#SchoneLucht. Kennissessie Luchtkwaliteit en Mobiliteit
|
|
- Veerle Nathalie de Jonge
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 #SchoneLucht Kennissessie Luchtkwaliteit en Mobiliteit
2 Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Omschakelen naar een nieuwe fase in het luchtkwaliteitsbeleid 21 januari 2015
3 Inhoud presentatie Het NSL: aanleiding en aanpak Hoe werkt het NSL in de praktijk Samenwerking tussen overheden Omschakelen naar een nieuwe fase #SchoneLucht 3 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
4 Het probleem: 2005 #SchoneLucht 4 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
5 NSL: Aanleiding NL kent een hoge milieudruk: kleine oppervlakte, veel landbouw, verkeer en industrie, hoge bevolkingsdichtheid. In 2005 werd een Europese norm voor fijn stof van kracht, waar NL op dat moment nog niet aan kon voldoen. In onze regelgeving was een directe koppeling gelegd tussen een ruimtelijk project en de grenswaarde voor luchtkwaliteit. We kennen ook een ruime toegang tot de rechter. Gevolg: NL op slot door overschrijding fijn stof norm (2005) #SchoneLucht 5 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
6 Oplossing: NSL Nationale aanpak via een maatregelprogramma, waaraan alle partijen bijdragen (rijk, provincies en gemeenten) Dubbele doelstelling Overal te voldoen aan de EU-grenswaarden Ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk te maken. Start: 1 augustus 2009, looptijd 5 jaar #SchoneLucht 6 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
7 Normen op tijd halen door NSL Het NSL was grondslag voor een aanvraag bij de EU - Commissie voor verlenen van derogatie Rekeninstrument opgezet waarin effecten van alle bronnen zijn meegenomen: aantonen maatregelen EU - Commissie verleent uitstel op basis van NSL: Fijn stof norm (PM10): juni 2011 (was 2005) Stikstofdioxide: 1 januari 2015 (was (2010) #SchoneLucht 7 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
8 Interbestuurlijke samenwerking In het NSL werken samen: - rijk - 6 provincies (Noord-Brabant. Limburg, Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland, Overijssel) en 2 delen van provincies (Noord-Holland en Flevoland) - alle gemeenten binnen die provincies Provincies stellen Regionale Samenwerkingsprogramma s op (RSL s) Provincies hebben een coördinerende rol #SchoneLucht 8 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
9 Samenwerking met overheden RSL bevat pakketten met projecten en maatregelen van gemeenten en provincies Rijk verstrekt subsidies voor lokale maatregelen luchtkwaliteit via provincies (in 4 tranches, totaal 340 miljoen) Maatregelen zijn opgenomen in het NSL, en er geldt een uitvoeringsplicht en een meldingsprocedure bij wijzigingen #SchoneLucht 9 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
10 Ruimtelijke projecten Projecten zijn opgenomen in het NSL; de effecten van alle projecten zijn opgenomen in het rekeninstrument Het betreft enige honderden projecten, hoofdmoot zijn grote woningbouwlocaties, nieuwe bedrijventerreinen en infrastructuurprojecten. In de wet is geregeld dat bij besluitvorming over projecten een beroep kan worden gedaan op het NSL Gevolg: NL is weer van het slot. #SchoneLucht 10 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
11 #SchoneLucht 11 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
12 NSL Maatregelen: Europees, nationaal Europese maatregelen: Europees bronbeleid: Euronormen voertuigen Nationale maatregelen o.a.: Subsidie voor roetfilters, sloopregeling Subsidies Euro VI en Euro 6 en schoner taxi bestel Belastingvoordeel voor schone auto s Subsidiemaatregelen intensieve veehouderij Maatregelen langs rijkswegen: schermen, dynamische snelheid #SchoneLucht 12 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
13 NSL: Lokale maatregelen Gericht op stimuleren schone voertuigen, ontmoedigen vuilere voertuigen, minder verkeer en doorstroming Bv Milieuzones vracht Schonere bussen Doorstroming verbeteren (VRI, kruispunten, circulatieplan) Autoluwe centra Stimuleren fietsverkeer Gedeeltelijk met NSL-subsidies #SchoneLucht 13 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
14 NSL: monitoringstool Provincies en gemeenten leveren lokale (verkeers) gegevens aan voor de jaarlijkse monitoring RIVM berekent jaarlijks of we op schema liggen en brengt een monitoringsrapport uit Informatie over concentraties (NO 2 en PM 10 ) op straatniveau Terugblik afgelopen jaar Prognose voor 2015 en 2020 Toegankelijk voor de burger via #SchoneLucht 14 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
15 Voorbeeld monitoring (v2011, A dam NO 2 in 2015) 15 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
16 NSL: Samenwerking bij extra maatregelen Jaarlijkse monitoring liet tegenvallende ontwikkeling zien Reden: effecten van Euro normen voor voertuigen vielen tegen in de praktijk: verkeer werd minder snel schoon dan was aangenomen in de berekeningen Nieuwe knelpunten met name in grote steden Nieuwe maatregelen nodig: overheden bepalen zelf welke maatregelen ze nemen, maar spreken elkaar daar ook op aan. #SchoneLucht 16 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
17 Bestuurlijk overleg Voor de start van het NSL in 2009: frequent bestuurlijk overleg tussen Minister, gedeputeerden en wethouders Tijdens de uitvoering: zo nu en dan in Bestuurlijk Koepel Overleg met IPO en VNG In 2013 twee keer overleg wethouders-staatssecretaris: gezamenlijk actieplan opgesteld Gepland overleg in januari 2015 #SchoneLucht 17 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
18 Effectiviteit NSL Voldoen aan grenswaarden binnen bereik Rechter oordeelt positief over onderbouwing projecten Dubbele doelstelling levert een stevig draagvlak Samenwerking verloopt goed omdat er een gedeeld probleem is. Monitoring levert gedetailleerde en betrouwbare informatie over luchtkwaliteit die ook voor andere beleidsvelden wordt gebruikt Veel budget beschikbaar gesteld (totaal rond 1,2 miljoen) Het NSL werkt, maar vergt wel een forse investering in tijd en geld. #SchoneLucht 18 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
19 Verlengd NSL Grenswaarden worden bijna gehaald maar net niet helemaal Dalende lijn in concentraties stikstofdioxide, maar niet snel genoeg: grote steden hebben nog knelpunten In 2013 besloten NSL te verlengen tot 31 december 2016: dan kunnen we terugkijken naar 2015: halen we overal de norm? Samenwerking blijft nodig om te zorgen voor aanpak laatste knelpunten Juridische basis voor projecten werkt nog door #SchoneLucht 19 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
20 Transformatie naar nieuw beleid Tijdens verlengde periode overschakelen naar nieuw beleid Focus op steden met de meeste knelpunten: Rotterdam en Amsterdam: wat kan er in en rondom de stad worden gedaan? Intussen met provincies en steden in gesprek over ontwikkeling nieuw beleid Verdere verbetering van de luchtkwaliteit is nodig met het oog op gezondheid. Op Europees niveau voorlopig geen strengere normen. #SchoneLucht 20 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
21 Modernisering milieubeleid Brief Staatssecretaris: Gezondheid centraal in milieubeleid Meer energie halen uit samenleving, minder via normen uit Den Haag Zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking Belangrijke rol voor steden (project Slimme en Gezonde stad) Verbinding zoeken met andere milieuopgaven #SchoneLucht 21 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
22 Slimme en Gezonde stad Slimme oplossingen vinden via coalities op stedelijk niveau Pilots met 8 tot 9 steden Focus op luchtkwaliteit en geluid, maar met verbinding naar andere beleidsterreinen zoals klimaat en mobiliteit Ervaringen uitwisselen, stimuleren best practices #SchoneLucht 22 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
23 Provincies Rol invullen van provincie als integrerende bestuurslaag. Kennisdeling op het gebied van onderzoek versterken. Aanhaken bij andere beleidsvelden, zoals PAS, CO2 doelen, schoner verkeer en vervoer. Gesprek Staatssecretaris en nieuwe Gedeputeerden gezondheid en milieu organiseren? #SchoneLucht 23 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
24 Gemeenten Sommige gemeenten (nog) druk bezig aanpak knelpunten; anderen al bezig met formuleren van eigen (aanvullende) ambities. Aanpak van luchtkwaliteit verbinden met andere (beleids)thema s zoals gezondheid, mobiliteit, verkeer en vervoer, ruimtelijke inpassing / economie (kenniseconomie, brainport), aantrekkelijke stad. Luchtkwaliteit vanzelfsprekend onderdeel laten zijn van de ruimtelijke kwaliteit en meenemen in de financieringsstroom bij ruimtelijke ontwikkeling #SchoneLucht 24 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
25 Samen optrekken Basis in nieuw luchtkwaliteitsbeleid I&M Strategische uitgangspunten formuleren met partners Gedeputeerden en wethouders betrekken, zorgen voor bestuurlijke afstemming 2015/2016: verdere uitwerking beleid #SchoneLucht 25 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
26 Informatie Brochures/Milieu_Leefomgeving/Brochure_Bepalen_van_de_luchtkwa liteit Brochures/Milieu_Leefomgeving/Ultrafijn_stof_en_gezondheid #SchoneLucht 26 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 21 januari 2015
27 Luchtkwaliteit en Onderzoek: Wat weten we en wat weten we niet? Prof. Maarten Krol Meteorologie & Luchtkwaliteit, Wageningen Universiteit Kennissessie Luchtkwaliteit en Mobiliteit 12 december, 2014, Shell, Amsterdam #SchoneLucht
28 Inhoud Waarom zo n drukte rond luchtkwaliteit? Wat is luchtkwaliteit? Fijnstof Gasvormige verbindingen Studies naar gezondheidseffecten Aandachtspunten (focus mobiliteit)
29
30
31 sterfgevallen en smoke concentratie Londen, 1952 Dag in December
32 The Lancet, 2012
33 Verloren levensmaanden door PM 2.5 Bron:IIASA
34 PM 10 PM 2.5 Kaiser, Science 2005
35
36 Meting Uitlaat Dieselauto PM 2.5 PM 10 Klein Groot Courtesy: Frank Raes, JRC, Ispra
37 PM10 PM2.5
38 PM10 PM2.5
39 Bijdrage mens aan PM10 en PM2.5 Beleidsgericht onderzoeksprogramma fijn stof, Resultaten op hoofdlijnen en beleidsconsequenties, PBL-rapport /2010
40 Beleidsgericht onderzoeksprogramma fijn stof, Resultaten op hoofdlijnen en beleidsconsequenties, PBL-rapport /2010
41 Beleidsgericht onderzoeksprogramma fijn stof, Resultaten op hoofdlijnen en beleidsconsequenties, PBL-rapport /2010
42 Conclusies Fijn stof PM10/PM2.5 PM10 bestaat voor een groter deel uit natuurlijk aerosol PM2.5 heeft een grote menselijke bijdrage Samenstelling PM2.5 is onderdeel van PM10 PM2.5: Veel anorganische en organische verbindingen Verkeer: Roet, Koolwaterstoffen, Stikstofoxiden
43 Gasvormige luchtverontreiniging Stikstofoxiden (NO + NO2) Uitstoot door o.a. verkeer Bijdrage directe uitstoot NO2 neemt toe Knelpunten bij drukke verkeerswegen Ozon (O3) Wordt niet direct uitgestoten Gevormd o.i.v. zonlicht en emissies Ammonia (NH3) Landbouw, Vermesting en bijdrage fijn stof
44 Gasvormige luchtverontreiniging
45 Auto stoten meer NOx uit dan gedacht
46
47 Gezondheidsstudies
48 Cohort studies Case Non-case Total Exposed A B Texposed Non-exposed C D Tnot-exposed Tcase Tnon-case Incidence rate amongst exposed: A/Texposed Incidence rate amongst non-exposed: C/Tnon-exposed Relative Risk (risk ratio): (A/Texposed)/(C/Tnon-exposed)
49 Cohort studies Case Non-case Total Exposed Non-exposed Incidence rate amongst exposed: A/Texposed Incidence rate amongst non-exposed: C/Tnon-exposed Relative Risk (risk ratio): (A/Texposed)/(C/Tnon-exposed)
50 Cohort studies Case Non-case Total Exposed Non-exposed Incidence rate amongst exposed: 100/120 = (83%) Incidence rate amongst non-exposed: 40/240 = (16%) Relative Risk (risk ratio): 0.833/0.166 = 5.0
51 Harvard six cities study (Dockery, NEJM, 1993)
52 Relative mortality Hoe vertaal je luchtkwaliteit naar aantal extra doden (I) Relative risk Total suspended matter PM10 PM2.5 Sulfates (ug/m3) 35 g/m 3 PM10 leidt tot een verhoogd sterftecijfer van 30%: 0.85%/( g/m 3 ) Schematic representation of the Harvard 6-cities study, courtesy Frank Raes, JRC, Italy
53 Hoe vertaal je luchtkwaliteit naar aantal extra doden (II)? 1. PM10 levels Zurich: 25 g m -3 Barcelona: 52 g m Relative Mortality Zurich: 100% (definition used here) Barcelona: (27*0.85%)= 123 % 3. Mortality (example) Zurich: 1%/yr Barcelona: 1.23 %/yr 4. Surplus Mortality due to PM10: Barcelona (1.5 M inhabitants in the inner city): 0.23% x 1.5 M = 3450 people/yr
54 Verloren levensmaanden door PM 2.5 Bron:IIASA
55
56 Aandachtspunten 1. Welke component is het meest schadelijk? Kleine deeltjes (ultrafines) Roet-achtige verbindingen 2. Wat is de rol van mobiliteit? Over het algemeen groot Niet alleen tail-pipe emissies 3. Wat is de rol van de overheid? Normstelling (nieuwe normen, b.v. PM1) Beleid
57 Eerste roetkaart Nederland ublicaties/algemeen_actueel/nieuwsberichten/2013/luchtkwaliteit_verbeterd_niet_overal_on
58
59
60 120 km/uur 130 km/uur
61
62 Kennissessie 12 december 2014: Wat moet u weten over luchtkwaliteit en mobiliteit? Innovatie en mobiliteit Innovatie Toenemende invloed en mobiliteit van milieu-eisen op Nieuwe de sector technieken, nieuwe infrastructuur? Richard Smokers
63 63 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Inhoud Waar komen verkeersemissies in de stad vandaan? Euro-normen katalysator voor innovatie norm vs. praktijk uitlaatgassen Andere innovaties alternatieve brandstoffen elektrisch / waterstof dynamisch verkeersmanagement luchtkwaliteit klimaat
64 64 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit NO 2 : Amsterdam 2012 volgens NSL
65 65 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit NO 2 : Amsterdam 2015 volgens NSL
66 66 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit steden met NO 2 -knelpunten bron: DHV 2013
67 67 Richard 16 december Smokers 2013 Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit NO 2 : huidige toestand Brussel Bron: IRCEL % van de Brusselse bevolking (± inwoners) blootgesteld aan concentraties > 40 µg/m³ (op basis van RIO-IFDM)
68 68 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Waar komen emissies in de stad vandaan?
69 NO 2 Amsterdam gemiddelde meerdere lokaties december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit bron: TNO 2014
70 PM 10 Amsterdam gemiddelde meerdere lokaties december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit bron: TNO 2014
71 EC Amsterdam gemiddelde meerdere lokaties december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit bron: TNO 2014
72 72 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Euro-normen
73 73 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Normen: personenauto s + Class I bestel Benzine Euro 5 = Euro 6 Vanaf Euro 5 ook deeltjeseisen voor benzine Euro 5 deeltjeseis voor benzine en diesel gelijk PM 10 < 4,5 mg/km PN < (deeltjesaantal) Aanvullende eisen voor real driving emissies in ontwikkeling
74 74 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Drieweg katalysator voor benzine personenauto reduceert tegelijkertijd NO x, HC en CO Mengselverhouding oscilleert tussen arm en rijk in een nauw venster rond λ = 1 ecu Geschikt voor motoren met vonk-onsteking: benzine, LPG en CNG injectoren λ-regeling is bepalend λ- sensor smoorklep 3-weg katalysator
75 75 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Enablers voor Euro 5/6 Uitlaatgasnabehandeling voor diesels Exhaust gas recirculation (EGR)
76 76 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Normen voor HD voertuigen Euro V of EEV normen zijn beperkte garantie voor lage praktijkemissies Voor Euro VI aanvullende eisen voor real driving emissies
77 16 december Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Trends in emissies van transport
78 16 december Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Trends in emissies van transport
79 Luchtkwaliteit Praktijkemissies december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit
80 80 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Praktijkemissies personenauto s / NO x / stad = norm voor diesel bron: TNO 2014
81 81 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Praktijkemissies personenauto s / PM 10 / stad incl. slijtage-emissies Voor moderne auto s zijn emissies door slijtage van remmen en banden hoger dan PM 10 uitlaatgasemissies bron: TNO 2014
82 82 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Praktijkemissies vrachtauto s / NO x / stad
83 83 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Praktijkemissies vrachtauto s / PM 10 / stad incl. slijtage-emissies
84 84 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit NO 2 Effect van verschil tussen norm en praktijk bron: RIVM/PBL/TNO 2013
85 85 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Voorbij 2015? Norm gezonde lucht WHO adviseert veel lagere concentraties fijnstof: 20 μg/m 3 PM 10 en 10 μg/m 3 PM 2,5 NO 2 is beperkt schadelijk maar vooral indicatie voor schadelijkheid van de mix van stoffen in de lucht Streven naar zero health effect luchtkwaliteit Focus op andere stoffen? ultrafijn stof / elementair koolstof specifieke koolwaterstoffen? In afwachting van voldoen aan Europese normen nog geen beleid voor na 2015
86 86 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Verschillende vormen van fijnstof bron: RIVM 2013
87 87 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Alternatieve technieken
88 88 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit zuinige conventionele voertuigen aardgas (CNG / LNG) biobrandstoffen elektrisch en plug-in hybride waterstof
89 89 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit
90 90 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit
91 91 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit
92 luchtverontreinigende emissies december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Indicatieve vergelijking van well-to-wheel emissies van verschillende energiedragers bij toepassing in personenauto s 2015 Bron: TNO 2010 biogas biodiesel E85 diesel hybride benzine hybride diesel CNG LPG benzine elektrisch duurzaam elektrisch NL-mix elektrisch kolen WTW CO 2 emissies (excl. ILUC*) *) ILUC = additionele broeikasgasemissies als gevolg van Indirect Land Use Change, omzetting van natuur in landbouwgrond voor productie van biomassa of voedsel
93 93 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Alternatieve brandstoffen Opties CNG / LNG HD NO x voordeel bij Euro V, Euro 6 niet meer PM 10 vergelijkbaar met diesel, maar veel lagere EC-emissie dan diesels zonder roetfilter transitiestap naar biogas en synthetisch gas (bijv. power-to-gas) dual fuel LNG lagere CO 2 dan diesel GTL HD bij Euro V ~ 20% lager NO x en PM 10 op korte termijn redelijk grootschalig inzetbaar Biobrandstoffen lokaal nauwelijks/geen emissievoordeel WTW voordeel afhankelijk van type biobrandstof biogas zeer duurzaam, maar beperkt beschikbaar
94 94 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Praktijkemissies bussen / NO x / stad
95 95 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Praktijkemissies bussen / PM 10 / stad incl. slijtage-emissies
96 96 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit elementair koolstof Praktijkemissies bussen / EC / stad
97 97 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Alternatieve brandstoffen Opties CNG / LNG HD NO x voordeel bij Euro V, Euro 6 niet meer PM 10 vergelijkbaar met diesel, maar veel lagere EC-emissie dan diesels zonder roetfilter transitiestap naar biogas en synthetisch gas (bijv. power-to-gas) dual fuel LNG lagere CO 2 dan diesel GTL HD bij Euro V ~ 20% lager NO x en PM 10 op korte termijn redelijk grootschalig inzetbaar Biobrandstoffen lokaal nauwelijks/geen emissievoordeel WTW voordeel afhankelijk van type biobrandstof biogas zeer duurzaam, maar beperkt beschikbaar
98 98 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Alternatieve aandrijvingen Opties Batterij-elektrisch lokaal volledig emissievrij behalve slijtage-emissies beperkte actieradius voertuigen relatief duur laden: conductief / inductief / batterijwissel Hybride lager brandstofverbruik lokaal emissievrij over beperkte afstand plug-in vergroot zero-emission range + rendement makkelijk in bestaande toepassingen in te passen voertuigen goedkoper dan batterij-elektrisch Brandstofcel + H2 lokaal volledig emissievrij geen / minder beperkingen actieradius WTW CO 2 minder gunstig dan batterij-elektrisch
99 99 16 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit totale emissies Effect van verschillende scenario s voor 2050 non-road TTW NO x PM 10 road TTW non-road WTT road WTT non-road TTW road TTW non-road WTT road WTT bron: TNO/CE/ECN 2014
100 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Luchtkwaliteit Deeltjesemissie slijtage remmen/banden/wegdek Elektrische auto s produceren ook deeltjes tijdens rijden maar 25-40% minder dan benzine/diesel a.g.v. regeneratief remmen Schadelijkheid slijtage-emissies nog onvoldoende duidelijk Belangrijk onderwerp voor luchtkwaliteitsbeleid voorbij 2015
101 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Techniek maar dan anders Dynamisch verkeersmanagement Real-time sturen op meerdere criteria doorstroming en reistijden benutting van netwerk emissies / luchtverontreiniging geluid Gebaseerd op combinatie van real-time meten en modelleren
102 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Aanpak: meten > rekenen > beslissen > regelen measure think decide act
103 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Multi criteria traffic management Dashboard
104 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Conclusies Conventionele voertuigen zijn moving target Bronbeleid leidt tot veel schonere voertuigen maar was m.n. bij diesels t/m Euro 5/V beperkt effectief LD: Nog onduidelijk hoe schoon m.n. middenklasse Euro 6 diesels in de praktijk gaan zijn HD: Praktijkemissies Euro VI zeer laag Alternatieve brandstoffen hebben beperkt effect op luchtkwaliteit Elektrische aandrijving en waterstof zijn zero-emissie Maar de waarde daarvan hangt af van ambities m.b.t. luchtkwaliteit voorbij 2015 Dynamisch verkeersmanagement kan op milieu geoptimaliseerd worden
105 december 2013 Richard Smokers Innovatie en mobiliteit Colofon Richard Smokers - TNO richard.smokers@tno.nl
Hoe kan innovatie helpen?
Themabijeenkomst 16 december: Luchtvervuiling, en hoe houden wij Nederland mobiel? Verkeer Toenemende en invloed luchtvervuiling: van milieu-eisen op de sector hoe kan 2 Inhoud Waar komen verkeersemissies
Nadere informatieKIVI NIRIA jaarcongres 2013 1
2 KIVI NIRIA Jaarcongres 2013 Sustainable Mobility voor duurzame Toenemende invloed innovatie van milieu-eisen op de sector Inhoud Euro-normen CO 2 -normen waarom werken ze? katalysator voor innovatie
Nadere informatieHet Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Anneke Smilde
Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Anneke Smilde 3 december 2014 Inhoud Het probleem. De oplossing: NSL. Totstandkoming en werking NSL. Belangrijke peilers: Maatregelen Monitoring
Nadere informatieToekomstbestendig luchtkwaliteitsbeleid
Toekomstbestendig luchtkwaliteitsbeleid Presentatie schakeldag 11 juni 2013 Luchtkwaliteitsbeleid Nederland en Europa Beleidsdoel: gezondheidsschade door luchtverontreiniging zoveel mogelijk beperken.
Nadere informatieGesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal
Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Wat kunt u verwachten? Hoe is úw kennis van luchtverontreiniging? Inzicht in normen en techniek Wat is de invloed van sjoemelsoftware? Casestudy A13 Overschie
Nadere informatieLuchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014
Luchtkwaliteit en verkeer Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014 Overzicht presentatie Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: Schonere voertuigen,
Nadere informatieGezonde lucht voor Utrecht. Wiet Baggen, senior adviseru. Hier komt tekst Overzicht luchtbeleid Hier komt ook tekst. Utrecht.nl
Gezonde lucht voor Utrecht Wiet Baggen, senior adviseru Hier komt tekst Overzicht luchtbeleid Hier komt ook tekst Utrecht.nl Inhoud Schets gemeente Utrecht Karakteristieken Bouwprojecten stilgelegd / Veranderende
Nadere informatieEFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek
EFRO project Factsheets rondvaart Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek 2 Inhoud Inleiding Technische opties voor een schonere vloot Emissie in de praktijk Overzicht Conclusies
Nadere informatieMEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012
MEMO Aan/To: Van/From: Datum/Date: RAI Vereniging Chris van Dijk 18 september Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012 Ieder jaar publiceert het RIVM een jaaroverzicht van de meetresultaten
Nadere informatieMilieuvriendelijke voertuigtechnologieën
Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën Studiedag elektrische wagens en laadpalen 31 mei 2012 Overview Mobimix.be? Duurzaam vlootbeheer? Technologie Milieuprestaties Financieel Conclusies + vragen Overview
Nadere informatieDuurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven
Duurzame mobiliteit in de stad TNO Sustainable Transport & Logistics 2 Inhoud De uitdaging Veel om uit te kiezen: het palet aan mogelijke oplossingen Niet of-of maar en-en: bijdragen van heel veel oplossingen
Nadere informatieOntwikkeling in emissienormen en beleid voor (bedrijfs)auto's Paul Hofmeijer
Ontwikkeling in emissienormen en beleid voor (bedrijfs)auto's Paul Hofmeijer Programmaleider Verkeersemissies, Ministerie van VROM Agenda 1. Wat willen we bereiken? Klimaat Luchtkwaliteit 2. Wat kan verkeer
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten. Joost Wesseling
Luchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten Joost Wesseling Inhoud: Doorsneden door de luchtkwaliteit Concentraties: de laatste decennia; EU normen; Nederland in de EU. Luchtkwaliteit en gezondheid.
Nadere informatieGezonde lucht voor Utrecht
Gezonde lucht voor Utrecht Aanvullende maatregelen luchtkwaliteit Programmabureau Luchtkwaliteit Gemeente Utrecht Context Gezondheid van Utrechters voorop Ambitie college: Europese normen zijn minimumnormen
Nadere informatieSchone Lucht: stand van zaken in Amsterdam
Meten en rekenen en de burger Schone Lucht: stand van zaken in Amsterdam CROW 15 november 2018 Harry van Bergen H.van.Bergen@amsterdam.nl 06-46168111 Een schoon en gezond Amsterdam? Waarom willen we de
Nadere informatieSCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN. TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733
SCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733 TNO MEET SINDS 1986 EMISSIES In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur
Nadere informatieLuchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!??
Luchtkwaliteit Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Deel 1: Wat is luchtverontreiniging? Emissie, Verspreiding,Blootstelling 1952 2009 3 4 5 Van de bronnen van luchtvervuiling in Nederland
Nadere informatieNota van Antwoord Kabinetsstandpunt Verlengen Nationaal Samenwerkingsprogramma
Nota van Antwoord Kabinetsstandpunt Verlengen Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Reactie van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu op de inspraakreacties Datum: september
Nadere informatieFijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma
Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma
Nadere informatieKennisnemen van de resultaten van de derde monitoringsronde van het Nationale Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).
Informatienota B&W Onderwerp : Monitoring Luchtkwaliteit 2012 B&W-vergadering : 29 januari 2013 Registratienummer : BW13.00119 Registratiecode : *BW13.00119* Auteur : Gijs Gerrits Portefeuillehouder :
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA Den Haag
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070
Nadere informatieLuchtkwaliteit in de provincie Utrecht
Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram
Nadere informatie1. Inleiding. Rapportage Luchtkwaliteit 2012, gemeente Doetinchem 4
Rapport Luchtkwaliteit 2012 Doetinchem Oktober 2013 INHOUD 1. Inleiding... 4 2. Algemeen... 5 2.1 Wet luchtkwaliteit... 5 2.2 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit... 5 2.3 Bronnen van luchtverontreiniging...
Nadere informatieDe auto van de toekomst is voor vandaag
De auto van de toekomst is voor vandaag Woensdag 7 mei 2014 Belgian Platform on Alternative Transport Fuels #8 Agenda 1. Inleiding 2. Belgische cijfers over de markt en het park 3. Andere Europese landen
Nadere informatieCollege Luchtkwaliteit
College Luchtkwaliteit Henk Nijhuis Adviseur Luchtkwaliteit Bureau Omgevingskwaliteit PK40 Gemeente Nijmegen h.nijhuis@nijmegen.nl November 2016 Opbouw College luchtkwaliteit Normale samenstelling atmosfeer
Nadere informatieLuchtkwaliteit in de provincie Utrecht
Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram
Nadere informatieLuchtkwaliteit & Klimaatverandering
ECN-L--06-026 Luchtkwaliteit & Klimaatverandering Thema Fijn Stof G.J. de Groot Gepresenteerd bij ECN tijdens het bezoek van de gemeenteraadsleden van de omliggende gemeenten, Petten, Nederland, 17 november
Nadere informatieIntentieverklaring milieuzone voor lichte bedrijfsauto s
Intentieverklaring milieuzone voor lichte bedrijfsauto s In Nederlandse stedelijke gebieden bestaan problemen voor wat betreft de luchtkwaliteit. Overheden hebben de verplichting om de lokale luchtkwaliteit
Nadere informatieBeoordeling luchtkwaliteit Wilhelminalaan e.o.
www.utrecht.nl Milieu en Mobiliteit Expertise Milieu 030-286 00 00 Beoordeling luchtkwaliteit Wilhelminalaan e.o. Resultaten van een nul-onderzoek rapport van de afdeling Expertise Milieu 11 februari 2016
Nadere informatieDuurzame logistiek en efficiëntie gaan meestal hand in hand
Duurzame logistiek en efficiëntie gaan meestal hand in hand Pieter van der Bas Easy Fairs 7 & 8 april 2010 Logistiek bedrijvenpark wil CO2 neutrale status Rotterdam verscherpt controles in milieuzone CO2-discussie
Nadere informatieFactsheet luchtkwaliteit over het jaar 2014
Factsheet luchtkwaliteit over het jaar 2014 Achtergrondinformatie Fijnstof is een vorm van luchtverontreiniging die een negatief effect kan hebben op de gezondheid van de mens. Kortstondige blootstelling
Nadere informatieLuchtkwaliteit, geluid en verkeer
Luchtkwaliteit, geluid en verkeer Door Ton Hesselmans Hoofd Leefomgeving & Milieu CROW Luchtkwaliteit, geluid en verkeer 1 Samen werken aan een succesvolle en duurzame openbare ruimte Schone lucht is cruciaal
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste
Nadere informatieBRANDSTOFFEN WEGVERKEER
BRANDSTOFFEN WEGVERKEER Update toekomstverkenning Paul Hofmeijer, 25 juni 2013 Partner MMG Advies Voor strategie, organisatieadvies en duurzame mobiliteit AGENDA 1. Actualiteiten uit media & drivers 2.
Nadere informatieJan Schouten. Volvo Truck Nederland
Jan Schouten Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values CO 2 -neutrale productie Eerste 100 % CO 2 -neutrale truckfabriek in Gent Windenergie, zonne-energie, biobrandstoffen
Nadere informatieSeminar Schone Voertuigtechnieken
Seminar Schone Voertuigtechnieken Milieu 2012 Hans Bosma, HAN Automotive Lejo Buning, HAN Automotive Peter Kerris, NVRD o Achtergrond Agenda o Overzicht: emissies en andere omgevingsfactoren o Afwegingskader
Nadere informatieInformatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide
Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden
Nadere informatieDatum : 15 augustus 2006 Nummer PS : PS2006WEM07 Dienst/sector : WEM/MSM Commissie : WEM. Ontwerpbesluit pag. 3. Toelichting pag.
S T A T E N V O O R S T E L Datum : 15 augustus 2006 Nummer PS : PS2006WEM07 Dienst/sector : WEM/MSM Commissie : WEM Registratienummer : 2006WEM003406i Portefeuillehouder: J. Binnekamp Titel : Provinciaal
Nadere informatieLuchtvervuilende en klimaat- emissies van personenauto s Een vergelijking van norm- en praktijkemissies per brandstofsoort
Luchtvervuilende en klimaat- emissies van personenauto s Een vergelijking van norm- en praktijkemissies per brandstofsoort Huib van Essen CE Delft Ecomobiel, 8 en 9 oktober 2013 CE Delft Onafhankelijk,
Nadere informatieLuchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht
Luchtvervuiling in Nederland in kaart Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht Hoofdpunten uit de GCN/GDN-rapportage 2013 Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht Hoofdpunten uit de GCN/GDN-rapportage
Nadere informatieMinder emissies, betere bereikbaarheid. Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Minder emissies, betere bereikbaarheid Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft CE Delft Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Ca. 40 medewerkers
Nadere informatieTRANSITION = Lokaal luchtkwaliteitsbeleid Stad Gent
TRANSITION = Lokaal luchtkwaliteitsbeleid Stad Gent Tine Heyse Schepen voor Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid Stad Gent 10 oktober 2016 Mobiliteitsplan Gent: Duurzame MODAL SHIFT Bijdrage (lokaal)
Nadere informatieMinder emissies, betere bereikbaarheid. Haags Milieucentrum, 26 februari 2013 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Minder emissies, betere bereikbaarheid Haags Milieucentrum, 26 februari 2013 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Overzicht CE Delft Mobiliteit kost ons veel Mogelijkheden CO 2 -reductie transport
Nadere informatieDuurzame mobiliteit in de praktijk
Duurzame mobiliteit in de praktijk Raymond Gense Manager duurzame ontwikkeling Pon Holdings Mobiliteit en duurzaamheid 16 Januari 2009 1 Inhoud: Wat is Duurzame mobiliteit Welke Duurzame voertuigoplossingen
Nadere informatieDuurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M
Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M Bekend? Wie van aanwezigen heeft gehoord van de duurzame brandstoffenmix? Opzet presentatie Terugblik: energieakkoord, visie & actieprogramma brandstoffenmix
Nadere informatieDoelstelling Voldoen aan het wettelijk kader, verbeteren van de luchtkwaliteit en daarmee de volksgezondheid.
Factsheet Onderwerp Luchtkwaliteit over het jaar 2013 Inleiding Op 16 december 2014 is de vijfde rapportage over de voortgang van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit aan de voorzitter van
Nadere informatieRoetmemo Roetkaart december 2014
Roetmemo Roetkaart december 2014 Colofon Uitgave Gemeente Utrecht, Ontwikkelorganisatie/ sector Milieu & Mobiliteit Afdeling Expertise Milieu Auteur Wiet Baggen Projectnaam Roetmemo - Roetkaart Datum 18
Nadere informatieLuchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté
Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté Overzicht presentatie Waarom luchtmetingen in Vlaanderen? Evolutie van de laatste decennia Toetsen van de luchtkwaliteit aan de heersende
Nadere informatieNationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Rapportage 2011. Samenvatting Amsterdam
Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Rapportage 2011 Samenvatting Amsterdam 2 3 Stand van zaken luchtkwaliteit 2011 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) In 2015 moet Nederland
Nadere informatieNO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer
NO, NO2 en NOx in de buitenlucht Michiel Roemer Inhoudsopgave Wat zijn NO, NO2 en NOx? Waar komt het vandaan? Welke bronnen dragen bij? Wat zijn de concentraties in de buitenlucht? Maatregelen Wat is NO2?
Nadere informatieIndicator 10 Lucht. ) en fijnstof (PM 10
Indicator 1 Lucht Gezonde lucht is uiteraard van levensbelang voor mens en dier en plant. Dus is ook luchtkwaliteit van belang voor een duurzame samenleving. De Europese Unie heeft normen vastgesteld voor
Nadere informatieGemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2010
Gemeente Ridderkerk Rapportage Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Monitoring 3 1.2 Berekenen versus meten 3 1.3 NO 2 en PM 10 3 1.4 Tot slot 3 2 Berekende
Nadere informatieAny color so long as it is green
Any color so long as it is green Duurzame mobiliteit op lokaal niveau Richard Smokers Attero Minisymposium, Duurzame mobiliteit, Wijster, 2 Any color so long as it is green Inhoud Uitdagingen Wat valt
Nadere informatieGemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009
Gemeente Ridderkerk Rapportage Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Monitoring 3 1.2 Berekenen versus meten 3 1.3 NO 2 en PM 10 3 1.4 Tot slot 3 2 Berekende
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Zeist
Luchtkwaliteit in Zeist Inleiding In een eerder artikel is gesproken over Samen het milieu in Zeist verbeteren en de vier pijlers onder het uitvoeringsplan, zie het artikel op deze website van 7 juni en
Nadere informatieDe luchtkwaliteit om ons heen. Informatie over de kwaliteit van de lucht bij u in de buurt
De luchtkwaliteit om ons heen Informatie over de kwaliteit van de lucht bij u in de buurt De luchtkwaliteit om ons heen Informatie over de kwaliteit van de lucht bij u in de buurt Inhoudsopgave 1. Onze
Nadere informatiede voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Datum 24 april 2012 Betreft Tweede monitoringsrapport NSL
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 21-23 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieL. Indicatieve effecten Luchtkwaliteit
L. Indicatieve effecten Luchtkwaliteit 73 Bijlage L Indicatieve bepaling effect alternatieven N 377 op luchtkwaliteit Inleiding De provincie Overijssel is voornemens de N 377 Lichtmis Slagharen (verder
Nadere informatiememo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening. WETTELIJK KADER
memo aan: van: Gemeente De Ronde Venen en De Stichtse Vecht Johan van der Burg datum: 28 augustus 2014 betreft: Luchtkwaliteit Fietsbrug bij Nigtevecht project: 130530 INLEIDING Aan de zuidzijde van Nigtevecht
Nadere informatieSMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT. ir. Bart Vuijk
SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT ir. Bart Vuijk TNO: MISSIE TNO verbindt mensen en kennis om innovaties te creëren die de concurrentiekracht van bedrijven en het welzijn van de samenleving
Nadere informatieSamen Werken aan Schone Lucht. Nota luchtkwaliteit. Gemeente Alkmaar concept
Samen Werken aan Schone Lucht Nota luchtkwaliteit Gemeente Alkmaar concept- 2016-2020 www.alkmaar.nl Inhoud Voorwoord... 2 Aanleiding... 3 Doelstelling... 3 Wat gaan we doen?... 4 Samen werken aan schone
Nadere informatiePraktijkemissies zware bedrijfswagens
Praktijkemissies zware bedrijfswagens Steekproefcontroleprogramma heavy-duty voor het Ministerie van Infrastructuur & Milieu Nationale stakeholderbijeenkomst, 3 februari 2014, Helmond Robin Vermeulen 2
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. Koen Toté - VMM
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Koen Toté - VMM Overzicht presentatie Luchtkwaliteit 2017 getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van fijn stof en stikstofdioxide
Nadere informatieEnergietransitie bij Mobiliteit
Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale
Nadere informatieVerkeer en luchtverontreiniging
Verkeer en luchtverontreiniging gezondheidsschade Dr Ir Miriam Gerlofs-Nijland RIVM 1 Positie RIVM Onderzoeksinstituut rijksoverheid Onafhankelijk van politiek en beleid Verbindt wetenschap en beleid Maakt
Nadere informatieLuchtkwaliteit & Transport
Een gezamenlijk belang van burger en transportsector Luchtkwaliteit & Transport TNO Knowledge for Business Inhoud Waarom nu ineens problemen met luchtkwaliteit & mobiliteit Wat zijn de wettelijke kaders
Nadere informatieEmissievrije mobiliteit
Emissievrije mobiliteit Geen tijd voor dagdromen Huib van Essen 7 juli 2018 Emissies: What s the problem? Luchtvervuiling Vooral fijnstof en NO x Gezondheid hier en nu Locatie uitstoot cruciaal Aandeel
Nadere informatiememo INLEIDING WETTELIJK KADER aan: Johan van der Burg datum: 26 maart 2013 Luchtkwaliteit parkeerterrein Fort Pannerden project: 110189.
memo aan: van: Johan van der Burg datum: 26 maart 2013 betreft: Luchtkwaliteit parkeerterrein Fort Pannerden project: 110189.01 INLEIDING De ministeriële regeling NIBM bevat geen kwantitatieve uitwerking
Nadere informatieKansen en milieuaspecten van de verschillende nieuwe transportbrandstoffen
1 Kansen en milieuaspecten van de verschillende nieuwe transportbrandstoffen, 11 februari 2014 2 Inhoud 1. Brandstofopties 2. Kansen en onzekerheden 3. Milieuaspecten 4. Conclusies & aanbevelingen 3 Alternatieve
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Fijnstof. Jos van Lent, provincie Noord Brabant
Informatiebijeenkomst Fijnstof Jos van Lent, provincie Noord Brabant Overzicht presentatie Omvang problematiek Brabantse aanpak Saneringsopgave Voorkomen nieuwe overschrijdingen Voorlichting & stimulering
Nadere informatieTechnische vragen CDA fractie bij de Agenda Duurzaamheid inzake het transitiepad schone lucht
Technische vragen CDA fractie bij de Agenda Duurzaamheid inzake het transitiepad schone lucht 1. Kan het college aangeven wat de kosten zijn van de genoemde nieuwe extra maatregelen voor de gemeente, alsmede
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 30 175 Besluit luchtkwaliteit 2005 Nr. 154 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatieIntroductie. ir. Frank Rieck
Schone mobiliteit vanuit marktperspectief Sprekers: Frank Rieck, Hogeschool Rotterdam John Akkerhuis, Gemeentewerken Rotterdam Otto Friebel, Van Gansewinkel Ad van Merrienboer, VDL Bus&Coaches Time keeper:
Nadere informatieLuchtkwaliteit langs de N208 bij Hillegom
CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: tel: 015 015 2 150 2 150 150 150 fax:
Nadere informatieYerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland.
Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Wij zijn gevestigd in Yerseke, dicht bij de havens van Rotterdam en Antwerpen
Nadere informatieElektrisch rijden in de praktijk
We gaan elektrisch vooruit! Een impuls voor elektrisch vervoer in Rotterdam Elektrisch rijden in de praktijk Klimaatprobleem? Google earth januari 2009 Rotterdam Climate Initiative Als stad met wereldhaven
Nadere informatieSchoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer
Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, 14 mei 2007 www.ecn.nl Coalitieakkoord Onze ambitie is dat Nederland de komende kabinetsperiode grote stappen
Nadere informatieMilieuvriendelijke havenwerktuigen: inspirerende voorbeelden. 23 september 2015. Mark Pecqueur Tom Van Den Noortgaete
Milieuvriendelijke havenwerktuigen: inspirerende voorbeelden Mark Pecqueur Tom Van Den Noortgaete Situatieschets NOx probleem Situatieschets NOx probleem Situatieschets NOx probleem Diesel: hoog rendement
Nadere informatieGezondheidswinst door schonere lucht. Nr. 2018/01. Samenvatting
Gezondheidswinst door schonere lucht Nr. 2018/01 Gezondheidswinst door schonere lucht pagina 2 van 5 De lucht in Nederland is de afgelopen decennia een stuk schoner geworden en voldoet nu vrijwel overal
Nadere informatieEEN NIEUWE KIJK OP DIESELAUTO S
WHITEPAPER DIESELFEITEN EEN NIEUWE KIJK OP DIESELAUTO S DIESEL, BENZINE OF KIES IK VOOR EEN ALTERNATIEVE BRANDSTOF? Diesel maakt heel lang de dienst uit binnen het wagenpark van bedrijven. Dieselbrandstof
Nadere informatieSchonere lucht voor een gezonde leefomgeving
www.vrom.nl Schonere lucht voor een gezonde leefomgeving 02 Elke dag ademen we talloze keren in en uit. Een schone lucht is dan ook een levensvoorwaarde. Daarom is het belangrijk dat de lucht niet zó vervuild
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Vlaanderen en in uw gemeente. Koen Toté - VMM
Luchtkwaliteit in Vlaanderen en in uw gemeente Koen Toté - VMM VMM meet de luchtkwaliteit 13/03/2019 3 Luchtkwaliteit in Vlaanderen Waaraan toetsen we? Grens- en streefwaarden van de Europese Unie (EU)
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 25 oktober 2011) Nummer 2567
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 25 oktober 2011) Nummer 2567 Onderwerp Nederland meest vervuilde land van Europa Aan de leden van Provinciale Staten
Nadere informatieWaterstof: de energiedrager van de toekomst. Frank de Bruijn. Waterstof. Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar
Waterstof: de energiedrager van de toekomst Frank de Bruijn www.ecn.nl Waterstof Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar Hoge energie dichtheid op gewichtsbasis Lage energiedichtheid op volumebasis
Nadere informatieBepalen van de luchtkwaliteit
Bepalen van de luchtkwaliteit Luchtkwaliteit in het kort De kwaliteit van de lucht waarin we leven is van invloed op de volksgezondheid. Zo kan een slechte luchtkwaliteit leiden tot onder andere luchtwegklachten
Nadere informatieSchoon en hoogwaardig openbaar vervoer in Nijmegen
Schoon en hoogwaardig openbaar vervoer in Nijmegen Symposium Op weg naar een gezonde spits Dinsdag 5 oktober 2010 Klaas-Jan Gräfe Senior beleidsmedewerker mobiliteit 1 Inhoud Knelpunten luchtkwaliteit
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2013 2014 30 175 Besluit luchtkwaliteit 2005 E BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieSpeech bewonersbijeenkomst IJmond
Speech bewonersbijeenkomst IJmond Welkom Welkom. Luchtkwaliteit is al jaren een belangrijk thema in de IJmond. De provincie is dan ook al jaren bezig met dit onderwerp. Zoals wethouder Baerveldt al heeft
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieSchonere lucht langs rijkswegen
Schonere lucht langs rijkswegen De lucht langs onze rijkswegen Wegen zijn om op te rijden, het liefst vlot en veilig. Rijkswaterstaat werkt dagelijks aan een bereikbaar Nederland. Maar het verkeer op onze
Nadere informatieSchonere lucht langs rijkswegen
Schonere lucht langs rijkswegen Inhoud 1. Wat is luchtkwaliteit? 4 2. Regels voor schone lucht 6 3. Samenwerken aan luchtkwaliteit 8 4. De rol van Rijkswaterstaat binnen het NSL 10 5. De luchtkwaliteit
Nadere informatieRapport luchtkwaliteit 2007. Gemeente Oegstgeest
Rapport luchtkwaliteit 2007 Gemeente Oegstgeest Gemeente: Oegstgeest Datum: juni 2009 2 Samenvatting Dit rapport betreft de rapportage over de luchtkwaliteit van de gemeente Oegstgeest in de provincie
Nadere informatieEuropese aanpak luchtkwaliteit gewenst
Europese aanpak luchtkwaliteit gewenst VNG-IPO position paper September 2005 Samenvatting IPO en VNG zijn de koepels van alle regionale overheden in Nederland, IPO vertegenwoordigt de 12 provincies, VNG
Nadere informatieHELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN
HELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN GAS IS EEN SCHONERE ENERGIE OPTIE IN VERGELIJKING TOT CONVENTIONELE VLOEIBARE BRANDSTOFFEN...MAAR MOEILIJKER TOE TE PASSEN IN DIESELMOTOREN BESTAAT ER EEN OPLOSSING
Nadere informatieVerontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder
Verontreiniging door wegverkeer Peter Hofschreuder Hebben we problemen,en met de luchtkwaliteit in Nederland? Verkorting van de levensduur door blootstelling aan fijn stof Verandering van de bekorting
Nadere informatiePresentatie dd 31 oktober in Riethoven
Geluid, milieu en klimaat en Eindhoven Airport Presentatie dd 31 oktober in Riethoven Bernard Gerard bjmgerard@gmail.com www.bjmgerard.nl en www.bvm2.nl Beraad Vlieghinder Moet Minder (BVM2) Geluid, Milieu
Nadere informatieRaads informatiebrief Onderwerp: Milieuzone bestel- en personenauto's, brommers; aanpak luchtkwaliteit
gemeente Eindhoven Raadsnummer 16R6717 Inboeknummer 16bst00256 Dossiernummer 16.09.401 Beslisdatum B&W 1 maart 2016 Raads informatiebrief Onderwerp: Milieuzone bestel- en personenauto's, brommers; aanpak
Nadere informatieEmissies van het wegverkeer in België 1990-2030
TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN VITAL DECOSTERSTRAAT 67A BUS 1 3 LEUVEN BELGIË http://www.tmleuven.be TEL +32 (16) 31.77.3 FAX +32 (16) 31.77.39 Transport & Mobility Leuven is een gezamenlijke onderneming
Nadere informatiePresenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging
Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk
Nadere informatieElektrisch Rijden. Transitie Wagenpark en Bestelbussen werksessie 1. Flip Oude Weernink, Mark Gorter 13 april 2018
Elektrisch Rijden Transitie Wagenpark en Bestelbussen werksessie 1 Flip Oude Weernink, Mark Gorter 13 april 2018 Introductie Middag 1 elektrisch rijden en jouw wagenpark Introductie en kennisvragen opstellen
Nadere informatie