Fonds code ALC-2. Date. Title. Etudes

Transcriptie

1 Albert Léon Coppé Fonds code C-2 Date 989 Title Etudes THE DOCUMETS E FURISHED F UDY UROS OLY WRITTE AUTHIZAT MU BE OBTAIED F L OTHER US More informations about Terms and Conditions Use

2 U

3 U IG\ U JUI GEER MAAGEET GRAMME 989 BEDRIJFSECOOMIE U De markt, de vraag, het aanbod Albert COE

4 - -- ( ' _, L r; l' ') ' Jv-'-/ - -, / --, - ' ' "' r - /' h v / { c:; / {0 p' - C '-fr W'- ' r -, r :, d ---- 'L{ - - [ tt ' - /, A - l' l ' E A V7-- l U I O ' v ic - ) )

5 - _h, r - / - J Î '\(A - -,- il\ E A -- / /, -r ' j _ -, O /-_, / U I ; - -- _v_ f, / f/ - / _/,,_-, ;r/ -v ( / )

6 U I (f J E A /, O / / ",

7 - - - 'Tf,_, Î /- /, - -- E A,,, r U I -' -e (" /J l /'/ O f,, ( 0- j/ - / - tj v - \_ - / -- - ( /,-'7 - J ) / t t, - / -- t - {

8 E A ' ', /\) - / r ; ' ---- [,c ( ' >/ Y "---J!/fJ VI ( M C t(fvvt flee, J L r --f v U I --- e - O ---a)m

9 ---- U -

10 BEDRIJFSECOOMIE : DE MKT, DE VRAAG, HET AABOD, U

11 DE MKT on est heureux de tout ce que l'on ne désire pas" (Frans spreekwoord) Met geld koopt men boter ( spreekwoord) Het marktbegrip speelt in de bedrijfseconomische wetenschap en de arkt speelt in het bedrijfseconomische!even een uitzonderlijke re l Het is aan de markt dat de onderneming haar essentiële bedrij fseconomische kenmerken ontleent Zonder markt is er geen onderneming Bepaling : De t is het geheel van de zich op elkaar afstemmende vragen en aanbiedingen betreffende een bepaald goed dienst ADERE RECISERIG VA HET BEGRI Het gaat om de markt van een goed een dienst Men spreekt van de wolmarkt, de markt van de peper, van het koper, enz Het begrip is van toepassing zowel voor goederen als voor diensten en produktiefactoren Me n spreekt van de markt van de steenkülen, van de kapitaalmarkt, van de geldmarkt, de arbeidsmarkt, de markt van de onroerende goederen, de verzekeringsmarkt, enz 2 In de ru imte : a) essentieel is de beperking "zich op elkaar afstemmende" Vragen aanbiedingen die niet de mogelijkheid hebben am elkaar te ontmoeten en bijgevolg door elkaars bestaan en actie beïnvloed te worden, vo rmen geen markt Bijgevolg is, in principe, een markt steeds geografisch beperkt omdat alle aanbiedingen en vragen die ergens op de wereld voorkomen niet met elkaar in verbinding kunnen komen en op elkaar een invloed kunnen uitoe fenen, maar dit betekent niet dat de ma rkt een geografisch begrip zou zijn Hierop bestaan inderdaad uitzonderingen, nl voor deze goederen waarvoor de transportkosten een zo klein gedeelte van hun weerde vertegenwoordigen, dat geheel de wereld praktisch één ma rkt uitmaakt : goud, peper, platina, ed Een ander uiterste : de hydraulische energie, zand, grint, ed Gelet op de moe izaamheid waarmede het krediet het kapitaal buiten de hoogontwikkelde landen circuleert, kan men bezwaarlijk van één wereldmarkt spreken Anderzij ds verklaren de geringe vervoerkosten van he t gaud tov de prijs ervan waarom het een monetair standaardmetaal bij uitstek geworden is U

12 2 3 In de t ijd E A U I O M e n k a n de m a r k t v a n e e n b e p a a l d g o e d s t a t i s c h e n o o k d yn a m i s c h b e s t u d e re n, a l n a a r g e l a ng m e n a l d a n n i e t r e k e ni ng h o u d t me t de t i j ds fa c t o r, me t d e t i j d die voor de i n t e r ac t i e t u s s e n v r a a g, a a n b od e n p r i j s v e r e i s t i s e n v o o r h e t a n t w o o r d o p d e i m p u l s i e s d ie v a n b u i te n d i t d r i e span ( v raag, aanbod, p r i j s ) komen D e vraag i s d a n : w e l k e ffect en n a hoe v e e l t i j d? De b e d r i j f s l e i d e r m o e t de s t u d i e v a n " z i j n" m a r k t ( o f b e t e r m a r k t e n ) d yn a m i s c h b e n a de r e n, m a a r d a t b e t e k e n t n i e t d a t de s t a t i sc h e a n a l ys e h e m n i e t v a n z e e r g r o o t n u t z a l z i j n S De deelma r k t e n 4 U i t de b e s c h o u w i n g e n b e t r e f f e n de d e m a r k t i n d e r u im t e e n i n d e t i j d z a l d u i de l i j k g e w o r d e n z i j n d a t a l l ee n d a n e e n m a r k t t o t s t and komt, wanne e r v r a g e n e n a a n b i e d i ng e n e l k a a r k un ne n o n t m oe t e n De r u imte e n de t ijd v o r m e n e e n h i n d e r p a a l v o or d i t o n t m o e t e n m a a r o o k d e overhe idstusse nk oast ( b v t o l r e c h t e n ) k a n e e n h i n d e r p a a l v o o r d e z e o n t mo e t i ng v a n v r a g e n e n a a nb i e d i n g e n v o r m e n I n e e n g e l e ide e c o n o m i e v e r h i n d e r t d e o v e r h e i d h e t v r i j t o t u i t in g k o m e n v a n d e v r a a g n a a r s o mm i g e g o e d e r e n ( r an t so e n e r i n g ( ) m aximap r i j z e n, e d ) Ande r z i j ds w o r d t h e t a a n w e n d e n v a n g r o n d s t o f f e n d o o r de o v e r h e i d g e r e g l e m e n t ee r d I n d e z e v o o r w a a r d e n k a n n i e t v a n e e n v r ije a a n p a s s i n g v a n v r a g e n e n a a n b i e d i n g e n o p de m a r k t g e s p r o k e n w o r d e n De g e l e i d e e c on o m i e v e r d r i n g t h e t b e g r i p v a n d e "ma r k t '' Ge l e i d e e c o n o m i e e n m a r k t z i j n i n p r inc ipe o n v e r e n i g b a a r D e n a t i o n a l e protect ionis en v e r h i n d e r e n i n s ge l i j k s de v r i j e a a n p a s s i n g v a n v r ag e n e n a an b i e d i ng e n O p h e t t e r r e i n v a n de invoer : o p de e i g e n m a r k t k a n e e n g o e d k o p e aan b i e d i n g g e w e e r d w o r d e n d o o r h e t we i g e r e n v a n e e n i n v o e r v e r g u n n i n g O p h e t t e r r e i n v a n de fac toren : g o e d k o p e v r e e m d e a r b e i d k a n g e we e r d w o r d e n d o o r h e t w e i g e r en v a n e e n w e r k v e r g unn i n g O p h e t t e r r e i n v a n de u i t voer : h e t i s z e e r g o e d moge l i j k d a t n a t i o n a l e g r o n ds t o f fe n e e n h o g e r e p r i j s k u n n e n b e k om e n op de b u i t e n l a n d s e ma r k t, m a a r z ich b ij g e b r e k a a n u i t v o e r v e r g u n n i n g e n n i e t na a r d e z e b u i t e n l a nd s e v r aa g k u n n e n r i c h t en Men j de n i n e x t r em e n t e v e r v a l l e n e n e l ke o v e r h e i d s tu s s e n k o m s t a l s a b s o l u u t o v e r e n i g b a a r m e t d e "mar k t " t e b e sc h o uwe n De o v e r h e i d s i n t e r v e n t i e s k u n n e n t o t h e t u i t s p l i t s e n v a n é é n mar k t i n v e r s c h i l l e nde deelœa r k ten l e i d e n d i e n o g de w e z e n l i j k e kenme r k en v a n e e n mar-kj: b e zi t t e n De i n t e r n at i o n a l e k a p i t a a l mà:tkt is s ind s de c rlsis v a n d e * d e r t i g e r j ar en i n e e n a a n 'tcij ( na t i o n a l e ) d e e l ma r k t en g e s p l i t s t E l k e i n t e r v e n t ie, w a a r d o o r h e t o n t mo e t e n v a n v r ag e n e n a a n b i e d i n g e n d o o r de o v e r h e i d gere g l ementeerd wor d t, moet n i e t als a b s o l u u t o nv e r e n i g b a a r m et het b e s t a a n v a n één markt b e s ch o u w d w o r d e n H e t i s n ie t een k we s t i e van a l l e s o f n i e t s B v d e E u r op e s e a r b e i d s m a r k t v a l t o n d a n k s h e t v r i j e v e r k e e r i n E E G -v e r b a n d in e e n D u i t s e, I t a l i a a n s e, e n z a r b e i d s ma r k t e n -c e l u i t e e n 6 De reglementer ing op de ar k t odzak lijk om v o l d o e n d e s o c i a l e w a a r b o r ge n O v e r h e ln e rvertt fe s v a a a n de e c o n om i s c h e zwa k k e r e n, e n m e e r s p e c i a a l a a n s o m m i g e l o on t r e k k e nd e n te b ieden B v de v r i j e i mm i g r a t i e v a n g o e d k o p e a r b e i d o p e e n m a r k t me t h o g e l on e n z e e r v l ug t o t s o c i a l e w a n t o e s t an d e n l e i de n () De e ni g e v o r m v a n r a nt s o e ne r ing d i e s t r i c t o s e n s u me t e e n ma r k t e c on o m i e v e re n i g b a a r i s i s h e t p r i j sm e c h a ni s m e

13 3 7 [en u i t z onde r in g : de beroe p s r e g l e enter ing U I O I n sge l i j k s : de o n b e p e r k t e c o n c u rr e n t i e v a n d e g e ë v o lu e e r d e d i s t r ib u t i e ( g r o o t w a r e n h u i z e n, e d ) t o v d e t r a d i t i o n e l e w in k elbe d r i j v e n zou t o t s o c i a l e w a n t o e s t a n d e n k u n n n e n l e i de n E e n s o o r t g e li j k e b e me r k i n g g o l d v o o r d e l an d b o u w ( v 66r de p r i j z en s t i j g i ng o p de i n t e r n a t i o n a le m a r k t i n 974 ) In e e n i n t e r v e n t i e in de ( v r i j e ) w er k i ng v a n d e m a r k t en lig t é é n d er w ez e n l i j k e k e nme r k e n v a n de s o c i a l e ma r k t e c o n o m i e ( ov e r legecono ie ) V OLMAAKT E E OV 0jAAKT E M A R KT E ;; :a:z ws:ww: lit E A S o m m i g e b e p e r k i n g en en g r e n z e n a a n h e t m a r k t -func t io n e r e n k un n e n d o o r d e b e l a n g h e b b e n d e n z e l f i n g ev o e r d w o r d en en k un n en d e o n de r li n g e a f s t em m i n g v an v r ag e n e n a a n b i e d i n g e n b el emme r e n Bv W a n n ee r o p e en effe c t e n b e u r s een e f f e c t m e e r d a n 5 % o n d e r o f b o v e n z i j n v o r i g e k o e r s d a a lt o f s t i j g t, w o r d t h e t e ff e c t n ie t me e r g e no t e e r d m a a r w o r d t d e n o t e r i n g v e r v a n g e n d o o r d e m e l d i ng "ge l d " o f " p a p i e r " E e n d er g el i j k e r eg le m en t er ing i s z e e r g ewe t t i gd Wanneer het gevaar van concurrent ie door goedkope arbeid bestaat, z a l het s ynd i c a a t p o g e n d e c l a u su le v a n d e ''c lo s e d s h o p " o p t e d r i n g e n W a n n e e r het a a n b o d o n e l a s t i s c h i s, z u l l e n de o n d e r ne me r s - v o o r a l i n e en s l e c h t e c o n j u n c t u u r - p o g e n afspraken a f t e s l u iten am een m i n imump r i j s t e w a a r b o r ge n o g m a a l s, h e t i s v e r k e e r d t e d e n k e n d a t h e t b e g r i p "ma r k t " n i e t v o o r n u an c e r i n g v a t b a a r z o u z i j n We s t a a n n i e t v o o r : o f de m a r k t v a n d e k at oe n g a r en s, o f n i e t s E r z i j n v o lm ak t e e n o n v o lm aa k t e m a r k t e n De m a r k t b e z i t de v o l ge n e e nme r k e n d i e ( onde r l in g ) m e t e l k a a r i n v e r b a n d s t a a n e n i n a a n m e rk i ng k o me n bi j h e t cnde r z o e k n a a r de v o lm a a k th e de n v a n d e mar k t De v e r s c h i l l e n d e delen van h e t totale ( ho ogene ) aanbod e n d e t o t a l e vr a a g m o e t e n i n e l k a a r s p l a a t s k un n en g e s t e ld w o r d en D i t b e t e k en t d a t h e t n a u w k e u r i g m o e t b e p a a l d z i j n I nd i en s o mm i g e k i lo ' s o f t o n n e n van h e t g o ed m e e r w a a r d z i j n dan a n d e r e e n e e n s p e c i a l e v r a a g o f e e n s p e c i a l e a a n b i ed in g u i t lo k k e n, w o r d t de v o lm a a k t h e i d v a n de m a r k t a a n ge t a s t A a n -de g r en s s t a a n we h i e r d a n ni et m e e r v o o r één m a r k t, m aar voo r v er s c h i lle n de mer k t e n D e s c h e i d i n g i s de g r e n s v a n de o nvo lm a a k t h e i d E e n t r e f fe n d voo r b e e l d h i er v a n v i n d e n w e i n h e t v e r s c h i l t u s se n de e f fectenma r k t e n de ma r k t d e r o n r o er e n d e g o e d e r e n O p de e f f e c t e n m a r k t i s h e t a b s o l uu t o n v e r sc h i l l i g o f men e e n e t r o fin a n x o f n y k o o p t v o o r e e n b e p a a l d e p r i j s v a n z fr A l d e e f fe c t e n z i n o n d e r l ing v e r v a n g b a a r D i t h o u d t o p w anne e r e r p r e f e r e n t e a e e n o f s t i c h t e r s a a n d e l e n op de m a r k t z i j n I nd i e n a a n d e z e e f f e c t e n s p e c i a l e r e c h t e n v er b o nd e n z i j n, z u l l e n z e a p a r t g e n o t e e r d w o r d e n We s t a a n d a n n ie t me e r v o o r de ma r k t d e r e ffe c t e n m a a r v o o r d r i e ma r k t e n : h e t g e w o n e a a n d e e l, h e t p r ef e r en t aan d e el e n h e t s t i c h t e r s a a n d e e l (d i e e v en w e l e e n v e r w a n t s c ha p k un n e n v erto ne n )

14 4 E A U I O Op de ma r k t v a n de o e goederen v in d e n we h e t a n d e r e u i t e r s t e B i j n a n o o i t z i j twe o n ro e re n d e g o e d e re n v o l m a a k t v e rv an g ba a r E r is a l tij d e e n o n d e rs chéid i n l i g g i n g, b o uw j a a r, s t a a t v a n o n d e rh oud, e n z De m a rk t v a n de o n roe re n d e g o e d e re n i s e e n o n v o lm a a k t e m a rk t, a a n g e z ie n a il e e n g o e d e re n v e r h a n d e l d w o rd e n, d i e n i e t v o l k o m e n o n d e r l i ng v e r v an g b a a r z i j n ie m a n d z o e k t " e e n h u i s " z on d e r m e e r M e n z o e k t e e n h u i s t e Le u v e n, b i j e e n s c h o o l, e e n k e rk, e e n s t a t i o n, m e t c e ntra l e v e rw a rm i n g, e n z Aan d e a n d e re k an t is er n i e m a n d d i e e e n h u i s i n a b s tr a c t o aan b iedt, d i e al d e v r ag e rs k a n t e v re de n s t e l l e n M e n b i e d t e e n h u i s a a n m e t z o v e e l k ame r s m e t o f z on d e r c e n t ra l e v e rw a rm ing, g a r age, e n z ( c fr e e n a a n k o nd i g i n g i n e e n d a g b l a d i n de o n ro e re n de M e n m a g n i e t i n h e t u i t e rs t e v e rv a l l en e n d e n k e n d a t d e z e a a n g e b o d e n e n g e v ra a g d e h u i z e n hele aal n i e t m e t e l k a a r in c o n t a c t k o me n, e n d a t de mar k t b i j g e v o l g z o o n v o l ma a k t i s d a t me n h e l em a a l n ie t m e e r v a n één m a rk t k a n s p re k e n I nd e rd a a d, m i t s e e n b e h o o r l i j k e a a n p a s s i n g i n d e p r i j s, z a l i e m a n d d i e e e n h u i s m e t 7 v e rt re k k en z o e k t, z i c h m e t e e n h u i s m e t z e s v e rt re k k e n t e v re d e n s t e l l e n M i t s een behoorl i j k e prij saanpassing zal ie and d i e een n ieuw h u i s z ocht et centrale verwar ing, z ich dan toch aar et een eer ouderwe tse verwar i n g t e vreden s t e l l e n, enz ( d i t i s wat m e t ''a fs t em m i n g o p e l ka a r" b e d o e l d wo rd t ) 2 De pub l icit e i t : Op ee w oma a k t e ma rk t i s e r g e e n p l a a t s v o o r k l an d e s t i en e b e w e rk in g e n E l k e a a n - e n v e rk oop ( de t w e e g a a n a l t i j d s a rne n!) m o e t on iddell i j k b e ke n d g e ma a k t w o rd e n a a n a l d i e g e n e n d ie m e t v ra g e n e n a a n b i e d i n g e n op d e m a rk t v i rt u e e l o f Qo t e rt i e e l aanwe z i g z i j n Dm e e n v o lm a a k t e mar k t t e h e b b e n v o l s t a at h e t b o v e n d i e n n i e t d a t h e t a fs l u i t e n v an e e n a a n - e n v e rk o o p z on d e r m e e r z o u b e k e n d g e m a a k t w o rd e n, m a a r p ri j n ho e ve e l h e i d m o e t e n b e k e n d g e ma a k t w o r d e n Enige ve r d uid e l ijking k a n h i e r n u t t i g z i j n I n h e t b e w u s t d o o rg e v e n van s l ec h t s e e n g e de e l t e v a n d e i n forma t i e a a n s l e c h ts e e n g e d e e l t e v a n h e t g e ïn t e re s s e e rde p ad ie k k an n i e t a il e e n e e n e l e me n t v a n o n v o l ma a k the i d v a n d e mar k t l i g g e n, maa r z e l fs e e n g e k a ra k t e ri s e e rde oneerl i j khe i d W a n n e e r A g e i n fo r m e e rd word t d a t re e d s e e n t ra n s a c t i e t e ge n d e p ri j s X u i t ge v o e rd w e rd, t e rw i j l B d a a rv a n o n k u n d i g g e h o u d e n w o rdt, l ig t d a a ri n e e n o n v o l m a a k the i d, m a a r t e v e n s e e n o n e e rl i j k h e i d wann e e r d i t g e w u s t g e d a a n w o rd t D i t b e t e k e n t ev enwe l n i e t d a t e e n v ol ma a k t e mark t n i e t m e t e e n ze e r g e d i ff e re n c i e e rd gebru i k v a n d e b e s c h ik b a re i n fo rma t i e v e re n i g b a a r i s R u ime p u b l ici t e i t b e te k e n t i e t d a t i e d e re e n e e n e v en o e d e ev Rluat i e noch kennis ov âe ma r k t vo o r a arde n mo e t b e z itt e n W a v a n b e l ang i s, i s de p u b l i c i te i t v an a l l e b e w e rk in g e n E é n d e r m e e s t t re ffende v o o rb e el d e n i s de s p e cu l a t i e o p de E n g e l s e s t a a t sp a p i e re n d o o r d e R o t h s c h i l d s n a sl ag b i j Wa t e rl o o me t b e h u l p van i n f o rmatie door een re i s du i f, die het n i euws v a n de o v e rw i n n in g naar het h u i s R o t h sc h i l d i n Lan d e n b r ac h t De p ub l i c i t e i t v a n e e n b e w e rk i n g i s o p z ic h z e l f o n v o l d o ende W a t d e ma r k t d e e l n e me rs n o d i g h e b b e n, i s n i e t de w e t e n s c ha p d a t e e n a a n - e n v e rk o o p s b e w e rk i ng h e e ft p l a a t s g e v o n d e n, m a a r we l d a t e en kwan t i t e i t X t e g e n e e n p ri j s Z i s v e rh a n d e l d g e w o rde n D a a ro p k un n e n de b e l an g h e b b e n d e hun h o u d i n g dan o o k me t m e e r k e n n i s v a n z a k e n a fs t emme n

15 s O De gr a a d van ob i l it e i t van de v r agen en de aanb ied ingen b e p a a l t i n s ge l i j k s d e v o l maa v a n de m a r k t D i t b e t e k e n t d a t a l le v r ag e r s h e t r ec h t h e b be n z ich tot diegenen te wenden d i e b e r e i d z i j n h u n tegen de laagst moge l i j k e p r i j s t e l e v e r e n, t e r w i j l a n de r z i j ds a l l e a an b i e d e r s h e t r e c h t h e b b e n z ic h t e w e n d e n t o t a l l e v r ag e r s d i e b e r e i d z i j n h u n d e h o o g s t m o g e l i j k e pr i j s t e b e t a le n I n d e z e z in z u l l e n d b e p e iin g e n i n d e r u im t e waa r o v e r w e v r o e g e r s p r a k e n z e e r d i k w ij l s o p t r e de n, m a a r d it z a l n i t m e e br en g e n d a t m e n n ie t m e e r v a n e e n "ma r k t '' k a n s p r e k e n D i t z a l a l l e e n v o o g e v o l g h e b b e n d a t d e markt onvo lmaakt wordt en aan d e grens i n e e n aantal deelmarkten E A U I 3 D e B e l g i s c h e gr aanma r k t, de Fr a n s e w ij n ma r k t, de m a r k t v a n d e Zw i t s e r s e u u r w e r k e n z i j n d e e l m a r k te n D e v r a a g f m e n v o o r é é n o n v o lm a a k t e m a r k t v o o r e e n san t a l d e e l m a r k t e n s t a a t z a i àfh a n g e n v a n de m a t e w a a r i n de v r a g e n e n a a n b i e d i n g e n geweerd worden en h o e d i t g e b e ur t E e n d e e l ma r k t k a n op z i j n b e u r t e e n v o l m a a k t e m a r k t z i j n S in d s de c r i s i s v a n de d e r t i g e r j a r e n z i j n v e e l i n t e r n a t i o n a l e m a r k t e n ( k ap i t a a lmar k t, ge l d m a r k t ) i n n a t io n a l e m a r k t en u i te e n g e v a l l e n De pri j seenhe i d a l s k en e r k van een v o l aakt e ar kt U i t de e v o o r w a a r d e n d i e b e s p r o k e n w e r d e n b l i j k t d a t, w a n n e e r ze v e r v u l d z i j n, op e e n b e p a a l d o g e nb l i k, s le c h t s é é n p r i j s o p é é n m a r k t k a n g e l de n z e l fs ind i en o p de m a r k t e e n m o n op o l i e v o o r h a n d e n i s ( ) D e z e p r i j s k a n in d e t i j d v e r an d e r e n, h i j k an schomme l e n, m a a r op é é n b e p a a l d o g e n b l i k z a l o p d i e m a r k t v o o r h e t g o e d i n k we s t i e s l e c h t s é é n p r i j s g e l d e n w a a r t e g e n a l l e a a n - en v e r k o p e n afge s l o t e n I nd i e n t r a n s a c t ie s t e g e n e e n p r i j s v a n 00 w o r d e n a fge s l o t e n, w a a r o m zou A z ic h met e e n p r i j s van 9 9 t e v r e d e n s t e l l e n e n B d e p r i j s v a n 00 b e k o me n, i n d i e n A e n B a a n b i e d e r s z i j n v a n hetze lfde g o e d in d e z e lfde v o o r w a a r d e n? E n w a a r o m z o u de kop e r 00 b ie d e n a a n B w a n n e e r A z i c h me t 99 t e v r e d e n s t e lt v o o r he tzelfde g o e d? I nd i en de dr ie v r a g e n i n v e r b an d m e t de v e r v a n g b a a r h e i d, de p u lic it e i t e n de mob i l i t e i t pos itie f b e an t w o o r d w o r d e n i s ait n i ét t e v e r w a c h t e n Volmaakter onvol aakter arkten? De e c o nom'sêne e v o l u t i e v e r t o o n t e e n a a n t a l t e n d e n s e n d i e in de r i c h t i n g v a n h e t "p e r fe ct i one r e n " v a n de m a r k t e n v a n g o e d e r e n e n d i e n s t e n age r e n H e t s t a n da a r d i s e r e n v a n de g o e de r e n e n d i e n s t e n ( j o b e v a l uation ) h e e ft v o o r g e vo l g a m e e r g o e d e r e n e n d i e n s t e n o n d e r l in g v e r v a ng b a a r zij n e n d a t b o v e n d i e n de v e r g e l i j k b a a r h e i d v a n de g o e d e r e n e n d i e n s t e n v e r b e t e rd wordt H e t v e r b e t e r e n v an de t r an s p o r tmoge l i j khe d e n e n h e t v e r l ag e n v a n d e t r an spo r t k os te-n ar a g e n t o t h e t " p e r fec t i o n e r e n " v a n de m a r k t e n b i j ( on t m o e t ing v a n v r aa g e n a a n b o d ) De m u l t i n a t i o a l e o n d e r n e m i n g e n d r ag e n t o t h e t v e r m e n i g v u l d igen v a n de p r o d u k t i e c e n tr a b i j ( ) Ee n v o l ma a k t e mar k t i s a l s z o d a n i g v e r e n i g b a a r m e t e e n m o n op o l i s t i s c h e, o l i go p o l is che o f c o n c ur r e n t i ë l e ma r k t s i t u a t i e

16 6 Oaartegenover staan AfsR en tussen producenten, opgel egde prijzen, en z Al deze praktijken maken de markten minder volmaakt In de richting van minder volmak te markten ageert het proteationisme, waardoor tal van markten omgevormd worden, waarop geen "storende" invloeden van buiten toegelaten worden Wa t kan het besluit zijn? Alles bij elkaar lijkt het wel dat de markten vrkter worden in de preciese betekenis van het woord (vervangbaarheid, publiciteit, beweeglijkheid) maar dat neemt niet weg dat meer olygopolistische situaties opduiken Markten en beurzen Een een pl s waar de marktpartners op gezette tijden bij komen om handelstransacties af te sluiten, De publiciteit wordt (in de regel ) door het nauw contact beter gewaarborgd Vaak wordt een ficiële publiciteit van de verhandelingen georganiseerd (effectenbeurzen) U

17 O 7 U I DE VRAAG B E H O E FT E, V R A A G E R I JS E A Ais men alles van te varen wist zou men vlug rijk zijn" (Westvlaamse spreuk) I n d i t h o o fd s t uk z a l e e n d e r be l a n g ri j k s t e begr ippen v a n de e c on o m i s c h e w e t e n s c h a p b e s t u d e e rd w o rd e n : de v ra ag Het is e c h t e r n i e t de b e d o e l i n g het d ome in v a n de b e d r i j fs e c o n o m i e te verlaten e n het t e rrai n v a n d e s t a a t s h u i s h o u d k u n d e t e b e t re d e n De v ra a g i s o a k v o o r d e o n d e rn e m i n g v a n h e t groo t s t e b e l a n g Ze b e p a a l t a l s h e t w a re h e t we r k t e r r e i n w a e ro p de o n d e rn e m e r z ic h b e w e e g t H i j m o e t m e t z i j n produk t ie o f, me e r a lg e m ee n, m e t z i j n aanbod d e v ra a g p o g e n o p t e v an ge n D e s t u d i e v a n d e v ra a g, h e t a a n bo d, de e l a s t i c i t e i t v a n d e v ra a g o f v a n h e t a a n b o d, e n z v o rm t e e n grensgebied w a a ro p z o w e l de s t a a t s h u i s h o u d k u n d e a l s d e b e dri j fse c o n om i e z i ch b e w e ge n E e rs t m o e t h e t onderscheid d u i de l i j k w o rd e n g e m a a k t t u s s e n de b e h o e f t e a a n en de vr aag n a a r e e n k o o pw a a r o f e e n d i e ns t Er k an e e n z e e r g ro t e b e ho e f t e a a n e e n b e pa e lde k o o p w a a r b e s t a a n z on d e r d a t de v ra a g d aa rom n o o d za k e l i j k groo t is I n C h i n a i s e r o n g e t w i j fe l d een re u s a c h t i g e be ho e ft e aan u t o ' s, v ra c h t w a g e n s e n a n d e re mod e rne v e rk e e rsm i d d e l e n e n n o e àns s de v ra a g n a ar deze z a k e n o n b e d u i de n d Maar h e t omg e k e e r de i s n i e t w ea r : e r k an g e e n v ra a g z i j n n a a r e e n k o op w a a r z o n d e r b e ho e ft e De v ra a g o mv a t d u s m a a r e e n gedeelte v a n de b e h o e ft e, m e t name de b e h o e fte w a a rv o o r m e n s e n ( k o p e rs ) be re i d g e v o n d e n w o rd e n om de m a rk t p ri j s t e b e t a l e n, t e n e i nde hun b e h o e f t e t e b e v re d i ge n D e v ra a g i s de b e h o e f t e die z i c h o p de m a rk t v e rw e rk e l i j k t d o o r h e t a a n b o d v a n e e n z e k e re p r i j s M e n z o u d u s k un n e n z eg g e n, d a t de v ra a g in e e n z e k e re z i n d e e f o f s l vabe l e behoe fte is, z odan i g d a t t vë a k e n ( de m a rk t p ri j s ), om men b e re i d i s iet s a f t e s t a a n, i e t het te b e kome n De b e h o e f t e n v o o r w e l k e r be v re d i g i n g n i emand b e re i d is i e t s a f t e s t a a n zi j n g e e n c o m p o n e n t e n v a n d e mark t Ze b e ïn v l o ed e n n i e t de m a rk t p ri j s, de o m v a n g van de p ro du k t ie, de h o o g t e van de w in s t, e n z I n e e n s t a t i s c h e an a l yse k a n men z e b i j g e v o l g b u i t e n b e s c h o u w i n g laten Stat isch : : I n ee n dynami sch onderzoek, d w z in een s t u d i e w a a r b i j de e c onom i s c h e pro b l e me n i n de t i j d g e z i e n w o rd e n e n re k e n i n g h o udend m e t de v e ra n d e r i n g e n v a n de e c o n o m i s c h e g roo t h e d e n ( re n d e me n t, p ro d u k t i v e it, p rod u k t ie, v e rbruik, in v oe r, e n z ) kan d e z e h oud i n g n ie t v ol g e h ou d e n word e n Dynam isch

18 O 8 E A U I H i e r w o rdt b i j g e v o l g re k e n i n g g e h o u d e n m e t d e I n e e n p ro g re s s i e v e e c o n o m i e w a a ri n de b e h o e f t e n en meer kunnen b e v re d i g d word e n, z a l de v ra a g z ic h n i e t l u k ra a k ri c h t e n, m a a r z ic h n a a r d e b e h o e f t e n o i ë n t e re n ln e e n progres s i e ve econo ie z i j n d e ( o n b e v re d i g de ) b e h o e f t e n de l e i d ra a d v a n de v o o ru i t ga n g M e n k a n z e g g e n d a t de v o o ru i tg a n g e r i n b e s t a a t m e e r e n m e e r b e h o e f t e n i n d e v ra a g t e actua l is e r en w a a rd o o r z e e e n e l e m e n t v a n h e t e co no m i s c h e s ys t e e m w o rd e n De o n d e rn e m e r n u, w i e n s v e rg o e d i n g d e w i n s t i s, i s z e e r s t e rk o p de e c o n o m i s c h e d yn am i e k g e r i c h t Zi j n b e s t e k an s e n h e e ft h i j w a n n eer h i j o p de o n t w i k k el in g v a n de v ra a g v o o ru i t k a n l o p e n, t e ne i n d e op t i j d de n o d i g e s c h i k k i n g e n t e k un n e n t re f fen cm d e v ra a g d Ùs t ry" h e b b e n s t e e ds e e n op t e v a n g en De e c h t e " c a p ain d e rge l i j k e p i on ie r s a i v iteit v a n " e c h t e '' o n d e rn e m e rs a a n d e d a g g e l e g d e n d a a rme e t e v en s e e n gro o t ri s i c o o p g enomen : Ford, R o c k fe l l e r, C a rne g i e, G i l e t t e ( ) D e v o o ru i v a n de l e v e n s s t a n da a rd b re n g t a a n h o v e ra n d e ri n g e n i n de v ra a g t o t s t and H e t is e c h t e r n i e t a l t i j d gema k k e l j k t e v o o rz i e n w ric h t in g e e n v ri j k om e n d e k o o p k ra c h t z a l i n s l aa n Zo v e rh a a l t F D d a t hi j e r a an v an k e l i j k a a n t w i j f e lde o f de w e re l d e e rs t d a a g s z o ri j k z o u word e n d a t i ed ere e n e e n u u rw e rk z o u w i l l e n b ez i t t e n e n kunnen b e t a l e n D aarom, z e g t h i j, i s h i j dan oak m a ar m et de s e rie fabri c a g e v an a ut o ' s b e g o n n e n - e e n b a a n t j e waarin h i j o v e ri g e n s n i e t z o s l e c h t g e s l a a g d i s Same nva tting Bi j e e n a n a l yse v a n de e c o n o misc h e v e rh o ud in g en o p e e n bepaa ld ogenb l i k ( st a t i s c h e a n a l ys e ) s p e l e n de b e o e f t en zande koopkracht g e e n re l Ze z i j n e v e n m i n o n d e r o g e n {e n em'e n a Îs e e n g eeurijè e rru i m i n g v a n d e g e l d c i rc u l a t i e op d e p l an e e t Ma rs M a a r b i j e e n o n d e rz o e k b e t re ff e n d e h e t g e e n g e b e u rt v a n h e l e n e o g e n b l i k t o t h e t v o l g e n d e ( dyn amis che a n a l ys e ) d w z t u s s van d aa g e n morg e n en o v e rm o rg e n s p e l e n d e b e h o e f t e n i n t e g e n d e e l e e n k a p i t a le ro l ( e c o n o m i s c h o n d e rz o e k, m a rk t p ro s p e c t i e, O & O ) DE VRAAG E DE RIJS p ri j s De v ra a g word t n a a r e e n g o e d i s o v e rwe z e n D e v ra a g n a a r a a rd a p p e l ee n z in I nd i e n d e prljs n i e t word t a a n g e g e v e n is h e t i n d e rd a a d o n m o g e l i j k am te z e g ge n hoe g r oot de v ra a g i s D it b e t e k e n t n i e t s a n d e rs d a n d a t de v ra a g n a a r een k o o p w a a r e e n functie van de p r i j s i s e n g e e n s z in s a l s e e n e c o n o msc g e g e v e n op z i c h z e l f o f a l s e e n c o n s t a n t e k an b e s c ho uwd word e n ( l ) De b e h o e f t e om z i c h " v e i l i g " t e s c h e re n - d i e w e l l i c h t t o t a ll e t i j de n b e h o o rt - k o n o p e e n b e p a a l d o ge n b l i k i n e e n ( e ffe c t i e v e ) v ra a g omge z e t w o rde n M e n was b e re i d d a a rv o o r e e n p ri j s t e b e t a l e n d i e a an G I L E T T E e e n aanmerk e l i jk e w in s t l i e t

19 9 O Wi s k undige for ulering Speciaal geval : tijd onafhankel ijkhe id U I w a a rb i j h e t i n d i c e i o n d e r aa n er op w i j s t dat de r e l atie op e e n w i ll e k e u r i g moment i n de ti j d g e l d t Wiskundige for ulering Spec iaal ge val : : E A I n d i en de p r i js o r e e n lange periode w e n g v e r a nd e r t k an e van " d e " v ra a g g e s p ro k e n w o rd e n, z onde r n a a r de p ri j s te v e rw l J z e n r w o rd t dan s ti l z w i j ge nd a a n g e no m e n d a t h e t om de v ra a g t e g e n d e g e k e nd e, v i ge re n d e, w e i ni g v e ra n d e re nde p ri j s g a at I n d i t g e v a l z o u h e t dus o v e rdre ve n z i j n a a n " d e " v r a a g ( na a r d e z e b e p a a l d e k o o p w a a r ) a l l e b e t e k e n i s te w i l le n o n tk e nn e n t onafhan k e l ijk van de pr i s Er i s nog e e n twe e d e s p e c i a a l g e v a, n l wanne e r de v raag n a a r e e n k o op w a a r o p gra n d v a n c o n c re te b e s c h o uw i ng e n a l s onafhan ke l i j k v an de pri js k a n b e s c ho uw d w o rd e n I n d i t g e v a l s ta a n w e v o o r e e n vol aakt one lastische vraa g, d w z e e n v ra a g d i e c o ns ta n t b l i j ft, h o e h o o g o f hoe l a a g e p ri j s o a k mage z i j n Volmaak te onafhankelijkheid v an de v r a a g t o v de p r i j s i s zeer z e ldz d a t, i n de w e rk e l i j k he i d, s te e d s e e n s u b s ti tu u t o f de s no o d s e e n " e rs a tz " v o o r de k o o p w a a r o p d e m a rk t v o o rh a n d e n i s o f k a n g e ïm p o rt e e rd o f ge pro du c e e rd w o rde n M a a r in h e t e xtreme g e v a l v a n volmaakte o n a fh a nk e l i j kh e i d h e e ft " d e '' v r a ag, n a a r e e n k o o p w a a r, i n a ll e the o re ti s c he g e s treng h e i d een o n d u bb e l z i n n i g e b e te k e ni s H e t f e i t d a t d i t e e n e c h t l imie tgeval i s d o e t n ie ts t e r z a k e ( De e rv a ring v a n de b e z e t ti ng s ti j d h e e ft b e w e z e n d a t volstrekte o na fhan k e l i j kh e i d van de v ra a g t o v de p r i j s, z e l fs v o o r no o dz a ke l i j ke l e ve nsm i d d e l e n, p ra k t i s c h n oo it v o o rtk omt ) H e t h i e r b e s p ro k e n g e va l i s d u s e e n th e o re t i s c h e l im i e t, d i e i n e e n w e te ns c h a p pe l i j k o n d e rzo e k ni e t o ve r h e t hoo fd k a n g e zi e n w o rd e n In d e pra k ti j k k a n d i t g re n s g e v a l m i n o f m e e r b e na d e rd w o rd e n De v ra a g z a l z e l d e n o v e r g e h e e l de l ij n o ne l a s t i s c h Z l J n E r k a n w e l e en z o n e v an o ne l a s t i c i te i t v o o rk o m e n, waarin d e m a rk t v e rz a d i g d i s e n d i e à l a h a u s s e o p ee n ( ge b e u rl i jk e ) p ri j sv e r l a g i ng z o u re a g e re n, e v e n m i n a l s ze b i j e e n ( ge b e u rl i j k e ) p ri j s v e rh o g i ng z o u i n k ri m p e n : Bv : b i j p ri j sv e rh o g i ng ind i en h e t b e s ta a n s m i nimum b e re i k t i s en g e e n s u b s ti tuut b e s ta a t - b i j pri j s v e rl a g i ng i nd i en a b s o l ute v e rz a d i g i ng v o o rh a n d e n i s M a a r h e t i s v ri j we l ond e nk b a a r d a t o p g e e n e nk e l e p ri j s v e r a nd e ring e e n r e a c ti e v a n de v ra a g z o u k omen, h o e l aa g de p r i j s o o k m a g e dale n

20 0 Voorbeeld In de prljszone waarinlwij ons bevinden is de vraag naar bropd vij onelastisch, dwz dat, dezelfde voorwaarden een ietwat hogere lagere prijs geen wijzigingen bij de vraag zou uitlokken De levensstandaard van onze bevolking is hoog genoeg opdat zo nodig op minder noodzakelijke koopwaren besparingen zouden kunnen gedaan worden, die aan het broodverbruik zouden ten goede komen indien de prijs van het brood moest stijgen, terwijl anderzijds de verbruiksgewoonten in zake voeding bij de Belgen zo ingeworteld zijn, dat een verlaging van de prijs geen verschuiving ten voordele van het broodverbruik zou meebrengen, tenzij misschien bij de zeer zeldzaam geworden burgers die ondervoed zijn, omdat hun koopkracht hun een voldoende broodverbruik tegen de vigerende prijzen niet toelaat Het is echter hoogs,t; eschijnlijk dat een (relatief) sterke verhoging verlaging van de prijs de vraag volledig onveranderd zou laten Een zeer sterke verhoging zou de vraag van de minder koopkrachtigen aantasten, terwijl een zeer sterke verlaging van de prijs wellicht de vraag naar andere produkten zou aandringen en aldus nieuwe afzetgebieden zou openen, die met de voorheen geldende prijs voor het brood ontoegankelijk aren (dierenvoer, varkens, kippen) In de economie is het derhalve in de regel zinlqs (behalve in enkele grensgevallen) van de Yt:aag,, na een goècl te pxeken zonder terzelfdertijd van de prijs waartegen deze vraag zich actualiseert, te gewagen Het tegendeel zou er op neerkomen te beweren dat in de regel de vraag niet een functie is, niet afhankelijk is, van de prijs Welnu, dit kan in de regel alleen in een overvloedsecono ie voorkomen zoals deze die HX voor de tweee faze van het communisme heeft belod De moeilijkheid schijnt erin te bestaan deze tweede faze te bereiken DE VRAAG S FUCTIE VA ARR VIABELE DA DE RIJS U Het kan niet betwist worden dat de vraag een functie van de prijs is waarvan de ondernemer de vorm mcet pogen te verkennen Maar daaruit zou verkeerdelijk afgeleid kunnen worden, dat de vraag enkel en aileen een functie van de prijs van het goed in kwestie is en van geen andere parameters Dit punt kan misschien best als volgt verduidelijkt worden Indien de prijs van een koopwaar in twee verschillende landen dezelfde is, dan zal deze prijsgelijkheid geenszins een even groot verbruik per hod meebrengen in

21 Wi s kundi g e for ulering V R A A G S C H E M A E V RAAGC U R V E E A U I O H e t is e v i d e n t d a t b i j g e li j k e p rlj Ze n v a n b i e r en v a n t h e e, in E n g e land m e e r t h e e e n in B e lg i ë m e e r b ie r z a l v e r b r u i k t w o r d e n D i t v e r s c h i l z a l t e n e e r s t e a fh a n g e n v a n de p r i j s v a n de m o g e li j k e subst i tuten O o k de i n v lo e d v a n b u i t e n -e c o n o m i s c h e fac t o r e n z o a ls gewoonten s p e e lt e e n r o l B o v e n d i e n h e e ft de s t a t i s t i s c h e w a a r n e m i n g e n i n h e t b i j z on d e r h e t o n de r z o e k n a a r de g e z i n s b e g r o t i n g e n de a a n d a c h t g e v e s t i g d o p de z g n w e t t e n v a n EGEL D e z e s t a t i s t i c u s h e e ft a a n g e t o o n d d a t o p e lk bepaald ogenblik h e t v e r b r u i k a fh a n g t v a n d e k o o p k r a ch t Zo s t e lt m e n b v v a s t, d a t de m i n s t -k o o p k r ac h t ig e g r o e p e n d e r b e v olk i n g m e e r b r o o d v e r b r u i k e n d a n de a n de r e D e v r a a g n a a r b r oo d s t a a t i n omge k e e r d e v e r h o u d i n g t o t d e k o o p k r a c h t D e v r a a g i s b i j ge v o lg n i e t a lle e unc t i e v a n de p r i j s, z e i s i n s e ij k s o m h e t b i j de me r e igenschappen van een groep te houden - een f ie v a n h e t i n k ome n E e n v r a ag s c h e m a w a a r b i j de h o e - g r o o t h e i d v a n de v r a a g o p d e h o r i z o n t a le a s e n de p r i j s op de v e r t ic a le a s a fgeme t e n w o r d e n e n w a a rbi j e ijà t v oo r kom t, b e h o o r t t o t d e s t a t i s c h e a n a lys e De v e r ho u d i n g e n t u s s e n de t w e e b e t r o k k e n v a r i a b e len w o r d e n o n d e r z oc h t op e e n b e p ea ld o g e n b li k i n de ti jd De t i jd b li jf t b u i t e n b e s c h o uw i ng M e n z a l dus v a n e e n d e r g e li j k s c h e m a n i e t v e r w a c h t e n w a t h e t in g e e n g e v a l g e v e n k a n, b v d e g e d r a g i n g v a n d e v r aa g in de t ij d E e n s t a t i sc h e a n a lyse k a n o n s op d i t s t u k g e e n v e r k la r i n g v e r s t r e k k e n De g e ke n d e g r a f i s c h 2 v o o r s t e lli ng v a n de v r a a g i n func t i e v a n de p rljs he e ft a lle e n t o t d o e l de v e r ho ud i n g e n t u s s e n de gr o ot e v a n de v r a a g e n de h o o g t e v a n d e p ri js te v e r d u i d e li j k e n Ze h e e ft e e n p a r t i ë le a n a lys e op h e t o o g z on de r d a t d a a r b ij o v e r h e t h o o fd m a g g e z i e n w o r d e n d a t i n de w e r k e li j k h e i d de v r aa g o o k n o g d o o r a n d e r e fac t o r e n w o r d t b e ïn v lo e d, b v de c on j un c t u u r E en m e e r d i e p ga a n d e s t u d i e z o u o n s e r t o e b r e n g e n o o k n o g a n d e r e b i n d i n g e n o n d e r a g e n te n e me n Ee n d r ie d i m e n s i o n a le v o o r s t e llin g, w a a r b i j de vr a a g in func t i e v a n de p r i js en v a n h e t inko en z o u v o o r g e s t e ld wo r d e n z o u meteen e e n r ui m e r i n zi c h t ge v e n D e z e v o o r s t e lli ng i s e v e n w e l n i e t g e b r u i k e li j k E e n vra a g s c h e a i s e e n o v e r z i c h t v a n de i n t e n s it e i t v a n de v r aa g naar é é n k o o p wla, p e e n b e p a a ld o g e n b li k, in v e r s ch ille n d e a lt e r n a t i e ve hypothesen b e t re f fe nd e de p r i j s W a a r om i n v e r sc h i llen d e a lt e r na tie v e n b e t re f fende de p ri j s? Omd a t, z o als we gezien h e b b e n, h e t v r a ag s c h e ma de t o e s tand vat op é é n b e p a a ld o g e n b li k W e ln u, o p é é n b e p a a ld o g e nblik k a n o p é é n en d e z e lfde m a r kt s le c h t s é én p r i j s g e ld e n De p ri j z e n die b i j ge v o lg o p de v e r t i c a le a s a fg e z e t w o r d e n z i j n n i e t s ande r s d a n v e r sc h i llen d e h yp o t h e s e n b e h a lv e é é n, d i e m e t de ( c o n c r e t e ) we rk e li j khe i d o v e r e e n k omt De r e d e n e r ing b i j het le z e n van e e n v r a ag s c h ema ( r e s p v r aa g c u r v e ) i s d u s n i e t : i n d i e n de p r i j s v a n p overgaa t n a a r z d an v e r a n d e r t de v r a a g v a n q n a a r qz, m a a r w e l : indien o p h e t t i j d s t i p t de p r i j s p g o ld dan z o u de v r aag q b e d r a g e n : i n d i e n op h e t z e lfde t i j d s t i p t e n b i j ge v o l g in d e z e lfde v o o r wa a r d e n n i e t de p r i j s pl m a a r z g o ld, dan zou de v r a a g n i e t q m a a r w e l qz b e d r ag en, e n z De o n d e r s ch e i de n e h yp o t h e s e n z i j n b i jg e v o lg alterna t i e f, n i e t s u c c e s s i e f

22 2 V an e e n v r aagsche a naar een v r aagc u r v e : E en v raagcurve i s d e grafis che voorstelli ng v a n een v r aa g s ch ema, waa r i j de p r i j s o p d e Y - a s z a a fg e m eten w o r den en de gev r aa g d e h o ev eeheid op d e X-as D e o n d er sc h e i de n e p u n t e n M M 2 m e t d e c o ër d in a t i e x y xn Yn w o r d e n d o o r een v o eien d e i j n v er bo n d en, wa a r b i j d a n v er o nd er s teld w o r d t dat de o v e r ga n g t u s s e n twee o p ee n v o gende p u n t en c o n t i n u i s In de ee s t e geva llen z a l dez e h y p o t hese v en d e cont inuïte i t a s e e n b ev r ed i g en d e b en a d e r in g v a n de c onc r et e wer k e i jkh e i d k un n e n b es c h o u w d w o r d en De h y p o th es e v a n de c o n t i nu ït ei t i s b i j ge v o lg e s s e n t i ee l om e en c u r v e t e b ek ome n E A U I O De cont inuïte it H i er o n d e r w o r d t e e n v r a a g s c hema a ls o o k een v r a a g c u r v e t er i llu s t r a t i e g eg ev e n Voorbeed Vraa gsche a voor schoenen o p t t e g en een p r i j s v a n 0 F per j aar, z o u d e v r a ag p a a r p er m a e n d b e d r a g en t eg e n e e n p r ljs van F p er j a ar, z o u d e v r a ag paar p er maand b e d r ag e n ; t e g e n een p r i j s van 9 F p e r j a a r, z o u d e v r aa g 000 p a a r p er maand b ed r ag e n V r aagc u r v e v o o r s c h o en en lab e l et dub b e l e ingang y rijs llo x h o ev e e lhe d : Er w o r d t n i e t s we z e n l i j k s gew i j z i gd i n d i en de p r i j s op de X-as en de h o e v e e lh e d e n o p de Y-as a fgez e t w o r d en De omker ing van de tek ening

23 3 : de g e k n i k t e v r a a g c u r v e H e t fe i t dat in v e e l g e v a l l e n p r ij z e n a a n g e k o n d i g d w o r d e n d i e n e t o n d e r h e t h o g e r e h o n d e r d - o f d u i z e n d t a l l i g g e n, bew i j s t d a t e r b i j de o v e r g a n g n a a r d e h o g e r e e e n h e i d e e n s t e r k e ( da le nd e ) re a c t ie b i j de v r a a g v o o r k o mt, d i e m e n p o o g t t e v e r m i j d e n d o o r p r i j z e n z oa l s 99 F, F E A U I O U i t zonderingen op de cont inuït e i t

24 4, De ge k n i k te vraagcurve U I O rijs E A h o e v e e l h e i d De vraagc urve i n het verleden o f 'coeteris i s noo i t paribus" M i s s chi en z a l me n g e n e i g d z i j n t e d e n ke n a s ch a t t i n g v a n een con cr e te v r a a gk r o mme op e e n b e p a a l d o ge n b l i k t i g o e d d o o r e e n s t a t i sc h e s t u d i e v a n d e g e d r a gi n g v an de v r a a g i n h e t r l e dep ti j d e n s de p e r i o d e t tn z a l g e d i e n d z i j n D i t moe t me t e e n k o r r e l t j e z o u t g e n o me n w o r de n Ve r o n d e r s te l l e n we d a t o p h e t o g e nb l i k t 5 de p r i j s s e n de v r aag q 5 z o u b e d r a g e n e n d a t t e v e n s u i t een s t a t i s t i s ch o n de r z o e k z o u b l i j k e n d a t o p h e t ti j d s ti p t 4 i n h e t v e r l e d e n d e p r i j s p 4 e n de v r a a g q4 w a r e n D e v r aa g i s n u : k u n n e n d e z e a a n d u i d i n ge n u i t h e t v e r l e d e n t e r a a n v u l l i n g v a n de v r aa g c u r v e n a h e t t i j d s t i p t5 a a n ge w e n d w o r d e n? H e t a nt w o o r d is o n t k e n ne n d, want o p h e t ti j d stip t4 w a s n i e t a l l e e n d e p r i j s p4 v e rs ch i l l e n d v a n w a t hi j o p h e t ti j d s t i p t 5 i s, d o c h o o k t a l v a n a n d e re o ms t a n d i gh e d e n w a r e n ande r s We l l i cht w a s de a l ge me n e econo i sche con j un c tuu r v e rs ch i l l e nd van wat z i j op he t t i j d s t ip t5 i s We l n u, de andere o ms t a n d i gh e d e n b l i j v e n n ie t z on d e r t e r ug s l ag op de v r a a g Co e t e r i s is n o o i t p arib u s H e t i s d u s n i e t o md a t i n h e t v e r l ed e n e e n pr i j s v a n 2 0 % b o v e n d e h u i d i ge p r i j s s a me n ging me t e e n v r a a g d i e 0 r be n e d e n de h u i d ig e v r a a g l a g, d a t o p d i t o ge n b l i k mag v e r w a c h t w o r d e n dat e e n v e r ho g i n g v an de p r i js me t 2 0 r een v e r mi n de r in g me t 0 % in de v r a a g z o u mee b r e n g e n en, b i j ge v o l g, e e n g r o t e r e gl o b a l e o n t v a n gs t z o u o p l e v e r e n O m de v o r m v a n de v r ae g c u r v e op e e n b e p a a l d o ge nb l i k t i t e k un n e n v a s ts t e l l e n, moe t me n in he t be z i t z i j n v a n e e n z o v o l l e d i g mog e l i j ke k e n n i s v a n de mar k t (op h e t h u i d i g o ge n bl i k t i ) D i t b e t e k en t e e n i n z i c h t i n d e a fz e t ge b i e d e n d i e b i j e e n g e b e u r l i j k e p r i j s v e r a n d e ri n g z o u d e n k un n e n b i j ge w o n n e n w o r den o f i n t e ge n d e e l z ou d e n,v e r l o r e n gaa n M e n moe t w e t e n we l k e c a t e go r i e van k o pe r s z i ch i n h e t g e v a l v a n e e n p r i j s v e rhog i n g z o u onth o u d e n e n g e b e u r l i j k me e r v a n e e n a n d e r e k o o p wa a r z o u k o pe n Daa r u i t v o l g t d a t me n o p de h o o g t e mo e t z i j n v a n d e mo ge l i j k e s ub s ti tuten a l s o o k v a n h u n a a n tr e k k i n g s k r a ch t A nd e r zi j ds mo e t men w e t e n w e l k e k l i ë n t e e l in g e v a l v a n ee n p r i j s v e r l a g in g z o u k un n e n b i j g e w o n n e n w o r d e n De k e n n i s v a n de ma r k t r e ac t i e s i n h e t v e r le d e n i n ve r s c h i l l e n d e g e v a l l e n k a n e e n l i cht w e r p e n o p de ma r k t r e a ct ie s o p h e t h u id i ge o g e n b l i k De z e aand u i d i n ge n moe t e n e ch t e r z e e r o mzi ch t ig g e ë xt r ap o l e e r d w cr de n I n de me e s t e g e v a l l e n z a l de b e d r i j fs le i d e r e v e n g o e d e e n i d e e h e b b e n v a n de potenti ële v r a a g die i n h e t ge v al v a n e e n ( be p aa l de ) p r i j s v e r l a gi n g zou k unnen gea c tua l i s e e r d w o r d e n, als d a t h i j e e n i d e e heeft v a n wat een b e p a a l d e p r i j s v e r ho g i n g he m i n o mz e t z o u k est e n

25 5 De bedrijfsleider die geheel ten dele meester is over zijn prljs (monopolie) moet dit inzicht in de marktpotentialiteiten bezitten am zijn verkoopspolitiek te kunnen vastleggen Voor hem is de vorm van de vraagfunctie in prijstermen van kapitaal belang Dit is niet het geval met de bedrijfsleider die in het geheel geen meester van de prijs is (concurrentie) en die, in dit opzicht, de markt moet volgen zelfs wanneer de vigerende marktprijs hem verlies laat De enige reactiemogelij kheid die hem in dit geval overblijft is zijn produktie - waarover hij meester blijft - aan te passen, am zijn winst te maximiseren zijn verlies te minimaliseren Eventueel zal hij zijn produktie moeten stopzetten U

26 6 E A U I O In de r e g e l n e e mt de vr aag c u r ve i n func t ie van de p r i js e e n n e g at i e ve he l i n g a a n, w a a r d o o r z e van b o ve n l in k s, o p min o f m e e r s t e i l e w i j z e, n a a r o n d e r r e c h t s d aa l t Oi t b e t e k e n t d a n d a t, g e g e ve n d e o ms t a n d i ghed e n van h e t o g e nb l i k t i w a a r o p de ( st a t i s c h e ) a n a ly s e b e t r e k k i ng h e e ft, d e vr a a g g r o t e r zou z jn i n d i e n d e p r i js l e g e r was e n d st d e vr aag k l e i n e r z o u z i j n i n d i e n de p r i js hog e r w a s De vr a a g c u r ve ( z owe l a l s de a a n b o d c u r ve ) i s e e n hy sc he c u r ve d i e po t he s e n e b e t r e ffende d e w o r d t o p g e s t e l d o p g r and van ve r sc hi l le n pr i js kun n e n g e m a a kt w o r d e n, m e t de ve r vr a a g b i j e l k d e r o n de r s c h e i d e ne p r i js hy p o t he s e n S l e c ts één d e r hyp o t h e s e n w o r d t o p e en b e p aald o g e n b l i k g e ac t u al i se e r d Al He o e ge i s h y p o t hes e W e l n u, w e lk e l e iddraad b e z i t t e n w e o m o n s b i j de u i tw e r k i n g a n de vr a a g fu n c t i e in p r ijs t e rm e n b i j t e s t a a n? ( ) ) De e e r s t e p e i l e r w a a r o p o n z e r e d e n e r i n g z a l b e r us t e n i s he t subst i t i -effect o f Marsh a l l e ffect I nd i e n c oe t e r i s p a r i b u s d e p r i js van he t g o e d A l a g e r w a s t a l de ande r r ijzen o n ve r an d e r d b l i j ve n dan z o u men e e r van k o p e n e n he t t e g e n g e s t e l de z o u z i c h voo r do e n i n d i e n de p r i js van he t g o e d A hog e r l a g 2 ) De t w e e d e p e i l e r van o n z e r e d e n e r i n g i s he t inko ense ffect o f H i c k s-e ffec t E e n p r i js ve r h o g i n g van h e t g o e d A maak t m i j, c o e t e r i s p a rius, ar mer en e en p r i js ve rl ag i n g van d i t g o e d maak t m i j r ijker H e t e ff e c t k a n t e g e n ge s t e l d z i jn m e t he t s u b s t i t utie -e f fec t Bi j ve r a r m i n g k n i k m e e r van A k o pe n a l s h e t voo r e e n b e l a n g r i jk g o e d i s e n o p i e t s a n d e r s u i t s p a r e n B i j ve r r i jk in g k an i k me e r van e e n a n d e r g o e d k o p e n i p v me e r van A M t he t i n k o me n s e f fe c t k an de vr a a g b e l - t in g e n u i t 3 ) In de r n e e mt men a a n d a t he t sub s t i t u t ie - e ffe c t het op e e n 9e vr a a g c u r ve p o s i e f i n k o m n s e f fe c t h a a l t e n bijg e vo l g i n de r e e e n d a l ende vor m a a n n e e m t M a w h e t z a l z e l d e n voo r k o me n dat e e n l e g e r e p r i J S van A tot hoge r e a a n k o p e n van B e n m i n d e r van A aan z e t e n e e n hog e r e p r i j s van A l e i d t t o t l e g e r e a a n k o p e n van B, C en me e r a a n k o p e n van A Hoever re i k t onze kennis van de var van de vraagcurve? B u i t e n de omg eviag n de a ct u e le fun g e r e n d e p r i j s w e t e n we van de vor m van d e vr a a g fu n c t i e we i n i g a f De p r i js va n h e t b r o o d i s n u n a g e n o e g 4 7 F p e r k i l o e n we k e n n e n de i n t e n si t e i t van de vr a a g t e g e n de z e p r i j s M o e s t, onder overigens ge l i j kb l i j vende o s tand igheden, de p r i j s ve rd u b be le n ve r d r i e vo ud i g e n, w a t z o u de r e a c t i e van de vr a a g o p de z e p ri j s ve r h o g i n g z i j n? We t a s t e n d a a r ( b i j na ) vo l l e d i g i n h e t d u i s t e r M a a r i n de n a b i jh e i d van de a c t u e l e p r i j s i s he t voo r e e n kenner van d e mark t n i e t onmo g e l ij k z ic h e e n b e e l d t e vor m e n van van de r e a c t i e s van de vr a a g op e e n r e l at ie f k l e in e p r i js ve r ande r i ng E e n s o o r t ge l i jk e b e me r k i n g k a n i n n a vo l g i ng van J Mac h e l ( F r ans e c o n o o m ) i v m d e d i k t e van de vr a a g c u r ve w o r d e n g e ma a k t ( ) S A M U E L S O ; H a n d b o e k van De E c o n o mi e, Oe e l I, b l z 0 7 E c o n o m i e o l i t i q u e, Tome I, p 4 8 G Guitton,