteunen bij de start. Bij de eerste schroeven even begeleiden. Wat valt op? Is de bit goed gekozen? Moet er kracht gezet worden? Wat gebeurt er als er teveel kracht wordt gebruikt? En bij te weinig kracht? de schroef, de kruiskop, schroeven, draaien, vastdraaien, losdraaien, de accu, verwisselen, veilig werken, de bithouder, soorten schroeven b26

27 Voorboren, soevereinen en schroeven basisbewerkingen het vastzetten van twee plankjes onder een hoek van 90o het leren aftekenen, voorboren, soevereinen van het boorgat en vastschroeven van twee plankjes de accuschroefmachine, de winkelhaak, de boor 3mm, de soeverein, de duimstok, het potlood 2 plankjes multiplex 200 x 200 x 15, 15 schroeven 3.5 x 40 Tijd 10 Het gaat in deze opdracht over het foutloos doorlopen van een aantal stappen die leiden tot een correcte bevestiging van twee stukjes multiplex door middel van schroeven. De eisen die bij elke stap gezet worden mondeling toelichten. De winkelhaak gebruiken om te kijken of de hoek 90o is. Hoe sterk is de verbinding in deze vorm? Heeft het aantal schroeven daar iets mee te maken? Is er recht geschroefd. Zijn de schroeven goed verzonken?is de verbinding ook mooi? de soeverein, afschuinen, voorboren, haaks, 90o, sterk, verzinken b27

28 Glassnijden basisbewerkingen het recht snijden van plat glas de cursist leer op een systematische wijze om glas af te tekenen, de glashaak te gebruiken, de glassnijder te gebruiken en het glas te breken langs de snijlijn de glassnijder, de glashaak, de viltstift het platte glas Tijd 10 Vertel over de spanning die in het opgeslagen is. De snede verandert de spanning in het glas. Door aan de onderkant voorzichtig te tikken kan de snede zich uitbreiden en is uiteindelijk het glas te breken. Laat de deelnemers aandachtig naar de handen kijken. Wijs op de risico's van splinters, scherpe randen. Demonstreer het opmeten van een ruitje met behulp van een echte deur. Bespreek hoeveel ruimte het ruitje mag/moet hebben. Het duurt enige tijd voor de cursist het gevoel van het snijden in glas heeft ontwikkeld. Verspreid oefenen over meerdere dagen is nodig. Extra: na een aantal oefeningen met rechthoeken, kan de cursist ook andere vormen uitproberen. Ruiten in oude ramen en deuren zijn niet altijd haaks. Dat vraagt wat extra aandacht bij het opmeten en aftekenen. Laat zien hoe de haak hier gebruikt kan worden. De eerste keer dat een cursist oefent is het nuttig om erbij te blijven, zodat direct de juiste houding bij het snijden ontstaat. Ook het tikken en breken vraagt soms om wat aandacht. Als de deelnemer aangeeft dat het snijden van een ruitje gemakkelijk is, kan beoordeling plaatsvinden. het glas, vlak glas, platglas, snijden, tikken, breken, splinter, schilfer, naald, gruis, scherp, de wond, de snede, de pleister, het bloed, de deur, het raam, de ruit (, opening, vorm), de rechthoek, de cirkel, de vierkant, wit gekleurd, doorzichtig, helder, mat, de glazen, de glazenwasser b28

29 Afzuiginstallatie elektrische machines stofzakken verwisselen van de afzuiginstallatie het op een veilige wijze de opvangzak van de afzuiginstallatie die dient als vezamelpunt voor houtstof verwisselen de afzuiginstallatie de stofzak Tijd 10 De afzuigkap is een veilige manier om houtstof te verzamelen. De werking: het aan- en uitzetten. Vraag aan de cursisten wat stof is. Hoe maak je stof. Op wat voor manieren heb je weinig last van stof? Hoe is de stofafzuiging geregeld in een timmerwerkplaats. Hoe zijn machines aangesloten op het systeem? Hoe ga je met het systeem om? Wanneer zet je het aan of uit? Laat zien hoe je een volle stofzak zonder al te veel stuiven verwijdert en vervolgens een nieuwe stofzak plaatst. Laat de cursist een stofzak verwisselen. Controleer of de cursist zelfstandig een stofzak kan verwisselen. Noteer de vooruitgang op de kaart Afzuigen, stofzak, het stof, niet zo stoffen, een werkstuk afstoffen, de stof dwarrelt door de lucht, houtmot, zaagsel, stuiven, verwisselen, vezamelzak, vol, leeg, halfvol, ik heb last van stof, ik ben allergisch, ik klop mijn kleren uit, ik klop mijn kleren af, schoonblazen, de hoge druk, de afzuiginstallatie em1

30 Langgatboor instellen elektrische machines instellen van de langgatboor op: hoogte, breedte en diepte leren kennen en bedienen van de langgatboor de langgatboor, de duimstok Tijd 10 Vertel over de machine, wijs op belangrijke onderdelen. Laat zien hoe de hoogte, breedte en diepte worden ingesteld. Laat de de verschilde boor-methodieken zien. De cursist oefent. Controleer de handelingen. Noteer de vorderingen. Langgatboor, hoogte, breedte en diepte, instellen, boormaat, de boor em2

31 De slijpmachine elektrische machines het slijpen met de slijpmachine de cursist leert de slijpmachine te gebruiken de slijpmachine, de veiligheidsbril, de winkelhaak 1 schaafbeitel Tijd 10 Wat is een schaafbeitel? Kun je laten zien hoe de schaafbeitel het hout raakt? Welke hoek maakt de beitel dan ten opzichte van het hout? Hoe kunnen we die hoek ongeveer bepalen? Wat is de naam van het snijvlak? Wanneer is de vouw goed geslepen? Hoe controleer je dat? Vertel over rechtshandigheid en linkshandigheid. De hand die de beweging van rechts naar links maakt is altijd de dominante hand. De andere hand gebruiken we om de beitel aan te drukken op de leunspaan. De tijd die de beitel contact heeft met de slijpsteen bepaalt hoeveel er af gaat. Regelmatig bewegen is dus van groot belang om een regelmatig slijpvlak te krijgen. Een eenmalige oefening is hier niet voldoende. Regelmatig oefenen is nodig om een min of meer constante vaardigheid op te bouwen. Oefenbeitels zijn dan erg handig. Door de beitel te beoordelen op het oog en met de winkelhaak, is er stof genoeg om te praten met de cursist. Slijpmachine, veiligheidsbril, leunspaan, grove en fijne slijpsteen, de beitel, de schaafbeitel, slijpen, de beitel, de schaafbeitel, slijpen, de slijpsteen, de grove steen, de fijne steen, de leunspaan, afstellen, vastdrukken op de leunspaan, bewegen over de leunspaan, de druk, de richting, de hoek, de controle, kijken en meten, controleren, rechtshandig, linkshandig, de dominante hand, de bril, de veiligheidsbril, voorzichtig werken em3

32 De figuurzaag elektrische machines het leren gebruiken van een elektrische figuurzaag de cursist leert de zaag te ontspannen, los te schroeven, te vervangen en af te stellen zodat er mee gewerkt kan worden de elektrische figuurzaag, de inbussleutel 1 pakje zaagjes Tijd 5 Waar gebruiken we de figuurzaag voor? Wat is een figuur? Welke wiskundige vormen ken je? Wat kun je er beter mee doen, dan met andere zagen? Als we zaagbladen van deze machine vergelijken met die van de handzaag en de kapzaag en de schrobzaag, wat kunnen we daarover vertellen? Is de stroom van de machine af? Hoe klinkt het gespannen zaagblad? Hoe voelt dat aan? Hoeveel bewegingsruimte zit er in? Wat voor zaag zit er nu in? Wat kun je over de tanden vertellen. Hoe ontspan je de zaag? Losdraaien van de zaag boven en onder. Hoe zien de bevestigingspunten er uit? Welke materialen kun je met een figuurzaag bewerken? Hoe blaas je het stof weg? Hoe snel kan je zagen? Hoe snel kan je bewegen? Wat gebeurt er als je te snel beweegt? Welke rol heeft iedere hand? De cursist oefent in het ontspannen van de zaag, het losdraaien van de bevestigingen, het vervangen van een zaagblad, het spannen en afstellen. Aansluitend kan er stroom op de machine gezet worden en een oefenstukje gezaagd worden. Elektrische figuurzaag, zaagblad, spannen, ontspannen, recht en scheef, los of vast, onder stroom, zonder stroom, losdraaien, vastdraaien, boven en onder, de tanden van de zaag, em4

33 Kolomboormachine elektrische machines het boren van 6 gaten in MDF t.b.v. een koffiebekerhoud er het op de juiste afstand boren van 6 gaten in een plaatje mdf de kolomboormachines, de werkstukklem, de veiligheidsbril 1 plankje vurenhout Tijd 15 Bespreek de belangrijke punten en geef aan waar verbeteren mogelijk is. Noteer de voortgang van de cursist. Koffiebekerhouder, gatenboor, mdf. em5

34 Cirkelzaag elektrische machines het werken met de cirkelzaag het leren kennen van de werking van de cirkelzaag met de verschillende onderdelen: zaag, spouwmes, blad, geleiders, geleider voor plaat. de cirkelzaag, de duimstok Tijd 15 Vertel over de cirkelzaag en hoe je op een veilige manier moet werken, waar de verschillende onderdelen voor dienen. Laat zien hoe een schuurmachine werkt en hoe de diverse onderelen verwisseld moeten worden. Laat de cursist de werking uitleggen en demonstreren. Controleer de vorderingen. noteer de vorderingen het spouwmes, de geleiders, het blad, de zaag, het blad van de zaag, de geleider voor plaat. em6

35 De afkortzaag elektrische machines het afkorten van houten delen het op de juiste wijze korter maken van houten delen de afkortzaag 1 plankje vurenhout. Tijd 10 Vertel over de afkortzaag, de beschermer, aan/uitschakelaar. Laat zien hoe je met een afkortzaag de houten delen kunt afkorten. Gebruik de zaagbeschermer. Laat de cursist de handelingen uitvoeren en controleer de vooruitgaang. Bespreek de vaardighed3en die de cursist heeft opgedaan. Noteer de voortgang. Afkortzaag, zaagbeschermer, aan/uit, handgreep, blad. em7

36 De vandiktebank elektrische machines het gebruik van de vandiktebank het instellen van de vandiktebank, houten werkstukken schaven de vandiktebank de balkjes Tijd 15 Noteer de vorderingen. Vandiktebank, frame, doorvoerblad, bladrol, sterwiel.. em8

37 De vlakbank elektrische machines werken met een vlakbank afvlakken van een houten werkstuk de vlakbank de plank Tijd 15 Laat de werking van de vlakbank zien. De cursist vlakt een werkstuk. Controleer de handelingen. Noteer de voortgang. Vlakbank, frame, afvoerblad, geleider, beitelas, aanvoerblad. em9

38 De bandschuurmachine elektrische machines het leren kennen van de bandschuurmac hine verkennen van de bandschuurmachine, instellen van de band in liggende en staande stand en kennis nemen van de instellingsmogelijkhed en van andere hoeken de bandschuurmachine de balk Tijd 15 Wat is het verschil tussen een verplaatsbare bandschuurmachine en een vaste bandschuurmachine? Wat doet een bandschuurmachine? Als je dat vergelijkt met een losse schuurmachine? Hoe fijn kan je schuren met een bandschuurmachine? De docent laat zien op welke wijze er trefzeker en veilig gewerkt kan worden met de machine. De geleiding zorgt voor het trefzekere werken. Ook aandrukken helpt. De lengte van de band zorg ervoor dat grote oppervlakken vlak geschuurd kunnen worden. Hoe zorg je ervoor dat je het werkstuk stilhoudt? Wat doen we met losse kledingstukken, lange mouwen e.d.? Voordat de cursist een werkstuk of werkstukonderdelen schuurt met de machine, is het handig om een zeker gevoel te krijgen bij het elektrisch schuren. Door vooraf te meten en achter te controleren, krijgt de cursist zicht op de werking van de band. Een goed maatvoering kan je niet vervangen door veel te schuren. Schuren is vooral afwerken van een op maat gemaakt onderdeel. De cursist doet zichzelf een plezier als deze regelmatig controleert hoe het schuren vordert. Teveel verwijderd is altijd fout. Noteer de vorderingen op de kaart. de schuurband, de bandschuurmachine, spannen, rechtzetten, vlak schuren. recht schuren, onder een hoek schuren, instellen, afstellen, de werkrichting, de pijl van de werkrichting, aandrukken, de afzuiging van stof, aanzetten, uitzetten, controleren, vlak, trefzeker, veilig em10

39 Decoupeerzaag elektrische handpen het leren gebruiken van de decoupeerzaag leren gebruiken van de decoupeerzaag, de zaag vervangen, allerlei toepassingen leren kennen de decoupeerzaag enkele soorten zaagjes, de plaat MDF Tijd 10 Wanneer gebruiken we de decoupeerzaag? Wat is het voordeel van een decoupeerzaag ten opzichte van een handzaag? Wat voor zaagsoorten zijn er voor de decoupeerzaag. Wanneer gebruik je een bepaalde zaag? Hoe vervang je een zaagje? Hoe zaag je met de decoupeerzaag. Diverse vormen. Cursisten oefenen op diverse vormen met allerlei materialen. de zool, aandrukken, de zaag, de vertanding, grof, fijn, hout, kunststof, hard, zacht, vlak houden he1

40 vvakschuurmachine met stofafzuiging elektrische handpen het leren bedienen van de vlakschuurmachine met stofafzuiging leren inschakelen van de machine, vervangen van de schuurzool, leren gebruiken de vlakschuurmachine het velletje schuurpapier Tijd 10 Wanneer is een dergelijke machine handig in gebruik? Wanneer niet? Welk schuurpapier gebruiken we? Waarvoor dienen de gaten in de schuurzool? vlak, schuren het stof, de afzuiging, de machine, bedienen, de schuurzool he2

41 Accuschroefmachine elektrische handpen het gebruiksklaar maken van de accuschroefmac hine leren vervangen van de accu, verwisselen van de boortjes e.d. de accuschroefmachine de bithouder, de bits, de boor, de soevereinen Tijd 5 Wanneer gebruiken we een accuschroefmachine? he3

42 Elektrische boormachine elektrische handpen het leren kennen van de machine en de hulpmiddelen toepassingsmogelijkheden van de boormachine ontdekken de elektrische boormachine, de werkbank enkele boren, het plankje Tijd 10 Op welke manier gebruikt de timmerman een elektrische boormachine in het dagelijkse werk? Wat is het verschil met een machine op een accu? En de vaste kolomboor? Welke soort boor gebruikt de timmerman? Welke maten hebben de boren die in deze machine passen? Hoe werkt zo'n houtboor? de boor, de houtboor, de vlinderboor, het gat, de maat, vastzetten,losmaken he4

43 Dremel elektrische handpen het leren kennen van de Dremel en de hulpmiddelen met zorg leren omgaan met fijn de dremel de hulpstukken Tijd 10 Waarvoor gebruiken we de afzonderlijke hulpstukken? boren, slijpen, polijsten, schuren, enzovoorts in diverse soorten het borsteltje, de slijpschijf, de houder, boren, slijpen, reinigen, schuren, een hobby-, fijn werk, precisie he5

44 Schrapper slijpen handpen het leren slijpen van een schrapper leren bedienen van de slijpmachine, veilig leren werken, de juiste slijptechniek verwerven de slijpmachine, de veiligheidsbril de schrapper Tijd 15 Wat is een leunspaan? Hoe stel je die in? Je gebruikt twee handen. Wat doet elke hand? Waarom gebruik je een veiligheidsbril? Aandacht voor de hand die op de leunspaan drukt en de hand die het voorwerp laat bewegen over de steen Veel oefenen om gevoel te krijgen voor de werking van zo'n machine. Is de hoek goed? De hoek, de leunspaan, strak, niet verbrand, de vonk, wegspringen, veilig werken, aandrukken, bewegen, heen en weer,, de schrapper, de beitel hg1

45 Steekbeitel slijpen handpen het slijpen van een steekbeitel leren afstellen van de slijpmachine onder een hoek van 30 graden, leren slijpen de slijpmachine, de veiligheidsbril de steekbeitel Tijd 15 Welke vorm heeft de vouw van een beitel? Is het scherpe deel recht? Waarom? Welke toepasssingen zijn er vor de beitel in het timmervak? Slijpen is ingewikkeld. Een regelmatige demonstratie helpt om de vaardigheid van de cursist 'scherp' te maken. Veel oefenen. de grove slijpsteen de fijne slijpsteen, bot, scherp, de slijptechniek hg2

46 Steekbeitel wetten handpen het wetten van de steekbeitel verwijderen van bramen de wetsteen het water, de steekbeitel, het teiltje Tijd 20 Wat is wetten? Wat gebeurt er dan? Waarom gebruik je water? Veel oefenen een draaiende beweging, glanzend, glad, scherp, messcherp, bot, minder, meer hg3

47 Steekpasser handpen het leren gebruiken van de steekpasser bij het meten en aftekenen verduidelijken wat belangrijke toepassingen zijn van de steekpasser in het dagelijkse werk de steekpasser, de duimstok 1 plaat MDF Tijd 15 Hoe maken we een cirkel van een bepaalde diameter? De diameter, de doorsnede, de omtrek, de cirkel, de maat, de maat overnemen, meten, aftekenen hg4

48 De blokschaaf handpen het demonteren, het monteren en afstellen, het slijpen van de schaafbeitel leren kennen, onderhouden, instellen en gebruiken de blokschaaf, de slijpmachine, de winkelhaak, de wetsteen het plankje, het water, het teiltje Tijd 30 Laat zien hoe de schaaf in elkaar zit, hoe we de beitel los kunnen maken, slijpen, weer monteren en afstellen de beitel, de keerbeitel, afstellen, diep, de afstelknop, indraaien, uitdraaien, vastzetten, losmaken, de beitel staat schuin, de beitel staat recht hg5

49 Steiger opbouwen veiligheid het opzetten van een steiger het leren aanvoeren, opzetten en gebruiksklaar maken en demonteren van een steiger de steigerdelen, de schoren, de borgpennen de fles zeep Tijd Waneer gebruik je een steiger? Bekijk de aanwijzingen die de fabrikant vermeldt. Systematisch werken. Samenwerken door te overleggen. Vertel wat je doet. Vertel wat je wilt. Geef aan als je hulp nodig hebt. Aanvoer vanuit de opslag. Leg ter plekke uit wat waarom en hoe dingen moeten gebeuren. Volg het vaste systeem in het opbouwen. Eis dat dat zo opgevolgd wordt. Controleer elke stap. De cursist oefent het opzetten van de steiger onder stricte begeleiding. Het is nuttig om gebruik te maken van rollen: iemand die het opzetten organiseert en de ander die helpt. Een video-opname maken kan duidelijk maken hoe de cursisten hebben samengewerkt en of zij zich aan de afgesproken regels hebben gehouden. Het is voor cursisten van belang om hoog te kunnen werken. Deze oefensituatie kan gebruikt worden als eerste gewenning. Het is nodig om twee keer een steiger op te zetten. Een keer als hulp en een keer als degene die het opzetten organiseert. De steiger, de steigerdelen, de schoor, de borgpen, de rem, passen, recht, scheef, stroef, zeep, glijden, aangeven, aanpakken, oppakken, vastzetten, verrijden, klimmen, opklimmen. v1

50 Kamersteiger opbouwen veiligheid het opzetten van een kamersteiger veilig en klantvriendelijk leren opzetten van een kamersteiger de kamersteiger het grondzeilof het plastic Tijd 20 De kamersteiger is bed voor gebruik op een maximale werkhoogte van 3 meter. De steiger kan in veel gevallen de ladder vervangen. De kamersteiger kan door 1 persoon worden opgezet. Het is handig om dat door een ervaren cursist te laten begeleiden. Wijs op de vergrendelingen en de borgpen die het opzetstuk koppelt. Controleer voor gebruik. Elke cursist oefent twee keer verspreid in de tijd, voordat beoordeling plaatsvindt. steiger, kamersteiger, vergrendeling, brogpen, opzetstuk v2

51 Opsteekladder verplaatsen veiligheid het veilig verplaatsen van een ladder leren omgaan met grote ladders de opsteekladder Tijd 5 Er wordt getild vanuit de derde sport. tillen, sport, ladderboom, ladder, opsteekladder v3

52 Lopen met een opsteekladder veiligheid het lopen met een opsteekladder veilig leren tillen van de opsteekladder, leren lopen de opsteekladder Tijd 15 Het gaat om het correct optillen, in balans brengen en tenslotte om het lopen met de ladder. Voordoen en direct na laten doen. regelmatig oefenen is nodig om hier routine in te krijgen. Na een aaantal keren is de deelnemer zo vertrouwd met het, dat deze beoordeeld kan worden. Na herhaald oefenen. de ladder, de opsteekladder, opsteken, omhoog brengen, geleiden, vastzetten, borgen, de balans, het evenwicht, de rechte rug, kijken, veilig lopen v4

53 Een dubbele ladder uitzetten veiligheid het leren uitzetten van een dubbele opsteekladder het leren uitzetten van een dubbele ladder, ten behoeve van gebruik, los van een muur de dubbele opsteekladder Tijd 10 Laat zien op welke plaats de ladder kan scharnieren. Het gaat om een vaste stand. De demonstratie ook gebruiken om te laten zien hoe je op deze ladder staat en werkt. v5

54 Een ladder opsteken veiligheid het leren opsteken van een ladder leren aannemen van een tilhouding die zo weinig mogelijk belastend is voor de rug. Lern opsteken van een ladder de opsteekladder Tijd 10 Ladders worden steeds minder gebruikt. De steiger vervangt de ladder. Voor een kleine klus is een ladder soms handig. Maak duidelijk hoe er veilig mee gewerkt kan worden. Laat zien hoe de ladder opgestoken wordt. Klim in de ladder tot de maximaal toegestane werkhoogte. Laat herhaald de ladder gebruiken voor allerlei kleine klussen. v6

55 Een uithouder gebruiken veiligheid het leren gebruiken van een uithouder op een ladder het aanleren van juiste procedures voor het in gebruik nemen van een ladder met een uithouder de dubbele ladder, de uithouder Tijd 20 Waarom wordt een uithouder gebruikt? De werkvolgorde wordt besproken. De ladder wordt neergezet tegen de voorkant. De uithouder wordt bevestigd aan de kant waarop je de ladder oploopt. Je loopt de ladder af en draait de ladder om. De uithouder raakt nu de muur. De ladder wordt opgestoken. Je kijkt tegelijk naar de plaats waar de uithouder de muur raakt. Opzetten, gevolgd door het afbreken van de opstelling. De docent blijft bij de oefening. Door een kleine klus te geven ontdekt de deelnemer hoe het is om op de ladder te werken. Heb je vooraf nagedacht over de materialen en pen die je op de ladder nodig hebt? Teruglopen is niet zo handig. Waar laat je de materialen of pen? uithouder, opsteken van de ladder, 180o draaien, de voorkant, de achterkant, de sport van de ladder, de boom, de ladderboom, de ladder opzetten, de ladder afbreken, de werkvolgorde, de ervaring, hoog, laag v7

56 Een schuifladder uitschuiven veiligheid het uitschuiven van een ladder het leren neerzetten, ontgrendelen, uitschuiven en vergrendelen van een schuifladder de schuifladder Tijd 10 Vertel over het neerzetten van de ladder. Wijs op de hoek die de ladder inneemt ten opzichte van de ondergrond en het voorwerp/de muur waar de ladder tegen staat. De knoop van het touw losmaken. De vergrendeling lostrekken, omhoog trekken van de tweede ladder met het touw en weer voorzichtig vergrendelen door het touw te laten vieren. Laat zien wat de maximale werkhoogte is. En weer terug. Onder begeleiding laten oefenen. Natuurlijk buiten en tegen een blinde muur. Later ook voor ramen. Halen en wegbrengen kan met tweetallen. Extra: als er voldoende ruimte is en de deelnemer heeft genoeg kracht, dan kan dat ook door 1 persoon gebeuren. Dat is geen eis. Beoordeel het opzetten en afbreken. de ladder, de uitschuifladder, de vergrendeling, uitschuiven, de knoop, het touw, laten vieren van het touw, de werkhoogte, de muur, de hoek, de ondergrond, de bodem, de vloer, de straat, gelijk staan, stevig staan v8